MSLMN SAHHNDE KTSATLA LGL HADSLER

smail Yurdakk

ismailyurdakok@gmail.comBUNDAN SONRA YOKSULLUK YOK AMA VE HANG REKBETE KIRMIZI KART

(NO POVERTY FROM NOW ON, BUT... AND RED CARD TO WICKED COMPETITION AND WHICH REASONS DESTROYED OLD NATIONS ?) Amr b Lueyy Oullarnn mttefiki olan ve Bedir savanda Hz. Peygamberin yannda hazr bulunan Amr b. Avf yle demitir: Hz. Peygamber sava yapmakszn Bahreyn halk ile bir bar anlamas yapm(ve Bahreynliler belirlenmi bir miktarda cizye demeyi kabul etmiler)di. Hz. Peygamber oraya Al b. Hadramyi vali olarak tayin etmiti. Tahsil olunan cizye mallarn getirmek zere de daha sonra Hz. Peygamber Eb Ubeydeyi Bahreyne gndermiti. Hz. Peygamber sahblerle sabah namazn klp bitirmiti ki, (o alacakaranlkta) Eb Ubeydenin Medneye girdii develerin sesinden ve dier grltlerden anlald ve sahbler o tarafa doru hzlca gittiler. Hz. Peygamber sahblerini bu halde grnce glmsedi de sonra onlara yle dedi: yle sanyorum ki sizler, Eb Ubeydenin Bahreynden bir hayli dnyalk getirdiini iittiniz buyurdu. Sahbler: Evet Ey Allahn Elisi dediler. Bunun zerine Hz. Peygamber: Size mjdeler olsun (ki bundan byle her zaman byle nimetlere nail olacanz) umunuz. Allaha yemin ediyorum ki, bundan sonra size fakirlik geleceinden hi korkmuyorum (ummuyorum). Fakat sizin iin korktuum bir ey varsa, o da sizden nce gelip geen mmetlerin nne dnya nimetlerinin serildii (bol bol verildii) gibi sizin nnze de serilerek, onlarn birbirleriyle yartklar gibi sizin de yarmanz ve bu halin de onlar helak ettii gibi sizi de helak etmesidir. buyurdu. (Ve onlarn ahsnda btn mmetini dnya mal konusunda dikkatli ve uyank olmaya ard. Mehmet Sofuolu). Bir farkl nakilde de: ve tulhiyekum kem elhethum dnya nimetlerinin onlar (daha nceki mmetleri, hiret sevabn elde etmekten alkoyup) oyalad gibi sizi de (kandrp) oyalamasndan (korkuyorum) buyurmutur.(Mslim, K. Zuhd ver-Raqiq, Had., 6) fe-Vallhi mel-faqra ekh aleykum velkinn ekh aleykum en-tbsetad-duny aleykum kem busitat al men kne qablekum fe-tenfesh kem tenfesh ve thlikekum kem ehlekethum(ehit dmelerinin zerinden sekiz yl getikten sonra) Allahn Elisi vefatn yakn Uhut ehitlerinin cenaze namazn klp, Medineye dndkten sonra yle buyurmutu: ..Ve emin olunuz ki, bana yeryz hazinelerinin anahtarlar yahut yeryznn anahtarlar verilmitir. Vallahi ben, sizlerin benden sonra mrikler olacanzdan (Allaha ortaklar koacanzdan) endie etmiyorum. Fakat, sizlerin birbirinizle dnya konusunda nefsaniyet yarna girip, didimenizden korkuyorum.(Mslim, K. Fedil, B. 9, Had., 30) Mehmet Sofuolu (1923-1987) hadisle ilgili u aklamay yapyor: Hz. Peygamberin burada bir mucizesi: yeryz hazinelerinin anahtarlar bana verildi buyurarak haber verdii durumdur. Hz. Peygamberin bu haber vermesi, Hz. Peygamberden sonra mmetin slm yeryznn (uzak) ufuklarna yayacaklarn, yeryznn birok blgesine hakim olacaklarn ifade ediyor. Bu durum, gerek medeniyet tarihi gerekse siyasi tarih asndan, gayet parlak bir ekilde gereklemitir. Hibir dinin, hibir medeniyetin gnllerde ve lkelerde bu kadar sratle yerleip yaylmasnn tarihte ikinci bir misali yoktur. .Hz. Peygamberin tek endiesi, mmetinin dnyev ihtiraslara kaplarak aralarnda hasetleme douran tenfs (rekbet) idi. Hadisteki bu tabirin, ahlk olarak neyi iaret ettii lgat manasndan da anlalr: Tenfs lgatta kymetli bir eye en evvel nail olarak, imtiyaz ve infirad kazanmak iin muraza (mcadele, yarma) suretiyle o nefis eye rabet edimek diye tarif olunuyor ki, hadisteki tenfs kelimesinin tam ahlk manasdr. Hz. Peygamberin bu endiesinin ne kadar yerinde olduunu, aradan ok zaman gemeden birbirini takip eden zc olaylar gstermitir.(Sofuolu, VII/177) NC KNN ALICI-SATICI ARASINA GRMES (BUSINESS ETHICS). Hz. Peygamber, ticaret maddelerinin pazar yerlerine ulamadan nce karlanmasn yasaklamtr. (Neh en-tteleqqs-sileu hatt teblugal-esvqa) (Mslim, K. Buy, B. 5, Had., 14) Abdullah b. merin verdii bu bilgiden sonra, Mslim Abdullah b. Mesdun benzer bir naklini not eder: (Hz.) Peygamber, satlk mallar yolda karlamay yasaklad.(Mslim, ayn yer, Had., 15) Eb Hreyrenin nakli de benzer ifadeler ierir: Hz. Peygamber, satmaya mal getiren atllarn karlanmasn, ehirlinin (ihtikr vdiyle) bedevi maln satmasn, satc ile alc arasnda mteri kztrmay, satlacak st hayvanlarnn stlerini samayarak gslerinde biriktirmeyi ve kardeinin kararlatrd fiyatta artrma yapmay, yasaklamtr.(Mslim, ayn yer, Had., 12) Mehmet Sofuolu hadislerin izahnda unlar sylyor: Bu blmn (Kitbul-Buy =Alveriler Kitab/Blm) hadislerinde Hz. Peygamber tarafndan (on drt yzyl nce) Mslman olsun gayr- Mslim olsun, btn insanln mptel olduu toplumsal hastalklara deinilmi, bunlarn tedvleri iin gerekli tedbir ve tavsiyeler yaplmtr. Bunlar ylece zetlenebilir:

a) Satc ile alc arasna girerek ve kendisini alc gibi gstererek mteriyi kandrp fiyatn ykseltmeye almak yasaklanmtr

b) Bir kimsenin dierinin alveriine mdahale etmesi yasaklanmtr. Yasaklanan bu mdahale de iki ekilde olabilir: nc kiinin, muhayyerlik hakk olan bir mteriye: Alveriini feshet, ben sana ayn mal daha ucuz fiyatla alrm der; yahut bir mal satm olan bir kiiye: alverii feshet, ben maln daha yksek bir fiyatla satarm der. te bu ekillerde nc bir ahsn alverie mdahale etmesi ve bozmaya almas yasaklanmtr.

c) Maln satmak isteyen bedev (l halkndan) kyllerin, ehir tccar ve komisyoncular tarafndan daha yolda karlanmalar, pazara gelmekte olan mallarn araclarn eline geerek, halkn zararna fiyatn ykselmesine sebep olacandan, yasaklanmtr. Ayn zamanda pazara gelmi olan mallarn bu gibi komisyoncular tarafndan toplanp fiyat ykseltmek iin sattan geri brakmak suretiyle piyasay tazyik ve halk zarara ve darla drme ekilleri de yasaklanmtr.d) Satlacak salmakta olan hayvanlarn stlerini memelerinde biriktirmek suretiyle ok stl gsterip sata sunmak ve benzeri hileli yollar tamamyla yasaklanmtr.(Sofuolu, Mslim Tercmesi, V/12) (Zamanmzda da, ambalajlarn byk yaplmas, insanlarn o ambalajn iinde daha fazla yiyecek var veya daha fazla deterjan.. var zannederek almalarna sebep olduunda, bu ayn eitten yasaklanm bir hiledir. i.y.) MTERCM SIM EFENDNN NEC TARF.

Mtercim sm Efendi (1755-1819) nec kelimesini yle aklar: Nec: maln sahibi (satc), mteriye maln verken ve zelliklerini sylerken, satcnn bir arkadann da bu alverii gereklemesini salamak iin ona uyarak mal beraberce vmeleridir. Bir gre gre de, satn almak arzusu deil iken, daha pahal satlsn diye yapmack olarak o mala daha ok fiyat vererek, mteri olmak manasnadr. Bir gre gre de, insanlara bir mal zemmedip (ktleyip) nefret ettirerek, dier bir mala ynlendirmek manasnadr (Qms Tercmesi, II/1131). Alm satm ilerine bu menfur (nefret edilen) ekillerden hangisi ile olursa olsun mdahalenin irkinlii besbellidir. Erzak (gda) ve ticari eya getiren pazarclar, pazar yerlerine gelmeden evvel yolda karlamaya telaqq rukbn denilir. Mal sahiplerini byle pazar dnda karlamak, bu mallarn pazara gelip herkesin grmesini nlemek gayesine yneliktir. Bundan hem satclar yani mallarn pazara getirmekte olanlar zarar grr, hem de kamunun (toplumun) haklar kayba urar. te bu trl ticari ve iktisadi ktlkler, Hz. Peygamber tarafndan yasaklanarak, ferdin ve toplumun haklar korunmu olmaktadr.(Sofuolu, Mslim Tercmesi, V/15)

KKEN HTKAR KELMESNN. Hakr zulmetmektir. Haker ise fiyat ykselmesi iin hapsedilmi mala denilir. htikr ise fiyatlarn ykselmesini gzetleyerek, halkn muhta olduu mallar satmayp hapsetmektir. Fakhler (alimler, fetva verenler, slm hukukular) buna baz artlar eklemilerdir. Nevevye gre erzak fiyatlarnn ykselmeye yz tuttuunu grerek mal alp, daha yksek bir piyasay beklemek suretiyle hapsetmektir. Erzaktan baka mallara gelince, Nevev bunlarda ihtikr yoktur, diyor. mam Mlik ise ihtikr hakkndaki nasslarn geneli ile hkm kararak, haram olan ihtikr, yenilen ve yenilmeyen, halkn muhta olduu her eit eyada geerlidir demitir. Bazlar konumuz olan bu hadiste ihtikra iaret eden: rzklar haps keyfiyeti yoktur demilerse de, eklen ihtikr olmasa bile, gerekte vardr. Erzak teslim alnarak ve (sonra da) nakledilerek kamunun grebilmesine imkn verilmeyerek, bir depoya konularak ihtikr sahiplerinin oyunca olmaktadr. Hadiste bildirildii zere, halk tarafndan bu eit teslim alnmakszn sata engel olunarak, o mal oradan alp da nakledinceye kadar ihtikrc mteriler dvlmtr. htikrn ktl ve bu fena alkanlktan sakndrmak iin pek ok hadisler vardr. Zamanlarnda insanlarn gd ve hayati maddeleriyle oynayarak servet kazanmaya alan, halkn felketiyle mutluluk salamak isteyen ihtikrclar, insanln en sefil (alak) zalimler tabakas olduu iin, slm dni bunlara kar etin bir mcadele balatmtr.(Sofuolu, V/24)MTER HAKLARI ON DRT YZYIL NCE (CONSUMERS RIGHTS 14 CENTURIES AGO). ..Sata karlacak olan deve ve koyunlarn stlerini samamak suretiyle memelerinde biriktirmeyiniz. Herkim st salmayp gsnde biriktirilmi hayvan satn alrsa, alan kii bu alveri akdinden sonra muhayyerdir. Eer bu hayvandan raz olursa hayvan alkoyar (geri vermez). Raz olmaz ise, hem o hayvan geri verir, hem de (stn samas karlnda) bir sa ( kilo) hurma verir (Medinede ve o zamanki hurma fiyatnn, pazarlama imkan da snrl olduundan, gnmzden daha dk olmas muhtemeldir) (Mslim, K. Buy, B. 4, Had., 11) Abdullah b. mer nakleder: Hz. Peygamber yle buyurmutu: Hurmalar aa zerinde kzarp sararmak suretiyle olgunlamadka hurmay satmaktan, tamamyla beyazlap afetlerden eminlik noktasna ulamadka da baa satmaktan yasaklamtr. Hz. Peygamber, bu tip sat yapmaktan alcy da satcy da yasaklamtr.(Mslim K. Buy, B. 13, Had., 50) Hz. Enes de Hz. Peygamberin bu emrini bir gn yanndakilere anlatm, oradakiler m zehvuh (hurmann zehv denilen alacalanmas ne demek?) diye sormular, o da tehmarru ve tasferru (kzarr ve sararr) dedikten sonra, Hz. Pegamberin bu konuda syledii sz tekrarlamtr: haydi syleyin bakalm. Allah (satn alann ald bu) hurmalar (bir afetle) men ederse, satn kii, (Mslman) kardei olan alcnn parasn nasl helal sayp da yiyecek? Bu konu Cbirin naklettii hadiste daha ak olarak Hz. Peygamber tarafndan yle aklanmtr: Cabir der ki, Allahn Elisi yle buyurdu: Eer kardeine bir hurma satm olsan, daha sonra o hurmaya bir afet isabet etse, artk ondan herhangi bir ey almak, sana hell olmaz. Sen (ey bu sat yapan kii !) (Mslman) Kardein demek olan, alcnn maln (parasn) haksz olarak neye karlk alacaksn? (..fel-yehllu leke en-tehuze minhu eyen bi-me tehuzu mle ehke bi-gayri-haqqn) Hz. Cbir (kendisi hurma yetitiren bir kii olduundan ve Hz. Peygamber zamanndan beri sektrn problemlerini bildiinden, ayrca bu konuda Hz. Peygamberden duyduu bir noktay daha akla kavuturuyor: Hz. Peygamber, afetlerin telef ettii zarar karlayacak miktar paray, satn alan kiiden indirmeyi emretmitir.(Mslim, K. Musqt, B. 3, Had., 14-17)Hz. Peygamber zamannda bir kii satn alm olduu meyvelere afet isabet ettii iin zarara urad. Bu yzden borcu oald. Hz. Peygamber: buna sadaka veriniz buyurdu. Halk da o kiiye sadaka vererek yardm ettiler. Fakat verilen sadakalar, o kiinin borcunu deyecek miktara ulamad. Bunun zerine Hz. Peygamber o kiinin alacakllarna: bulduunuz kadarn alnz. Baka yok (bu kadar adamn gc). buyurdu.(Mslim, K. Musqt, B. 4, Had., 18) (Bu hadisten hem ticr ahlk asndan, hem de ticr hukuk ynnden sonular karmak lazmdr. Eer, borlunun deyecek gcnn/mal varlnn olmad ortaya karsa, daha fazla da zorlamamak lazmdr. Yani borluya hacizi devam ettirmenin veya onu hapse attrmann bir anlam yoktur. Adam mali ynden bitmitir. Hi olmazsa, bundan sonra tekrar almaya balasn da, kendi geimini salasn ve topluma yk olmasn. Alacakllar da, bu iten zarar ettik deyip, o alacaklarn unutmaldrlar. nsan her iten kr edecek deildir. i.y.) TOLERANS BORLULARA (TOLERANCE TO DEBTORS)

Kb b. Mlikin olu Abdullah anlatrd ki: babas Kab, bn Eb Hadreddeki alacan, Mescidin nnde (yakasna yaparak) istemi. Her ikisinin de sesleri, o srada evde bulunan Allahn Elisi tarafndan iitilecek kadar ykselmi. Bunun zerine Hz. Peygamber, odasnn perdesini am ve Kb b. Mlike: Ey Kb ! diyerek seslenmi. Kab da Lebbeyk (Buyur, emret) Y Raslellh ! deyince, Hz. Peygamber eliyle iaret ederek: Alacandan yarsn bala buyurmu. Kb: Baladm, Ey Allahn Elisi! demi. Bunun zerine Hz. Peygamber, bn Eb Hadrede: (imdi) Kalk (sen de), borcunu de demi.(Mslim, K. Musqt, B. 4, Had., 20) (Bu blmdeki ve baka blmlerdeki benzer hadisler, baka hibir ekonomik sistemde olmayan insn ve merhamet esaslarn iermektedirler, borlular hakknda. i.y.)

CONTROL THE MARKETS. Hz. merin de ste su kartran stlerin stlerini dktn biliyoruz.

EKLER, ON DRT YZYIL NCE VE FAZE KARI NLEMLER SUKKUN YASAKLANMASI (PROHIBITION OF SUKUK. CHEQUE 14 CENTURIES AGO AND PRECAUTIONS TO INTEREST DOUBT)Eb Hreyre (Medine Valisi) Mervna: sen faiz alp vermeyi hell yaptn dedi. Mervan: ben ne yaptm ki? dedi. Eb Hreyre: sen kiiler adna baz haklar yazlm olan eklerin (maa tayini pusulalarnn) alnp satlmasn helal kldn. Halbuki Allahn Elisi tamamyla (teslim) alnp da teslim edilmedike (verilmedike), gda maddelerinin alnp satlmasn yasaklamtr dedi. Bunun zerine Mervan, insanlara (Mescitte) bir konuma yapt ve bu eklerin alnp satlmasn yasaklad (ehllte beyar-rib fe-qle Mervnu m-fealt? feqle Eb Hurayrate: ehllte beyas-skki ve kad neh Raslllahi an beyt-tami hatt yustevf..Qle Suleymnu fe-nazart il harasin yehuzneh min eydin-nsi). O gnleri hatrlayan tbinden Sleyman b. Yesr (34-107 H./ 654-725 M.): Muhafz askerlerini, bu ekleri halkn ellerinden alrlarken grdm demitir.(Mslim, K. Buy, B. 8, Had., 40) Eb Hreyrenin: faiz satn helal kldn yani ondan yasaklamay terk etmek suretiyle, bunu caiz kldn (sakncaszm gibi yaptn/sakncasz hale getirdin) demesi, Mervana kar ii arlatrmaktr (bu iin ok nemli olduunu vurgulamaktr). Mervan o zaman Muaviye tarafndan Medine valisi atanm bulunuyordu. Eb Hreyrenin sz zerine, kendi iini anlamak iin: ben ne yaptm ki dedi. Eb Hreyre de: sen eklerin alveriini hell yani caiz (sakncasz) kldn. Bu ekilde sanki sen bu ii hell kldn dedi. ekleri satmak, ilerinde ahs adna yazl bulunan haklar satmak demektir. Arapadaki bu sakk kelimesi, Farsadaki ekin Arapalam telffuzudur. oulu sukk ve sikk olarak gelir. Ordudan ve dierlerinden hak sahiplerine tayin edilmi bulunan belirli rzklar (gda maddeleri) ekler halinde yazlrd. Sonra da bunlar yazlm olarak piyasaya kar ve alnp satlrd. Bugnk tabirle bunlar birer maa tayini pusulas idi..Mervann hutbesinden sonra bunlar halkn elinden toplatld ve adlar yazl kimselere verildi. Mehmed Zihni(Sofuolu, V/25)

GZLEMEME TCAR MALLARIN KUSURLARINI (NOT TO HIDE THE CHARACTERISTICS OF MERCHANDISE AND TO BE TRANSPARENT IN BUSINESS (FOURTEEN CENTURIES AGO).

Hz. Peygamber buyurdu: Satc ile alc birbirlerinden ayrlmadka muhayyerlik haklar vardr. Her ikisi de doru olup da (mala ve paraya ait konular birbirlerine olduu gibi) aklarlarsa, bu alverileri kendilerine mbarek (bereketli) klnr. Eer iki taraf (mal ve fiyat ile ilgili konular) gizlerler ve yalan sylerlerse, bu alverilerinin bereketi giderilir.(Mslim, K. Buy, B. 11, Had., 47) (..ve in kezeb ve ketem muhqat beraketu beyhim) TARIMI TEVK (ENCOURAGEMENT FOR AGRICULTURE).

(Zeyd b. Hrisenin hanm) mm Mbir el-Ensriyye kendi hurma bahesinde iken, (oradan gemekte olan) Hz. Peygamber hurmala girdi ve kadna: Bu hurmal kim dikti? Mslman m kfir mi dedi. Kadn: Mslman dedi. Bunun zerine Hz. Peygamber: Bir Mslman bir aa diker, bir ekin eker de onun rnnden herhangi bir insan veya herhangi bir canl yerse, bu, o Mslman iin sadaka olarak yazlr.(Mslim, K. Musqt, B. 2, Had., 8) Hadis aa dikimine ve ekin ekemeye en tevik edici bir sluptadr. Hi phesiz, hz. Peygamber ekim ve dikime pek byk nem vermi ve bunu sahblerine daima tavsiye etmitir. Aa cr bir sadakadr (devaml olarak, kiiye salnda da, lnce de sevap yazlmasna vesile olur.) Bir memleketin salk, zenginlik, mmurluk ve mutluluk vesilelerinin banda, o memleketin ziraat ve ormanlar gelir. Ormanlar ve aalar olmayan lkeler, yaanmaya elverili deildir.(Sofuolu, V/72) Bu hadis, Peygamberimizin evreye, doal hayatn, kularn, hayvanlarn korunmasna verdii nemin on drt yzyl ncesinden net olarak iaretini gsteren ak bir kanttr. KOYUN VERLMES YOKSULLARA (HELP TO THE POOR, STATES AID TO THE CITIZENS)

Bir kii, iki da arasnda otlayan (epeyce fazla) koyunu grd de, bunlar Hz. Peygamberden istedi. Hz. Peygamber de, koyunlarn hepsini ona verdi. O kii kavminin yanna varnca yle dedi: Ey toplumum ! Mslman olunuz. Allaha yemin ederim ki, Muhammed fakir olmaktan hi korkmayarak, veriyor. Olay anlatan Enes unu da eklemitir: Bazen bir kimse sadece dnyay isteyerek Mslman olurdu. Fakat slma girdikten bir sre sonra, artk Mslmanlk kendisine dnyadan ve dnya zerindeki her eyden daha sevimli gelirdi.(Mslim, K. Fedil, B. 14, Had., 58) Abdullah b. Abbas da yle demitir: Allahn Elisi hayr(datma)da insanlarn en cmerdi idi. En cmert olduu zaman da, Ramazan ay idi.(Mslim, K. Fedil, B. 12, Had., 50) TOPLANAN VERGLERN YOKSULLARA DAITILMASI. REFAH DEVLET VE SLM DEVLETN GREVLER (DISTRIBUTION OF THE CLLECTED TAXES TO THE POOR. WELFARE STATE. THE DUTY OF THE ISLAMIC STATE).(Babas Uhudda ehit dtnden Hz. Peygamberin zaman zaman yardm ettii) Cbir b. Abdullah (bir hatra olarak) anlatmt ki: Hz. Peygamber bir gn dedi ki: Eer Bahreyn mal (vergisi) gelirse sana (iki elini birletirip, bir avu dolusu) vereceim (yardm yapacam). Fakat Bahreynden toplanan vergi gelmeden, Hz. Peygamber vefat etti. Bahreynden o gelir, Medneye ulanca, (Hz.) Eb Bekir bir tellla emretti de, o da Medineyi dolaarak ilan yapt ve: Her kime Hz. Peygamberin bir vaadi veya bir borcu varsa, gelsin diye yksek sesle Medne sokaklarnda dolat. Bunun zerine ben de kalkp Eb Bekirin yanna vardm ve Allahn Elisi: Bahreyn malnn gelmesi gerekleirse, sana kesin ..u kadar veririm buyurmutu. dedim. Eb Bekir hemen bir avu (para) avulad ve bana hitaben: bunu say dedi. Ben paray saydm, be yz (gm dirhem) olduunu grdm. Eb Bekir bana: bununla beraber iki katn daha al dedi.(Mslim, K. Fedil, B. 14, Had., 60) ENDSTR, HZ. PEYGAMBER DNEMNDE (INDUSTRY IN THE TIME OF THE PROPHET. HIST OF ISLAMIC ECON). Enes b. Mlik anlatr: Hz. Peygamber (bir sabah) yle demiti: Bu gece benim bir ocuum dodu. Onu (byk) babam brahimin ismi ile isimlendirdim. Sonra Hz. Peygamber ocuu Eb Seyf (Klcn Babas/Ustas/stad) denilen bir demircinin hanm olan mm Seyfe (st annesi) olarak teslim etti. Sonra bir defasnda Allahn Elisi, ocuu grmek iin (Medinenin kenar semtinde olan Eb Seyfin evine doru) yola kt. Ben de kendisini takip ettim. Sonunda EB Seyfin evine vardk. Eb Seyf (o srada) demirci krn ekmekte (altrmakta) olduundan, ev ve evresi duman iinde idi. Ben hemen nden sratlendim ve Ey Eb Seyf, kr tut da (altrmay brak da, duman olmasn) (Hz.) Peygamber geldi dedim. O da kr durdurdu. Hz. Peygamber ocuu grmek istediinden, ierden ocuk getirildi. Allahn elisi onu barna bast..(Mslim, K. Fedil, B. 15, Had., 62) (brahim, hicr 8. yln Zilhiccesinde domu, 10. yln Rabul-evvelinde vefat etmiti) COSMETICS DEODORANTS. Enes b. Mlike: Allahn Elisi sa ve sakaln boyad m? diye soruldu. Enes: Hz. Peygamber, ok az dnda salarn aarm olarak grmemitir. Fakat Eb Bekir ve mer, kna ve ketem ile salarn boyamlardr.(Ketem bir ottur ki, knaya katlp, onunla sa ve sakal boyanr)(Mslim, K. Fedil, B. 29, Had., 100)AID TO POOR. Hz. Peygamber buyurdu: Her kim bir mminin dnya gamlarndan bir gamn giderirse, Allah da onun kyamet gnnn gamlarndan bir gamn giderir. Her kim, darlkta olan bir kimseye kar kolaylk gsterirse, Allah da ona dnya ve hiret darlklarnda kolaylk ihsan eder. Mslman bir kul, din kardeinin yardmnda bulunduka, Allah da onun yardmnda bulunur.(Mslim, K. Zikr ved-Du ve-Tevbe vel-stifr, B. 11, Had., 38) ZENGNLN VE YOKSULLUIN KTLKLERNDEN VE TEMBELLKTEN VE BORTAN ALLAHA SIINMA (TO SEEK REFUGE IN ALLAH FROM THE WICKEDNESS OF RICHNESS AND THE WICKEDNESS (BADNESS) OF POVERTY AND BADNESS OF LAZYNESS AND BADNESS OF DEBT). Hz. ie nakleder ki: Allahn Elisi u kelimelerle dua ederdi: Allahumme inn ezu bike min-erri-fitnetil-gn ve erri-fitnetil-faqri Allahumme inn ezu bike minel-keseli vel-merami (Ey Allahm ! Zenginlik fitnesinin (imtihannn) ktlnden ve fakirlik fitnesinin ktlnden Sana snrm. Ey Allahm ! Tembellikten ve bortan sana snrm.(Mslim, K. Zikr veDu vet-Tevbe vel-stifr, B. 14, Had., 49)

GSTER TKETMNE KIRMIZI KART (RED CART TO DEMONSTRATION EFFECT. SAVINGS// CONSUMPTION).Hz. Peygamber buyurur: phesiz ki sizler, kendinizden nce gelen milletlerin yoluna kar karna, arn arnna tpa tp muhakkak uyacaksnz. O dereceye kadar ki, ayet o mmetler bir kertenkelenin (darack) deliine girseler, siz de muhakkak onlarn peinden gideceksiniz. Biz dedik ki: Ey Allahn Elisi, onlar Yahdler ve Hristiyanlar m? Buyurdu: Baka kim olabilir?(Mslim, K. lim, B. 3, Had., 6) Buhrnin benzer bir notunda ise Fars (ran) ve Rm (Bizans) kelimeleri gemektedir: Hz. Peygamber buyurdu: Benim mmetim, kendisinden evvelki mmetlerin yolunu kar kar, arn arn takip etmedike kyamet kopmaz. Ey Allahn Elisi (yollarnda gidilecek olanlar) Fars ve Rum gibi milletler midir? denildi. Hz. Peygamber: Onlardan baka kim var ki? diye cevaplad.(Buhr, K. tism) (Fars dnyas Douyu, Bizans da Arabistana gre Baty temsil ediyordu. Hz. Peygamberden bin drt sene sonra, hala da durum ayndr. (Bizansn/Hristiyanln hakim olduu Batdaki bir moda, slm alemine hzla yaylmaktadr. Giyimdeki veya ev, ofis, araba ve dier aralarda (cep telefonu, bilgisayar..) yeni kan bir moda/model ksa zamanda slam dnyasnda da taklit edilmektedir. Modadan/taklitten vazgeilebilse hem israf nlenecek, hem de tasarruf artrlabilecektir. i.y.)ENCOURAGEMENT TO CHARITY. Bedevlerden (l halkndan) zerlerinde sadece kaba ynden giysiler bulunan (yoksul) baz kimseler, Hz. Peygamberin yanna gelmilerdi. Balarnda (o srada) iddetli bir fakirlik (derdi) vard. Hz. Peygamber onlarn bu kt durumunu grnce, insanlar sadaka vermeye tevik etti. Fakat insanlar sadaka vermekte biraz ar davrandlar. Hatta Hz. Peygamberin yznde bundan tr bir znt alameti grld. Daha sonra Ensardan bir kii, iinde gm (akeler/dirhemler) dolu bir torba ile geldi. Sonra bir bakas daha (baz eylerle) geldi. Daha sonra da birok kimseler arka arkaya (yiyecek ve giyecek getirmekte) birbirlerini takip ettiler. O kadar ki Hz. Peygamberin yznde sevin (alameti) hissedilmiti. Bunun zerine Allahn Elisi yle buyurdu: Her kim slm (Mslmanlar) iinde gzel bir r aar, bu gzel r kendisinden sonra da uygulanp srdrlrse, bu kiinin sevaplarndan hibir ey eksilmeksizin, onu srdrenlerin sevaplarnn benzeri bu (ilk) kiiye yazlr. Ve her kim de slm (Mslmanlar) arasnda kt bir r aarsa, bu kiiye de (kendisinden sonra) o kt uygulamay yapanlarn gnah yazlr, o gnah ileyenlerin gnahlarndan da bir ey eksiltilmeden.(Mslim, K. lim, B. 6, Had., 15) K VE ZNA (MEYHANE VE ZN YAPILAN YERLER AILMA) YASAI. VERMLLN GENEL KURALLARI. BLM VE TEKNOLOJNN NEM. (PROHIBITION OF ALCOHLIC DRINKS AND ADULTERY (AND TAVERNAS AND BROTHELS). GENERAL RULES FOR PRODUCTIVITY. IMPORTANCE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY).

Hz. Peygamber buyurdu: lmin kaldrlmas (yok olmas/azalmas), cahilliin kklemesi (chil=din kart kklerden/kaynaklardan retimin devam etmesi), arabn iilmesi ve zinann ak hale gelmesi, kyamet almetlerindendir.(Mslim, K. lim, B. 5, Had., 8) (ki ve zina yasa toplumlarda servet/tasarruf birikiminin de sebeplerindendir. Bu toplumlar helak edici iki zarar nlendiinde, aileler/toplumlarn tasarruflarnn fazlalaacan sylemeye bile ihtiya yoktur. i.y.) (Prohibition of alcoholic drinks and adultery prevent to spend much Money and this is a good way for savings.)GL MADD DAYANIMADAN GZ KAMATIRAN RNEKLER (BRILLIANT SCENES FROM STRONG BROTHERHOOD/SOLIDARITYHE SHOULD TAKE THREE PERSONS, HE SHOULD TAKE FIVE POORS)Abdurrahman b. Eb Bekirin naklettiine gre (Mescidin bahesinde oturan) suffe ashb baz fakir insanlard. Bir defasnda (bunlar ok a kalmlard da) Hz. Peygamber: (evinde) iki kiilik yiyecei olan (bu kardelerinizden) bir ncsn; drt kiilik yiyecei olan bir beincisini yahut altncsn (bir veya iki yoksulu alp (kendisiyle) birlikte (evine) gtrsn. buyurdu. (Babam) Eb Bekir de bunlardan n eve getirdi. Allahn Elisi de (o akam, bu yoksul sahblerden) on tanesini birlikte evine gtrd.(Mslim, K. Eribe, B. 32, Had., 176) (Bu sahblerin yaad) Suffe, Hz. Peygamberin Mescidinin arka tarafnda, (ya) yeri-yurdu (veya) ailesi (kalacak yeri) olmayan (bir ara Hz. merin ocuu olan Abdullah b. mer de kalmt) kimselerin barna olarak yaplm, (sadece) st rtl (yanlar ak) bir yerdi. Orada bulunan fakir sahblere Ehl-i Suffe veya Ashb- Suffe denirdi. Bunlarn says ilerinden evlenen, vefat eden yahut (bir kabileye dini retmek veya bir Medine evresinde on-be gnlk, bir aylk bir devriye grevine giden birlie katlmak iin) sefere gidenerin adedine gre- bazen azalr, bazen artard. Bir aralk saylar yetmii bulmutu. (Hadis) Hfz() Eb Nuaym Hilyetul-Evliysnda suffede oturmu sahblerin isimlerinden yzden fazlasn saymtr.(Sofuolu, VI/296) O sralarda btn sahbler, maet darl ektikleri iin nfuslu eve yalnz bir; drt nfuslu olana yine bir veya iki fakir ayrlmtr ki, bu takdirde nfus bana den yiyecein yalnz te biri, drtte biri yahut bete biri sr edilmi bulunuyordu. Sahbleri daha fazla fakir doyurmakla ykml tutmak, fakirlerle beraber aile halknn da a kalmasna sebep olabilir. Buradan ktlk zamanlarnda yoksul olanlar varlkl olanlarn evlerinde beslemesinin cevaz hkm kyor ki, zaruretler de zenginlerin fakirlere bakp a brakmamasnn farz olduu anlalyor.(Sofuolu, VI/297) (zellikle Mekke dneminde inen ayetlerde fakirlerin doyurulmas ile ilgili kesin emirler vardr ki, sahbler bu emirler ile yetitirilmilerdir. Yukardaki hadiste Hz. Peygamberin kulland kelimeler de emir kalbndadr: ..fel-yezbeb bi-selsetin..fel-yezheb bi-khmisin (.. yoksulu gtrsn..be yoksulu gtrsn.. i.y.) DAHA AZI LE YETNME (TO BE CONTENDED/TO BE SATISFIED WITH FEWER) Hz. Peygamber buyurdu: Bir kiinin yemei, iki kiiye yetiir; iki kiinin yemei de drt kiiye yetiir; drt kiinin yemei de sekiz kiiye yetiir.(Mslim, K. Eribe, B.33, Had., 179) ALTIN VE GM OLARAK KULLANIMI YASAK EYALAR

(PROHIBITION OF GOLDEN AND SILVER GOODS)

(Sahblerden) Ber b. zib demitir ki: Allahn Elisi bize yedi eyi emretti, yedi, eyi yasaklad: Hz. Peygamber yzklerden, yahut altn yzk takmaktan, gm kaptan imekten, eer ve semerlerin stne, binicinin altna ipekten yaplm gzel altlklar koymaktan, qssy, harr, istabraq, dbc denilen ipekli ve lks kumalar kullanmaktan yasaklad.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, Had., 3) Sofuolunun notu: Erkekler gm yzk kullanabilirler. Fakat gerek erkeklere ve gerekse kadnlara altn veya gmten yaplm buhurdanlk, misk kutusu, makyaj takm, kak, tepsi ve buna benzer eyalar kullanmak yasaktr. Buhrde de yer alan benzer bir bilgi de yledir: Abdullah b. Ukaym anlatr ki, Biz (fethedilmi olan ran mparatorluunun baehri) Medin ehrinde (o srada bakomutan ve genel vali olan ve Hz. Peygamberin yakn sahblerinden) Huzeyfe ile birlikte idik. Huzeyfe (bir sohbet esanasnda) su imek istedi. Medin erafndan birisi, gm bir bardak iinde iecek bir ey getirdi. Huzeyfe gm barda, getirene frlatt ve: unu syleyeyim ki, bana gm kap iinde su vermemesini ona ka defa syledim. nk Allahn Elisi yle buyurmutur: Altn ve gm kaplardan su imeyiniz. nk bu eyalar, dnyada onlarn (Mslman olmayanlarn), hirette ise sizindir.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, Had., 4) Sofuolunun notu: Medin (daha sonra kurulacak olan) Badatn 30 km. karda gneyinde, Dicle zerinde o devrin en byk ehirlerinden biri idi. (ran hkmdar) Kisrnn mehur saray da burada idi. Hi phesiz ran batanbaa fethedilmekle beraber, ran medeniyetinin aileler arasndaki debdebe ve ihtiam devam ediyordu. O zaman rann genel valisi olmasndan tr Huzeyfeye kim bilir ne kadar ssl gm bir bardakla su verilmiti. Halbuki slm dini insanlar iin sade bir hayat ve sade bir medeniyet kurmak, zenginlerin ipekli kumalarla, altn gm kaplarla fakirlere kar vnmesini bbrlenmesini ortadan kaldrmak istiyordu. nsanlara sade ve mmkn olduu kadar eit bir hayat yolu gsteriyordu. Hz. Peygamberin hedef edindii bu ahlk ve toplumsal gaye ile birlikte, ikinci bir gayesi de iktisd olup, halk israftan men etmekti. Nice haneleri sndren ve byk medeniyetleri ve saltanatlar ykan israf ortadan kaldrmak. Zengin, fakir herkesi tutumlu bir hayata altrmak istiyordu. Huzeyfe, Hz. Peygamberin en sekin sahblerinden olduundan, Hz. Peygamberin vnme ve israfa sebep olan eyleri kullanmaktan halk men etmesindeki sebep ve hikmeti ok iyi biliyordu. Bu sebeple Huzeyfe, eski medeniyetin vnme/bbrlenme arac olan barda tereddtsz frlatm ve Hz. Peygamberin bu konudaki yasan, kesin bir ekilde uygulamaya balamt. Bu kaba bir hareket de deildi. nk Mslmanlarn ran genel valisi olarak, daha nce katld btn ziyafetlerde defalarca ve zerine basa basa bu yasa ilan ve ihtar etmi bulunuyordu. Buna ramen hl inat eder gibi, byle bir lks atafatl bir bardakla su getirilmesi, esasnda byk bir kabalk idi.(Sofuolu, VI/311. Sofuolu, bu notu Tecrdi Sarhten, Kmil Mirastan alnt yapmtr.)

TO GIVE GIFT TO THE NON-MUSLIMS.

Bir defasnda (Hz.) mer, Mescidin kapsnda (Utarid b. Hcibin satmakta olduu) ipekten bir giysi grd ve Ey Allahn Elisi ! Bunu satn alsan da, Cuma gnleri veya yanna (misafir) heyetler geldii zaman giysen. dedi. Hz. Peygamber: bunu ancak hiretten nasibi olmayan kimseler giyer. buyurdu. Daha sonra Hz. Peygambere benzer giysiler (bir yerden vergi olarak) geldi. Hz. Peygamber de bu giysilerden birini (Hz.) mere verdi. Bunun zerine Hz. mer: Ey Allahn Elisi ! Bunu (imdi) bana veriyorsun, halbuki Utaridin giysisi iin yle yle demitin dedi. Hz. Peygamber de cevaben: bunu sana sen giyesin diye vermiyorum. buyurdu. Onun zerine mer de bu giysiyi, Mekkede o srada henz mrik olan kardeine gnderdi.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, had., 6) (Erkeklere ipekli elbise giymelerinin haram olduu bilindii halde, (Mslman olan) Utaridin bunlar satabildiini gryoruz. Muhtemelen, Yahdler ve Medine iinde ve evresindeki mriklere satyordu ve bunda dinen bir saknca grlmemiti. Utarid,Mslman bir tccard ve rana gider gelirdi ve muhtemelen oradan ran mal veya Hint mal ipekliler getiriyordu. Temm kablesindendi ve Medine pazarnda sk sk ipekli elbiseler satarken grlrd.(Buhr, Tecrd-i Sarh, III/33-34, Had., 483; Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, Had., 7)(INCOME DISTRIBUTION, HELP TO THE POOR. AVOID FROM DEMONSTRATION (SHOW OFF). AVOID TO KEEP UP WITH FASHIONS IN CLOTHING, DRESSING FASHIONABLE SUIT.)

(Olay nakleden Eb Osman dedi ki: Biz Azerbaycanda bulunurken, (Hz.) mer, Utbeye hitaben bizlere yle bir mektup yazmt: Ey Utbe b. Farqad! Senin yannda bulunan mal, ne senin, ne babann ve ne de anann yorulmas sonucu kazanlm bir mal deildir. O btn Mslmanlarn maldr. O nedenle, sen o maldan, kendi evinde nasl ne kadar yemekle doyuyorsan, dier Mslmanlar da o ekilde doyur (o kadar ver.) Refah iinde nimetlere gmlmekten ve mriklerin giyim modasndan ve ipek elbiselerden saknn. nk Allahn Elisi, halis ipek giymekten (erkekleri) yasaklamtr. Yalnz Hz. Peygamber bize, ehadet parma ile orta parman bititirip kaldrarak iaret edip u kadar mstesna demitir.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, Had., 12) Mehmet Sofuolu burada yine Kmil Mirasn bir notunu Buhr tercmesinden naklediyor: Hz. Peygamber en iyi giysi olarak pamuk, keten ve yn elbise tavsiye eder. Bunlarn da ne kibir ne gurur vesilesi olacak derecede ok gzel olmalar, ne de insanlarn hakaretine (aleyhte konumalarna) sebep olacak derecede berbat olmalar arzu edilmez. te bu bir zaruri (asgar) giyim eklidir. Bunun bir de mstehap ksm vardr. O da Allahn nimetlerini ortaya koyma iin sslenmektir: Ey dem Oullar ! Mescide her gidiinizde zinetinizi taknnz. Yiyiniz, iiniz, fakat israf etmeyiniz. Allah israf edenleri sevmez. De ki: Allahn kullar iin kard zneti, temiz ve ho rzklar kim haram etmi? De ki: onlar dnya hayatnda iman edenler iindir. Kyamet gn ise, yalnz onlara (Mslmanlara) mahsustur. te Biz yetleri bilirler iin bylece ayrntl aklarz (rf sresi, 31-32. yetler). Bu iki ayet, konuyu btn ayrntsyla ortaya koymaktadr. Hz. Peygamber de yle buyurmutur: Allah, kullarna verdii nimetlerinin eserini, o kul zerinde grmeyi ister/buna sevinir (nnellhe yuhibbu en-yer esere nimetih al abdih). Giyim konusunda bir de mubah derecesi vardr ki, o da, cumalarda, bayramlarda, halk toplantlarnda gzel elbise giyilmesidir. Hz. Peyagmberin dar karken bin dirhem deerinde bir elbise giydii nakledilmektedir.(Buhr Tecrd-i Sarh terc., III/33-34 (483 nolu hadisin izah), (Kmil Mirasn dipnotu) Dmetul-Cendel (Kuzey-Bat Arabistanda, rdnn gneyine den blgede) Beyi (yneticisi olan) Ukeydir, Hz. Peygmbere saf ipekten bir elbise hediye etmiti. Hz. Peygamber de o elibiseyi (Hz.) Aliye verdi ve: Bunu Fatmalar arasnda ba rtleri olarak taksim et buyurdu. Bu Fatmalar: Hz. Peygamberin kz Fatma, Hz. Alinin annesi Fatma ve Hz. Hamzann kz Fatma idi.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 2, Had., 18) pekli giymenin erkeklere haram olmasnn sebepleri: erkeklere israf olmas, gurur vesilesi olmas ve kadnlara layk olan eitten bir sslenmeye kakarak, kadnlara benzemesi gibi sebeplerdir.(Sofuolu, VI/320)LIMITS OF LUXURY, LIMITS OF CONSUMPTION.

mam Mslim, Kitbul-Libs vez-Znetin yedinci babnn baln Bbu Cevzi ttihzil-Enmt olarak koymutur ki Ev Demeleri Almada Bir Saknca Olmad anlamna gelmektedir. (Sahblerden Cbir nakleder ki: Ben evlendiim zaman, Hz. Peygamber bana: Etraf saakl oda demelerinden (hal, kilim gibi) aldn m? diye sordu. Ben: Bizim nasl saakl ssl oda demelerimiz olur? (mmkn deil) dedim. Hz. Peygamber: Yakn zaman sonra olacak buyurdu.

NO EXTRAVAGANCE, NO WASTEFUL BEHAVIOURS, NO DEMONSTRATION EFFECT IN ISLAMIC COMMUNITY. THE LIMITS OF EXTRAVANGE IN THE EARLY YEARS OF ISLAM

Cbirin naklettiine gre, Hz. Peygamber Cbire yle demitir: Bir yatak erkek iin, bir yatak hamn iindir. nc yatak da misafir iindir. Drdncs ise eytanndr (israftr.)(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 8, Had., 41). (Firun lir-Raculi ve firun limraetih ves-Slisu lid-dayfi ver-rbiu li-eytani)

GYSS LE KBRLENMEME (NOT TO BE TOO PROUD WITH HIS/HER CLOTHES/SUITS (Limits of Consumption).

Abdullah b. mer nakleder ki, Hz. Peygamber yle buyurdu: Her kim byklk taslayarak elbisesini (uzun eteini) yerde srrse, Allah kyamet gnnde ona (merhamet bak ile) bakmaz.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 9, Had., 44) Buhrde u bilgi de vardr: Hz. Peygamber: etein (pantolonun) iki topuktan aa sarkan, atetedir buyurmutur. (Buhr, Libs, Bbun m esfele minel-kabeyn fe-huve fin-nri) zar, Araplarn giydikleri boy elbisesidir ki, bunun topuktan aa lzumsuz uzatlmas kibirlenmenin iareti idi. Bu sebepten tr, hadiste iddetli bir ceza haber verilerek, kibirlilik ifade eden bu trl uzun ve lks giyiniler yasaklanmtr.(Sofuolu, VI/336)

COSMETICS INDUSTRY

Hz. Peygamber, erkek kiinin zaferan (safran) srmesini yasaklad (veya erkeklerin (sslenmek iin) zaferan ile elbisesini boyamasn yasaklamtr.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 23, Had., 77) mam Ahmed b. Hanbel ve snen sahiplerinin Eb Ummeden sahih olarak naklettiklerine gre Hz. Peygamber: el-Bezzet minel-mn (Hayatta) Sadelik mandandr buyurmutur. Bundan tr erkeklerin renkli eylerle yaplacak vcut ve yz tuvaleti mekruh ve irkin saylmtr. Yalnz yeni evlenen genler, bu kerahetin istisnas kabul edilmitir.(Sofuolu, VI/355) Erkeklerin (kna gibi topraktan olan boyalarla) sa ve sakallarn boyamalar konusunda da Sofuolu unlar kaydediyor: Mslimin naklettii hadiste yle buyrulmutur: Yahdler ve Hristiyanlar (sa ve sakallarn) boyamazlar. Siz onlara muhalefet ediniz(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 25, Had., 80). slmn ilk yllarnda Hz. Peygamber, hakknda kendisine bir emir gelmeyen konularda Yahudilerin ve Hristiyanlarn uygulamalarna uyar ve (puta tapan) mriklere muhalefet ederdi. Fakat zellikle Medine dneminden itibaren Yahudi ve Hristiyanlarn adetlerine muhalefet etmitir. Fakat yukardaki hadiste muhalefet ediniz emri, vcb bir emir deil ibh bir emirdir (mutlaka uyulmas gereken bir emir deil, yapp-yapmamak kiinin kendisine braklm bir emirdir. Yani sa ve sakal boyamak konusu da mubahtr ve mendubtur, isteyen boyar istemeyen boyamaz. Mesel Hz. Peygamber kendisi hi boyamamtr. Geri Hz. Peygamberin boyamaya ihtiyac yoktu nk vefat ettiinde sakallarndaki beyaz tellerin says yirmiye bile ulamamt. Fakat (Hz.) Eb Bekirin ve (Hz.) merin boyad nakledilmitir. Ancak boyamak da, her boya ile deil, zellikle kna gibi sar ve krmzya alan renkteki boyalarla tavsiye olunmu, siyah renge boyamak yasaklanmtr. Bu nedenle mam Nevev (631-676 H./ 1233-1277 M.) de, siyah boya ile sa sakal boyamak tahrmen mekruhtur demitir. Fakat kadnlarn salarn siyaha boyamalarnda bir saknca yoktur.(Sofuolu, VI/358)Sahblerden Cbir b. Semura anlatr ki: Hz. Peygamberin ba ve sakalnn n tarafnn kllarna beyaz krllk karmt. (Be on beyaz kl ancak vard, vefat etmezden evvel, baz nakillerde banda ve sakalnda yirmi tel ak sa yoktu). Ya srd zaman bu krllk belli olmazd. Bann sa dank ve dzensiz olduu zaman ise, krllk belli olurdu.(Mslim, K. Fedil, B. 29, Had., 109) Rabatur-Rey yle demiti: Ben Hz. Peygamberin sann bir telini grdm, krmz idi. Bunu Enes b. Mlike sordum: Hz. Peygamber san boyad m ki, bu grdm tel krmzdr. dedim. O da: Hayr boyamad. O krmzlk sana srd kokusundandr (kokunun brakt izdir). dedi. (Buhr, K. Menqb, Bbu SfetiNeb, V, 28 54). Bu sa telini mer b. Abdlaziz de grm, o da Enes b. Mlike sormu, Hz. Enes ona da ayn cevab vermi: Allahn Elisinin sana koku srmek adeti idi, ondan kzarmtr demitir.(Sofuolu, VII/222)Hz. Peygamber buyurdu: Kendisine reyhan (kokusu) sunulan kimse bunu reddetmez (reddetmemelidir). nk reyhan, hem tamas hafif, hem de kokusu hotur.(Mslim, K. Elfz minel-Edeb ve gayrih, B. 5, Had., 20)

Azatl klesi Nfnin naklettiine gre Abdullah b. mer koku ve buhur kullanmak istedii zaman, baka bir koku kartrlmam olarak, buhur ubuu (d aac) ve kfr ile kokulanp buhurlanrd. Kfuru, buhur ubuu ile beraber karrd. Sonra da, ite Alllahn Elisi de byle buhurlanrd derdi.(Mslim, K. Elfz minel-Edeb ve gayrih, B. 5, Had., 21)

KENZ (PARA BRKTRME) GNAH DEL (TO BURY TREASURE IS NOT A SIN (IF ZAKAT OF THIS WEALTH IS PAID).Hzr aleyhisselm, Musa peygambere u cevab vermiti: Dzelttiim duvara gelince: Bu o ehirdeki iki yetim olancnd. Rabbin diledi ki, ikisi de rtlerine ersinler de definelerini karsnlar (diye bu yklmak zere olan duvar dzelttim de, duvar yklp hazine ortaya kp, bakalar defineye ulaamasn diye)(Mslim, K. Fedil, B. 46, Had., 172) GAYR-I MSLMLERN ARISINDA DOLAMA (VISIT/GO TO THE MARKET OF NON-MUSLIMS.)

Eb Hureyre anlatr ki, bir gn gndz vaktinde Hz. Peygamberin ktn grp ben de onu takip ettim. Hz. Peygamber (Yahudi) Qaynuq Oullar arsna varncaya kadar yrd. Sonra buradan dnp, Fatmann evine kadar geldi.(Mslim, K. Fedilis-Sahbe, B. 8, Had., 57) (Hz. Peygamber, kendisini bir manastra kapatm deildi. Devaml arnn, pazarn iinde/ortasnda idi. Artk ticaret yapmayan ama yllarca ticaret yapm bir insan olarak bu ziyaretlerinde ar ve pazarda yanl grd davranlar da sah3ablerine sylyor, onlar uyaryordu. i.y.) MARKET PLACE OF MADINA CAPITAL CITY

Doma byme bir Medineli olarak Enes b. Mlik anlatr: Hz. Peygamber ve Onun sahbleri Zevrda idiler. (Nakleden rv: Zevr, Medinede arnn ve mescidin bulunduu ite u civarda bir yerdir dedi.)(Mslim, K. Fedil, B. 3, Had., 6) Zevr: Medinede, Hz. Peygamberin mescidine yakn bir yerdir (Qms Tercmesi). Zevr Medinede Pazar yeridir.Hz. Osman kendi halifelii zamannda burada Cuma gnleri d ezan okutmaya balamtr.(Sofuolu, VII/156-157)

ENCOURAGEMENT OF WATER CHARITY

Hz. Peygamber bir gn yle bir ey anlatmt: Fahie bir kadn, scak bir gnde bir kuyunun etrafnda dolamakta olan bir kpek grmt. Kpek susuzluunun iddetinden tr, dilini karm dolayordu. Bu fahie kadn, hemen o kpek iin ayandaki ayakkabs ile kuyudan su karp, kpee su verdi. te bu nedenle bu fahie kadnn gnahlar silindi.(Mslim, K. Selm, B. 41, Had., 154) Sofuolunun notu: Bu hadisten su hayrnn Allaha yaklaamaya arac olduu hkm karlmtr. Baz alimler: gnah ok olanlar susuzlar sulasn demilerdir. Susuz bir kpei sulamak, balanmaya vesile olursa, bir mminin/mminlerin susuzluunu gidermenin rahmete vesile olaca kesindir. Bir baka hadiste de getii gibi, Hz. Peygambere: hangi sadaka daha stndr? diye sorulduunda, Hz. Peygamber: su sadakas buyurmulardr. Hatta bu konuda Mslman veya kfir ayrm da gzetilmemitir. Bu sebeple slm toplumsal yaamnda su hayrna ok nem verilmitir. slm diyarnda her nereye gidilirse, ya bir emeye yahut bir kuyuya tesadf edilir. Hatta su bulunmayan krlarda ve sahralarda, etraftaki ky halk tarafndan yol atraklarna kpler gmlerek scak mevsimlerde her sabah doldurulup, yolcularn su ihtiyalar giderilir.(Sofuolu, VII/111) EVCL HAYVANLARA VE HEYKELE PARA VERMEK YOK (NO MONEY FOR PADS AND STATUES. Limits of Consumption)

Hz. Peygamber iinde kpek ve sret bulunan eve, melekler girmez buyurmutur.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 26, Had., 83) DUVAR HALILARINI VE DUVARLARIN SSLENMESN YASAKLIYOR, HZ. PEYGAMBER (THE PROPHET PROHIBITED EVEN WALL CARPETS OR OTHER HANGED MATERIALS ON THE WALLS.)

(Hz) ie (Radyallhu Anh) anlatt ki: Hz. Peygamber, (Medine dna) bir gazaya (savaa) gitmiti. O gnlerde ben kenar saakl bir yatak rts alm ve bunu kap zerine asmtm. Hz. Peygamber dnp geldiinde bu perdeyi kapda grd. Ben Hz. Peygamberin yzndeki honutsuzluu hissetmitim. Allahn Elisi perdeyi ekti hatta onu yrtt kopard da yle buyurdu: phesiz ki Allah, duvarn tan ve topran byle giydirmeyi bize emretmedi. buyurdu. (Hz.) ie dedi ki, daha sonra biz bu rty kestik de, ondan iki yastk yaptk. Bu iki yastn iine hurma yapraklar doldurum. (Bunu yapnca) Hz. Peygamber benim bu yaptm ayplamad.(Mslim, K. Libs vez-Znet, B. 26, Had., 87) Aliyyul-Qr (vefat 1014 H./ 1605 M.) bu hadisin erhinde yle demitir: (Hz.) ienin bunu asmas znet (ssleme) iindi, perde olsun (da ak bir yeri rtsn) diye deildi. Bundan tr Hz. Peygamber tarafndan azarland. Bu hadis ile, yastk, yayg gibi konularda ekilli kuma kullanmakta bir saknca olmadna, fakat duvara znet iin resimli kuma gibi eyler asmann haram olduuna deil, tenzhen mekrh olduuna kant getirilir. Hz. Peygamberin Allah bize talar, topra byle (insan veya hayvan resmi olan) kumala giydirmemizi emretmedi sz, tam bir yasaa iaret etmez.(Mirqtul-Mefth, IV/ 485) Konuyla ilgili olarak Mehmet Sofuolu da u notu dyor. Hz. ienin naklettii bu hadiste, ie tarafndan (Hz. Peygamber Medine dnda iken) yaplan alveri feshedilmemitir. Bu fesh etmemeden karlabilecek bir hkm: bu resimli yastk hakknda Hz. Peygamberin aklamas haram olduunu deil, mekruh olduu manasna dnlebilir. Nitekim Hz. Peygamber perde gibi yukarya asl olan resimli eya kullanmay irkin grm, fakat yaynmak, rtnmek gibi tazime (saygya) yol amayan ekilde kullanmay irkin saymamtr.(Sofuolu, VI/362)RESSAMLAR EVLERDE TABLOLAR YAPIYOR, HZ. PEYGAMBERN VEFATINDAN OTUZ SENE SONRA (ARTISTS ARE WORKING IN THE HOUSES OF MADINA. RICH STATE WAS REALIZED AFTER THIRTY (EVEN TEN) YEARS).Hz. Peygamberin vefatndan otuz sene sonra, ressamlarn Medneli ynetici ve zenginlerin evlerinde tablolar yapmas, ksa zamanda ulalan zenginlii gsterirken ayn zamanda lksn ve israfn, lzumsuz harcamalarn hakim olduu/olaca bozulma dneminin de baladn gstermektedir. Eb Zra dedi ki: Ben Eb Hreyre ile birlikte Medinede Sad yahut Mervan iin ina edilmekte olan bir eve girdik. Eb Hreyre orada resimler yapan bir ressam grd. Bunun zerine (hemen) yle dedi: Allahn Elisinden iittim yle buyuruyordu: Azz ve Cell olan Allah yle buyurmutur: Benim yarattm gibi yaratmaya alan kiiden daha zalim kim vardr? Haydi onlar (yoktan) bir zerre yaratsnlar yahut bir (buday) dane(si) yaratsnlar yahut arpa danesi yaratsnlar(Mslim, K. Lib3as vez-Znet, B. 26, Had., 101) Eb Hreyrenin girdii bu ev ya Mervann yahut da yine onun gibi Emevlerden olan Sad b. sa aitti. Bu iki ahs arka arkaya Muaviye tarafndan Medine valisi olarak tayin edilmilerdi. Bir nota gre de, bu ressam binann st katnda resim yaparken Eb Hreyre tarafndan grlm ve Eb Hreyre hi ekinmeden uyarsn yapmt. Bu evin vali kona olma ihtimali de vardr.(Sofuolu, VI/372)TAX COLLECTORS

bnus-Sd Mlik anlatt ki: Beni (Hz.) mer, zekt toplamakla grevlendirdi. Zektlar topladm ve kendisine teslim ettim. alma cretimin bana verilmesini emretti. Bunun zerine ben: Ben Allah iin altm. Benim cretim Allahadr. dedim. (Hz.) mer cevaben: Sana verileni al. nk Hz. Peygamber zamannda ben de bu ite altm da, O, benim alma cretimi bana verdi. Ben Allahn Elisine, senin bana sylediin gibi syledim. Bunun zerine Allahn Elisi: stemeden sana bir ey verildi mi bunu ye ve (istersen bakasna da bundan) hayr yap buyurdu.(Mslim, K. Zekt, B. 37, had., 112)WARNING OF THE PROPHET FOR NOT TO BE LOVER OF WEALTH

Hz. Peygamber buyurdu: demolu ihtiyarlayp ker fakat kendinden iki ey genleir: mal zerine hrs ve mr zerine hrs (yalandka daha fazla mal sahibi olmak ister, daha fazla yaamak ister)(Mslim, K. Zekt, B. 38, Had., 115)HIRS A GZLLN KINANMASI GREEDY AND TO CONDEMN THE GREEDY Hz. Peygamber buyurdu: demolunun iki vd dolusu mal olsa, nc vdyi de ister. demolunun iboluunu (ihtirasl gnln) topraktan baka bir ey doldurmaz. u kadar ki, (ihtirastan) tevbe eden kiinin tevbesini, Allah kabul eder.(Mslim, K. Zekt, B. 39, Had., 116) Bu hadisten sonraki benzer bir nakilde de: Lev kne libni deme vdin min zehebin.. demolunun altndan bir vdisi olsa..(B., 39, had., 117)

WHICH WEALTH KILLS ITS OWNER

Hz. Peygamber (hutbe okuduu basamakl) minberin zerine oturdu. Biz de etrafna oturduk. Benden sonra dnya ieinden ve dnya zinetlerinden nnze alacak nice nimetler, sizin iin korktuum kesin olan eylerdendir. buyurdu. Yanmzdaki arkadalardan biri: Hi mal/servet ktlk getirir mi? (ki korkuyorsunuz) Ey Allahn Elisi? dedi. Hz. Peygamber, buna cevap vermeyip, bir mddet sustu sonra yle devam etti: u kesin ki mal, ktlk getirmez ama u da kesin ki, baharn bitirdii otlardan (zehirli) bir ksm vardr ki, bu ot (yiyeni) ldrr yahut ldrmese de zehirler, hasta yapar. Fakat (zehirsiz) yeil ot byle deildir. Hayvan bu yeil otu yer, sonunda karn doyar, (gezinir ve) gnelenir ve kolayca tersler ve ier, sonra da yien bol bol otlamaya devam eder. te bu dnya mal da, yeil ot gibi ekici ve tatl bir eydir. Bu nimetten (Sahip olduu bu maldan) yoksula, yetime ve yolda kalma hayr vererek yardm eden Mslman ne iyi insandr. Kim de bu serveti haksz olarak hakk olmad halde elde eder de yerse, (yese de) doymaz ve bu servet kyamet gnnde aleyhinde tanklk yapar.(Mslim, K. Zekt, B. 41, Had., 123)

KISKANLIK VE SINIF ATIMASININ OLMAMASININ NEDENLER SLM TOPLUMUNDA (JEALOUSY AND CLASH OF CLASSES NOT TO DESIRE MUCH MORE MONEY)

Hz. Peygamber buyurdu ki: u kii kurtulua ermitir ki Mslman olmutur ve kendisine (Allah tarafndan ihtiyacna) yetecek kadar rzk verilmitir ve Allah o kiiye verdii nimetlere karlk kanaatkr bir gnl vermitir.(Mslim, K. Zekt, B. 43, Had., 125) Hz. Peygamber yle dua ederdi: Ey Allahm ! Muhammed ailesine yetecek (geinebilecek) kadar rzk ver (Hz. Peygamberin servete/paraya kar bu tr bir tavr al, slm toplumlarnda kskanlk ve snf atmalarn nlemitir. i.y.) (This kind of sentences of the Prophet Muhammad prevented jealousy and clash of classes in Islanic communities.)Hz Peygamber buyurdu: Yemein en kts, o dn yemeidir ki, muhta olan fakirler arlmaz (da), yemeye ihtiyac olmayan (can istemeyen) zenginler arlr.(Mslim, K. Nikh, B. 16, Had., 107 ve 110) (Bu tr slm reti ve Hz. Peygamberin uyarlar, yzyllar boyunca, toplumda snflar olumasn ve bu snflarn atmalarn nlemitir. i.y.)TAMAH ETMEMEK ZENGNLERN SERVETNE ( DO NOT LOOK AT (THE WEALTH OF) THE RICH.

Hz. Peygamber yle buyurdu: Sizler kendinizden daha aa halli olanlara baknz da, sizin stnzde olan kimselere bakmaynz. nk byle hareket etmeniz, Allahn sizin zerinizdeki nimetini hakir (kk, az) grmemenize daha uygun (daha yardmc) olur.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 9)

MANASTIR HAYATI YAAMAK YOK GIVE EVERY ONE HIS/HER RIGHT

(The Prophet did not permit to fast every day and he advised not to fast much more than fifteen days every month)

Ayn ou gnlerini orulu geirmek isteyen Abdullah b. Amr b. sa, Hz. Peygamber yle diyordu: Ey Abdullah b. Amr !..nk vcudun iin senin zerinde bir pay vardr. Gznn senin zerinde bir pay (hakk) vardr. Ein iin senin zerinde bir pay (hak) vardr(Mslim, K. Sym, B. 10, Had., 193) ..Allaha, kendi canna, ailesine, topluma ve insanla kar hak ve grevlerini zetleyen Hz. Peygamberin bu veciz ifadesini, Selmn- Fris de din kardei EbDerdya kar tekrarlamt: nne li-Rabbike aleyke haqqan ve li-nefsike aleyke haqqan ve li-ehlike aleyke haqqan feti klle z haqqn haqqahu (Buhr, K. Savm, Men Eqsame al ekhhi li-yuftra fit-tetavvu) Hz. Peygamber, kendilerini ksrlatrmak isteyen sahblere de izin vermemiti ve bu sahbler daha sonra bunu eer izin verseydi kendimizi ksrlatrrdk le-khtesayn.. diyerek anlatmlardr ki, bunlardan biri de ilk sahblerden Sad b. Eb Waqqst: Allahn Elisi Osman b. Maznun kadnlardan uzak (bekr) yaamak konusundaki isteini reddetti. Eer (ona) izin verseydi, biz (daha da ileri giderek) husyelerimizi kartp hadmlardk. (Mslim, K. Nikh, B. 1, Had., 6)ZENGNLK ZARAR VERMEZ, IMARILMAZSA.

RICHNESS DOES NOT GIVE HARM IF..

Sad b. Eb Vaqqs bir gn develerinin arasnda iken olu mer geldi. Sad onun kardan geldiini grnce Ezu Billhi min erri hzer-rkib u atlnn ktlnden allaha snrm. dedi. (Olu) mer hayvanndan indi ve Sada hitaben: Sen develerinin ve koyunlarnn iinde(onlarla megul oluyorsun)sin ve insanlar braktn iktidar ekimesinin ortasnda (O srada (Hz. Ali ve Muaviyeyi brakp da Sad b. Eb Vaqqsa biat etmek isteyenler hzla oalyordu, Sad ise kamuoyundaki bu hareketlenmeye olumsuz cevap vermiti. Olu mer tekrar anlalan babasn ikna iin gelmiti.) Sad onun gsne vurdu da yle dedi: Sus ! Hz. Peygamberden iittim yle diyordu: phesiz Allah, zengin mtteki (Allahtan korkan ve emirlerine uyan) ve mnzev (pek insanlarn arasnda grnmeyen kulunu sever(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 11) (nnellhe yuhibbul-abdet-teqyyel-ganiyyel-khafiyye (Zengin insan sk sk grnmek, her yerde konumaktan holanr. Serveti ona her yerde boy gsterme imkan salar ve her yerde rahat konuma imkan verir. te mutteki zengin bundan kanr/kanmaldr. Byle gsteriten kanan zengin kulunu Allah sever. Yani Sad oluna diyor ki, benim byle kendi halimde hayvanlarmla megul olmamda bir saknca yoktur. Sad hazretleri zaten ikiye blnm olan slmn gcnn, bir de kendisine biat edenlerle e blnm olacan dnyordu. Bir tarafta Hz. Ali Efendimize bal olanlar, dier yanda da Muaviyeye biat etmi olan kemiklemi iki kitle mevcuttu. Kendisine biat etmeye hazr binlerce insan olsa da, e blnme kanlmaz olacakt. i.y. HALKIN EKONOMK TALEPLERNE KARI SABIRLI OLMAK TO BE PATIENT TO THE ECONOMIC DEMANDS OF THE PEOPLE

Enes b. Mlik anlatr ki: Ben Hz. Peygamberle yryordum. Hz. Peygamberin zerinde Necran dokumalarndan kaln kenarl bir cbbe vard. Derken bir bedevi Hz. Peygambere arkadan yetiip, sert bir ekilde Peygamberin cbbesinden ekti. Allahn Elisinin boynuna baktm, bu iddetli ekmeden tr, cbbenin kenar boynunda iz brakmt. Bu ekiten sonra bedevi Hz. Peygambere: Y Muhammed ! Yannda bulunan Allahn malndan bana (da) bir eyler verilmesini emret ! dedi. Hz. Peygamber, bedeviye doru dnd ve gld, sonra da ona (istediinin) verilmesini emretti. Hemmmn notunda ise: Bedevi Peygamberin yakasn o kadar iddetli bir ekilde ekti ki, cbbe yrtld ve hatta cbbenin bir kenar, Hz. Peygamberin boynunda (asl) kald ilavesi vardr.(Mslim, K. Zekt, B. 44, Had., 128)BUSINESS ETHICS. Hz. Peygamber buyurdu: Mslman olan bir kii, kardeinin pazarlk kestii fiyat zerine pazarla girimesin(Mslim, K. Nikh, B. 6, Had., 54) Mmin kimseye, kardeinin almak zere olduu mal almaya kalkmas hell olmaz(Mslim, K. Nikh, B. 6, Had., 56)

WORKNG OF WOMEN. Cbir b. Abdillh anlatyor ki: Teyzem boanmt. Sonrasnda gidip de, kendi hurma bahesindeki hurmalar toplamak istedi fakat birisi (yeni boandndan) kman gnah olur dedi. Teyzem Hz. Peygambere gelerek durumu sordu. Hz. Peygamber: Kendi hurmalarn topla. nk (hurmalarn) sadakasn zektn vererek veya (nu gelirle) baka bir iyilik yapacan umulur.(Mslim, K. Talq, B. 7, Had., 55) Bu hadiste rn toplamada, toplayan kiilere sadaka ve hediye vermeleri ve arazi/bahe sahibini byle iyilie tevik edici hatrlatmalar yapmann gzel olduu anlalmaktadr. Hz. Peygamber de o kadnn dar kabileceini bildirirken, ince bir uslup ile sadaka yapmasn, iyilik etmesini de tevik etmitir. Nevev, Mslim erhi. Bu hadis, boandktan sonra iddet bekleyen kadnlarn, kendi ihtiyalarn ve ilerini grmek iin darya kmalarnda bir saknca olmadnn kantdr. Nevev yle der: mam Malik, mam Sevr, mam fi ve mam Ahmed b. Hanbel ve dier byk imamlar, drt ay gnlk srenin bitmesini bekleyen kadnlarn, kendi ihtiyalar iin gndz kmalarnda bir saknca yoktur demilerdir. Kocas len kadn iin de ayn hkm verilmitir.Sofuolu, IV/449 dipnot: 24) SOFRASINDA NELER VAR, HZ. PEYGAMBERN

Hz. Peygamber yle dua ederdi: Ey Allahm! Muhammed ailesinin rzkn, bedeni ayakta tutacak miktarda kl (Mslim, K. Zhd veRaqiq) (Allahummecal rizqa li Muhammedin qten)

(Peygamberimizin ei Hz.) ie (Radyallhu anh) yle anlatt: (Hz.) Muhammed ailesi Medineye hicret ettii zamandan, Hz. Peygamnber vefat edinceye kadar (on sene), arka arkaya gn buday ekmei ile karnlarn doyurmadlar.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 20) (Hz.) ie yine anlatmtr ki: (Hz.) Muhammedin ev halk olan bizler, bir ay kadar beklerdik de yemek piirecek bir ate yak(a)mazdk. O esnada yediimiz hurma ve su idi.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had, 26) ..letemks erhan m-nestevqd bi-nrin in-hve illt-temru vel-m (Bir ay Allahn Elisinin evinde hi ocak yanmyor, hi yemek piirilmiyor, kilerden hurma karp yiyorlar ki, hurma Trkiye iin ekmek ve uzak dou insan iin de pirin gibi, Araplar iin yemek hkmnde olmayan bir yiyecektir. i.y.) Yine (Hz.) ie demitir ki: Allahn Elisi benim rafmda (yemek dolabmda) cier sahibi olan bir yaratn yiyecei bir ey yok iken vefat etmitir. Ancak benim rafmda yarm vesak arpa (elli be kilo arpa) vard. te (Hz. Peygamber vefat ettikten sonra) ben uzun mddet onu yemeye devam ettim. Sonunda ne kadar kald acaba diye bir gn bu arpay ltm ama ksa sre sonra (bereketi katndan) arpa tkeniverdi.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had. 27) (Hz.) ie anlatt ki: Allahn Elisi vefat ettiinde insanlar suya ve hurmaya doymulard.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 30) (Artk eski yllardaki gibi alk/alktan baylanlar kalmamt. Dier yandan Hz. Peygamberin zenginlere su hayr yapmalarn tevik etmesiyle Medinedeki su problemi de, o gnk nfus iin, byk lde zlmt. i.y.) (We can see that there was a relatively an economic welfare in the capital city, Madina. The Prophet encouraged for water charity thats why new wells were in service. On the other hand, it is seen that The Prophet and his family may be was the poorest family in the capital city that The Prophet used to canalise the aids to the poor, widows and orphans.)HEDYE OLARAK ET YEME (MEAT AS A GIFT).

Hz. ieden: Yiyeceimiz hurma ile sudan ibaretti. Yalnz bazen (bir komu ve genellikle Ensrdan durumu iyi olanlarn) bize (gnderdii) birazck et hediyesi.(Mslim, K. Zhd, ver-Raqiq, Had. 26)

Hz. ie, yine bir gn kz kardei Esmann olu Urveye yle diyordu: Vallhi ey kardeimin olu ! Biz hilale bakar grrdk. Sonra bir hilal daha grrdk. Sonra bir hilal daha grrdk. ki ayda hilal (grp tamamlardk da yine de) hz. Peygamberin odalarnda bir ate yaklmam (hi yemek piirilmemi) olurdu. Urve dedi ki: Peki teyze, o zaman sizi ne yaatyordu? (Hz. ie dedi ki) ki siyah: hurma ve (toprak kabn iinde, n ok az grdii odada siyah grnen) su. Yalnz Hz. Peygamberin (Medinenin yerlileri olan) Ensardan komular vard da, onlarn salan hayvanlar vard. Onlar (bazen) sadklar stlerinden gnderirlerdi de, onu ierdik.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 28)Sahblerden Mamer b. Abdullah demiti ki: Bizim o zamanlar yiyeceimiz (sadece) arpa(y kavurmak veya arpa unu) idi.(Mslim, K. Musqt, B. 18, Had., 93)SEN KRAL(SAYILIR)SIN ! (TO BE PATIENT: AS A TRADITIONAL ISLAMIC LIFE STYLE NO CLASS STRUGGLE. NO CLASH OF THE CLASSES IN THE LONG ISLAMIC CENTURIES THATS WHY NO CAPITALISM NO FASCISM NO COMMUNISM WERE BORN IN ISLAMIC LANDS.) GEMDE ASGAR ARTLAR (MINIMUM LIVING CONDITIONS (MARRIAGE, HOUSE. The general living conditions had reached a very good grade after a short time from the death of the Propher. And, at the end of sentences of Abdullah b. Amr, there is that days reality that aid to the poor is a duty of the Islamic State.) (AL-HADDUL EDN F AHVLL MAET)

Abdullah b. Amrdan bir adam bir adam bir eyler sordu ve: Biz muhacirlerin fakirlerinden deil miyiz? dedi. Bunun zerine Abdullah ona: Senin bir hanmn yok mu? (evli deil misin?) Evet, evliyim dedi. Abdulah: inde oturduun bir evin yok mu? var dedi, adam. Abdullah: o zaman sen zenginlerdensin dedi. Adam ilave ederek dedi ki: Benim bir de hizmetim var Abdullah: o zaman sen hkmdarlardansn dedi.

Yine bir gn Abdullah b. Amrn yanna kii geldi. Onlar: Allaha yemin ederiz ki, durumumuz bozuk. Ne nafakamz var, ne bir hayvanmz ne de bir malmz. Abdullah onlara: O zaman, madem..hangisini tercih edersiniz. Ya burada bizim yanmzda durun/kaln. Allah ne verdiyse, burada yer iersiniz. Yahut da yetkililere syleyeyim (size yardm etsinler). Yahut da durumunuza sabredin. nk ben Hz. Peygamberden iittim, yle buyurmutu: phesiz ki muhacirlerin fakirleri kyamet gnnde cennete giderlerken, zenginlerden krk sonbahar (yani krk yl) daha nde/nce gideceklerdir. Bunun zerine o kii, hibir ey istemdiler ve sabredeceiz dediler.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, Had., 37)TURZM FAKAT (TOURISM BUT..)

Abdullah b. mer anlatmt ki: Biz Hcr ehrine uramtk. (Kuzey Arabistandaki Hcr kenti, ge antik dnemde fakl medeniyetlerin birleme noktas idi. Arabistan yarmadas ile Akdeniz-Asya arasndaki ticaret yolu zerinde idi. Nebtlerin bu ehri, zellikle milattan nceki iki- yzyl ile milattan sonraki ilk yzyl dneminde ok gelimi bir kenti. Geri Hz. Peygamber dneminde, ehirde kimse yaamyordu fakat ticaret yolu yine bu ehrin iinden gemeye devam ediyordu ve bu yol yirminci yzyln bana kadar uluslar aras bir kervan ticareti yolu olarak kullanlmaya devam etti. i.y.) Allahn Elisi bize: (Allah tarafndan gnderilen yksek desibeldeki bir ses dalgas helak edilen) Bunlarn (sapasalam duran) evlerine (veya bu tarihi kente) ancak alayarak ve ayn belann sizin de banza gelmesinden saknarak/kanarak/dnerek girin. Hz. Peygamber daha sonra bu lanetli diyarn kuyularndan su iilmemesini emretti ve hayvann hzlandrarak o blgeyi geride brakt.(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, B. 1, Had., 39)

SLM YARDIM KURUMLARININ HZ. PEYGAMBERN SYLEMNDEK KKENLER (FINANCIAL AIDS TO THE WIDOW AND THE POOR AND THE ORPHAN. ROOTS OF ISLAMIC SOLIDARITY/CHARITY ORGANIZATIONS/ FOUNDATIONS) Hz. Peygamber yle buyurmutur: Dul kadnlarn ve (bir gnlk bile yiyecei olmayan) yoksullarn yardmna koan (bir) Mslman, Allah yolunda savaan mcahit gibidir. Hadis yle de nakledilmitir: ..byle bir Mslman, btn gece boyu sabaha kadar namaz klan ve (btn yl) srekli oru tutan gibi (sevap kazanr).(Mslim, K. Zhd ver-Raqiq, B. 2, Had., 41) ALEYE YAPILAN HARCAMA (CONSUMPTION FOR THE FAMILY)

Hz. Peygamber buyurdu: Kiinin sarf edecei/harcayaca dinarn (altnn) en faziletlisi nce ailesine sarf edecei dinardr. Sonra Allah yolunda sava iin besledii binek hayvanna sarf edecei dinar, sonra da yine beraber (dmana kar) savat arkadalarna (veya emri altndakilere) yapaca harcamadr. Eb Qlbe der ki: Hz. Peygamber harcamada fazilet derecelerine gre nce aile fertleriyle balad. Eb Qlbe yine dedi ki: Kk ocuklar iin harcama yapp da, onlar bakasna muhta brakmayarak onlar iffetli klan ve bu harcamasyla Allahn onlar yararlandrmasna ve kimseye muhta brakmamasna arac olan bir kimseden, daha byk sevap alan kim olabilir?(Mslim, K. Zekt, B. 12, Had., 38) Yine benzer bir hadiste de yle buyrulmutur: Hz. Peygamber buyurdu: Allah yolunda sarf ettiin dinar (altn) vardr, bir kleyi hrriyete kavuturma iin sarf ettiin dinar vardr, bir yoksula sadaka olarak verdiin dinar vardr, bir de kendi ailen iindeki fertlere sarf ettiin dinar vardr. Bunlarn sevap olarak en by, ailene harcadndr.(Mslim, K. Zekt, B. 12, Had., 39) Bu (12.) bbn bal da nemidir: ile Fertlerine ve Klelere Nafaka Vermenin Fazileti ve Onlara Gerekli Nafakay Vermeme Sonucu Zarara Uramalarna Sebep Olmann Yahut Onlara Nafaka Vermemenin Gnah Hakknda Bbu Fadlin-Nefeqati alel-yli vel-memlki ve ismu men dayyaahm ev habese nefeqatehm anhm

Abdullah b. Amr ile oturuyorduk. Kahys gelince: Klelerin yemeklerini verdin mi? diye sordu. Hayr deyince, Hemen git ver. nk Allahn Elisi buyurdu ki: Kiiye gnah olarak, sahip olduu kiilerin yiyeceklerini hapsetmesi yeter. dedi.(Mslim, K. Zekt, B. 12, Had. 40) Uzre Oullarndan bir kii, kendisi lnce hr olsun diyerek, bir kleyi azad etti. Bu haber Hz. Peygambete ulanca o kiiyi ard ve senin bundan (bu kleden) baka maln var m? diye sordu. O kii: hayr dedi. Hz. Peygamber bunun zerine o kleyi satla kard ve bunu kim satn alr? diye ilan etti. Bunun zerine Nuaym b. Abdullah o kleyi sekiz yz dirhem(gm)e satn ald. Ve biraz sonra da paray getirip, Hz. Peygambere verdi. Hz. Peygamber de bu paray Uzre Oullarndan o kiiye verip yle dedi: (Bir harcama veya yardm yapacan zaman) Evvela kendi ihtiyalarndan bala. Bundan sonra artarsa bunu ev halk iin sarf et. Yine daha da artarsa akrabalarna sarf et. Daha da artarsa, ona buna verirsin. Bu son ksm sylerken, sandaki solundaki ihtiya sahiplerine diyerek iaret etmiti. (Mslim, K. Zekt, B. 13, Had., 41) SAHBLER ALIIYORLAR. Hz. ie bir (baka) ey anlatrken yle demiti: Halk elinin emeiyle alan kiilerdi. lerini grecek yardmclar da yoktu.(Mslim, K. Cumua, B. 1, Had., 6)

NCE BADET SONRA .

Medineli sahblerden Cbir anlatmt ki: Hz. Peygamber Cuma gn ayakta hutbe veriyordu. (te) Bu srada amdan (gnlerdir beklenen) kervan (develerin grltlleri ve def sesleri arasnda) geldi. (Mescitteki) Cemaat hemen boald sadece on iki kii kalmt, hz. Peygamberi dinlemeye devam eden. Bunun zerine o ayet indi: Onlar bir ticaret yahut bir elence grdkleri zaman ona koutular da seni ayakta braktlar. De ki Allahn katndaki (sevap) ticaretten de elenceden de daha hayrldr. Allah rzk verenlerin en hayrlsdr(Cumua suresi, ayet: 11) (Mslim, K. Cumua, B. 11, Had., 36) WELFARE STATE Hz. Peygamber bir hutbesinde yle buyurdu: Ben her mmine kendi canndan daha yaknmdr. (Bundan byle) Her kim bir mal (miras) brakrsa o ailesinindir. Kim de (lr de) bor veya yetim ocuk brakrsa, borcun denmesi ve ocuun masraf bana aittir.(Mslim, K. Cumua, B. 13, Had., 43) (Hicretten sonra bir sre, Mslmanlardan lenin miras, Hz. Peygamberin Mekkeden gelenlerden karde yapt muhacir kardeine pay ayrlarak paylatrlyordu. Birka yl sonra muhacirlerin durumu dzelince inen ayet ile artk miras sadece esas miraslarca paylalacakt. Hz. Peygamber bunu bir kez daha vurguluyordu. Dier yandan Hz. Peygamberin son yllarnda artk slm idarenin durumu iyilemiti. Bu yzden ilk yllarda Hz. Peygamber borlu olarak lenlerin cenaze namazn klmazken, imdi borlu olarak lenlerin borcunun devlet hazinesinden deneceini bildiriyor ve kimsesiz yetimlerin masraflarnn da ynetim tarafndan karlanacan aklyordu. i.y.) NO POOR IN THE COUNTRY. Hz. Peygamber yle buyurmutu: Sadaka(y imdi) veriniz. nk yle bir zaman yaklayor ki, o zaman kii (elinde) sadakas ile dolar da kendisine sadaka verilmek istenen kii: Dn getirseydim alrdm, bugn ihtiyacm kalmad. der de, o kii sadakasn alacak kimse bulamaz.(Mslim, K. Zekt, B. 18, Had., 58) (..fe-l-yecidu m yaqbeluh)

Hz. Peygamber buyurdu ki: Mal oalp (her yer) dolup tamadka kyamet kopmaz. Hatta o srada insan malnn zektn (vermek iin) karr da kendisinden bu zektn kabul edecek hibir kii bulamaz. O kadar ki Arap arazileri baheler ve nehirler iinde (mamur) olur.(Mslim, K. Zekt, B. 18, Had., 60)

TEN YORULMU AMA KAZANCI HELL DEL

TIRED BUSINESSMAN BUT HIS INCOME IS NOT FROM CANONICALLY LAWFUL

Hz. Peygamber buyurdu ki: Ey insanlar ! Allah noksanlardan uzaktr, tertemizdir ve byle temiz noksan olmayan sadaka dnda bir sadakay kabul etmez. Ve Allah mminlere, peygamberlere emrettii eyi emretmitir ki: Ey peygamberler! Tertemiz ve helal olan eylerden yiyin ve iyi davranlarda bulunun. nk Ben yaptklarnz ok iyi bilenim (Mminn suresi, 51. yet) Ve Allah mminlerde yle buyurmutur: Ey mn edenler! Size rzk olarak verdiimiz eylerin en temiz olanlarndan yiyin. (Hz. Peygamber) Sonra bir adam(n durumunu) hatrlatt ki bu adam uzun yolculuklara katlmtr ve bu yzden sa ba dank yorgun haldedir (ve bu yorgun haliyle) Y Rabbi Y Rabbi ! diyerek dua eder (ve duasnn kabuln bekler.) Halbuki yemesi haram, imesi haram, giymesi haramdr, haram ile gdalanmtr. Bu haliyle duas nasl kabul edilir ?(Mslim, K. Zekt, B. 19, Had., 65)(..ve guziye bil-harmi fe-enn yustecbu lizlike)ADL GELR DAILIMI VE HZ. PEYGAMBERN ONAYLADII ENTERESAN BR UYGULAMA (JUST INCOME DISTRIBUTION AND INTERESTING EXAMPLE. THE PROPHET APPROVED EQUAL DISTRIBUTION. SOLIDARITY).

(Kendisi de (Yemenli) Earlerden olan) Eb Mus el-Ear anlatr: Hz. Peygamber yle buyurdu: Gerekten Earler, savata azklar biterken yahut Medinede ailelerinin erzak azaldnda, hemen yanlarndaki erzak bir araf iine toplayp, sonra bir kap iinde (lerek), aralarnda eit ekilde taksim etmi/eden kiilerdir. (Bu gzel davranlarndan tr) Earler bendendir, ben de Earlerdenim.(Mslim, K. Fedilis-Sahbe, B. 39, Had., 167)

SOSYAL DEVLETTE FAKR ZENGN ETL (EQUALITY OF THE POOR AND THE RICH IN SOCIAL STATE).

Mekkenin fethinden sonra Eb Sufyan, Aralarnda (Hz.) Selman, (Hz.) Suheyb ve (Hz.) Billin bulunduu bir topluluun yanna geldi. O topluluktaki (bu garibanlar): Vallahi Allahn kllar, u Allah dmannn boynundan nasiplerini alamad dediler. Orada bulunan (Hz.) Eb Bekir: Bu sznz Qureyin nde gelen (saygdeer) efendisi (Eb Sufyan) iin mi sylyorsunuz? (Yanl yapyorsunuz) dedi. Hz. Eb Bekir daha sonra da, Hz. Peygamberin yanna gidip, bu durumu haber verdi (ve Hz. Peygamberden yeni Mslman olmu Eb Sufyana kar byle yakksz bir sz sylenmemesi gerektiine dair bir aklama beklerken) Hz. Peygamber yle dedi: Ey Eb Bekir ! Muhtemel ki (sen bu sznle) onlar (o yoksul Mslmanlar) fkelendirdin. Yemin olsun eer sen onlar fkelendirmisen, phesiz Rabbini de fkelendirmisindir. Bunun zerine Eb Bekir (hemen) onlarn yanna dnp: Ey kardelerim ! Ben sizleri fkelendirdim mi? diye sordu. Onlar da: Hayr, Allah seni balasn ey kardeimiz ! dediler.(Mslim, K. Fedilis-Sahbe, B. 42, Had., 170) Nevev: bu hadiste zayflar, dindarlar gzetmek onlara ikram ve iltifat etmek hkm vardr demitir. (Bu hadis ve bu olay, slm iktisat ve siyaset felsefesinin temelidir. slm iktisat felsefesi ve slm siyaset felsefesi bu geree dayanmaldr. i.y.)

KIRMIZI KART: LDRC REKABETE VE FERDYETLE (NO WICKED COMPETITION NO INDIVIDUALISM). Hz. Peygamber buyurdu: Birbirinize fkelenmeyin, birbirinize srtnz dnmeyin. Menfaatte (maddi yarar) ferdiyetilik yarna kalkmayn. Ey Allahn kullar ! Hepiniz kardeler olun.(Mslim, K. Birr ves-Sla vel-db, B. 9, Had. 31)

ARIYA MI DKER, EYTAN SANCAINI ?

Hz. Peygamberin sz diye nakledilen arlar, eytann sava yeridirler ve arlar eytann bayran diktii yerlerdir sznn hadis olmad; sahblerden birinin sz olduu anlalyor: Mutemir b. Sleyman anlatt ki, babamdan iittim. Ona da Eb Osman sylemi Selman demi ki: Eer gcn yeterse, sen sakn arya gelenlerin ilki olma ve ardan kanlarn da sonuncusu olma. (ini abucak gr, k ardan i.y.). nk ar, eytann sava yeridir. eytan sancan arlara diker.(Mslim, K. Fedilis-Sahbe, B. 16, Had. 100) Sofuolu u aklamay yapmtr: nk arlarda hile, aldatma, haince yeminler, bozuk akitler ve bunlara benzer (slma gre) geersiz i eitleri ok olur. eytann sancan oralara dikmesi, eytann insanlar arasnda hrslandrma yapmas, onlar bu bozuk ilere ynlendirmek iin oralara gelmesi ve yardmclarn da oralarda toplamasna iarettir.(Sofuoplu, VII/363)

NE D, HZ. ZEYNEBN ? (WHAT WAS HER WORK ?)

(Hz.) ienin anlattna gre (Hz. Peygamberin hanm) Zeynep b. Cah, cmertti. nk o kendi el emei ile alr, kazandn da sadaka olarak verirdi.(Mslim, K. Fedilis-Sahbe, B. 17, Had., 101)

FAMOUS BEHAVIOUR OF ABU ZARR. (Sahb) Eb Zer, bir kimsenin iki dirheme, iki dinara sahip olup bir yerde biriktirmesini, Kurnda (Tevbe sresi, 35-36. yetlerde ktlenen) kenz olarak kabul ederdi. Bu nedenle Beytul-Mlden (hazineden) kendisine ayrlan drt yz (altn) dinar payn, ald gn fakirlere datrd. htiya zaman iin her hangi bir ey biriktirip de bir yana koymazd. yle derdi: Allahn Elisi bana knlanp az balanan her altn (ve) gm birer ate parasdr. Bu (altn ve gm), Allah rzas iin muhtalara verilinceye kadar, sahibini yakar diye vasiyet etmiti, derdi.(Sofuolu, VII/390)

IMMIGRANTS WERE IN THE MARKET PLACES OF THE CAPITAL CITY

(Eb Hreyre, Abdullah b. Abbas, Muhammed b. Mesleme bata olmak sahbilerden hadis nakleden, kendisinden de Zuhr, Ebuz-Zind bata olmak zere pek ok alimin hadis naklettii) Arec (vefat: 117 H./ 735 M.) anlatr: Eb Hureyreden iittim yle diyordu: Sizler Eb Hureyre, Allahn Elisiden ok hadis naklediyor diyorsunuz..Ben fakir bir kii idim. Muhacirler arlarda alverile (ticaretle) megul olurlarken, Ensr da mallar (arazileri) ile megul olurlarken, ben karnmn dolmas karlnda, Hz. Peygambere hizmet ediyordum.(Mslim, K. Fedilis-Sahabe, B. 35, Had., 159-160)NO DEAD INVERSTMENT. Hz.Peygamber (Hz. ienin kardei Esmya yle demitir: (Muhtalara maddi) Yardm yap. Maln sayp sayp da (tutma). Allah da sana nimetlerini sayp esirger. Sakn mlekte para saklama ! Sonra Allah da senden (nimetlerinin sana ulamasn) tutar (vermez).(Mslim, K. Zekt, B. 28, Had., 88) Esma Hz. Peygambere sormutu: Ey Allahn Elisi ! Zbeyrin eve getridii eylerden baka, benim hibir eyim yoktur. Onun, eve getirdii eylerden (onun haberi olmadan) az az (yoksullara) vermek bana gnah olur mu? Hz. Peygamber: (Ey Esma !) Gcn yettii kadar, az da olsa sadaka ver. mlekte para saklama, sonra Allah da sana kar nimetini tutar (da gndermez.) buyurdu.(Mslim, K. Zekt, B. 28, Had., 89) Esmnn kocas Zbeyr (yllar sonra) vefat ettiinde brakt servet: drt yz bin (altn) dinar, bin tane at, bin tane cariye idi.(Mesd Murcuz-Zehebten, nakleden ehbenderzade Ahmed Hilmi (1865-1914) Trh-i slm) Hz. Peygamber muhtemelen mucize gzyle Esmann ok zengin olacan grm ve o nedenle, zengin olunca yoksullar unutmamasn tavsiye etmitir.)

CMERT KASAP KLE (GENEROUS BUTCHER SLAVE). Medinede kasaplk yapan Ebil-Lahmn klesi Umeyr anlatmt: Ben (o zamanlar kle idim. Hz. Peygambere sahiplerimin malndan herhangi bir eyi sadaka olarak verebilir miyim? diye sordum. Evet, (o zaman) her birinize sevabn yars der buyurdu.(Mslim, K. Zekt, B. 26, Had., 82)

Ebil-Lahmn azatls Umeyr dedi ki: Sahibim bana bir eti uzunluuna yarmam emretti. Derken yanma bir fakir kageldi. Ben de bu etten ona verdim. Sahibim bunu duyunca beni dvd. Ben de Hz. Peygambere gidip, dvdn anlattm. Bunun zerine Hz. Peygamber sahibimi arp: Bunu niin dvdn? dedi. O da: ben kendisine emir vermediim halde, o benim rzkm bakasna veriyor. dedi. Hz. Peygamber: Her ikinize de sevap vardr buyurdu.(Mslim, K. Zekt, B. 26, Had., 83) Sofuolu, Nevevnin bu hadisle ilgili notunu yle naklediyor: Umeyr, efendisi raz olur zannederek bir ey sadaka verdi. Halbuki efendisi raz olmad. Umeyr iin burada bir sevap vardr. taat ederek, itaat niyetiyle (sahibi sevap kazansn diyerek) bu ii yapt. Sahibi iin de bir sevap vardr nk sonuta mal eksilen odur.(Sofuolu, III/217) Hz. Peygamber buyurdu: Ey dem olu ! Kendinin ve ailenin ihtiyacndan fazla olan maln/servetini (yoksullara hayr olarak) vermen, senin iin daha hayrldr. O fazlay elinde tutman ise, senin iin bir ktlktr. Sen, kendine yetecek bir maldan tr ktlenmezsin. Harcamaya ve yardma (da), nafakas (senin) zerine zorunlu olanlardan bala. Veren el, alan elden daha hayrldr.(Mslim, K. Zekt, B. 32, Had., 97)

THE STATE IS NOT THE GIVER BUT GOD IS THE GIVER (OF YOUR SUSTENANCE)

Hz. Peygamber buyurdu: ..Ben (gerek verici deil) yalnz bir taksim ediciyim. Veren ise Allahtr. Her kime (bu devlet hazinesinden) gnl holuu ile arzu ederek verirsem (onun yardma muhta olduuna inanarak verirsem), o mal (o kii iin) bereketlendirilir. Her kim de (defalarca bktrrcasna) istemesinden (tr) ve harisliinden dolay verirsem, o hrsl kimse daima yiyen ve asla doymayan bir obur gibidir.(Mslim, K. Zekt, B. 33, Had., 98-99-100) (..ve innem ene qsimun ve yutllhu) Hz. Peygamber buyurdu: Ey Mslman hanmlar ! Komu bir kadn, bir koyun paas bile olsa, komusunun hediyesini sakn kk grmesin(Mslim, K. Zekt, B. 29, Had., 90) (Islamic community is wholly a charity community)GZL YARDIM EN GZEL (SECRETLY CHARITY IS THE BEST).

Hz. Peygamber buyurdu: Yedi snf insan vardr ki, Allah onlar, arn glgesinden baka glge olmayan kyamet gnnde kendi glgesi altnda barndracaktr. Onlar: ..Sa elinin verdiini, sol eli duymayacak derecede gizli sadaka veren kimse..(Mslim, K. Zekt, B. 30, Had., 91) (Bbu fadli ikhfis-sadaqati) KCK ODASI HZ. E!NN THERE WAS ONLY A SMALL ROOM FOR AISHE (THE WIFE OF THE PROPHET)

Hz. ie anlatmt: Ben (gece) Allahn Elisinin o namaz klarken n tarafnda, ayaklarm kblesine (secde yerine) gelmek zere, uyurdum. (Hz. Peygamber) Secdeye ettii zaman, eliyle beni drterdi de ben, ayaklarm geriye ekerdim. Secdeden kalkt zaman yine uzatrdm. Hz. ie dedi ki: o zamanlarda evlerde kandiller yoktu.(Mslim, K. Salt, B. 51, Had., 272)YOKSULA YARDIM ESASI ZERNE KURULMU SLM DEVLETNN, SLMIN LK GNLERNDEK KKEN (ORIGINS OF THE WELFARE STATE IN THE EARLY DAYS OF ISLAM).

Hz. Peygamberin, peygamber olmadan nce de yoksullara yardm eden bir insan olduunu, hanm Hz Haticenin u ifadelerinden anlyoruz: (Hz. Peygamber, kendisine indirilen bu ilk ayetlerle korkudan) Titreyerek evine geldi. Ve hemen beni iyice rtnz, beni iyice rtnz buyurdu. Kendisinden (titreme ve) korku gidince oturdu ve olanlar Hz. Haticeye anlatt ve korktum dedi. Hatice ona unlar syledi: yle deme, ferahlan. Allaha yemin ederim ki, Allah seni hibir vakit utandrmaz. nk sen akrabana bakarsn, sz dosdoru konuursun, iini grmekten aciz olanlarn, arln yklenirsin. Fakire yardm edersin, kimsenin kazandramayacan kazandrrsn. Misafiri arlarsn. Hak yolunda ortaya kan hadiseler karsnda, (halka) yardm edersin.(Mslim, K. mn, B. 73, Had., 252) BORTAN SAKINMAK N NAMAZDA DA DUA ETMEK. Hz. ie anlatt ki, Hz. Peygamber namazda (bir bilgiye gre de, namazn son oturuunda) yle (de) dua ederdi: Ey Allahm ! Gnahtan ve borlanmaktan sana snrm. Bir sahb Hz. Peygambere dedi ki: Ey Allahn Elisi ! Bortan ne kadar da ok Allaha snyorsun Hz. Peygamber buna kar buyurdu ki: nsan borland zaman, sz syler de yalan uydurur, sz verir de sznde dur(a)maz(Mslim, K. Mescid ve Mevds-Salt, B. 25, Had., 129) CMERTLE TEVK (ENCOURAGEMENT TO GENEROSITY).

Hakm b. Hizm, Hz. Peygambere sordu: Ey Allahn Elisi! Ben (slm ncesi) chiliye dneminde sadaka vermek, kle azat etmek yahut akrabaya yardm etmek gibi iyilik olarak baz ibadetler yapardm. Bu ibadetlere benim iin sevap var mdr? Hz. Peygamber cevabnda: Zaten bu yaptn hayrlar sebebiyle Mslman oldun (bu iyilik dolu kalbin ve hayrlarn nedeniyle sana slm nasip oldu) Bir baka nakilde de, Hakm bunun zerine yle dedi: Allaha yemin ederim ki, chiliye dnemimde yaptm (bu eit hayrlardan) hibirini terk etmeyip, muhakkak onlarn benzerini, slm dnemimde de yapacam. Bir dier bilgide de yle denilmitir: Hakm b. Hizm, cahiliye dneminde yz kle azad etti ve yz deve zerine ykledii mallar da sadaka olarak datt. Sonra slm dneminde de, yz kleyi hrriyetine kavuturdu ve yz deve ykl mal da sadaka yapt.(Mslim, K. mn, B. 55, Had., 194-195-196) RKET YNETCLERNE ORTAKLARIN HAKLARI KONUSUNDA (WARNING ESPECIALLY FOR THE MANAGERS (THE CEO) OF THE COMPANIES FOR THE SHAREHOLDERS).

Abdullah b. Mesd nakleder ki, Hz. Peygamberden iittim: Her kim haksz olarak Mslman bir kimsenin maln almak zere yemin ederse, o kii Allahn gazabna arplarak Allaha kavuacaktr.(Mslim, K. mn, B. 61, Had., 222)

SERVET MUHAFAZA ETMENN NEM (THE IMPORTANCE OF TO PROTECT THE WEALTH).

Hz. Peygambere bir kii geldi ve Ey Allahn Elisi! Bir adam gelse de malm almak istese, bu konudaki grn nedir? Hz. Peygamber: Maln ona verme buyurdu. Adam Eer benimle (zorla almak iin) dvrse? dedi. Hz. Peyagmber: sen de onunla dv buyurdu. Adam: Eer beni ldrrse? dedi. Hz. Peygamber: Be taktirde sen ehit olursun buyurdu. O kii: Eer ben onu ldrrsem? Hz. Peygamber: O atete(cehennemde)dir. buyurdu.(Mslim, K. mn, B. 62, Had., 225)ORMANA GT, ODUN TOPLA, SAT (GO TO FOREST AND GATHER SOME FIREWOOD)

phe yok, sizden birinizin sabahleyin gidip srtna odun toplamas (sonra bunu satp da, bu paradan) sadaka vermesi (ve bu ekilde insanlara ihtiyacnn olmamas), bir kimseye gidip de ondan sadaka istemesinden, elbette daha hayrldr. Kim bilir, gittii kimse de ya verir veya vermez. phesiz veren al, alan elden daha hayrldr.(Mslim, K. Zekt, B. 35, Had., 106).KMSEDEN BR EY STEMEME (NOT DEMAND ANYTHING FROM ANYONE).

Avf b. Mlik Eca anlatt ki: Biz Hz. Peygamberle beraber dokuz yahut sekiz yahut yedi kii idik.. Allahn Elisi: Allah Elisine biat vermez misiniz? dedi. Biz ellerimizi uzatp: Ey Allahn Elisi ! Biz evvelce sana biat ettik. imdi ne zerine biat ediyoruz? dedik. O yle buyurdu: Allaha ibadet edip Ona hibir eyi ortak komamanz,, be vakit namaz klmanz, itatkr olmanz ve insanlardan hibir eyi istememeniz zerine (sz veriniz) buyurdu. Sonra ben bu topluluktan bazlarn grdm ki, onlardan her hangi birisinin kams yere derdi de, onu kendisine uzatverecek olan her hangi bir kiiden bunu istemezdi (kendisi iner alrd.)(Mslim, K. Zekt, B. 35, Had., 108)TOPLUMDA SIKINTI OLUTURACAK TPLERE BTEDEN YARDIM EDP KTLKLERN NLEME (TO HELP (TO GIVE) TO PREVENT ANARCHY).

Hz. mer anlatr: Hz. Peygamber (gelen mallardan/vergilerden/zektlardan) sahblerine taksim etmiti. Ben: Allaha yemin ederim ki Ey Allahn Elisi, bu mal/para verdiin kimselerden daha ok bu taksimattan almaya hakk onlalar var dedim. Hz. Peygamber yle buyurdu: (Benim imdi kendilerine mal/para verdiim kiilerin benden irkin bir ekilde istemeleri ve yahutta beni cimri olarak dnmeleri, benim onlar tercih etmeme sebep oldu. nk ben cimri deilim (cimri olmadm da grsnler istedim)(Mslim, K. Zekt, B. 44, Had., 127)DEVLETN YARDIM EDECE SINIF (THREE TYPE PERSONS MAY SAY WE ARE IN NEED OF THE SUPPORT OF THE STATE. SOLIDARITY

Sahblerden Qabsa hazretleri anlatmt: Bir defasnda bir kefaletten tr ar bir bor altna girmitim. Bu nedenle Hz. Peygambere gelip, kendisinden zekt istemeye mecbur kaldm. Hz. Peygamber: Biraz otur, sabret. Bize zekt mal getiren olur, sana ondan vermelerini emrederiz. dedi. Hz. Peygamber daha sonra yle dedi: Ey Qabsa ! (Zekt) stemek yalnz u snf insanlardan birisi iin helal olur: (1) (Senin gibi) Bir toplulua veya kiiye kefil olarak borlanan kimseye, kefaleti yerine getirene kadar, istemek helal olur. Fakat ald zekat ile yklendii borcu dedikten sonra, artk bir ey istemez. (2) Serveti/ mal/mlk bir afete urayp helak olan kimseye de, yaamn srdrmek iin zaruri ihtiyalarn salayacak kadarn istemek helal olur. (3) Zenginken yoksullua ve ihtiya durumuna den kimsenin de istemesinde bir saknca yoktur. Bu kii de, akl banda konu komu ve hemerilerinden kii arasnda falan kimse yoksul dt denilerek acnacak derecede iddetli bir ihtiya iinde olduu kesin olmaldr. Ey Qabsa ! Bu snf insandan bakasnn (zekt, sadaka) istemesi haramdr. Eer isterse, yedikleri kendisine haram olur.(Mslim, K. Zekt, B. 36, Had., 109) Hz. Peygamber buyurdu: Btn Mslmanlar bir tek kimse gibidir ki, onun gz hastaland zaman btn vcudu ikayet eder (rahatsz olur). Eer ba(ndaki bir ardan) ikayet etse, btn vcudu rahatsz olur.(Mslim, K. Birr ves-Sla vel-db, B., 17, Had., 67) SADAKA MALI AZALTMAZ (GENERAL VIEWPOINT OF ISLAM TO CHARITY). Hz. Peygamber buyurdu: Sadaka hibir mal eksiltmez. M neqasat sadeqatn min mlin (FINANCIAL AIDS TO THE POOR SOLIDARITY). Hz. Peygamber buyurdu: ..Her kim (Mslman) kardeinin bir ihtiyacn grrse, Allah da onun ihtiyacn yerini getirir. Her kim bir Mslmandan bir sknt ve gamn giderir, onu sevindirirse, Allah da o kimsenin kyamet gn skntlarndan bir gam ve tasasn giderip onu sevindirir.(Mslim, K. Birr ves-Sla vel-db, B. 15, Had., 58)

KBRLENMEMEK SAHP OLDUU VARLIKLARLA (NO ARROGENCE).

(Elli kadar sahbye yetiip, onlardan hadis ve ilim renen) Tavus (33-106 H./ 653-725 M.) yle demiti: Ben Hz. Peygamberin sahblerinden bir ok kimseye yetitim. Onlar (sk sk) yle derlerdi: Her ey kader iledir. Abdullah b. merden de yle derken iittim: Her ey bir kader iledir. Hatta acizlik ile zek ve beceriklilik bile.(Mslim, K. Qader, B. 4, Had., 8) Yani ben altm, ben kafam altrdm dememelidir. O alma gcn veren de Allahtr, akletme gcn veren de. zrl bir kii olarak da dnyaya gelebilirdi veya doutan ar hastalk sahibi bir kii olarak da doabilirdi. i.y.) GEME FAZLA ZLME, LERYE BAK. Hz. Peygamber yle buyurdu: (Mminlerin her birinde ayr ayr hayr olmakla beraber) Kuvvetli mmin Allaha zayf mminden daha hayrl ve daha sevimlidir. Sana fayda getirecek eyler zerinde hrsla al (ve) Allahtan (da) yardm iste. Acizlik gsterme. Eer sana bir musibet gelip atarsa, keke yle yle yapsaydm deme fakat de ki Allah byle takdir etmi ve O dilediini yapt/yapar de. nk bu lev (keke) kelimesi, (yani faydasz yere yle yapsaydm byle olurdu deyip durmak) eytann iini aar/kolaylatrr (da senin temelli zlmene, hep eskileri dnmene, yeni atlmlar yapamamana neden olur).(Mslim, K. Qader, B. 8, Had., 34) ..ihrs al m yenfeuke vestani billhi ve-l taciz..

NO SPECULATIVE BEHAVOURS.

Hz. Peygamber buyurur: Birbirinize haset etmeyin. Birbirinize fkelenmeyin. Birbirinizin zel ve gizli hayatn aratrmayn. Birbirinizin eksiklerini ve ayplarn grmeye ve iitmeye almayn. Almayacanz bir mal, alcy zarara sokmak iin, fiyat artrmalar yapmayn. (Yahut, aranzda eya fiyatlarnda sun artrmalar, hilekrlklar yapmayn). Ey Allahn kullar! Hepiniz kardeler olun.(Mslim, K. Birr ves-Sla vel-db, B. 9, Had.,30) ..Baznz baznzn alverii zerine alverie kalkmasn. Ey Allahn kullar! Kardeler olunuz.(Mslim, a.y. B. 9, Had., 29)

CMRLE KIRMIZI KART (NO STINGINESS).

Hz. Peygamber buyurdu: Cimrilikten de saknnz. nk cimrilik, sizden evvelki milletleri helak etmi, onlar kendi kanlarn dkmeye ynlendirmi ve (sonunda) kendilerine haram olan eyleri helal saymlardr.(Mslim, K. Birr ves-Sla vel-db, B. 15, had., 56) (Zenginlerin cimrilii, sonunda btn toplumlarda i isyanlara/i savalara neden olmu, zenginlerin, yoksullarn (zenginlerin mallarndaki/servetlerindeki) haklarn vermemesi sonucu, ayaklanan kitleler kan dkmler, haram olan fiiller insan ldrmek ve mala zorla el koymak gibi davranlar, bu isyanlar sonunda sanki helalmi gibi kabul edilmi, yama ve cinayetler meydana gelmitir. i.y.)

PROHIBITION OF ALCOHOLIC DRINKS. Hz. Peygamber buyurdu: phesiz Allah arab haram klmtr. Kime bu ayet (Mide sresi, 90-91) eriirse (duyduunda) ve yannda iki varsa (sakn artk) imesin, satmasn. Bunun zerine halk hemen evlerine gittiler ve evlerindeki alkoll ikileri Medine sokaklarna dktler.(mslim, K. Musqt, B. 12, Had., 67)

BORLULARA YARDIM VE DEVLET DESTE (TOLERANCE TO DEBTORS/HELP TO DEBTORS FROM THE STATE).

Hz. Peygambere borlu olarak lm bir kiinin cenazesi getirilirdi de, Hz. Peygamber: Borcunu demek iin bir para brakt m? diye sorard. ayet, borcunu demek iin bir para braktysa, o kiinin cenaze namazn klar yoksa: cenaze namazn klnz buyururdu. Allah, Hz. Peygambere fetihler nasip edince (hazineye buralardan para gelince), Allahn Elisi yle buyurdu: Ben btn mminlere kendi canlarndan daha yaknm. Bu nedenle artk her kim borlu olarak lrse, o borcu demek bana aittir. Her kim de (miras olarak) bir mal brakrsa, o mal kendi miraslarnndr (devlet ondan bir ey alamaz).(Mslim, K. Feriz, B. 4, Had., 14)YOKSULLARA ARPA DAITIMI VE BEREKETN NEM LE LGL K RNEK

Bir kii, Hz. Peygambere gelip, kendisine yiyecek vermesini istedi. Hz. Peygamber bu kiiye yarm deve yk arpa verdi. (Baz rivayetlerde de bir deve yk arpa) O kii bir mddet bu arpadan ekmek ve orba yapp ailesinin nafakasn saladktan sonra, bir gn ne kadar kalm diye leyim dedi. Ve ondan sonra ksa zamanda arpa tkendi. Bunun zerine tekrar Hz. Peygambere geldi. Hz. Peygamber ona: Eer o arpay lmemi olsaydn, yemeye devam edecektiniz buyurdu.(Mslim, K. Fedil, B. 3, Had., 9) (Arpa ekmeiyemek veyaarpaorbas imek; eker hastaln iyi eder, kemik erimesine kar kemikleri glendirir, kemik zafiyetini, kanszl ve halsizlii giderir. Kalbi kuvvetlendirir, dk tansiyonu ykseltir, mide ve barsak iltihaplarn geirir. Tuzluarpalapas sarlrsa, kirelenmelere, siyatik ve romatizmaya iyi gelir.)

mm Mlik isimli hanm, deri (mein) krbadan kk bir ya tulumu iinde Hz. Peygambere (tere)ya() hediye ederdi. Bu kadnn ocuklar, kadna gelirlerdi de katk (olarak ya) isterlerdi. Kadn da, Hz. Peygambere ya hediye ettii ya tulumundan biraz alarak onlara verirdi. Bu byle uzun sre devam etti de, bir gn kadn o ya tulumunu tamamen skt ve Hz. Peygamberin yanna geldi. Hz. Peygamber, kadna: o ya tulumunu tamamen sktn m? diye sorunca, kadn: evet dedi. Hz. Peygamber: Eer sen o ya tulumunu skmadan brakm olsaydn, daima ya mevcut olacakt buyurdu.(Mslim, K. Fedil, B. 3, Had., 8) mam Nevevnin konu ile ilgili yorumu ise yledir: kadn sonunda onu skt sznn manas: kadn o ya tulumunu sknca yan bereketi gitti demektir. Bundan nceki hadisteki: sonunda o kii arpay lt sz de ayn manayadr. Yani o kii, arpay lt zaman arpann bereketi gitti demektir. limler, bundaki hikmet udur demilerdir: Ya tulumunu skmak ve arpay lmek, Allahn rzkna kar teslimiyet ve tevekkle zttr. Bu hareket, tedbiri,deime ve kuvvete tutunmay, Allahn hkmnn srlarn ve ihsann/ltfunu kavramaya uramay ierdiinden, byle yapan da o nimetin elden gitmesi ile cezalandrlr.(Sofuolu, VII/158) TO PROTECT HIS/HER WEALTH

Hz. Peygamber buyurdu: Mallarnz tutunuz (lzumsuz yere datmaynz) ve onlar ifsat etmeyiniz. nk her kim, umr eklinde bir mal balarsa, artk o mal hayatta olarak da, lm olarak da, umr eklinde verilen kiinin ve ocuklarnndr.(Mslim, K. Hibt, B. 4, Had. 26) mam Nevev hadisle ilgili u notu der: Bununla umrnn sahh (geerli) ve kesin bir hibe olduu, hibe edilen kimsenin ona tam olarak sahip (olmu) olaca ve artk hibe edene ebediyen dnnn olmayaca bildirilmi oluyor. (Sahbler) Bunu rendiklerinde artk isteyen gzn am olarak umr suretiyle mal balad, isteyen de bu ii yapmad. nk daha evvel onlar umr suretiyle balamay, riyet (emanet) gibidir diye dnerek, mal istedikleri zaman kendilerine dnebilir zannediyorlard.(Sofuolu, V/169)

Sad b. Eb Vaqqsn olu mir, babasndan nakletmitir ki Sad yle demitir: Veda haccnda bir hastalktan tr lme yaklatm (gibi olduum bir) zamanda, Hz. Peygamber beni ziyarete geldi. Ben: Ey Allahn Elisi ! Grdn gibi rahatszlm bu dereceye vard (iyice ilerlemi durumda). Ben ise serveti olan birisiyim. Bir tek kzmdan baka da bana miras olacak kimse yok. Bu nedenle malmn te ikisini bakalarna dataym m? diye sordum. Hz. Peygamber: Hayr, verme buyurdu. Ben: (Madem) Yarsn dataym m? dedim. Hz. Peygamber yine: Hayr cevabn verdi ve yle buyurdu: (En fazla) te birini ver. (Geri) te bir de ok. Ey Sad