Investigating Rural People Perceptions of Climate Changes...

6 Journal of Geography and Environmental Planning, Vol 28, No. 4, Ser No. (68) Winter 2018

Investigating Rural People Perceptions of Climate Changes and

Adaptation Strategies in Zabol County

Gholamhossein Abdollahzadeh

1*, Alireza Azhdarpour

2, Mohmmad Sharif Sharifzadeh

3

1 Assoc. Prof., Dept. of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan

University Agricultural Sciences and Natural Resources, Goran, Iran 2 Graduated MSc Student, Dept. of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management,

Gorgan University Agricultural Sciences and Natural Resources, Goran, Iran 3 Assoc. Prof., Dept. of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan

University Agricultural Sciences and Natural Resources, Goran, Iran

Abstract This study aimed to investigate the rural people perceptions of climate change and adaptation

strategies in Zabol County. Descriptive research methods based on questionnaire survey were

employed. Target population includes 107282 of the rural dwellers in Zabol in which 380 samples

were selected by the Cochran formula. Results indicated that half of respondents had strong and very

strong perception about climate changed. The results of strategies prioritizing showed that

conservative, economic and social strategies have more importance to cope with climate change in the

area. Most respondents highlight strategies such as investment reeducation in agricultural production,

sale of diverse assets, water storing, improving farm operation, migration to the cities and participation

in training programs among main triple type of strategies. The independent samples t-test and one-way

ANOVA results showed that the perception of climate change, gender, education level, agriculture

experience, occupation type, livestock ownership, drought insurance and income have impacted on

using adaptation strategies to cope with climate change. Friedman test showed that the physical, social

and economic limitations to face climate changes were more important respectively among rural

people. Limitations such as building large dams in the Afghanistan, non-efficacy of storage systems at

the regional level, lack of suitable water storage, lack of financial strength, non-ability to get credit,

lack of funds for using modern methods of irrigation, lack of knowledge of strategies for coping

climate change and lack of cooperation from some people to consume water less were most

restrictions for dealing climate change. The independent samples t-test and one-way ANOVA results

showed perception of restriction of coping with climate change were influenced by marital status,

education level, length of residence, type of occupation, livestock ownership and drought insurance.

Key words: Perception, Climate change, Impacts, Coping strategies, City of Zabol.

* [email protected]

ر رساااااضره غااااارجـشاكاااابررثشبهااااا

ر1396صهؼاابىرر،ر4،رؿاوبسرر68،رپبپر28ػبلرر

ر

[email protected] رررررررررررررررررررررررررررررؼذرهؼؤل:رررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررر*

ردر ضزستبى سابل سبسگبر رابزدب واقل زاتسبت ب تغ بىادراک رستب بزرس

ر زاى، گزگبى، اگزگبى ؼ هببغ طب داطگب ػلم کطبرس ،کطبرس تزهذ داطکذ ، آهسش کطبرس جگز تز بر،داط ،* ساد ػبذاهلل يغالهحس

، گزگبى ؼ هببغ طب داطگب ػلم کطبرس ،کطبرس تزهذ داطکذ ، آهسش کطبرس جارضذ، گز تز کبرضبس آهخت داص ،اصدرپر زضبػل

ازاىگزگبى،

ازاىگزگبى، ، گزگبى ؼ هببغ طب داطگب ػلم کطبرس ،کطبرس تزهذ داطکذ ، آهسش کطبرس جگز تز بر،داط ،ساد فضز فضز هحوذ

ر85-106 صص ،20/09/1396 پـذزش: 06/02/1396 صـل:

چکذ

رذفرثشسػ رثب رتـربىادساىرسػابرپظؾرحبضش ررررساجشدبرناهلرشاص رآىردسرؿشػابىرصاثلراجبمرؿذ رثب هوبثل

ر107282ؿشػابىرصاثلرثرتؼذادرربىپظؾرتوبمرسػابرآهبسراػت.رجبهؼراربهرپشػؾرؾوباصرعرپرلتكرپظـ

رابريلشرتؼر380راىشهلرشكرنلشرثدذررحجنروراصرعش ررادساىرهربىاصرپبػخگروـبىردادذررجؿذ.

رتتشترثرراجاوبػراهالبدر،حلبظارساجشدبرـبىردادذرساجشدبرثذرتالرجداسذ.رابرناهلرشاصرتـرهربسثؼ

رتـرـاشثرتاو رثب رهوبثل رثرناهلرشدس رهغورداسذ. رتلرگزاسرهبذربؾرػشهبرػاهلثرربىگپبػخرـاشدس رذدس

ررخربرركشؽرداسار،ـبسص رسؽرػبصرشهخالق، رثجد راعشافررر،صساػربرآة، رهبعن ر رؿشب هبجشترث

رابرگبرتجرشدرػرساجشدبرياصرثرآهصؿربرؿشتردسرالع ىراصرادسارشبـبىردادذرهاـرFررtآصهىررجاذ.

راهلتـ رػبثورت،جؼرن،ش رهبلر،ـبسصرػغحرػاد، رداؿايرثرتعرؿـل، راصررخـؼبلرودام، ردسآهذرثشراػالبد

رراهالبدراجاوبػر،ضكربرتـبىردادذره ذدرذهيآصهىركشرجهؤثشتشرؼاذ.رابرناهلرشهوبثلرثبرتـرساجشدب

رتـ رثب رثرـاشثرتاورناهلرشهوبثل رػاهلربىسػابريدس رارداسذ. راكـبؼابى،ررػذبرجبدهبذ رـس ردس ثضس

دسرربتار،هبلربتار،ػبصرشرخرهبػترثشاراجبسبردسرػغحرهغو،رجدرآةرػبصرشرخربرػبهبرذاؿايربسا

رشاكشادراصرساجشدبرهوبثلرثبرتـربآگبر،بسآثريربراػالبدراصرسؽرثشارذاؿايرػشهبر،ثبرالتتؼربكتدس

رهنرثشخرشدىرروبسرناهل رواشرهلشفرشدىرآةراص رثب رتـرػبصگبسربرته ذدريتشراكشاد ؼاذ.ررناهلرشثب

ترتأل،رضؼرشبهاـرشتأثروا تاهلرشهوبثلرثبرتـربرتـبىردادذردسىراكشادراصره ذدرFررtآصهىررجابريوچ

اػت.رخـؼبلرودامررداؿايرثرتػغحرػاد،رهذتراهبهت،رعرؿـل،رهبل

ر.ادساى،رتـشراهلن،رآثبس،رساجشدبرهوبثل،رؿشػابىرصاثلر:کلذ ب اص

ر

1396 سهستبى، 4، ضوبر 68 ، پبپ28سبل رش هحط، جغزافب بزبه/ 86

ر

هقذه

طزح هسئل

رثب رجوؼتروشا رثشررتػؼرسؿذ رهجا اهالبد

ركبسرث رگؼاشد رربسگش راػبعري،ب

ه غررهخشةرصؼتراؼبرشبراصرارهجوػ

رگلخب رگبصب رػغ رااـبس رؿذرراصجول ا

(Whitmarsh, 2009: 13)رتـر راهلور شات

رآىرپبهذرارساردسرػشاػشرجبىردسرپرداؿاررگؼاشد

رثرؿذىررتجذل راهلو رثدررتذذرتـشات جب

لرتـشراهلن،ررعسرثر.(Crowley, 2000: 270)اػتر

رآة رگؼاشد ر رل ردسررػبى راػتر رهغو ا

رصبد رحبضش ربؾررحبل رصهي، رش ردهب ؿذى

راصررثبسذگ رثخـ رؿذذ راكضاؾرصؽرثبدب ر ب

راهلنرهلوذادره راصايرتـش رتـشاتراهلوررؿذ؛ س،

رظررآذرتػؼرثرثشارثشاگضررچبلؾرهؼبئلراصر

ررخـيرهبعنردس رچبلـ رتلذربؾراػت؛

رتذذرـبسصره لالت راصرهؼـتر رسػاب

Mertz)اػؼانراػتررخذهبترثشرآىراحاوبلرآثبس

(et al., 2009: 804ر رگؼاشدربرگشارجدرثب.

رتـشاتراهلو، راصرهشدمردسثبس ربراهؼترثؼبس

اػتررثؼذرج،اعالعرؼاذ؛ردسرارثرتـشاتراهلو

اهذاهرثشاربؾرتـشاتراهلوربرػبصگبسرثبرآىر

رساجشدبر(Gifford et al., 2011:801)اجبمردذر .

رهشدم رتشجحرارآةرتـشاترثبرهوبثلرثشار

ركوذاىره رتأثشرساجشدبربدؿذررداؾردذ، دسثبس

ره رـبى رسا راهلن رتـش رپبهذب رتؼذل دذررثش

(Whitmarsh, 2009: 18،راؿلت رثر(. راؿاجبرهشدم

رثركشدرثره لشرسذادب رؼجتررآةرتـشرسا ا

دچبسرهـلررارآةرتـشاترتـخقردسرردذره

رثره راؿلترادساىرهالبترؼجترثررعسرؿذ؛ ،

ر.(Weber, 2010: 335)دذررتـشراهلورـبىره

رادساىرلقهخارػغحرثرثبثشايرپشداخاي رداؾ،

دسرراثاذارثبذرتـشاتراهلو،رثرؼجترهشدمرػولشدر

ردسرظرتـشاترراجبمرؿدرجبرره لرػغح

رؿلره بػجررهبثلرآى رثشا رهجب رتب گشررثبؿذ

رؿدرردسربرػبػتررتلووبت راجبد رثبالتش ػغح

(Bruinders et al., 2003: 5)رث رعسرهغورضرثبذر.

رآى،ربرػلتررتـشاتراهلوردسثبسرسررؿبختثب

رثشارپـگشارراغجبهراهذاهبترػررثرسارگشؽ

رثبسب،رثبرهوبثل ردذ. رػم رگشرؿلرتـشات

ربرثرؼجترگشؽ روچيراػوبلراؿب ر

رسارگشرتلون رسكابس رهرتأثشرت ترب دذررهشاس

(Arbuckle et al., 2013: 2017)رر ردسر رآب ثشسػ

رويره رهؼئالى رث رثشبهرػغحره ل رثب سضررذ

بػارررتـشراهلنرهـبساراصرآثبسررپبهذبرهل

رؿشاظر رثب رتغجن ر رػبصگبس رثشا رسا رالصم اهببت

رد ردس رذ. ركشان رآثبسررجذذ رثشسػ راخش، ب

اهالبدرتـشراهلنرثشرثخؾرـبسصررسػابرر

رسابسبرتغجنررػبصگبسرثبرايرتـشاتراسصبث

رجبلت رهضػبت راص ر راهالبددابىررث تج

رتجذل رـبسص،رررـبسص راهالبددابى راػت. ؿذ

رر رثشسػ رتأثش راػبع رثش رسا راهلن رتـشات اؿلت

رثشردسآهذرـبسصاىررت للره Deressa et)ذر

(al., 2011: 25رػشض رتلذر رػولشد، ه لالترر،

رثخؾر راي راهالبد رهبصاد ر رسكب رب ـبسص

(Change, 2003: 55)رثبجداي،رر راػت؛ داؿا

رثرپظؾ راذ رنررب رادساىررعس رچگگ صهبى

،رآثبسررپبهذبرتـشاترتـشاتراهلواصررسػاببى

ر رػبصگبسراهلو ررساجشدب رتـشاتراهلو سارثب

ؼرحبضشرچيرهضػبترساردسراذ.رهغبلرثشسػرشد

ر

87 / در ضزستبى سابل سبسگبر رابزدب واقل زاتسبت ب تغ بىادراک رستب بزرس

ره رثشسػ رصاثل رؿشػابى رؿشػابىررػغح راي ذ؛

تأثشرپبهذبررؿذترت تررراصرهبعوراػتررث

رتـشراهلورهشاسرگشكاراػت.

ر

اوت ضزرت

ردسررآةرتـش رهالبت رآثبس رصبد راحاوبل رث را

رثؼبسراصرهبعنرهخالقرداسد؛رهبعن هاأثشررتلذردس

ره ربؾ راهلن رتـش رسكايرراص ردػت راص رثب ر بثذ

ره رؿذت رهبعن رتخل ر رهبجشت رگشد.رهـبؿل،

راصرثؼبسردسراؿاـبلراكلرهجغرـبسص،ررآجبراص

رثراكضاؾراػت،رتـشراهلنرتػؼرـسبردسرحبلر

رهره شهت رهجش رهبعن رتخل رهبجشتر ؿدرر

(Houghton, 2005: 1343).رػبشرر ـبسصرثؾراص

رت ترثخؾ راهالبد راهلورتأثشرب رهشاسرتـشات

ررؿره برتلذررهؼـترـبسصرهاأثشررگشد

رهرشرؿذىرگشمراص رتـش ررصهي ,Houghton)ذ

رداسدرجدرػلورتاكوراي،رثشرػالر.(1343 :2005

راثشثخـرثرتجرثذىرآذردسرتـشاتراهلور

Mertz et)داؿتررخاذراداهرگشابرتؼذلراهذاهبت

(al., 2009: 809ربرثمرصؼتردسرارػوذرتـشاترر

رشدراجبد ر.(Smith et al., 2013: 282)رخاذ

رهشتجظرشدىرخغشبرتلسرحاربرروچيردسى

اػتررردؿاسرهشدمراصرثؼبسرثشارتـشاتراهلورثب

راهشصترارثرتجرثب رتأثشررـشات رآذ ثش

رآگبره ثدىراصرايرهـالتررآهبدگرثشاررگزاسذ،

ر؛(IPCC, 2001: 3)رسبسرثبرآبرثؼبسرضشسؼت

راگش رو، رعسررثرـبسصرهضاسعراػترهشاسرثشا

راهلورؿشاظرثبرػبصگبسرثشارهؤثش رتـشات

هوررثؼبسرگشاىرتلونرـبسصاى،رؿذ،رهذشت

؛ر(Arbuckle et al., 2013: 945)ؼاذرردسرايرصه

دسثبسررهشدمرػولشدررگشؽردسىرثرظ،رث

اراصرچرعشورداؾردسثبسرايرررتـشاتراهلو

رؿلردذ،ررگشؽرراػترهويرهضع رسا رسكابسب

رصهبرهنرهررايرهضعرثر.اػتربص رررظ ؿد

رهغ رتوشض رآگبربلؼدسبثن رثش رپـي بررب

رثرصؼت راػت رثد رذرره غ رتالؽ را جب

راسصؽ ر ره ظرگشؽ ردسثبس رهشدم رساررب صؼت

ر رذ رثشسػ ر ,.Bostan Budak et al)ؿبػب

ػاىراكشادرررردسىرهشدمرثس،رراصاي؛ر(1224 :2005

ؿذىرثرثاشيرػبصگبسررسرسثذردسثبسرچگگرثب

رباصرخغشرذ،رگشرتـشاترآذرتلونرؿلرثب

ثؼبسرداساراوتررؿذىرجبره لربؿراصرگشم

.ر(Akerlof et al., 2012: 82)رثبذرثشسػرؿدرراػت

رپظؾرحبضشرثشرچيرهضػبترتوشضرشدراػت.

ر

اذاف پضص

رادساىثشسػر-1 رتـشاترربىسػابر رث ؼجت

رغو؛دسرػغحرهردادرساهلور

رپبهذبرر-2 ر رآثبس راص رسػاببى رادساى ثشسػ

تـشاتراهلوردسرػغحرهغو؛

ثشسػرساجشدبرػبصگبسرثبرتـشاتراهلورر-3

ر.ثيرسػاببى

پط پضص

ر) رشه ر ر1387ـبسص رپظـ ردس اجر(

رثبرگشكاذ رظگرتجرـبسصاى راجاوبػ،ررث ب

رسابسا رخد، رك ر رثشاررهالبد رسا رهالبت ب

ذرـبسصررشه،ررهوبثلرثبرخـؼبلرااخبةره

(.ردسرپظؾردگش،رـبسصرروبساىر266:ر1387

رآػت1389) رهضاى ر رع رشدذ رثبى پزشرر(


ر

رر رؼت رؼبى رخـؼبل راص رـبسص خباسب

رؿشاثؼارهجوػ ر راثؼا رػاهل راص رثرا

رررپزشرهرخـؼبلرهجترآػت ر)ـبسص ؿذ

ر ر1389وبساى، روبساى15: ر رحؼ (ر1390)ر(.

ر راهالبدرثمر-ره غرصؼتپبهذب ر-رؿبخا،

رساى ر راجاوبػ رهنرهؼـا، رسا تشيررؿبخا

رخـؼب رث شاى ررپبهذب رسػاب رهبعن ردس ل

رجة ررػـبش رـس ررؿشم ر)حؼ ثشؿوشدذ

ر رهوجشػلرروبساىر)185:ر1390وبساى، (ر1391(.

رر راهلن رتـش ردسثبس رـبسصاى ردذگب رثشسػ دس

رشدذر رثبى رشهبـب رؿشػابى ردس راغجبم ساجشدب

رثبسؽ،ر راكضاؾر ردهب، رهؼاوذذ رـبسصاى راص ثؼبس

ر رػولبترربؾ رپبػخگبى، رثـاش ر راػت بكا

رث رپبػخ ردس رسا رـبسص رؿشاظررهذشت تـشات

ردادرآة رتـش رتجشثررا رهبذ رػاهل اذ.

رصهي،ر راذاص راػاجبسات، رث ردػاشػ ـبسص،

رر رخبى رحبكلخض رتشج، رخذهبت رث دػاشػ

رث رض رجبج رؿـل رهنرداؿاي رػاهلررتشتت تشي

رث رثش رهؼشكرررتأثشگزاس رػبصگبس رساجشدب بسگش

روبساى ر ر)هوجشػل ر1391،ؿذذ رر213: رسبح .)

(ردسرثشسػرآثبسراهالبدرراجاوبػر1392پبؿبصادر)

خـؼبلرثشراحرسػابرؿشػابىرگشهراجر

رخؼبست ربؾررگشكاذ رثش رخـؼبل راص ربؿ ب

اذاص،رتـشرػبخابسرؿـلرسػاب،راكضاؾرردسآهذررپغ

توبلرثرهبجشتراصرسػاب،ربؾرهـبستررساثظر

رتأثشراجاوبػ رـبسص ر رداه ربؾرتلذات ر

(.رخبلذرر17:ر1392داؿاراػتر)سبحررپبؿبصاد،ر

ر) رتاىر1394وبساى رثش رهؤثش رػاهل رثشسػ ردس )

رگذم راػابىررػبصگبس رربة رػشپل رؿشػابى بساى

رثشخر رشدذ رثبى راهلن رتـش رثشاثش ردس شهبـب

سصاىرظشربركشد،راجاوبػرراهالبدرـبرظگ

ربدبر ردس رػضت رهبست، رت لالت، ػغح

رثش رتجشث، ررراجاوبػ، رآهصؿ رخذهبت راص هذ

اؿبػ،رػولشدرگذم،رػغحرهبضاػى،ردسآهذرر

بساىرراػالبدراصراػاجبساترثشرهضاىرتاىرػبصگبسرگذم

(.655:ر1394ذر)خبلذرروبساى،رارهؤثشرثد

ر رپظؾ ردادذر2009)رGbetibouoابج رـبى )

ذاؿايرثراػاجبس،رػبهلراكلرثبصداسذرتغبثنرردػاشػ

ردسر رلوپپ رحص رـبسصاى رثي ردس راهلن رتـش ثب

رػال رآكشوبػت. راذاصررثشرجة رهبذ رػاهل اي،

راػاجبس،ر رث ردػاشػ رثشت، رـبسص، رتجشث خباس،

ركؼبلت رآة، رث ررردػاشػ رهضسػ راص رخبسج ب

دػاشػرثرخذهبترتشجراصرػاهلراكلراكضاؾر

رؼاذ راغجبه ر.(Gbetibouo, 2009: 32)رظشكت

ر رهغبلؼ ر)رGandureابج روبساى رـبىر2013 )

رتـشاتر راص ره ل راكشاد ردسى رچگگ دادذ

اردسراػالبدرتلذذگبىرهردسرآهشبررررآة

ثؼبسرهنرهشضررهضيراصرساجشدبرػبصگبسر

ر ر(Gandure et al., 2013., 39)اػت .Deressaر

ردسر2011) راهلن رتـش راص رادساىرـبسصاى رشد رثبى )

رث راتپ رل رسد رررحض رؿببى رػيررعس رثب تج

راهلن،ر رتـش ردسثبس رداؾ رثشت، رخباس، ػشپشػت

رصؼت رتظوبت ر راجاوبػ ررػشهب ه ظره غ

ادرػشپشػترخباس،ردسرػربؿترهشتجظراػتررػغح

رث رردهبره ظرض راػاجبس عسردسخسررردػاشعرثدى

رؼاذ رهؤثش راهلن رتـشات رثب رػبصگبس رثش رتج

(Deressa, 2011, 23)ر ر. رپظؾ ررNyangaابج

ر) راص2011وبساى رهبعو ردس ردادذر( رـبى رصاهجب

رشبرساراهلنرتـشاترـبسصاى،رثـاش ركمرث

ردذرهرؼجترعجؼ راصرپبرخشدرـبسصاىرثشداؿت.

ر


راصراػالبدرثبرتجرردسخسرعسررخـؼبلرثررػل

ردسىرهضاىراي،رثشرػالرهشتجظررحلبظارـبسص

رػاىررثرحلبظارـبسصراصرپبرخشدرـبسصاى

راغجبه راػترنرثؼبسراهلنرتـشاترثبرساجشد

(Nyanga et al., 2011: 73).Silvestri روبساىرر

(رثبرثشسػرجاهؼراصربراجرگشكترتلذر2012)

رـبسص،ر ره لالت رتلذ ربس ردس رپشسؽردام

رر ردام رظاد رتـش ردام، رثشا رخساى رتع راص اػالبد

راهلنر رتـش رثب رهوبثل رساجشدب رگل، راذاص اكضاؾ

رپغ رب راػاجبس ركوذاى ر رآى،ررؼاذ رپ ردس ر اذاص

براصرهاغراكلردسررذاؿايرثرصهيرربدردػاشػ

Silvestri)رثشاثشرساجشدبرػبصگبسربدؿذرؼاذ

et al., 2012: 791ر .(Sharka Juanaروبساىرر

رراهلنرتـشرـبسصاىراصرادساىرثشسػر(،ردس2013)

ردسراغجبم رآى رگشكاذررك شارجةرثب راج آكشوب

راصرآكشوب،رك شارجةرـبسصاىرثـاش

ررثبسؽرالگرتـشررصبدرحشاستردسج رآگبذ

رثشا رػولبترـبسصرخد ردس رتـشاترهخاللرسا

رابجراذ.روچيربراجبدرشدردگشگرايرثرپبػخ

رخباس،راذاصرـبسص،رصهردسرتجشثرـبىردادذ

ررثردػاشػرػاد،رػغح راصردسآهذرػغحرخذهبت

Sharka)رؼاذراغجبهراهذاهبتراتخبرردسرهؤثشرػاهل

(Juana et al., 2013: 121ر .Falakiروبساىرر

رادساىر2013 ر راهلن رتـش رثشسػ رث رپظـ ردس ،)

رابجر ر رپشداخاذ رجش رؿوبل رسػاب ـبسصاى

رسذراكضاؾردسج رثبسؽرثبساىررآب، حشاستررهوذاس

دادذررثـاشـبسصاىررـذ(رسارـبىرثر)ثبسؽرپؾ

رػخايرثت رتأذرشدذ. ررهغغردسخابىراصررآىرسا ب

داللراكلرتـشاتراهلنرؿبخارؿذذررابجرـبىر

تجردسردسىرتـشاتررعسردسخسررردادذرجؼترث

اهلنرراغجبمرثبرآىراوترداسد.رػي،رػادرراذاصر

ـبسصاىراصرآثبسرخبادرآثبسرؿببىرتجرثشرادساىر

رر رثلطي راجاوبػ، رػولشد ردس راهلن تـش

رداؿاذ ردسر(Falaki et al., 2013: 133)راػؼان .

رثهر2013)رNazmul Hudaپظؾر رادساىرهشدم ،)

رثگالدؽر رهغو ردس رآى رآثبس ر راهلن رتـش رث ؼجت

تجررثشسػررـبىردادرؿذرثشداؿترتؼذادردسخسر

رپبػخگبىر) راهلنرثرؿلرر61اص راؼتر دسكذ(

ره رتـش رػبل رعل ردس رابجررهالو روچي ذ.

ردسآهذرر رت لالت،رؿـل، ـبىردادذرػي،رجؼت،

رسػب رث ردػاشػ راستجبطرهضاى رهضاىررب رث جوؼ

رتـشاتراهلنررخغشبررؿببىر رادساىراص تجرثب

لالترراي،رػي،رترثشراراستجبطرداسد.رػالرآة

رسػب رهؼشم ردس رضررهشاسگشكاي رجوؼ ب

ررذرثرپؾ ردسىرؼجترثرربردسخس راص تج

رهغشحر رآهصؽررتـشاتراهلن رايرهبى، ردس ر ؿذذ

رپؾرهن رهاـش رثررثرتشي رؼجت راكشاد ردسى ذ

ر رؿذ رؿبخا ,.Nazmul Huda et al)تـشاتراهلن

ر.2147 :2013)

ر

پضص ب پزسص

راصرر-1 رادسا رچ رصاثل رؿشػابى سػاببى

ردادردسرهغورخدرداسذ؟رتـشاتراهلورس

سػاببىرؿشػابىرصاثلرچرادساراصرآثبسررر-2

پبهذبرتـشراهلنردسرهغورخدرداسذ؟

رسػابر-3 راصررهشدم رادسا رچ ؿشػابى

رچرهاـشبرساجشدبرهوبثلرثبرتـشراهلنرداسذر

رهؤثشر راهلن رتـش رثب رهوبثل رساجشدب راص راػالبد ثش

ر؟ؼاذ

ر


ر

رش پضص

راصظش رحبضش رذفرپظؾ رربسثشد، راصظش

رگشدآس رر،برداد ر رػجؾراصهذا ر راشل ظش

ر رتكلر رآهبسرر.اػترـشآصهبؿهاـشب، جبهؼ

ر رؿشػابى رسػاب رخباسب رثرپظؾرتوبم صاثل

ر رساثغرر26034تؼذاد راص راػالبد رثب ر راػت خباس

لشراصرثيرآبرااخبةرر383ارثرحجنررشاى،رو

رثب ريررتجرؿذ. رصاثلريرثخؾر رؿشػابى را ث

آثبد،ررآثبد،راهللرهلؼ،رهبئنرسػابر)ػرددؼابىرداسد،راثاذار

رجبى رطالرخوي، رػشحذ، رشثبػي،ررتؾ، ا،

رثرهلس رتلبدكرااخبةرؿذذرررررلخ( عس

عسرهابػترثيرآبرتخلقربكترررحجنرورث

رو رثرػپغ رااخبةررب رسػابب راص رتلبدك عس

رداد رگشدآس راثضاس رحبضش،ررؿذذ. رپظؾ ردس ب

ر-ربركشدرظگرثخؾرپجردسرربهرثدرپشػؾ

رتـش راص رادساى راهالبد، رضؼت اهلنررخبادگ،

ر ر)آللب:ر88/0)آللب: راهلن رتـش رثب رهوبثل رساجشدب ،)

ره ذدت69/0 ر رهاغ ر ر)آللب:رر( راهلن رتـش ب

رسارظبشرره اارآىراصرعشنرريتذ(ر77/0

رسار راص رآى رپبب ر ربسؿبػبى راص رگش ظشب

رثشارت للرداد رآللبرشجبخرتأذرؿذ. برره بػج

رسؽ را شافرراص رهبگي، رهبذ رتكل رآهبس ب

رر ركشاا ردسكذ ر ركشاا رتـشات، رضشت هؼبس،

ركشذهيراػالبدرر(Fررt)رهبگيربرهوبؼرآصهى

ؿذ؛رثرايرهظس،رثبراػالبدراصرساثغرهسغ،رهبگير

بررادساىراصرتـشراهلن،رساجشدبرهوبثلرره ذدت

ريرتجذلرؿذ.رثرػذدرثيركلشر

ررثشارعجو رض راهلن رتـش رادساىراص ثبرثذرػغح

ر راص ررچبسرISDMرساثغاػالبد رصشرعجو رؿشح ث

ره بػجرؿذ:

A نر;ر : A< Mean- Sd B;ر -Mean :هاػظ

Sd < B< Mean

C;صبدر: Mean< C<Mean+Sd D ر;صررلخ بد :

Mean+Sd<D

رضذ هؼزف بح هطبلؼ

رؿشػا رهؼبحت رثب رصاثل ررلهاشهشثغر15197بى

رجوؼ راػابىرر255044ت رؿوبل ردس لش

رداسدرررؼابىػ رهشاس ررثلچؼابى راػبعرر(.1)ؿل ثش

راهلرپ روثذ رداسا رهغو راي رخـي،راهل، ن

رثررك شا ربثب راؿبػاػت رت ووبت ر)هشض

رػربسثشد رثلچؼابىرؼابىاػابى ر1393، هشسر(.

رگ رهاعالػبت رـبى رػؼابى رهغو ردس دذررزؿا

ريرخـؼبلرشررث ثبسرررػبلرير15عسرهاػظ،

ر رش رث شا رير30يرخـؼبل رايررػبل ردس ثبس

ر رهخابس، ر ر)كبلح راػت راكابد راتلبم (.ر1386هغو

دادردسررؿذترخـؼبلراخشررتـشاتراهلورس

رهبجشت رسػاب، رػجتربؾرجوؼت بررهغو

رداهذاسرگؼاش راكترؿذذرتلذاترـبسصر ر د

ر بررراصرچبلؾر،دسرحبلرحبضشهغورؿذراػت.

ثخؾررػبالربثدر،ؼابىبىرػسػابرهنراهالبد

رصهػ رثرثشرـبسصربريؼراص رتشانررآثراثش

رجرـبسصؿذىرتذسررخبسجررثبدرسػثبترآث

رػشك رهؼراص رـت رـبى راعالػبت دذررهاػت.

راصر40رتبى رابس رثاشرضاس رتلراساضي اصررث

وشاررسصر120رثبدبراذرراكضاؾرؿذرتجذلرخبىر

برثبدسكا،رهبجشتررچرهشدمرساررثبراكضاؾرـا

راػت.ررتـذذرشد

ر


ررهقؼت جغزافب ضزستبى سابل .1ضکل

هبب ظز

ؿدرررهلنرگلارهتـشراهلنرثرتـشرضؼترا

ردس راداهررثشا رثـاش رب رد رچذ رهبذ رعال ا

داؿارثبؿذ؛رايرتؼشقرثرشگرتـشردسراهلنرعر

اؿبسرداسدرربؿراصرتـشپزشرعجؼراهلنررررصهبى

ركؼبلت ر)رب رثبؿذ راؼب (.رIPCC, 2001: 14ب

رگلخب رگبصب رراكضاؾ رتـا، ر ردهب شاتراكضاؾ

ر ررسذ رؼاذ راهلن رتـش رؿاذ رثبسصتشي ثبسذگ

ره رـبى رآةرؿاذ رتـشات رپذذ ا،رردذ

ررپذذ رؼت رعجؼ ربهال Lorenzoni and)ا

(Langford, 2009: 22رهوير رتـشات راي راگشچ .

رشبرخبسجراصر اػتراصركشاذبردسرصهيرب

رخ رس رؿذت رػبى رهبذ رؿذ،رآى راجبد سؿذ

رػبلرث ردس ركؼبلترظ راثش ردس راخش راؼبررب ب

رگلخب رگبصب ركضاذ رااـبس رث رتـذذررهجش ا

رجدرثب(.ر1389اذر)كوذرثشجرراثشاو،ررؿذ

تـشاترراهالبد،رراجاوبػره غ،رصؼتراوت

رثرػبهررؼترارپذذراهلو رآىرسا آػب،ررهشدم

اػاابجرررهـبذرعجؼرراثضاسبرثبرردهنرعسرث

ردسى ررؿبػبر رادساىر(Weber, 2010: 338)ذ .

رآػت ر راهلن رتـش راص رهـبثرراكشاد رآى راص ربؿ ب

رثب ر رظگرتجرؼت رررث راجاوبػ ب

رؿـل،ررجوؼت رت لالت، رجغ، رػي، رهبذ ؿبخا

رهشاس ر رصهي رهبلت رردسآهذ، رهؼشمرگشكاي دس

راػترسػب رهالبت رجوؼ ,.Deressa et al)ب

رتـشاتراهلورثشار(16 :2005 ردسىرـبسصاىراص .

رهنراػتر راهلنرثؼبس رتـش راصرراغجبمرثب رض تجشث

ػاهلرهنرتأثشگزاسرثشرادساىراكشادراصرخـؼبلرثر

برر(.رتجشثTaylor et al., 1988: 158سدر)رؿوبسره

ؿذررردرهرپـيردسرحبكظركشدرؿلخـؼبلر

تأثشرهورثشرتؼشقرشركشدراصرخـؼبلرداسذ؛راير

ب،ررحبلؼتررادساىرثرعقرػؼراصرهضبترردس

رگشؽ ر رداسد.رثبسب راؿبس ررتجشثرب راصرب گزؿا

راسصبثر رخغشب رثب رهوبثل رثشا رسا خـؼبل،

رخـؼبلرثره رگشؽرؼجترث ر ؿخلتررؿذ

رخغشر رهع راص رؿخل رااظبسات رداسد. رثؼاگ كشد

ردادررآػت رؼجت رػبهل رػ رث رخـؼبل پزش

رخـؼبلرره رخغشات رسذاد ردسى رسا رالي ؿد:


ر

رررث رآى رهذت رعل رخـؼبل، رؿذت رث رػوذ عس

كشاارهعرآىرثؼاگرداسد؛رػبهلردم،رهبترثشخسدر

رػب راػت؛ رگزؿا رهخبعشات ر رحادث رسارثب رػم هل

رػشؿتر رثش رحغراشل ر رت ول رػغح ركشد، هبت

ر.(Slegers et al., 2005: 6)رذرخدرتؼيره

برػبصگبسرثبرتـشاتراهلنردسرراصرػ،رساجشد

رظشكت رظشكترپ رؼاذ. رػبصگبس رثشا رػبص

ردؿذىردسره ذرتابرػبهبرثشارػبصگبس،رػبصگبس

Smit)ؿدررهؼشقرتره غرؼتاصرؿشاظرصرارظ

(and Wandel, 2009: 283راصر ر رػبصگبس .

رهلرتـشرربرػبػترگض گزاسرثشاربؾرآثبس

ردسىرثاشرر(Deressa et al., 2011: 13)اهلنراػتر

رػبػت رثشا رـبسصاى رػبصگبس گزاسرركشاذ

:Below et al., 2012)بدبرهخالقراوترداسدر

رآةػبصر.(224 رتـشات رثب ردررگبس ركشاذ ا،

رذررهشحل ردسى رثبذ راكشاد رال، رهشحل ردس راػت: ا

رايررآة رث ردم، رهشحل ر راػت رتـش رحبل ردس ا

Deressa)ردذرتـشاتراصرساراغجبمرثبرآبرپبػخره

et al., 2011: 14)ردسرهغبلؼ برگبگىرـبىردادرر.

راػترػاهلراهالبدر راجاوبػررصؼتؿذ ه غرر،

رآىر تأثشررثشرادساىرـبسصاىراصرتـشراهلنرراغجبمرثب

ربؾ (Below et al., 2012: 226)گزاسذره رر.

اهلنررتـشرثرپبػخردسرثبدرػبصبسردراغجبم،

رساراصراهلنرتـشاتره ذدشدىرپردسربؾرؼاذ؛

رؾاكضاررارگلخبرگبصبرااـبسربؾ

رساراصرجبجرآثبسربؾرثبرذفربػتررتغبثنركشكت

خبفراجبمرربرػؼانراهذاهبتراصرارگؼاشدرعق

رره رثبثشايرر(Fussel and Klein, 2002: 3)ؿد

جاهغرراكشادراصرعشنردرساجشدرػبصگبسرربؾر

دذ.رارپبػخرهرثرتذذبررتـشاترآة

سػاببىررـبسصاىراصرثـاشرپظـگشاىرادساىر

برساررتـشراهلن،رساجشدبرهوبثلررهاغرره ذت

رشد رثشسػ رهجضا رؿل رثرث ر رثشسػررعسراذ ل

رثبى رظش رهجب ر رپظؾ رررپـ راؼت ذ

رر رهوبثل رساجشدب رااخبة راهلن، رتـش راص ادساى

رت تره ذدت رهجد ررب ركشد رػاهل رتأثش

خبادگ،راهالبدرراجاوبػرؼاذرردسرپظؾر

رؿذ.رحبضشرثشسػره

ب پضص بفت

ا پبسخگبى ب ضخص حزف ضگ

ر) رو رر2/52ثؾراص رپبػخگدسكذ( رهشدراص بى

ػبلرثدررگشرر39ثدذ.رهبگيرػرپبػخگبىر

رر18ػر سارركذ(دسر32ػبلرثـاشيركشاار)ر28تب

ر116ررهاألدسكذ(رر2/69داؿاذ.رثـاشرپبػخگبىر)

ر) رر5/30لش رهؼبدل ر)يرلش رثدذ رهجشد ر3/0دسكذ(

راكشادر رثـاش نرثرپشػؾرضؼترتألرپبػخرذاد(.

ر) رداـگبرر11/32پبػخگ رت لالت دسكذ(

ر رر53/10داؿاذ، ررػادرثدسكذ دسكذرر84/11ثدذ،

ر رر05/21ت لالتراثاذا، هذسىرساوبرردسكذ

رثـاشرر47/24دثشػابىرر دسكذرهذسىردپلنرداؿاذ.

ر) رر1/62پبػخگبى رسػاب رداخل ردس رددسكذ( برث

ردسر رپبػخگبى راهبهت رهذت رهبگي رثدذ. آهذ

دسكذ(رر47/26ػبلررثـاشيركشاار)ر87/32سػابر

رهبگيرر41ثرهذتراهبهتر ػبلررثـاشرهشثطرثد.

رـ ربس رػبثو رپبػخگ راكشاد ررر82/11بسص ػبل

دسكذ(رثراكشادرداسارػبثورر63/32ثـاشيركشاار)

رػبلرهشثطرثد.ر5ـبسصرواشراصر

ر

ر

ر


ب اقتصبد پبسخگبى ضگ

ر) رپبػخگبى رثدذ.رر55ثـاش رؿبؿل دسكذ(

دسكذرر37/47دسكذرپبػخگبىرؿـلردائو،رر63/32

ر ر ركلل رسر00/15ؿـل رؿـل رداؿاذ.ردسكذ صهضد

دسكذراكشادرپبػخگرداسارؿـلرـبسصررر26/35

ر ر راصرر47/34داهذاس رؿش ربس رپبػخگبى دسكذ

ر دسكذرپبػخگبىردسآهذرر58/51ـبسصرداؿاذ.

دسكذردسآهذرثيرر05/36هلىرتهبى،رر5/2رواشراص

ر5دسكذردسآهذرثؾراصرر15/8هلىرتهبىررر5تبرر5/2

رپبػخگبىر)هلىرتهبىرد رثـاش رػبلرداؿاذ. ر55س

ر رذاؿاذ. ردام ركبهذرر52دسكذ( رپبػخگبى دسكذ

دسكذرپبػخگبىرر75اساضرصساػررثبؿرؿخل،ر

رريهبؿكبهذر رپبػخگرر70آالترـبسص، دسكذراكشاد

ر ر رسػاب رثو رپؿؾ دسكذرر2/30ت ت

رپبػخگبىرداساربسترهجبدلرهشصرثدذ.

ر

کذ ادراک رستببى اس تغز ب ببى تصف گ

اقلن

ر رجذل ر(1)ابج رگ، رتكل برراعالػبت

ر رث راهلنهشثط رتـش راص رسػاببى رـبىررادساى سا

رهرذدره رهـبذ راكضاؾرر رهبذ رػاهل ؿد

رتبثؾررعكبى رؿذت راكضاؾ رهغو، ردس رؿي ب

راكضاؾرگشدؿجبسردسرهغوراوترث ـاشرخسؿذ،

راذ.ردسرتـشراهلنرداؿا

اخز ب سبلب ادراک رستببى اس تغز اقلن در هؤلف .1جذل

رتب ضزب تغزات احزاف هؼبر هبگي ب بزداضت اس تغز اقلن گ

ر1ر39/0ر4/1ر58/3ربرؿيردسرهغوراكضاؾرعكبى

ر2ر415/0ر42/1ر42/3راكضاؾرؿذترتبثؾرخسؿذ

ر3ر416/0ر45/1ر48/3راكضاؾرگشدؿجبسردسرهغو

ر4ر421/0ر4/1ر3/3راكضاؾرؿذترخـؼبل

ر5ر427/0ر42/1ر32/3راكضاؾرؿذترتجخشرآة

ر6ر431/0ر23/1ر83/2رپشاذگرثبساىردسرهغو

ر7ر432/0ر42/1ر28/3راكضاؾرؿذترگشهبردسرؿتررسص

ر8ر44/0ر45/1ر28/3ربراخشراكضاؾرثبدبرهػوردسرػبل

ر9ر452/0ر23/1ر72/2ربرؿذذررههاردسرهغورثبسذگ

ر10ر457/0ر4/1ر06/3راكضاؾرػببتردهب

ر11ر5/0ر44/1ر84/2ربؾرثبسذگرهغو

ر12ر53/0ر48/1ر75/2رههغردسرصهؼابىراكضاؾرػشهببرث

ربرپظؾرهجغ:ربكا

ر

رعجو رثرابج راهلن رتـش راص رادساى رػغح برثذ

ر ركشهل راص ررISDMاػالبد رجذل ردادرر(2)دس ـبى

روبىرؿذر رهرعسراذ. رـبى رابج رسػاببىرر دذ

ر) رضؼق رادساى رهاػظرر3/21داسا رادساى دسكذ(،

ر)ر9/28) ره رادساى رادساىرر4/27دسكذ(، ر دسكذ(

ردسكذ(راصرتـشراهلنرؼاذ.ر1/22ثؼبسرهر)


ر

ز اقلنبزداضت رستببى اس تغ .2جذل

فزاا تجوؼ درصذ فزاا سطح طبقبت سطح ادراک

ر4/21ر3/21ر81ر25/2واشراصررادساىرضؼق

ر0/29ر9/28ر110ر25/2-15/3رادساىرهاػظ

ر8/77ر4/27ر104ر15/3-05/4رادساىره

ر100ر1/22ر84ر05/4ثـاشراصررادساىرثؼبسره

ربرپظؾرهجغ:ربكا

ر

تغز اقلن رابزدب هقببل بب

ر رجذل رـبىرر(3)ابج رسا رساجشدب تكق

دذرردسرهغورساجرؼاذررثشارهوبثلرثبرتـشرره

ره ربس رث رهراهلن رهـبذ ررسذ. بؾرؿد

رتلرگزاسرػشهب ركشؽـبسصرذدس رب،رداسار،

ربراصركذمربرراػالبدررثبؽرصساػربريب،رصهردام

گشاىراصرگشكايراصردرهشمربررلركبهره لراػاجبس

ؼاذ.ررتشيرساجشدبراهالبدرهوبثلرثبرتـشراهلنرهن

رثجدرررخش رج، رضالت راص رحبكل رآة ػبص

رػبختررسؽ ر رصساػ رػولبت ردگش ر رؿخن ب

رثترپشچي رثبدؿي رهنرب راص رسابسبررا تشي

راهلنرؼا رتـش رػاهلرحلبظارهوبثلرثب ربت، ردس ذ.

رؿشتردسر راعشاف، رهبعن ر رؿشب رهبجشترث هبذ

ربدبردلارثشاربرالع رآهصؿرروبسرثب

راصرپـجشدرثاشرثشبه جولرساجشدبراجاوبػرهوبثلررب

رسذ.رثبرتـشراهلنرثرؿوبسره

اقلنبذ رابزدب گبگى هقببل بب تغز تال .3 جذل

هبگي ااع رابزدبراحزاف

هؼبر

ضزب

تغزات رتب

صبد

اقت

بزد

ابر

ر

ر1ر91/0ر53/3ر86/3 گزاسردسرتلذرـبسصربؾرػشهب

ر2ر89/0ر86/2ر22/3 بربرصساػررثبؽريصه،ربردامب،ررداساكشؽر

ر3ر87/0ر16/3ر63/3 ايراصردگشاىگشكرراػاجبسره لرركبهلرربرهشمبركذماػالبدراصر

ر4ر79/0ر19/3ر06/4 رؿـلرهخالقردسربسرؿـلرـبسصررداهذاسر)ؿـلردم(بركشكتاػالبدراصر

ر5ر71/0ر39/2ر38/3 رثالػمرثشرناػالبدراصرتؼالترثبرهاع،ر

ر6ر32/0ر16/1ر58/3 ...داسرررتـشرؿـلراصرـبسصررداهذاسرثرػبشرهـبؿلرهبذرساذگ،رهـبص

ر7ر32/0ر13/1ر56/3 گشدرهررتؼلندذررتآػردلاررثراكشادربروياػالبدراصر

ر8ر31/0ر06/1ر41/3 ...برخـؼبلرهبذرثوره لل،رثوردامررهشتغررروثاػالبدراصر

ر9ر30/0ر00/1ر30/3 گزاسردسرخبسجراصرسػابرػشهب

ر10ر28/0ر97/0ر51/3 ريرآثبسبرسؽثشاراػالبدراصرگشكايرامر

بظحف

ب

زداب

ر

ت

ر1ر17/1ر97/4ر22/4 ػبصرآةرحبكلراصرضالترجررخش

ر2ر28/1ر33/5ر15/4 برؿخنرردگشرػولبترصساػرثجدرسؽ

ر3ر28/1ر13/6ر76/4 ارثتبرثبدؿيررػبخترپشچي

ر4ر31/1ر73/5ر35/4 سثرهبتراحبررال

ر5ر33/1ر71/5ر27/4 گزاؿايرصهيرآؾ

ر6ر35/1ر79/6ر02/5 اجبسبرراػاخشبررخشرآةرػبخترآة

ر


ر7ر35/1ر42/6ر74/4 برثشگـاررثبصگشدارآةربرةؼبپاػالبدرهجذدراصر

ر8ر398/1ر11/6ر37/4 صهبىررهخلطرـترن

ر9ر399/1ر07/4ر67/3 ـترهضاسعرشدىرػغحرصشرن

ر10ر41/1ر25/4ر77/3ربؿتردسخابىرگضرثشارحلبظت

ر11ر549/1ر02/8ر42/5رـترگببىرهوبمرثرخـ

ر12ر55/1ر84/7ر03/5ربرآثبسرشدىرببلرثاربرپالػاي

ر13ر55/1ر84/7ر03/5رسضرآثبسره لالترثشرحؼتربصرآثرثشبه

ر14ر45/2ر11/13ر35/5رضدىربرؿخنرثؼبسرنرصهيرؿخن

ر15ر47/2ر98/18ر38/6راػالبدراصربررلؾرگبمرآثبس

ر16ر9/2ر9/13ر02/6ربؿترػوورثزسرثشارجزةرسعثترثـاش

ر17ر36/3ر36/18ر46/5ربرصساػررثبؿرهوبمراػالبدراصراسا

ر18ر57/3ر1/24ر75/6راركـبسررهغشرتـشر رآثبسرؿشهبثرثرت ت

دبز

راػ

وبجت

اب

ر1ر20/1ر09/5ر22/4 هبجشترثرؿشبررهبعنراعشاف

ر2ر28/1ر22/6ر85/4 برهشتجظرثشدىرػغحرآگبرخدردسرصهربرآهصؿرثشارثبالرؿشتردسرالع

ر3ر289/1ر63/5ر36/4 بربردلارثشارپـجشدرثاشرثشبهروبسرثبربد

ر4ر29/1ر97/5ر36/4 اىثشگضاسرهشاػنرهزجرثشارثبسؽرثبس

ر5ر36/1ر75/6ر95/4ربسگشرهايررسابسبرحوباراثشثخؾرث

ر6ر39/1ر12/7ر1/5 اػالبدراصرداؾرثهرثشاربؾرخغشبر

دسراداهرايرثخؾ،راصرآصهىركشذهيرثشارهوبؼر

هضاىراوترشيراصرساجشدبرتـشراهلنراػالبدر

،رهـبذر(4)گيركشذهيردسرجذلرثرهبرتجرؿذ.رثب

راجاوبػرره ر راهالبد رحلبظا، رساجشدب ؿد

راهلنررث رتـش رثب رهوبثل رثشا رثـاش راوت تشتت

راذ.رراصظشرپبػخگبىرداؿا

ب هختلف آسهى فزذهي بزا جب .4جذل

رابزدب تغز اقلن

دار هؼب Chi-square هبگي فزذهي رابزدب

62/1رساجشدراهالبد ر

89/2رساجشدرحلبظا 153/460 ر00/0

48/1 ساجشدراجاوبػ ر ر

رساجشدبر راوت رهوبؼ رثشا رثخؾ، راي دس

رtبرهخالقراصرآصهىررهوبثلرثبرتـشراهلنردسرثيرگش

رگشرهؼاول ردتبرثشا ررب Fردرر رثؾراص ثشا

دذررـبىرهر(5)ررجذلرعسرگشراػالبدرؿذ.روبى

راػتر راجاوبػرتأثشگزاس راصرساجشد راػالبد جؼترثش

ر رt)هوذاس رر-6/2: رهؼبداس: رثب01/0 ر رهوذاسررتجر( ث

ؿدرصبىرثـاشراصرساجشدراجاوبػررهبگيرهـبذره

ذ.رهبلتردامرضرثشراػالبدراصرساجشدبرراػالبدره

(رراجاوبػر05/0:ررهؼبداسر36/2:رtاهالبدر)هوذاسر

ر رt)هوذاس رر-15/3: رهؼبداس: راػت.ر01/0 رتأثشگزاس )

داساردامرؿدراكشادررثرهوذاسرهبگيرهـبذرهرتجرثب

رثر ردام ركبهذ راكشاد رساجشدبراهالبدر راص راػالبد ث

روچير راصرساجشدبراجاوبػرتوبلرداؿاذ. اػالبد

ؼبلرثشراػالبدراصردذرداؿايرثورخـرابجرـبىره

ر ر)هوذاس راهالبد رtساجشد رر-96/1: رهؼبداس: (ر05/0

رذاسذ،ر رخـؼبل رثو ر رؼب راػتر تأثشگزاس

توبلرثـاشرثراػالبدراصرساجشدبراهالبدرداسذ.ر

برهخالقرپبػخگردسرػبشرػاهلررتلبترثيرگش

رجدرذاسد.


ر

هختلف پبسخگبىب گزس رابزدب بي بزا هقب tتبج آسهى .5جذل

ب گز هتغزب رابزد اجتوبػ رابزد حفبظت رابزد اقتصبد

tهقذار هبگي tهقذار هبگي tهقذار هبگي

رجؼت 312/0رهشد

ر-212/046/0

ر47/0ر-60/2** 27/0

29/0 45/0 315/0رصى

رضؼترتألر32/0رهجشد

ر10/1ر457/0

ر-06/0ر29/0

ر859/0ر28/0ر458/0ر31/0رهاأل

ره لرتلذ 32/0رداخلرسػاب

08/1 458/0

05/0 28/0

918/0- ر29/0ر457/0ر30/0 ثشىرسػاب

رضؼترؿـل 312/0رؿبؿل

25/0- 46/0

72/0 28/0

43/1- ر29/0ر45/0ر315/0 ثبس

رؿـلراكلر32/0رـبسص

04/1 ر48/0

88/1 ر27/0

04/1- ر28/0ر45/0ر31/0 ـبسص ؿش

هبلتراساضر

رـبسص

32/0رثلر26/1

47/0 ر65/1

277/0 ر-92/0

285/0 45/0 31/0رخش

آالتررهبؿيهبلتر

رـبسص

ر310/0رثل28/0-

ر459/018/0

ر281/013/0-

ر282/0ر457/0ر314/0رخش

رهبلتردامر36/2*ر33/0رثل

ر47/0ر45/1

ر-15/3**ر26/0ر29/0ر45/0ر30/0رخش

رثورخـؼبل -96/1*ر28/0رثل

ر43/082/1-

ر282/002/0

ر281/0ر46/0ر32/0رخشردسكذر1داسردسرػغحررهؼبر**دسكذررر5داسردسرػغحررهؼب*ر

دذرػغحرػادرثشراػالبدراصررـبىرهر(6)جذلر

ر ر)هوذاس رحلبظا رFساجشدب رهؼبداس:رر57/2:

ر(05/0رهؼبداس:رر35/2:رFبػر)هوذاسر(رراجاو05/0

رثب راػت؛ رهـبذررتجرتأثشگزاس رهبگي رهوذاس ث

رثره راكشاد رساجشدبررؿد راص رداـگب ر ػاد

ره راػالبد رثـاش رػغحررحلبظا راكضاؾ رثب ر ذ

رساجشدبر راص راػالبد رث رثـاش رتوبل راكشاد ػاد،

ره رـبى رثراجاوبػ راهبهت رهذت راصردذ. راػالبد ش

ر ر)هوذاس راػت رتأثشگزاس راهالبد رFساجشد رر53/2:

ر راصرر(05/0هؼبداس: رداسارهذتراهبهترواش راكشاد

رساجشدرر10 راص راػالبد رثشا رثـاش رتوبل ػبل،

راصر راػالبد رثش رض رـبسص رػبثو رداسذ. اهالبد

ر ر)هوذاس راهالبد رFساجشدب رهؼبداس:رر81/2:

رFر)هوذاسر(ررحلبظا05/0 (ر05/0رهؼبداس:رر42/2:

ر رػبثو رداسا راكشاد راػتر رر16تأثشگزاس ػبلرر20تب

رػبثور رداسا راكشاد ر راهالبد رساجشدب راص ثـاش

ر رساجشدبرر21ـبسص راص رثـاش رثـاش ر ػبل

دذررذ.روچيرابجرـبىرهرحلبظاراػالبدره

(رردسآهذر05/0رهؼبداس:رر55/3:رFعرؿـلر)هوذاسر

رFػبالر)هوذاسر رر99/9: (رثشراػالبدر01/0رهؼبداس:

اصرساجشدبراجاوبػرتأثشگزاسرؼاذرراكشادرداسار

اػالبدررؿـلركللرردسآهذرهاػظرتوبلرثـاشرث

رگش رثي رتلبت رداسذ. راجاوبػ رساجشدب برراص

ردسر رذاسد. رجد رػاهل رػبش ردس رپبػخگ هخالق

ر


ؿدرػغحرادساىراصرتـشراهلنرثشرر،رهالحظرهبت

رثب راػتر رتأثشگزاس رساجشدب راص رابجررتجراػالبد ث

رتوبلر ره، رثؼبس ر رادساىره رداسا راكشاد داي

رداسذ؛ر رحلبظا ر راهالبد رساجشدب رث ثـاش

راكشادرداسارادساىرضؼقررثؼبسرضؼقرردسحبل

ردذ.روبػرتوبلرـبىرهثـاشرثرساجشدبراجا

بز حسب رابزدب هقببل بب تغز اقلن در بي پبسخگبى بزا هقبس پبسخگبى Fتبج آسهى .6جذل

رابزد اجتوبػ رابزد حفبظت رابزد اقتصبد ب گز هتغزب

Fهقذار هبگي Fهقذار هبگي Fهقذار هبگي

رػغحرػاد

ر330/0ر(1ػادر)رث

66/0

ر47/0

*57/2

ر244/0

*35/2

ر283/0ر44/0ر303/0ر(2اثاذار)

ر292/0ر45/0ر307/0ر(3)رشػابىدثساوبرر

ر(4دپلنر)

گبر) ر(5داـ

ر305/0

ر323/0

ر43/0

ر48/0

ر290/0

ر278/0

5;4-3;2>1 5>4،ر5;3;2;1،ر4;3;2;1 راجرداي

رهذتراهبهتر)ػبل(

ر368/0ر(1)ر10واشراصر

*53/2

ر469/0

43/0

ر262/0

95/1

ر270/0ر465/0ر330/0ر(2)ر20-11

ر278/0ر447/0ر307/0ر(3)ر30-21

ر305/0ر465/0ر303/0ر(4)ر40-31

ر280/0ر455/0ر302/0 (5رثـاشر)ر41

1>3،4،5،ر1;2،ر2;3;4;5 راجرداي

رػبثورـبسصر)ػبل(

ر310/0ر(1)ر5واشراصر

ر81/2*

ر45/0

ر42/2*

ر279/0

ر12/1

ر293/0ر47/0ر315/0ر(2)ر10-6

ر290/0ر42/0ر274/0ر(3)ر15-11

ر256/0ر44/0ر358/0ر(4)ر20-16

ر281/0ر48/0ر311/0 (5رثـاشر)ر21

2،5>3،ر5;4;2;1،ر1;4;3 4>5;3;2;1 راجرداي

رعرؿـل

ر31/0ر(1دائور)

68/0

ر46/0

68/0

ر28/0

ر29/0ر45/0ر32/0ر(2لر)كل 55/3*

ر25/0ر47/0ر33/0ر(3سصهضدر)

ر1;2>3 راجرداي

ردسآهذرػبالر)هلىرتهبى(

ر32/0ر(1) 5/2اصرواشر

82/2

ر45/0

32/0

ر266/0

ر99/9** ر309/0ر46/0ر29/0ر(2)ر5-5/2

ر273/0ر47/0ر34/0ر(3)ر5ثـاشراصر

2>3;1 رراجرداي

رىػغحرادسا

261/0ر(1) ادساىرضؼق

**69/14

429/0

**60/13

309/0

**98/16 313/0 415/0 288/0ر(2) ادساىرهاػظ

243/0 497/0 349/0ر(3ادساىرهر)

261/0 496/0 351/0ر(4) ادساىرثؼبسره

4;3>2;1رراجرداي 1;2<4;3 3;4<1;2

ردسكذر1دسرػغحرهؼبداسر**ردسكذررر5داسردسرػغحررهؼب*


ر

ب هقببل بب تغز اقلن هحذدت

ر رجذل ره ذدتر(7)ابج رهوبثلررضؼت ب

ره رـبى رسا راهلن رتـش روبىرثب رهـبذرردذ. ر عس

ررره راكـبؼابى رـس ردس رثضس رػذب راجبد ؿد

ربسا رهغو، رث رآة رسد راص ذاؿايررهوبؼت

ررخشرػبهب رجوغرب ر ردسررػبص رثبساى رآة آس

رحض رآةرػغح رجد ر رآثخض رهبػتررب اجبسب

بررتشيره ذدترثشاررخشرضالترجراصرهن

كضرسػاببىرثشارػبصگبسرثبرتـشراهلنرؼاذ.ر

رػاهل رهبلرثشارتأهيرروچي، رذاؿايرتاى هبذ

ردام رررػلك رثب رتؼالت ردسبكت ردس ربتا ب،

رسؽرػشهب راص راػالبد رثشا رـبسصاى بررذاؿاي

رهن راص رآثبس ره ذدتري رثررتشي راهالبد ب

ره رهنرؿوبس راص روچي برره ذدترتشيرسذ.

ر راهلن رتـش رثب رػبصگبس رثشا راص:راجاوبػ ػجبستذ

رربآگب راص راكشاد راهلنساجشدب رتـش رثب ر،هوبثل

ررشدىرآةرواشرهلشفربكشادرثارشخثرشدىروبس

رػبصرسػاببى.ربردسرآگبربسآهذجدىرسػب

ب هقببل بب تغز اقلن اوت هحذدت .7جذل

هبگي ب هختلف هحذدتراحزاف

هؼبر

ضزب

تغزات رتب

تد

حذه

ب

ک

فش

ر1ر25/1ر73/5ر55/4 اجبدرػذبرثضسردسرـسراكـبؼابى

ر2ر27/1ر32/6ر96/4 برآثخضرآسرآةرثبساىردسرحضرػبصررجوغربررخشرذاؿايرػبهبرساب

ر3ر32/1ر3/6ر76/4 اجبسبرهبػترثشاررخشرضالترجرجدرآة

ر4ر34/1ر11/6ر55/4 بهىررتبالةتأهيرآةرؿشةرؿشػابىرصاذاىراصر

ر5ر37/1ر86/6ر99/4ررآةبررخشرؿذىرهؼوترصبدرآةراصرحضرتجخش

ر6ر45/1ر49/7ر14/5 ذاؿايرثرآةرـبسصربكردػاشػ

تد

حذه

صبداقت

ب

ر1ر240/0ر85/2ر38/3 برذاؿايرتاىرهبلرثشارتأهيرػلكردام

ر2ر241/0ر48/1ر33/3 بتاردسردسبكترتؼالترثب

ر3ر270/0ر49/1ر28/3 يرآثبسبررذاؿايرـبسصاىرثشاراػالبدراصرسؽرػشهب

ر4ر400/0ر51/1ر76/3 شدىربساره لالترـبسصرهغغ

بد ر يرت روچ ركشؽره لالترخدر درثبصاسرثشا ر5ر790/0ر8/3ر81/4ربرخدرج

ر6ر860/0ر8/3ر4/4 شدىردلترثشاراجبدرؿـلردسرهبعنرسػابرگزاسرػشهب

ر7ر26/1ر21/6ر91/4 اكضاؾرتسمررگشا

ر8ر43/1ر6/7ر31/5 اذاصربكرسػاببىرثشاراػالبدراصرساجشدرتـشراهلنركوذاىرپغ

ر9ر47/1ر61/7ر17/5 جدرتعرؿـلردسرهغو

تد

حذه

ػ

وبجت

اب

ر1ر23/0ر92/0ر97/3 بآگبراكشادراصرساجشدبرهوبثلرثبرتـشراهلن

ر2ر24/0ر96/0ر96/3 شدىرآةرثبرواشرهلشفرشدىرثشخراكشادروبس

ر3ر255/0ر49/1ر28/3 ػبصرسػاببىربردسرآگبربسآهذجدىرسػب

شاتراهلورسخربآگب رآىراكشادراصرـت ب بهذ رپ ررآثبسر ر4ر26/0ر39/2ر49/3 داد

ر5ر28/0ر96/2ر49/3راػاوبدذاؿايرسػاببىرثرذگش

ر6ر282/0ر99/0ر51/3 بىرثردلتاػاوبدذاؿايرسػاب

ر7ر29/0ر03/1ر51/3 ثدىرتاىرخغشپزشرسػاببىردسرثشاثشرتـشاتراهلورن

ر8ر31/0ر09/1ر46/3 شدىردلتراصرآبرحوبترهبجشترخجگبىرسػابرثرػلتر

ر9ر32/0ر14/1ر48/3 اػاوبدرثرارؿبغرراهجبلروؾرهوردسرخؿجخاررثذثخاراكشادرداسدر

ر


اصرآصهىركشذهيرثشارهوبؼرهضاىراوترشير

ره ذدت راػالبدراص راهلن رتـش رثب رهوبثل ؿذ.رررب

ررتجرثب رجذل ردس ركشذهي رهبگي هـبذرر(8)ث

ره ذدتره راهالبدررؿد راجاوبػر بركض،

رپبػخگبىررث ردذگب راص رثـاش راوت تشتت

رذ.رارداؿا

ب هقببل بب تغز اقلن اس بذ هحذدت رتب .8جذل

طزق آسهى فزذهي

-Chi هبگي فزذهي ب هحذدت

square دار هؼ

برره ذدت

ركض50/2

برره ذدت

راهالبد05/1 07/530 00/0

برره ذدت

راجاوبػ45/2

ر

ره ذدت رثشارهوبؼ رايرثخؾ، برهوبثلرردس

رت رگشثب رثي ردس راهلن ررـش رآصهى راص رهخالق رtب

ر رهغبثنرجذلررFهؼاولر رؿذ. رضؼتر(9)اػالبد ،

ره ذدت راسصبث رثش ررتأل ر)هوذاس ركض :رtب

رر-25/2 رهؼبداس: ر05/0 ر ر)راجاوبػ( :رtهوذاس

رر-862/1 رهؼبداس: راكشادر05/0 راػتر رتأثشگزاس )

ره ذدت ررهاأل راجاوبػ ر ركض ثـاشرب

ره رـبى رابج روچي رثشررداسذ. ردام رهبلت دذ

رره ذدت رtبركضر)هوذاس رهؼبداس:رر-04/2:

(ر01/0رهؼبداس:رر-82/2:رt(رراهالبدر)هوذاسر05/0

ره ذدت ردام، ركبهذ راكشاد ر راػت بررتأثشگزاس

رػال راهالبدرثـاشرداسذ. رابجررثشركضر اي،

ره رثشردرـبى رخـؼبل رثو رداؿاي ذ

رره ذدت رtبركضر)هوذاس رهؼبداس:رر-68/2:

(ر05/0رهؼبداس:رر-18/2:رt(رراجاوبػر)هوذاسر01/0

رخـؼبل،ر رثو راكشادثذى ر راػت تأثشگزاس

رداسذ.رره ذدت رثـاش راجاوبػ ر ركض ب

برهخالقرپبػخگردسرػبشرػاهلررتلبترثيرگش

رذاسد.جدر

بزا هقبس پبسخگبى بز حسب هاغ سبسگبر بب تغز اقلن tتبج آسهى .9جذل

ب گز هتغزب ب اجتوبػ هحذدت ب اقتصبد هحذدت ب فشک هحذدت

tهقذار هبگي tهقذار هبگي tهقذار هبگي

رجؼت 68/0رهشد

29/1- 332/0

15/0 681/0

ر257/0 677/0 331/0 7/0رصى

رضؼترتأل -25/2* 65/0رهجشد

32/0 69/1-

ر-862/1*ر65/0ر69/0 34/0 7/0رهاأل

ره لرتلذ 691/0رداخلرسػاب

25/0- 32/0

04/1- 680/0

248/0 ر676/0 33/0 695/0 ثشىرسػاب

رضؼترؿـل 68/0رؿبؿل

89/0- 331/0

03/0- 69/0

ر96/0ر67/0 332/0 7/0 ثبس

رؿـلراكل 67/0رـبسص

76/0- 328/0

31/0 ر70/0

26/1 ر67/0 324/0 69/0 ـبسص ؿش

هبلتراساضر

رـبسص

68/0رثل48/0-

32/0 93/0-

68/0 ر31/0

67/0 33/0 69/0رخش


ر

رآالترهبالترهبؿي

رـبسص

697/0رثل21/0

32/0 22/0-

ر69/068/0

ر68/0 33/0 692/0رخش

رهبلتردام -04/2* 67/0رثل

31/0 **83/2- ر678/0

ر03/0ر677/0 34/0 70/0رخش

رثورخـؼبل -68/2** 62/0رثل

32/0 77/0-

-18/2*ر63/0ر69/0 33/0 7/0رخش

ردسكذر1داسردسرػغحررهؼبر**دسكذررر5داسردسرػغحررهؼب*

ر

درثشرؿدرػغحرػارهـبذرهر(10)هغبثنرجذلر

رره ذدت ر)هوذاس راػت رتأثشگزاس راهالبد :رFب

رر05/4 رهؼبداس: رثب01/0 ر راكشادررتجر( رهبگي، ث

ره ذدت رهاػظ، رػاد رػغح راهالبدررداسا ب

بررثـاشرداسذ.روچيرهذتراهبهترثشره ذدت

ر ر)هوذاس رFاهالبد رر37/2: رهؼبداس: رر05/0 )

(رتأثشگزاسر01/0هؼبداس:ررر37/2:رFاجاوبػر)هوذاسر

ر راهبهت رهذت رداسا راكشاد ر رثـاشرر40اػت ر ػبل

ر11براهالبدرراكشادرداساردسراهبهترره ذدت

ر ره ذدتر20تب رداسذ.ررػبل رثـاش راجاوبػ ب

بركضر)هوذاسررراي،رعرؿـلرثشره ذدترثشرػال

Fراهالبدر)هوذاسرر(01/0رهؼبداس:رر29/6:رFرثشاثشر:

(رتأثشگزاسراػترراكشادرداسار01/0رهؼبداس:رر36/6

ره ذدت ردائو، رساررؿـل راهالبد ر ركض ب

ردسآهذرػبالرثشره ذدترثـاشراسصبثرشد برراذ.

ر رFكضر)هوذاس رر44/8: رهؼبداس: راهالبدر01/0 ،)

رF)هوذاسر رر36/9: (رراجاوبػر)هوذاسر01/0رهؼبداس:

F:رر66/2ر راكشادرر(01/0رهؼبداس: راػتر تأثشگزاس

ره ذدت رهاػظ، ردسآهذ رررداسا ركض ب

ره ذدت رصبد، ردسآهذ رداسا راكشاد ر برراهالبد

رثير رتلبت رػاهل، رػبش ردس رداسذ. رثـاش اجاوبػ

ربرهخالقرپبػخگبىرجدرذاسد.رگش

هستقل( Fب پبسخگبى )آسهى هبى گز ب در هقبس هبگي هحذدت .10جذل

ب گز هتغزب ب اجتوبػ هحذدت ب اقتصبد هحذدت ب فشک هحذدت

Fهقذار هبگي Fهقذار هبگي Fهقذار هبگي

رػغحرػاد

67/0ر(1ػادر)رث

82/1

306/0

**05/4

ر697/0

50/0

ر655/0 343/0 70/0ر(2اثاذار)

ر691/0 354/0 72/0ر(3)رشػابىدثساوبرر

ر679/0 350/0 66/0ر(4دپلنر)

ر674/0 307/0 69/0ر(5داـگبر)

4،3>1،5،ر4;3;2،ر5;2;1 راجرداي

رهذتراهبهت

671/0ر(1)رػبلر10واشراصر

94/1

ر17/0 37/2*ر298/0

**37/2

314/0 656/0ر(2)ر20-11

ر20/0

ر16/0 324/0 678/0ر(3)ر30-21

ر11/0 354/0 736/0ر(4)ر40-31

ر16/0 340/0 670/0 (5ثرثبالر)ر41

4>1،2،ر5;4;3،ر5;3;2;1 4،5>1،ر5;4;3;2،ر3;2;1 راجرداي

ر


ػبثور

رـبسص

67/0ر(1) ػبلر5واشراصر

ر00/1

316/0

ر56/1

ر655/0

ر57/1

ر701/0 340/0 72/0ر(2)ر10-6

ر686/0 359/0 71/0ر(3)ر15-11

ر653/0 330/0 68/0ر(4)ر20-16

ر706/0 327/0 69/0 (5ثرثبالر)ر21

رعرؿـل

72/0ر(1دائور)

**29/6

ر350/0**36/6

ر69/0

ر67/0 328/0 69/0ر(2كللر) 92/0

ر66/0 29/0 61/0ر(3سصهضدر)

ر 2;1>3 1;2>3راجرداي

دسآهذرػبالر

)هلىر

رهبى(ت

66/0ر(1)ر5/2اصرواشر

**44/8

316/0

ر36/9**

ر66/0ر66/2** ر69/0 362/0 74/0ر(2)ر5-5/2

ر73/0 306/0 71/0ر(3)ر5ثـاشراصر

3>1،ر3;2،ر2;1ر2>3;1ر2>1،ر3;2،ر3;1رراجرداي

ردسكذر1داسردسرػغحررهؼب**ردسكذررر5داسردسرػغحررهؼب*

ر

رگز بذ تج جوغ

رذفرپظ رثب ثشسػرادساىرسػاببىرؾرحبضش

رآىردسرؿشػابىر رثب راهلنررساجشدبرهوبثل رتـش اص

ر راجبم رحبكلرؿذصاثل رآى راص رهخالل رابج رابجر .

رداد رپبػخگبىرذـبى رروراص رثؼبسادساىرهر

راهلنرد رتـش رآگبرهبػترررثبىرذاسهراص ذ

راص رثشاررتـشاتراهؼترهشدم رآهبدگ ر اهلو

هظسرهوبثلرربؾرپبهذبػت.رراهذاهبترهبػترث

ابجربدؿذرثبرابجرهـبثردسراشاىررثشخرـسبر

ررن روبساى، ر راشاى؛ر1391ساػابػتر)هوجشػل ردس

Sharka Juana et al., 2013رك شارر رجة دس

ر رشچذررFalaki et al., 2013آكشوب؛ رجش(، دس

رهبذرگضا رـسب رثشخ رـبسصاى راػت رؿذ سؽ

رؿبخترك راصرتـشراهلنررپبهذبرآىر صاهجب

رؼجتر رعجؼ ركم رشب رث رسا رآى ر ذاسذ

رپظؾ(Nyanga et al., 2011)دذره بردگشرر.

اذرادساىرـبسصاىرؼجترثرتـشراهلنررضرـبىرداد

رػبصگب ر رهبػت رػولبت رااخبة رـبسصردس س

رداسد رتج ردسخس ,.Sharka Juana et al)تأثش

2013).

ساجشدبرذرـبىردادرثذرساجشدبرالترابج

رث راجاوبػ ر راهالبد راوتررحلبظا، تشتت

رررثـاش رداسذ رهغو ردس راهلن رتـش رثب رهوبثل ثشا

ر رهبذ رػاهل رث رپبػخگبى، بؾرثـاش

ركشؽرداسارگزاسردسرػشهب برررتلذرـبسص،

ر رسؽررخشهخالق، رثجد رآة، ررػبص صساػ،رب

ردسر رؿشت ر راعشاف رهبعن ر رؿشب رث هبجشت

ررالع رآهصؿ رساجشدبرػب رثي رتجرراص گب

رثررشد رثـاش رحلبظا رساجشدب راهغ، ردس اذ.

ررخشررؿ ر رـبسص رػولبت رهبػت ػبصررب

راؿ راكضاؾرآة ر رخـؼبل رصهبى ردس ر رداسذ بس

رهرآػت رهشاس رهؼشمرتج رثـاشردس رابجررب گشذ.

هؼاولرـبىردادذرصبىرثـاشراصرساجشدبررtآصهىر

راجاوبػ ردس ر)ؿشت روبسربرالع رآهصؿ،

رثشبه رثاش ربدبردلارثشارپـجشد راػالبدرب(رثب

رره ردام رهبلت روچي راصرذ. راػالبد رثش ض


ر

ر رهبذ راهالبد رػشهبساجشدب رربؾ رگزاس

تأثشگزاسراػت؛ردسراهغ،ردامرراصربررداساركشؽ

رررگض راهلن رتـش رثب رهوبثل ردس راكشاد رػبصگبس ب

خـؼبلردسراحرخـيراػترردسرايرهغورضر

راصرساجشدبراهالبدرثـاشراػالب دراكشادرداساردام،

رهغبلؼره رابج ردادذررذ. رـبى رصه راي ردس ا

جؼتررهبلتردامردسراػالبدراصرساجشدبراغجبمر

ر) رؼاذ رهؤثش راهلن رتـش ,.Tazeze Juana et alثب

رخـؼبلر2012 رثو ركبهذ راكشاد ردادذ رـبى رابج .)

توبلرثـاشرثراػالبدراصرساجشدبراهالبدرداسذر

رهبث ركشؽرثشخرتب رثب رثشارتأهيرهؼـترسا غرالصم

ر رذ. ركشان رتلذ رابهبثغ رآصهى ردايررFج

رث راكشاد رگش ردادذ رداساررـبى راكشاد رگش ر ػاد

ر)رخش رساجشدبرحلبظا راص رداـگب ػبصررػاد

برؿخنرررآةرحبكلراصرضالترج،رثجدرسؽ

رپشچي رػبخت رصساػ، رػولبت رثبدؿيرردگش ب

رهرثت راػالبد رثـاش رػغحررا( راكضاؾ رثب ر ذ

راكشادرتوبلرثـاشرثشاراػالبدراصرساجشدبر ػاد،

ره رـبى رهغبلؼراجاوبػ رابج رپـيرردذ. ب(Deressa et al., 2011; Silvestri et al., 2012;

Tazeze Juana et al, 2012ثدىرػغحرػادردسرر(رهؤثش

ر رتأذراػالبد رسا راهلن رتـش رثب رهوبثل رساجشدب اص

رره روچي راكضاؾرػبثوررـبىرجابذ. رثب دادذ

ـبسص،رتوبلرثراػالبدراصرساجشدبرحلبظارضر

ره رپظؾرثـاش رثشخ رهؤثشرؿد. رپـي ثدىررب

رثبر رهوبثل رساجشدب راص راػالبد ردس رـبسص ػبثو

رتأذ رسا راهلن روبساى،ررشدرتـش ر ر)خبلذ اذ

ر1394 روبساى، ر رهوجشػل ,Gbetibouo؛1391؛

ر2009 رؿـلر(Silvestri et al., 2012؛ رداسا راكشاد .

راصر راػالبد رتوبلرثـاشرث رهاػظ، ردسآهذ كللر

برپـيرضررساجشدبراجاوبػرداسذ.رابجرهغبلؼ

جشدبرهوبثلرـبىردادذرهضاىردسآهذرثشراػالبدراصرسا

ر راػت رهؤثش راهلن رتـش ;Deressa et al., 2008)ثب

2011; Sharka Juana et al., 2013; Gbetibouo,

(2009; Tazeze Juana et al, 2012رابجرر راي

راػتررثبى رحلبظا رساجشدب رث راوترتج ذ

رؿ رثش رػوذتب ررر رهابػت رـبسص ري ب

رخ رهبعن رثب رػالػبصگبس رؼاذ. رها اي،ررثشرـي

ابجرـبىردادذراكشادرداسارادساىرهررثؼبسرهر

رحلبظار ر راهالبد رساجشدب رث رثـاش توبل

ردسحبل رثؼبسررداسذ، رادساىرضؼقر رداسا راكشاد

رساجشدبراجاوبػر رثـاشرث ضؼقرداسارتوبل

أثشرثـاشرؼاذرردللراحاوبلرآىرضربسآهذررت

ساجشدبرحلبظارراهالبدردسرػبصگبسرربؾر

رهغبلؼ راػت. راهلن رتـش ررآثبس رپـي ثدىررهؤثشب

ارثشراػالبدراصرساجشدبررادساىراصرتـشاترآة

,.Gandure et alذر)رذرهتأهوبثلرثبرتـشراهلنرسار

2013; Mahmud et al., 2008.)ر

ركشذ رآصهى رداابج رـبى برره ذدتردذهي

راهالبد ر راجاوبػ راهلنركض، رتـش رثب رهوبثل

رهبذرررذاسدرثيرسػاببىراوترثـاش ػاهل

راكـبؼابى،ر رـس ردس رثضس رػذب اجبد

ػبصردسرػغحرهغو،رربررخشرذاؿايرػبهبربسا

رجدرتاراجبسبرهبػترثشاررخشرجدرآة ىرػبص،

رذاؿاير رثب، رتؼالت ردسبكت ردس ربتا هبل،

رسؽ راص راػالبد رثشا رآثبس،ررػشهب ري ب

رربآگب راص راكشاد راهلنساجشدب رتـش رثب ررهوبثل

رواشرهلشفرشدىرآةرباكشادرثرشخثرشدىروبس

رهن ره ذدتراص راهلنررتشي رتـش رثب رػبصگبس ب

(رـبىردادر2012روبساىر)رSilvestriؼاذ.رهغبلؼر

ر


ذاؿايرراذاصرردسرپرآى،ردػاشػركوذاىراػاجبسربرپغ

ب،رهاغراكلرػبصگبسرثبرتـشراهلنررثرصهيرربد

رهغبلؼ رثشخ رساػاب راي ردس رؼاذ. رب رظشرردس ب

ر ره2009)رGbetibouoهغبلؼ رـبى دذرر(

صداسذرتغبثنرذاؿايرثراػاجبس،رػبهلراكلرثبردػاشػ

ره ذدت رهوبؼ رابج رگشراػت. رثي بررب

ر ردادذ رـبى رپبػخگبى راصرهخالق راكشاد دسى

راهلنره ذدت رتـش رثب رهوبثل ثشرأترت ترب

راهبهت،ر رهذت رػاد، رػغح رتأل، رضؼت هاـشب

ر.اػتخـؼبلررعرؿـل،رهبلتردامررداؿايرثو

ر رابج رـبپظـ رصه راي ركوذاىردس ردادذ ى

اعالػبت،روجدرشربس،رصهيررپل،رهاغراكلر

دسآهذرردسرحبلررتغبثنرثبرتـشراهلنردسرـسبرن

رر رؼاذ رپظؾر(Mahmud et al., 2008)تػؼ .

برػبصگبسرردگشرضركوذاىراعالػبتردسثبسرسؽ

رـسر رلردس رسدخب رحض ره ذدترهبلردس

ره راهلنرگضاسؽرشدراتپرسا رتـش اغرػبصگبسرثب

ر(.Deressa et al., 2008اػتر)

ر

پطبدب

رالصمررتجرثب رحلبظا، رساجشدب راوت ث

رپظـر راؼاگبب رتػؼ رهبذ راهذاهبت اػت

تشج ؿبػب اكالحرثزسر)اسهبمرهوبمرثرخـ(،

رهابػترگ اسهبم راهلو ثب ب وهغ ؿشاظ

آةر بصهذ ه لالت ثشخ جبگضي ـت ػاىرث

رثشداؿترآةر رؿ ر رهضاى رثش راكضاؾرظبست صبد،

رچـورچب رهبتر ر رويرثررب ر رتشؿترهشدم ب،

رال رثشا رهبترآب رپبذاسػبص ر رررسث ب

ررركشان رسػاببى رثشا رن رثش رثب رتؼالت شدى

ردػاگب رهؼئالى رهذظش رهشاسررـبسصاى رهشثع ب

رثبر رهغبثن رسا رخد رـبسص راساض رآثبس رتب گشذ

رثر رـت رالگ رثشبه ر رػشصهي رآهبؾ هاصي

سرصبدرتـشردذ.ربرآثبسرثبرثشرسؽ

رحن رگشكاي رثشا رثـاش ردسبچررتالؽ آث

ىراصرسارهزاشرثبرـسروؼب؛به

رثرتجرثب ردس راهالبد رساجشد راوت يرث

رؿ رگؼاشؽ رث رؼجت راػت رالصم بررداهذاساى،

رداسار رػؼاب رگب رهبذ رثه رظادب رثب داهذاس

هوبهترصبدردسرثشاثشرخـررخـؼبلراهذامرؿد؛

رتـشر رثب رهوبثل رساجشدب راص راكشاد بآگب

برهوبثلرثبرتـشراهلنراػترراهلنرراصره ذدت

بىردادذرت لالتررتجشثرثشرضرـرFرابجرآصهىر

اػالبدراصرساجشدبرهوبثلرثبرتـشراهلنرهؤثشرؼاذ؛ر

رهراصاي رپـبد رالعرس، رثشگضاس رثب بررؿد

رداؾ راص راػالبد ر رسؿارآهصؿ بررآهخاگبى

ؿبػررطئهسكلطررـبسص،رهبثغرعجؼ،راهلن

رث رثه رتجشث رثب راكشاد ربس رررػاىردس هشج

رالعرآهصؽ راي ردس رآگبردذ رثشا رهشدمررب شدى

رتالؽرؿد.

رـتره لالترگلخب راصررتػؼ ر ا

ساجشدبراػتررواسرثشارهوبثلرثبرخـؼبلر

ثبرجدرخـؼبلررآثردسخسرتجرثدراػت.ررن

براخش،رضشسترتشجرگؼاشؽرردسرهغورعرػبل

روب ربدؿذ رركؼبلت رـبسصاى راػاوجبل رثب ر بى

رآهخاگبىرهشتجظرثبرايرسؿارهاجرؿذراػت.رداؾ

رتشجر رسػاب، راؿاـبل رحلظ ثشا

بريرـبسصررهبذگبسرآبردسرسػابرركؼبلت

راػت.ر رضشس رخـؼبل رث شا رؿشاظ ع

رآثض رتللو رعشح رث راػت رالصم پشس،رروچي

لشرچبيرراػا لبلرصساػتررداهذاسراصرعشنرح


ر

رآة رثشاررهبثغ رػؼابى رهغو ردس رصشصه ب

رتلذر پشسؽرآثضبىردسراػاخشبرثاررخشرآة،

رثبصدر راكضاؾ ر ركلل راص رخبسج رصساػ ه لالت

رلذردسراحذرػغحرثـاشرتجرؿد.ت

ر

هببغ

رؿشق ره ود؛ رػذ راثالوبػن؛ررحؼ، صاد،

(.رتجير1390جش،ر)ؿالهشضب،رػؼذ؛رهشتضرا

رهبعنررهؤلل ردس رخـؼبل رث شاى رهذشت ب

رجة رػـبش رهجلررسػاب رـس، ؿشم

-2(2ت ووبتراهالبدررتػؼرـبسصراشاى،ر)

ر.185-197،ركقر42

رهشى رهشث؛ رصساكـب، ركخشالذي؛ صاد،ررخبلذ،

ر)رػل رؿشك، رلذا رػاهلر1394اكـش؛ رثشسػ .)

رػبص رتاى رثش رثشاثشرهؤثش ردس رـبسصاى گبس

رگذم رهسد: ر)هغبلؼ راهلن بساىررتـشات

رشهبـب.ر راػابى رربة، رػشپل ؿشػابى

ر.655-678،ركقر6(3برسػاب،ر)رپظؾ

ر) رپبؿبصاد، راكـش ر رحذ ر1392سبح، اثشاتر(.

راحر رثش رخـؼبل راجاوبػ ر اهالبد

هسد:ردؼابىر سػابرؿشػابىرگشهر)هغبلؼ

رثشبهآصادل رهغبلؼبت رػاگبر(، بررسض

ر.17-37،ر8(25اؼب،ر)

رهخابس،ركبلح، رداسؽ ر ر1386)راشج رراثشات(.

رثشرخـؼبلراجاوبػرراهالبدرپبهذب

رػؼابىرهغوردسرسػابرخباسب ػلمر.

راشاى، رآهصؽرـبسص ر ركق3(1)رتشج ر،

ر.104-99

رحؼيررػغبال ر)كوذرثشج، راثشاو، (.ر1389

رسا ر ر)دسررپبهذبرخـؼبل رآى رثب رهوبثل ب

رچبسه بل رػشؽ،ررراػابى رااـبسات ثخابس(.

هشضرت ووبترهبثغرآةر)داـگبرؿششد(.رفر

ر.460

رپبح رسضاى؛ رـولررهوجشػل، رػجذال وذ؛ صى،

ر) ردسر1391اكـبسصاد، رـبسصاى رثشسػردذگب .)

رآة رتـشات رساجشدبررخلف ر ا

رشهبـب(.ر رؿشػابى رهسد: ر)هغبلؼ ػبصگبس

ر.192-213،ركقر3(3برسػاب،ر)رپظؾ

رهشضررػضت ر)رـبسص، رػبص1387الرشه، برر(.

رثش رر اثشگزاس رـبسصاى رخـؼبل هذشت

رػبخابس.ر رهؼبدالت رهذل ربسثشد رآى: پبهذب

ر) ،ر12(43ػلمرركىرـبسصررهبثغرعجؼ،

ر.283-266

ره رـبسص، رػضتشهشض؛ رؿاله ؼير، ر،صهبرال؛

رآػت(1389) راصرر. رـبسص رخباسب پزش

رر.خـؼبل رتشج رـبسصررػلم آهصؽ

ر.15-32ر،5(2،ر)اشاى

راػابىربسثشدراؿبػرت ووبترهشض

راهلورثذرعجور(.1393)رثلچؼابىرػؼابى

رهشضرثلچؼابى.رػؼابىراػابى رااـبسات

ررػؼابىراػابىربسثشدراؿبػرت ووبت

ر.ثلچؼابى

Akerlof, K., Maibach, E.W., Fitzgerald, D.,

Cedeno, A.Y., Neuman, A. (2012), Do

people “personally experience” global

warming, and if so how, and does it matter?

Global Environmental Change, 23(1), 81-

91.

Arbuckle, J.G., Morton, L.W., Hobbs, J.

(2013), Understanding farmer perspectives

on climate change adaptation and

ر


mitigation: The roles of trust in sources of

climate information, climate change beliefs,

and perceived risk, Environment and

Behavior, 47(2), 205-234.

Below, T.B., Mutabazi, K.D., Kirschke, D.,

Franke, C., Sieber, S., Siebert, R.,

Tscherning, K. (2012), Can farmers’

adaptation to climate change be explained

by socio-economic household-level

variables? Global Environmental Change,

22(1), 223-235.

Bostan Budak, D., Budak, F., Zaimo Lu, Z.,

Kekeç, S., Yavuz Sucu, M. (2005),

Behaviour and attitudes of students towards

environmental issues at Faculty of

Agriculture, Turkey, Journal of Applied

sciences, 5, 1224-1227

Bruinders, V., Canavan, K., Johnstone, S.,

Mabuza, M., Mattushek, P., Spencer, J.

(2003), Global Warming: An assessment of

Knowledge, Attitudes and Practices at

Rhodes University. Working Report:

Rhodes University.

Change, C.C. (2003), The potential impact of

climate change on Taiwan s agriculture,

Agricultural Economics, 27, 51-64.

Crowley, T.J. (2000), Causes of climate change

over the past 1000 years, Science,

‏.270-277 ,(5477)289

Deressa, T., Claudia, R., Mahmud, Y., Rashid,

M., Tckic, A. (2008), Analyzing the

determinants of farmers’ choice of

adaptation methods and perceptions of

climate change in the Nile Basin of

Ethiopia IFPRI. Discussion Paper No

00798 Washington, DC: IFPRI.

Deressa, T.T., Hassan, R.M., Ringler, C.

(2011), Perception of and adaptation to

climate change by farmers in the Nile basin

of Ethiopia, The Journal of Agricultural

Science, 149(01), 23-31.

Falaki, A.A., Akangbe, J.A., Ayinde, O.E.

(2013), Analysis of Climate Change and

Rural Farmers’ Perception in North Central

Nigeria. Journal of Human Ecology, 43(2),

133-140.

Fussel, H.M., Klein, R.J. T. (2002), Assessing

the vulnerability and adaptation to climate

change; An evolution of conceptual

thinking, Paper presented at the UNDP

Expert Group Meeting on Integrating

Disaster Reduction and Adaptation to

Climate Change, Havana, Cuba, and 17-19 th June 2002.

Gandure, S., Walker, S., Botha, J.J. (2013),

Farmers' perceptions of adaptation to

climate change and water stress in a South

African rural community, Environmental

Development, 5, 39-53.

Gbetibouo, G.A. (2009), Understanding

farmers' perceptions and adaptations to

climate change and variability: The case of

the Limpopo Basin, South Africa,

International Food Policy Research

Institute, Vol. 849, 32-43.

Gifford, R., Kormos, C., McIntyre, A. (2011),

Behavioral dimensions of climate change:

drivers, responses, barriers, and

interventions, Climate Change, 2(6), 801-

827.

Houghton, J. (2005), Global warming, Reports

on Progress in Physics, 68(6), 1343-1403.

IPCC. (2001), Climate change 2001: impacts,

adaptation and vulnerability. Cambridge

University Press, Cambridge.

Lorenzoni, I., Langford, I.H. (2001), Climate

change now and in the future: a mixed

methodological study of public perceptions

in Norwich (UK). Centre for Social and

Economic Research on the Global

Environment. UK.

Mahmud, Y., Salvatro, D., Temesgen, D.,

Claudia, R., Gunnar, K. (2008), The impact

of climate change and adaptation of food

production in low income countries.

Evidence from the Nile Basin, Ethiopia.

IFPRI. Discussion Paper No 00828. Centre

for Environmental Economics and Policy in

Africa. Pretoria South Africa: University of

Pretoria.

Mertz, O., Mbow, C., Reenberg, A., Diouf, A.

(2009), Farmers’ perceptions of climate

change and agricultural adaptation

strategies in Rural Sahel, Environmental

Management, 43, 804-816.


ر

Nazmul Huda. M.D. (2013), Understanding

indigenous people’s perception on climate

change and climate hazards: a case study of

Chakma indigenous communities in

Rangamati Sader Upazilanof Rangamati

District, Bangladesh, Natural Hazards, 65:

2147-2159.

Nyanga, P.H., Johnsen, F.H., Aune, J.B.

(2011), Smallholder Farmers’ Perception of

Climate Change and Conservation

Agriculture: Evidence from Zambia,

Journal of Sustainable Development, 4(4),

73-85.

Sharka Juana, J., Kahaka, Z., Nathan Okurut, F.

(2013), Farmers’ perception and adaptation

to climate change in Sub-Sahara Africa: A

synthesis of empirical studies and

implications for public policy in Africa

agriculture. Published by Canadian Center

of Science and Education, Journal of

Agricultural Science, 4(4), 121-135.

Silvestri, S., Bryan, E., Ringler, C., Herrero,

M., Okoba, B. (2012), Climate change

perception and adaptation of agro-pastoral

communities in Kenya, Regional Environ

Change, 12, 791-802.

Slegers, M.F.W., Zougmore, R., Stroosnijder,

L. (2005), Closing the gap between priority

problems for natural recourses management

in Burkina Faso: exploring drought

perceptions of farmers and resource

management institutions. Wageningen

Univresity and Reserarch Center/ ICRISAT

Wageningen.

Smit, B. and Wandel, J. (2006), Adaptation,

adaptive capacity and vulnerability, Global

Environmental Change, 16, 282-292.

Smith, W.N., Grant, B.B., Desjardins, R.L.,

Kroebel, R., Li, C., Qian, B., Drury, C.F.

(2013), Assessing the effects of climate

change on crop production and GHG

emissions in Canada. Agriculture,

ecosystems & environment, 179, 139-150.

Taylor, J.G., Steward, T.R., Downton, M.

(1988), Perceptions of drought in the

Ogallala aquifer region, Environment and

Behavior 20, 150-175.

Tazeze, A., Haji, J., Ketema, M. (2012),

Climate change adaptation strategies of

smallholder farmers: The case of Babilie

district, East Harerghe zone of Oromia

regional state of Ethiopia,‏ Journal of

Economics and Sustainable Development,‏

3(14), 1-12.

Weber, E.U. (2010), What shapes perceptions

of climate change?, Wiley Interdisciplinary

Reviews: Climate Change, 1(3), 332-342.

Whitmarsh, L. (2009), Behavioral responses to

climate change: Asymmetry of intentions

and impacts, Journal of Environmental

Psychology, 29(1), 13-23.

Investigating Rural People Perceptions of Climate Changes...

Documents

Transcript of Investigating Rural People Perceptions of Climate Changes...