INITIËLE INVESTERING VERSUS KOSTEN OP LANGE TERMIJN · maakt fantastische foto’s met deze...
Transcript of INITIËLE INVESTERING VERSUS KOSTEN OP LANGE TERMIJN · maakt fantastische foto’s met deze...
OOK IN DIT NUMMER:
BETERE TEMPERATUURVERDELING IN KOELCONTAINERS
GASCO EN GAFCO-ALTRON GAAN SAMENWERKEN
DEEL TWEE VERSLAG GUSTAV LORENTZEN CONFERENTIE
109e JAARGANG NR 12 DECEMBER 2016
INITIËLE INVESTERING VERSUS
KOSTEN OPLANGE TERMIJN
Freon Glycol CO2 Ammonia
LU-VE thanks RECUPAIR for 50 years of collaboration in the Netherlands
leadership with passion
www.luvegroup.it
Specialisten in warmteoverdracht
www.recupair.nl
air conditioning and industrial applications.
3
inhoud
December 2016
ADVERTEERDERSINDEX
ADVANSOR 48
BITZER 52
CATEC 6
EBM-PAPST BENELUX 13
ECR-NEDERLAND 20
FERMOD 33
GASCO NEDERLAND 33
HITEMA BIJSLUITER
ICEFISH 47
KUSTERS 51
MASTERCOOL 29
MULTI IMPORT 49
OPLEIDINGSCENTRUM GOº 21
PANASONIC 7
RECUPAIR NEDERLAND 2
WIJBENGA 29
ZIEHL-ABEGG 4
INITIËLE KOSTEN VERSUS LANGE TERMIJN
10
GEREEDSCHAP VOOR NA-TUURLIJK KOUDEMIDDEL
14
CONGRES 'KEN DE WETTEN, PAK JE KANSEN'
16
STUDIE WAGENINGEN UR OVER ZEECONTAINERS
22
GUSTAV LORENTZEN CON-FERENTIEVERSLAG DEEL 2
34
VERDER IN DIT NUMMER:
5 REDACTIONEEL
6 NIEUWS
8 KNVVK-NIEUWS
9 NVKL-NIEUWS
26 FILTERS
30 KOELWATER REINIGEN
40 CIRCULARITEIT
42 EVENT TOGETHER
44 SAMENWERKING BEDRIJVEN
46 INTERNATIONAAL NIEUWS
48 PRODUCTNIEUWS
50 COLOFON
40
5
redactioneel
Uko Reinders Hoofdredacteur
Toen ik deze zomer besloot dat het tijd was voor een nieuwe came-
ra, begon ik eerst internet af te struinen. Om wat meer gevoel bij de
camera’s te krijgen, nam ik ook een kijkje in fysieke winkels. Zo stap-
te ik de Mediamarkt binnen, waar een verkoper mij met teksten als ‘mijn moeder
maakt fantastische foto’s met deze camera’ tot aankoop probeerde aan te spo-
ren. Waarschijnlijk werkt dit bij veel klanten goed, maar ik was niet erg onder de
indruk.
Via internet kwam ik een gespecialiseerde fotozaak in Alkmaar op het spoor. Daar
hoorde ik geen prietpraat over moeders, maar kreeg ik deskundig uitleg. Dat boe-
zemde vertrouwen in. Doordat een verkoper me op nieuwe ideeën bracht en ca-
mera’s liet vergelijken, kon ik een goede keuze maken. Ik voelde me daarom ook
moreel verplicht om mijn camera hier te kopen, en gunde het deze zaak om aan
mij te verdienen.
Een camera is wat anders dan een klimaat- of koelinstallatie, maar er zijn wel
overeenkomsten, zoals het grote aanbod, de grote verscheidenheid aan techni-
sche oplossingen en de grote concurrentie. Net als bij camera’s kunnen kopers
of opdrachtgevers zich tot verschillende aanbieders wenden en offertes opvragen.
In het artikel op pagina 10, over lage initïele kosten versus duurzame oplossingen
voor de lange termijn, kunt u lezen dat lage investeringskosten nog vaak het be-
langrijkste argument zijn om voor een installatie te kiezen. Dat die installatie bij-
voorbeeld meer energie gebruikt, minder lang meegaat en voor hogere onder-
houdskosten zorgt, lijkt een kleinere rol te spelen.
De focus op prijs maakt het lastig voor installateurs om duurdere, duurzame in-
stallaties aan de man te brengen. Een offerte uitbrengen, waar veel tijd in gaat zit-
ten, zal vaak tot frustraties leiden. Een installateur vertelde me hoe een opdracht-
gever zijn ontwerp met allerlei energiezuinige oplossingen gebruikte om bij een
andere installateur een lagere prijs te bedingen. En hij maakte mee hoe zijn ont-
werp door een opdrachtgever werd afgewezen. Niet veel later zag hij praktisch
hetzelfde ontwerp terug in een aanbesteding die door een adviesbureau voor de-
zelfde opdrachtgever was gemaakt. Daar kon hij op inschrijven.
De installateur heeft echter ook opdrachten binnengehaald met duurdere, maar
energiezuinige installaties die op de lange termijn voordeliger zijn. Waarschijn-
lijk heeft hij dat gedaan met een goed ontwerp, berekeningen die de besparingen
aantonen, en goede uitleg. En bovenal door het vertrouwen te winnen, waardoor
de klant hem de opdracht heeft gegund. Ik verwacht eigenlijk niet dat hij daarbij
over zijn moeder heeft gesproken. Voor het komend jaar wens ik u veel duurzame
projecten toe, veel geluk en een goede gezondheid.
Vertrouwen winnen
De focus op prijs maakt het lastig voor installateurs om duurdere, duurzame in-stallaties aan de man te brengen
6
nieuws
Christian Gerritse wint gouden medaille voor koudetechniek tijdens Euroskills 2016
Tijdens Euroskills 2016, de Europese beroepenwedstrijden die
begin december plaatsvonden in de Zweedse plaats Gotenburg,
heeft de Nederlander Christian Gerritse een gouden medaille bin-
nengehaald voor het onderdeel Koude- en Luchtbehandelings-
techniek. Ook negen andere Nederlandse deelnemers aan dit
'Europees Kampioenschap' zijn met eremetaal terug naar huis ge-
gaan. Aan EuroSkills namen 500 deelnemers uit 28 landen deel,
onder wie 39 Nederlanders. Gerritse, werkzaam bij Van Kempen
Koudetechniek, moest het tijdens de competitie opnemen tegen
tien vakgenoten uit andere landen. Zij kregen als opdracht om in
drie dagen een compleet en werkend miniatuur-ijsbaantje van 60
bij 50 centimeter te maken, inclusief alle benodigde elektrische
en thermische aansluitingen. Stichting WorldSkills Netherlands is
coördinator van de Nederlandse deelname aan het tweejaarlijk-
se EuroSkills. Volgend jaar oktober vindt het WK voor beroepen,
WorldSkills, plaats in in Abu Dhabi. De deelnemers aan EuroSkills
maken kans om hier aan deel te nemen.
December 2016 7
Ben je net geslaagd of slaag je binnenkort voor je F-
gassencertifi caat categorie 1? Dan ontvang je naast het
F-gassencertifi caat ook een F-gassenpasje. In het ver-
leden gaf Rijkswaterstaat de F-gas persoonscertifi caten
uit. Met de nieuwe verordening geeft STEK, als aange-
wezen exameninstelling, de certifi caten uit. STEK heeft
het pasje om meerdere redenen ontwikkeld. Zo kunnen
monteurs op eenvoudige wijze aantonen bevoegd te
zijn; slechts weinig monteurs zullen een kopie van hun
certifi caat of diploma bij zich dragen - terwijl de Inspec-
tie al enige tijd frequenter aan het handhaven is. Met
een pasje kun je dan aantonen dat je rechtmatig aan
het werk bent. Ook bij een eventuele discussie over het
mogen kopen van koudemiddelen biedt het pasje uit-
komst. De houder van de pas mag koudemiddelen aan-
schaffen. STEK denkt dat het F-gassenpasje een handi-
ge en hedendaagse aanvulling is op het certifi caat.
F-GASSENPASJE VAN STEK HANDIG VOOR GECERTIFICEERDE INSTALLATEURS
NIEUW BEDRIJF MET SPECIALISME IN BE-DRIJFSBEMIDDELING EN -OPVOLGING
Houwers & Partners is een samenwerkingsverband tus-
sen professionals op het gebied van bedrijfsbemidde-
ling en bedrijfsopvolging in de installatiebranche. Als zo-
danig is het een nieuwe partij op de markt. Het bedrijf
zoekt bedrijfsopvolgers, brengt verkopers en kopers van
installatiebedrijven met elkaar in contact, zoekt de stra-
tegische fi t voor beide partijen, zoekt oplossingen voor
eventuele obstakels of problemen en begeleidt de on-
derhandelingen.
Oprichters van Houwers & Partners zijn Hans Glas
en Marcel Houwers. Zij hebben via hun bedrijf HRM@
WORK, een werving- en selectiebureau voor de elektro- en
installatietechniek, een groot netwerk van installatiebedrij-
ven opgebouwd. Het Centrum voor Koude en Klimaat-
techniek is partner van Houwers & Partners en is sinds
2000 actief in de markt voor bedrijfsbemiddeling en be-
drijfsopvolging in de koel- en klimaattechniek. DGA Ber-
nie Willems heeft een zeer uitgebreid netwerk in de
koel- en klimaattechniek. Hij heeft in de loop der jaren
verschillende trajecten succesvol afgerond. Volgens Wil-
lems en Glas vechten jaarlijks circa 150 DGA’s in de instal-
latiebranche met het vraagstuk van bedrijfsopvolging in hun
bedrijf.
Panasonic GHP systeem; meest effi ciënte en duurzame oplossing voor VRF systemen
- Hoge effi ciëntie door onder andere het gebruik van de restwarmte - Ideale oplossing beperkte electravoorziening - Aansluitbaar op aardgas en propaan - Grote range aan capaciteiten (van 45 t/m 142 kW) - Bedrijfssituatie tot -20°C met behoud van capaciteit - Geen ontdooicyclus, dus maximaal comfort- Aansluitbaar op alle VRF DX binnendelen - Aansluitbaar op de watermodulen voor gekoeld en verwarmd water- Diverse oplossingen voor de integratie in gebouwbeheer systemen
GASWARMTEPOMP EFFICIËNT EN DUURZAAM
Down to-20°C in
heating modeOUTDOOR
TEMPERATURE
Highsavings
Environmentallyfriendlyrefrigerant
R410A
Easycontrolby BMS
CONNECTIVITY
www.aircon.panasonic.eu
8
KNVvK verenigingsnieuws
ONDERZOEKSPROJECT INGEVRO-REN GROENTEN EN FRUIT
KNVVK NIEUW ELAN REKENT OPUW INPUT BIJ LEDENENQUÊTE
GESLAAGD CONGRES ‘KEN DE WETTEN, PAK JE KANSEN’
We kunnen terugkijken op een geslaagd congres. Dag-
voorzitter Talitha Muusse legde de vinger op de gevoeli-
ge plek als het gaat om het betrekken van jonge profes-
sionals in het vakgebied. Haar boodschap was dat de
jonge generatie van waarde en betekenis voor de maat-
schappij wil zijn. Benader de koeltechniek dus niet van-
uit een puur technische invalshoek, maar focus voor-
al op de meerwaarde van de koeltechnische sector voor
de maatschappij. Zaken zoals het tegengaan van ver-
spilling van voedsel, bijdragen aan een meer duurzame
wereld en terugdringing van klimaatproblemen zijn on-
derwerpen die meer voor het voetlicht mogen komen.
De discussie met de zaal hierover was oprecht en ge-
tuigde van een diep besef bij alle aanwezigen van de
noodzaak tot veranderen. Een mooie middag kreeg
hiermee zijn beslag, en onder het genot van een hapje
en drankje werd nog informeel nagepraat.
Een uitgebreid verslag van het congres vindt u op pagi-
na 16 van deze editie van RCC K&L.
Vanuit de Topsector Tuinbouw is een vierjarig onderzoeksproject gestart dat
gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van ingevroren groente en fruit,
op een duurzame wijze. De bedrijven LambWeston, Cargill en het Canade-
se FPS bundelen de krachten met verschillende onderzoekers van de Wage-
ningen University. In de praktijkstudies zal met name de aardappel centraal
staan, maar de meer fundamentele onderzoeken richten zich ook op ande-
re groenten en fruit.
Vanuit de KNVvK en de SOK wordt er zorg voor gedragen dat de ontwikkelde
kennis bij een zo groot mogelijke groep geïnteresseerden komt. In een volgen-
de uitgave van RCC K&L wordt inhoudelijk dieper ingegaan op het onderzoek.
Ook zal volgend jaar een bedrijfsbezoek naar LambWeston worden georgani-
seerd om de nieuwe productielijn (met vriestunnel) te bekijken.
Het bestuur zet hard in om de nieuwe koers te bepalen voor een toekomst-
bestendige KNVvK waar ook jonge koeltechnici zich bij thuis voelen. Ook
wordt door middel van een ledenonderzoek in kaart gebracht wat volgens
de leden de kroonjuwelen van de KNVvK zijn. Deze ledenenquête kunt u
verwachten in de laatste week van december. We rekenen op uw input!
EIA-LIJST 2017
Het afgelopen jaar heeft de KNVvK
een voorstel ingediend bij RVO om
kleine koelaggregaten in de EIA-lijst
2017 geplaatst te krijgen. De leden
hebben actief meegedacht en input
geleverd. Op dit moment hebben we
nog geen zekerheid over opname in
de EIA-lijst 2017, maar wel goede
hoop. Graag anticipeert de KNVvK
hier op, daarom organiseren we be-
gin 2017 een discussiebijeenkomst
om zo op korte termijn kennis te de-
len en eenieder de mogelijkheid te
bieden om effectief gebruik te ma-
ken van geboden subsidiemogelijk-
heden.
AGENDA
11 januari Discussiebijeenkomst
EIA-lijst 2017
15 februari Discussiebijeenkomst
Smart grid
9
NVKL verenigingsnieuws
December 2016
WIJZIGINGEN IN F-GASSENVEROR-DENING PER 1 JANUARI 2017
INSTROOM-PROJECT OTIB VOOR KOEL-MONTEURS VAN START
KOELMONTEUR: DE MOEILIJKST VERVULBARE FUNCTIE IN TECHNI-SCHE INSTALLATIEBRANCHE
Op 1 januari 2017 verloopt de overgangstermijn van de F-gassenverorde-
ning. Dit betekent dat op deze datum enkele wijzigingen in werking treden.
Deze wijzigingen hebben betrekking op:
Logboek
Voor het logboek of apparatuurregister geldt dat alle lekcontroles moeten
worden geregistreerd. Dit betekent dat de ondergrens voor het verplicht bij-
houden van een logboek per 1 januari 2017 zal veranderen van 3 of meer kg
koudemiddel naar 5 of meer ton CO2-equivalent. De gegevens vanuit de log-
boeken moeten zowel bij de eigenaar als bij de installateur 5 jaar worden
bewaard.
Kenplaten
Vanaf 1 januari 2017 moet nieuw op de markt geplaatste apparatuur/installa-
ties worden voorzien van kenplaten/etiketten die naast het type koudemid-
del en de hoeveelheid in kg ook het GWP van het koudemiddel en de hoe-
veelheid CO2-equivalent tonen (in de taal van het land waarin de installatie
op de markt wordt gebracht). Als het een hermetisch gesloten apparaat be-
treft moet dit ook worden vermeld.
Voorvulverbod (precharge ban)
Er geldt vanaf 1 januari 2017 een verkoopverbod op voorgevulde apparaten,
tenzij het koudemiddel in het apparaat aantoonbaar onder het EU-quota-
systeem valt en/of het apparaat aantoonbaar door een gecertificeerd instal-
lateur wordt geïnstalleerd. Dit betekent dat aanbieders (bijvoorbeeld bouw-
markten) van kleine airco’s alleen dergelijke apparaten mogen aanbieden als
aan deze twee voorwaarden is voldaan. Meer informatie vindt u in de fact-
sheet en het infoblad op de website.
Maandag 14 november is de eerste
groep deelnemers begonnen aan de
voorschakelopleiding koeltechniek
bij opleidingscentrum GO° in Ede.
Zeven jongens van begin 20 ston-
den in alle vroegte voor het lokaal
om deze kans met beide handen
aan te grijpen. De eerste week ken-
merkte zich door een enthousiaste
sfeer en gedrevenheid.
Komende week start een tweede
groep van acht man. Beide groepen
werken zich in vier weken door on-
der andere de basisstof van koude-
techniek en F-gassen heen. In janu-
ari gaan ze vier weken op stage bij
de leden, mogelijk bij u. Daarna zul-
len de deelnemers die een en ander
met goed gevolg hebben doorlo-
pen bij u gaan starten in een BBL-
traject.
Voor eind 2017 hopen we zo samen
met OTIB 100 extra koelmonteurs in
spe op de markt te brengen. We zijn
nog op zoek naar bedrijven die een
stageplaats/opleidingsplaats willen
aanbieden. Geïnteresseerd? Neem
contact op met Wim Overeem:
06-11343431 of
Opleidingsfonds OTIB heeft onderzoek gedaan naar de vraag naar perso-
neel in de technische installatiebranche. Daaruit blijkt dat de meest moei-
lijk vervulbare functie op dit moment die van het beroep Koelmonteur is. In
2016 zijn in alle regio’s moeilijk vervulbare functies voor de functie van leer-
lingmonteur en/of zelfstandig monteur in de Koudetechniek; één van de drie
vakgebieden binnen de TI-branche.
Voor moeilijk vervulbare vacatures voor specifieke functies wil men regi-
onaal groepen (potentiële) medewerkers gaan omscholen dan wel een in-
werktraject bieden. Zo kunnen kansrijke werkzoekenden verder geschoold
worden voor functies waarvoor zij al deels geschoold zijn of gemakkelijk en
snel omgeschoold kunnen worden. Het volledige rapport is te downloaden
op de NVKL-website: www.nvkl.nl
10
total cost of ownership
Tekst: Harmen Kamminga
11December 2016
12
total cost of ownership
ebm-papst Benelux | Polbeemd 7 - 5741 TP Beek en Donk | Postbus 140 - 5740 AC Beek en Donk | T: +31 (0)492-502900
Uw troef voor elke toepassing De RadiPac: breed inzetbaar, maximale efficiëntie.
De RadiPac product range levert top efficiëntie – onder alle omstandigheden
– Breed inzetbaar gebied voor maximale efficiëntie tot wel 68 % (statisch)
– Voor alle maten van 250 - 560 mm
– Inbouweffecten in een luchtbehandelingskast eenvoudig te berekenen
– Maximale betrouwbaarheid voor airconditioning en ventilatiesystemen
Meer informatie voor uw applicatie: ebmpapst.com/radipac
14
gereedschap
Tekst: Harmen Kamminga
Voor systemen met natuurlijke koudemiddelen zijn specia-
le drukmeters nodig die de hoge drukken aankunnen (foto ge-
maakt in de Schaufler Academy van Bitzer).
15December 2016
Bij CO2-installaties
wordt in toenemende
mate stationaire gas-
detectieapparatuur
toegepast (foto:
Bacharach).
16
congresverslag
CONGRES 'KEN DE WETTEN, PAK JE KANSEN'
Tekst: Uko Reinders
Dagvoorzitter Talitha Muusse gaf een presentatie over de manier waarop jongeren tegen duurzaamheid aankijken.
17December 2016
Coen van de Sande beantwoordt vragen, nadat hij de samen-
hang van milieuwetten en regels heeft uitgelegd.
18
congresverslag
De deelnemers aan het congres verzamelen zich in de zaal.
19December 2016
Deelnemers konden tijdens het congres uit tien sessies kiezen, die in
sfeervolle zaaltjes werden gehouden.
Aan het einde van het congres gingen de sprekers
in op hun presentaties eerder op de middag.
20
congresverslag
Werken & Leren!
Voor meer info of direct inschrijvenga naar www.opleidingscentrum-go.nl of bel 088 - 020 64 19
Kies uit de volgende BBL-opleidingen:Airco/warmtepompmonteur Monteur koude- en klimaatsystemen Servicemonteur koude- en klimaatsystemen Eerste monteur koude- en klimaatsystemen Technicus maintenance koude- en klimaatsystemenSysteemontwerper koude- en klimaatsystemen
Op zoek naar een passende mbo-opleiding in de koude-, koel- en klimaattechniek?
Neem direct contact met ons op!
Roelof Robbertsen
T. 06 - 53 71 61 75
Opleidingscentrum GO° is hét opleidingscentrum voor de koude- en klimaattechnische branche.
GO° verzorgt beroepsopleidingen, trainingen en cursussen in de koudetechniek. GO° is hiermee de
schakel in de koude- en klimaattechnische branche voor alles wat met opleiden en werken te maken
heeft.UITVOERINGSPARTNER
Bezoek onze OPEN DAGZaterdag 14 januari van 10.00 - 13.00 uur
Aanmelden op: www.opleidingscentrum-go.nl
22
transportkoel ing
STUDIE WAGENINGEN UR NAAR VERLAGING STEADY STATE-TEMPERATUURVERSCHIL
Tekst: L.J.S. Lukasse en M.G. Staal
pitch opening
height
Figuur 1. Schematische dwarsdoorsnede van een T-profielen-
vloerdeel. Standaarddimensies in 40ft HC reefers: hoogte = 60
mm, afstand = 63,5 mm, opening = 35 mm.
23December 2016
Een geoptimaliseerde luchtverdeelmat oogt simpel, maar bleek
in een studie goed te werken om de temperatuurverschillen in
een laadruimte ter verkleinen.
24
transportkoel ing
Fig. 2. Bovenaanzicht van palletposities, palletnummering en nummering van sensoren. Definitie van de laadruimtesensoren: laadruimtesensoren
zijn sensoren 1 ~ 5, 9 ~ 16, 18 en 20. Deze sensoren zijn direct in en rond de lading gepositioneerd, terwijl sensoren 6 ~ 8 en 17 tussen de T-pro-
fielen zitten, en sensor 19 in het retourluchtrooster is geplaatst.
Fig. 3. Close-up van een temperatuursensor.
Right side
1
2
3U 4D
8
19
7
6
1U
5U
2D
9D 10U 12U
13U 14D
15U 16D
17
11D
20D
18
3
4
5
6
7
810
11
1214
1315
16 18
1719
20
9
Left side
Do
or-
en
d
Un
it-e
nd
25December 2016
Tabel 1. Tijdgemiddelde steady state-temperaturen zoals waargenomen tijdens de test.
Test
no.
luchtverdeelmat koudste
tijdgemiddelde
temp. [°C]
koudste sensor warmste
tijdgemiddelde
temp. [°C]
warmste sensor warmste –
koudste
temp. [°C]
1 ja 5.1 2 6.6 3 1.5
2 nee 5.2 9 8.0 15 2.7
REFERENTIES
-
-
-
-
-
-
-
-
Over de auteurs
Meer informatie
26
luchtf i l ters
Tekst: Peter Ruiter
Group
Filter
Class
Final Pressure
[Pa]
Average Arrestance (Am)
Synthetic Dust
[%]
Average effi ciency (Em)
@ 0.4 μm particles
[%]
Minimum effi ciency
@ 0.4 μm particles
[%]
Course
G1 250 50 < Am < 65 -
G2 250 65 < Am < 80 -
G3 250 80 < Am < 90 -
G4 250 90 < Am -
MediumM5 450 40 < Em < 60 -
M6 450 60 < Em < 80 -
Fine
F7 450 80 < Em < 90 35
F8 450 90 < Em < 95 55
F9 450 95 < Em 70
Tabel 1. Classifi catie van stoffi lters zoals gedefi nieerd in NEN EN 779:2012.
27 December 2016
Typical urban size distribution
log
ari
thm
ic d
istr
ibu
tio
n (
%)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0,01 0,1 1 10Particle size (μm)
logarithmic distribution density
logarithmic distribution
(cumulative)
100
Typical rural size distribution
log
ari
thm
ic d
istr
ibu
tio
n (
%)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0,01 0,1 1 10Particle size (μm)
logarithmic distribution density
logarithmic distribution (cumulative)
100
Classifi catie van energie-effi ciëntie met limieten voor jaarlijks energiegebruik (2015)
Filterklasse
EN779:2012
M5 M6 F7 F8 F9
ME - - ME ≥ 35% ME ≥ 55% ME ≥ 70%
MM = 250 g ASHRAE MF = 100 g ASHRAE
0 - 450 kWh 0 - 550 kWh 0 - 800 kWh 0 - 1000 kWh 0 - 1250 kWh
> 450 - 600 kWh > 550 - 650 kWh > 800 - 950 kWh > 1000 - 1200 kWh > 1250 - 1450 kWh
> 600 - 700 kWh > 650 - 800 kWh > 950 - 1200 kWh > 1200 - 1500 kWh > 1450 - 1900 kWh
> 700 - 950 kWh > 800 - 1100 kWh > 1200 - 1700 kWh > 1500 - 2000 kWh > 1900 -2600 kWh
> 950 - 1200 kWh > 1100 - 1400 kWh > 1700 - 2200 kWh > 2000 - 3000 kWh > 2600 - 4000 kWh
> 1200 kWh > 1400 kWh > 2200 kWh > 3000 kWh > 4000 kWh
A+
B
D
A
C
E
Tabel 2. Classifi catie van energie-effi ciëntie met limieten voor jaarlijks energiegebruik (2015).
Figuur 1. Deeltjesgrootte-distributiecurve van buitenlucht in
stedelijke gebieden.
Figuur 2. Deeltjesgrootte-distributiecurve van buitenlucht op
het platteland.
28
luchtf i l ters
BRONNENAAF documentatie leafl et EN779:2012 + Eurovent (NL)
NEN EN ISO 779:2012
NEN EN ISO 13779:2007
ISO/DIS 16890-1 t/m 4
Rating standard Eurovent 2014-10 RS
C001-2015 FIL
Eurovent 4/21 2017
Over de auteurPeter Ruiter is directeur fi ltration technology
van AAF International.
Meer informatieT: 06-51134686
I: www.aafeurope.comRendement Size range, μm
ePM10 0,3 ≤ x ≤ 10
ePM2,5 0,3 ≤ x ≤ 2,5
ePM1 0,3 ≤ x ≤ 1
Tabel 3. De optische diameter van symbool ePMx in de nieuwe
ISO 16890.
Energieklasse ePM10 ePM2,5 ePM1
PM-effi cientie ePM10 ≥ 50 % ePM10,min ≥ 50 % ePM1,min ≥ 50 %
Dust load AC Fine 700 g 400 g 300 g
kep10 < ? kep2,5 < ? kep1 < ?
kep10 < ?? kep2,5 < ?? kep1 < ??
kep10 < ??? kep2,5 < ??? kep1 < ???
kep10 < ???? kep2,5 < ???? kep1 < ????
kep10 < ????? kep2,5< ????? kep1< ?????
kep10 < ?????? kep2,5< ?????? kep1< ??????
A+
B
D
A
C
E
Tabel 4. De nieuwe tabel met KEP-waarden zal er naar verwachting uitzien zoals deze.
30
koelwater
Tekst: Mark Boeren
Door in de Vortex Generator een kunstmatige draaikolk te cre-
eren, ontstaat een vacuüm dat micro- en nanogasbellen door
cavitatiekrachten aan het water onttrekt. Alle ongebonden gas-
sen, waaronder kooldioxide, worden door de onderdruk uit het
water onttrokken.
Koelwaterbehandeling, model IVG20-C PRO voor koelsystemen
tot 15 MW (100 x 200 x 180 cm).
31 December 2016
Het is mogelijk om met één IVG-C CoolWater-oplossing meer-
dere verdampingscondensors te behandelen, door de losse
units op één centraal watervat aan te sluiten. In het schema
hierboven wordt dit geïllustreerd.
Calciumcarbonaat - ofwel kalkkristallen:
Links: ketelsteen, traditioneel gevormd op een warmtewisse-
lend oppervlak.
Rechts: Aragoniet-kristallen die zijn gevormd in de Industrial
Vortex Generator, opgelost in water.
32
koelwater
Over de auteurMark Boeren, mede-directeur en in 2009 op-
richter van Pathema, studeerde Knowledge En-
gineering aan de universiteit van Maastricht.
Sinds 2011 ontwikkelt, verkoopt en adviseert
hij eindgebruikers over de toepassing van al-
ternatieve waterbehandeling in de industrie.
Meer informatiePathema - Innovatief met water
T: 06-42304164
I: www.pathema.nl
Detailfoto van IVG-C installatie.
Koelwaterbehandeling, model IVG10-C PRO voor koelsystemen
tot 6 MW (80 x 80 x 180 cm).
©16.076
FERMOSTOCK
66
11
-
PERFO VLAK
KE
N
88
11
- VOLLE VLA
KK
EN 5
711
- TYPE 120 K
G
68
11 -
ALU VLAKK
EN
Het Nr. 1 hygiëne-reksysteem in Europa voor koelkamer, horeca
en grootkeukeninrichting.
Keuze uit geperforeerde of volle legvlakkenLangs beide zijden toegankelijkUitneembare, vaatwasbestendige legvlakkenEenvoudige reiniging (NF en NSF gekeurd)Online berekenen via www.rackline.euUit voorraad leverbaar
Fermod bv, Oosterparkweg 35H, 2985 SX Ridderkerk
c 0180/46 10 58 - m [email protected]
w www.fermodeurope.eu
OPBOUW ZONDER GEREEDSCHAP
ROTTERDAMSEWEG 219B 2629HE DELFTTel: 015 2517272 Fax: 015 2517277 www.gasco.nl [email protected]
Wilt u een demonstratie?
Bel ons verkoopteam voor een afspraak.
voor koeltechniek en airconditioning
BENELUX
BENELU
X
GASCOBENELUX
34
conferentieverslag
IIR GUSTAV LORENTZEN CONFERENTIE 2016 IN EDINBURGH
Tekst: Dr. ir. Carlos Infante Ferreira en Dr. Lambert Kuijpers
35December 2016
36
conferentieverslag
Verwarming Appartementencomplex Schoolgebouw
Seizoen COP Seizoen COP met inverter Seizoen COP Seizoen COP met inverter
Parijs R290 3,36 3,68 3,05 3,50
R134a 3,21 3,54 2,90 3,34
R410A 3,39 3,70 3,09 3,54
Helsinki R290 3,15 3,46 2,92 3,44
R134a 3,02 3,36 2,77 3,27
R410A 3,13 3,45 2,90 3,42
Sevilla R290 3,49 3,82 2,91 3,16
R134a 3,32 3,64 2,78 3,07
R410A 3,52 3,84 2,95 3,26
Koeling Appartementencomplex Schoolgebouw
Seizoen COP Seizoen COP met inverter Seizoen COP met inverter
Sevilla R290 3,15 3,33 3,33 3,75
R134a 2,94 3,18 3,07 3,47
R410A 3,14 3,33 3,29 3,69
Tabel 1. Vergelijking van R290- en HFK-lucht/water-warmtepompen toegepast onder verschillende klimaatomstandigheden.
37December 2016
R290 R1270 R32 R134a
Model Rohuami
Model CISE
Model Baroczy
0
2
4
6
8
10
12
14
Ko
ud
em
idd
elv
ullin
g [
g/k
W]
Figuur 1. Koudemiddelvulling met verschillende
volumefractiemodellen.
38
conferentieverslag
R404A GWP 2000 GWP 500 GWP 150 CO2 R290
Rela
tieve C
O2 e
qu
ivale
nte
em
issie
s t
ov
R404A
1
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
Direct
Indirect
Figuur 2. LCCP-evaluatie van een transportkoelsysteem voor
een van de onderzochte klimaatzones.
39December 2016
40
bedri j fsvisie
Tekst: Alklima
Het Generator-hostel is een voorbeeld van circulaire bouw,
waarbij de gevel en delen van de inrichting zijn behouden.
41December 2016
Spreker Thomas Rau hield een overtuigend pleidooi voor de
toepassing van circulariteit in de bouw.
42
bi jeenkomst
EVENT TOGETHER – TO GET THERE
Tekst: Gertie Arts
De dames van Reijn en Goed kregen de zaal vol techneuten zover dat ze zichzelf schouderklopjes en elkaar complimenten gaven.
43December 2016
Meer informatie E: [email protected]
I: www.together-event.nl
Tijdens de borrel
werd nagepraat over
de belangrijke the-
ma's van het event.
44
bedri j fsstrategie
GAFCO-ALTRON EN GASCO NEDERLAND SLAAN HANDEN INEEN
Tekst: Martijn Louws
OVER DE BEDRIJVENGafco-Altron opereert sinds 1969 als importeur en
groothandel van en voor de Nederlandse installatie-
branche. Het leveringsprogramma omvat producten
van de meest gerenommeerde fabrikanten uit de
wereld. Hiermee dekt het bedrijf naar eigen zeggen
vrijwel de totale behoefte van de koeltechnische in-
stallatiebedrijven.
Gasco is sinds 1992 actief op de Nederlandse en
Belgische markt. Vanuit de hoofdvestiging in Delft
worden diverse producten verkocht voor koel-
techniek, lastechniek en isolatie. Gasco Nederland
is een zusterbedrijf van Gasco Deutschland. Het
hoofdkantoor daarvan is gevestigd in Weeze, net
over de grens bij Boxmeer.
45December 2016
Meer informatiewww.gafco-altron.nl
www.gasco.nl
Anné Bos van Gasco Nederland en Rutger van Halteren, direc-
teur van Gafco-Altron.
46
internationaal nieuws
IIR/IIF brengt milieumaatregelen
koeltechniek onder de aandacht
Bron: IIR/IIF
Forse kritiek
op dode
vissen in
Japanse
ijsbaan
Europees marktvolume
HFK blijft binnen grenzen
van F-gassenquotum
Bron: Cooling Post
47oktober 2016
Koeling met ammoniak is
standaard in de bierindustrie
Bron: ammonia21.com
Samenwerking
Panasonic en
Schneider Electric
voor betere
aansturing van kli-
maatinstallaties
48
productnieuws
UPDATE BITZER-SOFTWARE ZORGT VOOR
MEER FUNCTIONALITEITEN
Een van de nieuwe functionaliteiten in versie 6.5.0
van de Bitzer-software is de mogelijkheid om de
Varipack-frequentieregelaars te confi gureren. De
Varipack is ontwikkeld om de capaciteit van Bit-
zer-compressoren op een veilige en gemakkelij-
ke manier te regelen. De update maakt de optima-
le combinatie van compressor en frequentieregeling
mogelijk voor meerdere applicaties. De update biedt
ook de optie om systeemcalculaties te maken voor
Ecoline-zuigercompressoren in combinatie met ex-
terne frequentieregelaars. Met de introductie van
de LHV5E-condensingunit in versie 6.5.0 is de soft-
ware nu bruikbaar voor de complete Ecostar-se-
rie. Een andere aanvulling is dat systemen met de Ecoline Varispeed-zuigercompressoren en Ecostar-condensing
units kunnen worden doorgerekend bij gebruik van de vier HFO/HFC-mengsels R448A, R449A, R450A en R513A.
Dit geldt ook voor tweetraps-zuigercompressoren met R448A en R449A, en voor de semi-hermetische compac-
te schroefcompressoren met R450A, R513A, R1234yf en R1234ze. Nog een andere toevoeging aan de software
is dat voor de horizontale olie-afscheiders van de OAHC-serie voor ammoniak-applicaties het beste ontwerp kan
worden bepaald.
49December 2016
GTEX SERVICE-PARTNER
BITZER VOOR SCHROEF-
COMPRESSOREN
Onlangs is GTEX uit Druten geautoriseerd ser-
vice-partner van Bitzer Benelux geworden voor
schroefcompressoren. Het gaat hierbij om ser-
vice en onderhoud dat buiten de garantieperiode
valt. De werkzaamheden worden uitgevoerd onder
de Bitzer Green Point-kwaliteitsnorm. Dat bete-
kent, naast gegarandeerde kwaliteit, dat gebruik
wordt gemaakt van originele onderdelen en de
laatste technische upgrades. Tot nu konden com-
pressoren die op basis van de Green Point-kwa-
liteitsnorm een revisiebeurt kregen enkel naar de
Bitzer-werkplaats in Parijs. “Het feit dat zo’n revi-
siebeurt nu ook in Nederland uitgevoerd kan wor-
den, betekent dat het hele proces kan worden ver-
sneld, van aanmelden van de reparatie tot het
terugontvangen van de compressor”, aldus Ruud
van Dissel van Bitzer. Patrick van Zwam van GTEX
is verheugd over het partnerschap met Bitzer.
“We deden al veel revisies van Bitzer-compresso-
ren, nu kunnen we die ook op basis van de Green
Point-kwaliteitsnorm uitvoeren. Remanufactu-
ring van compressoren en componenten op basis
van fabrieksspecificaties is een groeimarkt. Het is
een snel, betaalbaar en duurzaam alternatief voor
nieuw.” Om volgens de Green Point-normen te
werken, heeft het team van GTEX een cursus ge-
volgd bij Bitzer in Parijs. Ook heeft GTEX de nodi-
ge aanpassingen in het bedrijf doorgevoerd. GTEX
is gespecialiseerd in compressor-revisies. Het be-
drijf is in 2008 door Patrick van Zwam gestart. Het
beschikt over veel ervaring met het reviseren van
industriële compressoren en het geven van tech-
nisch advies over koelsystemen.
Multi Import staat bekend om zijn kwaliteitsproducten,
snelle levering door voldoende eigen voorraad, uitstekende
service en scherpe prijzen. In Nederland is Multi Import sinds
2011 officieel distributeur van Panasonic Airconditioning.
Maak ook kennis met het alles-in-1 principe van Multi Import:
HET MULTI VOORDEELVAN DE ALLES-IN-1
PARTNER.
UITGEBREIDE WEBSHOP EXTRA
DIENSTEN
SERVICE EN GARANTIE
LEVERING EN VOORRAAD
• 24 uur - 7 dagen online • Direct bestellen • Order history bekijken• Volledige product informatie
• Snelle afhandeling garantie • Garantietermijnen geldig vanaf factuurdatum • Panasonic 5 jaar garantie • Space-Saver 5 jaar
garantie • Condenswaterpompen 2 jaar garantie
• Ruime voorraad • Vóór 14.00 uur besteld, volgende dag geleverd • Tijdslevering tegen meerprijs mogelijk
• Afhaal mogelijk aan onze balie
• Project- technische ondersteuning op locatie • MI-Deal app
HONGKONGSTRAAT 10-14 3047 BS ROTTERDAM T +31 (0)10 437 62 55 E [email protected] WWW.MULTI-IMPORT.NL
OFFICIEEL DISTRIBUTEURVOOR NEDERLAND
50
RCC K&L IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET
Offi cieel Orgaan van:
KNVVK, KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR KOUDE
Internet: www.knvvk.nl E-mail: [email protected]
Naast de KNVvK leveren deze verenigingen op het gebied van koude, koeling,
luchtbehandeling en ventilatie vanuit hun expertiseveld bijdragen aan RCC K&L:
NVKL, NEDERLANDSE VERENIGING VAN ONDERNEMINGEN OP HET
GEBIED VAN DE KOUDETECHNIEK EN LUCHTBEHANDELING
Internet: www.nvkl.nl E-mail: [email protected]
STEK, STICHTING EMISSIEPREVENTIE KOUDETECHNIEK
Internet: www.stek.nl E-mail: [email protected]
NEKOVRI, VERENIGING VAN NEDERLANDSE KOEL- EN VRIESHUIZEN
Internet: www.nekovri.nl E-mail: [email protected]
DUTCH HEAT PUMP ASSOCIATION
Internet: www.dhpa-online.nl E-mail: info@ dhpa-online.nl
LUKA, NEDERLANDSE VERENIGING VAN LUCHTKANALENFABRIKANTEN
Internet: www.luka.nl E-mail: [email protected]
VLA, VERENIGING VAN LEVERANCIERS VAN LUCHTTECHNISCHE
APPARATEN
Internet: www.gezondeluchtingebouwen.nl E-mail: [email protected]
NEDERLANDSE KOELTECHNISCHE INDUSTRIE (NKI)
Internet: www.koelindustrie.nl E-mail: [email protected]
RCC K&L komt tot stand in samenwerking met de KNVvK-beleidsgroep Marcom.
Het bestuur hiervan bestaat uit: ing. M. Bouwman en H. Blok (secretaris).
Hoofdredacteur
Uko Reinders, [email protected], tel. 06-46652579
Eindredacteur
Bas Roestenberg
Technisch adviseur
Ing. Dick Havenaar
Uitgever
Frederique Zeemans
Accountmanager
Gejo Flierman, gejofl [email protected], tel. 06-53227316
Vormgeving & opmaak
colorscan, www.colorscan.nl
Druk
Ten Brink, Meppel
Adres
Vakmedianet, Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn
Website RCC K&L
www.koudeenluchtbehandeling.nl
Abonnementenadministratie
[email protected], tel. 088-5840888
Abonnementen
RCC K&L verschijnt maandelijks. Jaarabonnement € 135,00. Verzendkosten
buitenland per jaar € 29,50 (EU) en € 41,50 (niet-EU-landen). Prijzen zijn exclusief btw.
Op alle uitgaven van Vakmedianet zijn de Algemene Voorwaarden van toepassing. Die
zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.
Oplage
Door onafhankelijk accountant gecontroleerde oplage. Zie voor accountantsverklaring
van Grant Thornton www.vakmedianet.nl
Copyright
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige
vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of
op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
© Vakmedianet 2016
Publicatievoorwaarden
Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn de standaardpublicatie-
voorwaarden van Vakmedianet van toepassing. Deze staan op www.vakmedianet.nl.
Disclaimer
Alle in deze uitgave opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid
samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd.
Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden
dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van
het gebruik van de opgenomen informatie.
ISSN 0925-630X
in nummer 1 van RCC K&L onder andere:
met uitleg over de installaties
nieuwe luchtgekoelde machines van Daikin
bij geothermie, zoals in de tuinbouw
beurs in de Duitse stad Frankfurt
• Infrarood afstandsbediening
• 0.5 W Stand-by• Energiezuinig• Auto herstart
Airconditioning
Making BETTER Air Conditioners
Gree Airconditioning Tel: 077-3540341 • www.gree.nl
ERVARING STAAT AAN DE BASIS VAN ONZE COMPRESSOREN. INTELLIGENTIE MAAKT ZE UITZONDERLIJK.