INHOUDSOPGAVE

Inleiding 3

I. Harry Potter en John Williams: een introductie 4

A. Harry Potter: de verhalen 4

1. Inleiding 4

2. Harry Potter en de Steen der Wijzen 5

3. Harry Potter en de Geheime Kamer 7

4. Harry Potter en de Gevangene van Azkaban 10

B. John Williams 13

1. Biografie 13

2. Harry Potter 15

II. Thematische analyse van de filmmuziek 17

A. Inleiding 17

B. Thematische analyse 18

1. Harry Potter and the Philosopher‟s Stone 18

2. Harry Potter and the Chamber of Secrets 25

3. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban 30

C. Bespreking 36

1. Thematische verwantschap 36

2. De persoonlijke handtekening van John Williams 39

D. Van filmscore tot soundtrack en partituuruitgave 42

III. Studie van de filmmuziek (cue lists) 45

A. Vooraf 45

B. Cue list-rundown 46

1. Harry Potter and the Philosopher‟s Stone 47

2. Harry Potter and the Chamber of Secrets 61

3. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban 78

C. Bespreking 94

2

Conclusie 96

Dankwoord 97

Bijlagen 98

Bibliografie 109

3

Inleiding

Film en muziek. Deze auditief-visuele samenwerking gaat terug tot het prille begin van de

filmgeschiedenis. De evolutie startte met willekeurig pianospel bij geprojecteerde beelden.

Het ging verder naar de live-uitvoering van zorgvuldig uitgezochte klassieke werken,

gebracht door ensembles en symfonische orkesten. De omwentelingen in de technologie

brachten de geluidsopnames in het spel, en al vlug werd de muziek synchroon afgespeeld met

de geprojecteerde beelden. Dit alles leidde tot de moderne filmproductie, waar een originele

compositie geweven wordt doorheen het geheel van het filmgebeuren.

Deze twee factoren van het filmgegeven, het visuele en het auditieve, zijn steeds

onlosmakelijk met elkaar verbonden geweest. Eisler en Adorno verwoordden dit, weliswaar

vanuit een minder positief standpunt, in hun werk Composing for the films op een juiste

manier, door filmmuziek te bepalen als het cement dat de film in eenheid brengt als een

esthetisch object. Als het element dat de toeschouwer bindt met de voorgestelde fictieve

realiteit. Hierin zit volgens mij de kern van wat filmmuziek betekent. Het is een essentieel

bouwelement om het filmgegeven tot een coherente constructie te brengen.

Diezelfde tweeledigheid vinden we bovendien terug in het gebruik van het woord „film-

muziek‟. Het element „film‟ gaat terug op het visuele aspect, op het gebruik van een

opeenvolging van beelden om een fictieve realiteit te creëren. De „muziek‟ is de component

die de ontworpen diëgetische werkelijkheid bevestigt en ondersteunt. Bewust of onbewust

verbindt het de toeschouwer met het gebeuren op het scherm.

Het is dus van groot belang bij de studie en de analyse van filmmuziek, om het muzikale nooit

volledig los te koppelen van het beeldende. We kunnen de autonome waarde van de

composities bekijken, met behulp van analytische methodes uit de musicologie. Maar we

moeten telkens terugkeren naar de oorspronkelijke ontstaanswereld van die muziek en de link

leggen met het beeldende.

Dit is wat ik beoog met mijn studie en analyse van de filmmuziek van John Williams voor de

Harry Potter-verfilmingen. Enerzijds richt ik mij tot de muziek. Hoe gaat hij om met het

magische gegeven dat alomtegenwoordig is in de wereld van Harry Potter en zijn vrienden?

Welke muzikale structuren zijn er te ontdekken? Is er een eenheid te vinden in de thema‟s?

Laat Williams zich inspireren door componisten uit de „klassieke‟ muziekgeschiedenis?

Anderzijds leg ik de link met het visuele, met de voorstelling van de wonderlijke en enigszins

ook bedreigende wereld van de tovenarij. Welke functie heeft de muziek ten opzichte van de

beelden? Heeft ze een narratieve, dramatische rol of dient ze als sfeerschepping?

Deze vragen zal ik doorheen mijn uiteenzetting pogen uit te diepen en te beantwoorden.

Eveneens in de stille hoop om dit toch recente genre van de filmmuziek in de schijnwerpers te

plaatsen en de intrinsieke waarde ervan aan te tonen. Net zoals in de klassieke muziekwereld,

brengt de filmwereld muzikale pareltjes voort, die het verdienen om genoemd en geroemd te

worden.

4

I. Harry Potter en John Williams: een introductie

A. Harry Potter: de verhalen

1. Inleiding

Het verhaal van een doodgewone jongen die terechtkomt in een onbekende magische wereld,

is sinds enkele jaren gekend door jong en oud, man en vrouw, blank en zwart. In 1997 bracht

Joan Rowling, beter gekend als J.K.Rowling, haar eerste kinderboek, Harry Potter and the

Philosopher‟s Stone op de Britse markt. Haar uitgever Bloomsbury raadde aan om toch nog

een dagelijkse job te zoeken, maar al snel werd duidelijk dat dit een overbodige luxe zou

zijn1. Niet alleen vielen de avonturen van deze wonderlijke jongen in de smaak bij het jonge

publiek, ook de volwassenen wisten het fantasieverhaal te appreciëren.

Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone werd het eerste boek van een succesvolle reeks over de

avonturen van Harry Potter en zijn vrienden, Ron Weasley en Hermione Granger. Ze leren

elkaar kennen op de Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry en komen ieder jaar terecht

in een nieuw en groots avontuur, waarbij de kwade macht van Voldemort en zijn volgelingen

steeds dreigender wordt.

Het tweede boek, Harry Potter and the Chamber of Secrets kwam uit in juli 1998, een jaar

later gevolgd door Harry Potter and the Prisoner of Azkaban en in juli 2000 door Harry

Potter and the Goblet of Fire. Het publiek van deze magische verhalen groeit op, alsook

Harry Potter en zijn vrienden. De dreiging van het kwade wordt steeds prominenter en de

verhaallijnen complexer. Toch blijken de boeken keer op keer bestsellers.

De reeks wordt in juni 2003 aangevuld met het meest lijvige boek van alle zeven, Harry

Potter and the Order of the Phoenix en in juli 2005 met Harry Potter and the Half-Blood

Prince. De schooltijd van de drie vrienden loopt echter ten einde en Rowling kondigde ook

aan dat het zevende boek tevens het laatste zou worden. Harry Potter and the Deathly

Hallows is aangekondigd voor 21 juli 2007 en is volgens de auteur zelf het beste en meest

beklijvende verhaal van de reeks.

Nog voor het overdonderende succes van de reeks Harry Potter-verhalen, waarvan

ondertussen wereldwijd meer dan 377 miljoen kopieën zijn verkocht, had Warner Bros al de

rechten opgekocht van de eerste twee boeken van J.K.Rowling. De verfilming van Harry

Potter and the Philosopher‟s Stone kwam in 2001 in de zalen en werd meteen een box-office

hit. In november 2002 volgde reeds het tweede deel, Harry Potter and the Chamber of Secrets

en ook dit werd een regelrecht kassucces.

Chris Columbus, bekend van familiefilms als Home Alone en Mrs. Doubtfire nam de regie

van de eerste twee films voor zijn rekening. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004)

werd geregisseerd door Alfonso Cuarόn, die eveneens het recente Children of Men op zijn

naam heeft staan. Harry Potter and the Goblet of Fire (2006) stond onder leiding van Mike

Nowell en the Order of the Phoenix is voltooid door David Yates.

1 J.K. Rowling, [online]. Beschikbaar: http://en.wikipedia.org/wiki/J.K._Rowling

5

In tegenstelling tot het gangbare in de filmindustrie, kreeg Rowling als auteur van de boeken

inspraak in het schrijven van het scenario. Voor de eerste vier films werkte zij samen met

Steven Kloves aan het screenplay, dat steeds zeer dicht aanleunde bij de uitgegeven verhalen.

Een andere eis van Rowling die eveneens werd ingewilligd, had betrekking op het behouden

van het Britse karakter van de verhalen. Zo verlangde zij dat de films in Groot-Brittannië

werden opgenomen en dat er gewerkt werd met een volledig Britse cast.

Daniel Radcliff nam de rol van het gebrilde hoofdpersonage Harry Potter voor zijn rekening.

Rupert Grint gaf gestalte aan de klungelige Ron Weasley en Emma Watson kroop in de huid

van de schrandere Hermione Granger. Meer bekende Britse acteurs zoals Richard Harris en

Maggie Smith vertolkten respectievelijk de directeur van Hogwarts, Albus Dumbledore en

diens rechterhand, Professor Minerva McGonagall.

Zoals eerder vermeld gaat deze uiteenzetting over de muziek, die de Amerikaanse componist

John Williams geschreven heeft voor de eerste drie films. Om het relaas op een goede manier

te kunnen vatten, volgt hier een beschrijving van de inhoud van de verfilmingen van de eerste

drie boeken. Inzicht in de relaties tussen de verschillende personages en in de setting waar de

avonturen zich afspelen, is essentieel om de link met de muziek te kunnen plaatsen.

2. Harry Potter en de Steen der Wijzen

De bezemkast onder de trap, nr. 4 Privet Drive, Little Whinging, Surrey. Dit is het woonadres

van Harry Potter, een 10-jarige jongen met warrig haar, een rond brilletje op zijn neus en een

bliksemvormig litteken op zijn voorhoofd. Sinds de tragische dood van zijn ouders, Lily en

James Potter, toen hij amper één jaar oud was, woont Harry in bij zijn oom en tante. Petunia

en Vernon Dursley, vormen samen met hun zoon Dudley, een perfect normaal burgerlijk

gezin, ware het niet dat ze opgescheept zijn met het vreemde zoontje van Petunia‟s zus. Veel

hebben ze zich echter nooit aangetrokken van de opvoeding van de arme jongen. Harry leeft

in zijn eigen wereldje en brengt de dag door met het opvolgen van Vernons bevelen en het

ondergaan van Dudley‟s pesterijen. Snel wordt echter duidelijk dat de toekomst grote plannen

heeft voor deze doodgewone jongen.

Op het verjaardagsuitstapje van Dudley naar de plaatselijke zoo, ontdekt Harry tot zijn eigen

grote verbazing dat hij kan praten met slangen. Hij slaagt er zelfs in om het dier uit zijn kooi

te bevrijden en op bijna magische wijze zijn irritante neef Dudley op te sluiten. Oom Vernon

is buiten zichzelf van woede en Harry mag het bekopen, maar hiermee houden de reeks

vreemde gebeurtenissen niet op.

Enkele dagen later komt er een brief terecht bij de Dursleys…voor Harry Potter. Vernon is

Harry echter te vlug af en verbrandt het document voor hij de inhoud heeft kunnen lezen.

Maar de brieven blijven komen, dag na dag, week na week. Door de schoorsteen, door de

ramen heen, er is geen ontkomen aan. Ten einde raad beslist Vernon te verhuizen naar een

verlaten hut op een rotsachtig eilandje in de zee. Maar ook dit is niet ver genoeg om te

ontsnappen aan de inhoud van die brief.

Klokslag twaalf uur, op Harry‟s elfde verjaardag, krijgen de Dursleys onaangekondigd bezoek

van Rubeus Hagrid. Deze reusachtige man blijkt de Sleutelbewaarder en Terreinknecht te zijn

van de Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry. Harry ontdekt dat hij een tovenaar is en

toegelaten is tot deze eliteschool. Vanaf het moment dat hij vertrekt met Hagrid, valt hij van

de ene verrassing in de andere. Het verborgen Diagon Alley in Londen, de plaats om alle

6

magische benodigdheden te kopen. De Gringotts Bank, gerund door kobolden, waar Harry‟s

fortuin bewaard ligt en eveneens een mysterieus pakje opgeborgen ligt. De Olivander Wand

Shop, waar hij zijn unieke toverstok kan kopen en de uil Hedwig, het verjaardagscadeau van

Hagrid. Bovendien komt hij de waarheid te weten over wat er echt gebeurd is met zijn ouders.

James en Lily Potter werden vermoord door You-know-who, een tovenaar die het slechte pad

is opgegaan en tientallen moorden heeft gepleegd. Precies tien jaar terug werd hij

tegengehouden door niemand minder dan Harry Potter die er enkel een bliksemvormig

litteken heeft aan overgehouden en sindsdien door iedereen in de tovenaarswereld is gekend.

Tijdens de rit op de Hogwarts Express, maakt Harry kennis met de ietwat klungelige, maar

sympathieke Ron Weasley. Meteen wordt duidelijk dat zij beste vrienden zullen worden.

Aangekomen op de school, wachten ze beiden in spanning hun beurt af tijdens de

sorteerceremonie. Ieder jaar worden de nieuwe leerlingen geplaatst in een van de vier huizen

die de school telt. Er is het Gryffindor-huis, waar veel bekende en nobele tovenaars uit

gegroeid zijn, het Ravenclaw-huis, het Huffelpuf-huis en niet in het minst, het huis van

Slytherin, dat gekend is om de leden die verleid werden door de duistere krachten van het

kwade. Harry en Ron komen tot hun opluchting beiden terecht in het geroemde Gryffindor

House. Tijdens het royale avondmaal, maken ze kennis met hun medehuisgenoten, de vele

schoolgeesten en natuurlijk de alom gekende directeur van de school, Albus Dumbledore. Het

is een volledig nieuwe wereld voor Harry Potter, maar desondanks voelt hij zich voor het

eerst in zijn leven ergens thuis.

In de weken die volgen zoeken Harry en Ron hun weg door het betoverde kasteel en leren ze

hun leerkrachten kennen. Zo zijn er professor Minerva McGonnagal, hoofd van Gryffindor en

professor Severus Snape, hoofd van Slytherin en vanaf dag één vijand van Harry Potter. Om

onverklaarbare redenen heeft Snape een hekel aan Harry Potter. Hij wordt hierin gesteund

door een van zijn favoriete leerlingen Draco Malfoy.

Maar Harry heeft andere zaken aan zijn hoofd. Hij is geselecteerd voor het Gryffindor

Quidditch Team. Quidditch is dé sport in de toverwereld, gespeeld op vliegende bezemstelen.

Ieder team telt zeven spelers: drie jagers die de slurk door de ringen van de anderen moeten

gooien, twee drijvers die de teamleden moeten beschermen tegen de beukers, één wachter, die

de eigen goalringen moet bewaken en één zoeker. Harry werd onverwacht door professor

McGonagall gespot als zoeker voor haar team, de jongste in een eeuw. Deze moet tijdens de

wedstrijd op zoek gaan naar de Snaai, een klein, goudkleurig, vliegend bolletje. Wie de Snaai

vangt, wint de wedstrijd. Harry heeft eindelijk iets gevonden waar hij in uitblinkt en toont zijn

talent tijdens de bikkelharde Quidditch-wedstrijden.

Ondertussen hebben Harry en Ron ook vriendschap gesloten met de schrandere, maar soms

wat betweterige Hermione Granger. Tijdens het Halloween-feest kunnen beide vrienden

Hermione op het nippertje redden uit de handen van een gigantische trol. Sindsdien zijn de

drie onafscheidelijk en zijn ze binnen de kortste tijd ook vriend aan huis bij de terreinknecht

Hagrid. Wanneer ze vervolgens stuiten op een geheim binnen de muren van Hogwarts,

kunnen ze hun krachten bundelen om het mysterie te ontsluieren.

Het Hogwarts-kasteel telt ontelbaar veel gangen en kamers, die enkel te bereiken zijn via de

bewegende trappen. Zo komen deze drie vrienden op een dag terecht op de “verboden” derde

verdieping. Achterna gezeten door de conciërge Mr. Filch en zijn kat Mrs. Norris, belanden ze

in een kamer met een driekoppige hond, die blijkbaar een luik in de grond bewaakt. Harry,

Ron en Hermione ontsnappen aan het beest, maar zijn vastbesloten te achterhalen wat er

onder dat luik zit. Des te meer wanneer ze vermoeden dat professor Snape net dat wil stelen,

wat daar verborgen ligt.

7

Het duurt niet lang voor de drie speurneuzen ontdekken dat wat daar bewaakt wordt, datgene

is wat in de Gringotts Bank verborgen lag, de Steen der Wijzen. Deze steen werd gemaakt

door hun eigen directeur Dumblebore en zijn vriend Nicolas Flamel. Het verschaft het

eeuwige leven aan wie hem in zijn bezit heeft. Nu wordt hij door een driekoppige hond en

verschillende magische vallen bewaakt binnen de muren van het kasteel.

Het kwade loert echter om de hoek. Tijdens een straftocht door het Verboden Bos, komt Harry

Potter oog in oog te staan met een geest uit zijn verleden. Hetgeen overblijft van de

machtigste kwade tovenaar ooit, zwerft rond in het woud op zoek naar het bloed van de

eenhoorn, dat zelfs een man op sterven na dood nog in leven kan houden. You-know-who is

terug, Lord Voldemort is terug. Hij is op zoek naar de Steen der Wijzen en volgens Harry,

Ron en Hermione is professor Snape diegene die hem erbij zal helpen.

Wanneer Dumbledore onverwacht het kasteel moet verlaten, vermoeden Harry, Ron en

Hermion dat dit de avond zal zijn, waarop Snape zal proberen de steen in zijn bezit te krijgen.

Met behulp van de onzichtbaarheidsmantel van Harry, begeven de drie vrienden zich

ongemerkt naar de kamer met de driekoppige hond. Eerder hebben ze Hagrid ontfutseld hoe

de hond te omzeilen is, maar daar ter plekke merken ze, dat iemand hen reeds voor was. Hun

vermoeden wordt bevestigd.

Met behulp van de koelheid en slimheid van Hermione, het vliegtalent van Harry en het

uitzonderlijk schaaktalent van Ron, komt het moment dat de misdadiger ontmaskerd zal

worden. Hermione blijft achter bij de gewonde Ron en Harry gaat dapper alleen verder. Zijn

verbazing is echter groot wanneer hij niet Snape aantreft, maar tegenover de stotterende

professor Quirrell komt te staan. Voldemort is slechts een schim van zichzelf sinds Harry hem

tegenhield en moet zich vasthechten aan mensen om te overleven. De verlegen professor

Quirrell was het ideale slachtoffer, te meer omdat hij Voldemort tot bij de steen kon brengen.

Maar zo ver is hij nog niet. Via een magische beschermtruc van Dumbledore, komt de steen

enkel bij die persoon terecht die hem niet voor eigenbelang wil gebruiken. Harry Potter beseft

plots dat de steen in zijn broekzak zit, maar ook Voldemort begrijpt wat er aan de hand is. Het

komt tot een gevecht tussen de professor en Harry. Uiteindelijk slaagt Harry erin de professor

uit te schakelen en de Steen der Wijzen veilig te stellen. De schim die Voldemort was, is

echter alweer ontsnapt.

Het schooljaar is ten einde en iedereen vertrekt weer naar huis. Hoe teleurgesteld Harry ook is

dat hij terug moet naar de hatelijke Dursleys, hij weet dat hij voor de eerste keer in zijn leven

een thuis heeft om naar terug te keren, Hogwarts. Hij werd er op een pijnlijke manier

geconfronteerd met zijn verleden, maar heeft er ook vrienden gemaakt, Hermione Granger en

Ron Weasley, die hem doorheen alles zullen blijven steunen.

3. Harry Potter en de Geheime Kamer

Harry Potter telt de uren en dagen af tot de start van zijn tweede schooljaar aan de Hogwarts

School of Witchcraft and Wizardry. De vakantie moest hij opnieuw doorbrengen bij de

Dursleys, in het gezelschap van hun ergerlijke zoon Dudley. Hoewel Harry mocht verhuizen

naar de logeerkamer en iets vriendelijker behandeld werd, kijkt hij toch reikhalzend uit naar

zijn terugkeer naar Hogwarts, naar de Quidditch- wedstrijden en het weerzien van Hagrid en

natuurlijk zijn beste vrienden, Hermione en Ron.

Het moment van zijn vertrek nadert snel, maar toch maakt Harry zich zorgen. Hij heeft

namelijk gedurende de hele vakantie nog geen nieuws gehoord van zijn vrienden.

Daarenboven krijgt hij op een avond vreemd bezoek. Dobby, een zogenaamde huiself,

8

verschijnt totaal ontredderd en verward in de kamer van Harry Potter. Hij wil hem aanmanen

niet meer terug te gaan naar Hogwarts. Het kasteel zou niet meer veilig zijn en er dreigt groot

gevaar voor Harry, als hij deze waarschuwing zou negeren. Snel wordt duidelijk dat Dobby

diegene is die de brieven van zijn vrienden heeft onderschept, zodat Harry niet meer zou

willen teruggaan. Hij wil de brieven terug, maar Dobby rent weg en gebruikt magie op de

gasten van Vernon en Petunia om te ontsnappen.

Onwetend en onverschillig voor wat er echt gebeurd is, sluit de woedende Vernon Harry op in

zijn kamer en zweert dat hij nooit meer terug zal gaan naar die rotschool. Moedeloos doodt

Harry de tijd, tot hij tijdens de nacht van zijn verjaardag plots een vreemd gezoem hoort.

Verbijsterd staart hij uit zijn raam naar een vliegende auto, die bestuurd wordt door niemand

minder dan zijn beste vriend Ron en zijn tweelingbroers Fred en George. Vooraleer oom

Vernon hen kan tegenhouden, verlossen ze Harry uit zijn vergrendelde kamer en verdwijnen

ze in de nacht.

Zo komt Harry voor de eerste maal terecht in het huis van een echte tovenaarsfamilie.

Breiende naalden, poetsende schrobbers en een magische klok maken er deel uit van het

interieur. Hij wordt hartelijk verwelkomd door Ron‟s moeder Molly en maakt er ook kennis

met zijn vader Arthur Weasley, die werkt op het ministerie van Magie bij de

Misbruikpreventie van Dreuzelvoorwerpen, voorwerpen van de niet-magische bevolking.

Na een tussenstop in Diagon Alley, een gelukkig weerzien met Hermione en een opmerkelijke

kennismaking met hun flamboyante nieuwe professor, Gilderoy Lockhart, vertrekken de

Weasley‟s en Harry richting station, waar de Hogwarts Express klaar staat om te vertrekken.

Maar net op het moment dat Harry en Ron als laatste doorheen de verborgen, magische

toegang naar het perron willen stappen, sluit de poort zich op een raadselachtige wijze. De

twee vrienden missen de enige trein richting Hogwarts en vinden er niets beters op dan met de

vliegende auto te proberen alsnog het kasteel te bereiken. Na een hachelijke vlucht en een

ruwe, gedeukte landing in een eeuwenoude beukwilg, komen Harry en Ron eindelijk aan op

Hogwarts, maar er wacht hen geen warm welkom.

Hoe dan ook beginnen Ron, Harry, Hermione en ook Ron‟s zusje Ginny aan een nieuw

schooljaar. Het meest opmerkelijk zijn de lessen van hun nieuwe professor Verweer tegen de

Zwarte Kunsten, de onmiskenbare Gilderoy Lockhart, hartenveroveraar en bezitter van de

charmantste glimlach volgens Heks en haard. Jammergenoeg blijken zijn lessen nog niet half

zo avontuurlijk als de spannende escapades die hij beschrijft in zijn autobiografie Magical

Me.

Het schoolleven wordt echter vlug verstoord op Hogwarts. Op de avond van zijn strafwerk,

hoort Harry in de gangen van het kasteel een stem, die als het ware vanuit de muren komt en

enkel hij kan horen. De mysterieuze stem wil bloed, wil moorden. Harry probeert te

achterhalen vanwaar het stemgeluid komt, wanneer hij samen met Hermione en Ron een

onheilspellende boodschap op de muur ontdekt: “De Geheime Kamer is open. Pas op,

vijanden van de erfgenaam.” Het is geschreven met het bloed van de versteende Mrs. Norris,

de kat van de conciërge Mr. Filch. Onder de indruk van de dreigende boodschap, raadt

Dumbledore iedereen aan om uiterst voorzichtig te zijn. Toch beslist Harry te verzwijgen dat

hij even daarvoor een stem hoorde spreken in de muren.

De lessen hervatten zich en ondertussen ontdekken de leerlingen wat de Geheime Kamer

precies is. De school werd meer dan duizend jaar geleden gesticht door vier grote tovenaars:

Goderic Gryffindor, Helga Huffelpuff, Rowena Ravenclaw en Salazar Slytherin. Drie van de

vier stichters konden het goed vinden met elkaar, maar Salazar Slytherin hield er een ander

gedachtegoed op na. Hij meende dat enkel kinderen uit rasechte tovenaarsfamilies toegelaten

mochten worden op de school. Kinderen uit gewone of gemengde families hadden geen

9

zuiver bloed. Uiteindelijk verliet Slytherin de school uit onenigheid, maar volgens de legende

had hij binnen in het kasteel een geheime kamer gebouwd, die hij verzegeld heeft bij zijn

vertrek. Enkel de enige, echte erfgenaam van Slytherin zou de kamer opnieuw kunnen openen

en het gruwelijk beest binnenin kunnen vrijlaten, om de school te zuiveren van zogenaamd

onwaardige tovenaarsleerlingen.

Harry, Ron en Hermione verdenken hun vijand Draco Malfoy ervan de erfgenaam te zijn.

Hijzelf stamt uit een echte tovenaarsfamilie die dezelfde filosofie uitdraagt als Slytherin zelf.

De drie vrienden beramen een gevaarlijk plan om te achterhalen of Malfoy inderdaad de

schuldige is. Hermione stelt voor om een Wisseldrank te brouwen en zo de lichamen aan te

nemen van Draco‟s beste vrienden, Crabbe en Goyle, om openlijk te kunnen praten over de

gebeurtenissen.

Het drankje heeft een lange bereidingstijd nodig en ondertussen zijn ook de Quidditch-

wedstrijden terug aangevat. De eerstvolgende wedstrijd tegen het Slytherin-huis wordt Harry

echter bijna noodlottig. Een op hol geslagen beuker heeft het gemunt op Harry, maar hij kan

ternauwernood en met een gebroken arm alsnog de Snaai vatten. Na een gefaalde

herstelpoging door Lockhart, belandt Harry voor één nacht met een arm zonder beenderen in

de ziekenboeg. ‟s Nachts hoort hij opnieuw de mysterieuze stem en krijgt hij nogmaals

bezoek van Dobby. De huiself geeft toe dat het sluiten van de poort en de oncontroleerbare

beuker zijn werk was, in een poging om Harry van de school weg te houden. Hun gesprek

wordt onderbroken wanneer de leerkrachten een versteende leerling binnenbrengen in de

ziekenboeg. Dumbledore vertelt hen dat de school nu niet meer veilig is en de Geheime

Kamer inderdaad opnieuw geopend is, ontwetend dat Harry dit hoort.

Nu de veiligheid van de leerlingen niet langer verzekerd kan worden, organiseert professor

Lockhart een dueleerclub om de leerlingen verdedigingstechnieken aan te leren. Een duel

tussen Harry en Draco leidt echter tot de ontdekking van een duister talent van Harry. Tijdens

het gevecht tovert Draco een slang tevoorschijn en de verbazing is groot wanneer Harry in een

onverstaanbare taal het dier toespreekt. Hij blijkt een Parseltong te zijn, een tovenaar die in

sisselspraak kan communiceren met slangen. Een eigenschap die slechts weinig tovenaars

bezitten, onder wie ook de oprichter van de Geheime Kamer, Salazar Slytherin.

Dit maakt het leven van Harry op Hogwarts er niet makkelijker op. Iedereen verdenkt hem

ervan de erfgenaam van Slytherin te zijn. Hij zou diegene zijn die het monster heeft

losgelaten. Des te meer wanneer even later een tweede leerling en een schoolgeest versteend

teruggevonden worden, net op een plaats waar Harry langskomt. Gelukkig geloven

Dumbledore, Hagrid en natuurlijk Hermione en Ron in zijn onschuld.

Tijdens de kerstperiode is de Wisseldrank eindelijk klaar en zetten de drie vrienden hun plan

in werking. Hermione‟s transformatie loopt verkeerd af, maar Harry en Ron zijn succesvol

veranderd in Crabbe en Goyle. Hun ondervraging levert echter niets op, want Draco Malfoy

blijkt toch niet de dader te zijn. Hun onderzoek neemt een nieuwe wending wanneer Harry en

Ron een verdacht dagboek aantreffen in de badkamer waar ook de geest Moaning Myrtle

rondzweeft. Harry bekijkt aandachtig het schrift, dat kennelijk eigendom was van Tom

Marvolo Riddle. Op een avond gaat hij via het dagboek terug naar het verleden, naar het

moment dat een meisje vermoord werd op Hogwarts, nadat de Kamer voor de eerste keer

geopend was. Harry ziet hoe het meisje weggevoerd wordt en Tom Riddle onterecht Rubeus

Hagrid aanwijst als de dader van de misdaad, waarop Hagrid voorgoed geschorst werd van de

school.

Onrustwekkende gebeurtenissen volgen elkaar nu snel op. Hermione is de volgende leerling

die tot ontzetting van Harry en Ron, versteend wordt. Maar niet zonder belangrijke

aanwijzingen na te laten op een briefje om haar vrienden verder te helpen in hun zoektocht.

10

Rubeus Hagrid wordt naar de Gevangenis van Azkaban gestuurd, op verdenking van het

openen van de kamer. Ook hij laat een aanwijzing na. Boven alles wordt Albus Dumbledore

uit zijn functie van directeur ontheven, na overleg van de raad onder leiding van Lucius

Malfoy.

De sporen die zowel Hermione en Hagrid hebben nagelaten, leiden Ron en Harry tot de

ontdekking van de Geheime Kamer. Ze wagen zich eerst tot bij de monsterlijke spin, Aragog

die Hagrid in het Verboden Bos heeft grootgebracht en die werd verdacht het moordende

beest te zijn. Ze vernemen dat het monster in het kasteel is grootgebracht en dat het

vermoorde meisje in een badkamer werd teruggevonden. Op het nippertje kunnen Harry en

Ron ontsnappen aan de hongerige spinnen en lossen ze verder het raadsel op, met behulp van

het briefje van Hermione. Het beest is een Basilisk, een slang, wat verklaart waarom enkel

Harry de stem kan horen en het beweegt zich doorheen de buizen van de waterleiding. De blik

van de basilisk doodt de mensen, maar geen van de slachtoffers keek het recht in de ogen. De

kat zag de reflectie in het water, de ene jongen had een fotocamera, de andere keek doorheen

de geest en Hermione droeg een spiegeltje bij zich. Ook de locatie van de kamer wordt nu

duidelijk voor Harry. Het is de plaats van de allereerste moord, de badkamer waar nog steeds

de geest van het meisje rondzweeft, Moaning Myrtle.

Ondertussen is er echter een leerling ontvoerd en de Geheime Kamer ingenomen. Er werd een

nieuwe boodschap achtergelaten: “Haar skelet ligt eeuwig in de Kamer”. Wanneer Harry en

Ron ontdekken dat deze leerling Ginny Weasley is, het zusje van Ron, zijn ze vastbesloten het

monster te stoppen. Lockhart kreeg de opdracht om met zijn eindeloze gevechtservaring het

monster te bestrijden. Net wanneer hij beslist om lafhartig weg te vluchten, krijgt hij het

gezelschap van Harry en Ron, die samen met hem de Geheime Kamer betreden. De

onverslaanbare Lockhart wordt ontmaskerd en uiteindelijk moet Harry alleen ten strijde

trekken tegen de basilisk en zijn meester.

Deze laatste, de erfgenaam van Salazar Slytherin, blijkt niemand minder te zijn dan Tom

Marvolo Riddle, de jonge Lord Voldemort. Via het dagboek heeft hij Ginny Weasley in zijn

macht gekregen om de Kamer te openen en de boodschappen te schrijven. Riddle was echter

uit op zijn aartsvijand Harry Potter en lokte hem binnen in de Kamer om hem te vermoorden.

Voldemort laat het monster los, maar Harry slaagt erin de basilisk te doden met de hulp van

Dumbledore‟s huisdier, de feniks Fawkes, die het zwaard van Goderic Gryffindor tot bij

Harry brengt, waarmee hij uiteindelijk de basilisk de doodsteek geeft. Hij raakt hierbij

levensgevaarlijk verwond door een giftand van de slang, maar kan Tom Riddle vernietigen

door het dagboek te doorspiesen met de giftand. De geneeskrachtige tranen van de feniks

knappen Harry op en ook Ginny is terug gezond en wel.

Het afgelopen jaar had opnieuw een aantal uitdagingen in petto voor Harry. Maar met de hulp

van zijn beste vrienden Ron en Hermione en de steun van Hagrid en Dumbledore, is alles tot

een goed einde gekomen. Zelfs tijdens de confrontatie met de jonge Lord Voldemort en de

Basilisk, toonde Harry zijn moed en doorzettingsvermogen. Zijn tweede schooljaar aan de

Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry zit erop, maar de toekomst brengt nog meer

avonturen voor de jonge tovenaar.

4. Harry Potter en de Gevangene van Azkaban

Enkele dagen voor de start van Harry‟s derde schooljaar op Hogwarts, hebben de Dursleys

tante Marge, de zus van Vernon, te gast voor het diner. Zoals altijd maakt zij een

11

bombastische en hoogdravende indruk op Harry, die zoals verwacht evenmin in de smaak valt

bij Marge. Hopend op een goedkeuring van Vernon om te mogen deelnemen aan de

schooluitstapjes naar Hogsmeade, houdt Harry zich de hele avond kalm, ondanks de constante

stroom van beledigende opmerkingen. Maar wanneer Marge kwaad praat over Harry‟s

moeder, verliest hij alle zelfbeheersing en bovendien de controle over zijn magische krachten.

Zonder het goed te beseffen, brengt hij Marge onder een betovering. Ze begint te zwellen als

een ballon, tot ze zodanig uitgezet is dat ze loskomt van de grond en de wijde wereld in vliegt.

Totaal overstuur pakt Harry zijn koffers en verlaat woedend het huis van de Dursleys. Niet

alleen riskeert hij nu weggestuurd te worden van Hogwarts, want het is minderjarigen niet

toegelaten te toveren buiten de schoolmuren. Hij zwerft bovendien midden in de nacht rond,

zonder geld op zak en niemand om bij aan te kloppen.

De redding komt uit een onverwachte, magische hoek. Hij wordt opgepikt door de Knight

Bus, het noodtransport voor de gestrande heks of tovenaar, met als conducteur Stan Shunpike.

Na een hobbelige, razendsnelle rit doorheen Londen, komt de bus aan bij de Leaky Cauldron,

de herberg die Harry zich nog herinnert van zijn uitstap met Hagrid aan het begin van zijn

eerste schooljaar. Zijn komst is er blijkbaar aangekondigd, want de Minister voor Magie

wacht hem op, samen met Harry‟s uil Hedwig. De minister is natuurlijk op de hoogte van wat

gebeurd is met tante Marge, maar tot zijn grote verbazing en opluchting wordt Harry niet van

school gestuurd en mag hij in de Leaky Cauldron blijven tot het begin van het schooljaar.

Harry krijgt er al snel het gezelschap van Ron Weasley en Hermione Granger. Arthur

Weasley, de vader van Ron is er ook en neemt Harry even apart om hem iets belangrijks te

vertellen vanuit het Ministerie voor Magie. Zoals Harry reeds had vernomen van Stan

Shunpike, is de moordenaar, Sirius Black ontsnapt uit de Gevangenis van Azkaban. Sirius

Black was een volgeling van You-know-who, maar kwam na de uitschakeling van Lord

Voldemort in Azkaban terecht. Nu is hij op onverklaarbare wijze ontsnapt om op zoek te gaan

naar de schuldige van dit alles. Hij is ontsnapt om Harry Potter te vinden, en te vermoorden.

Mr. Weasley raadt Harry aan om uiterst voorzichtig te zijn en geenszins een confrontatie aan

te gaan met de crimineel.

Op de Hogwarts Express komen de drie vrienden terecht in een cabine samen met een

slapende professor R.J. Lupin. Harry heeft Ron en Hermione amper zijn verhaal verteld,

wanneer de trein plots halt houdt. Vreemde wezens, omhuld in een zwarte cape zweven rond

de trein. De lichten doven uit en alles wordt ijzig koud. Wanneer één ervan hun cabine

binnenkomt, hoort Harry in de verte een ijzige schreeuw en verliest het bewustzijn. Het waren

dementors, bewakers van de Gevangenis van Azkaban die op zoek waren naar Sirius Black.

Aangekomen op het kasteel van Hogwarts, vernemen de leerlingen dat ook rond de

schoolgebouwen de dementors wacht zullen houden tot de ontsnapte gevangene gevonden is.

Na de voorstelling van de nieuwe professor Verweer tegen de Zwarte Kunsten, R.J.Lupin en

niemand minder dan Rubeus Hagrid als nieuwe professor Verzorging van Fabeldieren, gaat

het derde schooljaar officieel van start.

Er volgen enkele memorabele lessen voor de leerlingen. Tijdens de eerste les Waarzeggerij,

maken ze kennis met de zwierige professor Trelawney. Haar innerlijk oog doet jammergenoeg

een nare voorspelling voor Harry. In zijn kopje met theebladen bespeurt zij de grim, een

spookachtige hond, een duister voorteken van de dood. Harry denkt meteen terug aan de hond

die hij zag in de struiken net voor de Knight Bus arriveerde.

Hagrid zorgt met zijn fascinatie voor vreemde, magische diersoorten eveneens voor de nodige

commotie tijdens zijn debuut als professor. Hij wil de leerlingen laten kennismaken met de

hippogrief Buckbeak, een gevleugelde viervoeter met glanzende veren. Harry wordt

aangeduid om als eerste het trotse, maar lichtgeraakte dier te benaderen en maakt vervolgens

een duizelingwekkende rit met de hippogrief. De les komt echter tot een dramatisch einde

12

wanneer Draco Malfoy gewond raakt, doordat hij Buckbeak te roekeloos benaderde. Malfoy

is slechts lichtgewond, maar zijn vader is een invloedrijk man en slaagt erin om Buckbeak ter

dood te laten veroordelen, wat hard aankomt bij de teerhartige Hagrid.

Ondertussen krijgt de zoektocht naar de ontsnapte gevangene Sirius Black een nieuwe

wending, wanneer hij gespot wordt binnen de muren van Hogwarts. Het kasteel wordt

volledig afgesloten, maar de zoektocht levert niets op. Black is opnieuw ontsnapt en met

verhoogde veiligheidsmaatregelen gaat het schooljaar gewoon verder.

Maar ook de aanwezigheid van de dementors rond het kasteel zorgt voor problemen. Tijdens

een barre Quidditch-wedstrijd valt Harry metershoog van zijn bezemsteel, nadat hij bij het

zien van een jagende dementor opnieuw het bewustzijn verloor. Gryffindors uitzonderlijke

zoeker overleeft de val dankzij Dumbledore, maar is vastbesloten om zoiets te vermijden in de

toekomst. Na lang aandringen van Harry, gaat Lupin akkoord met de vraag om hem aan te

leren hoe hij de dementors moet afweren. Uiteindelijk slaagt Harry erin om de moeilijke en

veeleisende patronus-bezwering onder de knie te krijgen.

Door zijn plotse vertrek bij de Dursleys, heeft Harry tot zijn grote teleurstelling geen

toestemming gekregen om deel te nemen aan de uitstapjes naar het nabije dorp Hogsmeade en

moet hij telkens toekijken hoe zijn vrienden er alleen op uittrekken. Maar dat is buiten de

Weasley-broertjes Fred en George gerekend, die het vakkundig ondermijnen van gezag als

hobby hebben. Ze geven Harry Potter de Marauder‟s Map, een magische kaart die alle

gangen en wegen, inclusief de geheime, in en uit het kasteel toont en aangeeft wie zich waar,

op welk moment bevindt. Met deze troefkaart in handen, vindt Harry al vlug zijn vrienden

terug in Hogsmeade, maar ontdekt hij er ook schokkend nieuws over Sirius Black en zijn

ouders. Niet alleen zou Sirius diegene zijn die de schuilplaats van zijn ouders heeft

prijsgegeven aan Voldemort en hun beste vriend Peter Pettigrew heeft vermoord, hij is

bovendien Harry‟s peetvader.

De Marauder‟s Map komt echter vlug in andere handen. Op een avond ziet Harry de naam

Peter Pettigrew verschijnen en bewegen op de kaart. Wetende dat dit onmogelijk is, gaat hij

op zoek, maar zowel professor Snape als Lupin kruisen zijn pad en de kaart wordt opgeëist.

Ook na de volgende les van professor Trelawney komt Harry in een merkwaardige situatie

terecht. Wanneer hij het lokaal terug binnenkomt, treft hij Trelawney aan in een soort trance.

Met een vervormde, lugubere stem zegt ze dat “hij die zijn vrienden verried, zich zal

bevrijden en herenigen met zijn meester”.

Veel tijd om over deze uitspraak te tobben, heeft Harry niet. Hagrid heeft de steun van zijn

jonge vrienden, Harry, Ron en Hermione nodig voor de executie van Buckbeak. Vanop

afstand kijken ze toe hoe de beul harteloos het vonnis doorvoert, wanneer Ron‟s huisdier, de

rat Schabbers er plots vandoor gaat. De drie vrienden achtervolgen het diertje tot bij de

beukwilg, maar worden aangevallen door een zwarte hond die zonder aarzelen Ron bij zijn

been meesleurt in de opening onder de wilg. Harry en Hermione volgen de stappen van de

hond doorheen de ondergrondse gang, die uitkomt in het Shrieking Shak, een spookhuis aan

de rand van Hogsmeade. Daar komen de vrienden ook in oog te staan met Sirius Black. Het

tafereel wordt helemaal waanzinnig wanneer ook professor Lupin binnenstormt en Black

zowaar als een vriend omhelst. In alle verwarring die volgt, verneemt Harry eindelijk de

waarheid over Black en zijn ouders. Niet Sirius, maar wel hun zogenaamde

vertrouwenspersoon Peter Pettigrew heeft de schuilplaats van James, Lily en de kleine Harry

verraden aan Lord Voldemort. Pettigrew heeft vervolgens vakkundig zijn eigen dood in scène

gezet en Black, de echte vriend van de Potters laten opdraaien voor het verraad.

Getransformeerd in de rat Schabbers leeft Pettigrew al jaren onder de hoede van de Weasleys.

Ook Sirius Black en Harry‟s vader waren animagus‟, tovenaars die een dierengedaante

13

konden aannemen. Als echte vrienden hebben zij op deze manier hun vriend Lupin gesteund

tijdens hun schooltijd. Professor Lupin is immers een weerwolf.

Maar het avontuur is nog niet voorbij. Eenmaal terug buiten, verandert professor Lupin onder

de volle maan onvoorbereid in zijn weerwolfgedaante. Sirius beschermt de jongeren als de

zwarte hond, maar moet het onderspit delven. Harry treft zijn peetvader op sterven na dood

aan bij de rand van een meer. De dementors omcirkelen hen in een mum van tijd, maar Harry

en Sirius worden op het nippertje gered door een vage gedaante aan de overkant van het meer,

die een indrukwekkende en krachtige patronus oproept.

Harry wordt wakker in de ziekenboeg, waar ook de gewonde Ron en Hermione zijn. Hij

verneemt dat Sirius is opgesloten en wacht op de kus van de dementors, die op die manier zijn

ziel wegnemen. Harry kan dit niet laten gebeuren en samen met Hermione keert hij, op

aanraden van Dumbledore terug in de tijd om Sirius Black te redden. Op hun hoede dat ze niet

worden opgemerkt, keren de twee terug op hun voetstappen. Onderweg zien ze ook de kans

om Buckbeak te redden van de dood. De vage gedaante aan de overkant van het meer, is

bovendien niet, zoals Harry aanvankelijk dacht zijn vader, maar hijzelf. Harry zelf riep de

krachtige patronus op die de dementors verjoeg.

Met behulp van Buckbeak slagen de twee vrienden er vervolgens in om Sirius te bevrijden uit

de toren waar hij gevangen zit. Harry moet echter vroegtijdig afscheid nemen van zijn

peetvader, maar Sirius verzekert hem dat ze elkaar zullen terugzien in de toekomst, wanneer

de storm geluwd is. Terug op het kasteel moet Harry ook zijn favoriete professor Remus

Lupin uitzwaaien, die hem op de valreep nog de waardevolle Marauder‟s Map teruggeeft.

Het derde schooljaar was er weer één vol uitdagingen. Met gebundelde krachten hebben de

drie vrienden, Harry, Ron en Hermione alles tot een goed einde gebracht. Maar bovenal heeft

Harry een verloren familielid herwonnen, die ook nog oprecht om hem geeft.

B. John Williams

1. Biografie2

John Towner Williams werd op 8 februari 1932 geboren in New York. Hij groeide op in een

muzikale familie met aan het hoofd zijn vader, die als jazz-muzikant succes kende. Gebeten

door de microbe, leerde hij in zijn jeugd zowel de piano, de trompet, de trombone, als de

klarinet bespelen. Tijdens zijn middelbare schooltijd profileert hij zich ook muzikaal als

componist en dirigent van de schoolband.

In 1948 verhuist de voltallige familie Williams naar de filmstad bij uitstek, Los Angeles. John

start er zijn opleiding piano en compositie aan de UCLA, University of California, Los

2 bronnen:

- Biography: John Williams, [online]. Beschikbaar: http://www.johnwilliams.org/reference/biography.html

- John Williams, [online]. Beschibaar: http://www.filmtracks.com/composers/williams.shtml.

- John Williams-Composer extraordinaire, [online]. Beschikbaar: http://www.mfiles.co.uk/composers/John-

Williams.htm.

- John William -Composer, [online]. Beschikbaar: http://www.laphil.org/resources/performer_detail.cfm?id=419.

14

Angeles. Hij krijgt er privé-les van de geroemde pianist-arrangeur Bobby van Eps. Op zijn

19de schrijft hij uiteindelijk zijn eerste klassieke compositie, een pianosonate.

John Williams moet noodgedwongen zijn muzikale ambities aan de kant schuiven, wanneer

hij opgeroepen wordt en geplaatst wordt bij de US Air Force. Maar ook hier vindt hij een

muzikale uitlaatklep als dirigent van de muziekgroep van het leger. Na zijn dienstronde keert

John terug naar New York en zet hij zijn pianostudies verder aan de Juillard School of Music.

Hij wordt er onder andere begeleid door de wereldbekende pianiste Rosina Lhévinne en legt

contact met componist Mario Castelnuovo-Tedesco. Ondertussen speelt hij als jazz-pianist in

verschillende clubs in New York City.

Wanneer Williams terugkeert naar Los Angeles, zet hij zijn eerste stappen in de filmwereld.

Onder andere als componist en arrangeur bij Alfred Newman en 20th Century Fox, en als

pianist bij het Colombia Pictures Staff Orchestra van Hollywood. Hij legt er bovendien

contact met bekende filmmuziekcomponisten als Bernard Herrmann en Franz Waxman. Het

uitzonderlijke orkestratietalent van John Williams wordt echter vlug opgemerkt en mede

onder impuls van Alfred Newman zet hij vaste voet aan grond in de wereld van de

filmmuziek.

In de late jaren ‟50 en het begin van de jaren ‟60 schreef Williams hoofdzakelijk muziek voor

televisieshows3, onder andere voor de vele Irwin Allen-shows, zoals Lost in Space en Time

Turner. Zijn eerste echte compositie voor film, was zijn muziek voor Because they‟re young

in 19604, wat het begin inluidde van een lange, bloeiende carrière als Hollywood-componist.

Williams groeit stilaan weg van het televisiewerk, naar een rasechte filmmuziekcomponist.

Zijn eerste scores in de 1960s dragen de jazz-erfenis met zich mee zoals Please come home en

a Guide for a married man. Het volgende decennium is hij vooral gekend van zijn scores voor

rampenfilms: the Poseidon Adventure, the Towering Inferno, the Fury …

Veruit het belangrijkste moment in deze jaren was de ontmoeting van John Williams met het

opkomende regietalent Steven Spielberg, die in 1974 leidde tot een eerste wapenfeit,

Sugarland Express. Dit was het begin van een unieke Hollywood-relatie die tot op heden

standhoudt. Spielberg exploreerde doorheen de jaren verschillende genres, van avontuur tot

science fiction tot oorlogsfilm en beiden werkten ook met diverse andere regisseurs en

componisten, maar ze vonden elkaar steeds terug. Hun eensgezindheid leidde tot enkele

succesverhalen, zowel op cinematografisch, als op muzikaal gebied, zoals bijvoorbeeld Jaws,

Close encounters of the third kind, E.T., Indiana Jones en the Empire of the Sun. De

samenwerking leidde ook de laatste decennia tot enkele kaskrakers in diverse filmgenres:

Jurassic Park, Schindler‟s List, Saving Private Ryan, Articficial Intelligence, the Terminal…

De echte doorbraak van John Williams bij het grote publiek kwam er toen hij de Star Wars-

saga van George Lucas van muziek voorzag. Hij schreef een indrukwekkende score met een

enorme thematische rijkdom voor deze al even imponerende filmreeks. Zijn unieke talent om

filmmuziek te componeren voor sequels toont hij eveneens bij Jaws, Home Alone en Raiders

of the Lost Ark.

Williams verdient echter ook buiten het Hollywood-milieu zijn strepen als componist en

dirigent. Vanaf 1980 staat hij voor het Boston Pops Orchestra, in 1885 opgericht om “a lighter

kind of music” te brengen. In 1993 beëindigt Williams deze indrukwekkende samenwerking,

die verschillende succesvolle cd-uitgaven heeft voortgebracht en die het orkest over de

landsgrenzen bekendheid heeft verschaft. Hij is ondertussen ook gastdirigent bij verschillende

gerenommeerde orkesten, zoals onder andere the London Symphony, het Philadelphia

3 zie Bijlagen, 3. John Williams: televisieopdrachten

4 zie Bijlagen, 1. John Williams: filmografie

15

Orchestra, de Chicago Symphony, de San Francisco Symphony en de Los Angeles

Philharmonic.

John Williams componeerde eveneens een indrukwekkend oeuvre van klassieke

orkestwerken5 bij elkaar. Hij schreef onder andere twee symfonieën en verschillende

concerto‟s voor fluit, viool, klarinet, tuba, trompet en fagot. In 1998 componeerde hij de

liedcyclus Seven for Luck, een concerto voor hoorn en orkest, speciaal voor het Chicago

Symphony Orchestra. Het werk is gebaseerd op de teksten van de Amerikaanse Rita Dove.

Ook composities voor ceremoniële gelegenheden6 behoren tot Williams‟ mogelijkheden. Zo

schreef hij het bekende NBC nieuws-thema The Mission, de Liberty Fanfare voor de nieuwe

huldiging van het Vrijheidsbeeld, We‟re looking Good voor de Special Olympics in 1987 en

eveneens composities voor de Olympische Zomerspelen van 1984, 1988 en 1996 en de

Winterspelen van 2002.

Het muzikale talent van John Williams blijkt niet alleen uit zijn ontelbare composities, maar

eveneens uit de verschillende eretitels en awards die hij doorheen de jaren heeft verzameld.

Zo heeft hij vijf oscars op zijn naam staan, zes BAFTA‟s, achttien Grammy‟s, vier Golden

Globes en vier Emmy‟s. Meerdere van zijn cd-uitgaven hebben goud en platina behaald. De

release van Stars Wars is bovendien een van de meest succesvolle non-pop albums.

Het is zonder meer duidelijk dat John Williams als componist en dirigent zijn plaats heeft

verworven in de muziekwereld. Met fijnzinnige orkestrale scores heeft hij bovendien het

symfonisch orkest en haar unieke klankkleur opnieuw geïntroduceerd in de wereld van de

filmmuziek. Williams staat garant voor enkele memorabele filmthema‟s en slaagt er steeds in

om bij iedere film een passende muzikale sfeer te creëren.

2. Harry Potter

De indrukwekkende lijst van originele en frisse filmscores die Williams op zijn naam heeft

staan, zijn onder andere het resultaat van een zeer simpel beginsel in zijn werkwijze. In een

interview met Andy Seiler voor USA Today7, vertelt Williams dat hij zich vooropstelt om

iedere film vanuit een onbevooroordeelde positie te benaderen. Hij leest vooraf nooit het

scenario of het boek, waarop de film gebaseerd zou zijn. Hij wil zichzelf met een frisse en

onbevangen geest op een directe manier laten confronteren met het eigenlijke beeldmateriaal.

Deze belangrijke eerste indruk, gebaseerd op de visuele input, leidt vervolgens tot de

uiteindelijke score.

Het compositieproces van de muziek voor de Harry Potter-verfilmingen verliep echter niet

ideaal. Onwetend dat hij de kans zou krijgen deze producties muzikaal te vervolledigen, had

hij reeds, onder impuls van zijn kinderen, het eerste boek van de Harry Potter-reeks gelezen.

Williams aanvaardde niettemin de opdracht en was gerustgesteld toen bleek dat de scenario‟s

van de films zeer dicht aanleunden bij de oorspronkelijke verhalen van J.K. Rowling.

5 zie Bijlagen, 2. John Williams: concertwerken

6 zie Bijlagen, 4. John Williams: andere werken

7 Seiler, A. (2001, November 13). Williams adds musical magic to Harry Potter [interview with John

Williams].USA Today, p.D,1.

16

Wanneer we de filmografie van Williams voor ogen nemen, kunnen we vaststellen dat zijn

filmscores elkaar zeer dicht opvolgen in de tijd. In het jaar 2002 woog de werkdruk zwaar

door op de componist en besloot hij om William Ross te betrekken in het compositieproces

voor de tweede Harry Potter-film. Het belangrijkste muzikale materiaal zou nog

gecomponeerd zijn door Williams zelf, maar vervolgens bewerkt zijn tot zijn finale vorm door

William Ross. Deze nam eveneens de taak van dirigent op zich tijdens de opname van de

score. Het is dus moeilijk aan te duiden waar precies de hand van Williams Ross herkend kan

worden in de composities. De relevantie van een dergelijke zoektocht is echter ook klein,

aangezien de muziek nog grotendeels gecreëerd is door Williams zelf.

Deze laatste nam in 2003 een welverdiend sabbatjaar, om vervolgens terug te komen met een

nieuwe en verfrissende score voor de derde Harry Potter-film. In welke zin deze filmmuziek

verschilt van de eerste twee scores, komt aan bod in de thematische analyse en de bespreking

van de cue lists. Deze derde film wordt echter de laatste waar John Williams zijn

medewerking aan verleent. Hij geeft de fakkel door aan Patrick Doyle, die de

compositieopdracht voor Harry Potter and the Goblet of Fire op zich neemt.

17

II. Thematische analyse van de filmmuziek

A. Inleiding

Een studie en analyse van filmmuziek moet, zoals aangegeven in de inleiding, onderverdeeld

worden in twee luiken. Het ene luik heeft als doel de innerlijke kwaliteiten van de muziek zelf

te ontdekken, onder andere door middel van analysetechnieken uit de muziekwetenschap.

Daarna moeten deze bevindingen in verband gebracht worden met het cinematografische

verhaal. Een dergelijke werkwijze bewaart de eigenheid van de filmmuziek, maar verliest het

grotere geheel, waarbinnen het functioneert niet uit het oog.

Dit deel van mijn uiteenzetting is gewijd aan de autonome waarde van de muziek, die John

Williams componeerde voor de Harry Potter-verfilmingen. Voor iedere film afzonderlijk, geef

ik een opsomming en analyse van de muzikale filmthema‟s en filmische motieven. Hierbij

heb ik onder andere aandacht voor de tonale constructie, de melodielijn en de instrumentatie.

Bovendien raak ik even de relatie met het beeldende aan, die volledig wordt uitgewerkt in het

derde deel. In de bespreking die daarop volgt, ga ik dieper in op de werkwijze en de

persoonlijke handtekening van John Williams, met aandacht voor de behandeling van de

filmthema‟s door de drie producties heen en de eventuele onderlinge verwantschap. Tenslotte

verlaat ik even het filmisch landschap en bekijk ik hoe Williams zijn muziek herwerkt tot

soundtracks en uiteindelijk ook tot concertsuites.

De bronnen voor deze studie en analyse bevinden zich op drie verschillende media. Eerst en

vooral zijn er de geschreven partituren voor symfonisch orkest, uitgegeven door de Hal

Leonard Corporation. Men heeft ervoor gekozen om per film een aantal karakteristieke

stukken uit te geven op bladmuziek. Deze komen echter niet altijd overeen met de

gelijknamige nummers op de cd. Van de eerste film Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone

zijn vier nummers beschikbaar: Hedwig‟s Theme, the Sorcerer‟s Stone, Nimbus 2000 en

Harry‟s Wondrous World. Uit de rijke score voor Harry Potter and the Chamber of Secret‟s

werden de volgende stukken gekozen: Fawkes the Phoenix, Dobby the House Elf, Gilderoy

Lockhart en the Chamber of Secrets. De muziek van de derde film Harry Potter and the

Prisoner of Azkaban leende zich tot de partituuruitgave van vijf nummers: Witches, Wands

and Wizards, Aunt Marge‟s Waltz, the Knight Bus, A Bridge to the Past en Double Trouble

(with Chorus). Voorbeeldfragmenten die niet terug te vinden zijn in de uitgegeven scores, zijn

het resultaat van zelfstandige transcriptie.

Verder zijn er de commerciële soundtracks, die uitgeven zijn door Warner Bros en de

filmproducties zelf op dvd. Specifiek voor dit deel, heb ik mij vooral toegespitst op de

eigenlijke partituren in combinatie met de uitgegeven soundtrack. In de appendix vindt u een

lijst terug met notenfragmenten van de afzonderlijke filmthema‟s, alsook een cd-schijf, die

een aantal representatieve fragmentjes bevat. Tijdens de thematische analyse, zal ik telkens

aangeven welke illustraties en/of luistervoorbeelden ter hand en/of ter ore moeten genomen

worden.

18

B. Thematische analyse

1. Harry Potter and the Philosopher‟s Stone

Het thema van de magische wereld (illustratie 1 - luistervoorbeeld 1)

Het muzikale hoofdthema van Harry Potter and the Philosopher‟s Stone, en meteen ook van

de eerste drie verfilmingen, is het thema van de magische wereld of zoals getiteld door John

Williams, Hedwig‟s theme. Het gelijknamige nummer op de soundtrack bevat nog twee

andere thema‟s die later besproken worden, maar het eerste en meest belangrijke dat erin aan

bod komt, is het eigenlijke thema van Hedwig. Deze benaming is echter dubbelzinnig, want

hoewel het verbonden wordt met het dierlijke personage Hedwig, komt het in de film niet

uitsluitend voor wanneer de uil op het scherm verschijnt. Integendeel zelfs, het thema

weerklinkt tijdens verscheidene situaties, zij het vaak in een gevarieerde vorm wat betreft

expressie, instrumentatie en harmonisatie. Een meer geschikte titel voor het motief is dus aan

de orde. De keuze is hier gevallen op “thema van de magische wereld”, dat de gehele

spankracht ervan duidelijker omvat.

De basisvorm van het thema van de magische wereld is geschreven in mineur, in dit geval de

toonaard van mi klein, in de maat van 3/8. Het bestaat uit vier zinnen van acht maten, die het

thema onderverdelen in twee gelijke delen van zestien maten.

De tonale structuur wordt zonder omwegen vastgelegd en bevestigd. Het thema start met een

optijd van de dominant naar de tonica toe, waarop de celesta onmiddellijk inzet met de

grondtoon van de toonaard. De eerste en de derde zin eindigen beide op de dominant, de

tweede en de laatste zin worden logischerwijze afgesloten met de grondtoon. Deze eindnoten

worden telkens begeleid door het gebroken tonica-akkoord, dat zich voortzet in het tweede

deel van het thema. Het tonale plan wordt dus vanaf de eerste twee noten ondubbelzinnig

vastgelegd en evolueert op klassieke wijze van momenten van aangehouden spanning naar

momenten van rust.

John Williams voegt vervolgens enkele elementen toe, die het thema zijn definitieve karakter

geven, namelijk dat van het magische en het wonderlijke. Een eerste factor die hij inbrengt, is

het gebruik van de tritonus van de toonaard, in dit geval de verhoogde la. Het inzetten van

deze overmatige kwart op enkele strategische plaatsen, creëert een extra spannings- en

kleurelement, dat steeds vlug geneutraliseerd wordt. In maat 7 bijvoorbeeld, verschijnt de

tritonus in de voorbereiding van de halve cadens in maat 8. Ze wordt even aangeraakt en

daarna meteen opgelost. Hetzelfde patroon herhaalt zich in de afsluiting van iedere zin.

In de tweede en laatste zin wordt de cadens telkens voorgegaan door een toonaardvreemde

beweging verspreid over vier maten, die eindigt met een octaafsprong op de tritonus. De

noten veranderen met intervallen van een halve toon, gevolgd door een grote terts naar

beneden. De tertssprong wordt hersteld en het gepunt ritme daalt opnieuw met halve tonen om

uit te komen op de tritonus. Deze melodielijn wordt begeleid door een dalende

akkoordenopeenvolging in eerste omkering, die door middel van chromatische alteraties,

uitwijken van de toonaard, om vervolgens herbevestigd te worden in de finale cadens. De

derde zin toont een gelijkaardig patroon, maar blijft duidelijk binnen de toonaard van mi

19

klein. De begeleiding bestaat uit het gebroken akkoord van de zesde graad, eveneens in de

eerste omkering.

John Williams heeft dit thema duidelijk naar voren gedragen als het hoofdthema van de film

en van de filmreeks. Opmerkelijk is echter wel dat dit thema, dat toch verbonden wordt met

de magische en wonderlijke wereld van tovenarij waarin Harry Potter terechtkomt,

gecomponeerd is in mineur. Williams wil dus vanaf het begin duidelijk maken dat deze

wereld niet totaal zonder gevaar is voor de jonge Harry Potter. Het inbrengen van de tritonus

en de toonaardvreemde noten versterken deze interpretatie. Niettemin blijft het zijn

betoverende karakter behouden, onder andere door de instrumentatie en de muzikale context.

Het thema van de magische wereld wordt in zijn basisvorm en in veel van de variaties

gespeeld door de celesta. De specifieke klankkleur van dit instrument is bijzonder geschikt

om een magische connotatie op te roepen. Het metaalachtige, maar briljante timbre draagt een

speelsheid in zich, met een magische en fantastische toets. Maar ook in dreigende en

mysterieuze situaties komt de sonoriteit van de celesta goed tot zijn recht.

Vervolgens wordt het karakter van het thema versterkt door de muzikale context waarin het

voorkomt. Het weerklinkt namelijk zo goed als elke keer in combinatie met een chromatisch

vliegmotief. Het motief wordt ofwel net na, ofwel gelijktijdig met het hoofdthema gespeeld.

Het bestaat uit op- en neergaande chromatische beweging die, net als het hoofdthema 32

maten telt en in het tonale kader van mi klein gecomponeerd is. In de soloversie wordt het

motief begeleid door een liggende mi bij de altviool en een opeenvolging van de belangrijke

noten van de toonaard bij de cello (zie fig.1).

Figuur 1 het chromatisch vliegmotief, cello

Hier wordt de link met de titel, die John Williams aan het thema toekende duidelijk. Deze

vloeiende bewegingen bij de celesta en bij de violen weerspiegelen de vlucht van de postuil,

Hedwig. We zouden kunnen redeneren dat uit dit vliegmotief het eigenlijk thema van Hedwig

gedestilleerd werd, maar dit is moeilijk te staven. Zeker is dat Williams een voorkeur heeft

voor het personage van Hedwig. Harry‟s uil heeft geen dramatische rol in de film, maar draagt

als postuil wel het wezen van de magische wereld in zich. In een interview met Andy Seiler

voor USA Today, geeft Williams zelf te kennen wat zijn favoriete scène is: “the mail delivery

by Hedwig the owl.”8

Zoals eerder vermeld, bestaat het thema van de magische wereld uit twee afgeronde delen van

zestien maten. Het eerste deel bevat de melodie die doorgaans vereenzelvigd wordt met de

magische wereld waarin Harry Potter terecht komt. Het tweede deel begint daarentegen met

tertssprongen tussen de vijfde en de derde graad van de toonaard. Beide gehelen worden

doorheen de score op verschillende plaatsen apart van elkaar ingezet.

Het tweede deel bijvoorbeeld doet in het nummer Harry‟s Wondrous World9 dienst als intro

en maakt de overgang van een mineur- naar majeurtoonaard (zie fig.2). Het verschijnt in een

ingekorte vorm in la klein, maar de kenmerkende elementen zijn aanwezig. Enerzijds de

8 Seiler, A. (2001, November 13). Williams adds musical magic to Harry Potter [interview with John Williams].

USA Today. D, 1. 9 zie Bijlagen, 5. Album tracklist: Harry Potter and the Philosopher‟s Stone

20

tertssprong in maat 1, anderzijds de dalende beweging met halve tonen in maat 2. De tritonus

wordt eveneens ingezet voor de cadens op de tonica.

Figuur 2 intro Harry's Wondrous World (m 1-4)

Een herwerking van het eerste deel van het thema van de magische wereld is eveneens te

vinden in het nummer Harry‟s Wondrous World (zie fig. 3). Het kenmerkende springend

motief van de eerst zin wordt ritmisch aangepast en geschreven in do groot. Het doet dienst

als versiering tegenover de hoofdmelodie en als een referentie naar het hoofdthema.

Figuur 3 Harry's Wondrous World (m 30-32)

Tenslotte wil ik nog even een vergelijking aangaan met een werk uit de zogenaamde klassieke

muziekgeschiedenis, meer bepaald met de Notenkraker-suite van P.I. Tsjaikovski uit 1892.

Het gelijknamige ballet vertelt eveneens een verhaal dat getekend wordt door een magische

atmosfeer. Tijdens de kerstperiode krijgt een klein meisje een notenkraker als cadeau. Het

ding komt ‟s nachts tot leven en voert haar mee naar een feeërieke dromenwereld, met

dansende sneeuwvlokjes, het Land van Snoepgoed en de Suikertaartfee.

De Notenkraker-suite is een bundeling van nummers uit het ballet. Het bestaat uit drie grote

delen: Ouverture miniature, Danses caractéristiques en Valse des fleurs. Het tweede stuk van

de Danses caractéristiques heet Danse de la Fee Dragée en het motief (zie fig.4) vertoont

opvallende overeenkomsten met het thema van de magische wereld.

Figuur 4 Danse de la Fee Dragée, hoofdmotief (m5-12)

21

Een eerste gelijkenis is de keuze van de celesta als instrument voor het hoofdmotief.

Tsjaikovski bereikt hiermee eveneens een betoverend effect, dat perfect aanleunt bij het

verhaal. Ten tweede is het motief geschreven in mi klein, zoals ook het thema van de

magische wereld en wordt er frequent gebruik gemaakt van de tritonus. Het thema van de Fee

Dragée telt in zijn geheel 16 maten en is op te delen in twee maal acht maten. In figuur 4 zijn

de eerste acht maten weergegeven. Maar ook dit is nog onder te verdelen in twee maal vier

maten, die met hetzelfde ritme inzetten, gevolgd door een dalende beweging met halve tonen.

De algemene opbouw is bijgevolg identiek aan die van het thema van de magische wereld. In

hoeverre John Williams zich daadwerkelijk heeft laten inspireren door dit werk van

Tsjaikovski is moeilijk aan te tonen, maar de gelijkenissen zijn niettemin treffend.

Harry Potter (illustratie 2 - luistervoorbeeld 2)

Wanneer we de filmreeks zeer abstract bekijken, kunnen we besluiten dat er in feite twee

hoofdpersonages zijn die voortdurend met elkaar in actie treden, meer bepaald Harry Potter en

de magische wereld waarin hij terecht komt. Deze tweeledigheid wordt door John Williams

doorgetrokken naar de muzikale thematiek. Enerzijds is er het zonet besproken thema van de

magische wereld dat vereenzelvigd kan worden met alle soorten gebeurtenissen in de wereld

van de tovenarij.

Anderzijds is er het hoofdpersonage Harry Potter met zijn eigen gevoelsleven en ervaringen.

De muzikale thema‟s die hiervoor aangewend worden, presenteert Williams in het

soundtrack-nummer, Harry‟s Wondrous World. Deze partituur bevat onder andere de twee

thema‟s die met het personage van Harry Potter verbonden worden.

De benaming en rangschikking van de thema‟s vormt opnieuw een probleem. Het ene speelt

een belangrijke rol doorheen de ganse film, terwijl het andere pas in de tweede helft van de

film aan bod komt, maar weliswaar een definitiever en meer prominenter karakter heeft. Ik

heb ervoor gekozen om de partituur van John Williams te volgen. Aan de hand van de positie

en de verwerking ervan, heb ik respectievelijk het ene het wensthema genoemd, het andere het

hoofdthema.

Harry Potter - hoofdthema

(illustratie 2a)

De kern van het hoofdthema is een motief, dat gekenmerkt wordt door een op- en neergaande

vloeiende beweging van breed gespeelde kwartnoten, halve noten en achtste noten. In

tegenstelling tot het thema van de magische wereld, is dit motief geschreven in een majeur-

toonaard, meer bepaald do groot. In de 13de en 14de maat van het voorbeeld is er een kleine

uitwijking van de toonaard, met wederom een lichte aanraking van de tritonus, namelijk de

verlaagde la of de enharmonische tegenhanger, de verhoogde sol. Toch is het majeur-karakter

hier overheersend en bepalend voor de perceptie van het thema, niet in het minst door de

baslijn die voortdurend afwisselt tussen de tonica en de dominant van de toonaard.

Dit kernmotief wordt afgewisseld met en omkaderd door een speels fanfare-motiefje,

hoofdzakelijk bij de koperblazers en de houtblazers. Het ritmische motief is harmonisch

uitgewerkt, eveneens in de toonaard van do groot. Enkel de bovenstem van de akkoorden

beweegt melodisch, terwijl de onderstemmen blijven liggen. Williams creëert op deze manier

opnieuw een dissonant spanningselement.

De keuze voor een majeur-toonaard voor het Harry Potter-hoofdthema is bepalend voor de

interpretatie ervan. Het weerklinkt in de film op glorieuze momenten waar Harry Potter deel

22

van uitmaakt en weerspiegelt zo de goedheid en de moed van de jonge tovenaar. Deze worden

voortdurend op de proef gesteld door de uitdagingen die hij moet aangaan in de magische

wereld, muzikaal gerepresenteerd door het gelijknamige thema in mineur.

Harry Potter - wensthema

(illustratie 2b)

Het wensthema kunnen we omschrijven als het meevoelende, introspectieve thema voor het

Harry Potter-personage. Het bestaat uit een zeer eenvoudige, vloeiende melodielijn: 1-2-3-3-

2-1-7-1-2-1-7-6. Het voorbeeld is geschreven in do groot, maar het verschijnt eveneens in

kleine toonaarden, die het thema extra diepgang verlenen.

Het karakter van het motief wordt echter vooral gedefinieerd door de omringende orkestratie.

In Harry‟s Wondrous World bijvoorbeeld, wordt het wensthema voorbereid en versierd door

dalende groepjes van twee zestienden bij de fluiten. Deze voorstuwende ritmische beweging,

geeft het motief een gezwind karakter. Het wensthema weerklinkt echter vaker met een zachte

orkestratie, die het gevoelsgeladen karakter ervan versterkt. De manier waarop het aangewend

wordt ter representatie van Harry‟s emotionele stemming, wordt verder besproken in het

derde deel. Het thema weerklinkt voor de eerste maal wanneer Harry in zijn eentje zijn

verjaardag viert en tegen zichzelf zegt: “make a wish, Harry”, onwetend wat de toekomst

hem zou brengen. De benaming van het themaatje is hiervan afgeleid.

Nimbus 2000 (illustratie 3 - luistervoorbeeld 3)

De Nimbus 2000 is de vliegensvlugge bezemsteel van Harry Potter waarmee hij tijdens de

Quidditch-wedstrijden op zoek gaat naar de gouden Snitch. John Williams componeerde

wederom twee thema‟s die hij in zijn geschreven partituur onder de titel Nimbus 200010

presenteert. Op de soundtrack worden deze voorgesteld in het nummer Hedwig‟s Theme. Het

feit dat Williams deze motieven vervat in Hedwig‟s Theme verraadt de bepaling en de

toekenning ervan. De Nimbus 2000-thema‟s worden namelijk niet louter gebruikt om scènes

met de Nimbus 2000 te begeleiden. Ze worden net als het thema van de magische wereld op

verschillende actievolle momenten ingezet, los van de associatie met de bezemsteel.

Een vergelijking met het Harry Potter-hoofdthema is eveneens aan de orde. De Nimbus 2000-

thema‟s worden door dezelfde tweeledigheid gekenmerkt. We hebben enerzijds een ritmisch

fanfare-thema, anderzijds een meer melodieus neventhema.

Nimbus 2000 - hoofdthema

(illustratie 3a)

Het hoofdthema wordt gekenmerkt door zijn strenge ritmiek en zijn harmonische uitwerking.

Zowel in Hedwig‟s Theme, als in de geschreven uitgave van Nimbus 2000, wordt het thema

bovendien enkel toegewezen aan de blazersectie. We bevinden ons hier in de toonaard van la

klein en John Williams maakt opnieuw gretig gebruik van chromatische gealtereerde noten

om het motief een magische toets te verlenen. Enerzijds is er de harmonisch verhoogde sol,

anderzijds de tritonus, de verhoogde re. In het midden van het thema, in maat 4, geeft

10

Williams, J. Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone: Suite for Orchestra [partituur]. Hal Leonard Corporation.

23

Williams het akkoord op de zevende graad een bijkomende stuwende kracht naar het tonica-

akkoord toe, door de tritonus boven de harmonisch verhoogde zevende trap te plaatsen. Ook

in de eerste en de vijfde maat wordt dit akkoord op een strategische plaats ingezet als

drijvende kracht. De melodische lijn beweegt bovendien vooral met halve toon-intervallen,

die af en toe onderbroken worden door grotere intervalsprongen die opnieuw hersteld worden.

Het thema wordt niet in een snel ritme gespeeld, maar door middel van deze kleine

interventies, geeft John Williams het een stuwende kracht. Hoewel het thema doorheen de

film ontelbare keren gemoduleerd weerklinkt, blijft de typische ritmiek behouden.

Nimbus 2000 - melodieuze neventhema

(illustratie 3b)

Het fanfare-thema wordt afgewisseld met een melodieus neventhema, dat niettemin het tempo

blijft houden. Het is eveneens geschreven in la klein, met als accentuering het inlassen van de

tritonus. In de relatief eenvoudige melodielijn komt deze slechts enkele keren voor, maar

vooral in de begeleiding zet Williams de verhoogde kwart, of in dit geval de verlaagde kwint

in. In de 6de en 7de maat van het voorbeeld, wordt de tritonus duidelijk ingevoerd als extra

kleurelement.

Gryffindor-thema (illustratie 4 - luistervoorbeeld 4 en 5)

Het Gryffindor-thema is in wezen de hoofdmelodie van het nummer Hogwarts Forever! op de

soundtrack. Zoals bij enkele van de vorige thema‟s omvat de benaming niet de volledige

duidingskracht ervan. Het weerklinkt namelijk niet zozeer wanneer het over de school

Hogwarts gaat. Het thema associeert zich vooral met het Gryffindor-huis, waar Harry en zijn

vrienden toe behoren. In de cue-list van Harry Potter and the Philosopher‟s Stone wordt

duidelijk aangegeven op welk moment en bij welke situatie het motief te horen is.

De basisvorm van het Gryffindor-thema bestaat uit twee delen, die elk te omschrijven zijn als

een op- en neergaande beweging met gepunte ritmes, waarbij het tweede deel iets langer het

hoogtepunt aanhoudt. Het voorbeeld is geschreven in sol groot, net als de track Hogwarts

Forever!.

Wat het thema en de vertolking ervan bijzonder maakt, is de harmonische uitwerking ervan.

In het nummer Hogwarts Forever! wordt het thema toegeschreven aan de lage kopersectie,

met onder andere de tuba en de trombones. De harmonische uitwerking in combinatie met de

specifieke timbres van deze instrumenten, geven het geheel een zeer bevreemdende sonoriteit,

zoals te horen is in het luistervoorbeeld (4).

Tijdens de film wordt het Gryffindor-thema echter door verschillende instrumentengroepen en

op gevarieerde wijze aangebracht. Vooral de harmonische structuur ondergaat veel

wijzigingen ten opzichte van de standaardversie van Hogwarts Forever!. Een voorbeeld

hiervan is te vinden in het nummer The Quidditch Match (zie fig.5). Een variatie van het

Gryffindor-thema weerklinkt, wanneer het Gryffindor-huis dankzij Harry de overwinning

binnenhaalt. Het wordt eveneens gespeeld door de koperblazers, ditmaal in de toonaard van fa

groot. Dit voorbeeld is slechts een momentopname, want er wordt voortdurend gemoduleerd.

Figuur 5 The Quidditch Match, variatie op het Gryffindor-thema (m152-153)

24

Quidditch-thema

(illustratie 5 - luistervoorbeeld 5)

Aansluitend bij de laatste illustratie, is er het kernthema van het nummer The Quidditch

Match. Opnieuw hebben we te maken met een zeer ritmische en harmonisch uitgewerkte

fanfare-melodie, die zijn volle expressie krijgt door het triomfantelijke spel van de

koperblazers. Het voorbeeld is gecomponeerd in de toonaard van sol groot, maar ook dit

thema is voortdurend onderhevig aan modulatie. Het kenmerkt zich vooral door zijn ritmische

onregelmatigheid, die in de aanloop naar het eigenlijke thema reeds aangegeven wordt (zie

fig.6) .

Figuur 6 The Quidditch Match, aanloop naar het thema

Dit motief komt enkel aan bod tijdens de Quidditch-wedstrijd, maar desondanks is het zeer

typerend voor de thematische aanpak van John Williams. Ook hier wordt de tritonus

ingevoerd als extra spannings- en kleurelement.

Thema‟s van de duistere krachten (illustratie 6 - luistervoorbeeld 6)

Tenslotte zijn er de filmthema‟s die verbonden worden met de donkere zijde van de magische

wereld. We kunnen een onderscheid maken tussen drie verschillende motieven, meer bepaald

het thema van de Steen der Wijzen, het motief van You-know-who en van Voldemort. Geen

van deze thema‟s krijgt een afzonderlijk nummer op de soundtrack en slechts het thema van

de Steen der Wijzen is uitgewerkt tot een geschreven partituur. We hebben hier dus te maken

met beperkte motieven die doorheen de film op strategische momenten ingezet worden.

De Steen der Wijzen heeft op zichzelf niets te maken met de duistere magie, maar wanneer

het in de verkeerde handen zou terecht komen, zoals bijvoorbeeld Voldemort, zouden de

gevolgen verschrikkelijk kunnen zijn. Bovendien draait de film rond het mysterie van deze

Steen. Omwille van deze redenen en de verwantschap met de twee andere, ondubbelzinnig

duistere motieven, breng ik het onder in deze categorie.

Het motief van You-know-who weerklinkt wanneer de daden en het tragische lot van

Voldemort opgerakeld worden, terwijl het motief van Voldemort zelf enkel wordt ingezet

wanneer we effectief zijn gedaante zien. Het gaat dus respectievelijk over de suggestie van

Lord Voldemort en de reële aanwezigheid van de Heer van het Duister.

Steen der Wijzen

(illustratie 6a)

Het thema van de Steen der Wijzen geef ik ook de naam, drie-notenmotief. De kern van het

thema bestaat immers uit drie noten: twee kwartnoten gevolgd door een halve noot (zie maat

1), met als melodische lijn 1-b3-7. Dit kernmotief wordt uitgewerkt en gevarieerd over acht

maten, om daarna het thema te hernemen op een nieuwe toonhoogte. Het stuk The Sorcerer‟s

Stone van de uitgegeven orkestpartituren evolueert volgens dit patroon. Een voortdurende

25

herneming van het thema met een nieuwe beginnoot, bij de verschillende

instrumentengroepen.

Het bepalen van een toonaard is bijna onmogelijk. John Williams maakt voortdurend gebruik

van chromatisch gewijzigde tonen en er is geen tonaal centrum te vinden. Deze tonale

onstabiliteit bewerkstelligt het grimmige en mysterieuze karakter van dit motief. De constante

herhaling van het thema versterkt dat karakter.

You-know-who/Lord Voldemort

(illustratie 6b/c)

Het korte motief dat de suggestie van Voldemort muzikaal begeleid, heeft dezelfde

kenmerken als het drie-notenmotief. De tonale instabiliteit of het gebrek aan tonale

bevestiging geven het motief een duistere en dreigende klankkleur mee. Hetzelfde geldt voor

het motief van Lord Voldemort. De gepunte ritmes, die als het ware de melodie nodeloos

rekken, versterken dat macabere gevoel. Deze motieven worden hoofdzakelijk gespeeld door

de zware koperbassen, die met hun donkere en volumineuze timbre het onheilspellende

karakter ondersteunen.

2. Harry Potter and the Chamber of Secrets

De muzikale filmthema‟s die in de score voor Harry Potter and the Chamber of Secrets aan

bod komen, kunnen verdeeld worden in twee categorieën. Enerzijds zijn er de thema‟s uit de

eerste film, Harry Potter and the Philosopher‟s Stone die al dan niet met dezelfde betekenis

opnieuw ingezet worden. Anderzijds componeerde John Williams een aantal muzikale

thema‟s die het oude repertoire aanvullen en de nieuwe score karakteriseren. Vooraleer dieper

in te gaan op deze nieuwe composities, overloop ik even de reeds gekende thema‟s die

Williams meeneemt uit de muziek van de eerste film. Waar en wanneer de verschillende

thema‟s, zowel oud als nieuw precies voorkomen, is te vinden in de cue list in het derde deel

van deze uiteenzetting.

Het allereerste muzikale filmthema dat aan bod komt in Harry Potter and the Chamber of

Secrets is logischerwijze het thema van de magische wereld (illustratie 1). Tijdens de film

wordt het in verschillende vormen en op de meest uiteenlopende momenten ingevoerd. De

melodielijn en de ritmische structuur blijven hoofdzakelijk ongewijzigd, alsook de

veelvoorkomende combinatie met het chromatisch vliegmotief. De variaties worden vooral

doorgevoerd op het gebied van de bezetting, de muzikale omkadering, het tempo en de tonale

structuur. Deze wijzigingen geven het thema telkens een andere connotatie of sfeer mee,

aangepast aan de overeenkomstige actie op het scherm. Los van dit thema, is dit procédé van

herwerking eveneens toepasbaar op de herneming van de andere thema‟s en motieven.

Een voorbeeld hiervan is te vinden in de scène waar Harry verdwaald raakt in Knockturn

Alley11

. De donkere straat is overladen met duistere figuren en er heerst een lugubere sfeer die

wordt overgenomen in de filmmuziek. Harry wordt echter net op tijd gevonden door Hagrid

die hem terugleidt naar Diagon Alley. Tijdens de ontmoeting met Hagrid weerklinkt het

thema van de magische wereld. Het wordt aangevat bij de hoorn in een zeer traag, als het

11

zie III. Studie van de filmmuziek (cue lists), B. Cue list-rundown, 2. Harry Potter and the Chamber of Secrets.

26

ware voorzichtig tempo, gevolgd door het tweede deel bij de hobo. Het gebruik van dit

specifieke thema op dat moment duidt op de redding van Harry uit een penibele situatie, maar

de muzikale omkadering ervan gaat nog terug op het grimmige karakter van Knockturn Alley.

Vervolgens zijn er de thema‟s van het Harry Potter-personage, die enkel in het begin en op het

einde van de film te horen zijn. Eerst is er het Harry Potter-hoofdthema (illustratie 2a) dat

zowel met, als zonder het fanfare-motiefje ingezet wordt. Het komt slechts een vijftal keer

voor doorheen de volledige filmscore, maar weerklinkt meestal als hoofdmelodie met

orkestrale uitwerking. Dit in tegenstelling tot het thema van de magische wereld dat vaak

versnipperd verwerkt wordt in de composities. Het fanfare-motiefje wordt bovendien een

enkele keer afzonderlijk ingezet ter afsluiting van de allereerste scène. Ten tweede hebben we

het melodieuze wensthema (illustratie 2b) dat in de eerste film een representatie was van het

innerlijke gevoelsleven van Harry Potter. In zekere zin is dit nog steeds geldig, zij het dan in

zeer beperkte mate. Wanneer we rechtstreeks geconfronteerd worden met Harry‟s emotionele

toestand, weerklinkt dit thema al dan niet verwerkt doorheen de andere motieven.

Bijvoorbeeld de eerste scène waar hij bladert door een album met foto‟s van zijn ouders en

vrienden of wanneer hij na de frustrerende vakantie bij de Dursleys terug in de magische

wereld terechtkomt, meer bepaald in het huis van het Weasley-gezin. De meest opmerkelijke

herneming echter van deze Harry Potter-thema‟s, is de track Reunion of friends12

op het

album, die eveneens volledig in de film te horen is. Het nummer is opgebouwd rond deze

twee thema‟s, die beide prominent aan bod komen en omkaderd worden door het thema van

de magische wereld. De bijhorende scène vertelt de hereniging van Harry met zijn vrienden,

Hermione en Hagrid. Dit gelukzalige gevoel wordt weerspiegeld door middel van deze

thema‟s in majeur.

Het volgende muzikale materiaal dat overgenomen is uit de eerste film, zijn de Nimbus 2000-

thema‟s: het fanfare-hoofdthema en het melodieuze neventhema (illustratie 3b/c). Beide

worden doorheen de film op diverse momenten ingezet. Vaak gaan ze gepaard met actievolle

scènes, zoals het ontsnappen van Harry uit het huis van de Dursleys met de vliegende auto.

Maar ook het ludieke en speelse karakter van het hoofdthemaatje wordt benut. In de nummers

Cakes for Crabbe en Goyle (luistervoorbeeld 18) en the Polyjuice Potion, wordt het motiefje

op een komische manier verdeeld in wijde octaven door solo‟s bij de fluiten, de fagot en de

tuba.

Ten slotte komen ook de thema‟s van de duistere krachten (illustratie 6) aan bod in de score

voor Harry Potter and the Chamber of Secrets. Vooral het drie-notenmotief dat in de eerste

film verbonden werd met de Steen der Wijzen, weerklinkt op geregelde tijdstippen. De band

met de Steen is doorgesneden en het motief heeft nu vooral het muzikale omkaderen van het

mysterie rond de Geheime Kamer als functie. Opvallend is echter het symbolische gebruik

van het thema van Lord Voldemort en het You-know-who-thema tijdens de apotheose van de

film. Ze weerklinken op het moment dat Tom Riddle onthult dat hijzelf niemand minder is

dan Lord Voldemort. Het thema van de suggestie gaat over in de radicale bevestiging van het

bestaan van Lord Voldemort, met het gelijknamige motief. Enkel het thema van Voldemort

wordt later nog eens herhaald wanneer Harry Tom Riddle vernietigt.

12

zie Bijlagen, 6. Album tracklist: Harry Potter and the Chamber of Secrets.

27

Op dit moment kan ik overgaan naar de studie en de diepere muzikale analyse van de

filmthema‟s die speciaal voor Harry Potter and the Chamber of Secrets gecomponeerd zijn.

Het probleem van de onduidelijke benaming of diverse toekenning van vele van de thema‟s

uit de eerste film is hier niet terug te vinden. Ze zijn alle ondubbelzinnig te linken aan een

concreet gegeven of aan afzonderlijke personages.

De Geheime Kamer (illustratie 7 - luistervoorbeeld 11)

In deze tweede film komen Harry Potter en zijn vrienden tegenover twee vijanden te staan,

meer bepaald de Geheime Kamer met de moordende Basilisk en zijn meester Tom Riddle.

Zoals eerder aangeduid wordt het personage van Tom Riddle verbonden met de thema‟s van

You-know-who en Voldemort, die uiteindelijk alledrie één en dezelfde persoon zijn en

worden. Het gegeven van de Geheime Kamer echter is volledig nieuw. Enerzijds beroept John

Williams zich op het drie-notenmotief, ontdaan van zijn oorspronkelijke referenties.

Anderzijds componeerde hij nieuw thematisch materiaal, dat opnieuw onderverdeeld kan

worden in een primair hoofdthema en een secundair neventhema, die echter meestal in

dezelfde muzikale beweging gebruikt worden.

De Geheime Kamer - hoofdthema

(illustratie 7a)

Non espressivo. “Distant”. Met deze korte aanduidingen definieert John Williams het

karakter van het hoofdthema van de Geheime Kamer. Het moet vanuit de verte weerklinken,

als het ware het gevaar dat steeds op de loer ligt. De Kamer ligt verborgen in het immense

Hogwarts-kasteel, maar via de boodschappen en de moordende basilisk treedt het mysterie

naar voren. Het is altijd aanwezig, maar tegelijk onzichtbaar. De tweede aanwijzing draagt de

spelers op niet expressief te zijn. De melodische structuur en het ritmische patroon moeten op

een strikte en sobere manier overgedragen worden.

Maar net die typische melodielijn en scherp getekende ritmiek geven het thema toch een

zekere expressie of connotatie mee. In zijn basisvorm is het geschreven in de toonaard van do

klein. Williams voegt de harmonisch verhoogde zevende trap in, maar belangrijker is het

opnieuw inzetten van de verhoogde kwart van de toonaard, in dit geval de verhoogde fa of de

verlaagde sol. Zoals reeds aangeduid in de thema‟s van de eerste film, wordt de tritonus op

diverse strategische plaatsen ingebracht, niet enkel als dissonant spanningselement, maar

eveneens als magisch kleurelement. Williams kiest er in dit geval zelfs voor om het thema te

laten beginnen met een optijd van de verhoogde kwart naar de dominant toe. Zowel in de

akkoordenbegeleiding, die de toonaard niettemin duidelijk bevestigt, als in de melodielijn

wordt ze frequent ingezet, behalve in de derde maat, als het ware als een soort rustpauze. De

combinatie van deze tritonus met de donkere mineurtonaliteit geven het thema een heel eigen

duister en grimmig karakter mee.

Dit wordt versterkt door de typische ritmische structuur. Kenmerkend zijn de zestiende rusten

na de aanzetten in de eerste en de derde maat. Dit onderbroken motief wordt geplaatst

tegenover een uitgerokken beweging van een gepunte halve noot naar een gepunte kwartnoot.

Deze onregelmatigheid wordt hersteld in de tweede maat om opnieuw ingevoerd te worden in

de derde maat. Opvallend is de sterke gelijkenis tussen het beginmotief van dit thema en dat

van het thema van de magische wereld.

28

De Geheime Kamer -neventhema

(illustratie 7b)

Tegenover dit eerder ritmische hoofdthema, plaatst Williams opnieuw een meer melodisch

neventhema. Het bestaat uit een opeenvolging van dalende arpeggio‟s, die een op- en

neergaande beweging beschrijven. Het is geschreven in dezelfde mineur-toonaard, meer

bepaald do klein. Williams maakt dus opnieuw gebruik van de harmonische zevende trap en

de tritonus. De tonaliteit wordt bevestigd door een liggende do bij de cello en de contrabas.

De opeenvolging van triolen wordt in de partituuruitgave verder uitgebreid tot verzamelingen

van 16de noten en eveneens verengd tot akkoordopeenvolgingen. De orkestrale uitwerking

van het muzikale materiaal voor de Geheime Kamer in een partituur- en cd-uitgave bespreek

ik verder in het laatste hoofdstukje van dit deel. In de eigenlijke filmscore worden echter

enkel deze twee thema‟s duidelijk ingezet als muzikale vertegenwoordigers van de Geheime

Kamer.

Het thema van Fawkes de feniks (illustratie 8 - luistervoorbeeld 12)

De eindgeneriek bevat traditioneel de belangrijkste of meest opmerkelijke passages uit de

filmscore. In het geval van Harry Potter and the Chamber of Secrets bestaat deze uit drie

afzonderlijke stukken: Harry‟s Wondrous World, waarin de thema‟s uit de eerste film

herhaald worden, The Chamber of Secrets, dat het muzikale materiaal van de Geheime Kamer

voorstelt en tenslotte Fawkes the Phoenix. Het thema van Fawkes wordt dus als een van de

meest bijzondere stukken uit de score beschouwd, hoewel het in de film slechts een drietal

keren te horen is.

Het mythologische dier, de feniks komt in de film voor als het trouwe huisdier van de

directeur, Albus Dumbledore. Het trotse dier met zijn glanzende veren en zijn sierlijke vlucht,

wordt muzikaal vertegenwoordigd in een majestueus thema. Het bestaat uit een relatief

eenvoudige melodielijn in de klinkende toonaard van la groot, die bevestigd wordt door de

begeleiding. Williams laat de melodie volledig openbloeien door middel van een stijgende

intervalbeweging, die op zijn hoogtepunt een octaafsprong omvat op de tonica en vervolgens

weer in een vloeiende lijn afgewikkeld wordt naar de terts van de toonaard, en in de herhaling

naar de tonica.

Wanneer we dit tegenover de reeds besproken thema‟s plaatsen, valt de afwezigheid van

chromatisch gewijzigde noten en vooral van de tritonus op. Deze muzikaal zuivere manier

van componeren weerspiegelt de onschuld en grootsheid van Fawkes, de feniks. De vloeiende

lijn in de opbouw van de melodie kan eventueel ook de elegante vlucht van de feniks

weerspiegelen. Vast staat dat Williams een grote waarde toekende aan dit themaatje. Zowel

op de cd-release van de soundtrack als in de partituuruitgave, is het uitgewerkt tot een

volwaardig concertstuk.

Het thema van Gilderoy Lockhart (illustratie 9 - luistervoorbeeld 14)

Een van de twee nieuwe thema‟s, gelinkt aan een specifiek personage, is dat van de

onmiskenbare Gilderoy Lockhart. Hij stelt zichzelf voor als de sympathieke held die dankzij

zijn onuitputtelijke kennis en beheersing van de magie duizend en één avonturen tot een goed

einde heeft gebracht, maar in feite is hij een bedrieger die zich op een laffe manier de

29

successen van anderen heeft eigen gemaakt. De karikaturale voorstelling van dit personage

wordt muzikaal vervat in het typerende themaatje van Gilderoy Lockhart.

De indicatie voor de uitvoering luidt als volgt: “Comedic March. (Pomposo)”. We bevinden

ons in de maatsoort van 4/4, maar in plaats van een statig marstype, creëert Williams een

komische mars. Het thema kenmerkt zich namelijk door onregelmatig geplaatste pauzes en

ontelbare versieringsmotiefjes. Deze geven het geheel een speels, maar eveneens grappig en

zelfs pochend karakter.

In zijn basisgedaante is het thema geschreven in de toonaard van cis klein. Het start met een

optijd van de dominant naar de tonica en bevestigt hiermee de tonaliteit. Williams maakt

opnieuw gebruik van chromatisch gealtereerde noten, maar ook van zijn geliefde tritonus,

zoals bijvoorbeeld de eerste noot van de tweede maat en de voorlaatste noot van de laatste

maat, die eveneens de overgang maakt naar een herneming van het thema.

De orkestrale uitwerking van het thema is zeer beperkt. Het beweegt voortdurend monofoon

bij de strijkers, de houtblazers en de klavecimbel, met zijn unieke klankkleur. Vooral de hobo

en de fagot komen af en toe naar voren als solisten. Verdere harmonische uitwerking blijft uit.

We zien dus ook hier een weerspiegeling van de bedrieglijke eenvoud en eentonigheid van het

personage van Gilderoy Lockhart.

Het thema van Dobby, de huiself (illustratie 10 - luistervoorbeeld 15)

De goedaardige, maar onhandige Dobby wordt verbonden met een thema dat dezelfde

karaktertrekken vertoont. Het is geschreven in de maat van 4/4 en krijgt de expressieve

aanwijzing „breezily‟ mee, wat zoveel betekent als luchtig en joviaal. De kern van het thema

bestaat uit 3 kwarttonen en een gepunte achtste, die per twee verbonden zijn. Het is

geschreven in Bes groot. De eerste maat toont meteen de chromatische gewijzigde verlaagde

sol en de tritonus, de herstelde mi. In de tweede maat wordt de melodielijn onderbroken en

horen we enkel de akkoordenbegeleiding. Vervolgens herneemt het kernmotief zich en

evolueert de melodie verder, opnieuw met chromatische gewijzigde noten. De eindnoot

beweegt bovendien net niet naar de tonica.

De chromatische wijzigingen en de lange en korte rusten geven het thema van Dobby een

onhandig karakter mee. Het thema is echter geschreven in een majeur-toonaard. Dit zorgt

ervoor dat het geen negatieve bijklank krijgt, maar nog steeds goedaardig overkomt. Een

opvallend element in de orkestrale uitwerking van dit thema is het spel met de klankkleuren.

John Williams laat afzonderlijke delen van het thema spelen door diverse instrumenten uit de

verschillende groepen. Deze werkwijze geeft het een speels en luchtig karakter mee.

Het Spinnenthema (illustratie 11 - luistervoorbeeld 16)

Hoewel het muzikale materiaal van de spinnen eerder gezien kan worden als een motief dat

telkens op een andere toonhoogte herhaald wordt, kies ik ervoor om het als thema te

benoemen. Het weerklinkt namelijk prominent en langdurig op de voorgrond telkens wanneer

de spinnen op het scherm verschijnen en speelt een grote rol in het bepalen van de algemene

muzikale sfeer.

Een tonaal centrum is moeilijk vast te leggen. Het gaat eigenlijk om chromatisch dalende

bewegingen in groepjes van acht noten - niet toevallig gelijk aan het aantal poten van de spin.

De kleine afstanden tussen de noten onderling en de notengroepen, die vlug na elkaar ingezet

30

worden, creëren een wriemelende en griezelige sfeer, die perfect aansluit bij het gebeuren op

het scherm met de spinnen. De instrumentatie draagt hiertoe bij. Bijvoorbeeld wanneer hoge

blazers het thema inzetten boven de harp, met tremolo‟s bij de violen en dit alles tegenover

een dissonante achtergrond.

Het thema van Moaning Myrtle (illustratie 12)

Het korte themaatje van Moaning Myrtle weerklinkt slechts een aantal keren, wanneer de

geest van het meisje op het scherm verschijnt. Het kenmerkt zich door een transparante sfeer,

bewerkstelligd door het koorgezang. De melodie beweegt zich tergend traag om het klagende

karakter van het meisje te weerspiegelen. Dit wordt versterkt door de chromatisch gewijzigde

noten in de melodielijn, die het als het ware nodeloos rekken. Het themaatje wordt onder

andere gespeeld door de celesta, de violen met vinnige streken en tremolo‟s en eveneens door

de hobo met een scherpe, meelijwekkende klankkleur.

Tenslotte wil ik nog even de aandacht vestigen op een drietal kleine motieven die slechts één

of twee keer voorkomen in de filmscore, maar die niettemin een zeker thematisch karakter

met zich meedragen. Een eerste is het magisch-intro-motief (illustratie 19a). Het bestaat uit

een opeenvolging van dertien noten, gespeeld door de celesta. Het is geen echte melodische

lijn met een tonaal centrum, maar eerder een willekeurige opsomming. De benaming is

afgeleid van het feit dat dit motiefje weerklinkt als het ware om de kijker voor te bereiden op

een magisch gegeven dat zal volgen. In de eerste film Harry Potter and the Philosopher‟s

Stone, komt het reeds duidelijk aan bod in de eerste scène, net voor Albus Dumbledore uit de

duisternis tevoorschijn komt. In de tweede film Harry Potter and the Chamber of Secrets,

weerklinkt het op twee verschillende momenten. Een eerste maal als aankondiging van de

vliegende auto, een tweede maal net voor Harry Potter het versteende lichaam van Justin

terugvindt.

Vervolgens is er het Weasley-motiefje (illustratie 19b), dat bestaat uit een simpel melodietje

en vluchtig te horen is wanneer de Weasley-broertjes Harry komen redden uit zijn

ballingschap bij de Dursley‟s. Hierbij aansluitend krijgt ook de huisduif van de Weasley-

familie, Errol een klein motiefje op zijn naam (illustratie 19c). Het weerklinkt wanneer de

klungelige duif een brief bezorgt aan Ron tijdens het ontbijt in de Grote Hal.

3. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban

De resultaten van het thematisch onderzoek van de muziek voor de derde film, Harry Potter

and the Prisoner of Azkaban vertellen een opmerkelijk ander verhaal. Terwijl er bij de vorige

films telkens een overzichtelijke opsomming van de verschillende thema‟s en motieven

mogelijk was, verloopt dat proces hier moeilijker. Enerzijds neemt John Williams een wel

heel beperkt aantal thema‟s over uit zijn vorige composities, meer bepaald het thema van de

magische wereld en het Nimbus 2000-hoofdthema, beide afkomstig uit de score voor de

allereerste film. Anderzijds zijn er slechts twee onmiskenbare hoofdthema‟s aan te duiden, die

aangevuld worden door een viertal kleinere thema‟s of motieven. Williams kiest hier dus

31

duidelijk voor een nieuwe thematische aanpak om het cinematografisch verhaal muzikaal te

beschrijven en te omkaderen.

Vooraleer de eigenlijke thematische analyse aan te vangen, sta ik even stil bij de thema‟s die

John Williams selecteerde uit de eerste filmscore. Het thema van de magische wereld

(illustratie 1) werd vanaf de eerste film naar voren geschoven als het hoofdthema van de

volledige reeks. Ook hier is dit niet anders. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban opent

eveneens met de bekende celestamelodie, gevolgd door het chromatische vliegmotief.

Opvallend is echter wel dat het doorheen de volledige film slechts een vijftal keer te horen is,

bovendien vaak gereduceerd tot het eerste deel of zelfs het eerste motief. Het Nimbus 2000-

hoofdthema (illustratie 3a) ondergaat hetzelfde lot. Het komt slechts één enkele keer voor,

meer bepaald op het einde van de film, wanneer Harry Potter zijn nieuwe, supersnelle

bezemsteel test. De vergelijking tussen de drie films wat betreft hun muzikale thematische

structuur wordt verder uitgewerkt in de bespreking van deze thematische analyse.

In wat volgt, zal ik eerst en vooral dieper ingaan op de twee prominente hoofdthema‟s.

Vervolgens bekijk ik de kleinere thema‟s en motieven, die een minder uitgesproken

dramatische rol vervullen.

Double Trouble (illustratie 13 - luistervoorbeeld 19)

Double Trouble kan omschreven worden als het themalied van de Hogwarts School of

Witchcraft and Wizardry. We maken er voor de eerste maal grondig kennis mee, wanneer

Harry en zijn vrienden aankomen op het kasteel om het nieuwe schooljaar te starten. Het

schoolkoor verwelkomt de leerlingen in de Grote Hal met dit Hogwartslied. Hoewel het dus

duidelijk verbonden wordt met het gegeven van de school, worden de thema‟s eveneens

verwerkt en gevarieerd doorheen de volledige filmscore. Het is echter opvallend dat slechts in

de eerste helft van de film de Double Trouble-thema‟s aan bod komen. Wanneer de

verhaallijnen complexer worden, laat Williams dit muzikaal materiaal achterwege in zijn

composities. Hij schakelt vervolgens over op het tweede hoofdthema, het Past-thema, dat

straks verder uitgediept wordt.

Het lied zelf bestaat muzikaal gezien uit een A- en een B-thema, die respectievelijk het refrein

en de strofe vormen. Deze worden in de meest volledige vorm, zoals te horen is op de

soundtrack, gerangschikt in een traditionele liedvorm. Het koorgezang word hierbij muzikaal

begeleid door de klavecimbel en de tamboerijn en melodisch versierd door het blokfluitspel.

De keuze voor deze specifieke timbres bepaalt sterk het magische en heksachtige karakter van

dit lied, zoals reeds aangegeven in de expressieve aanduiding, witchlike.

Double Trouble

instrumentaal voorspel

A-thema

B-thema

instrumentaal tussenspel

A-thema

B-thema

instrumentaal tussenspel

A-thema, deel 1 ………x4

A-thema, slotzin

32

Deze connotatie wordt versterkt door de tekst die John Williams selecteerde voor het

Hogwartslied. De opdracht voor het componeren van een lied om de leerlingen muzikaal te

verwelkomen in het nieuwe jaar, bereikte Williams pas toen de film reeds in productie was.

Het tijdsbestek was dus vrij kort om een volledig nieuwe compositie te creëren. Williams

opteerde er bijgevolg voor om zijn liedteksten te halen bij één van de grootste schrijvers en

dichters die Engeland kent, meer bepaald William Shakespeare (1564-1616) en zijn tragedie

Macbeth (1603/6). Het hoofdpersonage Macbeth, kruist hierin het pad van drie heksen, die

hem op raadselachtige manier zijn toekomst voorspellen. In de eerste scène van het vierde

bedrijf, treffen we de heksen aan in een donkere grot, rondom een pruttelende ketel. Elk op

hun beurt spreken ze verschillende incantaties uit, afgewisseld met als het ware een

gezamenlijk refrein. Uit deze specifieke scène koos Williams de geschikte tekst voor het

refrein en de twee strofes van het Hogwartslied (illustratie 13). Diezelfde magische en

enigszins macabere setting, probeert hij met behulp van deze tekst, de instrumentatie en de

melodische structuur in zijn compositie Double Trouble op te roepen.

De muzikale analyse van het Hogwartslied kan opgesplitst worden in een analyse van het A-

thema en het B-thema.

A-thema (refrein)

(illustratie 13a)

Het A-thema is geschreven in de kleine tertstoonladder van re klein en is opgebouwd uit twee

maal vier maten, in 2/4, die overeenkomen met twee afzonderlijke zinnen. De tonale structuur

is relatief eenvoudig: i-iv-i-v-i-v-i-vi. Deze wordt extra kleur gegeven door de invoering van

de harmonisch verhoogde zevende trap en de geliefde tritonus van de toonaard, respectievelijk

de chromatisch verhoogde do en verhoogde sol. Reeds in de eerste maat laat Williams de

dominant afwisselen door de tritonus en zet hij hiermee de toon voor het vervolg van het lied.

Vervolgens kenmerkt het thema zich door de regelmatige alternatie tussen twee ritmische

groepen: twee achtste noten en een achtste, met twee zestienden.

Het voorbeeld toont het refrein zoals het te horen is in het midden van de compositie. Het

wordt echter eveneens hernomen in de coda van het lied, weliswaar met een alternatief einde

(zie fig.7). Opvallend is dat Williams ervoor kiest het geheel af te sluiten met een

eindakkoord op de subdominant. Hij wil hiermee als het ware het effect van een uitroep

bereiken.

Figuur 7 Double Trouble, refrein, halve cadens

Hoewel het Hogwartslied uit twee thema‟s bestaat, wordt doorheen de volledige score enkele

dit A-thema duidelijk herwerkt en gevarieerd. Een voorbeeld hiervan is te vinden in de

compositie Quidditch 2004, die de Quidditch-wedstrijd muzikaal begeleid. De notenwaarden

zijn ingekort om de drijvende ritmiek, die kenmerkend is voor dit nummer, te bevestigen.

33

Figuur 8 Quidditch, third year, variatie A-thema, m 43-44

B-thema (strofe)

(illustratie 13b)

Het B-thema is eveneens gecomponeerd in re klein en bestaat uit acht maten, maar de opbouw

ervan is sterk verschillend. We zien nu een secundaire onderverdeling in vier groepjes van

twee maten, die bestaan uit een maat in 3/4 en een maat in 2/4. De groepen starten telkens met

een gepunt ritme gevolgd door vier achtste noten en worden beëindigd door een gepunte

kwartnoot of halve noot. Melodisch gezien kenmerken ze zich door een dalende beweging,

behalve het laatste groepje dat na een dalende kwintsprong opnieuw in stijgende lijn beweegt

naar een opmerkelijk eindakkoord. Dit laatste is namelijk het tonica-akkoord van de

gelijknamige majeurtoonaard, re groot. Dit tonale accent geeft het einde extra kleur, maar

wordt snel geneutraliseerd wanneer het A-thema terug inzet in re klein.

Past-thema (illustratie 14 - luistervoorbeeld 20)

Het tweede hoofdthema uit de score voor de derde film, Harry Potter and the Prisoner of

Azkaban, is het Past-thema, het muzikale kernmateriaal van het nummer A Window to the

Past op de soundtrack13

. Het kan eigenlijk eenvoudig omschreven worden als de meer

volwassen tegenhanger van het meevoelende wensthema uit de eerste film. Het weerklinkt

vooral wanneer Harry terugdenkt aan zijn ouders, die hij nooit heeft gekend. In deze film

wordt hij namelijk geconfronteerd met de man die zogenaamd zijn ouders verraden heeft en

dus hun dood op zijn geweten heeft. De muzikale begeleiding van Harry‟s mijmeringen met

dit emotionele en ingetogen thema creëert een perfect harmonisch geheel.

Het Past-thema bestaat uit een relatief eenvoudige melodielijn en is gecomponeerd in de

toonaard van re klein, in zijn meest zuivere vorm. Hiermee wil ik aangeven dat Williams geen

gebruik maakt van de harmonisch verhoogde zevende trap of van de veelvoorkomende

verhoogde kwart, noch van overdreven melodiesprongen. Dit kan een muzikale

weerspiegeling zijn van de innerlijke onschuld van Harry Potter, die ondanks zijn donkere

verleden en emotionele littekens, in wezen zuiver van hart is.

Wat het thema zijn definitieve karakter geeft, is zonder twijfel de instrumentatie en de

orkestrale uitwerking. In zijn meest elementaire vorm wordt het gespeeld door de blokfluit en

begeleid door de harp. Maar het weerklinkt eveneens bij de hobo, klarinet, fluit en hoorn,

begeleid door de strijkersgroep of zelfs de blaasinstrumenten. Het wordt bovendien zowel op

een tedere, ingetogen wijze, als op een triomfantelijke manier uitgewerkt, bijvoorbeeld de

hoornsolo bij het oproepen van de patronus. Deze wijzigingen gaan uiteraard gepaard met

modulaties, die nogmaals het karakter van het thema bepalen.

De tonale structuur van het voorbeeld ziet er als volgt uit: iv-i-(akkoordbreking)-iv-i-

(akkoordbreking)-iv-i-v-vi-v-vi-v-i. De eerste vier maten kenmerken zich door een

afwisseling tussen de hoofdmaat van 6/8 en de maat van 9/8. Deze omschakeling verleent het

13

zie Bijlagen, 7. Album tracklist: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban.

34

thema een zekere spanning, als het ware een emotionele verlenging van de melodie. Deze

expressieve ingreep wordt versterkt door de ritmische evolutie van het thema. Het drieledige

karakter wordt namelijk af en toe onderbroken door een schijnbaar tweeledige indeling.

Wanneer we deze opsomming van muzikale kenmerken bekijken, kunnen we besluiten dat

Williams elementen van de pastorale topos heeft verwerkt in het Past-thema. Eerst en vooral

is er de typische driedeling met de maten van 6/8 en 9/8. De kleine verschuiving in het

metrum kan gezien worden als een tijdelijke verstoring, die opnieuw hersteld wordt.

Vervolgens is er de kenmerkende akkoordbreking in de tonale structuur, die deze

verschuiving begeleidt. Tenslotte is er de typerende instrumentatie. De melodie wordt

hoofdzakelijk gespeeld door de blokfluit en de hobo, twee instrumenten die met hun

klankkleur het pastorale karakter ondersteunen. Deze worden in de kerngedaante van het

thema begeleid door een eenvoudig, maar treffend harpspel. Deze specifieke keuzes verlenen

het thema een nostalgische connotatie, die aansluit bij Harry‟s gedachten over zijn ouders en

zijn gemiste kans op een normaal leven met hen.

Quidditch-thema (illustratie 15 - luistervoorbeeld 22)

Het Quidditch-thema is geschreven in de toonaard van mi klein, met de harmonische zevende

trap, meer bepaald de chromatisch verhoogde re. Wat het thema bijzonder maakt, is de

typerende ritmiek die het wedstrijdgegeven in zich vervat. We zien namelijk een

opeenvolging van steeds korter wordende notenwaarden. Het start met vier geaccentueerde

kwartnoten. Deze gaan over in achtste noten, die vervolgens gecombineerd worden met

zestienden. De muziek weerspiegelt dus de snelheid en gedrevenheid die zo kenmerkend is

voor de bikkelharde Quidditch-wedstrijden. Door middel van deze ritmiek, wil de melodie als

het ware vooruitlopen op de tijd. Dit wordt nogmaals versterkt in de voorlaatste maat van het

thema door middel van syncopes, die de indruk creëren van een versnelling.

Hoewel dit thema enkel tijdens de eigenlijke Quidditch-wedstrijd in zijn volledige vorm te

horen is, bestempel ik het toch als filmthema omwille van de verwerking ervan. Enerzijds

wordt het thema volledig ontrafeld in zijn afzonderlijke delen en verspreid over verschillende

instrumentengroepen. Williams creëert op deze manier een uniek spel van klankkleuren.

Anderzijds worden de delen volledig apart ingezet. Dit is bijvoorbeeld het geval met de vier

opeenvolgende kwartnoten en het syncope-motief. Deze worden op verschillende momenten

in de cue geïsoleerd ingebracht.

Buckbeak-motief (illustratie 16)

Het Buckbeak-motief moet eerder gezien worden als het motief dat de vlucht van de

hippogrief, Buckbeak muzikaal kracht bijzet. De kern bestaat slechts uit een opeenvolging

van zes kwartnoten, zoals te zien is in het voorbeeld, die telkens op een andere toonhoogte

herhaald worden en evolueren. Opnieuw moet dus het belang van de muzikale omkadering en

de orkestratie benadrukt worden. Tijdens Harry‟s eerste vlucht op de hippogrief weerklinkt

bijvoorbeeld het motief bij de hoorn en wordt het majestueus uitgewerkt bij de strijkers. De

eenvoudige, maar krachtige melodielijn wordt versierd door onder andere glissando‟s bij de

harp en de celesta en korte motiefjes bij de lichte houtblazers. Vaak horen we ook een

aanhoudend ritme met zestiende noten bij verschillende instrumentgroepen.

35

Motief van Sirius Black (illustratie 17 - luistervoorbeeld 22)

Het motief van Sirius Black, bestaande uit vier noten, weerklinkt op enkele strategische

momenten in de film, als het ware verscholen in het geheel van de muzikale compositie. De

ritmische structuur, alsook de instrumentatie en de tonaliteit variëren naar gelang van de

compositie waarin het vervat zit. Het wordt echter hoofdzakelijk gespeeld door instrumenten

uit de kopersectie, die met hun zware en vaak rauwe klankkleur de juiste dreigende sonoriteit

verlenen aan het motief.

Motief van Peter Pettigrew (illustratie 18)

De inhoudelijk tegenhanger van het motief van Sirius Black, is dat van Peter Pettigrew, die

destijds Black in de gevangenis van Azkaban liet belanden. Het motief is opgebouwd uit een

reeks kwartnoten, meestal vijf, gevolgd door twee stijgende achtste noten op een halve toon

afstand en een dalende grote secunde. Het wordt hoofdzakelijk toegekend aan de klavecimbel

met zijn sinistere timbre. Dit motief wordt eveneens op enkele zorgvuldig uitgekozen

momenten ingezet, zelfs een enkele keer in combinatie met het motief van Sirius Black om de

onderlinge relatie tussen de personages muzikaal weer te geven. Meestal krijgt het echter een

suggestieve betekenis om de aanwezigheid van Pettigrew als rat aan te geven zonder dat dit

duidelijk op het scherm wordt getoond. Een opmerkelijk detail, wat betreft dit motief is dat

het nergens te vinden is op de officiële soundtrack, hoewel het in de filmscore toch een zekere

dramatische rol speelt.

36

C. Bespreking

Met behulp van deze inventaris van filmthema‟s, kan ik mijn studie van de filmmuziek van

John Williams voor de Harry Potter-verfilmingen voortzetten. Deze biedt ons namelijk niet

enkel informatie over de inhoudelijke en muzikale verwantschappen tussen de thema‟s

onderling en de thematische evolutie doorheen de drie films, maar vertelt ons eveneens meer

over de compositiestijl van John Williams zelf. In wat volgt zal ik deze twee perspectieven

uitwerken.

1. Thematische verwantschap

Inhoudelijk zijn de diverse filmthema‟s en filmische motieven onder te verdelen in drie

groepen. Aan de hand van deze indeling is er vervolgens een duidelijke muzikale evolutie te

beschrijven over de drie producties heen. Een eerste groep bevat de enkele thema‟s die het

magisch gegeven in zijn totaliteit onderlijnen, meer bepaald het thema van de magische

wereld en de Nimbus 2000-thema‟s. Het magisch-intro-motief kan eveneens hierbij gerekend

worden. Het Hogwartslied bevindt zich op de grens met de tweede groep. Het wordt

voorgesteld als zijnde het thema van de school Hogwarts, maar wordt verder in de score op

verscheidene momenten herwerkt zonder referentie naar de school. De tweede groep bestaat

vervolgens uit het muzikale materiaal dat verbonden wordt met een abstract gegeven uit de

magische wereld. Zo zijn er bijvoorbeeld de thema‟s van het Griffyndor-huis, de Steen der

Wijzen, de Geheime Kamer en het Quidditch-spel.

Tenslotte is een groot deel van de filmthema‟s verbonden met specifieke personages, zowel

menselijk als dierlijk. In deze groep kan er nog een secundaire onderverdeling gemaakt

worden, naar gelang het muzikale thema inspeelt op de emoties en de gedachtewereld van het

hoofdpersonage of een representatie is van het gedrag of de zichtbare persoonlijkheid van de

nevenpersonages. Deze laatste deelgroep bevat de filmthema‟s en filmische motieven van de

meest diverse karakters: Dobby, Gilderoy Lockhart, Fawkes, Moaning Myrtle, de Spinnen,

Buckbeak, Sirius Black en Peter Pettigrew. Hiertegenover staat het muzikale materiaal dat

verbonden is met de innerlijke gemoedstoestand van Harry Potter. Enerzijds is er het Harry

Potter-hoofdthema en het wensthema uit de score voor de eerste film, anderzijds het Past-

thema uit de laatste productie.

De score voor Harry Potter and the Philosopher‟s Stone bevat filmthema‟s uit de drie

verschillende groepen, met de nadruk op de eerste. In deze film maken we, samen met het

hoofdpersonage Harry Potter kennis met de magische wereld. Harry leert de reus Hagrid

kennen, komt aan op de Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry en sluit vriendschap

met Hermione en Ron. Pas naar het einde van de film toe komt er een echte dramatische

ontwikkeling in het verhaal met betrekking tot de Steen der Wijzen en Lord Voldemort. De

uitgebreide ontrafeling van de magische wereld en zijn geheimen verklaart de overheersing

van thema‟s uit de eerste groep, zoals het thema van de magische wereld, die vooral het

omkaderen en bevestigen van dat magische gegeven als functie hebben. De twee andere

groepen zijn echter ook vertegenwoordigd. Enerzijds met de Harry Potter-thema‟s en de

filmthema‟s van Lord Voldemort en You-know-who. Anderzijds is er het thema van de Steen

der Wijzen, het Gryffindor- en het Quidditch-thema.

37

De tweede film Harry Potter and the Chamber of Secrets, is volgens een verschillend

cinematografisch procédé opgebouwd. Vanaf de eerste scènes worden er nieuwe personages

geïntroduceerd en dramatische ontwikkelingen doorgevoerd. John Williams bouwt in zijn

composities verder op de thema‟s van de eerste film, maar verrijkt het repertoire met nieuw

muzikaal materiaal dat hoofdzakelijk gelinkt wordt aan de nieuwe figuren, zoals Dobby,

Gilderoy Lockhart en Fawkes. Daarenboven worden er aan het gegeven van de Geheime

Kamer ook twee thema‟s toegekend.

De score voor deze tweede film kenmerkt zich bijgevolg door een rijkdom aan thematisch

materiaal en biedt John Williams voldoende mogelijkheden om het diëgetische verhaal

muzikaal te onderbouwen. Het gevaar voor een overaanbod aan thematisch materiaal loert

echter om de hoek. Een opeenstapeling van oude en nieuwe composities kan mogelijk leiden

tot muzikale incoherentie en uiteindelijk tot een verwarrende perceptie van de film als geheel.

Niettemin slaagt Williams er meestal in om het diverse thematische materiaal te doseren en op

een coherente manier te verwerken in de complete score.

De verwachting voor de filmmuziek van Harry Potter and the Prisoner of Azkaban zou zijn

dat Williams opnieuw teruggrijpt naar de algemene thema‟s, die in de eerste en tweede film

gepresenteerd zijn en dat hij de score verder uitbouwt met nieuw materiaal voor de nieuwe

personages. Niets is minder waar. Williams koos er radicaal voor om alle filmthema‟s

overboord te gooien, met uitzondering van het thema van de magische wereld en het Nimbus

2000-hoofdthema. Hij componeerde, zoals eerder aangegeven in de muzikale analyse, twee

hoofdthema‟s, meer bepaald het Past-thema en het Hogwartslied, aangevuld met enkele

kleinere motieven, die verbonden worden met de personages Sirius Black, Peter Pettigrew en

Buckbeak. Het Quidditch-spel krijgt eveneens nieuw thematisch materiaal, als opvolger van

het gelijknamige thema uit de eerste film.

Een verklaring voor deze drastische en verrassende beslissing is echter niet zo ver te zoeken.

De algemene toon van de derde film staat in fel contrast met deze van de eerste twee

producties. De personages en met name Harry Potter zelf, groeien op in de fascinerende

magische wereld, maar komen eveneens voor moeilijkere keuzes en ingrijpender ervaringen

te staan op hun weg naar volwassenheid. De verhaallijnen uit deze derde film worden

bovendien zeer sterk gekleurd door de emotionele beleving van de personages. De nieuwe

cineast, Alfonso Cuarόn verwerkte vervolgens deze dramatische ontwikkelingen in het

cinematografisch beeldmateriaal. Hij werkte hoofdzakelijk met donkere, maar zachte en

warme kleurtinten, gekaderd in een meer intieme setting. Op deze manier wordt de kijker niet

afgeschrikt door het toch overheersend duistere en dreigende karakter van de verhaallijnen.

John Williams kon moeilijk anders dan in zijn filmmuziek deze ontplooiing door te trekken.

De theatrale scores voor de eerste films met een rijkdom aan thema‟s en motieven, maken

plaats voor een meer coherente en bescheiden compositie. Waar de muziek aanvankelijk een

grote rol speelde in het omkaderen en onderlijnen van het alomtegenwoordige magische

gegeven, vormt deze nu vooral een harmonisch geheel met het ontvouwde cinematografische

materiaal. Het beschikbare muzikale materiaal werd teruggeschroefd tot twee kerngegevens

en een viertal motieven, die in meer beperkte mate, op strategische momenten ingelast worden

in de score. Welk effect deze ingreep heeft op de volledige score in relatie tot het

beeldmateriaal, komt aan bod in het derde deel van deze verhandeling.

Het element echter dat deze drie films ontegensprekelijk met elkaar verbindt, is het muzikale

kernmateriaal, meer bepaald het thema van de magische wereld. Het weerklinkt aan het begin

van iedere film en krijgt de volledige aandacht van de luisteraar, aangezien het beeldverhaal

nog niet van start is gegaan. Dit filmthema zet zonder aarzelen de toon voor de

filmproducties, zowel als voor de filmscores. Zoals reeds besproken is in de muzikale analyse

van dit thema, zit de magie vervat in de compositie ervan. De specifieke kenmerken op gebied

38

van de tonaliteit, de instrumentatie, de ritmische en melodische opbouw en niet in het minst

de gevoelswaarde, vinden we verspreid terug in de verschillende filmthema‟s, hoofdzakelijk

van de eerste twee scores, in mindere mate van de derde Williams-score.

De twee meest opvallende kenmerken van het thema van de magische wereld en een groot

deel van het overige thematische materiaal, is het gebruik van de kleine tertstoonaarden in

combinatie met de overmatige kwart van de toonladder. Slechts vier filmthema‟s zijn in hun

basisvorm in een majeur-toonaard gecomponeerd: het Harry Potter-hoofdthema, het

wensthema, het thema van Fawkes en het thema van Dobby. Deze vertegenwoordigen met

hun grote tertstoonaard de zuiverheid van het personage dat ermee verbonden wordt. Harry

Potter komt volledig onverwacht terecht in een volledig nieuwe wereld met zijn eigen

goedheid en dapperheid als houvast. Fawkes is het trouwe huisdier van Albus Dumbledore,

dat enorme lasten kan dragen en waarvan de tranen een helende kracht hebben. Dobby

tenslotte is onhandig, speelt een beetje met de waarheid en veroorzaakt ongelukken, maar

heeft ondanks alles het beste voor met Harry Potter en is goed van hart.

De overige thema‟s zijn hoofdzakelijk gecomponeerd in mineur met de kenmerkende

overmatige kwart. Deze specifieke variant van de kleine tertstoonaard wordt benoemd als de

zigeunertoonladder. Het invoegen van de tritonus van de toonladder, creëert een extra

spannings- en kleurelement, dat Williams gebruikt om het magische element binnen te

loodsen in de muziek. Er is een opvallende uitzondering op deze toepassing in het muzikale

materiaal, meer bepaald het Past-thema uit de derde score, dat verbonden wordt met Harry

Potter. Williams schreef het eveneens in een kleine tertstoonaard (re klein), maar hij koos

voor de zuivere toonaard, met andere woorden de aeolische modus. Hoewel het dus niet

gecomponeerd is in majeur, geeft de componist toch de innerlijke onschuld van het

hoofdpersonage weer. Het feit dat hij niettemin opteerde voor een mineurtoonaard kadert in

de ontplooiing van de verhalen en Harry Potter in het bijzonder, zoals hierboven besproken.

Hij is niet langer het onwetende jongetje dat verdwaasd in een nieuwe wereld terechtkwam,

maar is nu een jongere die zowel emotioneel, intellectueel als sociaal gegroeid is.

Een volgende factor die de thema‟s onderling opdeelt, is het klassieke onderscheid tussen

goed en kwaad. In dit geval gaat het om de dreiging van Lord Voldemort, zowel rechtstreeks

in de eerste twee films, als onrechtstreeks met de intrige rond Sirius Black en Peter Pettigrew

in de derde film. Williams pakt deze tegenstelling in iedere film enigszins anders aan. In de

eerste score, kunnen we tonale stabiliteit plaatsen tegenover tonale instabiliteit of gebrek aan

tonale bevestiging van onder andere het thema van de Steen der Wijzen. Het thematisch

materiaal van de volgende film kent eveneens tonale stabiliteit, maar creëert een bevreemdend

effect door middel van de typische ritmiek en melodische bewegingen. Zo is er bijvoorbeeld

het hoofdthema van de Geheime Kamer dat naast het mineurkarakter, door middel van de

geplaatste rusten en bindingen een grimmige sfeer oproept. De arpeggio‟s van het neventhema

bevestigen dit gegeven. Tenslotte is er de derde film waar Williams vooral door middel van

korte motieven, meestal in een mineur-toonaard en speciale orkestklanken het „slechte‟

muzikaal uitspeelt. Het onderscheid tussen het goede en het kwade in de magische wereld

wordt dus niet uitgedrukt door een radicaal opdelen in grote en kleine tertstoonaarden of

atonaliteit, maar eerder bereikt door subtiele interventies in de overheersende tonale structuur.

Extra accenten worden aangebracht door het inbrengen van dissonante klanken.

Tenslotte is er de thematische verwantschap op het gebied van de ritmische en melodische

opbouw. Het hoofddeel van de filmthema‟s heeft een relatief eenvoudige melodielijn, die ten

volle tot uiting komt door de orkestrale uitwerking. De tonaliteit wordt bovendien zonder veel

omwegen bevestigd. Door middel van de ritmische structuur en chromatische wijzigingen

verleent Williams de thema‟s vervolgens een specifiek en typerend karakter, vooral wat

39

betreft thema‟s die verbonden worden met personages. Zo is er bijvoorbeeld het muzikale

kernmateriaal voor Dobby, de huiself of Gilderoy Lockhart, dat door het strategisch plaatsen

van rusten en de herhaling van ritmische motieven in combinatie met de tonale structuur van

de melodielijn de karaktertrekken van de personages typeert. Het onderscheid tussen een

uitgesproken ritmische of melodische structuur wordt doorgetrokken in de opdeling van de

Harry Potter- en Nimbus 2000-thema‟s en deze van de Geheime Kamer. Hier vinden we

telkens een melodieus thema en een meer ritmisch geprononceerd thema terug, die Williams

de mogelijkheid bieden om het verbonden gegeven muzikaal gevarieerder uit te werken.

2. De persoonlijke handtekening van John Williams

John Williams staat vandaag bekend als de componist die het symfonisch orkest terug in de

filmmuziek bracht. Zijn scores voor de Harry Potter-verfilmingen tonen eveneens zijn

opmerkelijk talent om de orkestklanken te combineren tot een eigenzinnige, maar

toegankelijke compositie, die samen met het visuele beeldverhaal de film tot een harmonisch

en esthetisch geheel omvormt.

Zijn sterke beheersing van de klankkleuren van de symfonische instrumenten en het orkest als

geheel, vormt een belangrijke factor in de perceptie en de studie van de filmmuziek die hier

besproken wordt. Williams beschikt over een arsenaal aan bruikbaar thematisch materiaal dat

vakkundig verwerkt doorheen de volledige score. Eén duidelijk hoorbare manier waarop hij

dit aanpakt, is het spel met de verschillende timbres van de diverse instrumenten. Hij

presenteert het thema in zijn geheel, om het daarna op te splitsten en te verdelen over de

instrumentengroepen of afzonderlijke instrumenten van het orkest. Zo verkrijgt Williams

volgens een relatief eenvoudig procédé, een kleurrijke en gevulde orkestscore zonder een

teveel aan muzikale informatie. Het luistervoorbeeld Quidditch, third year (luistervoorbeeld

22 - illustratie 14) illustreert deze werkwijze. Het kernthema wordt voorgesteld door de

violen, overgenomen door de hoorns en vervolgens opgedeeld en verdeeld. Even later spelen

de hoorns de vier kwartnoten, gevolgd door de rest van het thema bij de violen. We horen

eveneens kort het eerste motiefje van het Double Trouble-thema. Deze wisselwerking tussen

de verschillende timbres creëert bepaalde contrasteffecten die de muziek extra kleur en

karakter meegeven.

John Williams combineert dit spel van de klankkleuren met zijn opmerkelijke

orkestratietalent. Naast de verticale herwerking van het thematisch materiaal, toont hij

eveneens zijn vaardigheid in de horizontale verwerking, met andere woorden de thematische

ontwikkeling. Dit wil ik illustreren aan de hand van de muzikale analyse van een

afzonderlijke compositie uit de score voor de derde film, meer bepaald Aunt Marge‟s Waltz.

Ik heb mij hiervoor gebaseerd op de partituuruitgave en het gelijknamige nummer op de

soundtrack.

Het werk is geschreven in de klassieke drieledige maatindeling van de wals dat door Williams

zeer strikt gevolgd wordt. De thematische evolutie kenmerkt zich enerzijds door een toename

in melodische en ritmische beweging, anderzijds door een sneller tempo. Deze wordt

ondersteund door de typerende instrumentatie. Iedere herhaling van een thema of een nieuwe

inzet, gaat gepaard met de inzet van enkele bijkomende orkestinstrumenten. Het stuk kent dus

een geleidelijke opbouw naar de uiteindelijke finale toe, zowel wat betreft het thematisch

materiaal als de instrumentatie. Het is opgebouwd uit een viertal thema‟s die telkens acht

maten tellen.

40

De intro van deze opmerkelijke wals stelt meteen het eerst thema (illustratie 19a) voor bij de

hobo, begeleid door akkoorden bij de hoorns. Het is geschreven in de toonaard van sol groot

en bestaat uit een afwisseling tussen kwartnoten en achtste noten. Williams toont opnieuw

zijn voorkeur voor chromatisch gewijzigde noten, waaronder de tritonus van de toonaard, die

het geheel extra kleur geven.

Dit thema wordt achtereenvolgens hervat bij de hobo in combinatie met de violen en bij de

celesta in combinatie met de fluiten. Williams varieert het lichtjes, door enkele van de

kwartnoten verder op te splitsen in achtste noten en creëert op deze manier een meer gezwind

karakter. Bovendien wordt het thema opgedeeld en verdeeld onder de verschillende

instrumenten om de diverse klankkleuren in de verf te zetten, zoals eerder besproken.

De aanloop naar het volgende muzikale kernmateriaal zit verwerkt in de laatste vier maten

van de laatste herneming van het eerste thema. Het tweede thema (illustratie 19b) zet in bij de

hoorns, begeleid door de reeds geïntroduceerde orkestinstrumenten. De klarinetten spelen

subtiele motiefjes ter versiering van het geheel. Het thema bestaat ditmaal uit zestien maten,

die onder te verdelen zijn in twee min of meer gelijke delen van acht maten, zoals te zien in

het voorbeeld. We bevinden ons nog steeds in de toonaard van sol groot, met de opmerkelijke

invoering van de overmatige kwart van deze toonladder in de begeleiding. Een nieuwe

ritmische beweging wordt eveneens ingevoerd, meer bepaald de triool.

Het tweede thema wordt eerst volledig herhaald bij de tweede viool in combinatie met de

houtblazers en de trompet. De volgende herneming wordt voorafgegaan door een tussenspel

eveneens bestaande uit acht maten. De hoorn zet nogmaals in met de eerste acht maten van

het tweede thema. De melodie wordt versierd door motiefjes bij de houtblazers en de violen

en wordt begeleid door de altviool, cello, contrabas en de trombones en tuba‟s. Een modulatie

uitgewerkt over vier maten, maakt de overgang naar het volgende muzikale kerngegeven.

Het derde thema (illustratie 19c) is gecomponeerd in de tertsverwante toonaard van mi klein

en kenmerkt zich door een op- en neergaande beweging in de melodielijn die telkens vier

maten bestrijkt. De fagot, de contrafagot, de trombones en de tuba‟s nemen het solospel op

zich, begeleid door de houtblazers, de trompet en tremolo‟s bij de violen.

Deze tonale verschuiving wordt opnieuw teniet gedaan in de zes maten-durende overgang

naar het vierde thema dat opnieuw in de toonaard van sol groot is geschreven. Het voltallige

symfonisch orkest treedt in werking tijdens deze modulerende beweging.

Het vierde thema (illustratie 19d) zet in met een beduidend sneller tempo. De melodielijn, met

opnieuw een afwisseling tussen achtste noten en kwartnoten, wordt gespeeld door de fluit, de

hobo en de violen. De begeleiding wordt verzorgd door de overige houtblazers, de

koperblazers, weliswaar zonder de hoornsectie en de lage strijkers, altviool, cello en

contrabas. Met dit snellere en meer gezwinde thema zet Williams de finale beweging in.

De twee volgende groepjes van acht maten bestaan respectievelijk uit een tonale uitwijking,

gevolgd door een accelerando in combinatie met een op- en neergaande toonladderbeweging.

Deze weerklinkt bij de cello en de contrabas, de trombones en de tuba en de fagot en de

contrafagot. Dit zijn telkens de basinstrumenten van de drie instrumentengroepen.

De Presto (illustratie 19e - luistervoorbeeld 23), bestaande uit twee maal vier gelijke maten,

brengt het stuk definitief terug naar de hoofdtoonaard sol groot. Het voltallige symfonisch

orkest beëindigt deze klassiek geïnspireerde wals met een reeks dramatische eindakkoorden,

gespreid over veertien maten.

De thematische ontwikkeling, de keuze van instrumentatie en de algemene opbouw van deze

wals, dragen de sporen van Williams‟ klassieke opleiding in zich. Hij verwerkt de

zogenaamde klassieke elementen, zoals de drieledige maatindeling en de opdeling in acht

maten, op een doorgedreven manier in de wals, zodat deze een komisch en pompeus karakter

verkrijgt, aansluitend bij de hoogdravende persoonlijkheid van tante Marge.

41

Hiertegenover wil ik vervolgens een voorbeeld plaatsen dat duidelijk de sporen van Williams‟

jazz-verleden in zich draagt, meer bepaald de compositie, the Knight Bus (luistervoorbeeld

21), eveneens een afzonderlijk nummer uit de muziek voor de derde film, Harry Potter and

the Prisoner of Azkaban. Het kernconcept van de jazzmuziek is de improvisatie. Williams

verwerkt dit gegeven in deze specifieke compositie als het ware als georganiseerde chaos,

althans de perceptie ervan. Typische jazz-elementen zijn de aanhoudende pizzicato-

begeleiding bij de contrabas en het gezwinde spel van de saxofoon, die hier voor de eerste

maal zijn intrede maakt in de Harry Potter-filmmuziek.

John Williams gaf het volgende mee als expressieve aanduiding: “a dizzy „jazzy‟ ride”. Dit

duizelige effect bereikt hij onder andere door middel van de eigenzinnige percussiepartij. Hij

bedient zich van een gevarieerd palet aan instrumenten: de drumset, de politiefluit, de

woodblocks, koebellen, een metalen plaat… Dit alles in combinatie met de meer klassieke,

gehamerde percussie, zoals de vibrafoon. Het inzetten van deze specifieke instrumenten met

hun unieke klankkleuren creëert een chaotisch, maar plezierig effect, als het ware als een

dolle rit op een kermisattractie.

De compositie kenmerkt zich vervolgens ook door de constante ritmische en melodische

beweging en het snelle tempo. Bevreemdende, maar tegelijk fascinerende effecten zoals

gebruik van dempers, glissandi, tremolo‟s en chromatiek in combinatie met ritmische

ingrepen, zoals tegentijden, maatwijzigingen, accentverleggingen en frivole motiefjes bepalen

het karakter van deze unieke compositie. Williams schrikt er echter niet van terug om ook

typisch symfonische instrumenten toe te voegen aan het geheel, zoals bijvoorbeeld de harp.

Hij creëerde dus als het ware een symfonische jazz-compositie.

Deze bestaat globaal gezien uit drie delen, met een contrasterend middendeel, betiteld als

“slower, dreamily”. We bevinden ons in een vreemde muzikale sfeer, waar alles wriemelend

door elkaar beweegt, als het ware misselijk makend. Dit intermezzo komt cinematografisch

overeen met de magische versmalling van de Knight Bus zodat deze tussen twee normale

bussen door kan manoeuvreren om een frontale botsing te voorkomen. Het instrument dat

Williams hiervoor inzet is de accordeon, zeer toepasselijk omwille van het eigenlijke gegeven

van uitzetten en inkrimpen.

Een volgend aspect in de persoonlijke stijl van John Williams als filmmuziekcomponist, is het

descriptieve karakter van de muziek. Filmmuziek is onlosmakelijk verbonden met het

gebeuren op het scherm en Williams kiest er duidelijk voor om dit gegeven te verwerken in de

scores. Zijn muziek is op die manier sterk visueel gericht. Enkele luistervoorbeelden

illustreren deze bewering: the Flying Keys (9), the Flying Car (17) en Hagrid‟s Friendly Bird

(26). De vlucht en het fladderen van de vleugels van het kleine vogeltje worden muzikaal

gerepresenteerd door middel van een luchtig en gezwind melodietje bij de fluit, bestaande uit

een snelle en melodische opeenvolging van zestiende noten. De vliegende auto gaat de lucht

in, gepaard gaand met stijgende bewegingen en intervalsprongen bij iedere

instrumentengroep. Een dalende beweging wordt vervolgens ingezet wanneer de auto na een

duizelingwekkende rit opnieuw op de begane grond terechtkomt. Het descriptieve karakter

kan ook aangeduid worden in de instrumentenkeuze, bijvoorbeeld de harp-glissando‟s bij de

vliegende sleutels.

Dit gebruik van muzikale figuren maakt de overstap naar een opvallend element in de score

voor de derde film, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, meer bepaald het gebruik van

muzikale topoi. De muzikale topos is in wezen een muzikale formule die verwerkt wordt in de

compositie om deze een zekere expressie en connotatie te verlenen. In de 18de eeuw

bekwaamde W.A. Mozart zich diepgaand in het expressieve gebruik van de topoi, onder

andere in zijn operawerken. Maar ook in de 19de eeuw werd het principe nog toegepast, zij

het vanuit een meer poetisch expressief uitgangspunt. De verwerking van de pastorale topos

42

in het Past-thema heb ik reeds besproken in de muzikale analyse. Williams past het procédé

echter nog eenmaal toe met behulp van de topos van de treurmars (luistervoorbeeld 25). Deze

muzikale formule gaat terug tot in de Eroica van Beethoven, maar werd sindsdien door

verschillende klassieke componisten toegepast, zoals bijvoorbeeld Mahler. Williams brengt

deze topos in als voorbereiding op de executie van de hippogrief Buckbeak en creëert zo de

gepaste sfeer voor de volgende scène waarin het vonnis voltrokken wordt.

Wanneer we deze opsomming van kenmerken van de persoonlijke stijl van John Williams

overzien, kunnen we Williams vervolgens een plaats geven in de klassieke

muziekgeschiedenis. Omwille van zijn voorkeur voor het symfonisch orkest, het spel met de

klankkleuren, het gebruik van de topoi, het descpritieve karakter en niet in het minst zijn

eigen persoonlijke uitdrukking, zoals bijvoorbeeld het jazz-element, kunnen we hem

onderbrengen in de traditie van de 19de-eeuwse componisten. Gekende namen zoals Gustav

Mahler, Richard Strauss, Claude Debussy, Peter Tsjaikovski en Richard Wagner, bereidden

met hun gedachtegoed en hun werken voor het symfonisch orkest de weg voor een

filmmuziekcomponist zoals John Williams.

D. Van filmscore tot soundtrack en partituuruitgave

In dit hoofdstukje wil ik even het filmisch landschap verlaten en het proces volgen waarin de

oorspronkelijke filmscore een nieuwe vorm krijgt in de commerciële soundtrack en de

partituuruitgaven, die ter beschikking staan van het grote publiek. De originele composities

van John Williams kenmerken zich globaal gezien, enerzijds door een thematische opbouw,

anderzijds door typerende creaties voor bepaalde personages en situaties, die beide in nauw

verband staan met het visuele filmische gegeven. Het verwerken van deze score tot een

representatieve cd-uitgave en geschreven partituur, brengt bijgevolg een aantal beperkende,

maar niet noodzakelijk negatieve maatregelen met zich mee.

De soundtrack wordt logischerwijze uitgegeven op een cd-schijf, wat met zich meebrengt dat

de capaciteit beperkt is, met andere woorden er moet geselecteerd worden in de filmscore die

voorhanden is. De uitgeversmaatschappij in samenspraak met de componist John Williams,

staan voor de opdracht om de geschikte keuze te maken uit de talrijke composities. Hierbij

moet men noodgedwongen rekening houden met het feit dat het visuele element, waaraan de

oorspronkelijke muziek vastgehecht was, nu verloren gaat en dat de geselecteerde stukken

over een zekere mate van muzikale autonomie moeten beschikken. De uiteindelijke selectie

bevat hoofdzakelijk het primaire thematische materiaal en de meest karakteristieke stukken uit

de volledige score. Deze worden aangevuld en verrijkt met passages die weerklinken tijdens

de dramatisch belangrijke momenten uit de eigenlijke film.

Wanneer we de tracklists14

onder ogen nemen, zien we duidelijk dat de cd-uitgaven van de

filmmuziek voor de Harry Potter-verfilmingen volgens deze werkwijze zijn opgesteld. Ze

bevatten telkens de meest belangrijke filmthema‟s, aangevuld met kenmerkende en

dramatisch belangrijke passages uit de score. Toch zijn er verschillen merkbaar tussen de drie

soundtracks afzonderlijk. De soundtrack van de film, Harry Potter and the Philosopher‟s

14

zie Bijlagen, 5. Album tracklist: Harry Potter and the Philosopher‟s Stone, 6. Album tracklist: Harry Potter and

the Chamber of Secrets, 7. Album tracklist: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban.

43

Stone, bevat een opvallend groot aantal nummers uit de originele score. Williams heeft ervoor

gekozen om met deze eerste soundtrack het publiek optimaal te laten kennismaken met de

muziek van de magische Harry Potter-wereld. Ditzelfde principe van een uitgebreide

kennismaking, kwam reeds aan bod in de bespreking van de filmthema‟s, in relatie tot de

algemene cinematografische opbouw van de film. Het muzikale materiaal dat verbonden

wordt met de vele magische gegevens, zoals de uilenpost, Diagon Alley, Platform Nine-and-

Three-Quarters en the Gringotts Vault, krijgen hun plaats op de soundtrack om ook de

luisteraar onder te dompelen in de magische wereld. Williams slaagt erin om zo veel nummers

op de cd krijgen door verschillende afzonderlijke stukken, die niet noodzakelijk elkaar

opvolgen in de originele filmscore, samen te voegen tot één tracknummer. De soundtracks

van de tweede en derde film zijn eenvoudiger samengesteld volgens het vooropgestelde

procédé.

Een volgende factor in het opstellen van de soundtrack, is de volgorde van de tracknummers.

Ofwel kiest men voor een chronologische rangschikking, met andere woorden zoals de

nummers te horen zijn in de film. Ofwel opteert men voor een muzikaal onderbouwde

volgorde met aandacht voor de muzikale kwaliteit van ieder nummer afzonderlijk. In dit geval

heeft men de tweede optie voor ogen gehouden. Geen enkele van de soundtracks verloopt in

dezelfde chronologische volgorde als de oorspronkelijke filmscore. Bovendien zijn in de

eerste cd-uitgave verschillende nummers samengevoegd, die elkaar niet opvolgen in de film,

waardoor een chronologische rangschikking reeds uitgesloten is.

Een duidelijk inzicht in hoe de cd‟s precies samengesteld zijn, is moeilijk. We kunnen

niettemin veronderstellen dat men een zo goed mogelijke samenhang wil bereiken tussen de

nummers onderling. Opvallend is echter wel dat de soundtracks telkens starten en eindigen

met de meest prominente nummers. Zoals bijvoorbeeld de cd-uitgave van de tweede film,

Harry Potter and the Chamber of Secrets. Deze start met de tracks Prologue, Fawkes the

Phoenix en the Chamber of Secrets en eindigt met onder andere Dueling the Basilisk en

Harry‟s Wondrous World. Opmerkelijk is eveneens het laatste nummer op de soundtrack van

de derde film, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, met de toepasselijke naam Mischief

managed. Het is samengesteld uit een tiental afzonderlijke nummers, al dan niet in hun

volledige versie: Nimbus 2000, Hedwig‟s theme Fanfare, Double Trouble, a Window to the

Past, Buckbeak‟s Flight, the Snowball Fight, the Knight Bus, Marge‟s Waltz en Hedwig‟s

Theme. Deze track weerklinkt tijdens de lange eindgeneriek van de film en overloopt dus nog

even enkele kenmerkende passages uit de score.

Een laatste aspect, wat betreft de soundtracks, waar ik aandacht aan wil besteden, is de

opmerkelijke uitwerking van beperkt, maar belangrijk muzikaal materiaal uit de

oorspronkelijke composities, tot ware concertstukken. Het thema van Fawkes, de feniks

weerklinkt bijvoorbeeld slechts een drietal keer doorheen de volledige score van de derde

Harry Potter-film. Niettemin kiest Williams ervoor om dit thema uit te werken tot een

volwaardige concertwerk, met neventhema‟s en een duidelijke motivische ontwikkeling.

Hetzelfde geldt voor de thema‟s van de Geheime Kamer en het thema van Dobby, de huiself.

Een mogelijk verklaring voor deze genereuze uitwerking van dat enigszins beperkt thematisch

materiaal, brengt ons naar het volgende stadium van de filmmuziek, meer bepaald de officiële

uitgave van de concertsuite voor symfonisch orkest. Deze stukken zijn namelijk eveneens

terug te vinden in de geschreven partituur en dus waarschijnlijk verwerkt met het oog op een

dergelijke uitgave. De suite voor de eerste film bevat de volgende werken: Hedwig‟s Theme,

the Sorcerer‟s Stone, Nimbus 2000 en Harry‟s Wondrous World. Het belangrijkste

thematische materiaal komt aan bod in deze concertstukken. Het tweede nummer van de

Steen der Wijzen is echter niet terug te vinden in deze vorm op de soundtrack. Het

gelijknamige thema is her en der verwerkt in andere tracknummers.

44

De partituuruitgaven voor de tweede film bevatten eveneens vier composities, die de

belangrijkste filmthema‟s presenteren: Fawkes the Phoenix, Dobby the House Elf, Gilderoy

Lockhart en Chamber of Secrets. Hetzelfde geldt voor de suite voor de derde film die bestaat

uit de afzonderlijke stukken, Witches, wands and Wizards, Aunt Marge‟s Waltz, the Knight

Bus, a Bridge to the Past en Double trouble (with chorus). De laatste vier nummers zijn

integraal terug te vinden op de soundtrack. Het eerste werk is het resultaat van het

samennemen van enkele kortere, maar kenmerkende passages uit de oorspronkelijke score:

Quidditch 2004, Chasing Scabbers, Hagrid‟s Friendly Bird en the Snow Fight. Deze suite

bevat bijgevolg enerzijds het thematisch materiaal, anderzijds een aantal opvallende

composities die slechts eenmalig te horen zijn in de originele filmmuziek.

Dit korte overzichtje wil ik besluiten met een voorbeeld van een muzikaal thematisch gegeven

dat dit proces van filmmuziek tot partituuruitgave heeft doorlopen, meer bepaald het Past-

thema. Dit opmerkelijke filmthemaatje weerklinkt doorheen de film op geregelde tijdstippen

en wordt hoofdzakelijk geassocieerd met Harry‟s mijmeringen over het verleden en zijn

ouders. Met het oog op de soundtrack en de partituuruitgave, koos John Willliams ervoor om

dit muzikale materiaal uit te werken tot een concertstuk. De manier waarop is echter

verschillend.

Het nummer op de soundtrack begint met het tedere themaatje bij de blokfluit, die naar het

einde toe begeleid wordt door de harp en de klavecimbel (luistervoorbeeld 20). Het wordt

vervolgens hernomen door de dwarsfluit, begeleid door de strijkersgroep, waarna deze op hun

beurt het thema inzetten. Voorafgegaan door het eerste motief van het thema van de magische

wereld bij de hoorn, hernemen de klarinet en de blokfluit nog eenmaal het eerste deel van het

thema. De hoorn maakt tenslotte met een zachte notenopeenvolging de overgang naar het spel

van de blokfluit, dat het geheel afsluit met de eerste vier maten van het thema.

Hoewel deze compositie het Past-thema op een gevoelige en muzikaal onderbouwde manier

presenteert, bevat de officiële partituuruitgave een andere versie van deze compositie. Het

thema wordt ingezet bij de hobo, begeleid door het harpspel (illustratie 13) en herhaald in

dezelfde toonaard, re klein samen met de fluit en de hoorn. De eerste viool speelt een korte

variatie op het thema, die de overgang maakt naar het hernemen van het Past-thema bij de

fluit en hobo, in mi klein, nu volledig in de maat van 6/8. De viool herhaalt hetzelfde

muzikaal gegeven in de toonaard van si klein. De hoorn maakt eveneens de overgang naar de

finale van het stuk met het eerste motiefje van de magische wereld. Het themaatje wordt

tenslotte in de begintoonaard ingezet bij de engelse hoorn, de klarinet en de hoorn, bij de

herhaling vergezeld door de fluit, hobo en de piccolo. Het stuk wordt afgesloten met de eerste

vier maten van het oorspronkelijke thema bij de hobo. De eindnoot sterft vervolgens

langzaam uit, morendo.

Het Past-thema ondergaat bijgevolg twee belangrijke processen. Enerzijds van beperkt

filmthema tot een volwaardige concertversie op de soundtrack. Het krijgt hierbij de titel, A

Window to the Past. Anderzijds wordt het opnieuw herwerkt tot een partituuruitgave voor het

symfonisch orkest, benoemd als A Bridge to the Past. Het thema wordt onderweg gevarieerd

wat betreft de instrumentatie, de tonaliteit en de ritmische structuur, maar behoudt steeds

hetzelfde ingetogen en gevoelige karakter. Deze naamsverandering tenslotte, is een fenomeen

dat kenmerkend is voor zowel de soundtracks als de partituuruitgave. Zoals reeds aangegeven

in de thematische analyse, worden verschillende nummers op een verwarrende of

dubbelzinnige manier benoemd, die de uiteindelijk toekenning van het muzikale materiaal, in

relatie tot het beeldverhaal kan bemoeilijken.

45

III. Studie van de filmmuziek (cue lists)

A. Vooraf

Tijdens het ontrafelen van de Harry Potter-filmmuziek van John Williams, heb ik bewust de

term filmthema gehanteerd. Deze benaming omvat niet enkel de link tussen een non-

diëgetisch muzikaal motief en een diëgetisch filmisch gegeven. Het slaat eveneens de brug

met het Wagneriaanse leidmotief, zoals Irena Paulus beschrijft in haar artikel Williams versus

Wagner or an attempt at linking musical epics15

.

In dit artikel maakt Paulus een geslaagde vergelijking tussen de 19de-eeuwse operacomponist

Richard Wagner en de composities van John Williams voor de Star Wars-saga. Ze plaatst de

creaties en de stijlen van deze twee componisten tegenover elkaar en legt de verwantschap

bloot, zowel op het gebied van ritmische constructie, melodievorming, instrumentatie als

harmonisatie. Van belang voor dit betoog, is het verband dat Irena Paulus legt tussen de

leidmotief-structuur bij Wagner en het gebruik van thema‟s bij John Williams.

Het leidmotief van Wagner kan omschreven worden als een muzikaal motief, horend bij een

personage, een idee of object, dat op een dramatische manier verwerkt wordt in het geheel van

het operawerk. Het wordt niet louter herhaald, maar ingezet op belangrijke narratieve

momenten en herwerkt naar gelang van de dramatische context. Zowel het ritme, de bezetting

als de intervalstructuur kunnen gevarieerd worden. Deze leidmotiefstructuur was een

onderdeel van Wagner‟s Gesammtkunstwerk. Het bewerkstelligde niet enkel de beoogde

coherentie tussen het podiumgebeuren en de muziek, maar verleende de kijker eveneens een

bijkomend referentiemiddel om het geheel te kaderen.

Dit samengaan van het scènische gebeuren en de muzikale compositie in de Wagneriaanse

opera, kan overgeplaatst worden naar een recenter auditief-visueel medium, film. Reeds vroeg

in de geschiedenis van de filmmuziek, vonden componisten zoals Max Steiner en Franz

Waxman hun heil in het gebruik van deze dramatische motieven. De techniek leefde verder

bij onder andere Bernard Herrmann en Alfred Newman en meer recent bij Henri Mancini en

Ennio Morricone.

Toch kan het filmisch leidmotief niet zonder meer gelijkgesteld worden aan zijn

Wagneriaanse tegenhanger. Enerzijds is de narratieve rol van het thema fel teruggeschroefd.

Anderzijds zijn de motieven muzikaal minder complex en worden ze niet zo diepgaand

herwerkt doorheen het verhaal en de composities. Een meer geschikte benaming van dat

filmisch leidmotief is bijgevolg aan de orde. Theoretici, waaronder ook Claudia Gorbman16

,

kozen voor de simpele, maar efficiënte term filmthema.

John Williams treedt met zijn orkestrale scores voor de Star Wars-saga eveneens in het spoor

van Richard Wagner. Zoals Irena Paulus aantoont in haar artikel, bevat de score enkele

15

Paulus, I. (2000). Williams versus Wagner or an attempt at linking musical epics. International review of the

Aesthetics and Sociology of Music, 31(2), 153-148. 16

Gorbman, C. (1987). Unheard Melodies. London: the British Film Insitute, p90. “any music - melody,

melody-fragment, or distinctive harmonic progression - heard more than once during the course of a film. This

includes „theme songs‟, background instrumental motifs, themes repeatedly performed by or associated with

characters, and other recurring nondiegetic music.”

46

filmthema‟s die doorheen de verschillende films een narratieve rol spelen en vakkundig

gevarieerd worden. Deze stelling gaat in meer beperkte mate eveneens op voor de filmmuziek

van de drie Harry Potter-verfilmingen. De thematische analyse heeft aangetoond dat Williams

zijn filmthema‟s verbindt met bepaalde personages of abstracte gegevens. Hij verwerkt dit

muzikale kernmateriaal doorheen de score, maar behoudt dezelfde referentie en creëert op

deze manier een muzikaal web van informatie. Zoals zal blijken uit de hieropvolgende

ontrafeling van de cue lists, speelt dit procédé een belangrijke rol in de eerste twee producties,

maar wordt in de derde film het thematische materiaal zeer spaarzaam gebruikt.

B. Cue list-rundown

De cue lists bevatten telkens een opsomming van de passages uit de film waar filmmuziek

wordt ingevoegd. Aan de hand van de gedetailleerde besprekingen van de cue lists van iedere

film afzonderlijk, kunnen we vervolgens de studie van de filmmuziek voortzetten.

Ik geef het begin en het einde van de cue aan, alsook de tijdsduur. De titels zijn integraal

overgenomen uit de geraadpleegde cue lists op de John Williams Fan Network Site. De

tijdsbepalingen en de bespreking van de afzonderlijke cues zijn het resultaat van zelfstandige

studie.

De laatste kolom geeft vervolgens het overeenstemmende nummer op de originele soundtrack

aan. Hiervoor verwijs ik opnieuw naar de bijlagen met de tracklists17

. De filmscore is echter

niet volledig uitgebracht. Waar nodig, heb ik dit aangeduid met de benaming “niet

uitgegeven”. De filmthema‟s die aan bod komen in de bespreking, zijn vetjes aangeduid. Om

het overzicht te behouden heb ik de overeenkomstige illustraties of luistervoorbeelden niet

vermeld, maar deze kunnen geraadpleegd worden in de appendix.

17

zie Bijlagen, 5. Album tracklist: Harry Potter and the Philosopher‟s Stone, 6. Album tracklist: Harry Potter and

the Chamber of Secrets, 7. Album tracklist: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban.

47

1. Harry Potter and the Philosopher‟s Stone18

1. Opening logo

00:00 - 00:15

[0:15]

niet uitgegeven

Het logo van Warner Bros verschijnt terwijl de hoorn het thema van de magische

wereld inzet, samen met het chromatische vliegmotief bij de violen. Meteen wordt een

donkere sfeer geschetst.

2. The arrival of baby Harry

00:15 - 04:00

[3:45]

cd 03

(uitgebreide versie)

Ongemerkt vloeien de cues in elkaar over wanneer het bordje met de straatnaam Privet

Drive verschijnt. De sinistere sfeer wordt versterkt door het herhalen van het magisch-

intro-motief bij de celesta, met een aangehouden toon bij de lage strijkers. Begeleid door

chromatische lijnen in mineur bij de violen, komt professor Dumbledore tevoorschijn uit

de duisternis. Hij dooft de straatlampen één voor één, muzikaal beëindigd door het thema

van de magische wereld op de achtergrond. De muziek speelt telkens in op de acties,

zoals bijvoorbeeld een stijgende melodie bij de violen in het hoge register, op het

moment dat prof. McGonagall van kat naar mens transformeert. Wanneer Hagrid

vervolgens met het baby‟tje het scherm binnenvliegt, treden de violen op de voorgrond

met het thema van de magische wereld, nogmaals begeleid door het vliegmotief.

Tijdens de conversaties kabbelt de muziek verder met harptokkelingen, brede

vioolstreken en variaties van het hoofdthema.

De allereerste vermelding van de naam Harry Potter wordt op zachte wijze ingeleid met

het hoofdthema bij de celesta. De camera zoomt in op het bliksemvormige litteken,

waarbij muziek opzwelt, versterkt door het koorgezang. Het bereikt een hoogtepunt

wanneer de titel van de film, Harry Potter and the Philosopher‟s Stone met felle

donderslagen op het scherm verschijnt. De chromatische eindbeweging van de celesta

houdt halt wanneer het licht boven de slapende, nu 10-jarige Harry Potter aanspringt.

3. Visit to the zoo 06:09 - 08:12

[2:03]

cd 04a

+ onuitgegeven deel

Deze cue wordt ingezet door de violen in het hoogste register en een melodietje bij de

hobo, wanneer Harry ontdekt dat hij met de slang in het reptielenhuis kan praten. De

vioolstreken bewegen mee met de kronkelingen van de slang. Het speelse Nimbus-

themaatje wordt ingezet bij de hobo op het moment dat de slang, door toedoen van

Harry‟s magie, ontsnapt uit zijn kooi. Het vliegmotief start en de fagot neemt het over.

De boze ogen van oom Vernon worden in de muziek weerspiegeld door zware bastonen.

De cue wordt abrupt beëindigd met het dichtslaan van Harry‟s deurtje, na de

onheilspellende woorden “there is no such thing like magic”.

18

Cosman, S. Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone: complete cue list, [online]. Beschikbaar:

http://jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=45.

48

4. Harry‟s first letter 08:12 - 08:49

[00:37]

niet uitgegeven

De hoorns vangen direct aan met het thema van de magische wereld, ondersteund door

het chromatisch vliegmotief bij de violen. Het is de eerste kennismaking met de

magische uilenpost, die Harry‟s eerste brief aflevert. De muziek sterft afwikkelend uit.

5. “Who‟d be writing to you?” 08:56 - 10:22

[01:26]

niet uitgegeven

De cue vangt aan na deze uitspraak van oom Vernon, wanneer hij de Hogwarts-brief,

gericht aan Harry, onder ogen krijgt. De lage strijkers brengen een lichte, maar

onheilspellende variatie op het Nimbus-thema. Begeleid door het thema van de

magische wereld en het vliegmotief blijven de brieven per uilenpost toestromen ten

huize Dursleys.

6. Owls and letters 10:30 - 11:47

[01:17]

cd 04b

Vanuit de verte klinkt het geschreeuw van een uil en meteen ook het themaatje van de

magische wereld bij de celesta. Langzaam zwelt de muziek op, wanneer ook het

chromatisch vliegmotief aangebracht wordt en het orkest zich vormt. Ondertussen wordt

het huis bestormd door honderden uilen en hun brieven. Versieringen bij de harp en de

celesta versterken het magische gevoel. Ook ditmaal wordt de cue afgesloten met een

stijgende chromatische beweging bij de celesta.

7. “Make a wish.” 12:08 - 12:49

[0:41]

niet uitgegeven

De fluit zet in met het melodische Harry Potter-wensthema, terwijl Harry zijn eigen

verjaardagstaart tekent op de stoffige vloer van het gammele rotshutje. Harry‟s woorden

“make a wish” zijn nog niet koud of er wordt in alle hevigheid op de deur gebonkt. De

koperblazers steken dreigende noten af en de violen doorkruisen elkaar met chromatische

bewegingen. Uiteindelijk verschijnt de reuzengedaante van Rubeus Hagrid in de

deuropening, gepaard gaand met dramatische lage bassen.

8. “You‟re a wizard, Harry.” 14:31 - 15:22

[0:51]

niet uitgegeven

Na deze magische woorden van Hagrid, start de celesta met het tweede deel van het

magische wereld-thema, afgewisseld met strijkerspassages. Hagrid overhandigt Harry

de brief en op de tonen van het hoofdthema bij de celesta ontdekt Harry dat hij is

toegelaten op de Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry. De cue stopt wanneer

Vernon Harry onderbreekt en zijn zegje doet.

49

9. Leaving with Hagrid 16:43 - 17:50

[1:07]

niet uitgegeven

Wanneer oom Vernon Albus Dumbledore beledigt, komt de woede in Hagrid boven,

begeleid door dreigende boogstreken. Op het moment dat hij een zwijnenstaartje

tevoorschijn tovert bij Dudley, start het thema van de magische wereld bij de strijkers.

Harry twijfelt niet lang om mee te gaan met Hagrid.

De overgang naar het volgende shot met zicht op London, wordt gemaakt door een

herneming van het wensthema bij de fluit, zij het in een sneller tempo en met een

warmere bezetting. Deze kleine variatie weerspiegelt de verandering in de stemming van

Harry. Onverwacht ziet hij zijn tot dan toe miezerige leventje een onverhoopte wending

nemen, naar een magische toekomst toe.

10. Pub music I 18:08 - 18:36

[0:28]

niet uitgegeven

Hagrid leidt Harry binnen in de Leaky Cauldron, een tovenaarscafé in London. Hier

weerklinkt gezellige pubmuziek, enkele violen met kleine percussie-instrumenten zoals

de tamboerijn. We hebben hier dus te maken met diëgetische filmmuziek, dat wil zeggen

muziek die zich afspeelt binnen de realiteit die op het scherm ontwikkeld is en die de

personages dus ook kunnen horen.

De hele ruimte valt stil, wanneer ze horen dat Harry Potter onder hun aanwezigheid is.

11. Pub music II 18:46 - 19:27

[0:41]

niet uitgegeven

Nadat iedereen over de eerste verbazing heen is, hervat de muziek zich en gaan Harry en

Hagrid verder op pad om de nodige zaken voor het schooljaar te kopen.

Hierop volgt het openen van de magische doorgang naar Diagon Alley. Dit kan niet

echt onder de naam filmmuziek geplaatst worden, maar het effect wordt wel geleverd

door een stijgende beweging bij de celesta, die uitmondt in een variatie van het

hoofdthema bij de violen. Het vormt tevens de overgang naar de volgende scène.

12. Diagon Alley 19:57 - 20:56

[0:59]

niet uitgegeven

Wanneer Harry door het magische Diagon Alley wandelt, valt hij van de ene verbazing in

de andere. Zijn verwondering wordt op een speelse manier uitgedrukt door een

harmonisch uitgewerkte melodielijn bij de klarinetten, met een eenvoudige begeleiding

van de koperbassen en de lage strijkers. Extra versieringen bij de celesta bevestigen het

magische gebeuren.

Deze cue is niet gelijk aan het uitgegeven Diagon Alley op de soundtrack. Deze track

kent wel een gelijkaardige opbouw: een speels melodietje gebracht door blokfluiten,

begeleid door de lage strijkers en kleine percussie-instrumenten. Het beweegt zich verder

in de sfeer van de pubmuziek uit de voorgaande cue.

50

13. The Gringotts Bank 20:57 - 22:14

[1:17]

cd 05b

Bij het zien van de Gringotts Bank, bloeit het spel van de strijkers open, vergezeld door

de koperblazers. De bedienden van de bank zijn kobolden, verpersoonlijkt in een

chagrijnig voortschrijdend melodietje bij de hobo, dat later ook herhaald wordt bij de

koperblazers. De muziek krijgt een donkere, mysterieuze bijklank wanneer Hagrid een

vertrouwelijke brief van Dumbledore overhandigt aan de balie.

14. Vault 713 22:43 - 23:44

[1:01]

cd 05c

Het glinsterende goud in de kluis van Harry‟s ouders krijgt zijn weerklank bij het

schitterende klokkenspel. Maar de sfeer wordt ondergraven door het dreigende drie-

notenmotief, dat bij het openen van Kluis 713 in vol ornaat hernomen wordt, versterkt

door koorgezang. Het is duidelijk dat dit motief hoort, bij wat zich in dat kleine pakje

bevindt, de Steen der Wijzen.

15. Olivander‟s Wands 25:45 - 26:43

[0:58]

niet uitgegeven

“I wonder”. Olivander houdt een speciale toverstok in zijn hand en vraagt zich af of deze

bij de jongen zou horen. De cue start met een zacht melodietje bij de celesta. Het

koorgezang bekrachtigt het magische moment waarop Harry de stok in handen neemt. De

muziek trekt zich terug en onderlijnt het verhaal van Olivander over deze speciale

toverstok.

16. “Terrible, but great things” 26:49 - 27:39

[0:50]

niet uitgegeven

Na een kleine pauze, hervat de muziek zich met een dreigend motief bij de koperbassen.

Dit motief kan gelinkt worden aan You-know-who, de suggestie van Lord Voldemort. De

cue eindigt op een vrolijker toon wanneer Hagrid zijn verjaardagscadeau geeft aan Harry,

een witte uil, Hedwig.

17. The Boy that lived 28:25 - 29:54

[1:29]

niet uitgegeven

Op aandringen van Harry, vertelt Hagrid over de wandaden van Lord Voldemort en hoe

hij als baby aan zijn litteken is geraakt. Het vermelden van You-know-who en het zien

van de figuur in de flashback, wordt onderlijnd door het hernemen van het bijhorende

donkere motief, duidelijk geprononceerd door de kopers.

Harry was en is nog steeds “the boy that lived”. Deze uitspraak weerklinkt samen met het

tweede deel van het thema van de magische wereld bij de celesta en sluit deze cue af.

18. Platform nine-and-three quarters 31:05 - 33:10

[2:05]

cd 06a

+ onuitgegeven deel

Het springerige, opgewonden melodietje van Platform nine-and-three-quarters gaat bij

het beeld van de rijdende trein over in het thema van de magische wereld, zoals steeds

51

onderlijnd met het chromatische vliegmotief.

Opvallend in deze cue is het descriptieve karakter van de muziek, die meebeweegt met de

acties op het scherm en zo een extra, vaak magische dimensie toevoegt de handelingen.

19. A frog and a rat 34:24 - 35:03

[0:39]

niet uitgegeven

De muziek omkadert het gesprek tussen Harry en zijn nieuwe vriend Ron Weasley.

Levende chocoladekikkers zorgen voor een magische toets, die ook in de muziek

verwerkt wordt.

20. Arrival at Hogwarts 36:17 - 38:09

[1:52]

cd 06b

De trein komt aan in het station op de tonen van het thema van de magische wereld bij

de celesta. Ingeleid door het koorgezang doemt even later het magische en imposante

Hogwarts-kasteel op in de verte. De muziek schakelt over naar een statige, maar tegelijk

speelse en feestelijke stijl. Het is zeer sterk gelijkend op de muziek die tijdens Harry‟s

eerste kennismaking met Diagon Alley weerklinkt (cue 12).

21. Draco Malfoy/ Entry into the great Hall 39:36 - 40:38

[1:02]

niet uitgegeven

De cue start wanneer Draco Malfoy de hand reikt naar Harry Potter. De jongeren worden

vervolgens de Grote Zaal ingeleid om de sorteerceremonie te starten. Opnieuw

weerklinkt het statig-speelse motiefje (cue 12/20). De muziek dooft uit met een

afwikkeling van het themaatje.

22. The Sorting 41:16 - 44:19

[3:03]

niet uitgegeven

Professor McGonagall heft de sorteerhoed op en geeft hiermee de inzet van de cue aan.

De handeling gaat gepaard met een snelle opwaartse beweging bij de violen. Deze cue

bevat variaties van zowel het thema van de magische wereld, als van het Diagon Alley-

melodietje. Bovendien wordt er een nieuw thema geïntroduceerd, namelijk dat van

Hogwarts Forever [cd09], dat eerder verbonden kan worden met het Gryffindor-huis.

Onder andere na het plaatsen van Harry bij de Gryffindor-leerlingen, weerklinkt dit

thema.

De muziek beweegt even naar de duistere kant wanneer Draco Malfoy in het Slytherin-

huis terecht komt en op het moment dat Harry een pijnscheut voelt doorheen zijn litteken.

23. The banquet / To the Gryffindor Dormitory 44:29 - 47:25

[2:56]

cd 07

“Let the feast begin” en het royale feestmaal verschijnt op de tafels. De muziek wordt

gekenmerkt door dezelfde formele, maar feestelijke sfeer als die van de intrede in de

Grote Zaal [20]. Ze beweegt zich vloeiend naar de achtergrond tijdens de conversaties

tussen de leerlingen. Het verschijnen van de kasteelgeesten gaat gepaard met als het ware

transparante muziek. Hoge koorstemmen en de scherpe klanken van de celesta tegenover

een pizzicato bij de lage strijkers.

52

Het Gryffindor-thema weerklinkt nogmaals wanneer de leerlingen zich begeven naar

hun slaapvertrekken. Tussendoor draait de camera zich naar boven, met zicht op de

eindeloze hal met bewegende trappen. De stijgende intervallen bij de violen versterken de

imposante indruk van deze trappenhal.

24. Harry on the balcony 47:39 - 48:35

[0:56]

cd 18

[0:00-0:52]

Harry staart uit zijn raam naar de duisternis van de nacht, terwijl de zachte melodie van

het wensthema weerklinkt. Het suggereert opnieuw de gemoedstoestand van Harry, die

voelt dat hij eindelijk op de juiste plaats terechtgekomen is. Hij is een totaal onbekende

wereld binnengestapt, maar voelt zich zonder meer thuis.

De muziek maakt een vloeiende overgang naar het volgende shot met een zicht op het

Hogwarts-kasteel.

25. Mail arrives 51:32 - 53:00

[1:28]

niet uitgegeven

De komst van de postuilen wordt ingezet met versierende motiefjes bij de violen in het

hoge register, alsook het themaatje van de magische wereld bij de blazers.

De muziek daalt af naar het lage register wanneer Harry een onheilspellend bericht leest

in de krant. Er is ingebroken in Kluis 713 van de Gringotts-bank die eerder die week

geledigd was door Harry en Hagrid. Opnieuw maken we de overgang naar de volgende

scène.

26. Mr. Longbottom flies 54:03 - 54:54

[0:51]

cd 08

[0:00-1:01;ingekort]

Het fluitsignaal van de professor geeft de start aan van deze cue. Neville Longbottom

gaat met zijn bezemsteel de lucht in op de tonen van het Nimbus 2000-hoofdthema. Hij

verliest echter de controle over zijn bezemsteel en vliegt alle kanten op. De muziek

beweegt mee en speelt snelopeenvolgende stijgende en dalende motieven, tot een reeks

dalende intervallen de dolle rit van Neville beëindigen met een smak op de grond.

27. Harry versus Malfoy 55:32 - 56:54

[1:22]

cd 08

[1:39-3:01]

De muziek begint opnieuw na een handeling, meer bepaald Draco Malfoy die Neville‟s

geheugenbol omhoog gooit. Hij vliegt de lucht in, achtervolgd door Harry Potter, terwijl

het Nimbus 2000-hoofdthema ingezet wordt. Harry slaagt erin de bol te bemachtigen en

de muziek sterft uit, gelijktijdig met Harry die terug naar de grond vliegt.

28. The moving stairs 58:16 - 59:58

[1:42]

cd 09b

Het Gryffindor-thema zet zich solo bij de hoorn in op het moment dat Harry ontdekt dat

ook zijn vader een Zoeker was in zijn Quidditch-team.

Wanneer Harry, Hermione en Ron op een trap lopen die plots begint te bewegen, valt het

magische koorgezang opnieuw in. Ze komen op terecht op de verboden derde verdieping

en meteen slaat de sfeer van de muziek om en doet het drie-notenmotief opnieuw zijn

53

intrede. Een aanwijzing van wat er zich bevindt op onder het luik dat bewaakt wordt door

de driekoppige hond.

Op het einde van de cue weerklinkt het thema van de magische wereld nog enkele

keren in een vertraagde, meer mysterieuze versie.

29. Quidditch training 1:01:50 - 1:03:13

[1:23]

niet uitgegeven

Deze cue bevat geen herkenbare thema‟s, maar omringt Wood‟s uitleg over het

Quidditch-spel. Met handige accenten speelt de muziek in op bepaalde acties. Wanneer

Harry bijvoorbeeld voor het eerst de snitch in handen krijgt, weerklinken de magische

tonen van de celesta. De violen zetten in met tremolo op het moment dat de kleine

vleugeltjes zich spreiden. Dit is een nieuwe, duidelijke illustratie van het descriptieve

karakter van de filmmuziek.

30. Hermione‟s flying feather 1:04:14 - 1:04:27

[0:13]

niet uitgegeven

De celesta en de violen in het hoogste register spelen een stijgende chromatische

beweging, gelijktijdig met de omhoog zwevende veer van Hermione.

31. “I think we‟re gonna need another feather.” 1:04:35 - 1:04:46

[0:11]

niet uitgegeven

Een korte cue, die ingezet wordt na het ontploffen van Seamus‟ veer en de uitspraak van

Harry. Enkele noten van de celesta zorgen voor het magische element.

32. Halloween 1:04:58 - 1:05:28

[0:30]

cd 06

[1:36-2:00]

Er wordt een spookachtige Halloween-sfeer gecreëerd met het koorgezang en een ruwere

versie van het thema van de magische wereld bij de hoorns.

33. A troll in the girls‟ bathroom 1:06:19 - 1:09:15

[2:56]

niet uitgegeven

De lage strijkers zetten in met dreigende bastonen, terwijl de leerlingen teruggaan naar

hun gemeenschappelijke ruimtes. Harry en Ron moeten echter teruglopen om Hermione

te waarschuwen en ook de muziek beweegt nu in korte notenwaarden met een stuwende

kracht. Plots komt het tot een halt, wanneer Harry en Ron stoppen en in de verte de

reusachtige trol zien strompelen. De krachtige trombones geven de pas van het beest weer

en weerklinken ook wanneer Hermione tegenover de verwoestende trol komt te staan in

de meisjestoiletten.

De muziek speelt constant in op de actie op het scherm: een rondvliegende knuppel met

snelle boogstreken, draaiende notenbewegingen voor een omvallende trol, de klap

waarmee het beest uitgeteld op de grond valt.

54

34. The Nimbus 2000 1:11:22 - 1:12:25

[1:03]

niet uitgegeven

Vanuit de verte klinkt het drie-notenmotief van de Steen der Wijzen. Harry vertelt zijn

theorie over Snape die wil stelen wat de hond bewaakt en heeft het dus onwetend over de

Steen der Wijzen.

Wanneer de uil komt aangevlogen met een pakje voor Harry, vangt het thema van de

magische wereld aan samen met het chromatisch vliegmotief. Deze cue gaat bijna

naadloos over in de volgende, de langste cue uit de film.

35. The Quidditch match 1:12:26 - 1:20:29

[8:03]

cd 11

Met een stevig ritme bij de lage strijkers, wordt de spanning opgedreven vooraleer Harry

en de spelers van het Gryffindor-team het Quidditch-veld betreden. De poorten gaan open

en meteen weerklinkt boven het geroep van de toeschouwers het triomfantelijke

Quidditch-thema bij de kopersectie, als waren het keizers die op trompetgeschal

onthaald worden. Extra versieringsmotiefjes bij de kleine houtblazers geven het geheel

opnieuw een definitieve magische toets. De sfeer krijgt even een grimmiger karakter

wanneer het Slytherin-team zich opstelt, onder andere door middel van trillers bij de

fluiten. Daartegenover komt het echter al vlug Gryffindor-thema te staan.

De muziek beweegt zich spanningsvol naar de achtergrond op het moment dat Mme.

Hooch de wedstrijdballen de lucht instuurt. De bliksemsnelle Snitch verdwijnt in de verte

met een chromatisch motiefje bij de celesta.

De wedstrijd gaat officieel van start met het fluitsignaal en de muziek zet in met het

Nimbus 2000-hoofdthema en wordt vervolgens bij verschillende instrumenten,

waaronder de hoorn en de klarinetten herhaald. De snelle bewegingen bij de violen

brengen snelheid en dynamiek in de muziek, alsook een aanhoudende en stuwende beat

in de lage registers.

Harry‟s bezemsteel komt echter onder een betovering terecht en gaat alle kanten op. De

muziek wordt chaotisch met verschillende korte, vaak dalende en dissonante motiefjes

over alle instrumentengroepen heen. Een variatie op het thema van Lord Voldemort

weerklinkt wanneer de camera inzoomt op de tribune waar onder andere professor

Quirrell en professor Snape , die schijnbaar een betovering uitspreekt, zich bevinden.

Hermione verbreekt de magische spreuk en Harry bestijgt opnieuw zijn bezemsteel op de

tonen van het Quidditch-thema. De achtervolging van de Snitch kenmerkt zich muzikaal

door onregelmatige ritmes en bereikt een climax wanneer Harry van zijn bezemsteel valt.

De muziek, alsook de toeschouwers houden hun adem in, maar Harry heeft de winnende

Snitch te pakken en ogenblikkelijk vangt het zegevierende Quidditch-thema aan. Dit

wordt gevolgd door het Harry Potter-hoofdthema bij de stijkersgroep en de hoorns, dat

de eerste overwinning van een dolgelukkige Harry Potter bezegelt.

36. “Who‟s Nicholas Flamel?” 1:21:14 - 1:21:41

[0:27]

niet uitgegeven

Deze cue bestaat uit een aantal opeenvolgingen van het drie-notenmotief van de Steen

der Wijzen. Nog steeds is het voor de personages in de film en de kijker nog steeds niet

geweten dat het over de Steen der Wijzen gaat, maar het motief wijst dit voortdurend aan.

Op het moment dat Hagrid de naam Nicholas Flamel laat vallen, zwelt de muziek lichtjes

op om dan het motief te hernemen in een hoger register.

55

37. Christmas tree / Knight to E5 1:21:42 - 1:22:20

[0:38]

niet uitgegeven

Dit shot toont een ondergesneeuwd Hogwartskasteel en de winterse sfeer wordt ingezet

met een feestelijk deuntje. We horen de kerstbelletjes, de celesta en de kleine houtblazers

met een kerstmelodietje.

Dit gaat over in het diëgetische kerstgezang van enkele voorbijzwevende geesten. We

krijgen een transparante, spookachtige sfeer met ijle klanken. De cue wordt beëindigd

met een vrolijk celestamelodietje.

38. Christmas at Hogwarts 1:23:14 - 1:24:35

[1:21]

cd 12

[1:26-2:56]

De muzikale kerstsfeer wordt voortgezet wanneer Harry en Ron hun cadeautjes openen.

De specifieke timbres van de dwarsfluiten, de celesta en zelfs de harp lenen zich perfect

tot het creëren van deze sfeer.

39. Invisibility Cloack and Library Scène / the

Mirror of Erised

1:24:35 - 1:30:24

[5:59]

cd 13

+ onuitgegeven deel

Harry slaat de mantel, die hij net heeft uitgepakt, rond zijn lichaam en ontdekt dat het een

zeldzame onzichtbaarheidsmantel is. De omringende muziek beweegt voorzichtig in een

ijle, doorzichtige sfeer. Het drie-notenmotief klinkt zeer zacht op de achtergrond en

wordt steeds luider herhaald, wanneer Harry onzichtbaar in de bibliotheek op zoek gaat

naar wie Nicholas Flamel is.

Mr. Filch verstoort Harry in zijn zoektocht. Hij slaat vlug zijn mantel om en de ijle

muziek zet zich opnieuw in, met af en toe een accentje bij de lage strijkers. De sfeer

wordt grimmiger wanneer Harry ongemerkt een ruzie tussen prof. Snape en prof. Quirrell

opvangt. Hij vlucht weg door een deur op dezelfde gang.

Harry komt terecht in een verlaten kamer met enkel een grote spiegel in het midden. Het

tweede deel van het magische wereld-thema weerklinkt nadat Harry zijn mantel heeft

afgeworpen. De muziek beweegt zachtjes als het ware zwevend verder, opgelicht met

kleine motiefjes.

De zoete klank van de hobo en het warme timbre van de klarinet bezingen het moment

waarop Harry zijn ouders in de spiegel ziet verschijnen, gevolgd door het tweede Harry

Potter-wensthema. De combinatie van deze instrumentenkeuze en de gekozen thema‟s

geven het warme gevoel weer dat zich meester maakt van Harry.

Overgelukkig rent Harry terug naar zijn slaapkamer om Ron mee te sleuren. De muziek

neemt direct een ander, sneller tempo aan.

40. Harry and Dumbledore 1:30:57 - 1:32:49

[1:52]

niet uitgegeven

Het gesprek tussen Harry en Dumbledore over de Mirror of Erised wordt ondersteund

door zacht voortbewegende muziek, met de strelende klanken van de hobo en de klarinet.

56

41. A Change of Season 1:32:50 - 1:33:44

[0:54]

cd 10b

De cue gaat van start in dezelfde tedere sfeer als de vorige en zet in met het het Harry

Potter-hoofdthema, gevolgd door het wensthema. We zien Harry‟s uil, Hedwig

opstijgen uit het besneeuwde kasteel en terugkomen naar een lentelandschap - een

subtiele manier om de overgang van de seizoenen en het verlopen van de tijd

cinematografisch te illustreren.

42. The Philospher‟s Stone / Hagrid‟s hut 1:34:02 - 1:35:02

[1:00]

niet uitgegeven

Hermione leest een passage voor over Nicholas Flamel en de Steen der Wijzen,

muzikaal onderbouwd met het bijhorende thema. Dit is de eerste maal in de film dat het

themaatje duidelijk verbonden wordt met de Steen.

Op weg naar Hagrids hutje weerklinkt nogmaals het sinistere magisch-intro-motief,

gevolgd door een op- en neergaande chromatische beweging in mineur bij de strijkers.

43. The Norwegian Ridgeback 1:36:09 - 1:37:39

[1:30]

cd 10a

Een springerige melodie aaneengespeeld door onder andere de hobo, de fagot en de

violen, begeleidt het uitbreken van de draak uit zijn ei. De muziek krijgt opnieuw een

duister karakter, wanneer Malfoy opgemerkt wordt aan het raam van het hutje en de

vrienden betrapt worden door prof. McGonagall.

44. Detention 1:38:03 - 1:39:05

[1:02]

niet uitgegeven

De drie vrienden en Draco Malfoy begeven zich ‟s avonds laat naar het Donkere Bos,

begeleid door een melodie bij de harp.

45. The Dark Forest 1:39:54 - 1:40:36

[0:42]

niet uitgegeven

Samen met Hagrid en diens hond Fang, gaan ze het Donkere Bos in op zoek naar een

zwaar gewonde eenhoorn. Driegende tonen bij de lage strijkers schetsen de duistere

omgeving van het bos, dat bewoond wordt door allerhande magische wezens.

46. Dead unicorn 1:41:24 - 1:44:44

[3:20]

niet uitgegeven

De dreigende tonen hervatten zich, maar worden uitgebreid naar de volledige

strijkersgroep en later ook de blazers. Af en toe houdt de muziek in om de geluiden van

het bos te laten klinken.

Harry voelt plots een pijnscheut doorheen zijn litteken en we zien een gehoed wezen

gehurkt bij een dode eenhoorn. Grauwe noten bij de koperblazers en aangehouden

tremolo‟s bij de lage strijkers versterken de angstige sfeer.

Met dreigende paukenslagen zweeft het wezen naar Harry Potter en klinkt het You-know-

who-thema bij de zware trombones, gevolgd door het thema van Lord Voldemort bij

57

de trompetten. Harry Potter wordt net op tijd gered door de centaur Firenze en de

opgewonden muziek ontspant zich opnieuw.

De strijkers ondersteunen het gesprek van Harry en Firenze. Op het moment dat er

gepraat wordt over het wezen en Harry ontdekt dat het You-know-who was, weerklinkt

opnieuw het suggestieve thema.

47. Voldemort‟s return 1:45:20 - 1:46:05

[0:45]

niet uitgegeven

Terwijl Harry, Ron en Hermione napraten over Voldemort en de dreiging voor Harry,

speelt de contrafagot het listige motief van de Steen der Wijzen gevolgd door andere

blazers en strijkers in het lage register. Het gevaar ligt als het ware op de loer. Tijdens

deze cue wordt er een overgang gemaakt naar de volgende scène buiten het kasteel. De

muziek loopt nog verder, wanneer we in de verte reeds het blokfluitspel van Hagrid

horen.

48. Hagrid‟s Recorder 1:45:59 - 1:46:24

[0:25]

niet uitgegeven

We hebben hier opnieuw te maken met diëgetische muziek, maar deze keer zien we ook

effectief de bron van het geluid. Hagrid zit voor zijn hutje en speelt op zijn blokfluit het

thema van de magische wereld. Harry denkt plotseling het mysterie rond de Steen der

Wijzen, You-know-who and prof. Snape opgelost te hebben en onderbreekt abrupt het

spel van Hagrid.

49. “Up to something.” 1:46:59 - 1:49:02

[2:03]

niet uitgegeven

Gedreven door een opgewonden spel bij de strijkers, lopen de drie vrienden naar prof.

McGonagall om te voorkomen dat de Steen in handen van You-know-who terecht komt.

De muziek beweegt naar de achtergrond terwijl Harry wanhopig de professor probeert te

overtuigen dat iemand de Steen zal stelen. Het vermelden ervan gaat zoals steeds gepaard

met het gelijknamige thema.

De muziek verdonkert opnieuw wanneer de drie op hun terugweg het pad van prof. Snape

kruisen. Bij de zijn uitspraak “Up to something” zetten verschillende

instrumentengroepen een dalende beweging in, eerst de houtblazers, daarna de kopers en

de lage strijkers.

Harry en zijn vrienden beslissen om zelf de dief tegen te houden en meteen weerklinkt

het tweede deel van het thema van de magische wereld tegenover de maanverlichte

duisternis van de nacht.

50. “Briljant but scary.” 1:49:20 - 1:49:56

[0:36]

niet uitgegeven

De drie vrienden vertrekken naar het luik, maar worden tegengehouden door Neville. Op

het moment dat Hermione de jongen betovert, start de muziek met tremolo‟s bij de violen

en een vallende pianobewegingen wanneer Neville neerploft. De cue gaat verder met een

trage, ernstige versie van het eerste deel van het thema van de magische wereld,

geaccentueerd met enkele motiefjes bij de celesta.

58

51. Fluffy‟s harp 1:49:57 - 1:50:58

[1:01]

niet uitgegeven

Hermione, Ron en Harry bereiken de kamer waar de driekoppige hond zich bevindt. Het

openen van de deur maakt de overgang naar deze cue, die bestaat uit diëgetische

harpmuziek. De enige manier om voorbij de hond te raken, is hem sussen met muziek.

Blijkbaar is er hen iemand voor, want er klinkt een melodie uit de betoverde harp. Ze

openen het luik, maar dan houdt de muziek plots op met spelen.

52. Through the trap door / In the Devil‟s Snare 1:51:10 - 1:53:04

[1:54]

onuitgegeven deel

+ cd 15a

Terwijl Harry beseft dat het stil wordt in de kamer, ontwaakt de reusachtige hond uit zijn

slaap. Er weerklinken dreigende tonen bij de kopers en de violen brengen de muziek tot

een hoogtepunt, die vervolgens terugvalt naar het lage register wanneer de drie doorheen

het luik terechtkomen op de verstikkende devil‟s snare. Het gevecht met de plant wordt

muzikaal gekenmerkt door dissonante klankopeenvolgingen en aanhoudende dreigende

bastonen bij de strijkers.

53. The flying keys 1:53:42 - 1:55:30

[1:48]

cd 15b

+ onuitgegeven deel

Harry, Hermione en Ron gaan verder naar de volgende uitdaging en komen terecht in een

kamer met honderden vliegende sleutels, waarvan slechts één op de deur past. De cue

start wanneer de drie vrienden de bezemsteel in het midden van de kamer naderen. De

muziek heeft een glinsterend en sferisch karakter als associatie met de magische sleutels.

Harry grijpt de bezemsteel vast, voorafgegaan door een stijgend motief bij de strijkers.

Eenmaal hij de bezemsteel bestijgt, verschuift de muziek naar het hoge register, met de

violen, fluiten en de piccolo en zetten ze snelle chromatische bewegingen in. De cue

eindigt in volle vaart met het dichtslaan van de deur.

54. The chess game 1:55:35 - 2:01:13

[5:38]

cd 16

Het volgende vertrek bestaat uit één gigantisch schaakbord. De lichte ondersteunende

muziek bloeit even open met hoorngeschal en klokkengelui wanneer het veld zich oplicht

en de uitdaging duidelijk wordt. Ze moeten een partijtje magisch schaken winnen om

doorheen de volgende deur te raken. De drie vrienden nemen hun plaatsen in op het veld

en starten het epische spel.

De muziek krijgt een sterk militair karakter, als het ware om een veldslag te begeleiden.

Tromgeroffel zet zich in, samen met brede en zware noten bij de koperblazers en

accenten bij de trompetten. De spanning wordt opgedreven met een metrisch,

metaalklinkend percussiepatroon en een stuwend ritme bij de contrafagot. De strijd zet

zich voort, nu ook ondersteund door paukenslagen.

Het beslissende moment nadert en de muziek vereenvoudigt tot een meer melodieus stuk

wanneer blijkt dat Ron zich moet opofferen. De hoorns geven het geheel een heldhaftig

karakter. Het tromgeroffel zet zich opnieuw stevig in combinatie met het strijdlustige

hoorn- en trompetgeschal, begeleid door de zware bassen, maar komt tot een einde

wanneer Ron uitgeschakeld wordt.

Het koorgezang valt in, ditmaal met de 5/4 ostinato-bas bij de strijkers en leidt Harry en

59

Hermione naar de overwinning, beklonken door trompetgeschal. De muziek wikkelt af en

gaat over in de volgende cue.

55. Books and cleverness, friendship and

bravery

2:01:14 - 2:02:14

[1:00]

niet uitgegeven

Harry moet alleen verder gaan. Hermione vertelt hem dat zij gelooft in hem als tovenaar

en als vriend. Zij doet dit op de tonen van het melodieuze Harry Potter-wensthema.

Harry vertrekt en de muziek verschuift opnieuw naar het lage register. De cue eindigt

wanneer hij het gezicht van de indringer herkent, het gezicht van prof. Quirrell.

56. The face of Voldemort 2:03:12 - 2:08:54

[5:42]

cd 17

De muziek valt zachtjes in tijdens de conversatie en schakelt op etherische wijze over

naar het thema van de Steen der Wijzen, wanneer prof. Quirrell in de spiegel van

Erised kijkt om te ontdekken waar datgene is, wat hij het meeste verlangt, de Steen. Het

motief wordt sterker als de professor Harry dwingt voor de spiegel te staan.

Harry ziet tot zijn eigen grote verbazing dat hij de Steen in zijn broekzak heeft zitten. Het

thema van de magische wereld weerklinkt solo bij de celesta. Maar al vlug valt het

drie-notenmotief opnieuw in.

Wanneer Voldemort zich ontmaskert, horen we het you-know-who-thema, herhaald bij

zowel de kopers als de houtblazers. Na de ontmaskering weerklinkt vervolgens het

eigenlijke thema van Lord Voldemort. Het wisselt zich af met en wordt zelfs geplaatst

tegenover hernemingen van het motief van de Steen der Wijzen. Dit motivisch proces

zet zich verder tijdens het gevecht tussen professor Quirrell en Harry.

De muziek ontspant zich wanneer de professor verslagen is en Harry, op de tonen van het

magische wereld-thema de steen opnieuw in zijn handen neemt. Maar de geest van

Voldemort overleeft en laat Harry bewusteloos achter in de kamer.

De overgang wordt gemaakt naar de ziekenzaal waar Harry stilaan wakker wordt,

begeleid door het thema van de Steen der Wijzen dat nog een laatste keer doorklinkt bij

de celesta.

57. There are ways / The power of love 2:10:41 - 2:12:13

[1:32]

niet uitgegeven

De cue zet zachtjes in met het tweede deel van het thema van de magische wereld bij de

hobo. Het gaat na een kleine pauze over in het Harry Potter-wensthema bij de fluit en

de celesta, wanneer Dumbledore vertelt dat Harry beschermd wordt door de liefde van

zijn moeder, die haar leven heeft gegeven zodat hij zou verderleven.

Harry verlaat vervolgens de ziekenzaal en het thema herneemt zich kort bij het weerzien

met zijn vrienden.

58. The House Cup 2:13:39 - 2:16:07

[2:28]

niet uitgegeven

Het toekennen van extra punten aan het Gryffindor-huis gaat gepaard met zachte

celestaklanken, een melodietje bij de klarinetten en de fluit, en een kort invallen van het

Harry Potter-wensthema. Gryffindor wint de house cup en het Harry Potter-

hoofdthema weerklinkt in vol ornaat.

60

59. Leaving Hogwarts 2:16:13 - 2:18:16

[2:03]

cd 18

Harry moet terug naar de Dursleys, maar niet zonder afscheid te nemen van zijn goede

vriend Hagrid. Op de noten van het wensthema overhandigt Hagrid een fotoboek aan

Harry. Het bevat foto‟s van zijn ouders, die hij nooit heeft gekend, maar die hun leven

hebben gegeven om het zijne te redden. De celesta zorgt opnieuw voor de magische toets.

De cue, alsook de film wordt magistraal beëindigd met de eerste twee maten van het

thema van de magische wereld.

60. End Credits I: Harry‟s Wondrous World 2:18:19 - 2:22:20

[3:51]

cd 02

61. End Credits II: Hedwig‟s Theme 2:22:21 - 2:25:56

[3:35]

cd 19

(ingekort)

61

2. Harry Potter and the Chamber of Secrets19

1. Prologue

00:00 - 00:46

[0:47]

cd 01a

Doorheen een dik wolkendek verschijnt het logo van Warner Bros Pictures, op de tonen

van het thema van de magische wereld bij de celesta. De muziek ontwikkelt zich snel

met de inzet van het chromatische vliegmotief bij de violen. Het thema wordt

vervolgens overgedragen aan de hoorn met zijn warme, enigszins mysterieuze

klankkleur. De camera vliegt naar het raam op de eerste verdieping van een huis in

Privet Drive, waar we Harry Potter aan zijn bureau zien zitten. De muziek sterft uit,

begeleid door de klanken van de harp en gaat vloeiend over in de volgende cue.

2. Harry through the window

00:47 - 01:23

[0:46]

niet uitgegeven

De camera zoomt verder in op Harry wanneer het wensthema ingezet wordt bij de fluit

en opnieuw een aanwijzing geeft van Harry‟s stemming. Hij is in gedachten verzonken,

terwijl hij het fotoalbum bekijkt dat hij vorig jaar van Hagrid heeft gekregen. Het thema

wordt hernomen bij de violen en afgesloten door het fanfare-motiefje van het Harry

Potter-hoofdthema bij de kleine houtblazers.

3/4. Dursley‟s schedule /

Dobby‟s first appearance

02:16 - 02:58

[0:42]

niet uitgegeven

De Dursleys verwachten hoog bezoek en Vernon roept de familie bij zich om het plan

voor de avond te bespreken. De muziek zet in met een verregaande variatie van de

eerste maat van het Nimbus 2000-fanfarethema bij de lage strijkers. De schijnheilige

ondertoon krijgt een dreigend karakter wanneer Vernon Harry waarschuwt absoluut

geen kik te geven.

Harry gaat terug naar zijn kamer en treft er tot zijn grote verbazing een huiself aan. Dit

wordt ingeleid door een zeer korte cue met effecten bij de strijkers, die moeilijk te

onderscheiden valt van de vorige.

5. “There is a plot.”

04:47 - 05:22

[0:35]

niet uitgegeven

De waarschuwing van Dobby wordt begeleid door een subtiele harptokkeling en een

trage variatie op het thema van Dobby, de huiself bij de fluit. De mysterieuze sfeer

wordt versterkt door een pizzicato bij de lage strijkers. De meer dan nederige huiself

heeft echter zijn mond voorbijgepraat en moet zichzelf straffen. Hij neemt Harry‟s

nachtlamp en slaat deze tegen zijn hoofd. De muziek zwelt op en stopt abrupt wanneer

de camera inzoomt op het gezicht van oom Vernon die het lawaai hoort.

19

Harry Potter and the Chamber of Secrets: complete cue list, [online]. Beschikbaar:

http://jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=46.

62

6. Dobby, the house elf

06:06 - 06:25

[0:19]

cd [09]

(ingekort)

De cue start met een stijgend interval op de achtergrond. Er volgen enkele seconden

stilte wanneer Harry begrijpt dat Dobby de brieven heeft achtergehouden. Het

leugenachtige thema van Dobby zet in bij de hobo, wanneer de huiself zich probeert te

redden uit de hachelijke situatie. Harry wil de brieven terug, maar Dobby weigert ze te

geven. Hier start de volgende cue.

7. Chasing Dobby

06:26 - 07:20

[0:54]

niet uitgegeven

Dobby rent de trappen af, op de voet gevolgd door Harry. Net als Dobby en Harry,

houdt de opgewonden muziek zich in wanneer beide de woonkamer bereiken. Dobby

wil koste wat het kost Harry weghouden van zijn school en beraamt een plan. Met een

magische vingerknip gaat de taart op het keukenaanrecht de lucht in, muzikaal begeleid

door celestaklanken. Tremolo‟s bij de violen weerspiegelen het zweven van de taart tot

bij de gasten van oom Vernon. De muziek zwelt langzaamaan op en met een finale

accentnoot valt de taart op het hoofd van de vrouw.

8. Dursley putting on bars

07:34 - 07:52

[0:18]

niet uitgegeven

Oom Vernon is furieus en sluit Harry op in zijn kamer zodat hij nooit nog terug kan

naar Hogwarts. We horen opnieuw een diepgaande variatie van het Nimbus 2000-

hoofdthema, wanneer Vernon tralies voor het raam van de ongelukkige

tovenaarsleerling aanbrengt.

9. Escape form the Dursleys

07:53 - 10:19

[2:26]

cd 01b

Deze cue start op dezelfde manier als de cue Arrival of baby Harry [2] van de eerste

film. We horen het magisch-intro-motiefje bij de celesta, begeleid door een

bourdontoon, gevolgd door de dreigende chromatische bewegingen bij de violen. Het is

als het ware een aankondiging van een magische gebeurtenis.

Ondertussen komt het geluid van een ronkende motor steeds dichterbij en merkt Harry

aan de hemel twee lichtjes op die steeds groter worden. Wanneer Harry ontdekt dat deze

vliegende auto bestuurd wordt door Ron en zijn tweelingsbroers, weerklinkt een

eenvoudig melodietje dat kan benoemd worden als het Weasley-motief. De fagot zet

vervolgens het Nimbus 2000-hoofdthema in en wanneer het raam losgerukt is van de

muur horen we het melodieuze Nimbus 2000-neventhema. De geslaagde bevrijding

van Harry Potter wordt tenslotte muzikaal beklonken met het breed uitgestreken Harry

Potter-hoofdthema.

10. The Burrow

10:23 - 11:08

[0:45]

niet uitgegeven

De jongens komen aan bij de Burrow, het Weasley-gezinshuis. De stilte in het magische

huishouden wordt versierd door tremolo‟s bij violen. Harry merkt de klok op die

63

aangeeft waar ieder familielid zich bevindt. Wanneer de wijzers terugkeren naar het

hokje home, weerklinkt een trage variatie op het wensthema. Dit kan eveneens een

aanwijzing zijn voor hoe Harry zich voelt. Hij is opnieuw weg bij de Dursleys en voelt

zich thuis in de magische wereld. De rustige ochtendsfeer komt echter tot een einde

wanneer Molly Weasley in een woede verschijnt.

11/

12.

Owl post and floo powder/ “Diagonally!”

12:59 - 14:39

[1:40]

niet uitgegeven

De gezinsduif Errol komt aanvliegen met de Hogwarts-schoolbrieven, begeleid door

uitbeeldende onhandige motiefjes bij de fluiten. De muziek houdt even halt wanneer de

duif tegen het raam aanvliegt, maar hervat zich al snel met een springerige variatie op

het eerste notengroepje uit het thema van de magische wereld. De muziek beweegt

zich zachtjes verder naar de volgende scène.

De cues lopen opnieuw naadloos in elkaar over en de precieze overgang is moeilijk te

bepalen. Bovendien blijft dezelfde sfeer behouden en is het dus aanvaardbaar om deze

als één cue te bekijken.

De muziek behoudt zijn speelse en frisse karakter met behulp van motiefjes bij de

houtblazers en de celesta, en tremolo‟s bij de violen. Harry staat op het punt voor het

eerst met floo powder te reizen. Hij moet een soort poeder gooien in de open haard en

duidelijk uitspreken waar hij naartoe wil. De aanloop naar zijn eerste poging gaat

gepaard met een licht dissonant spel bij fluiten en voorspelt de afloop. Harry is nerveus

en zegt diagonally in plaats van Diagon Alley en komt terecht in Borgin‟s shop.

13. Borgin‟s

14:59 - 15:41

[0:42]

cd 16

(0:00-0:42)

De winkel is overladen met duistere magische voorwerpen. De grimmige sfeer klinkt

door in de muziek met dissonante metaalachtige klankopeenvolgingen en

onheilspellende paukslagen. Harry houdt halt bij een beeld van een hand, maar wordt

erdoor vastgegrepen. De muziek tijdens de worsteling met die hand, is sterk gelijkend

op die uit de scène met het devil‟s snare uit Harry Potter and the Philosopher‟s Stone

(cue 52).

De overgang tussen deze en de volgende scène, alsook de bijhorende cues, wordt

geënsceneerd met Harry die door de deur van de winkel wandelt en terechtkomt in

Knockturn Alley.

14. Knockturn Alley / Diagon Alley

15:43 - 17:17

[1:34]

cd 06

De grimmige, duistere sfeer hervat zich muzikaal, wanneer Harry doorheen het sinistere

Knockturn Alley op zoek gaat naar Diagon Alley. Gelukkig wordt hij opgemerkt door

Hagrid en meteen weerklinkt het thema van de magische wereld, zij het nog enigszins

op een duistere toon.

Langzaam klaart de muziek op en wanneer beide terecht komen in Diagon Alley,

weerklinkt eveneens het vrolijke Diagon Alley-deuntje met de kenmerkende

blokfluiten en tamboerijn. Tijdens het blije weerzien met Hermione, horen we op de

achtergrond zachtjes het Harry Potter-hoofdthema, afgewisseld met het fanfare-

motiefje.

64

15. Gilderoy Lockhart

17:31 - 17:47

[0:16]

cd 04

(0:08-0:22)

Het personage van Gilderoy Lockhart, de nieuwe professor Verdediging tegen de

Zwarte Kunsten, wordt onmiddellijk muzikaal vastgelegd. Deze korte cue stelt het

pompeuse, hooghartige themaatje voor dat verbonden wordt met de zelfbeminnende

Lockhart.

16. Encounter with the Malfoys

18:57 - 21:24

[2:27]

niet uitgegeven

Na Harry‟s opmerkelijk kennismaking met hun nieuwe professor, kruisen de jongeren

het pad van schoolvijand Draco Malfoy en zijn vader Lucius. De muziek krijgt meteen

een dreigende ondertoon bij de lage strijkers met een traag opeenvolgende

notensequentie.

17. Platform nine-and-three quarters

21:25 - 21:54

[0:29]

niet uitgegeven

Deze cue is opnieuw sterkt verwant met de gelijknamige cue uit de eerste Harry Potter-

film (cue 18). Hetzelfde opgewekte melodietje weerklinkt wanneer de tweelingsbroers,

Ginny en Mr. en Mrs. Weasley nu doorheen de muur op het platform terecht komen.

18. The barrier is closed

21:55 - 22:39

[0:44]

niet uitegegeven

Harry en Ron nemen samen hun aanloop, begeleid door een stijgende beweging bij de

violen en de fluiten. De twee botsen echter frontaal tegen de muur aan, die om een of

andere redenen gesloten is. De muziek beweegt verstrooid verder met een versnippering

van het melodietje Platform nine-and-three quarters. De jongens beseffen dat ze de

enige trein naar Hogwarts gemist hebben.

19. The flying car

22:40 - 25:43

[3:03]

cd 05

Uiteindelijk beslissen Harry en Ron om te proberen met de vliegende auto het kasteel te

bereiken. De energieke muziek start met stijgende bewegingen, gelijklopend met de

betoverde auto die de lucht in gaat. Af en toe weerklinkt een gejaagd Harry Potter-

hoofdthema bij de fluiten, afgewisseld door intervalsprongen bij de kopers. Glijdende

bewegingen bij de violen en de fluiten houden de snelheid in het stuk. Een haastig ritme

bij de lage strijkers houdt aan, wanneer in de verte de hoorn van de trein weerklinkt. De

trein zit hen letterlijk op de hielen. Ron moet uitwijken, maar Harry‟s deur vliegt open

en Harry kan zich nog net vastgrijpen aan de openslaande deur. Spanningsvolle

tremolo‟s en korte motiefjes bij de violen onderschrijven de worsteling om Harry veilig

terug in de auto te krijgen. Doorheen dit hele stuk wordt er een motiefje herhaald, dat

kan aangeduid worden als het motiefje van de vliegende auto.

Uiteindelijk weerklinkt het Harry Potter-hoofdthema bij de kopers, gevolgd door het

tweede deel van het thema van de magische wereld. Het geheel wordt kracht bijgezet

door het koorgezang.

Plots begeeft de motor van de vliegende auto het en maken de jongens een harde

65

noodlanding in een eeuwenoude beukwilg. De muziek zet een spectaculaire

intervaldaling in vanuit de hoogste registers naar de lage registers bij de kopers.

20. The car flees / Entering Hogwarts

27:17 - 27:41

[0:24]

niet uitgegeven

Gedeukt en dooreen geschud, komt de auto uiteindelijk op vaste grond terecht. Maar hij

krijgt een eigen willetje en gooit alles en iedereen eruit, inclusief Harry en Ron.

Wanneer de deuren terug dichtslaan en de auto richting het Donkere Bos rijdt, start deze

cue. Opnieuw horen we het motiefje van de vliegende auto. Met een licht dalende

beweging sterft de muziek uit.

21. Meeting Mr. Filch

27:58 - 28:17

[0:19]

niet uitgegeven

Harry en Ron hebben uiteindelijk toch het kasteel bereikt, maar worden er opgewacht

door de norse conciërge Mr. Filch. De muziek creëert meteen een onheilspellende sfeer

en maakt de overgang naar de volgende scène in het kantoor van professor Snape. De

cue eindigt abrupt na een toename van het volume, wanneer de krant met het avontuur

van de jongens in beeld komt.

22. Professor Snape‟s office

28:58 - 29:49

[0:51]

niet uitgegeven

Prof. Dumbledore en McGonagall komen in beeld en de muziek zet in met dezelfde

onheilspellende ondertoon. Het tweede deel van het thema van de magische wereld

weerklinkt kort bij de celesta en de hobo terwijl de jongens hun straf afwachten.

23. Hogwarts Castle / Greenhouse

29:50 - 30:15

[0:25]

niet uitgegeven

Het tweede deel van het thema van de magische wereld weerklinkt in vol ornaat,

terwijl de camera het Hogwarts-kasteel in beeld brengt en inzoomt op de tuinserres. Dit

laatste gaat gepaard met dalende beweging bij de strijkers door middel van groepjes van

twee zestienden.

24. Introducing Colin

31:53 - 32:25

[0:32]

cd 07

(0:00-0:32)

Deze cue start met een feestelijk en ontspannen melodietje bij de fluit en de klarinet, dat

voortgezet wordt door de trompetten. Ondertussen maken Harry en Ron kennis met een

ijverige nieuweling in het Gryffindor-huis, Colin Creavy.

25./

26.

Howler delivery/The Howler speaks

32:26 - 33:05

[0:39]

niet uitgegeven

De uil van de Weasley-familie komt aangevlogen en de muziek zet in met grillige

motiefjes bij de fluiten en een melodietje, dat eventueel aangeduid kan worden als het

motiefje van Errol. Ondertussen horen we een variatie op het chromatische

vliegmotief bij de celesta en de violen. De uil maakt opnieuw een onzachte landing en

66

onderbreekt daarmee de melodiebeweging. Enkele verspreide pizzicato‟s luidden het

einde van deze cue in en tezelfdertijd het openen van the howler, die de razende preek

van Mrs. Weasley bevat.

Deze twee cues lopen opnieuw in elkaar over, zonder duidelijke aanwijzing waar

precies de overgang zit.

27. Professor Gilderoy Lockhart

33:49 - 34:29

[0:40]

cd 04

(0:00-0:40)

De deur van het bureau van de nieuwe professor gaat open en de muziek zet in met het

typerende thema van Gilderoy Lockhart. Na zijn persoonlijke introductie, heeft hij

een eerste opdracht klaar. De volgende cue start wanneer Lockhart de taak uitlegt aan

de leerlingen.

28. Cornish Pixies

34:30 - 36:35

[2:05]

cd 15

De sfeer wordt dreigender en er weerklinkt een sinister motiefje op de achtergrond.

Wanneer Lockhart het doek van de kooi trekt, schakelt de muziek over naar het hoge

register, om de schelle kreten van de cornish pixies extra kleur te geven. De muziek

barst los in totale chaos op het moment dat professor Lockhart de venijnige wezentjes

loslaat in het klaslokaal. De verschillende instrumentgroepen spelen afwisselend en

gecombineerd grillige passages, maar volgen wel de acties op het scherm. Zo is er een

duidelijk dalende notenbeweging, wanneer het skelet, dat midden in de klas hangt, naar

beneden valt.

Hermione beëindigt het spektakel met een zwaai van haar toverstok door de diertjes te

immobiliseren. De muziek krijgt plots een ijl en zwevend karakter. De eindnoten van

deze cue maken de overgang naar de volgende scènes, namelijk een zicht op het kasteel

in de vroege morgen en het Gryffindor-team dat zich begeeft naar het oefenveld.

29./

30.

Encounter with Malfoy /

Ron versus Malfoy

37:05 - 37:44

[0:39]

niet uitgegeven

Het Slytherin-team is echter ook op weg naar het oefenveld om te trainen met hun

nieuwe zoeker. De cue start wanneer Draco Malfoy vanuit de groep naar voren treedt

als het nieuwe teamlid. De muziek krijgt meteen een duistere ondertoon mee, door de

brede noten bij de lage strijkers.

Er valt een kleine pauze na een rake opmerking van Hermione tegenover de pochende

Draco Malfoy. De muziek hervat zich samen met de beledigende woorden van Malfoy.

Ron spreekt meteen een toverspreuk uit, maar zijn kaduke toverstok laat de spreuk op

hemzelf inwerken. De magische handeling gaat gepaard met een beweging bij de violen

en de harp.

31. Ron and slugs

37:48 - 38:21

[0:33]

niet uitgegeven

Rons spreuk heeft als effect dat hij voortdurend slakken spuwt, maar werkt zich nu

jammergenoeg uit op zichzelf. Een houterige melodie bij de fagot wordt begeleid door

pizzicato bij de stijkerbassen, terwijl Harry en Hermione, de arme Ron tot bij Hagrid

brengen.

67

32. Hermione and Hagrid‟s hut

38:44 - 39:52

[1:08]

cd 07

(0:34-1:49)

Deze cue zet in met gevoelige vioolstreken, wanneer Hermione de beledigende

opmerking van Malfoy vertelt aan Hagrid. Hij noemde haar een modderbloedje, een

scheldwoord voor kinderen die niet uit een zuivere tovenaarsfamilie komen. Op de

tonen van een zacht melodietje bij de hobo, troost Hagrid Hermione.

We maken opnieuw de overgang naar de volgende scène, waarin Harry zijn straf uitzit

bij professor Lockhart.

33./

34.

Hearing the voice/

Mrs. Norris petrified

41:41 - 44:08

[2:27]

niet uitgegeven

Op de terugweg van zijn strafstudie bij professor Lockhart, hoort Harry een stem achter

de muren. Even voordien was dit ook gebeurd, maar Lockhart verzekerde hem dat hij

niets gehoord had. Deze keer zegt de mysterieuze stem dat hij bloed wil en zal

moorden. Harry komt Ron en Hermione tegen in de gang en wil het vertellen, wanneer

hij het nogmaals hoort. De cue start op het moment dat Harry naar het stemgeluid toe

begint te lopen, achtervolgd door Ron en Hermione. Begeleid door paukenslagen en een

drijvend ritme bij de strijkers, komen de drie vrienden uiteindelijk terecht in een onder

water gelopen gang. Het grimmige thema van de spinnen zet in, wanneer ze een hele

sliert spinnen naar buiten zien vluchten.

Even later ontdekken ze de onheilspellende, met bloed geschreven boodschap op de

muur: “De Geheime Kamer is open. Pas op, vijanden van de erfgenaam.” Het

koorgezang geeft het moment waarop de tekst op het scherm verschijnt, een extra

impact. Het thema van de Geheime Kamer weerklinkt bij de hoorn, gevolgd door het

gelijknamige neventhema bij de strijkers. Deze motieven worden voor de eerste keer

en zonder omwegen verbonden met het gegeven van de Geheime Kamer.

De arpeggio-bewegingen stoppen wanneer Draco Malfoy als eerste reageert op de

boodschap. De muziek weerspiegelt weerom de duistere en gespannen sfeer die heerst

onder de jongeren. Het neventhema van de Geheime Kamer zet opnieuw in nadat Mr.

Filch ontdekt dat zijn kat versteend is en Harry ervan beschuldigt. Het volume neemt

snel toe tot de muziek terugvalt op enge vioolstreken nadat Dumbledore is aangekomen.

Even weerklinkt in de verte het eerste motiefje van het thema van de magische

wereld.

35./

36.

The Professors and the moving stairs/

Hearing voices

44:36 - 46:19

[1:43]

niet uitgegeven

Enkel de professoren en de drie vrienden blijven achter op de gang. Er wordt druk

gespeculeerd of Harry de schuldige is of niet. De cue start samen met het pleidooi van

professor Snape. De muziek bepaalt wederom de mysterieuze en gespannen sfeer.

Het thema van de magische wereld zet voorzichtig in bij de hobo en laat de muziek

lichtjes openbloeien, wanneer Dumbledore Mr. Filch verzekert dat zijn kat terug gezond

zal worden. De aanmaning tot voorzichtigheid van de directeur maakt de overgang naar

de volgende scène met de immense hal en zijn bewegende trappen, muzikaal begeleid

door energieke tremolo‟s bij de strijkers.

Harry, Ron en Hermione praten op weg naar hun slaapvertrekken na over de boodschap

en de mysterieuze stem die enkel Harry kan horen. Het thema van de magische wereld

sluit deze cue af.

68

37. History of the Founders

47:20 - 49:20

[2:00]

niet uitgegeven

Op vraag van Hermione, vertelt professor McGonagall de legende van de Geheime

Kamer. De cue zelf bestaat uit een herneming van het drie-notenmotief van de Steen

der Wijzen. De muziek breidt zich langzaam uit, terwijl het motief herhaald wordt door

verschillende instrumenten. Met behulp van dit themaatje wordt er een suggestieve en

mysterieuze sfeer gecreëerd. Het is dus geen verwijzing naar de Steen der Wijzen, maar

wordt ingezet om dezelfde raadselachtige atmosfeer op te roepen die rond het gegeven

van de Steen hing.

38. Forming the plan

50:07 - 50:50

[0:43]

niet uitgegeven

Begeleid door een op- en neergaande spanningsvolle beweging bij de strijkers, beramen

Harry, Ron en Hermione hun plan om te achterhalen wie de erfgenaam is van Slytherin.

Ze vermoeden dat het Draco Malfoy is en willen door middel van het polyjuice potion

de gedaante aannemen van diens beste vrienden om de waarheid te ontfutselen.

39. The Quiddittch match 50:53 - 55:48

[4:55]

niet uitgegeven

De cue zet kordaat in met het Nimbus 2000-hoofdthema. De Quidditch-wedstrijd

tussen Gryffindor en Slytherin is reeds in volle gang en ditmaal is Slytherin aan de

winnende hand. De muziek heeft dezelfde drijvende ritmiek en jagende

versieringsmotiefjes als tijdens de wedstrijd uit de eerste film. De actie vindt ook nu

zijn weerspiegeling in de muzikale bewegingen. Dit is vooral duidelijk tijdens de

passage waarin Harry achterna gezeten wordt door een op hol geslagen beuker.

Even later spot Harry als eerste de snitch, begeleid door een motiefje bij de celesta en

zet hij de achtervolging in, op de hielen gezeten door Draco Malfoy en de dolle beuker.

De muziek maakt een dalende beweging bij de kopers en houdt even in, wanneer

Malfoy na een ongelukkig manoeuvre de grond raakt. Harry maakt echter nog steeds

jacht op de snitch en aangespoord door trompetgeschal, krijgt hij het vliegensvlugge

gouden balletje te pakken en rijft de overwinning binnen voor Gryffindor. De kaduke

beuker is echter nog niet uitgeteld en probeert Harry alsnog te raken, maar wordt

uiteindelijk vernietigd door Hermione. Terwijl iedereen naar de gewonde Harry

toeloopt, sterft de muziek langzaam uit.

40. Dobby reappears 58:55 - 1:00:46

[1:51]

niet uitgegeven

In de ziekenzaal heeft Harry onverwacht bezoek gekregen van Dobby, de huiself, die

hem wederom waarschuwt om de school te verlaten. De cue start met enkele

celestaklanken nadat verderop een deur is dichtgeslagen. Het thema van de Geheime

Kamer weerklinkt vanuit de verte in een gevarieerde vorm wanneer Dobby vertelt dat

er iets ergs zal gebeuren op Hogwarts. Hun gesprek wordt echter verstoord wanneer de

professoren het versteende lichaam van Colin Creavy binnenbrengen in de ziekenzaal.

Het mysterieuze drie-notenmotief zet opnieuw in, gevolgd door een langzame variatie

op het thema van de Geheime Kamer.

69

41. Moaning Myrtle

1:01:13 - 1:01:45

[0:32]

cd 11

(1:21-2:05)

Na het vermelden van de naam Moaning Myrtle zet de grillige muziek in met tremolo‟s

bij violen. De hobo en de fagot vallen in met een vinnig melodietje, het thema van

Moaning Myrtle. Het is een perfecte weerspiegeling van het humeurige, lichtgeraakte

karakter van de geest van het meisje.

42. Dueling club I

1:02:29 - 1:03:07

[0:38]

cd 08

(0:00-0:42)

Professor Lockhart heeft het initiatief genomen een dueleerclub op te richten, zodat de

leerlingen zich kunnen verdedigen tegenover de kwade krachten. Op het moment dat

hij, ter assistentie professor Snape op het podium roept, gaat de muziek van start met

het thema van Gilderoy Lockhart. De accentnoten spelen handig in op de

dueleerbewegingen, zoals het opheffen van de toverstok en de buiging naar elkaar toe.

Een triller bij de violen en een toename van het volume leiden de krachtige

verdedigingsspreuk van professor Snape in. Deze cue stopt abrupt wanneer Lockhart

vervolgens met een harde klap op de grond terecht komt.

43. Dueling club II

1:03:58 - 1:06:33

[2:45]

cd 08

(1:32-4:08)

Harry Potter neemt het op tegen Draco Malfoy in een duel. Vanaf het moment dat

Malfoy het podium bestijgt, zet de muziek in met een duistere ondertoon bij de lage

strijkers en spanning bij de violen. Het tromgeroffel start wanneer beide de

toverstokken opheffen en vervolgens van elkaar wegwandelen. De muziek valt terug op

enge tremolo‟s bij de violen op het moment dat Lockhart begint af te tellen. Met een

energieke muzikale beweging spreekt Malfoy vroegtijdig zijn spreuk uit en vliegt Harry

meters ver achteruit. De muziek beweegt naar de achtergrond om opnieuw los te barsten

wanneer Harry zonder aarzelen een tegenspreuk afvuurt op Malfoy. Draco laat zich

echter niet doen en begeleid door zware accentnoten bij de kopers, tovert hij een slang

tevoorschijn. De muziek wordt ijl, met zware basnoten tegenover de violen in het

hoogste register. Tot ieders verbazing praat Harry tegen de slang in een onverstaanbare

taal. Snape maakt een einde aan het gebeuren en vernietigt de slang. Alles valt stil en

iedereen kijkt verbijsterd naar Harry Potter. Uiteindelijk hervat de muziek zich met

zware tonen bij de lage strijkers en een motief dat herhaald wordt bij de trombones.

44. Parseltongue

1:07:04 - 1:07:46

[0:42]

niet uitgegeven

Harry ontdekt dat hij een parselmouth is, iemand die kan praten met slangen. Het is een

zeldzame eigenschap van vele duistere tovenaars. Op de achtergrond weerklinkt het

tweede deel van het thema van de magische wereld met de zachte celestaklanken,

gevolgd door een brede variatie ervan bij de fluiten en beëindigd door het eerste

motiefje van hetzelfde thema. De lange eindnoot maakt de overgang naar de volgende

scène.

70

45. Finding Justin

1:08:27 - 1:10:50

[2:23]

cd 17

(0:55 - 3:36)

De cue zet in met het sinistere drie-notenmotief en scherpe vioolmotiefjes, wanneer

Harry in de gangen opnieuw de mysterieuze stem hoort. De klarinet neemt het motief

over en geeft het meer diepgang. Harry wandelt toch verder en bij het omgaan van de

hoek, valt het magisch-intro-motief in als voorbereiding op wat we zullen zien.

Begeleid door de chromatische, licht dissonante bewegingen bij de violen, nadert Harry

de versteende geest en op de tonen van het neventhema van het thema van de Geheime

Kamer treft hij er ook het versteende lichaam van Justin aan. Even later valt het thema

van de spinnen in wanneer Harry opnieuw een hele rij spinnen ziet vluchten.

Ondertussen zijn Mr. Filch en Minerva McGonagall aangekomen op de plaats van de

misdaad en ziet het er niet goed uit voor Harry Potter. Spanningsvolle muziek bij de

strijkers leidt hem naar het bureau van professor Dumbledore.

46. Dumbledore‟s office

1:10:51 - 1:12:16

[1:25]

cd 13

(0:30-1:54)

Als het ware half slapende muziek, met enkele motiefjes bij de houtblazers en de

celesta, laat ons kennismaken met Dumbledore‟s bureau, dat overladen is met allerlei

magische snufjes en tientallen portretten. Harry Potter merkt er ook de sorteerhoed op

en vraagt hem of hij zeker is, dat hij Harry in het juiste huis heeft geplaatst. De muziek

beweegt ondertussen rustig verder en gaat ongemerkt over in het zachtaardige thema

van Fawkes the Phoenix. Harry benadert de merkwaardige vogel, maar deze laatste vat

plotseling vuur en valt in as uiteen.

47. Fawkes is reborn

1:12:41 - 1:13:08

[0:27]

cd 13

(0:00-0:30)

Zachte celestaklanken luiden opnieuw het thema van Fawkes the Phoenix in, wanneer

deze herboren uit zijn as herrijst.

48. Dumbledore and Harry talk

1:13:51 - 1:14:12

[0:21]

niet uitgegeven

Dumbledore voelt dat Harry iets dwarszit en vraagt hem om het te vertellen. Harry

twijfelt echter en deze twijfel wordt kracht bijgezet door het drie-notenmotief.

Uiteindelijk beslist Harry te zwijgen over de stem die hij heeft gehoord.

De overgang naar de volgende scène is tevens de overgang naar de volgende muzikale

cue.

49. Christmas at Hogwarts

1:14:12 - 1:14:45

[0:33]

niet uitgegeven

Het sneeuwlandschap en de feestelijke belletjesmuziek kondigen de kerstvakantie op

Hogwarts aan. De muziek bouwt langzaam af tot enkel de melodielijn overblijft en

vervolgens uitsterft. We bevinden ons nu in de Grote Hal met Harry, Ron en Hermione.

71

50. Cakes for Crabbe and Goyle

1:15:25 - 1:16:17

[0:52]

cd 17

(0:00-0:55)

De vrienden hebben hun plan om Malfoy te ondervragen in gang gezet. Een eerste stap

is Crabbe en Goyle uitschakelen en dit doen ze door middel van cakejes met een

slaapbrouwsel. Deze cue begeleidt de scène waarin de gulzige Crabbe en Goyle de

cakejes ontdekken en gretig naar binnen werken. Het brouwsel werkt snel en even later

zijn de twee uitgeteld. De muziek kenmerkt zich door zijn speelsheid en ondeugend

karakter. Het Nimbus 2000-hoofdthema wordt ingezet in een luchtige variatie,

aanvankelijk bij de lichte houtblazers, bij het aankomen van Crabbe en Goyle gespeeld

door de logge klank van de tuba. De muzikale relatie met de beweging op het scherm is

ook hier opvallend. Enkele stijgende celestaklanken begeleiden het omhooggaan van de

cakejes en het omver vallen van Crabbe en Goyle gaat gepaard met een scherp dalende

boogstreek bij de violen.

51. Polyjuice Potion

1:16:21 - 1:19:17

[2:56]

cd 16

(0:45-3:52)

De volgende stap is het drinken van het polyjuice potion gemengd met een haartje van

de persoon in wie ze willen transformeren. Opnieuw weerklinkt het speelse Nimbus

2000-hoofdthemaatje bij de lichte houtblazers en de fagot. De sfeer slaat echter om,

wanneer de eigenlijke transformatie zich inzet. Begeleid door een stijgende beweging

bij zowel de violen als de blazers zien we het gezicht van Harry veranderen in dat van

Goyle. Na een kleine pauze die de verbazing van Harry en Ron weerspiegeld, hervat de

muziek zich met hetzelfde Nimbus 2000-thema.

Op weg naar de Slytherin-vertrekken beweegt de muziek zich naar de achtergrond met

als functie het creëren van een spannende sfeer. De komst van Malfoy gaat opnieuw

gepaard met de duistere klanken van de lage bassen.

52. Interrogating Malfoy / Hermione is a cat

1:19:49 - 1:22:12

[2:32]

niet uitgegeven

Harry en Ron bevinden zich nu samen met Malfoy in de Slytherin-kamers. De muziek

onderlijnt met de lage strijkersbassen de grimmige, enge sfeer die er hangt. Af en toe

wordt het geheel gecontrasteerd met motiefjes bij de houtblazers. Uiteindelijk vertelt

Malfoy over de Geheime Kamer, op de tonen van het mysterieuze drie-notenmotief.

De twee moeten echter wegvluchten want het drankje is bijna uitgewerkt. Ze komen

terug bij Hermione en na een kleine pauze ontdekken ze dat Hermione in een kat

getransformeerd is. De muziek neemt een ijle sfeer aan, geaccentueerd door de

celestaklanken. Het einde van de cue maakt de overgang naar het volgende shot dat het

kasteel bij nacht toont.

53. Finding the diary

1:23:41 - 1:23:50

[0:09]

niet uitgegeven

Begeleid door de magische celesta- en harpklanken, raapt Harry het dagboek op dat

weggegooid werd in het toilet van Moaning Myrtle.

72

54. Examining the diary

1:23:51 - 1:26:20

[2:29]

niet uitgegeven

Terug in de gemeenschappelijke kamer van Gryffindor onderzoekt Harry het vreemde

dagboek dat blijkbaar toebehoort aan ene Tom Marvolo Riddle, maar waarvan er geen

enkele bladzijde beschreven is. De ijle muziek creëert een mysterieuze sfeer,

gelijkaardig aan de transparante muziek die de scènes uit de eerste film met de

onzichtbaarheidsmantel begeleidde. Dit is toepasselijk want ook de tekst in het dagboek

wordt onzichtbaar nadat deze geschreven is. Het verdwijnen van de woorden wordt

muzikaal geaccentueerd door sterk contrasterende noten van de lage strijkers.

Het moment waarop het dagboek “yes” antwoord op de vraag of hij iets af weet van de

Geheime Kamer, gaat gepaard met de inzet van het drie-notenmotief. De muziek met

herhaling van het thema bloeit open en ook het koorgezang valt in, wanneer Harry door

het dagboek wordt „opgezogen‟ en vijftig jaar teruggaat in de tijd.

Deze cue vloeit bijna ongemerkt over in de volgende.

55. Meeting Tom Riddle

1:26:21 - 1:29:40

[3:19]

cd 14

Harry is getuige van het wegvoeren van een meisje, dat gedood is nadat de Geheime

Kamer werd geopend. Hij maakt er kennis met Tom Riddle, die een onschuldige Hagrid

als dader aanwijst. De muziek creëert opnieuw een grimmige en dreigende sfeer. We

horen sporadisch het drie-notenmotief en eveneens het spinnenthema wanneer de spin

Aragog van onder Hagrids zorg ontsnapt. Het geheel bereikt een apotheose op de tonen

van het drie-notenmotief dat Harry terugbrengt naar het heden.

56. Hogwarts Castle briefly

1:29:41 - 1:29:56

[0:15]

niet uitgegeven

Het tweede deel van het thema van de magische wereld zet onmiddellijk in, in dezelfde

opgewonden en grootse sfeer als de vorige cue. Via een zicht op Hogwarts wordt de

overgang gemaakt naar de volgende scène op de binnenplaats van het kasteel. De

muziek sterft vlug uit.

57./

58.

Meeting Neville /

Intruder in the boy‟s dormitory

1:30:48 - 1:31:40

[0:52]

niet uitgegeven

De cue start zacht op het einde van het gesprek tussen Harry, Hermione, Ron en Hagrid.

Maar wanneer Neville komt aangelopen, krijgt de muziek een opgewonden karakter,

met een snelle ritmiek bij de strijkers. De jongeren rennen richting Harry‟s slaapkamer

en het geheel valt terug op een fagotsolo, begeleid door de cello en de contrabas. De

enge sfeer in de muziek weerspiegelt de verwarring die heerst, wanneer ze zien dat

Harry‟s bed en zijn spullen dooreen zijn gehaald. Het dagboek van Tom Riddle is

verdwenen. De muziek sterft uit op de overgang naar de volgende scène.

59. Hermione petrified

1:32:08 - 1:32:49

[0:41]

niet uitgegeven

Na het afgelasten van de geplande Quidditch-wedstrijd, neemt professor McGonagall

Ron en Harry mee naar de ziekenboeg, waar ze tot hun ontzetting het versteende

73

lichaam van Hermione aantreffen. De muziek begeleidt de scène op een zachte,

troostende manier, met zachte vioolstreken en kleine motiefjes bij de celesta.

60. Visiting Hagrid

1:33:43 - 1:34:21

[0:38]

niet uitgegeven

Begeleid door een transparante muzikale sfeer, wandelen Harry en Ron onder de

onzichtbaarheidsmantel naar Hagrids hut. Diepe basnoten bij de lage strijkers

accentueren de bewegingen op het scherm. De muziek sterft langzaam uit.

61. An unexpected visit 1:34:43 - 1:38:19

[3:36]

niet uitgegeven

Harry wil Hagrid vragen of hij iets meer weet over de Geheime Kamer, maar net op dat

moment wordt er op de deur geklopt. Harry en Ron verbergen zich onder de mantel.

Tremolo‟s bij de violen gaan over in de transparante „onzichtbaarheids-sfeer‟ in

combinatie met de zachtaardige celesta- en harpklanken, wanneer Dumbledore en de

minister van magie voor de deur blijken te staan.

De aankomst van Lucius Malfoy gaat opnieuw gepaard met de samenzwerende

basnoten bij de lage strijkers. Op de tonen van het drie-notenmotief kondigt hij aan dat

besloten is om Dumbledore te doen af treden als directeur. De muziek klaart even op bij

het vertrek van Dumbledore die nog vlug verkondigt, dat er altijd hulp geboden zal

worden aan diegene die trouw blijven aan hem. Met een klein knikje kijkt hij even

richting de verborgen vrienden, begeleid door harp- en celestaklanken.

Het eerste motiefje van het thema van de magische wereld weerklinkt zachtjes, zowel

bij het buitengaan van Dumbledore, als van Hagrid, die opnieuw aangehouden is op

verdenking van het loslaten van het monster.

62. Following the spiders

1:38:24 - 1:39:21

[0:57]

cd 12

(0:00-0:38)

Op de valreep kon Hagrid de vrienden nog zeggen de spinnen te volgen indien ze meer

te weten willen komen. Even na hun vertrek, zien Harry en Ron een sliert spinnen die

zich begeven richting het Dark Forest. Het thema van de spinnen zet zich in en Harry

en Ron beslissen de raad van Hagrid op te volgen. Het enge motief herhaalt zich

voortdurend, afwisselend bij de fluiten en de violen, tot de muziek opnieuw een

grimmige, ijle sfeer krijgt bij het binnengaan van het bos en snel uitsterft.

63. Meeting Aragog

1:40:27 -1:42:39

[2:12]

cd 12

(00:38-3:18)

De lage strijkers zetten in met een gestaag tempo, terwijl Harry en Ron nog steeds het

spoor van de ondertussen honderden spinnetjes volgen. De muziek beweegt zich naar de

achtergrond en houdt een kleine pauze, tot de gigantische spin Aragog tevoorschijn

komt, kracht bijgezet door dissonant klinkende motieven, afwisselend bij de schelle

koperblazers. De muziek beweegt zich dreigend verder in de diepten, maar krijgt

opnieuw een het grimmige karakter met een snellere versie op het thema. De twee

jongens worden omsingeld door honderden hongerige spinnen.

74

64. Fleeing the spiders

1:42:39 - 1:46:00

[3:21]

cd 10

(1:02-4:32)

Het thema van de spinnen bij de violen zet zich zonder aarzelen in. De muziek

beweegt kronkelend verder, begeleid door krachtstoten bij de lage strijkers, die het

geheel een drijvende kracht meegeven. Harry en Ron worden gered door de vliegende

auto en kunnen aan de spinnen ontsnappen.

Ze denken veilig te zijn, maar na een stilte van 25sec zet de muziek zich weer met volle

kracht in. Het chaotische karakter weerspiegelt het gewriemel van de honderden

spinnen, die in een razendsnel tempo op Harry en Ron afkomen, muzikaal gevormd

door snel afwisselend motiefjes bij de verschillende instrumenten. Vooral de

koperblazers geven het geheel extra kleur met hun schelle klanken.

Uiteindelijk laten ze de auto de lucht ingaan, om even later net buiten het bos te landen,

begeleid door dezelfde dalende intervallen als wanneer ze de oude beukwilg naderden.

65. Visiting Hermione

1:46:26 - 1:48:06

[1:40]

niet uitgegeven

Deze cue begint reeds wanneer Harry en Ron nog aan de rand van het Verboden Bos

staan. Het maakt op de tonen van het eerste motiefje van het thema van de magische

wereld de overgang naar de ziekenboeg waar Harry en Ron op bezoek zijn bij de

versteende Hermione. Hier horen we een vertraagde versie van het wensthema bij de

hobo, begeleid door de zachte klanken van de harp.

Plots vindt Harry een stuk verfrommeld papier in de geklemde handen van Hermione.

De muziek beweegt opnieuw naar het lage register wanneer Harry en Ron door de

gangen wandelen en proberen uit te dokteren wat Hermione hen wil zeggen. We horen

het thema van de Geheime Kamer bij de hobo, nogmaals begeleid door harptokkeling,

dat overgaat in het neventhema. Harry en Ron ontrafelen stilaan het mysterie.

66 To the third floor corridor

1:48:45 - 1:50:47

[2:02]

niet uitgegeven

De muziek beweegt opnieuw spanningsvol en dreigend bij de lage strijkers. Plots horen

Harry en Ron de stem van professor McGonagall die alle leerlingen oproept naar hun

kamers te gaan en alle leerkrachten naar de derde verdieping. Begeleid door een

stuwend ritme wagen Ron en Harry zich ook naar de derde verdieping waar er een

nieuwe boodschap op de muren is geschreven. Het hoofdthema van de Geheime

Kamer en het neventhema zetten zich in bij de celesta wanneer bekend raakt dat er

een meisje de Kamer is ingenomen. Het slachtoffer is Ginny Weasley. Versterkt door

koorgezang weerklinkt nogmaals het thema van de Geheime Kamer.

67. Questioning Myrtle

1:51:56 - 1:53:10

[1:14]

cd 11

(0:00-1:21)

De zwevende melodietjes van de Moaning Myrtle-muziek creëren opnieuw een

transparante sfeer. Harry ondervraagt haar over haar dood en beseft dat zij het meisje

was dat vijftig jaar geleden vermoord is door het monster, de basilisk.

75

68. Finding the entrance

1:53:10 - 1:55:24

[2:14]

niet uitgegeven

Harry gaat op aanwijzing van Myrtle op zoek naar de ingang van de Kamer bij de

wasbak en vindt ze ook effectief, begeleid door het drie-notenmotief. Het volume van

de muziek neemt geleidelijk aan toe, alsook het aantal instrumenten die het motief

herhalen. Het werkt toe naar een climax, namelijk het openen van de ingang nadat

Harry in sisselspraak heeft gesproken. Eenmaal open blijft het motief zich herhalen,

maar nu is het orkest opnieuw herleid tot slechts een aantal instrumenten, waaronder de

fagot. We horen nog even het thema van Moaning Myrtle vooraleer de jongens

professor Lockhart achterna springen. De muziek stopt net nadat Ron als laatste

gesprongen is.

69. “Obliviate!”

1:55:37 - 1:57:01

[1:24]

niet uitgegeven

De muziek wordt opnieuw gekarakteriseerd door het spel bij de lage bassen en creëert

de gepaste dreigende en spannende muziek terwijl ze door de ondergrondse gangen

wandelen. Het eerste thema dat speelt is het neventhema van de Geheime Kamer.

Vervolgens horen we het drie-notenmotief wanneer Lockhart Ron‟s toverstaf te

pakken krijgt en de vrienden bedreigt. Zijn poging om Harry‟s geheugen magisch te

wissen, keert zich echter tegen hem door de kapotte toverstok van Ron. Hij komt met

een smak tegen de muur terecht en beëindigt hiermee de cue.

70./

71./

72.

Entering the Chamber I /

Entering the Chamber II/

Finding Ginny and Tom Riddle

1:58:10 - 2:03:37

[5:27]

niet uitgegeven

De harde klap van Gilderoy Lockhart heeft de gang gedeeltelijk doen instorten. Harry

moet alleen verder gaan, nog steeds begeleid door de sinistere muzikale sfeer. Hij komt

tegenover een dikke stalen deur te staan die hij met sisselspraak open weet te krijgen.

Hij komt vervolgens terecht in een imposante zaal met langs beide kanten tientallen

kolossale slangenhoofden en op het einde een soort medusa-hoofd. De overweldigende

indruk wanneer we samen met Harry de ontzagwekkende ruimte betreden, wordt kracht

bijgezet door hoorngeschal.

Aan het einde van de zaal ziet Harry Ginny liggen en hij rent naar haar toe. Het koor

valt in, samen met het zware tromgeroffel van het chess game uit de eerste film (cue

54), dat nogmaals de grootsheid van het tafereel benadrukt.

De muziek valt terug op het fluitspel en zware vioolstreken, wanneer Harry de

bewusteloze Ginny bereikt. Tom Riddle komt ten tonele en begeleid door de ijle,

transparante orkestklanken in combinatie met de herhaling van het drie-notenmotief bij

verschillende instrumenten, vertelt hij hoe hij Ginny in zijn macht kreeg via het

dagboek en dat hij diegene is die de basilisk beveelt. Het volume neemt opnieuw toe en

bereikt een climax wanneer duidelijk wordt dat Tom Marvolo Riddle niemand minder is

dan Lord Voldemort. Na de bekendmaking weerklinkt even het you-know-who-thema,

gevolgd door het thema van Voldemort en de herneming van het drie-notenmotief.

Hier zien we duidelijk de overgang van het suggestieve you-know-who-thema naar het

bevestigende thema van Voldemort.

De hevige discussie tussen Tom Riddle en Harry Potter wordt begeleid door tremolo‟s

bij de strijkersgroep en gaat op zijn hoogtepunt over in de volgende cue.

76

Het samenvoegen van deze drie cues heeft twee redenen. Eerst zijn er de talrijke sound-

effects die het bepalen van de precieze overgangen zeer moeilijk maken, bijvoorbeeld

het openen van de zware toegangsdeur tot de zaal. Ten tweede beweegt de muziek zich

in dezelfde sfeer en worden er geen abrupte overgangen gemaakt die een dergelijk

samennemen ervan zouden tegenspreken.

73. Fighting the Basilisk I

2:03:37 - 2:05:53

[2:16]

cd 18

(0:00-2:36)

Enkele krachtige stijgende motieven bij de fluiten geven de aanloop naar het luisterrijke

Fawkes-thema. Fawkes komt aangevlogen en laat de sorteerhoed in Harry‟s handen

vallen. De muziek valt terug in de dreigende sfeer, maar neemt opnieuw in volume toe

wanneer Riddle de basilisk oproept. De drijvende, zware orkestklanken begeleiden de

achtervolging en gaan over in het triomfantelijke Fawkes-thema bij de hoorns,

wanneer de feniks de ogen van de basilisk uitpikt zodat zijn blik niet meer kan doden.

De slang zet niettemin de jacht op Harry verder. De muziek stopt wanneer Harry zich in

een doodlopende gang zo stil mogelijk houdt, zodat de basilisk niet meer op zijn geluid

kan verdergaan.

74. Fighting the Basilisk II

2:07:13 - 2:09:01

[1:48]

cd 18

(2:12-5:04)

Harry heeft de basilisk kunnen afschudden en is tot bij Ginny geraakt. De cue start op

het moment dat de slang uit het water tevoorschijn springt. De muziek heeft een sterk

militair gevechtskarakter met talrijke interventies van de koperblazers, begeleid door de

energieke violen. Harry slaagt erin om met behulp van het zwaard uit de sorteerhoed de

slang te doden, maar raakt zelf levensgevaarlijk gewond. Deze cue gaat naadloos over

in de volgende.

75. Harry is wounded, Tom is destroyed

2:09:02 - 2:10:32

[1:30]

niet uitgegeven

Harry strompelt gewond terug naar Ginny, wiens leven aan een zijden draadje hangt.

We horen het Voldemort-thema gecombineerd met het drie-notenmotief. Harry stort

in en we horen eveneens kort het wensthema doorheen de andere motieven klinken.

Met zijn laatste krachten doorspiest hij het dagboek en vernietigt de geest van Lord

Voldemort. Sterk gevarieerd en als het ware uiteengerukt klinken het drie-notenmotief

en het thema van Voldemort doorheen de noodlottige en chaotische muziek.

76. Fawkes saves Harry

2:11:13 - 2:12:27

[1:14]

cd 13

(1:55-3:19)

Fawkes komt aanvliegen op het gelijknamige thema, gespeeld met de zoete klankkleur

van de hobo. De geneeskrachtige tranen van de feniks redden Harry. Het thema van

Fawkes weerklinkt ditmaal bij de strijkers en herneemt zich vervolgens nog een laatste

keer op een grootse manier wanneer de feniks Harry, Ron, Ginny en de ongelukkige

professor Lockhart de grot uitvliegt.

77

77. Something is troubling you

2:13:14 - 2:15:00

[1:46]

niet uitgegeven

De dankbetuiging van Dumbledore tegenover Harry wordt begeleid door het tweede

deel van het thema van de magische wereld bij de hobo. Dumbledore voelt echter dat

Harry iets dwarszit. Deze laatste vertelt over zijn twijfels of hij wel in het juiste huis is

geplaatst, aangezien hij veel gemeenschappelijk heeft met Tom Riddle. Doorheen het

gesprek weerklinkt enkele keren het eerste motiefje van het thema van de magische

wereld.

78. Godric Gryffindor

2:15:01 - 2:15:41

[0:40]

niet uitgegeven

Deze cue start met het thema van de magische wereld bij de celesta. Dumbledore

verzekert Harry dat hij met goede reden in het Gryffindor-huis is geplaatst. Hij toont

hem de inscriptie op het zwaard dat Harry uit de sorteerhoed heeft gehaald: Goderic

Gryffindor. De muziek neemt een diepe daling in de bassen wanneer Lucius Malfoy het

bureau binnenkomt, op de voet gevolgd door zijn huisslaaf, Dobby.

79. Another encounter with Lucius Malfoy

2:16:53 - 2:20:35

[3:42]

niet uitgegeven

De muziek beweegt zich in de lage regionen van het orkest tijdens het gesprek tussen

Malfoy en Dumbledore. Harry beraamt een plannetje om Dobby vrij te krijgen en slaagt

er weliswaar in op de tonen van het thema van de magische wereld. Malfoy tracht

Harry te doden, begeleid door de zware bastonen, maar wordt tegengehouden door

Dobby. Op het einde horen we een zachtaardige variatie op het thema van Dobby, de

huiself.

80. Reunion of friends

2:20:35 - 2:25:30

[4:55]

cd 19

De cue zet zich in met een luchtige, maar feestelijke variant van het thema van de

magische wereld. Op de klanken van het Harry Potter-hoofdthema komt Hermione

volledig hersteld de Grote Hal binnen en vliegt ze haar vrienden in de armen. Het thema

klinkt zachtjes verder op de achtergrond tijdens de toespraak van Dumbledore. De

hoorn herneemt het thema op een royale manier wanneer ook Hagrid de zaal

binnenkomt. Het wordt gevolgd door het luchtige fanfare-themaatje bij de

houtblazers. Hagrid bedankt zijn goede vrienden Harry, Ron en Hermione op de tonen

van het zachte Harry Potter-wensthema, geaccentueerd door de harp- en de

celestaklanken. Op het einde wordt het wensthema nog eenmaal in vol ornaat

hernomen door het orkest. Deze laatste scène wordt afgesloten met een indrukwekkend

zicht op het kasteel en het kenmerkende springmotiefje van het thema van de

magische wereld.

81. End Credits I: Harry‟s Wondrous World 2:25:31 - 2:27:40

[2:09]

cd 20

(ingekort)

82. End Credits II: Fawkes the Phoenix 2:27:42 - 2:30:25

[2:43]

cd 02

(ingekort)

83. End Credits III: Chamber of Secrets 2:30:26 - 2:33:48

[3:22]

cd 03

(ingekort)

78

3. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban20

1. Lumos!

00:04 - 01:33

[1:29]

cd 01

Een opflakkerend licht, omringd door het logo van Warner Bros Pictures, komt

dichterbij, op de tonen van het thema van de magische wereld bij de celesta. De

camera zweeft doorheen het logo en zoomt verder in op Harry‟s kamer waar hij de

spreuk Lumos Maxima! in het geheim oefent. Het chromatische vliegmotief zet in,

gevolgd door een herneming van het thema. De muziek ontwikkelt zich en bij een

geslaagde poging van Harry‟s spreuk bereiken we een hoogtepunt, dat bekroond wordt

met het tonen van de titel in volle lichtschijn.

We keren terug naar Harry‟s kamer en de muziek wikkelt langzaam af. De harp

herneemt nog een laatste keer het tweede deel van het thema van de magische wereld,

waarna de cue uitsterft.

2. Aunt Marge‟s waltz

04:08 - 05:46

[1:38]

cd 02

De muziek start op het moment dat tante Marge‟s beledigende vinger magischerwijze

begint op te zwellen. De cue bestaat uit een klassieke wals die door de opbouw, de

instrumentatie en de thematische structuur, een komisch en pompeus karakter meekrijgt.

Samen met tante Marge die meer en meer opzwelt, neemt ook het orkest grotere vormen

aan. Het drieledige wals-tempo wordt rigoureus strikt gevolgd en de verschillende

thema‟s volgen elkaar snel op, bij iedere nieuwe inzet vergezeld van andere

orkestinstrumenten. De hobo zet in met een gezwind themaatje, gevolgd door de violen,

de fluiten, de hoorns... en steeds verder evoluerend. Vooral de passages waar de

klankkleuren van de koperinstrumenten overheersen, versterken het hoogdravende

karakter van de wals. Het hoogtepunt wordt zowel muzikaal als cinematografisch

bereikt, wanneer tante Marge doorheen de veranda naar buiten vliegt en stilaan

verdwijnt aan de horizon. Het voltallige symfonisch orkest beëindigt de hilariteit met

enkele overdreven dramatische en bijgevolg licht komische eindakkoorden.

Deze cue wordt opgevolgd door een korte passage met diëgetische muziek. Op de

televisie in de eetkamer van de Dursleys speelt een dansprogramma, dat toevallig of niet

een walsend koppel aan de beurt heeft.

3. Family photo

06:02 - 06:16

[0:14]

niet uitgegeven

Harry is buiten zichzelf van woede na de beledigingen van tante Marge. Hij vlucht naar

boven en zet zich gefrustreerd op zijn bed. Hij bekijkt even de foto van zijn ouders, die

hij nooit gekend heeft en we maken voor de eerste keer muzikaal kennis met het Past-

20

LeBlanc, J. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban: complete cue list, [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=74&pag

e=1.

79

thema. Het weerklinkt kort in een gevarieerde versie in mineur, als melodieuze

begeleiding bij de mijmering van Harry Potter. De cue stopt wanneer Harry met zijn

koffer de trap afgaat.

4. The playground

06:28 - 07:54

[0:26]

niet uitgegeven

De grimmige, kille sfeer die „s nachts rond de speeltuin hangt, wordt overgenomen in de

muziek. Dreigende bassen in de diepte worden tegenover scherpe vioolstreken geplaatst

en creëren een zeer ijle muzikale sfeer. Het volume neemt lichtjes toe wanneer Harry

een zwarte hond vanuit de struiken ziet komen. De cue stopt op het moment dat Harry,

begeleid door een versieringsmotiefje, achterover valt op de stoeprand.

5. The Knight Bus approaches

07:56 - 08:48

[0:52]

cd 03a (0:00-0:23)

+ onuitgegeven deel

De Knight Bus, het noodtransport voor de gestrande tovenaars en heksen komt vanuit

het niets tevoorschijn, vergezeld van een logge melodie bij de fagot en de lage strijkers.

Op strategische momenten worden er korte pauzes ingelast, die het geheel een komisch

effect geven, aansluitend bij het gegeven van de Knight Bus en zijn conducteur, Stan

Shunpike. Door middel van die pauzes en bijkomende accenten, speelt de muziek

handig in op de acties en de conversaties op het scherm. De cue eindigt op het moment

dat Shunpike Harry‟s koffer in de bus heeft geplaatst.

6. The Knight Bus I

09:22 - 10:07

[0:45]

cd 03b

(0:23-1:20)

De dynamische en jazzy-klinkende muziek gaat van start wanneer de chauffeur de

knuppel vooruitduwt en de bus in volle vaart uit de startblokken schiet. De dolle,

razendsnelle rit wordt op een geslaagde manier weerspiegeld in de enigszins chaotische,

maar typerende actievolle muziek. De cue eindigt wanneer de bus abrupt moet remmen

voor een overstekend vrouwtje en Harry tegen de vooruit smakt.

7. The Knight Bus II

10:22 - 11:43

[1:21]

cd 03c (1:20-einde):

aangepast

De kenmerkende Knight Bus-muziek herneemt zich, maar valt even terug op een

duistere en dreigende ondertoon wanneer de conducteur Harry inlicht over de ontsnapte

gevangene Sirius Black en zijn meester Lord Voldemort. We horen het korte Sirius

Black-motief, na de uitspraak “He‟s a murderer”. De jazzy muziek zet zich daarna

opnieuw in vol ornaat in. De bus moet zich echter even later, om een frontale botsing te

voorkomen, wringen tussen twee Engelse bussen. Het versmallen van de Knight Bus

wordt toepasselijk begeleid door een accordeonspel. De cue stopt opnieuw abrupt

wanneer de bus plotseling tot stilstand komt voor de Leaky Cauldron en Harry opnieuw

tegen de voorruit vliegt.

Bij het binnengaan van de Leaky Cauldron horen we diëgetische muziek. De bar

wordt gevuld door een minstreelachtige melodietje.

80

8. The Monster Book of Monsters

14:40 - 15:26

[0:46]

cd 12a

Onwetend opent Harry het vervaarlijk uitziende, nieuwe schoolboek, Monster Book of

Monsters, dat hem echter onmiddellijk naar de keel vliegt. Het oncontroleerbare boek

wordt begeleid door opgewonden en snelle ritmes bij de strijkers en de koperblazers,

versierd door motiefjes bij de houtblazers en de percussie. Er worden telkens pauzes

ingelast wanneer het boek zich kalm onder het bed bevindt. Uiteindelijk slaagt Harry

erin om het boek vanonder het bed te lokken. Hij springt er met volle macht op en

beëindigt hiermee de razernij van het boek en de actievolle muzikale cue.

Harry verlaat zijn kamer en begeeft zich naar de bar van de Leaky Cauldron, waar hij

zijn vrienden Ron en Hermione ontmoet. Op de achtergrond horen we opnieuw de

diëgetische barmuziek.

9. Mr. Weasley‟s warning

17:09 - 18:05

[0:56]

niet uitgegeven

Mr. Weasley‟s waarschuwing wordt begeleid door duistere, dreigende bassen. De

ontsnapte gevangene, Sirius Black was een trouwe dienaar van Voldemort en zou nu op

zoek zijn naar diegene die zijn meester ooit versloeg, Harry Potter. We horen enerzijds

het motiefje van Sirius Black, herhaald in de diepten van het orkest, maar we maken

eveneens voor de eerste keer kennis met het Peter Pettigrew-motief bij de klavecimbel.

Peter Pettigrew speelt samen met Sirius Black een belangrijke rol in het dramatische

hoogtepunt van de film en via de combinatie van de muzikale thema‟s wordt dit reeds

aangegeven, alsook de sinistere band tussen de personages onderling.

10. Train in the rain

18:51 - 19:06

[0:15]

niet uitgegeven

Het camerabeeld toont de Hogwarts-trein in een regenachtig en duister landschap. De

warme klankkleur van de dwarsfluit staat in schril contrast met het grauwe weer. Het

korte melodietje wordt gevolgd door het eerste motief van het Hogwartslied, Double

Trouble bij de klavecimbel. De muziek sterft langzaam uit terwijl we terug naar binnen

gaan in de trein, bij Harry, Ron en Hermione.

11. Apparition on the train

19:34 - 21:32

[1:58]

cd 04

De cue start net nadat de trein is stilgevallen en de lichten gedoofd zijn. Het wordt ijzig

koud binnenin. De muziek creëert een ijle, atmosferische stemming door middel van

onregelmatig bewegende, licht dissonante, kriepende vioolstreken, begeleid door zware

strijkerbassen. De camera beweegt opnieuw van buitenaf met een zicht op de trein naar

binnen toe. Het volume neemt stilaan toe wanneer één van de gehoede wezens langs het

raam van Harry‟s wagon zweeft. Hij opent de deur van hun coupé en kijkt Harry aan,

begeleid door een dreigende ritmiek bij de strijkerbassen. Het spel van de schelle

trompetten versterkt de griezelige sfeer. De professor die bij hen in de wagon zit, slaagt

erin het wezen te verdrijven, kracht bijgezet door het sferische koorgezang. Harry

81

verliest het bewustzijn, terwijl de muziek uitsterft. Deze cue loopt over in enkele sound-

effects, waaronder het geschreeuw van een vrouw en de treinhoorn.

12. Arrival at Hogwarts

22:47 - 23:39

[0:52]

niet uitgegeven

De muziek beweegt zich aanvankelijk in de kille, mysterieuze sfeer van de vorige cue.

Maar ze evolueert verder naar de eerste echte kennismaking met het Hogwartslied,

Double Trouble met de typerende klankkleuren van de blokfluit en de klavecimbel. We

horen de intro, gevolgd door één strofe en één refrein.

Opvallend is de ongemerkte overgang van de non-diëgetische muziek van het

Hogwartslied, die de regenachtige aankomst in de koetsen begeleidt, naar het

diëgetische gezang van het schoolkoor in de Grote Hal, dat de leerlingen verwelkomt in

het nieuwe jaar.

13. Dumbledore‟s speech

25:24 - 26:04

[0:40]

niet uitgegeven

De cue start opnieuw in een donkere sfeer, met enge tremolo‟s bij de violen, terwijl

Dumbledore waarschuwt voor de aanwezigheid van de dementors. Wanneer hij echter

verder gaat en vertelt dat je zelfs in donkere tijden geluk kunt vinden, verandert de

stemming. Het double trouble-thema wordt zachtjes ingezet, samen met het woord

happiness en wordt vervolgens hernomen bij de fluiten, begeleid en beëindigd door de

klavecimbel. Deze muziek maakt de overgang van de scène in de Grote Hal naar de

opeenvolgende shots waarin de leerlingen naar de gemeenschappelijk ruimtes van hun

huis gaan.

14. Gryffindor dormitory

26:31 - 26:44

[0:13]

niet uitgegeven

De Gryffindor-leerlingen gaan één voor één hun huis binnen, op de tonen van het

double trouble-thema bij de blokfluit en de klavecimbel.

15. Stormy night

27:17 - 27:55

[0:38]

cd 09b

(1:30-einde)

Tijdens de stormachtige nacht kijken we door het raam naar Harry, Ron en hun

vrienden. Kort weerklinkt het double trouble-thema bij de fagot, begeleid door de

klavecimbel. De muziek bevindt zich dus reeds in het lage register, maar de sfeer wordt

nog grimmiger wanneer we de dementors rondom het kasteel zien zweven. Er

weerklinken enkele contrasterende accentnootjes bij de fluit, die aangeven wat zal

volgen. Gescheiden door een klokslag gaat de muziek namelijk over in een vrolijke en

levendige fluitsolo, begeleid door pizzicato‟s bij de contrabas. Deze ritmische solo volgt

de vlucht van een klein vogeltje doorheen het Hogwartslandschap tot in de beukwilg.

16. The Grim

29:32 - 30:00

[0:28]

niet uitgegeven

Deze kort cue start nadat professor Trelawney de onheilspellende grimm-figuur ziet in

Harry‟s kopje. De muziek beweegt zich in de lage toonregisters met aangehouden

82

akkoorden. Het eindigt precies op de overgang naar de volgende scène.

17. Hagrid the professor

30:32 - 31:16

[0:44]

cd 11b

(0:30-einde)

Ter begeleiding van Rubeus Hagrids eerste les, werd het double trouble-themaatje

verwerkt tot een luchtige variatie in een snel drieledig maattype. Deze speelse en malle

variant wordt gespeeld door de zachte klankkleuren van de hobo en de blokfluit, als

representatie van het goedaardige karakter van de reus Hagrid.

18. Harry meets Buckbeak

33:21 - 34:14

[0:53]

niet uitgegeven

Harry maakt kennis met de trotse hippogrief, Buckbeak. Na een diepe buiging, stapt hij

langzaam dichterbij. De muziek kenmerkt zich enerzijds door een aanhoudend, als het

ware voorzichtig stappend pizzicato-ritme bij de contrabas, anderzijds door de langzame

variatie van het double trouble-thema, in de stijl van de vorige cue. Opvallend is ook

dat de muziek pauzes inlast op de momenten dat Harry zich even inhoudt.

19. Buckbeak‟s flight

34:30 - 36:10

[1:40]

cd 06

Hagrid dringt erop aan dat Harry even een vliegritje maakt met Buckbeak en plaatst hem

op het dier. De hippogrief steigert enthousiast, muzikaal versterkt door krachtige

paukenslagen. De muziek evolueert via een intro bij de hoorn naar het eenvoudige, maar

triomfantelijk thema van Buckbeak. Het wordt majestueus uitgewerkt bij de violen en

versierd door de houtblazers, terwijl Harry een onvergetelijk vlucht maakt met de

hippogrief. Deze start even later met de afdaling, begeleid door een dalende muzikale

beweging.

20. Knight Ghosts

37:01 - 37:28

[0:27]

onuitgegeven deel +

cd 11a (0:00-0:30)

Deze cue maakt met tamboerijnslagen de overgang van de Buckbeak-scène naar de

volgende scène in de Grote Hal. De muziek krijgt een toepasselijk middeleeuws karakter

door het typische spel van de hobo. Op het scherm zien we namelijk enkele

riddergeesten die elkaar te paard achtervolgen.

21. Sirius Black Sighting

37:55 - 38:37

[0:42]

niet uitgegeven

Een van Harry‟s klasgenoten komt aangelopen met een artikel in de krant, dat vertelt dat

Sirius Black in de buurt gesignaleerd is. De muziek start met een aangehouden basnoot

die de dreiging weerspiegelt. Het gevaar wordt versterkt door het inzetten van het

motief van Sirius Black bij de krachtige kopers.

De cue maakt de overgang naar de volgende scène waar we de dementors over de nu

ijzige kasteelgronden zien zweven. Het rumoer op de achtergrond blijft doorzinderen tot

de volgende scène, in het klaslokaal van professor Lupin.

83

22. Neville‟s Boggart

40:33 - 41:07

[0:34]

onuitgegeven deel +

cd 12e (1:58-einde)

De klink van de kast met de boeman erin klikt open en de cue gaat van start. De boeman

neemt de vorm aan van wat je het meest vreest en kan alleen verslagen worden door

gelach, door humor. De spreuk Ridiculus! en een grappig beeld in je hoofd drijven de

boeman weg. Neville krijgt de gevreesde professor Snape voor zich, begeleid door

zware bastonen bij de kopers. Zijn spreuk is echter succesvol en het beeld van Snape in

zijn kledij van zijn oma jaagt de boeman weg. De muziek krijgt onmiddellijk een ludiek

karakter, met verschillende motiefjes bij hoofdzakelijk de klarinet en de violen.

Tussen de pogingen van de verschillende leerlingen door klinkt er diëgetische

muziek met een jazzy karakter uit de platenspeler van professor Lupin. Tijdens de

eigenlijke gedaanteveranderingen van de boeman horen we non-diëgetische filmmuziek.

23. Ron‟s Boggart

41:17 - 41:32

[0:25]

cd 12c

(0:42-1:07)

Een snelle op- en neergaande beweging bij de violen geeft de transformatie aan van de

boeman naar wat Ron het meeste vreest, spinnen. Het hoorngeschal versterkt het

imposante voorkomen van de spin. De muziek heeft een sterk dissonant karakter

wanneer de spin dichterbij komt. Deze cue eindigt met de geslaagde spreuk van Ron.

24. Parvati‟s Boggart

41:48 - 42:01

[0:13]

cd 12b

(0:28-0:42)

Parvati‟s boeman neemt de vorm aan van een gigantische python. Deze wordt

weerspiegeld in de muziek door het toepasselijke spel van de hobo, geschal bij de

kopers en paukenslagen. Ook zij slaagt zeer goed in de uitdaging.

25. Harry‟s and Lupin‟s Boggarts

42:07 - cd 12d

(1:07-1:58)

Tenslotte is ook Harry aan de beurt, wiens boeman de vorm van een dementor

aanneemt. Na enkele afzonderlijke glissando‟s bij de strijkers, beweegt de muziek zich

opnieuw in de ijle hoogtes, met enge tremolo‟s bij de violen. De diëgetische muziek

klinkt nog enigszins door. Professor Lupin betrouwt het echter niet en springt voor

Harry, waarop de boeman transformeert in een volle maan en de muziek een transparant

karakter krijgt.

De diëgetische muziek klinkt door tot aan het begin van de volgende scène.

84

26. The bridge

43:38 - 44:05

[0:27]

niet uitgegeven

Het tedere Past-thema weerklinkt tijdens het gesprek van Harry met professor Lupin

over zijn ouders. De zachte klanken van de blokfluit, begeleid door het spel bij de harp

verlenen het thema een warm, nostalgisch karakter.

27. Remembering Lilly

44:38 - 45:38

[1:00]

niet uitgegeven

De fluweelzachte tokkeling van de harp zet deze cue in. Even later vangt de blokfluit

opnieuw aan met een ritmisch gewijzigde versie van het Past-thema. Het gevoelige

karakter wordt naar het einde toe meer kleur gegeven door de begeleidende

vioolstreken. De muziek maakt nogmaals de overgang naar de volgende scène in de

grote trappenhal.

28. The portrait gallery

46:06 - 47:59

[1:53]

cd 10a (0:00-1:34)

+ onuitgegeven deel

Harry, Ron en Hermione komen aan bij de ingang van het Gryffindor-huis, maar er

ontstaat een grote commotie wanneer blijkt dat het toegangsschilderij van de Dikke

Dame zwaar toegetakeld is en de Dame zelf verdwenen is. De muziek zet in met een

licht chaotisch samenspel van de blokfluit, de klavecimbel en de trompetten. De zware

basklanken zetten in wanneer Dumbledore het schilderij van dichtbij bekijkt. Mr. Filch

merkt echter al snel de Dame op in één van de andere schilderijen en de chaotische

muziek gaat opnieuw van start. Ze vertelt dat Sirius Black diegene is die haar heeft

toegetakeld. De muziek beweegt opnieuw dreigend naar de lage registers met

dramatische eindakkoorden bij de zware kopers, terwijl alle kasteelingangen worden

afgesloten.

Deze cue loopt bijna naadloos over in de volgende, die echter een volledige nieuwe

sfeer creëert.

29. Night vigil / Autumn

47:59 - 49:23

[1:24]

cd 09a

(0:00-1:30)

De leerlingen zijn ondergebracht in de Grote Hal om de nacht door te brengen terwijl de

professoren het kasteel doorzoeken. Het samenspel van de harp en de celesta creëert een

toepasselijke dromerige stemming. Het invallen van de violen geeft opnieuw extra kleur

aan het geheel. De hobo speelt vervolgens een zacht melodietje dat cinematografisch

beëindigd wordt door het vallen van de bladeren van de beukwilg in de overgang naar

het herfstseizoen.

30. Draco‟s Note

51:28 -51:51

[0:23]

niet uitgegeven

Harry krijgt een briefje doorgeschoven van Malfoy tijdens de les. Het bekijken van de

tekening gaat gepaard met een muzikale beweging in de lage registers, geaccentueerd

door motiefjes bij de harp en tremolo‟s bij de violen. De cue gaat bij ongemerkt over in

de volgende.

85

31. Quidditch

51:51 - 54:16

[2:25]

cd 13

(0:10-einde)

De Quidditch-match in het gure en regenachtige herfstweer gaat zonder aarzelen van

start, begeleid door een drijvende en jagende muziek. De stevige ritmiek wordt versterkt

door de afwisseling tussen de krachtige kopersectie en de houtblazers. De violen vallen

in en geven het geheel een extra stuwende kracht. Het Quidditch-thema wordt

vervolgens ingezet bij de koperinstrumenten.

De dynamiek komt even tot een halt wanneer Harry in de wolken de figuur van de

Grimm ontdekt. Maar hij merkt al vlug de snitch op. In zijn achtervolging gaat eveneens

het jagende Quidditch-thema opnieuw van start. Doorheen het regengordijn ziet Harry

echter niet welke kant hij uitgaat en plots komt hij oog in oog te staan met de dementors.

We horen een schreeuwende vrouw en Harry verliest het bewustzijn. Hij valt vanop

tientallen meters hoogte, begeleid door een dalende beweging van de hoogste registers

naar de lage bastonen van het orkest. Harry‟s harde val op de grond wordt net op tijd

verhinderd door Dumbledore.

32. A walk in the woods / Winter

54:58 - 57:09

[2:11]

niet uitgegeven

De inzet van de cue maakt de overgang van de ziekenzaal naar het bos waar Harry

samen met professor Lupin rondwandelt. We horen opnieuw de zachte melodie van het

Past-thema, ditmaal gebracht door de klarinet en vervolgens de fluit, begeleid door de

strijkers en de harp.

De hoorn maakt de overgang naar het thema van de magische wereld eveneens

gespeeld door de hoorn en gecombineerd met het chromatische vliegmotief bij de

violen. Dit thema begeleid de vlucht van Hedwig doorheen het herfstlandschap naar het

besneeuwde winterlandschap. Er wordt hier dus een vlotte tijdssprong gemaakt door

middel van het tonen van de seizoensveranderingen.

De hoorn gaat verder met het Past-thema terwijl Harry vanuit de klokkentoren zijn

medeleerlingen ziet vertrekken naar Hogsmead. Seconden later zien we enkele

voetstappen in het sneeuwtapijt, begeleid door een springerig melodietje bij de fluit.

Harry probeert zich met zijn onzichtbaarheidsmantel aan te sluiten bij de groep, maar

wordt tegengehouden door de tweelingbroers Fred en George Weasley. De cue eindigt

wanneer Harry zijn mantel afgooit.

33. Honeydukes / the Shrieking Shack

58:19 - 59:25

[1:06]

niet uitgegeven

De cue zet in met het verdachte motiefje van Peter Pettigrew bij de klavecimbel, als

het ware als voorbode van wat later in de film zal volgen. Begeleid door de fagot en

later de strijkers, zien we Harry vervolgens uit een luik in de kelder van de winkel

Honeydukes komen. Hij is er geraakt door middel van de geheime uitgangswegen op de

Marauder‟s Map. Wanneer Harry effectief de winkel binnenstapt, krijgt de muziek een

feestelijke kerstsfeer. De bastoon van de fagot valt opnieuw in wanneer hij de winkel

verlaat. We maken op de tonen van het motiefje van Peter Pettigrew de overgang naar

de volgende scène waarin Ron en Hermione het mysterieuze huis Shrieking Shack

vanuit de verte gadeslaan. Het motief is opnieuw een voorteken van wat zal volgen.

86

34. The snowball fight

59:57 - 1:00:40

[0:43]

cd 08b

(1:20-einde)

Ron en Hermione krijgen het ergerlijke gezelschap van de arrogante Draco Malfoy, die

opnieuw van wal steekt met enkele beledigende opmerkingen. Vanuit het niets krijgt

Malfoy plots een sneeuwbal in het gezicht, even later gevolgd door een tweede, die

eveneens de start van deze cue inluidt. De speelse en komische muziek beweegt met een

snelle ritmiek doorheen het symfonisch orkest, met korte motiefjes afwisselend bij

verschillende instrumenten. Het ludieke karakter wordt versterkt door enkele zorgvuldig

geplaatste pauzes. De cue eindigt wanneer Harry zijn onzichtbaarheidsmantel afgooit.

Terwijl Harry, Ron en Hermione door Hogsmead wandelen, weerklinkt er

diëgetische kerstmuziek.

35. Harry‟s vow / Spring

1:02:56 - 1:04:39

[1:43]

niet uitgegeven

Net voor het moment waarop Harry ontdekt dat Sirius Black niet alleen zijn ouders heeft

verraden, maar ook zijn peetvader is, valt de muziek in met dreigende bastonen. Harry

rent verbouwereerd naar buiten, begeleid door snelle bewegingen bij de violen in

combinatie met een trieste melodielijn bij de hoorns. De strijkers dragen de muziek

verder met scherpe vioolstreken in het hoogste register die Harry‟s woede en

ontroostbaarheid kracht bijzetten.

Een zachte melodie bij de cello‟s en contrabassen maakt de overgang naar het volgende

seizoen. De ontluikende lente doet het sneeuwtapijt rondom de beukwilg en het

Hogwartskasteel smelten.

36. Learning the Patronus I

1:04:41 - 1:04:56

[0:15]

niet uitgegeven

Professor Lupin is bereid Harry de Patronus-spreuk te leren om de dementors te

verdrijven. Hij legt kort even de naam uit, terwijl we op de achtergrond een zacht

koorgezang horen met een melodietje van een vijftal lange noten. Het creëert een min of

meer spirituele sfeer.

37. Learning the Patronus II

1:05:21 - 1:05:48

[0:27]

niet uitgegeven

Harry sluit zijn ogen om zich een positieve herinnering voor de geest te halen, opnieuw

spiritueel ondersteund door het koorgezang.

38. Dementer test

1:06:02 - 1:06:16

[0:14]

niet uitgegeven

De cue start vanaf het moment dat de dementor uit de kist tevoorschijn komt. De

muziek bestaat uit aangehouden dissonante akkoorden, over alle instrumentgroepen

heen. Harry verliest echter opnieuw het bewustzijn, gepaard gaand met chaotische

vioolstreken.

87

39. Learning the Patronus III

1:06:54 - 1:07:18

[0:24]

niet uitgegeven

Harry moet op zoek gaan naar een sterkere positieve herinnering. Het koorgezang vangt

aan terwijl Harry twijfelend zijn keuze maakt.

40. Harry‟s first Patronus

1:07:30 - 1:08:52

[1:22]

niet uitgegeven

De dissonante vioolakkoorden zwellen op tot de climax waarop Harry zijn eerste

patronus oproept. Het verschijnen van het lichtscherm dat de dementor afweert, gaat

gepaard met krachtig koorgezang, versterkt door het hoorngeschal dat een

triomfantelijke versie van het Past-thema brengt. Het dichtslaan van de kist met de

boeman beëindigt het koorgezang en de muziek kalmeert opnieuw. De hobo speelt nog

een laatste keer het Past-thema, waarna de muziek zachtjes uitwaaiert.

We horen diëgetische muziek op de achtergrond, meer bepaald een blokfluitspel.

Harry, Ron en Hermione wandelen ondertussen naar Hagrid‟s hutje.

41. Ron‟s dream

1:10:06 - 1:10:31

[0:25]

niet uitgegeven

Zachte akkoordbewegingen bij de strijkers, met een aangehouden bourdon-toon en

versieringen door de harp, maken de overgang tussen twee scènes. De cue start net nadat

Hagrid de vrienden heeft verteld dat Buckbeak ter dood is veroordeeld voor het

verwonden van een leerling. De muziek evolueert zachtjes verder terwijl we via een

nachtelijke blik op de Grote Hal, overgaan naar de volgende scène in de Gryffindor-

slaapvertrekken, waar Harry in het midden van de nacht de Marauder‟s Map bestudeert.

42. Peter Pettigrew

1:10:53 - 1:12:13

[1:20]

niet uitgegeven

Tot zijn grote verbazing ziet Harry plotseling de naam van de overleden gewaande Peter

Pettigrew bewegen op de kaart. Harry vertrouwt het niet en gaat op zoek in het kasteel.

De cue zet in met het motiefje van Peter Pettigrew bij de klavecimbel, begeleid door

een gestaag ritme bij de trom en de lage strijkerbassen. De muziek neemt geleidelijk toe

in volume en spanning wanneer Pettigrew volgens de kaart dichterbij komt, maar valt

terug naar zijn beginpositie op het moment dat Harry schrikt van zijn eigen

spiegelbeeld. Pettigrew is nog steeds nergens te bespeuren. Het motiefje blijft zich

onheilspellend herhalen, eveneens bij de hoorns en de fluiten, maar wordt abrupt

onderbroken door het verschijnen van professor Snape.

43. Crystal gazing / Hermione leaves

1:15:40 - 1:17:04

[1:24]

niet uitgegeven

Lupin‟s blik van ongeloof als reactie op Harry‟s bewering dat Pettigrew in het kasteel

rondloopt, geeft de start aan van deze cue. De muziek beweegt op een onheilspellende

manier in de lage registers. Opnieuw wordt de overgang gemaakt naar de volgende

88

scène in het klaslokaal van professor Trelawney, waar zoals steeds een etherische en

spirituele sfeer hangt. Deze wordt muzikaal gecreëerd door versieringsmotiefjes bij het

klokkenspel en de harp. De dreigende bassen houden aan tot na het vertrek van

Hermione uit de klas.

44. Professor Trelawney‟s prediction

1:17:47 - 1:19:02

[1:15]

niet uitgegeven

Harry plaatst de kristallen bol van Hermione, die hij even buiten het klaslokaal vond,

terug op zijn tafel, wanneer hij plots het gezicht van Sirius Black ziet verschijnen. Lage

bassen in combinatie met bevreemdende accenten van zowel percussie als diverse

andere instrumenten, creëren een grimmige en dreigende sfeer. Gepaard gaand met een

zware percussieslag legt iemand een hand op de schouder van een geschrokken Harry

Potter. Professor Trelawney spreekt haar voorspelling uit, nog steeds begeleid door de

dezelfde vervaarlijke muziek. Wanneer de professor terug normaal is, blijven de

bastonen doorklinken en in de diepte bewegen tot aan de overgang naar de volgende

scène.

45. The Executioner

1:19:10 - 1:19:41

[0:31]

niet uitgegeven

Harry, Ron en Hermione begeven zich naar Hagrid‟s hutje om hem te steunen tijdens de

executie van de hippogrief Buckbeak. Op hun weg daarheen komen ze voorbij de beul

die het vonnis zal uitvoeren. We horen het luiden van de klok, die vanaf de tweede slag

versterkt wordt door paukenslagen, en even later door een motiefje bij de fagot. Het zijn

als het ware de doodsklokken die luiden voor de hippogrief. Het spel van de fagot gaat

over in twee gelijkaardige korte motiefjes bij de hobo en de fluit, begeleid door

pizzicato‟s bij de contrabas.

46. Hagrid talks about Buckbeak

1:20:22 - 1:20:56

[0:34]

niet uitgegeven

De vrienden wandelen verder naar het hutje, begeleid door een vrolijk melodietje bij de

hobo. Het beweegt zich in dezelfde sfeer als de cue Hagrid the Professor (17), zij het

met een andere melodielijn.

47. Buckbeak‟s execution

1:21:50 - 1:24:04

[2:14]

cd 17a (0:00-2:18)

+ onuitgegeven deel

De cue start wanneer Dumbledore, vergezeld door de minister van magie en de beul het

hutje van Hagrid nadert. Hagrid maant de drie vrienden aan terug naar het kasteel te

gaan. Harry, Ron en Hermione gaan langs achteren buiten en verbergen zich achter

reusachtige pompoenen. De muziek beweegt zich in de lage toonregisters, met

kenmerkende pizzicato‟s bij de strijkerbassen en regelmatige accentnoten bij de kopers

die het geheel een dreigende ondertoon verlenen.

Uiteindelijk rennen ze het pad op, weg van het hutje en van Buckbeak. Het karakter van

de muziek verduistert en we horen de topos van de treurmars. De kopers en de pauken

spelen een aanhoudend ritme in de drieledige maat van 12/8, meer bepaald een gepunte

kwartnoot gevolgd door drie achtste noten en een gepunte halve noot. Dit noodlottig

motief wordt kracht bijgezet door het klokkengelui en bereidt ons voor op de executie

89

van de hippogrief. Het volume neemt alsmaar toe doorheen de herhaling van het motief

en stopt abrupt op het hoogtepunt, net voor de zeis van de beul het dier doodt. Er wordt

een dramatische pauze ingelast, die de verschrikking van de vrienden bevestigt en

versterkt. De muziek herneemt zich daarna nog even met een triestige afwikkeling bij de

strijkers.

48. Chasing Scabbers

1:24:05 - 1:25:55

[1:50]

cd 14b

(1:33-einde)

Scabbers, de rat van Ron, ontsnapt plotseling uit de greep van zijn baasje en zet het op

een lopen, achtervolgd door Ron, Harry en Hermione. De muziek onderlijnt de vlucht

met een wriemelende, snelle melodie bij de violen en een jagend pizzicato-ritme bij de

strijkerbassen. Ron krijgt de rat te pakken aan de voet van de Whomping Willow, de

oude beukwilg.

Na een korte stilte, zetten de dreigende bassen zich opnieuw in als voorbereiding op het

zien van de zwarte hond. Begeleid door een stuwende ritmiek bij de koperblazers,

springt de hond naar Ron toe en sleurt hem bij zijn been het hol in onder de beukwilg.

49. The Whomping Willow

1:25:09 - 1:26:09

[1:00]

cd 08a

(0:00-1:20)

Harry en Hermione proberen Ron achterna te gaan, maar de beukwilg slaat wild om zich

heen met zijn takken en verhindert hen de toegangsweg. De muzikale begeleiding van

deze actievolle scène kenmerkt zich door een gedreven ritmiek. Met snelle bewegingen

bij de koperblazers en de strijkers en versierd door motiefjes bij de lichte houtblazers.

Deze cue bestaat in feite uit een selectie van motieven en passages uit de cue Quidditch

(13), die eveneens een actievol en dynamisch gebeuren ondersteunde.

Uiteindelijk slagen de twee vrienden erin om alsnog in het hol aan de voet van de

beukwilg en de ondergrondse gang terecht te komen. Dit is tevens het einde van de

muziek.

50. Finding Ron

1:26:28 - 1:27: 31

[1:03]

niet uitgegeven

Hermione en Harry volgen de gang en komen uit in het lugubere en spookachtige huis,

the Shrieking Shack. Vanaf het moment dat ze het huis betreden, weerklinkt het motief

van Peter Pettigrew bij de klavecimbel. De herhaling van dit motief creëert wederom

een mysterieuze sfeer, die kracht bijgezet wordt door tremolo‟s bij de lage

strijkerbassen. Eenmaal ze Ron hebben gevonden, komt Harry oog in oog te staan met

Sirius Black, muzikaal vertegenwoordigd door het motief van Sirius Black, op een

dramatische manier ingezet door de hoorns. De cue wordt abrupt afgebroken door de

interventie van professor Lupin en de spreuk Expelliarmus! waarmee hij Harry

ontwapent, die op het punt stond Sirius te verwonden.

51. Inside the Shrieking Shack

1:27:49 - 1:32:55

[5:06]

niet uitgegeven

Deze lange cue begeleidt het gebeuren binnen the Shrieking Shack. De vrienden

ontdekken dat Lupin een weerwolf is, maar bovenal dat niet Black de misdadiger is,

maar wel Peter Pettigrew, die gedurende meer dan twaalf jaar als de rat Scabbers heeft

90

geleefd. Professor Snape komt ook ten tonele, maar wordt aan de kant gezet door Harry

die eindelijk de volledige waarheid wil horen.

Het geheel wordt door aanhoudende spanningsvolle muziek onderlijnd. Paukenslagen

geven een dreigend ritme aan, versterkt door galmend hoorngeschal en motiefjes bij de

krachtige kopers. Scherpe vioolstreken in het hoge register worden tegenover de lage

bassen geplaatst. Er worden opnieuw dramatische pauzes ingelast, onder andere

wanneer Snape het gezelschap vervoegt en Pettigrew transformeert in zijn menselijke

gedaante. Dit laatste gaat eveneens gepaard met het Peter Pettigrew-motief, dat voor

de eerste maal duidelijk verbonden wordt met dit personage. De cue wordt met ditzelfde

motief bij de klavecimbel beëindigd.

52. Harry and Sirius

1:33:30 - 1:35:09

[1:39]

niet uitgegeven

De nacht is ondertussen gevallen wanneer de drie vrienden, Sirius Black, professor

Lupin en Peter Pettigrew opnieuw uit het hol onderaan de beukwilg komen. Terwijl

Sirius in stilte geniet van zijn herwonnen vrijheid, zet de muziek zich in op een zachte

en gevoelige toon. De hoorn vangt even later aan met een ingetogen versie van het Past-

thema, gevolgd door een herneming bij de strijkers. De cue wordt beëindigd door het

eerste motief van het thema van de magische wereld.

53. The werewolf scène

1:35:10 - 1:38:26

[3:16]

cd 16

(aangepast)

De ontspannen sfeer wordt abrupt onderbroken door de transformatie van professor

Lupin na het verschijnen van de volle maan. De eigenlijke gedaanteverandering wordt

muzikaal ingeleid door dissonante fluittonen, snerpende trompetklanken, een gongslag

en snijdende vioolstreken in crescendo. De camera beweegt ondertussen van de maan

naar Lupin toe en zoomt radicaal in op zijn oog dat dierlijke trekken begint te vertonen.

De pauken, de kopers en de lage strijkers nemen de drijvende ritmiek over en

ondersteunen de dramatische actie op het scherm. Nadat de transformatie voltooid is,

valt de muziek even terug op ijle, snedige vioolklanken, maar breekt opnieuw los na het

gehuil van de weerwolf en tijdens het gevecht tussen Sirius als hond en Lupin als

weerwolf. Begeleid door actievolle violen en stuwende ritmes bij de strijkerbassen en de

kopers, bereikt de strijd zijn apotheose. Een gehuil uit de verte onderbreekt echter de

beweging tot tweemaal toe.

De weerwolf rent op het geluid af, maar Sirius is zwaargewond en strompelt het bos in,

begeleid door dissonante orkestgeluiden. De muziek sterft uit wanneer Harry Sirius

Black terugvindt aan de rand van een meertje.

54. The Dementors converge

1:38:29 - 1:41:17

[2:48]

cd 19

Harry hurkt neer bij Sirius, maar voelt al vlug de ijzige koude die rond het meer hangt.

In een mum van tijd worden ze omsingeld door tientallen dementors die hun ontsnapte

gevangene terug in handen willen. Dissonante tremolo‟s bij de strijkers, grillige,

snerpende motiefjes bij de houtblazers en zware basnoten bij de kopers creëren een zeer

chaotische, onrustige en dreigende muzikale sfeer. De vervaarlijke wezens gaan recht op

hun doelwit af, Sirius Black. Harry slaagt erin om de dementors enkele seconden af te

weren, maar zijn patronus is niet sterk genoeg om de talrijke dementors tegen te houden.

91

De muziek houdt zich even in tijdens het oproepen van de spreuk, maar hervat zich al

gauw op nog dramatischere manier met klinkend trompetgeschal en noodlottig

koorgezang, des te meer wanneer ook Harry wordt aangevallen.

De muziek valt abrupt stil op het moment dat Sirius als het ware zijn laatste adem

uitblaast. We zien een blauw schijnsel ontsnappen uit zijn mond, muzikaal

geaccentueerd door een motiefje bij de harp en enkele dreigende bastonen. Plotseling

zien we echter vanuit de verte een lichtschijn opdoemen in de vorm van een hert. Deze

bijna hemelse verschijning gaat gepaard met klokkengelui, rinkelende belletjes en

opnieuw het koorgezang. Het klankspel van de hoorns bekrachtigen het bijna goddelijke

tafereel. De dementors worden afgeweerd door deze krachtige patronus en Sirius

herademt terug. De muziek valt terstond stil en wikkelt langzaam af door middel van

bewegingen bij de strijkers en enkele finale celestaklanken.

55. Forward to time past

1:43:13 - 1:45:45

[2:32]

cd 18

Deze cue begeleidt de terugkeer in de tijd van Hermione en Harry. Het meest opvallende

auditieve element is het constante klokgetik. Dit is het muzikale gegeven dat aangeeft

dat de twee vrienden teruggegaan zijn in de tijd en opnieuw hun voetstappen volgen. De

ononderbrokenheid van het getik creëert eveneens een nieuwe spanning en laat ook de

kijker de tijdsdruk voelen, waaronder Harry en Hermione staan.

Vervolgens is er de kenmerkende op- en neergaande beweging in de violen. John

Williams neemt ons als het ware, gelijklopend met het cinematografische beeld van de

kerkklok, mee naar binnen in het mechanisme van een uurwerk. We horen enerzijds

deze draaiende beweging bij de strijkers, maar anderszijds ook het klokkengelui en de

de nabootsing ervan bij de hoorns. Het geheel wordt vervolledigd met accentnoten bij de

lage strijkers en versieringsmotiefjes bij de lichte houtblazers en de harp.

56. Outside Hagrid‟s

1:45:46 - 1:48:16

[2:30]

niet uitgegeven

Het klokgetik blijf verder klinken terwijl Hermione en Harry zichzelf gade slaan in het

hutje van Hagrid. Op de achtergrond horen we het spel van de harp met een constant

herhaald motiefje, dat eveneens refereert naar de draaibeweging van de klok. Het

regelmatige getik wordt ook even ingezet bij de strijkerbassen. De acties op het scherm

worden versierd met motiefjes bij de violen en de houtblazers, zoals bijvoorbeeld tijdens

het werpen van de steentjes.

57. Saving Buckbeak

1:48:16 - 1:52:04

[3:47]

cd 17b

(2:18- einde)

Het klokgetik stopt wanneer Harry naar Buckbeak toegaat, maar het regelmatige ritme

wordt overgenomen in het spel van de piano. De lage strijkers spelen een bourdontoon

die af en toe onderbroken wordt om het ritme van de piano te accentueren.

Wanneer de minister van magie merkt dat de hippogrief verdwenen is, stopt de muziek

en horen we opnieuw enkele klokslagen. De camera richt zich terug op Harry en

Hermione en de piano zet opnieuw in met het „getik‟. De beul laat teleurgesteld zijn zeis

vallen in één van de pompoenen, begeleid door een accentnoot bij de kopers. De muziek

valt terug op de nabootsing van het getik, nu ook met celesta- en harpklanken.

Harry en Hermione zijn aangekomen bij het moment waarop ze zichzelf de

92

ondergrondse gang zien ingaan. Ze moeten noodgedwongen wachten in het bos tot ze

opnieuw naar buiten komen. De muziek zet, bevrijd van het constante ritme, in met een

fris en rustig deuntje: een melodie bij de hobo en versieringen bij de fluit, tijdens het

voorbijvliegen van een zwerm vogels. Deze bijna idyllische sfeer staat in schril contrast

met de aangehouden spanning van de afgelopen minuten.

58. The werewolf scene, again

1:52:26 - 1:54:13

[1:47]

cd 14a (0:00-1:33)

+ onuitgegeven deel

Wanneer Harry Hermione vertelt dat zijn vader die krachtige patronus zou opgeroepen

hebben, zet de muziek in met enkele tedere klanken bij de harp en de celesta. Deze

worden vervoegd door de strijkers op het moment dat ze in de verte het gezelschap

vanonder de beukwilg zien komen. Harry ziet zichzelf opnieuw praten met Sirius die

hem toen uitnodigde om bij hem te wonen. Op de achtergrond weerklinkt het zachte

melodietje van het Past-thema bij de blokfluit.

Met een slag op de gong wordt de weerwolfscène nogmaals ingeluid. De muziek zet in

met dezelfde drijvende beweging bij de strijkers en krachtige paukenslagen, versterkt

door de klinkende motieven bij de koperblazers, vooral de trompetten.

Hermione roept de weerwolf die van plan was Harry aan te vallen, maar lokt daarmee

het dier hun richting uit. Begeleid door krachtige ritmes bij de percussie en de lage

kopers, rennen ze door het bos. Met een accentnoot bij diezelfde kopers verbergen ze

zich achter een boomstam.

59. The Dementors converge, again

1:54:37 - 1:57:06

[2:29]

onuitgegeven deel

+ cd 20a (0:00-1:57)

Dreigende bastonen geven aan dat de weerwolf de vrienden langs de andere kant

besluipt. Ze worden echter net op tijd gered door de hippogrief Buckbeak, die het beest

verjaagt, begeleid door krachtige motieven bij de kopers.

Harry en Hermione voelen plotseling een ijzige wind passeren en beseffen dat de

dementors zich verzamelen boven het meer. Het klokgetik zet zich opnieuw in en

creëert dezelfde spanning en tijdsdruk als tevoren. De vrienden komen aan bij het meer

en zien hoe Harry en Sirius hulpeloos aangevallen worden door het wezen. Het

noodlottige koorgezang weerklinkt op de achtergrond. Harry beseft dat niet zijn vader,

maar wel hijzelf de krachtige patronus in de vorm van het hert moet oproepen. De

muziek valt stil en herneemt zich vervolgens met het hemelse koorgezang in combinatie

met het Past-thema bij de triomfantelijke hoorns.

Tussen deze twee cues blijft het klokgetik verder klinken. Het hoort niet expliciet bij

een van beide.

60. Rescuing Sirius Black

1:57:12 - 1:58:19

[1:07]

niet uitgegeven

Een haastig melodietje bij de fluit zet deze cue in. Harry en Hermione vliegen op de rug

van Buckbeak naar Sirius toe die gevangen zit in de Noordelijke Toren. De strijkers

bewegen verder met brede boogstreken. Het losbreken van Harry‟s peetvader wordt

muzikaal bevestigd door een triomfantelijke herneming van het thema van Buckbeak

door de violen. De cue wordt afgesloten met kleine motiefjes bij de fluit, de klarinet en

de harp.

93

61. Sirius takes off

1:58:36 - 2:00:27

[1:51]

cd 20b (1:57-einde)

+ onuitgegeven deel

Het emotionele gesprek tussen Harry en Sirius wordt muzikaal begeleid door het

ingetogen Past-thema bij de blokfluit en de bijhorende harptokkelingen, dat vervolgens

hernomen wordt door de hoorn en de strijkers. Sirius neemt afscheid en vliegt met

Buckbeak de nacht in. Het Past-thema weerklinkt nog een laatste maal bij de

houtblazers.

62. Returning to Ron

2:00:31 - 2:01:00

[0:29]

niet uitgegeven

Op het moment dat we de eerste klokslag horen, zet het getik zich opnieuw in, begeleid

door de kenmerkende mechanische beweging bij de violen. Harry en Hermione gaan

terug de ziekenzaal binnen bij een verwarde Ron. De cue wordt idyllisch afgesloten met

het eerste deel van het thema van de magische wereld bij de celesta.

Er weerklinkt opnieuw diëgetische muziek in het kantoor van professor Lupin.

63. Lupin Leaves

2:02:55 -2:03:48

[0:53]

niet uitgegeven

De muziek zet in met zachte vioolstreken en een melodietje bij de hobo, op het moment

dat professor Lupin afscheid neemt van Harry. Het gaat over in de muziek van de cue

Knight Ghosts (cue 20). Op de tonen van het thema van de magische wereld pakt

Harry vervolgens zijn cadeau uit dat net geleverd is, een nieuwe razendsnelle Firebolt-

bezemsteel.

64. End Credits

2:03:58 - 2:15:34

[11:36]

cd 21

De muziek van de eindgeneriek start reeds in de laatste scène, wanneer Harry zijn

nieuwe bezemsteel uittest. We horen het Nimbus 2000-hoofdthema bij de houtblazers

dat snel gevolgd wordt door het Nimbus 2000-neventhema bij de strijkers.

Na de off-screen-uitspraak I solemnly swear that I am up to no good start de muziek met

het tracknummer Mischief Managed.

94

C. Bespreking

Wanneer we de resultaten van de thematische analyse van de filmmuziek uit deel twee

samenvoegen met deze voorafgaande bespreking van de afzonderlijke cue lists, kunnen we tot

enkele algemene conclusies komen in verband met de plaatsing en de rol van de filmmuziek

van John Williams voor de Harry Potter-verfilmingen. Ik splitst deze bespreking op in twee

kleine delen, die weliswaar nauw met elkaar verbonden zijn.

Eerst en vooral wil ik even dieper ingaan op de muzikale evolutie over de drie films heen, met

andere woorden hoe de muziek wordt ingepast en geplaatst tegenover het scenische gebeuren

in de drie films. De filmscore van Harry Potter and the Philosopher‟s Stone is globaal gezien

opgebouwd rond het thematisch materiaal en heeft bijgevolg een sterk theatraal karakter.

Williams heeft zichzelf voorzien van een groot aanbod aan filmthema‟s, die hij verwerkt in de

score, hoofdzakelijk volgens het procédé van de leidmotieven.

Het meest duidelijke voorbeeld hiervan is het invoegen van het thema van de Steen der

Wijzen. Reeds voor bekend is wat er precies in het pakje zit en wat bewaard wordt onder het

luik, horen we het drie-notenmotief in de filmmuziek. Doorheen de film wordt dit motief

hernomen op momenten waar de Steen der Wijzen ter sprake komt of wanneer het gegeven

onwetend aangeraakt wordt. Een ander voorbeeld is het inzetten van het wensthema, al dan

niet gevarieerd, in relatie tot het gevoelsleven van Harry Potter. De score bestaat dus kortom

uit een aaneenschakeling van motieven en thema‟s die de kijker voorzien van een muzikaal

web aan ondersteunende, dramatische informatie.

De situatie voor de tweede film, Harry Potter and the Chamber of Secrets is gelijkaardig,

maar tegelijk ook complexer. Zoals reeds werd aangegeven in de thematische analyse, breidt

John Williams het oorspronkelijke aanbod aan filmthema‟s uit met nieuw materiaal. Het

principe van de leidmotieven kan hier eveneens aangeduid worden, zij het in zeer beperkte

mate. Het verband tussen de aangebrachte filmthema‟s is namelijk meestal zonder meer

duidelijk aangegeven. Enkel het hoofd- en neventhema van de Geheime Kamer worden op een

dramatische manier ingevoegd in de score. Het resterende muzikale materiaal staat

rechtstreeks in relatie tot een bepaald personage en weerklinkt bijgevolg enkel wanneer dat

personage effectief verschijnt of in actie treedt.

Het gevolg van dit samengaan van oude en nieuwe thema‟s, die op een relatief directe manier

in relatie staan tot het eigenlijk verhaal, is dat we op bepaalde momenten als het ware een

overaanbod aan filmthema‟s ervaren. Deze momenten zijn weliswaar zeer beperkt, maar

kunnen de perceptie van muzikale continuïteit verstoren.

De score voor de derde film, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, vertelt opnieuw een

ander verhaal, gelijklopend met de thematische analyse. De leidmotief-structuur wordt

volledig aan de kant geschoven en John Williams beperkt zich tot een aantal hoofdthema‟s en

enkele motieven, die hij op zorgvuldig bepaalde momenten inzet. Bovendien herneemt hij

slechts twee filmthema‟s uit zijn twee vorige scores, onder andere het thema van de magische

wereld. Hij kiest voor een meer kleurrijke behandeling van de personages en de settings,

zonder steeds terug te vallen op specifiek thematisch materiaal. De score verkrijgt op deze

manier een meer bescheiden karakter en bewerkstelligt vooral een nieuw gevoel van

continuïteit. De muziek beweegt, in relatie tot het filmisch gebeuren, in een meer nevelige en

vage sfeer, die bijgevolg extra duidelijk gedefinieerd wordt door de spaarzame inzetten van de

filmthema‟s.

95

Hoe wordt de filmmuziek nu precies geplaatst tegenover de cinematografische opeenvolging

van shots en scènes, in relatie tot het ontwikkelde diëgetische verhaal? In dit laatste deeltje

wil ik, aan de hand van de analyse van de cue lists, een aantal criteria opgeven, volgens

dewelke de score ingevoegd wordt in het filmische geheel.

Een eerste categorie bevat de muziek die ingeschakeld wordt om de gepaste sfeer of ambiance

te creëren. Dit gebeurt niet door middel van thematisch gedefinieerde composities, maar

eerder door een orkestraal spel dat het gebeuren op het scherm een passende connotatie

meegeeft. De cue the Dark Forest (45) uit de eerste film is een voorbeeld hiervan: de

dreigende tonen bij de lage strijkers creëren de geschikte griezelige sfeer voor de nachtelijke

zoektocht in het mysterieuze Verboden Bos. Een ander voorbeeld is de muziek die de scène

met de onzichtbaarheidsmantel begeleidt (luistervoorbeeld 7) en een transparante, als het ware

onzichtbare atmosfeer schept. Diëgetische muziek kan eveneens onder deze categorie

geplaatst worden. Het gaat om muziek die speelt in de werkelijkheid van de personages zelf,

zonder een specifieke dramatische rol, maar eerder als sfeerzetting. Een voorbeeld is de jazzy

muziek uit de platenspeler van Lupin tijdens de scène met de boggarts uit de derde film.

Ten tweede wordt de filmscore ingezet om bepaalde personages en abstracte gegevens te

karakteriseren. Hiervoor wordt logischerwijze het thematische materiaal ingeschakeld en

verwerkt. De filmthema‟s die verbonden zijn met Dobby en Gilderoy Lockhart vormen de

perfecte voorbeelden voor deze categorie. De typerende muzikale kenmerken weerspiegelen

respectievelijk het onhandige karakter van de huiself en de egocentrische en oppervlakkige

persoonlijkheid van de nieuwe professor.

Aansluitend hierbij, zijn er de passages die de stemming of de gevoelens van het

hoofdpersonage, Harry Potter muzikaal uitdrukken. Hiervoor componeerde Williams een

aantal filmthema‟s die naar gelang van de stemming in gevarieerde vormen weerklinken. Het

meest duidelijke voorbeeld is het eerder vermelde wensthema dat op geregelde momenten te

horen is in onmiddellijke relatie tot Harry‟s gedachtewereld. De wijzigingen in de

instrumentatie, de tonaliteit en de orkestratie, geven het thema telkens een andere

gevoelswaarde.

De cues die weerklinken tijdens actievolle scènes vormen de volgende categorie. Het gaat hier

om dynamische muziek die ook effectief inspeelt op het dynamische gebeuren op het scherm.

Deze kunnen al dan niet bepaalde filmthema‟s bevatten. De muziek die de Quidditch-

wedstrijden begeleidt (luistervoorbeelden 5 en 22) illustreert dit zeer duidelijk. Deze

kenmerkt zich in beide gevallen door een drijvende en stuwende ritmiek, die actief inspeelt op

de handelingen op het scherm.

Een volgend criterium volgens dewelke filmmuziek ingevoegd wordt, is het overbruggen of

ondersteunen van het tijdsverloop en de tijdssprongen. In iedere film worden de overgangen

van de seizoenen muzikaal vorm gegeven, vaak door simpele melodietjes, zoals bijvoorbeeld

de vlucht van het vogeltje in de derde film (luistervoorbeeld 26). Het continue klokgetik (cue

55 e.v.), eveneens in deze productie, vormt een ander voorbeeld. Het muzikaal aangeven van

het tikken van de klok, maakt de kijker bewust van de voortsnellende tijd, maar creëert

bovendien het onderscheid met het heden van waaruit Hermione en Harry teruggekeerd zijn.

Tenslotte wordt filmmuziek gebruikt om een vloeiende overgang te bewerkstelligen tussen

verschillende scènes en settings. Vaak gaat het om de eindnoten van een voorgaande cue, die

nog even doorklinken om de volgende scène als het ware zachtjes in te leiden. Maar ook

afzonderlijke muzikale passages begeleiden de cinematografische overgang naar een nieuwe

scène. Een voorbeeld hiervan is te vinden in cue 23 van de tweede film, Hogwarts

Castle/Greenhouse. Op de tonen van het thema van de magische wereld maken we de

overgang van een zicht op het Hogwarts-kasteel naar de volgende scène in de tuinkamers.

96

Conclusie

Film en muziek. Het is een ogenschijnlijk vanzelfsprekende samenwerking, die echter diepe

gronden kent. In mijn voorafgaande uiteenzetting heb ik geprobeerd om aan de hand van een

thematische analyse van de muziek en een gedetailleerde bespreking van de cue lists deze

complexe relatie te doorgronden en te illustreren. Het studieobject van dienst was de

filmmuziek die John Williams enkele jaren terug schreef voor de tot de verbeelding sprekende

verfilmingen van de Harry Potter-verhalen. Hij nam de taak op zich om de eerste drie

producties te voorzien van een originele filmscore.

De thematische analyse heeft eerst en vooral de enorme thematische rijkdom van de Harry

Potter-filmmuziek aan het licht gebracht. Williams creëerde een uitgebreid gamma aan

filmthema‟s en filmische motieven die hij vervolgens op een muzikaal vakkundige en

fascinerende manier verwerkte tot een volwaardige filmscore, die zowel actievolle,

emotionele, dramatische als panoramische scènes begeleidde. De onlosmakelijke

verbondenheid van het auditieve met het visuele element is eveneens vervat in de muziek, die

een sterk descriptief en poëtisch uitbeeldend karakter heeft. Op deze manier voorziet John

Williams de kijker van een muzikaal web, waartegenover het beeldverhaal zich ontwikkelt en

waarmee het in interactie treedt. De filmthema‟s vertonen namelijk ook onderlinge

verwantschappen op het gebied van inhoudelijke duiding, tonale structuur, instrumentatie en

melodische en ritmische opbouw. Aan de hand van de opsomming van de stijlkenmerken,

konden we Williams vervolgens plaatsen in de traditie van 19de-eeuwse componisten zoals

Richard Wagner, Gustav Mahler en Peter Tsjaikovski. Dat hij zich ook daadwerkelijk heeft

laten inspireren door de compositiestijl en de werken van deze componisten werd eveneens

aangetoond. De kwaliteit van John Williams als filmmuziekcomponist bleek eveneens uit de

manier waarop hij de dramatische evolutie over de drie filmverhalen heen verwerkte in zijn

muzikale composities. De theatraal gekleurde scores voor de eerste twee producties werden

opgevolgd door een meer bescheiden en uniforme compositie, die het gevoelsgeladen verhaal

van de derde film perfect aanvulde.

Ik kon ervoor geopteerd hebben om, vanuit mijn muziekwetenschappelijke opleiding, het

hoofddeel van mijn verhandeling te wijden aan de specifieke muzikale kwaliteiten van de

composities van John Williams voor deze Harry Potter-films. Een dergelijke werkwijze zou

echter het kerngegeven van de filmmuziek ondergraven hebben, dat bestaat uit een uniek

samenspel tussen het visuele beeldverhaal en de auditieve filmscore. De band met de

ontwikkeling van het verhaal op het scherm is bijgevolg essentieel en heb ik eveneens een

groot aandeel toegekend in mijn thesis.

De filmmuziek van een componist als John Williams leende zich perfect tot een dergelijke

aanpak. Hij slaagt erin om met zijn karakteristieke composities voor het symfonisch orkest het

cinematografisch geheel muzikaal tot leven te brengen en de kijker op te nemen in het

fascinerende verhaal van een tienjarige jongen, die begint aan een wonderlijke fase in zijn

leven, getekend door angst en verdriet, maar bovenal dapperheid, vriendschap, liefde en

magie.

97

Dankwoord

Ik kan onmogelijk een punt zetten achter mijn thesis zonder een aantal mensen in het

bijzonder te bedanken. Eerst en vooral mijn promotor, professor Francis Maes, die mij vanaf

het eerste moment gesteund heeft in mijn idee om de Harry Potter-filmmuziek van John

Williams te bestuderen. Vervolgens een diepgemeende dankjewel aan mijn zus, mijn broer en

mijn ouders. Zowel in momenten van technische nood, grammaticale onzekerheid als van

zuiver emotionele spanning, stonden ze klaar voor mij.

And last, but not least, het Vlaams Radio Orkest en hun bezielende dirigent Dirk Brossé. Op

10 juni 2006 hebben ze mij onder een magische betovering gebracht tijdens hun concert

Harry Potter meets Wim Mertens. De indrukwekkende muzikale kracht die uitging van hun

meesterlijke vertolking van de filmmuziek, overtuigde mij definitief van de slaagkracht van

mijn thesisproject. Proficiat en dankuwel!

THE END

98

Bijlagen

1. John Williams: filmografie 99

2. John Williams: concertwerken 102

3. John Williams: televisieopdrachten 104

4. John Williams: andere werken 105

5. Album tracklist: Harry Potter and the Philosopher‟s Stone 106

6. Album tracklist: Harry Potter and the Chamber of Secrets 107

7. Album tracklist: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban 108

99

1. John Williams: filmografie

John Williams: filmography [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=88

Deze lijst bevat de scores bewerkt door John Williams en zijn originele composities.

2005 - Munich

2005 - Memoirs of a Geisha

2005 - War of the Worlds

2005 - Star Wars: Episode III - Revenge of the Sith

2004 - The Terminal

2004 - Harry Potter and the Prisoner of Azkaban -- Alfonso Cuarόn

2002 - Catch Me If You Can

2002 - Harry Potter and the Chamber of Secrets -- Chris Columbus

2002 - Minority Report

2002 - Star Wars: Episode II - Attack of the Clones

2001 - Harry Potter and the Sorcerer's Stone -- Chris Columbus

2001 - A.I. Artificial Intelligence

2000 - The Patriot

1999 - Angela's Ashes

1999 - Star Wars: Episode I - The Phantom Menace

1998 - Stepmom

1998 - Saving Private Ryan

1997 - Amistad

1997 - Seven Years in Tibet

1997 - The Lost World: Jurassic Park

1997 - Rosewood

1996 - Sleepers

1995 - Nixon

1995 - Sabrina

1993 - Schindler's List * (Academy Award Winner, Best Original Score)

1993 - Jurassic Park

1992 - Home Alone 2: Lost in New York

1992 - Far and Away

1991 - JFK

1991 - Hook

1990 - Home Alone

1990 - Presumed Innocent

1990 - Stanley & Iris

1989 - Always

1989 - Born on the Fourth of July

1989 - Indiana Jones and the Last Crusade

1988 - The Accidental Tourist

1987 - Superman IV - The Quest for Peace (twee thema‟s)

1987 - Empire of the Sun

1987 - The Witches of Eastwick

1986 - SpaceCamp

1984 - The River

100

1984 - Indiana Jones and the Temple of Doom

1983 - Return of the Jedi

1982 - Monsignor

1982 - E.T. The Extra-Terrestrial * (Academy Award Winner, Best Original Score)

1982 - Yes, Giorgio (thema)

1981 - Heartbeeps

1981 - Raiders of the Lost Ark

1980 - The Empire Strikes Back

1979 - 1941

1979 - Dracula

1978 - Superman - The Movie

1978 - Jaws 2

1978 - The Fury

1977 - Close Encounters of the Third Kind

1977 - Star Wars * (Academy Award Winner, Best Original Score)

1977 - Black Sunday

1976 - Midway

1976 - The Missouri Breaks

1976 - Family Plot

1975 - The Eiger Sanction

1975 - Jaws * (Academy Award Winner, Best Original Score)

1974 - The Towering Inferno

1974 - Earthquake

1974 - The Sugarland Express

1974 - Conrack

1973 - Cinderella Liberty

1973 - The Long Goodbye

1973 - The Paper Chase

1973 - The Man Who Loved Cat Dancing

1973 - Tom Sawyer (bewerkte score)

1973 - Images

1973 - Pete 'N' Tillie

1972 - The Poseidon Adventure

1972 - The Cowboys

1971 - Fiddler on the Roof (Score Adaptation) * (Academy Award Winner, Best Score

Adaptation)

1971 - Story of a Woman

1969 - The Reivers

1969 - Goodbye, Mr. Chips (Score Adaptation)

1969 - Daddy's Gone A-Hunting

1967 - Valley of the Dolls (Score Adaptation)

1967 - Fitzwilly

1967 - A Guide for the Married Man

1966 - The Plainsman

1966 - Penelope

1966 - Not With My Wife, You Don't!

1966 - How to Steal a Million

1966 - The Rare Breed

1965 - The Katherine Reed Story

1965 - John Goldfarb, Please Come Home

101

1965 - None But the Brave

1964 - The Killers

1963 - Gidget Goes to Rome

1963 - Diamond Head

1962 - Bachelor Flat

1962 - Stark Fear

1961 - The Secret Ways

1960 - Because They're Young

1960 - I Passed for White

1959 - Daddy-O

102

2. John Williams: concertwerken

John Williams: concert works [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=64

Deze lijst bevat de originele composities van John Williams voor orkest (concerto‟s,

symfonieën, fanfares, olympische thema‟s…).

2003 - Concerto for Horn and Orchestra (Chicago Symphony)

2003 - Soundings (Walt Disney Concert Hall)

2002 - Heartwood: Lyric Sketches for Cello and Orchestra

2002 - Call of the Champions

(openingsceremonie - Salt Lake City Winter Olympic Games of 2002)

2002 - Elegy for Cello and Orchestra

2000 - Three Pieces for Solo Cello

2000 - TreeSong, Concerto for Violin and Orchestra

1999 - American Journey (A.k.a. The Unfinished Journey - Celebration 2000)

(soundtrack voor de documentaire „The Unifished Journey‟ van Steven Spielberg -

later aangepast tot een orkestwerk in zes bewegingen)

1999 - For Seiji!

1998 - Seven for Luck (o.b.v. gedichten van Rita Dove)

1997 - Elegy for Cello and Piano

1996 - Concerto for Trumpet and Orchestra

1996 - Summon the Heroes (Centennial Olympic Games of Atlantic, 1996 -

openingsceremonie)

1995 - Variations on Happy Birthday

1994 - Song for World Peace

1994 - Concerto for Cello and Orchestra

1993 - Sound the Bells!

1993 - Concerto for Bassoon and Orchestra (The Five Sacred Trees)

1992 - Fanfare for Prince Philip

1991 - Concerto for Clarinet and Orchestra (L.A. Philharmonic)

1990 - Celebrate Discovery (500th celebration of the arrival of Columbus to America)

1989 - Winter Games Fanfare (Alpine Ski Championship, Vail, Colorado)

1988 - Fanfare for Ten-Years-Old (10th Anniversary of the Young Charleston Theater

Company)

1988 - For New York - Variations on Themes by Leonard Bernstein (Leonard Bernstein‟s

20th birthday celebrations in Tanglewood)

1988 - Fanfare for Michael Dukakis

1988 - Olympic Spirit (NBC Sports Theme - Seoul Olympic Games broadcast)

1987 - "We're Lookin' Good!" (Special Olympics, 1987 - tekst door Alan en Marilyn

Bergman)

1987 - A Hymn to New England (Omni Theatre, Boston)

1986 - Celebration Fanfare

1986 - Liberty Fanfare (Centennial of the Statue of Liberty, 1986)

1985 - Concerto for Tuba and Orchestra (Centennial of the Boston Pops)

1984 - Olympic Fanfare and Theme (Summer Olympic Games in Los Angeles, 1984)

1983 - America, The Dream Goes on (tekst door Alan en Marilyn Bergman)

103

1982 - Esplanade Overture

1981 - Pops on the March (Arthur Fiedler)

1980 - Fanfare for a Festive Occasion (Boston Civic Orchestra)

1980 - Jubilee 350 Fanfare (350th Anniversary of the City of Boston)

1976 - Concerto for Violin and Orchestra

1975 - Thomas and the King

1971- A Nostalgic Jazz Odyssey (Eastman Wind Ensemble)

1969 - Concerto for Flute and Orchestra

1968 - Sinfonietta for Wood Ensemble (Eastman Wind Ensemble)

1966 - Symphony n. 1

1965 - Essay for Strings

1965 - Prelugue and Fugue

1960 - Wind Quintet

1951 - Piano Sonata

104

3. John Williams: televisieopdrachten

John Williams: tv works [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=65

Deze lijst bevat de originele composities van John Williams voor televisie (volledige scores

en thema‟s), alsook tv -optredens. Allemaal volledige composities voor tv-series, behalve

waar aangegeven.

2002 - Salt Lake City 2002 - 'Call of the Champions' - dirigent ceremonie

2000 - Masterpiece Theatre's American Collection - Theme

1999 - The Unfinished Journey (A.k.a. 'American Journey' & 'Celebration 2000')

1996 - Atlanta '96 Olympic Games - 'Summon the Heroes' - compositie/dirigent ceremonie

1988 - Olympic Spirit (NBC Sports-thema)

1988 - NBC News & Presidential Election Coverage - thema‟s

1986 - Liberty Weekend - 'Liberty Fanfare'

1985 - Amazing Stories - TV Scores (hoofdthema/episodes 'The Mission' and 'Ghost Train')

1985 - NBC News - thema‟s

1984 - Los Angeles '84 Olympic Games - 'Olympic Fanfare and Theme' -

compositie/dirigent ceremonie

1980 - Evening at Pops - dirigent/uitvoerder (1979-2003)

1972 - The Screaming Woman (TV Movie)

1971 - Jane Eyre (TV Movie)

1970 - The Virginian - thema, laatste seizoen

1968 - Heidi (TV Movie)

1968 - Land of the Giants - thema‟s en scores (1968-70)

1968 - Sergeant Ryker

1967 - The Ghostbreaker (pilootaflevering)

1966 - The Time Tunnel - thema‟s en score (1966 - pilootaflevering)

1966 - The Tammy Grimes Show

1966 - The Kraft Summer Music Hall

1965 - Lost in Space - thema‟s en scores (1965-68)

1964 - Voyage to the Bottom of the Sea (1964-196?)

1964 - Nightmare in Chicago

1964 - Gilligand's Island

1963 - Bob Hope Presents the Chrysler Theatre - thema‟s en scores (1963-196?)

1963 - Kraft Suspense Theater - thema‟s en scores (1963-64)

1963 - Kraft Mystery Theater - thema, 3de seizoen

1962 - Big G

1962 - Flashing Spikes

1962 - The Wide Country

1961 - Alcoa Premiere Theater - thema‟s en scores (1961-63)

1960 - Checkmate - thema‟s en scores (1960-62)

1957 - M-Squad

1957 - Wagon Train

1957 - Bachelor Father - thema

1957 - Tales of Wells Fargo

1956 - Playhouse 90

1953 - General Electric Theater

105

4. John Williams: andere werken

John Williams: other works [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=66

Logo-muziek

1997 - DreamWorks SKG

1986 - Amblin

1981 - The Ladd Company

1967 - Universal Studios

Musicals

1985 - Peter Pan (thema‟s hergebruikt voor Hook in 1991)

1975 Thomas and the King

Filmwerk als dirigent, uitvoerder, arrangeur en orchestrator

1964 - The Pink Panther (Henry Mancini) - pianist

1962 - Hemingway's Adventures of a Young Man (Franz Waxman) - pianist

1962 - To Kill a Mokingbird (Elmer Berstein) - pianist

1961 - The Guns of Navarone (Dimitri Tiomkin) - bijkomende orchestratie

1961 - West Side Story (Jerome Robbins en Leonard Berstein) - pianist

1961 - Breakfast at Tiffany's (Henry Mancini) - pianist

1960 - The Magnificent Seven (Elmer Bernstein) - pianist

1960 - Studs Lonigan (Jerry Goldsmith) - pianist

1960 - The Apartment (Adolph Deutsch) - pianist en bijkomende orchestratie

1959 - Twilight Zone (Bernard Herrmann) - pianist

1959 - Staccato a.k.a Johnny Staccato (Elmer Bernstein) - pianist

1959 - Some Like It Hot (Adolph Deutsch) - pianist

1959 - City of Fear (Jerry Goldsmith) - pianist

1959 - Mr. Lucky (Henry Mancini) - pianist

TV (1959-1960)

1958 - Porgy and Bess (George Gerschwin) - pianist

1958 - Peter Gunn (Henry Mancini) - pianist

TV (1958-1961)

1958 - Bell, Book and Candle (George Duning) - pianist

1957 - Funny Face (Adolph Deutsch) - pianist

1957 - Sweet Smell of Success (Elmer Berstein) - pianist

1956 - South Pacific (Richard Rodgers) - pianist

1956 - Carousel (Richard Rodgers) - bijkomende orchestratie

106

5. Album tracklist: Harry Potter and the Philosopher’s Stone

Williams, J. (composer and conductor). (2001). Music from and inspired by the motion

picture, Harry Potter and the Philosopher‟s Stone [cd-rom]. Warner Bros.

1. Prologue 2:12

2. Harry's Wondrous World 5:20

3. Arrival of Baby Harry 4:25

4. a. Visit to the Zoo

b. Letters from Hogwarts

0:00 - 1:41

1:41 - 3:23

5. a. Diagon Alley

b. The Gringotts Vault

0:00 - 1:15

1:15 - 4:06

6. a. Platform Nine-and-Three-Quarters

b. The Journey to Hogwarts

0:00 - 1:10

1:10 - 3:13

7. Entry into the Great Hall/The Banquet 3:42

8. Mr. Longbottom Flies 3:34

9. a. Hogwarts Forever!

b. The Moving Stairs

0:00 - 1:50

1:50 - 3:46

10. a. The Norwegian Ridgeback

b. A Change of Season

0:00 - 1:35

1:35 - 2:47

11. The Quidditch Match 8:28

12. Christmas at Hogwarts 2:55

13. The Invisibility Cloak/The Library Scene 3:16

14. Fluffy's Harp 2:38

15. The Chess Game 2:20

16. In the Devil's Snare/The Flying Keys 3:48

17. The Face of Voldemort 6:10

18. Leaving Hogwarts 2:13

19. Hedwig's Theme 5:10

107

6. Album tracklist: Harry Potter and the Chamber of Secrets

Williams, J. (composer), Ross, W. (adapter and conductor) . (2002). Music from and

inspired by the motion picture, Harry Potter and the Chamber of Secrets. [cd-rom].

Warner Bros.

1. a. Prologue: Book II

b. The Escape From The Dursleys

0:00 - 0:48

0:48 - 3:31

2. Fawkes the Phoenix 3:45

3. The Chamber of Secrets 3:49

4. Gilderoy Lockhart 2:05

5. The Flying Car 4:08

6. Knockturn Alley 1:47

7. Introducing Colin 1:49

8. The Dueling Club 4:07

9. Dobby, the House Elf 3:27

10. The Spiders 4:32

11. Moaning Myrtle 2:05

12. Meeting Aragog 3:18

13. Fawkes is Reborn 3:19

14. Meeting Tom Riddle 3:38

15. Cornish Pixies 2:13

16. Polyjuice Potion 3:52

17. Cakes for Crabbe and Goyle 3:30

18. Dueling the Basilisk 5:02

19. Reunion of Friends 5:08

20. Harry‟s Wondrous World 5:02

108

7. Album tracklist: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban

Williams, J. (composer and conductor). (2004). Music from and inspired by the motion

picture, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban. [cd-rom]. Warner Bros.

1. Lumos! (Hedwig‟s Theme) 1:38

2. Aunt Marge‟s Waltz 2:15

3. The Knight Bus 2:52

4. Apparition on the train 2:15

5. Double Trouble 1:37

6. Buckbeak‟s Flight 2:08

7. A Window to the Past 3:54

8. a. The Whomping Willow

b. The Snowball Fight

0:00 - 1:20

1:20 - 2:22

9. Secrets of the Castle 2:32

10. The Portrait Gallery 2:05

11. Hagrid the Professor 1:59

12. a. Monster Books

b. Boggarts!

0:00 - 0:28

0:28 - 2:26

13. Quidditch, Third Year 3:47

14. a. Lupin‟s Transformation

b. Chasing Scabbers

0:00 - 1:33

1:33 - 3:01

15. The Patronus Light 1:12

16. The Werewolf Scene 4:25

17. Saving Buckbeak 6:39

18. Forward to Time Past 2:33

19. The Dementors Converge 3:12

20. Finale 3:24

21. Mischief Managed! 12:12

109

Bibliografie

Artikels & boeken

Kalinak, K. (1992). Settling the score. Music and the classical Hollywood film. Madison: the

University of Wisconsin Press.

Paulus, I. (2000). Williams versus Wagner or an attempt at linking musical epics.

International Review of the Aesthetics and Sociology of Music, 31(2), 153-184.

Seiler, A. (2001, November 13). Williams adds musical magic to Harry Potter [interview with

John Williams].USA Today, p.D,1.

internet

Biography: John Williams, [online]. Beschikbaar:

http://www.johnwilliams.org/reference/biography.html.

Cosman, S. Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone: complete cue list, [online]. Beschikbaar:

http://jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&a

rtid=45.

Harry Potter and the Chamber of Secrets: complete cue list, [online]. Beschikbaar:

http://jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&a

rtid=46.

John Williams, [online]. Beschikbaar: http://www.filmtracks.com/composers/williams.shtml.

John Williams - Composer extraordinaire, [online]. Beschikbaar:

http://www.mfiles.co.uk/composers/John-Williams.htm.

John Williams - Composer, [online]. Beschikbaar:

http://www.laphil.org/resources/performer_detail.cfm?id=419.

Lehman, F. (2003). Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone/Chamber of Secrets: thematic

analysis, [online]. Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=369.

LeBlanc, J. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban: complete cue list, [online].

Beschikbaar:

http://www.jwfan.com/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarti

cle&artid=74&page=1.

110

multimedia: cd en dvd

Cuarόn, A. (director). (2004). Harry Potter and the Prisoner of Azkaban. [dvd-rom]. Warner

Bros. Pictures.

Columbus, C. (director). (2001). Harry Potter and the Philosopher‟s Stone. [dvd-rom].

Warner Bros. Pictures.

Columbus, C. (director). (2002). Harry Potter and the Chamber of Secrets. [dvd-rom].

Warner Bros Pictures.

Williams, J. (composer and conductor). (2001). Music from and inspired by the motion

picture, Harry Potter and the Philospher‟s Stone. [cd-rom]. Warner Bros.

Williams, J. (composer), Ross, W. (adapter and conductor) . (2002). Music from and inspired

by the motion picture, Harry Potter and the Chamber of Secrets. [cd-rom]. Warner Bros.

Williams, J. (composer and conductor). (2004). Music from and inspired by the motion

picture, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban. [cd-rom]. Warner Bros.

officiële partituuruitgaven

Williams, J. Harry Potter and the Sorcerer‟s Stone: Suite for Orchestra. Hal Leonard

Corporation.

Williams, J. Harry Potter and the Chamber of Secrets: Suite for Orchestra. Hal Leonard

Corporation.

Williams, J. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban: Suite for Orchestra. Hal Leonard

Corporation.

aanbevolen lectuur

Brown, R.S. (1994). Overtones and undertones, reading film music. California: University of

California Press

Donnelly, J.K. (Ed). (2001). Film music, critical approaches. Schotland, GB: Edinburgh

University Press.

Prendergast, R.M. (1977). Film music, a neglected art. A critical study of music in films. New

York: W.W. Norten & Company.

APPENDIX:

Illustraties filmthema’s en luistervoorbeelden

2

INHOUDSOPGAVE

A. Illustraties filmthema’s

1. Thema van de magische wereld 4

2. Harry Potter 5

a. hoofdthema

b. wensthema

3. Nimbus 2000 6

a. hoofdthema

b. melodieuze neventhema

4. Gryffindor-thema 7

5. Quidditch-thema 7

6. Thema’s van de duistere krachten 7

a. de Steen der Wijzen

b. You-know-who

c. Lord Voldemort

7. De Geheime Kamer 8

a. hoofdthema

b. neventhema

8. Thema van Fawkes, de feniks 9

9. Thema van Gilderoy Lockhart 9

10. Thema van Dobby, de huiself 10

11. Spinnenthema 10

12. Thema van Moaning Myrtle 10

13. Hogwartslied, Double Trouble 11

a. A-thema (refrein)

b. B-thema (strofe)

14. Past-thema 12

15. Quidditch-thema (derde jaar) 12

16. Buckbeak-motief 12

17. motief van Sirius Black 12

3

18. motief van Peter Pettigrew 13

19. secundaire motieven 13

a. magisch-intro-motief

b. Weasley-motief

c. Errol-motief

20. Aunt Marge’s Waltz 14

a. thema 1

b. thema 2

c. thema 3

d. thema 4

e. apotheose

B. Luistervoorbeelden (cd) 16

4

A. Illustraties filmthema’s

1. Thema van de magische wereld

5

2. Harry Potter

a. hoofdthema

b. wensthema

6

3. Nimbus 2000

a. hoofdthema

b. melodieuze neventhema

7

4. Gryffindor-thema

5. Quidditch-thema

6. Thema’s van de duistere krachten

a. de Steen der Wijzen

b. You-know-who

c. Lord Voldemort

8

7. De Geheime Kamer

a. hoofdthema

b. neventhema

9

8. Thema van Fawkes, de feniks

9. Thema van Gilderoy Lockhart

10

10. Thema van Dobby, de huiself

11. Spinnenthema

12. Thema van Moaning Myrtle

11

13. Hogwartslied, Double Trouble

a. A-thema (refrein)

b. B-thema (strofe)

12

14. Past-thema

15. Quidditch-thema (derde jaar)

16. Buckbeak-motief

17. motief van Sirius Black

13

18. motief van Peter Pettigrew

19. secundaire motieven

a. magisch-intro-motief

b. Weasley-motief

c. Errol-motief

14

20. Aunt Marge’s Waltz

a. thema 1

b. thema 2

15

c. thema 3

d. thema 4

e. apotheose

16

B. Luistervoorbeelden

Hieronder vindt u een opsomming van de nummers op de bijgevoegde cd. Het

oorspronkelijke tracknummer van de originele soundtrack (OST), waaruit de selectie werd

gemaakt, wordt telkens vermeld.

Harry Potter and the Philosopher’s Stone

1. Thema van de magische wereld

- OST,1. Prologue [0:00 - 1:26]

- het thema van de magische wereld bij de celesta en de hoorn

- het vliegmotief

2. Harry Potter-thema’s

- OST,2. Harry’s Wondrous World [0:00 - 3:00]

- intro -- hoofdthema -- wensthema

3. Nimbus 2000 - hoofd- en neventhema

- OST,19. Hedwig’s Theme [2:32 - 3:50]

4. Gryffindor-thema

- OST,9. Hogwarts Forever! and the Moving Stairs [0:00 - 1:50]

5. Quidditch-thema

- OST,11. The Quidditch Match [0:00 - 1:21]

- inleiding -- Quidditch-thema -- Gryffindor-thema

6. Thema’s van het Duistere

- OST,17. The Face of Voldemort [1:11 - 2:32]

- thema van de Steen der Wijzen (drie noten) -- You-know-who-thema -- thema van Lord

Voldemort -- wensthema

7. The Invisibility Cloak

- OST,13. The Invisibility Cloak and the Library Scène [0:00 - 0:55]

8. Fluffy’s Harp

- OST,14. Fluffy’s Harp [0:00 - 1:05]

9. The Flying Keys

- OST,16. In the Devil’s Snare and the Flying Keys [1:16 - 2:00]

17

10. The Chess Game

- OST,15. The Chess Game [2;28 - 3:48]

- ostinato-bas

Harry Potter and the Chamber of Secrets

11. Geheime Kamer - hoofd- en neventhema

- OST,3. Chamber of Secrets [0:00 - 1:32]

12. Fawkes-thema - Dueling the Basilisk

- OST,18. Dueling the Basilisk [0:00 - 0:38]

13. Fawkes-thema - concertversie

- OST,2. Fawkes the Phoenix [0:00 - 1:36]

14. Gilderoy Lockhart

- OST,4. Gilderoy Lockhart [0:00 - 0:44]

15. Dobby, the house elf

- OST,9. Dobby the House Elf [0:00 - 1:20]

- hoofd- en neventhema

16. Spinnenthema - the Spiders

- OST,10. The Spiders [0:00 - 1:01]

17. The Flying Car

- OST,5. The Flying Car [2:42 - 4:08]

- thema van de magische wereld (koor)

- dalende motief bij de hoorn

18. Cakes for Crabbe and Goyle - Nimbus 2000

- OST,17. Cakes for Crabbe and Goyle [0:00 - 0:57]

- Nimbus 2000-hoofdthema (speelse herwerking)

Harry Potter and the Prisoner of Azkaban

19. Hogwartslied - Double Trouble

- OST,5. Double Trouble [0:00 - 0:40]

- voorspel -- A-thema (refrein) -- tussenspel -- B-thema (strofe)

18

20. Past-thema - a Window to the Past

- OST,7. A Window to the Past [0:00 - 1:34]

21. The Knigt Bus

- OST,3. The Knight Bus [0:00 - 1:09]

22. Quidditch, third year

- OST,13. Quidditch, third year [0:14 - 1:44]

- intro -- thema -- Sirius Black-motief

23. Aunt Marge’s Waltz - apotheose

- OST,2. Aunt Marge’s Waltz [1:42 - 2:15]

- apotheose

24. The Patronus

- OST,19. The Dementors Converge [1:38 - 2:34]

- wensthema

25. Buckbeak - dodenmars

- OST,17. Saving Buckbeak [1:22 - 2:19]

- topos van de treurmars

26. Hagrid’s Friendly Bird - overgang seizoenen

- OST,9. Secrets of the Castle [1:52 - 2:32]

- fluitsolo

19

CD - luistervoorbeelden

1. Thema van de magische wereld 1:26

2. Harry Potter-thema’s 3:00

3. Nimbus 2000 - hoofd- en neventhema 1:28

4. Quidditch-thema 1:21

5. Gryffindor-thema 1:50

6. Thema’s van het Duistere 2:31

7. The Invisibility Cloak 0:55

8. Fluffy’s Harp 1:05

9. The Flying Keys 0:44

10. The Chess Game 1:20

11. Geheime Kamer - hoofd- en neventhema 1:32

12. Fawkes-thema - Dueling the Basilisk 0:38

13. Fawkes-thema - concertversie 1:36

14. Gilderoy Lockhart 0:44

15. Dobby, the house elf 1:20

16. Spinnenthema - the Spiders 1:01

17. The Flying Car 1:25

18. Cakes for Crabbe and Goyle - Nimbus 2000 0:57

19. Hogwartslied - Double Trouble 0:40

20. Past-thema - a Window to the Past 1:34

21. The Knigt Bus 1:09

22. Quidditch, third year 1:30

23. Aunt Marge’s Waltz - apotheose 0:33

24. The Patronus 0:56

25. Buckbeak - dodenmars 0:57

26. Hagrid’s Friendly Bird - overgang seizoenen 0:40