Íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýý, Êèðõãîôûí õóóëü

Õýä õýäýí ¿¿ñãýâýðòýé öàõèëãààí õýëõýýã íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýý

ãýíý. Èéì öàõèëãààí õýëõýý íü çàíãèëàà, ñàëàà, õ¿ðýýíýýññ á¿ðäýíý. Ãóðâààñ

äýýø ã¿éäýë íýã öýãò óóëçñàíûã çàíãèëàà , õî¸ð çàíãèëààíû õîîðîíä

ã¿éäýë íýã óòãàòàé áàéõ õýëõýýíèé õýñãèéã ñàëàà, ã¿éäýë áèò¿¿ðýõ õýñãèéã

õ¿ðýý ãýíý. Íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíä òîîöîî õèéõýä îìûí õóóëü

õ¿ðýëöýõã¿é ó÷èð Êèðõãîôûí õóóëèéã õýðýãëýäýã.

Êèðõãîôûí íýãä¿ãýýð õóóëü çàíãèëààíû õóâüä õ¿÷èíòýé. Êèðõãîôûí

íýãä¿ãýýð õóóëü Öàõèëãààí õýëõýýíèé çàíãèëààíä îðæ ãàð÷ áàéãàà

ã¿éäë¿¿äèéí àëãåáðèéí íèéëáýð íü òýãòýé òýíö¿¿. ÿéäëèéí ÷èãëýëèéã

òîîöîõäîî çàíãèëààíä îðæ áàéâàë íýìýõýýð , ýñðýã òîõèîëäîëä õàñàõààð

àâíà.

0=ΣΙ

Êèðõãîôûí õî¸ðäóãààð õóóëü õ¿ðýýíèé õóâüä õ¿÷èíòýé. Ýíý õóóëü

Õ¿ðýýíèé ÖÕÕ-íèé àëüãåáðèéí íèéëáýð óã õ¿ðýýíèé ýñýðã¿¿öýë äýýð

óíàõ õ¿÷äëèéí óíàëòóóäûí àëãåáðèéí íèéëáýðòýé òýíö¿¿. ÖÕÕ-íèé ÷èãëýë

õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé äàâõöàæ áàéâàë íýìýõýýð , ýñðýã òîõèîëäîëä

õàñàõààð àâíà.

IRE ∑=∑

ÖÕÕ- íèé ÷èãëýë òóéëààñ , õ¿÷äëèéí ÷èãëýë ã¿éäëýýñ õàìààðíà.

Ñàëààíû ã¿éäëèéí ÷èãëýë õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé äàâõöàâàë íýìýõ

ýñðýã òîõèîëäîëä õàñàõ òýìäýãòýéãýýð àâíà.

Çóðàã 1

Íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé ñõåìýýñ õàðàõàä õî¸ð çàíãèëàà b; e , ãóðâàí

ñàëàà bade; be; bcm e, ãóðâàí õ¿ðýý abeda; bcmeb; acmda áàéíà. Öàõèëãààí

õýëõýýíèé ÖÕÕ, ýñýðã¿¿öë¿¿ä ìýäýãäýæ áàéâàë ã¿éäëèéã äàðààõ àðãààð

îëíî. ¿¿íä: ñàëààíû ã¿éäëèéí ÷èãëýëèéã ººðºº äóðààðàà ñîíãîæ àâààä n

çàíãèëààíû òîîã íýãýýð õîðîãäóóëàí Êèðõãîôûí íýãä¿ãýýð õóóëèàð n-1

òýãøèòãýë áè÷íý. Õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí ÷èãëýëèéã ººðºº ñîíãîîä m ñàëààíû

òîîíîîñ n çàíãèëààíû òîîã õàñààä íýãèéã íýìæ Êèðõãîôûí õî¸ðäóãààð

õóóëèàð m-n+1 òýãøèòãýë áè÷íý.Çîõèîõ òýãøèòãýëèéí òîî ¿ë ìýäýãäýõ

ã¿éäëèéí òîîòîé òýíö¿¿ áàéíà. Òýãøèòãýëèéã áîäîæ òîîöîî õèéñíèé äàðàà

ã¿éäýë õàñàõ óòãàòàé ãàðâàë ÷èãëýëèéã ººð÷èëæ òàñàðõàé ñóìààð

ò¿ð¿¿÷èéí àâñàí ÷èãëýëèéí ýñðýã çóðæ íýìýõ áîëãîíî. Çóðàã 2 ò ¿ç¿¿ëñýí

õýëõýý íü abcd ãýñýí äºðâºí çýíãèëààíààñ á¿ðäæýý. Ãýâ÷ cd çàíãèëààíû

õîîðîíä õýðýãëýã÷ áàéõã¿é òóë òýð õî¸ð öýãèéí ïîòåíöèàë àäèë ó÷èð íýã

çàíãèëàà ãýæ ¿çíý. Èéìä óã õýëõýý ãóðâàí çàíãèëààíààñ á¿ðäñýí ó÷èð

Êèðõãîôûí íýãä¿ãýýð õóóëèàð õî¸ð òýãøèòãýë áè÷íý. Òýãøèòãýë áè÷èõäýý

äóðûí õî¸ð çàíãèëààã ñîíãîæ àâíà.

a – çàíãèëààíä I1+I2+I3=0

c -çàíãèëààíä I4-I3-I2-I5 =0

Çóðàã 2.

Êèðõãîôûí õî¸ðäóãààð õóóëèàð 5-3+1=3 ãóðâàí òýãøèòãýë áè÷íý. Õýëõýýíä

òàâàí ¿ë ìýäýãäýã÷ ã¿éäýë áàéãàà òóë íèéò òýãøèòãýëèéã òîî òàâ áàéíà. Óã

õýëõýýíä íèëýýä õýäýí õ¿ðýýíä òýãøèòãýë áè÷èæ áîëîõ áîëîâ÷ ýíý íü

òîîöîîã õ¿íäð¿¿ëýõ ó÷èð áè÷èõ øààðäëàãàã¿é.

acba õ¿ðýýíä: E1-E2=I1R1-I2R2+I5R5

adca õ¿ðýýíä: E2-E2=I2R2-I3R3

bcdb õ¿ðýýíä: E4=I4R4+I5R5 áîëíî.

Äýýðõè òýãøèòãýëèéã áîäñîíû äàðàà òîîöîî çºâ áóðóóã øàëãàõûí òóëä

÷àäëûí áàëàíñûã çîõèîäîã . Ýíý íü ýíåðãè õàäãàëàõ õóóëüòàé àäèë þì.

ªºðººð õýëáýë Ýíåðãè ¿¿ñãýâýðèéí ÷àäëûí àëãåáðèéí íèéëáýð íü

õýðýãëýã÷èéí ÷àäëûí àðèôìåòèêèéí íèéëáýðòýé òýíö¿¿ áîëíî. Äýýðõè

ñõåìä òóëãóóðëàí ÷àäëûí áàëàíñûí òýãøèòãýëèéã áè÷âýë:

E4I4+E1I1-E2I2-E3I3= 5254

243

232

221

21 RIRIRIRIRI ++++

áîëîõ áºãººä ÷àäëûí áàëàíñûí òîìú¸î åðºíõèé áàéäëààð

PPyyc ∑=∑ õýðáà áè÷èãäýíý. RIEI 2∑=∑

Õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí àðãà

Ýíý àðãà íü ºìíºõ àðãûã áîäâîë öººí òîîíû òýãøèòãýë áè÷èãääýã

òóë áîäîëòûã ò¿ðãýâ÷èëæ õÿëáàð÷èëíà. Òîîöîî õèéõýä Êèðõãîôûí

õî¸ðäóãààð õóóëèéã õýðýãëýíý . Êèðõãîôûí õî¸ðäóãààð õóóëèàð òýãøèòãýë

áè÷èãäýæ áàéãàà õ¿ðýýã ¿íäñýí ò¿¿íòýé õèëëýæ áàéãààã íü òóñëàõ õ¿ðýý

ãýíý. Ýíý àðãààð òîîöîî õèéõäýý õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéã àøèãëàíà. Òóñëàõ

õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí ÷èãëýë ¿íäñýí õ¿ðýýíèé ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé äàâõöàæ

áàéâàë íýìýõýýð ýñðýõ òîõèîëäîëä õàñàõààð àâíà.