The Project Gutenberg EBook of La kolonoj de la soc io, by Henrik Ibsen

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it , give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: La kolonoj de la socio Dramo en kvar aktoj

Author: Henrik Ibsen

Translator: Odd Tangerud

Release Date: December 22, 2006 [EBook #20162]

Language: Esperanto

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KOLONO J DE LA SOCIO ***

Produced by Andrew Sly

Noto de tekstpreparulo:En ĉi tiu teatra ĵo, la tradukisto uzas komencemajuskla “Vi” porsignifi norvega formala alparola pronomo.

HENRIK IBSEN

LA KOLONOJ DE LA SOCIO

Dramo en kvar aktoj

(Samfundets støtter 1877)

Tradukis: Odd Tangerud

Eldonejo JEC Scandinavia a/sPostboks 54N - 3401 LierTel 32 85 50 03Fax 32 85 50 82

ISBN 82 91 707-52-9

LA KOLONOJ DE LA SOCIO

ROLOJ:

KONSULO BERNICK. SINJORINO BERNICK, lia edzino. OLAF, ilia filo, 13 jara.

FRA ŬLINO BERNICK, fratino de la konsulo. JOHAN TØNNESEN, pli juna frato de sinjorino Berni ck. FRA ŬLINO HESSEL, ŝia pli a ĝa duonfratino. HILMAR TØNNESEN, kuzo de sinjorino Bernick. ADJUNKTO RØRLUND. GRANDKOMERCISTO RUMMEL. KOMERCISTO VIGELAND. KOMERCISTO SANDSTAD. DINA DORF, juna knabino en la domo de la konsulo. PLENRAJTIGITO KRAP. ŜIPKONSTRUISTO AŬNE. LA EDZINO DE GRANDKOMERCISTO RUMMEL. LA EDZINO DE PO ŜTESTRO HOLT. LA EDZINO DE DOKTORO LYNGE. FRA ŬLINO RUMMEL. FRA ŬLINO HOLT. BUR ĜOJ kaj ALIAJ LO ĜANTOJ, FREMDAJ MARISTOJ, PASA ĜEROJ sur VAPOR ŜIPO k.t.p.

(La agado okazas en la domo de konsulo _Bernick_ en eta norvegaĉemara urbo.)

UNUA AKTO

(Spaca ĝarden-salono en la domo de _konsulo Bernick_. Malde kstre enla anta ŭo pordo kondukas al la ĉambro de la konsulo; pli malanta ŭeen la sama muro estas simila pordo. Meze sur la kon tra ŭa pordo estaspli granda enir-pordo. La fona muro estas preska ŭ tute el spegulavitro kun malferma pordo al lar ĝa ĝarden- ŝtuparo, super kiu estasetendita sun ŝirmilan velon. Sube de la ŝtuparo vidi ĝas parto de laĝardeno, enkadrigita de krado kun mallar ĝa enir-pordego. Eksterekaj la ŭ la krado la ŭas strato, kies kontra ŭa flanko havasmalgrandajn hele-koloritajn lignajn domojn. Estas s omero kaj varmasunbrilo. Kelkaj homoj foje preterpasas en la strat o; oni haltas kajinterparolas; fari ĝas komerco en vendejo situanta ĉe la angulok.t.p.)

(Ene en la ĝardena salono sidas ĉirka ŭ tablo aro da sinjorinoj.Meze anta ŭ la tablo sidas _sinjorino Bernick_. Ĉe ŝia maldekstraflanko sidas _sinjorino Holt_ kun _filino_, kaj la ŭvice _sinjorinoRummel_ kaj _fra ŭlino Rummel_. Dekstre de _sinjorino Bernick_sidas _sinjorino Lynge, fra ŭlino Bernick_ kaj _Dina Dorf_. Ĉiujsinjorinoj estas okupataj pri manlaboro. Sur la tab lo ku ŝas grandajamasoj da duone pretigitaj kaj prettonditaj lina ĵoj kaj aliajvesta ĵoj. Pli fone, ĉe malgranda tablo sur kiu staras du florpotojkaj glaso da suker-akvo, sidas _adjunkto Rørlund_ l egante el libroore randita, tamen tiel ke nur opaj vortoj a ŭdi ĝas de la publiko.Ekstere en la ĝardeno kuras _Olaf Bernick_ ĉirka ŭe pafante al celoper arko.)

(Post momento venas _ ŝipkonstruisto A ŭne_ kviete enen tra la pordodekstre. Okazas ioma interrompi ĝo de la legado; _sinjorino Bernick_kapsignas al li kaj montras al la pordo maldekstre. _A ŭne_ trankvileiras tien kaj frapas kelkajn fojojn sur la pordon d e la konsulokviete kaj kun interspacoj. _Plenrajtigito Krap_, k un ĉapelo en lamano kaj paperoj sub la brako venas el tiu ĉambro.)

PLENRAJTIGITO KRAPĈu estas vi, kiu frapas?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE

La konsulo ser ĉas min.

PLENRAJTIGITO KRAPLi faris; sed ne povas akcepti Vin; li transdonis a l mi — —

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEAl Vi? Mi preferus — —

PLENRAJTIGITO KRAP— — transdonis al mi diri, ke Vi devas ĉesi pri tiuj sabat-tagajprelegoj por la laboristoj.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEĈu? Mi pensis ke mi povus uzi mian libertempon — —

PLENRAJTIGITO KRAPVi ne devas uzi Vian libertempon por fari la labori stojn senta ŭgajen la labortempo. Lastan sabaton Vi parolis pri la damaĝo, kiun lalaboristoj ricevus de niaj novaj ma ŝinoj kaj de la nova labormetodoen la ŝipfarejo. Kial Vi tion faras?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNETion mi faras por subteni la socion.

PLENRAJTIGITO KRAPStrange! La konsulo diras, ke tio estas soci-disrom po.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMia socio ne estas tiu de la konsulo, sinjoro plenr ajtigito! Kielestro de la laborista asocio mi devas — —

PLENRAJTIGITO KRAPVi unue kaj ĉefe estas laborestro de la ŝipfarejo de konsuloBernick. Vi unue kaj ĉefe faru Vian devon al la socio, kiu nomi ĝasla firmao de konsulo Bernick; ĉar estas de _tiu_ ke ni ĉiuj vivas.— Jes, nun Vi scias kion la konsulo dirus al Vi.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNELa konsulo ne estus tion _tiel_ dirinta, sinjoro pl enrajtigito! Sedmi ja komprenas kiun mi povas danki por tio ĉi. Estas la damnitausona averiulo. Tiuj homoj volas progresigi la labo ron, kiel ilikutimi ĝis tie transe, kaj tio —

PLENRAJTIGITO KRAPNu ja, nu ja; mi ne povas lasi min tiri ĝi enen en detalojn. Nun Vikonas la opinion de la konsulo; jen sufi ĉe! Bonvolu returni alla farejo; certe bezoni ĝas; mi balda ŭ mem venos. — Pardonusinjorinoj!

(Li salutas kaj eliras tra la ĝardeno kaj malsupren la ŭ la strato._Ŝipkonstruisto A ŭne_ eliras silente dekstre. La _adjunkto, _kiudum la pasinta malla ŭta interparolo da ŭrigis la legadon, balda ŭposte finlegis la libron, kaj batfermas ĝin.)

ADJUNKTO RØRLUNDJen, miaj karaj a ŭskultantinoj, pri tio finite.

SINJORINO RUMMELOh, kia instruplena rakonto!

SINJORINO HOLTKaj kun bona moralo!

SINJORINO BERNICKTia libro vere donas multon pripensindan.

ADJUNKTO RØRLUNDHo jes; ĝi estas bonfara kontra ŭeco al tio, kion ni beda ŭrindeĉiutage povas vidi, kaj en gazetoj kaj en perioda ĵoj. Ĉi tiuŝminkita ekstera ĵo, kiun la grandaj socioj vidigas, — kion ĝivere ka ŝas? Vantecon kaj putrecon, se mi povas min tiel esp rimi.Neniu morala fundamento sub la piedoj. Per unu vort o, — ili estaskalkumitaj tombejoj, tiuj grandaj socioj nuntempe.

SINJORINO HOLTJes tutcerte.

SINJORINO RUMMELNi ja nur bezonas rigardi al la usona ŝipanaro, kiu nun trovi ĝasĉi tie.

ADJUNKTO RØRLUNDNu, pri tia kanajlaro el la homaro mi ne degnas par oli. Sed e ĉ en laplej altaj tavoloj, kiel statas _tie_? Dubo kaj fer manta maltrankviloen ĉiuj lokoj; malpaco en la animoj kaj necerteco en ĉiuj rilatoj.Kiel ja estas subfosita la familia vivo tie? Kiel j a esprimas sinaŭdacaj deziroj renversi e ĉ la plej gravajn verojn?

DINA(sen suprenrigardi) Tamen ĉu ne anka ŭ multaj grandaj faroj okazas?

ADJUNKTO RØRLUNDGrandaj faroj —? Mi ne komprenas —

SINJORINO HOLT(surprizita) Sed, Dio, Dina —!

SINJORINO RUMMEL(sammomente) Tamen, Dina, kiel Vi do povas —?

ADJUNKTO RØRLUNDMi opinias ke ne estus sane se tiaj faroj trovis en lason ĉe ni. Ne,ni ĉi-hejme devas danki al Dio, ke statas ĉe ni kiel estas. Certekreskas fiherboj inter la tritiko anka ŭ ĉi tie, beda ŭrinde; sedĝin ni sincere klopodas sarki plej eble bone. Gravas ke ni tenu lasocion pura, miaj sinjorinoj, — teni ekstere ĉion tion neprovitan,kiun senpacienca tempo volas trudi al ni.

SINJORINO HOLTKaj el tio beda ŭrinde trovi ĝas pli ol sufi ĉe.

SINJORINO RUMMELJes, pasintan jaron pendis de hareto, ke ni ricevus fervojon al laurbo.

SINJORINO BERNICKNu, tion ja Karsten sukcesis malhelpi.

ADJUNKTO RØRLUNDLa providenco, sinjorino Bernick. Vi povas esti cer ta, ke Via edzoestis ilo en la mano de iu pli alta, kiam li rifuzi s okupi ĝi pri tiukaprico.

SINJORINO BERNICKKaj tamen li spertis sufi ĉe da malico el la gazetoj. Sed ni tuteforgesas danki Vin, sinjoro adjunkto. Vere estas tr e afable de Vi, keVi oferas tiom da tempo por ni.

ADJUNKTO RØRLUNDHo nu, nun dum la lerneja ferio —

SINJORINO BERNICK

Ja, ja, tamen estas ja ofero, sinjoro adjunkto.

ADJUNKTO RØRLUND(lokigas sian se ĝon pli proksimen.) Ne parolu pri tio, karasinjorino. Ĉu Vi mem ne faras oferon por la bona afero? Kaj ĉu Viĝin ne donas ĝoje? Tiuj morale koruptitaj, por kies plibonigo Vilaboras, estas rigardendaj kiel vunditaj soldatoj s ur batalkampo;Vi, karaj sinjorinoj estas la diakoninoj, la kompat emaj fratinoj,kiuj ŝirkolektas ĉarpion por tiuj malfeli ĉaj vunditoj, metas labanda ĝon milde sur la vundon, kuracas kaj sanigas ilin —

SINJORINO BERNICKCerte estas granda donaco de graco vidi ĉion en tia bela lumo.

ADJUNKTO RØRLUNDMulto estas denaska tiurilate; sed multo eblas esti akirata. Gravasvidi la aferojn en la lumo de sincera vivotasko. Je s, kion nun Vidiras, fra ŭlino Bernick? Ĉu Vi ne trovis kvaza ŭ pli sekuranfundamenton kiam Vi oferis vin al la tasko instrui?

FRAŬLINO BERNICKAĥ, mi ne scias kion respondi. Ofte kiam mi iras tie en la lernejaĉambro, mi deziras esti ege fore sur la sova ĝa maro.

ADJUNKTO RØRLUNDNu a ŭdu, estas la malkvieto, kara fra ŭlino. Sed kontra ŭ tiajmaltrankvilaj gastoj oni devas fermi la pordon. La sova ĝa maro, —tion Vi kompreneble ne pensas litere; Vi pensas pri la granda ondantahoma socio, kie multaj submergi ĝas. Kaj ĉu Vi vere tiom altetaksas la vivon, kiun Vi a ŭdas zumi kaj brui ekstere? Rigardunur la straton. Tie la homoj iras en la sunbrulo, ŝvitantaj kajbaraktantaj kun siaj etaj aferoj. Por ni vere estas pli kontentigesidi malvarmete ĉi tie interne turnante la dorson al tiu flanko,de kie venas la perturbo.

FRAŬLINO BERNICKJes, Dio, vi ja eble tute pravas —

ADJUNKTO RØRLUNDKaj en domo kia tiu ĉi, — en bona kaj pura hejmo, kie la familiavivo montras sin en la plej bela aspekto, — kie pac o kaj konkordoregas — — (al _sinjorino Bernick_) Al kio Vi a ŭskultas, sinjorino?

SINJORINO BERNICK(turnita al la plej anta ŭa pordo maldekstre) Kiel la ŭtvo ĉaj ilifari ĝas tie interne.

ADJUNKTO RØRLUNDĈu io aparte okazas?

SINJORINO BERNICKMi ne scias. Mi a ŭdas ke estas iuj ene ĉe mia edzo.

(_Hilmar Tønnesen_, kun cigaro en la bu ŝo, envenas tra la pordodekstre, sed haltas je la vido de tiom da sinjorino j.)

HILMAR TØNNESENHo, pardonu — (volas retiri sin)

SINJORINO BERNICKNe, Hilmar, proksimu do; vi ne ĝenas. Ĉu vi ion volas?

HILMAR TØNNESENNe, mi nur volis enrigardi. Saluton, sinjorinoj. (a l _sinjorinoBernick_) Nu, kio do fari ĝos?

SINJORINO BERNICKPri kio?

HILMAR TØNNESENBernick estas ja kunvokinta kunvenon.

SINJORINO BERNICKĈu? Pri kio do?

HILMAR TØNNESENHo, estas ja denove tiu fervoj-sensenca ĵo.

SINJORINO RUMMELNe, ĉu eblas?

SINJORINO BERNICKBedaŭrinda Karsten, ĉu li havu e ĉ pliajn malagrabla ĵojn —

ADJUNKTO RØRLUNDSed kiel ni komprenu tion ĉi, sinjoro Tønnesen? Konsulo Bernick jamlastan jaron konigis, ke li ne volas havi iun fervo jon.

HILMAR TØNNESENJes, tion anka ŭ mi opinias; sed mi renkontis plenrajtigiton Krap,kaj li rakontis, ke la fervoja afero denove trakti ĝos, kaj keBernick havas kunvenon kun tri el la monhavantoj en la urbo.

SINJORINO RUMMELJes, ĉu ne estas kiel ŝajnis al mi, ke mi a ŭdis la vo ĉon deRummel.

HILMAR TØNNESENJes, kompreneble Rummel kunestas, kaj anka ŭ komercisto Sandstad ella deklivo kaj Mikkel Vigeland, — “Mikelo Sanktulo” , kiel oni nomaslin.

ADJUNKTO RØRLUNDHm —

HILMAR TØNNESENPardonu, sinjoro adjunkto.

SINJORINO BERNICKKaj nun estis ja tie ĉi tiel bone kaj trankvile.

HILMAR TØNNESENNu ja, miaparte mi ne beda ŭrus, ke ili komencus denove kvereli.Estus ja ioma amuzado.

ADJUNKTO RØRLUNDNu, tiajn amuzadojn mi pensas, ke oni povas senesti .

HILMAR TØNNESENTio estas la ŭ natura emo. Certaj naturoj bezonas foje ŝirantajbataloj. Sed de tio la etbur ĝa vivo ne havas multe oferenda, kaj neestas por ĉiu donita — (foliumas la libron de la adjunkto) “Lavirino kiel la servantino de la socio”. Kia sensenc aĵo estas tio?

SINJORINO BERNICKDio, Hilmar, tion vi ne diru. Vi sendube ne legis t iun libron.

HILMAR TØNNESENNe kaj mi ne intencas legi ĝin.

SINJORINO BERNICKVi ver ŝajne ne bone fartas hodia ŭ.

HILMAR TØNNESENNe, mi ne fartas.

SINJORINO BERNICKĈu vi eble ne bone dormis ĉi-nokte?

HILMAR TØNNESENNe, mi dormis vere malbone. Mi faris promenadon hie ra ŭ vespere promia malsano. Poste mi pa ŝadis al la klubo kaj legis voja ĝpriskribonpri la norda poluso. Estas io hardanta en tio sekvi la homojn en ilialukto kontra ŭ la elementoj.

SINJORINO RUMMELSed tio ne bone efikis al Vi, sinjoro Tønnesen.

HILMAR TØNNESENNe; ĝi malbone efikis; la tutan nokton mi turnadis duond ormeson ĝante, ke min persekutis abomena rosmaro.

OLAF(kiu envenis supre sur la ĝardena ŝtuparo) Ĉu persekutis vinrosmaro, onklo?

HILMAR TØNNESENMi tion son ĝis, vi stultulo! Sed ĉu vi da ŭre ĉirka ŭiras ludanteper tiu ridinda arko? Kial vi ne havigis al vi vera n pafilon?

OLAFJes, mi volus, sed —

HILMAR TØNNESENĈar vera pafilo, tiu do havas iun sencon; ĉiam estas ionervostre ĉa kiam oni estas pafonta.

OLAFKaj tiam mi povus pafi ursojn, onklo. Sed patro ne permesos al mi.

SINJORINO BERNICKVi ne devas meti tia ĵojn en lian kapon, Hilmar.

HILMAR TØNNESENHm, — tiela parencaro eduki ĝas hodia ŭ! Oni parolas pri sporto kajsporto, — Ho Dio, — sed ĉio estas nur ludo; neniam serioza ur ĝoal tio hardanta, kio trovi ĝas en kura ĝa renkonto okulon al okuloanta ŭ la dan ĝero. Ne staru celante al mi per la arko, vi stultul o;vi povus malpreni.

OLAFNe, onklo, ĝi ne havas sagon.

HILMAR TØNNESENVi ne povas scii; ĝi tamen povas havi sagon. Forprenu ĝin, midiras! — Kial pro diablo vi neniam voja ĝis transen al Ameriko en iuel la ŝipoj de via patro? Tie vi povus vidi ĉason al bizonoj a ŭlukto kontra ŭ la ru ĝuloj.

SINJORINO BERNICKTamen Hilmar do —

OLAFTion mi volonte farus, onklo; kaj eble mi renkontus onklon Johan kajonklinon Lona.

HILMAR TØNNESENHm —; sensenca ĵo.

SINJORINO BERNICKNun vi povas reen iri en la ĝardenon, Olaf.

OLAFPanjo, ĉu mi anka ŭ povos eliri sur la straton?

SINJORINO BERNICKJes; sed ne tro foren.

(_Olaf_ kuras elen tra la kradpordo.)

ADJUNKTO RØRLUNDVi ne devus meti tiajn kapricojn en la kapon de la infano, sinjoroTønnesen.

HILMAR TØNNESENNe, kompreneble, li devas iri ĉi tie kaj fari ĝi fornosidulo, kieltiom da aliuloj.

ADJUNKTO RØRLUNDSed kial Vi mem ne transvoja ĝos?

HILMAR TØNNESENMi? Kun mia malsano? Nu, tio kompreni ĝas; ĝin oni ne multekonsideras en la urbo. Sed tamen, — oni havas ja ce rtajn devojn alla socio al kiu oni apartenas. Devas almena ŭ esti _iuj_ kiuj tenasla standardon alte. U ŝ, nun li denove krias!

LA SINJORINOJKiu krias?

HILMAR TØNNESENNu ja, mi ne scias. Ili estas iom la ŭtvo ĉaj tie interne, kaj tioigas min nervoza.

SINJORINO RUMMELCerte estas mia edzo, sinjoro Tønnesen. Sed mi diru al Vi, li tiomkutimi ĝis paroli en grandaj kunvenoj —

ADJUNKTO RØRLUNDAnkaŭ la aliaj ne estas malla ŭtaj, ŝajnas al mi.

HILMAR TØNNESENNe, Dio gardu, kiam temas pri defendo de la monujo, jen —; ĉio jarezultas en kalkulo de bagatela ĵoj ĉi tie. U ŝ!

SINJORINO BERNICKEstas almena ŭ pli bone ol pasinte, kiam ĉio foruzi ĝis en amuzadoj.

SINJORINO LYNGEĈu vere estis tiel malbone pasinte?

SINJORINO RUMMELJes, Vi kredu, sinjorino Lynge. Nomu Vin feli ĉa, ke Vi tiam nelo ĝis ĉi tie.

SINJORINO HOLTJes, vere okazis ŝanĝoj! Ho, kiam mi pensas pri miaj knabinajtagoj —

SINJORINO RUMMELHo pensu nur anta ŭ dekkvar — dekkvin jaroj. Dio gardu nin kia vivoestis ĉi tie! Tiam ekzistis kaj la pilk-klubo kaj la muzik -asocio —

FRAŬLINO BERNICK

Kaj la drama-asocio. Ĝin mi bone memoras.

SINJORINO RUMMELJes, estas _tie_ ke via teatra ĵo prezenti ĝis, sinjoro Tønnesen.

HILMAR TØNNESEN(iras al la fono) Nu, kio, kio —!

ADJUNKTO RØRLUNDTeatra ĵo de studento Tønnesen?

SINJORINO RUMMELJes, estis longe anta ŭ ol _Vi_ venis ĉi tien, sinjoro adjunkto.Cetere ĝi prezenti ĝis nur unu fojon.

SINJORINO LYNGEĈu ne estis en _tiu_ teatra ĵo, ke Vi aktoris kiel amorantino, la ŭkio Vi diris, sinjorino Rummel?

SINJORINO RUMMEL(ekrigardas post la _adjunkto_) Mi? Tion mi vere ne memoras,sinjorino Lynge. Sed mi bone memoras la bruantaj so ciaj aran ĝoj enla familioj.

SINJORINO HOLTJes, mi e ĉ scias pri la domoj, kie ili prezentis du grandajntagman ĝojn semajne.

SINJORINO LYNGEKaj anka ŭ venis ĉi tien voja ĝanta aktor-grupo la ŭdire.

SINJORINO RUMMELJes, tio estis ja la plej malbona —!

SINJORINO HOLT(maltrankvila) Hm, hm —

SINJORINO RUMMELNu, aktoroj? Ne, tion mi tute ne memoras.

SINJORINO LYNGEJes, tiuj homoj la ŭdire faris tiom da petola ĵoj. Kiel efektivestatas pri tiuj historioj?

SINJORINO RUMMELHo, vere estas nenio, sinjorino Lynge.

SINJORINO HOLTKara Dina, donu al mi tiun lina ĵon.

SINJORINO BERNICK(samtempe) Kara Dina, eliru kaj petu al Katrine enp orti la kafon.

FRAŬLINO BERNICKMi iru kun vi, Dina.

(_Dina_ kaj _fra ŭlino Bernick_ eliras tra la plej supera pordomaldekstre.)

SINJORINO BERNICK(ekstaras) Kaj nun vi pardonu al mi momenton, miaj sinjorinoj; mipensas, ke ni trinku kafon tie ekstere.

( Ŝi eliras sur la ĝardenan ŝtuparon kaj pretigas tablon; laadjunkto staras ĉe la pordo kaj parolas kun ŝi. _Hilmar Tønnesen_sidas tie ekstere fumante.)

SINJORINO RUMMEL(malla ŭte) Dio, sinjorino Lynge, kiel Vi timigis min!

SINJORINO LYNGEMi?

SINJORINO HOLTJes, sed estis ja Vi mem kiu komencis, sinjorino Ru mmel.

SINJORINO RUMMELMi? Ne, kiel Vi povas tion diri, sinjorino Holt? Ve nis e ĉ ne vivantavorto el mia bu ŝo.

SINJORINO LYNGESed kio do _estas_?

SINJORINO RUMMELKiel povis Vi komenci paroli —! Pensu, — ĉu Vi ne vidis, ke Dinaĉeestas?

SINJORINO LYNGEDina? Sed Dio gardu, ĉu estas io pri —?

SINJORINO HOLTKaj e ĉ ĝuste en _tiu ĉi_ domo! Ĉu Vi do ne scias, ke estis lafrato de sinjorino Bernick —?

SINJORINO LYNGEĈu li? Mi ja scias nenion; mi estas ja tute nova —

SINJORINO RUMMELĈu Vi do ne a ŭdis ke —? Hm — (al la filino) Iru en la ĝardenon,vi Hilda.

SINJORINO HOLTKaj anka ŭ vi, Netta. Kaj estu ĝentilaj al la beda ŭrinda Dina, kiamŝi revenas.

(_Fra ŭlino Rummel_ kaj _fra ŭlino Holt_ eliras en la ĝardenon.)

SINJORINO LYNGENu, kio do estis pri la frato de sinjorino Bernick?

SINJORINO RUMMELĈu Vi ne scias ke li estis tiu en la terura afero?

SINJORINO LYNGEĈu studento Tønnesen estis en terura afero?

SINJORINO RUMMELNe, je Dio, la studento estas ja ŝia kuzo, sinjorino Lynge. Miparolas pri la frato —

SINJORINO HOLT— la perditulo Tønnesen —

SINJORINO RUMMELJohan li nomi ĝis. Li fu ĝis al Ameriko.

SINJORINO HOLT_Devis_ fu ĝi, pripensu.

SINJORINO LYNGEKaj _li_ do estis en terura afero?

SINJORINO RUMMELJes, estis io tia —; kiel mi do nomu ĝin? Estis io pri la patrinode Dina. Ho, mi memoras kvaza ŭ tio estus hodia ŭ. Johan Tønnesentiam estis en la oficejo de maljuna sinjorino Berni ck; KarstenBernick ĵus estis veninta de Parizo, — ankora ŭ ne estisfian ĉi ĝinta —

SINJORINO LYNGENu, sed tiu terura historio?

SINJORINO RUMMELJes, vidu, — tiun vintron la aktora trupo de Møller ĉeestis en laurbo —

SINJORINO HOLT— kaj en tiu trupo estis la aktoro Dorf kaj lia edz ino. Ĉiuj junajhomoj profunde ĉarmi ĝis de ŝi.

SINJORINO RUMMELJes, Dio scias kiel ili povis trovi, ke _ ŝi_ estas bela. Sed jen laaktoro Dorf revenis hejmen malfrue iun vesperon —

SINJORINO HOLT— tute neatendite —

SINJORINO RUMMEL— Kaj li trovas —; ne; tio vere ne estas rakontinda .

SINJORINO HOLTNe, sinjorino Rummel, li trovis nenion, ĉar la pordo estis ŝlositainterne.

SINJORINO RUMMELJes, estas ja tio kion mi diras; li trovis la pordo n ŝlosita. Kajpensu, sinjorino, tiu, kiu estis interne, devas sal ti tra lafenestro.

SINJORINO HOLTTute supre de mansardo!

SINJORINO LYNGEKaj tiu estis la frato de sinjorino Bernick?

SINJORINO RUMMELJes, efektive estis.

SINJORINO LYNGEKaj post tio li fu ĝis al Ameriko?

SINJORINO HOLTJes, li ja devis fu ĝi, komprenu.

SINJORINO RUMMELĈar poste malkovri ĝis io preska ŭ same malbona; imagu, li estisatencinta la kason —

SINJORINO HOLTSed tion oni ne certe scias, sinjorino Rummel; eble estis nuronidiroj.

SINJORINO RUMMELSed nun a ŭdu do —! Ĉu _tio_ ne estis konata en la tuta urbo? Ĉumaljuna sinjorino Bernick ne preska ŭ bankrotis pro tiu afero? Tionmi ja a ŭdis de Rummel mem. Sed Dio gardu _mian_ bu ŝon.

SINJORINO HOLT

Nu, al sinjorino Dorf la mono almena ŭ ne iris, ĉar ŝi —

SINJORINO RUMMELJa, Dorf forvoja ĝis de edzino kaj de infanoj. Sed la sinjorino tamenestis tiel a ŭdaca resti ĉi tie tutan jaron. Montri sin en la teatroŝi ne plu kura ĝis; sed ŝi vivtenis sin lavante kaj kudrante porhomoj —

SINJORINO HOLTKaj ŝi provis komenci danc-lernejon.

SINJORINO RUMMELTio kompreneble ne sukcesis. Kiuj gepatroj volus ko nfidi siajninfanojn al iu tia? Sed ne da ŭris longe pri ŝi; la bela sinjorinone estis kutimita al laboro; kapti ĝis ŝia brusto, kaj ŝi mortis.

SINJORINO LYNGEHu, estas vere teruraj historioj!

SINJORINO RUMMELJes, kredu, estis severe elteni por la familio Bern ick. Estas lamalluma makulo en la suno de ilia feli ĉo, kiel Rummel iam esprimissin. Tial neniam parolu pri tiuj aferoj ĉi tie en la domo, sinjorinoLynge.

SINJORINO HOLTKaj pro Dio anka ŭ ne pri la duonfratino!

SINJORINO LYNGEJes, sinjorino Bernick havas ja anka ŭ duonfratinon?

SINJORINO RUMMELHavis — feli ĉe; ĉar nun la parenceco certe estas finita inter ladu. Jes, ŝi estis iu precipa! Imagu, ŝi fortondis la harojn, kajiris en viraj botoj en pluva vetero.

SINJORINO HOLTKaj kiam la duonfrato — la perdita subjekto — estis forkurinta,kaj la tuta urbo kompreneble ŝoki ĝis pro li, — ĉu Vi scias kionŝi tiam faras? Ŝi voja ĝas transen al li!

SINJORINO RUMMELJes, kaj la skandalo, kiun ŝi faris anta ŭ ol forvoja ĝi, sinjorinoHolt!

SINJORINO HOLTTŝŝ, ne parolu pri tio.

SINJORINO LYNGEDio, ĉu ŝi anka ŭ faris skandalon?

SINJORINO RUMMELJes, nun Vi a ŭdu, sinjorino Lynge. Bernick estis ĵus sinfian ĉi ĝinta al Betty Tønnesen; kaj ĝuste kiam li venis kun ŝi ĉela brako enen al ŝia onklino por informi —

SINJORINO HOLTLa gefratoj Tønnesen estis orfaj, Vi sciu —

SINJORINO RUMMEL— kaj Lona Hessel ekstaras de la se ĝo kie ŝi sidas, kaj donas alla ĝentila, kulturita Karsten Bernick vangofrapon, ke r esonis en li.

SINJORINO LYNGENe, nun mi neniam —!

SINJORINO HOLTEstas tute certe.

SINJORINO RUMMELKaj ŝi pakis sian kofron kaj forvoja ĝis al Ameriko.

SINJORINO LYNGESed do ŝi ja mem estus havinta inklinon al li.

SINJORINO RUMMELJes, kredu ke ŝi havis. Ŝi imagis ke fari ĝus paro el tiuj du, kiamli revenus el Parizo.

SINJORINO HOLTJes, imagu, ke ŝi kredus tia ĵon! Bernick, — tiu juna bonkondutagrandmonda sinjoro, — perfekta galantulo, — favorat o de ĉiujvirinoj —

SINJORINO RUMMEL— kaj tamen deca, sinjorino Holt; kaj tiel morala.

SINJORINO LYNGESed pri kio okupi ĝis tiu fra ŭlino Hessel en Ameriko?

SINJORINO RUMMELNu, vidu, super tio ku ŝas, kiel Rummel iam esprimis sin, vualo, kiune estas levinda.

SINJORINO LYNGEKion tio signifas?

SINJORINO RUMMELŜi ja ne plu havas iun rilaton kun la familio, Vi ko mprenu; sed tiomscias ja la tuta urbo, ke ŝi kantis por mono en la gastejoj tie —

SINJORINO HOLT— kaj ŝi faris prelegojn en la salonoj —

SINJORINO RUMMEL— kaj ŝi eldonis nenormalan libron.

SINJORINO LYNGEĈu vere —!

SINJORINO RUMMELHo jes, Lona Hessel efektive estas unu el la sunmak uloj en la familiafeli ĉo de la Bernikoj. Sed nun Vi ja scias pri la aferoj , sinjorinoLynge. Je Dio, mi nur parolis pri tio ĉi, por ke Vi gardu Vin.

SINJORINO LYNGEJes, pri tio Vi povas esti certa ke mi faru. — Sed tiu beda ŭrindaDina Dorf! Mi vere sentas beda ŭron por ŝi.

SINJORINO RUMMELNu, por ŝi estis ja pura feli ĉo. Imagu se ŝi restus en la manoj dela gepatroj! Ni ĉiuj kompreneble zorgis pri ŝi, admonis ŝin plejeble bone. Post ioma tempo fra ŭlino Bernick decidigis, ke ŝi venuen ĉi tiun domon.

SINJORINO HOLTSed malfacila infano ŝi ĉiam estis. Imagu, — ĉiuj la malbonajekzemploj. Tia infano ja ne estas kiel unu el niaj propraj; oni devaspreni ŝin per la bono, sinjorino Lynge.

SINJORINO RUMMELTŝŝ, — jen ŝi. (la ŭte) Jes, tiu Dina vere estas diligenta

knabino. Nu, ĉu vi venas, Dina? Ni sidas ĉi tie formetante lakudra ĵojn.

SINJORINO HOLTHo, kiel bonodoras via kafo, dol ĉa Dina. Tia anta ŭtagmeza taso dakafo —

SINJORINO BERNICK(ekstere sur la ĝardena ŝtuparo) Bonvolu, sinjorinoj!

(_Fra ŭlino Bernick_ kaj _Dina_ estas jam helpinta al la s ervistinoenporti la kafa ĵojn. Ĉiuj sinjorinoj prenas lokon tie ekstere; iliparolas supermezure amike al _Dina_. Iom poste ŝi iras en la salononkaj ser ĉas sian manlaboron.)

SINJORINO BERNICK(ekstere apud la kafotablo) Dina, ĉu ne anka ŭ vi —?

DINANe, dankon; mi ne volas.

( Ŝi eksidas kun sia kudra ĵo. _Sinjorino Bernick_ kaj la _adjunkto_inter ŝanĝas kelkajn vortojn; momenton poste li eniras en lasalonon.)

ADJUNKTO RØRLUND(improvizas pretekston por iri al la tablo kaj dira s malla ŭte:)Dina.

DINAJes.

ADJUNKTO RØRLUNDKial Vi ne volas sidi tie ekstere?

DINAKiam mi envenis kun la kafo, mi povis vidi sur la f remda sinjorino,ke ili estis parolintaj pri mi.

ADJUNKTO RØRLUNDKaj ĉu Vi ne anka ŭ vidis, kiel amike ŝi kondutis al Vi tieekstere?

DINASed tion mi ne toleras!

ADJUNKTO RØRLUNDVi havas obstinan animon, Dina.

DINAJes.

ADJUNKTO RØRLUNDSed kial Vi kondutas tiel?

DINAMi ne estas alia.

ADJUNKTO RØRLUNDĈu Vi ne povus konduti alimaniere?

DINANe.

ADJUNKTO RØRLUNDKial ne?

DINA(rigardas lin) Mi ja apartenas al la morale perditu loj.

ADJUNKTO RØRLUNDFi, Dina!

DINAAnkaŭ patrino apartenis al la morale perdituloj.

ADJUNKTO RØRLUNDKiu parolis al Vi pri tia ĵoj?

DINANeniuj; ili neniam parolas. Kial ili tion ne faras? Ĉiuj ilikondutas al mi tiel konvene, kvaza ŭ mi rompi ĝus, se —. Ho, kiom mimalamas tiun bonkorecon.

ADJUNKTO RØRLUNDKara Dina, mi bone komprenas, ke Vi sentas premon ĉi tie, sed —

DINAJes, se mi povus iri longe foren. Mi certe helpus m in mem anta ŭen,se mi ne vivus inter homoj, kiuj estas tiel — tiel —

ADJUNKTO RØRLUNDKiel kiaj?

DINATiel decaj kaj tiel moralaj.

ADJUNKTO RØRLUNDTamen Dina, tion Vi ne pensas.

DINAHo, Vi bone komprenas kiel mi pensas. Ĉiun tagon Hilda kaj Nettavenas, por ke mi prenu ilin kiel modelojn. Mi nenia m povos fari ĝitiel deca kiel ili. Mi ne _volas_ tiel fari ĝi. Ho, se mi estus longefore, mi certe fari ĝus sa ĝa.

ADJUNKTO RØRLUNDVi ja _estas_ sa ĝa, kara Dina.

DINAKiel tio helpas min ĉi tie?

ADJUNKTO RØRLUNDDo voja ĝi —. Ĉu Vi pensas serioze pri _tio_?

DINAMi ne restus tagon pli longe, se _Vi_ ne estus.

ADJUNKTO RØRLUNDDiru Dina, — kial Vi vere tiel volonte estas kune k un mi?

DINAĈar Vi lernigas al mi tiom da bela ĵoj.

ADJUNKTO RØRLUNDBela ĵoj? Ĉu Vi nomas tion kion mi povas lernigi al Vi bela ĵoj?

DINAJes. A ŭ vere — Vi lernigas al mi ion; sed kiam mi a ŭdas vinparoli, mi ekrigardas tiom da bela ĵoj.

ADJUNKTO RØRLUND

Kio do estas por Vi bela ĵo?

DINATion mi neniam pripensis.

ADJUNKTO RØRLUNDPripensu do nun. Kio do estas por Vi bela ĵo?

DINABela ĵo estas io granda — kaj tre fora.

ADJUNKTO RØRLUNDHm. — Kara Dina, mi kore sentas zorgon pro Vi.

DINANur _tio_?

ADJUNKTO RØRLUNDVi certe bone scias kiel nedireble kara Vi estas po r mi.

DINASe mi estus Hilda a ŭ Netta, Vi ne timus observigi tion al aliuloj.

ADJUNKTO RØRLUNDHo Dina, Vi ne povas facile priju ĝi la mil konsiderojn —. Kiam viroestas starigita kiel morala subteno por la socio en kiu li vivas,jen —; oni ne povas esti tro singardema. Se mi nur estus certa, keoni ĝuste komprenus kaj interpretus miajn motivojn —. Se d egale;Vi _devas_ esti kaj _estos_ helpata supren. Dina, ĉu estasinterkonsento, ke kiam mi venos — kiam la kondi ĉoj permesos al miveni — kaj mi diros: jen mia mano, — Vi volos akcep ti ĝin kajfari ĝi mia edzino? — Ĉu Vi tion promesas al mi Dina?

DINAJes.

ADJUNKTO RØRLUNDDankon, dankon! Ĉar anka ŭ por mi —. Ho Dina, mi tenas Vin kara —.Tŝŝ; iu venas. Dina, pro mi, — eliru al la aliuloj.

( Ŝi eliras al la kafotablo. En la sama momento venas_grandkomercisto Rummel_, _komercisto Sandstad_ kaj _komercistoVigeland_ el la anta ŭa ĉambro maldekstre, sekvataj de _konsuloBernick_, kiu tenas amaseton da paperoj en la mano. )

KONSULO BERNICKNu; do la afero estas decidita.

KOMERCISTO VIGELANDJes, je la nomo de Dio, lasu ĝin nun tia.

GRANDKOMERCISTO RUMMELĜi estas decidita, Bernick! Vorto de norvego staras fikse kiel larokoj de la Dovre montaro, tion vi scias!

KONSULO BERNICKKaj neniu perfidos; neniu retiros sin, kia ajn opoz icio ni renkontos.

GRANDKOMERCISTO RUMMELNi staras kaj falas kune, Bernick!

HILMAR TØNNESEN(kiu venas de la ĝardena pordo) Falas? Permesu, ĉu ne estas lafervojo, kiu falas?

KONSULO BERNICK

Ne, kontra ŭe, ĝi estos iranta —

GRANDKOMERCISTO RUMMEL— per vaporo, sinjoro Tønnesen.

HILMAR TØNNESEN(pli proksime) Ĉu?

ADJUNKTO RØRLUNDKiel?

SINJORINO BERNICK( ĉe la ĝardena pordo) Sed, kara Karsten, kio do vere estas —?

KONSULO BERNICKHo, kara Betty, kiel tio do interesas _vin_? (al la tri sinjoroj) Sednun ni devas ellabori la listojn, ju pli frue, des pli bone. Estasmemsekvo, ke ni kvar subskribas unue. La pozicio, k iun ni havas en lasocio, devigas nin stre ĉi nin tiel foren kiel eblas.

KOMERCISTO SANDSTADKompreneble, sinjoro konsulo.

GRANDKOMERCISTO RUMMELFari ĝos, Bernick; ĵurite.

KONSULO BERNICKJes ja, mi ne dubas pri la rezulto. Ni devas agi ĉiu en sia rondo dekonatuloj; kaj se ni fine povos montri al vigla par topreno en ĉiujtavoloj de la socio, sekvos de si mem, ke anka ŭ la komunumo devoskontribui.

SINJORINO BERNICKTamen, Karsten, vi nepre devas veni por rakonti al ni —

KONSULO BERNICKHo kara Betty, estas io en kio sinjorinoj ne povas trovi komprenon.

HILMAR TØNNESENVi tamen zorgos pri la fervoja afero?

KONSULO BERNICKJes, kompreneble.

ADJUNKTO RØRLUNDSed lastan jaron, sinjoro konsulo —?

KONSULO BERNICKLastan jaron estis tute alia afero. Tiam temis pri marborda linio —

KOMERCISTO VIGELAND— kiu estus tute superflua, sinjoro adjunkto; ĉar ni ja havasvapor- ŝipojn —

KOMERCISTO SANDSTAD— kaj kiu fari ĝus ekstreme multekosta, —

GRANDKOMERCISTO RUMMEL— jes kaj kiu malutilus al gravaj interesoj en nia urbo.

KONSULO BERNICKLa esenca afero estis, ke ĝi ne utilus al la pli granda socio. Tialmi kontra ŭis ĝin, kaj tial la intern-landa linio elekti ĝis.

HILMAR TØNNESENJes, sed tiu ne tu ŝos la urbojn en nia regiono.

KONSULO BERNICKĜi tu ŝos _nian_ urbon, mia kara Hilmar; ĉar nun ni konstruosflankan fervojon ĉi tien.

HILMAR TØNNESENAha; nova elpensa ĵo do.

GRANDKOMERCISTO RUMMELJes, ĉu ne estas bonega elpensa ĵo? Ĉu?

ADJUNKTO RØRLUNDHm —

KOMERCISTO VIGELANDNe estas neinde, ke la providenco aran ĝis la terenon por flankafervojo.

ADJUNKTO RØRLUNDĈu vere ke tiel estas, sinjoro Vigeland?

KONSULO BERNICKJes, mi devas konfesi, ke anka ŭ mi rigardas tion kiel providencanaran ĝon, ke mi ĉi tiun printempon veturis la ŭvale en komerco, kajhazarde mi venis en valon, kie mi neniam anta ŭe estis. Frapis minkvaza ŭ fulmo, ke tie ni povus konstrui flankan fervojon a l ni.Mi dungis in ĝenieron por inspekti la terenon; jen mi havas laintertempajn kalkulojn kaj taksojn; nenio kontra ŭas.

SINJORINO BERNICK(da ŭre kune kun la sinjorinoj ĉe la ĝardena pordo) Sed, karaKarsten, ke vi tenis ĉion tion ka ŝita por ni.

KONSULO BERNICKHo, mia bona Betty, vi tamen ne povus kapti la vera n konekson. Ceteremi ne priparolis tion al iu ajn vivanta homo anta ŭ hodia ŭ. Sed nunla decida momento venis; nun ni agu neka ŝite kaj plenforte. Jes, e ĉse mi metu ĉiun mian ekziston sur tiun aferon, mi realigu ĝin.

GRANDKOMERCISTO RUMMELNi kune, Bernick; pri tio vi fidu.

ADJUNKTO RØRLUNDĈu Vi do atendas tiom multe el tiu ĉi entrepreno, sinjoroj?

KONSULO BERNICKJes, tion mi devus pensi. Kia levstango tio estu po r nia tuta socio!Imagu nur la vastajn arbarejojn, kiuj fari ĝos atingeblaj; imagu lari ĉajn erc-ejojn, kiujn ni povos ekspluati; imagu la r iveron kunaro da akvofaloj la ŭvice en la valo! Kia fabrikado _tie_ povos estiefektivigata!

ADJUNKTO RØRLUNDKaj vi ne timas, ke pli ofta interrilato kun malvir ta eksteramondo —?

KONSULO BERNICKNe; estu tute trankvila, sinjoro adjunkto. Nia eta laborema lokokuŝas, la ŭdo al Dio, nuntempe sur sana morala fundo; ni ja ĉiujkunhelpis por dreni ĝin, se mi rajtas tion diri; kaj tion ni farosestonte, ĉiu siamaniere. Vi, sinjoro adjunkto da ŭrigos Vianbenori ĉan agadon en la lernejo kaj en la hejmoj. Ni, la ho moj de lapraktika laboro, subtenas la socion disvastigante b onfarton en plejeble vastan rondon; — kaj niaj virinoj, — jes, nur proksimi ĝu,miaj sinjorinoj; Vi bonvole devas a ŭdi — niaj virinoj, mi diras,niaj edzinoj kaj filinoj, — jes, agadu ne ĝenitaj en la servo de

bonfarado, miaj sinjorinoj, kaj cetere estu helpo k aj komforto porViaj proksimuloj, kiel mia kara Betty kaj Marta est as por mi kaj Olaf— ( ĉirka ŭrigardas) Nu, kie estas Olaf hodia ŭ?

SINJORINO BERNICKHo, nun dum la feritagoj ne eblas teni lin hejme.

KONSULO BERNICKDo li certe estas malsupre ĉe la maro! Vidu, li ne finos anta ŭ olokazos akcidento.

HILMAR TØNNESENBah — eta ludo kun la naturfortoj —

SINJORINO RUMMELKiel bele de Vi, ke Vi havas tiom da familia sento, sinjoro Bernick.

KONSULO BERNICKNu, la familio estas ja la kerno de la socio. Bona hejmo, honestajkaj fidelaj amikoj, eta dense kunligita rondo, kie neniujmaltrankviligaj elementoj en ĵetas sian ombron —

(_Plenrajtigito Krap_ envenas de dekstre kun letero j kaj gazetoj.)

PLENRAJTIGITO KRAPEksterlandaj po ŝta ĵoj, sinjoro konsulo; — kaj telegramo el NewYork.

KONSULO BERNICK(prenas) Ah, de la ŝipa societo de “Indian Girl”.

GRANDKOMERCISTO RUMMELNu, la po ŝto venis? Jes, do mi petas permeson.

KOMERCISTO VIGELANDJes, anka ŭ mi.

KOMERCISTO SANDSTADAdia ŭ, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKAdia ŭ, adia ŭ, miaj sinjoroj. Kaj memoru do nian kunvenon hodia ŭposttagmeze je la kvina.

LA TRI SINJOROJJes; bone; kompreneble. (Ili foriras dekstre.)

KONSULO BERNICK(Li legis la telegramon) Ne, tio ĉi estas vere pure usona! Vereŝoka —

SINJORINO BERNICKDio, Karsten, kio estas?

KONSULO BERNICKJen, vidu, sinjoro Krap; legu!

PLENRAJTIGITO KRAP(legas) “Faru nur plej etan riparon, sendu ‘Indian Girl’ transen tujkiam flosebla; bona sezono; okaze na ĝas sur la kargo.” Nu, tion midiru —

KONSULO BERNICKNaĝas sur la kargo! Tiuj sinjoroj bone scias, ke kun t ia kargo laŝipo sinkos funden kiel ŝtono, se io okazos.

ADJUNKTO RØRLUNDJen ni vidas kiel statas en tiuj la ŭdataj grandaj socioj.

KONSULO BERNICKVi pravas; e ĉ ne respekto por homa vivo, tuj kiam profito venas enla ludon. (al _Krap_) Ĉu “Indian Girl” estos mar-preta post kvar —kvin tagoj?

PLENRAJTIGITO KRAPJes, se komercisto Vigeland akceptas, ke ni haltiga s la laboron sur“La Palmo” intertempe.

KONSULO BERNICKHm, tion li ne faros. Nu, bonvolu tralegi la po ŝta ĵojn. A ŭdu, ĉuVi ne vidis Olaf tie sur la kajo?

PLENRAJTIGITO KRAPNe, sinjoro konsulo. (Li iras en la plej anta ŭan ĉambronmaldekstre.)

KONSULO BERNICK(denove legas la telegramon) Riski la vivon de dek ok homoj! Por tiotiuj sinjoroj ne hezitas —

HILMAR TØNNESENNu, estas la destino de maristo spiti la elementojn ; devas esti ionervostre ĉa en tio, kun maldika tabulo inter si kaj la abismo —

KONSULO BERNICKJes, mi dezirus vidi tiun ŝipposedanton ĉe ni, kiu povus decidigisin al tia ĵo! E ĉ ne unu, e ĉ ne unu sola — (ekvidas _Olaf_) Nu,la ŭdo al Dio, la knabo ĉeestas.

(_Olaf_ kun fi ŝŝnuro en la mano venis kurante la ŭ la strato kajenen tra la ĝardena pordego.)

OLAF(ankora ŭ en la ĝardeno) Onklo Hilmar, mi malsupreniris kaj rigardisla vapor- ŝipon.

KONSULO BERNICKĈu vi nun denove iris sur la kajon.

OLAFNe, mi nur estis en boato. Sed imagu, onklo Hilmar; venis surkajentuta aro da cirkistoj kun ĉevaloj kaj bestoj; kaj estis multajpasa ĝeroj.

SINJORINO RUMMELHo, ĉu ni vere vidos cirkon!

ADJUNKTO RØRLUNDNi? Tion mi ne supozas.

SINJORINO RUMMELNe, kompreneble ne ni, sed —

DINAMi ŝatus vidi cirkon.

OLAFJes, anka ŭ mi.

HILMAR TØNNESENVi estas stultulo. Ĉu _tio_ estas io rigardinda? Nura dreso. Ne,kontra ŭe estas io alia vidi la ga ŭĉon flugi trans la Pampo sur sia

spireganta mustango. Sed Dio gardu, ĉi tie en la urbetoj —

OLAF(tiras la jupon de _fra ŭlino Bernick_) Onklino Marta, vidu, vidu —jen ili venas!

SINJORINO HOLTJes, je Dio, jen ni havas ilin.

SINJORINO LYNGEHu, la teruraj homoj!

(Multaj _pasa ĝeroj_ kaj aro da _urbanoj_ venas supren la ŭ lastrato.)

SINJORINO RUMMELJes, certe estas arlekenoj el la ĝusta specio. Rigardu tiun en lagriza robo, sinjorino Holt; ŝi portas la valizon sur la dorso.

SINJORINO HOLTJes, imagu, ŝi portas ĝin sur la ombreltenilo! Kompreneble ŝiestas la edzino de la direktoro.

SINJORINO RUMMELKaj jen estas la direktoro mem; tiu kun la barbo. N u, li ja aspektaskiel rabisto. Ne rigardu lin, Hilda!

SINJORINO HOLTAnkaŭ vi ne, Netta.

OLAFPanjo, la direktoro salutas al ni.

KONSULO BERNICKKion do?

SINJORINO BERNICKKion vi diras, infano?

SINJORINO RUMMELJes, je Dio, jen anka ŭ la virino salutas!

KONSULO BERNICKNe, _tio_ estas do tro senhonta!

FRAŬLINO BERNICK(kun nevolonta ekkrio) Ah —!

SINJORINO BERNICKKio estas, Marta?

SINJORINO BERNICKHo ne, nenio; ŝajnis nur al mi —

OLAF(krias el ĝojo) Vidu, vidu, jen venas la aliuloj kun la ĉevaloj kajla bestoj! Kaj jen anka ŭ la usonanoj! Ĉiuj la maristoj sur “IndianGirl” —

(Oni a ŭdas “Yankee Doodle” akompanata de klarneto kaj tamb uro.)

HILMAR TØNNESEN(kovras la orelojn) Uf, uf, uf!

ADJUNKTO RØRLUNDMi kredas, ke ni izolu nin iomete, miaj sinjorinoj; tio ĉi ne estas

io por ni. Ni reiru al nia laboro.

SINJORINO BERNICKĈu ni eble anta ŭen tiru la kurtenojn?

ADJUNKTO RØRLUNDJes, jen ĝuste kion mi pensis.

(La _sinjorinoj_ trovas siajn sidlokojn ĉe la tablo; la _adjunkto_fermas la ĝardenan pordon kaj anta ŭen tiras la kurtenojn al ĝi kajal la fenestroj; fari ĝas duone mallume en la ĉambro.)

OLAF(kiu ŝtele rigardas) Panjo, nun la direktor-edzino staras ĉe laakvokrano lavante sian viza ĝon.

SINJORINO BERNICKĈu! Meze sur la vendoplaco!

SINJORINO RUMMELKaj tio dum brile hela tago!

HILMAR TØNNESENNu, se mi voja ĝis en dezerto kaj trovis cisternon, anka ŭ mi nehezitus —. Uf, tiu terura klarneto!

ADJUNKTO RØRLUNDEstas vere evidenta ka ŭzo por la polico por procedi.

KONSULO BERNICKNu do; kun eksterlandanoj oni ne devas esti tro sev era; tiuj homoj jane havas la enradikitan senton de deco, kiu tenas _ nin_ ene inter laĝustaj baroj. Lasu ilin nur devoji ĝi. Kiel tio afektas nin? Tiuĝena konduto, kiu kontra ŭas kutimon kaj bonajn morojn, feli ĉe nerilatas al nia socio, se mi rajtas tiel paroli. — J en kio!

(La _fremda sinjorino_ rapide envenas tra la pordo dekstre.)

LA SINJORINOJ(timigite sed malla ŭte) La rajdistino! La direktoredzino!

SINJORINO BERNICKDio, kion tio signifu!

FRAŬLINO BERNICK(eksaltas) Ah —!

LA SINJORINOBonan tagon, kara Betty! Bonan tagon, Marta! Bonan tagon bofrato!

SINJORINO BERNICK(ekkrie) Lona —!

KONSULO BERNICK(ekretiri ĝas) Je mia vivo —!

SINJORINO HOLTSed Dio kompatu —!

SINJORINO RUMMELVere ne eblas —!

HILMAR TØNNESENNu! Uf!

SINJORINO BERNICK

Lona —! Ĉu vere —?

FRAŬLINO HESSELĈu estas mi? Jes, efektive ke estas mi; Vi bonvole p ovasĉirka ŭbraki min por tio.

HILMAR TØNNESENUf; uf!

SINJORINO BERNICKKaj nun vi venas ĉi tien kiel —?

KONSULO BERNICK— kaj vere volas ludi rolon —?

FRAŬLINO HESSELLudi rolon? Kiel ludi rolon?

KONSULO BERNICKJes, mi pensas — kun la rajdistoj —

FRAŬLINO HESSELHahaha! Ĉu vi estas freneza, bofrato? Ĉu vi kredas, ke mi apartenasal la rajdistoj? Ne; vere faris mi multajn arta ĵojn, kaj arlekenismultmaniere —

SINJORINO RUMMELHm —

FRAŬLINO HESSEL— sed akrobata ĵojn sur ĉevaldorso mi neniam faris.

KONSULO BERNICKDo ne —

SINJORINO BERNICKAh, dank' al Dio!

FRAŬLINO HESSELNe, ni venis ĝuste kiel aliaj decaj homoj, — tamen kun dualokabileto, sed al tio ni estas kutimitaj.

SINJORINO BERNICKVi diras ni?

KONSULO BERNICK(pa ŝon pli proksimen) Kiuj ni?

FRAŬLINO HESSELMi kaj la infano, kompreneble.

LA SINJORINOJ(ekkrie) La infano!

HILMAR TØNNESENKio!

ADJUNKTO RØRLUNDNu, jen io direnda —!

SINJORINO BERNICKSed kion vi aludas, Lona?

FRAŬLINO HESSELKompreneble mi aludas al John; mi ja ne havas alian infanon ol John,mi scias, — a ŭ Johan, kiel vi nomis lin.

SINJORINO BERNICKJohan —!

SINJORINO RUMMEL(malla ŭte al _sinjorino Lynge_) La perdita frato!

KONSULO BERNICK(hezite) Ĉu Johan kunvenis?

FRAŬLINO HESSELNu jes; nu jes; mi ja ne voja ĝas sen li. Sed vi aspektas tieltriste. Kaj vi sidas en krepusko kudrante ion blank an. Ĉu estasmorto en la familio?

ADJUNKTO RØRLUNDFra ŭlino, vi trovas vin en la asocio por morale perdita j —

FRAŬLINO HESSEL(duonla ŭte) Kion vi diras? Tiuj belaj, silentemaj sinjorino jestus —?

SINJORINO RUMMELNe _nun_ mi diru —!

FRAŬLINO HESSELAh, komprenas, komprenas! Sed diable, estas ja sinj orino Rummel! Kajjen anka ŭ sinjorino Holt! Nu, ni tri ne juni ĝis de post lastfoje.Sed a ŭskultu nun bonuloj; lasu nun la morale perditaj ate ndialmena ŭ tagon; ili ne plimalboni ĝos pro tio. Ĝoja momento kieltiu ĉi —

ADJUNKTO RØRLUNDHejmenveno ne ĉiam estas ĝoja momento.

FRAŬLINO HESSELĈu? Kiel vi legas vian biblion, pastoro?

ADJUNKTO RØRLUNDMi ne estas pastoro.

FRAŬLINO HESSELNu; tamen tia vi certe fari ĝos. — Sed fi, fi, fi, — tiu ĉi moralalina ĵo odoras tiel putre, — ĝuste kiel mortotuko. Mi kutimi ĝis alla aero sur la prerioj, mi; mi diru.

KONSULO BERNICK(sekigas la frunton) Jes vere estas iom na ŭze ĉi ene.

FRAŬLINO HESSELAtendu, atendu; ni tamen elvenu el la tomba kelo. ( tiras la kurtenojnflanken) Plenan taglumon ni havu, kiam la knabo ven os. Kaj vi vidosknabon kiu forlavis la infanecon —

HILMAR TØNNESENUf!

FRAŬLINO HESSEL(malfermas pordon kaj fenestrojn) — Nu, tio signifa s, kiam li_estos_ sin lavinta — tie supre en la hotelo; ĉar sur lavapor- ŝipo li fari ĝis malpura kiel porko.

HILMAR TØNNESENUf, uf!

FRAŬLINO HESSEL

Uf? Jes vere, ĉu ne estas —! (montras al _Hilmar_ kaj demandas alla aliuloj) Ĉu _li da ŭre_ drivas dirante sian uf?

HILMAR TØNNESENMi ne drivas; mi estas ĉi tie pro mia malsano.

ADJUNKTO RØRLUNDHm, miaj sinjorinoj, mi opinias ke ne —

FRAŬLINO HESSEL(ekvidante _Olaf_) Ĉu _tiu_ estas la _via_, Betty? — Donu lamanegon, knabo! A ŭ ĉu vi timas vian maljunan, malbelan onklinon?

ADJUNKTO RØRLUND(metante sian libron sub la brakon) Miaj sinjorinoj , mi opinias ke neestas animstato por pluen labori hodia ŭ. Sed morga ŭ ni ja denovekunvenos?

FRAŬLINO HESSEL(dum la fremdaj sinjorinoj levas sin por adia ŭi) Jes, tion ni faru.Mi ĝuste estos sur la loko.

ADJUNKTO RØRLUNDVi? Permesu, fra ŭlino, kion _Vi_ volas fari en _nia_ asocio?

FRAŬLINO HESSELMi volas aerumi, sinjoro pastoro.

DUA AKTO

(La ĝardena salono de la domo de _konsuloBernick_.)

(_Sinjorino Bernick_ sidas sola ĉe la labortablo kun sia kudra ĵo.Iom poste venas de dekstre _konsulo Bernick_ kun ĉapelo sur la kapokaj kun gantoj kaj bastono.)

SINJORINO BERNICKĈu vi jam revenas hejmen, Karsten?

KONSULO BERNICKJes. Estas iu, kiun mi petis veni.

SINJORINO BERNICK(kun sopiro) Ho jes. Johan certe venos, mi pensas.

KONSULO BERNICKEstas iu viro, mi diras. (demetas la ĉapelon) Kie estas ĉiuj lasinjorinoj hodia ŭ!

SINJORINO BERNICKSinjorino Rummel kaj Hilda ne havas tempon.

KONSULO BERNICKNu? Sendis ekskuzon?

SINJORINO BERNICKJes; ili havas tiom da farenda ĵoj en la domo.

KONSULO BERNICKKompreneble. Kaj la aliaj anka ŭ ne venos?

SINJORINO BERNICKNe, anka ŭ ili havas ekskuzojn.

KONSULO BERNICKTion mi estus povinta diri anta ŭe. Kie estas Olaf?

SINJORINO BERNICKMi permesis al li iomete promeni kun Dina.

KONSULO BERNICKHm; Dina, tiu a ĉa flirtulino —. Imagu ke hiera ŭ ŝi tuj ligis sinal Johan —!

SINJORINO BERNICKSed kara Karsten, Dina ja tute ne scias ke —

KONSULO BERNICKNu, sed Johan almena ŭ devus havi la takton ne montri al ŝi iunatenton. Mi ja vidis la okul ĵetojn de komercisto Vigeland.

SINJORINO BERNICK(kun la kudra ĵo sur la genuoj) Karsten, ĉu vi povas imagi kion ilivolas ĉi-hejme?

KONSULO BERNICKHm; li havas ja bienon tie transe, kiu ne bone pros peras; kaj _ ŝi_ja diris hiera ŭ, ke ili devis voja ĝi duaklase —

SINJORINO BERNICKJes, beda ŭrinde, eble estas io tia. Sed ke _ ŝi_ akompanis! _ Ŝi!_Post tiu sanga insulto kiun ŝi faris al vi —!

KONSULO BERNICKHo, ne pensu pri tiuj malnovaj historioj.

SINJORINO BERNICKKiel povas mi pensi pri alia ĵoj nuntempe? Li ja estas mia frato; —ne estas pro li; sed ĉiuj malagrabla ĵoj kiuj ka ŭzi ĝus al _vi_ —.Karsten, mi ege timas ke —

KONSULO BERNICKPor kio vi timas?

SINJORINO BERNICKĈu oni imagus meti lin en karceron pro la mono, kiu malaperis porvia patrino?

KONSULO BERNICKHo, babila ĵo! Kiu povas pruvi ke mono malaperis?

SINJORINO BERNICKAĥ Dio, tion scias ja la tuta urbo, beda ŭrinde; kaj vi mem jadiris —

KONSULO BERNICKMi nenion diris. La urbo scias nenion pri tiuj afer oj; ĉio estis nursenfundaj onidiroj.

SINJORINO BERNICKHo kiel grandanima vi estas, Karsten!

KONSULO BERNICKĈesu pri tiuj memora ĵoj, mi diras! Vi ne scias, kiom vi turmentasmin revivigi ĉion tian! (Li pa ŝas tien kaj reen sur la planko; jenli for ĵetas la bastonon.) Ĉagrene ke ili venis hejmen ĝuste nun,— nun kiam mi bezonas bonvoleman animstaton kaj en la urbo kaj en la

gazetaro. Korespondi ĝos al la gazetoj en la najbaraj urboj. Ĉu miakceptas ilin _bone_ a ŭ ĉu mi akceptas ilin _malbone_, amba ŭkazetio pridiskuti ĝos kaj interpreti ĝos. Oni kirlas ĉion tionmalnovan, — tiel kiel _vi_ faras. En socio kiel la nia —. ( ĵetasla gantojn sur la tablon) Kaj e ĉ neniun homon mi havas kun kiu mipovas paroli kaj ĉe kiu ser ĉi apogon.

SINJORINO BERNICKEĉ neniu, Karsten?

KONSULO BERNICKNe, kiu _tiu_ estus? — Ekhavi ilin sur la nukon ĝuste nun! Ne estasdubo ke ili iel faros skandalon, — precipe ŝi. Ĉu ne estasmalfeli ĉo havi tiajn homojn en sia familio!

SINJORINO BERNICKJes, _mi_ ja ne povas kulpi ĝi ke —

KONSULO BERNICKPro kio vi ne povas kulpi ĝi? Ke vi estas parenca al ili? Jen veravorto.

SINJORINO BERNICKKaj mi anka ŭ ne petis ilin veni hejmen.

KONSULO BERNICKAŭdu; jen ni estas! Mi ne petis ilin veni hejmen; mi ne skribis porrevenigi ilin; mi ne tiris ilin hejmen per la haroj ! Ho, mi scias latutan ĉenon parkere.

SINJORINO BERNICK(ekploras) Sed nun vi ja estas tiel senkoreca —

KONSULO BERNICKJa, ĝuste; ekploru, tiel ke la urbo ricevos anka ŭ _tion_ porpriparoli. Finu tiun stultecon, Betty. Eliru; eble venos iu. Ĉu onividu la sinjorinon kun ru ĝaj okuloj? Jes, tio estus bonege, sedisvasti ĝus inter la homoj ke —. Nu, jen mi a ŭdas iun en lakoridoro. (iu frapas) Envenu!

(_Sinjorino Bernick_ eliras sur la ĝardenan ŝtuparon kun siakudra ĵo. _ Ŝipkonstruisto A ŭne_ envenas de dekstre.)

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEBonan tagon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKBonan tagon. Nu, Vi certe divenas, kion mi volas pr i Vi?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNELa plenrajtigito menciis hiera ŭ, ke la konsulo ne estus kontentapri —

KONSULO BERNICKMi estas malkontenta pri la tuta organizado en la ŝipfarejo, A ŭne.Vi ja neniel progresas pri la averiuloj. “La Palmo” devus ja esti subvelo anta ŭ longe. Komercisto Vigeland venas ĉiun tagon ĉagrenantemin; estas malfacila viro havi kiel kunpartoprenant o en ŝipasocio.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE“La Palmo” povos forveli postmorga ŭ.

KONSULO BERNICKNu fine. Sed la usonano “Indian Girl”, kiu atendis kvin semajnojnkaj —

ŜIPKONSTRUISTO AŬNELa usonano? Mi kompreni ĝis, ke ni unue faru la laboron sur Viapropra ŝipo.

KONSULO BERNICKAl tio mi ne donis al vi iun ka ŭzon kredi. Fari ĝus ĉiu eblaprogresigo anka ŭ pri la usonano; sed tio ne okazas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNELa ŝipo estas traputrita en la fundo, sinjoro konsulo; ju pli niflikas, des pli da putra ĵo ni trovas.

KONSULO BERNICKTio ne estas la kialo. Plenrajtigito Krap diris al mi la tutan veron.Vi ne kapablas labori per la novaj ma ŝinoj, kiujn mi havigis, — a ŭpli ĝuste, vi ne _volas_ labori per ili.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNESinjoro konsulo, mi estas nun en la kvindekaj jaroj ; e ĉ de la knabajjaroj mi kutimi ĝis al la malnovaj labormetodoj —

KONSULO BERNICKIlin ni ne povas uzi nuntempe. Ne kredu, A ŭne, ke estas pro laprofito; ĝin mi ne bezonas, feli ĉe; sed mi havas konsiderojn al lasocio en kiu mi vivas, kaj al la firmao, kiun mi es tras. Estas de mi,ke la progresoj venos, alie ili neniam venos.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEAnkaŭ mi bonvenigas progreson, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKJes, por via limigita rondo, por la laborista profe sio. Ho, mi bonekonas vian agitadon; Vi faras paroladojn; Vi agitig as la laboristojn;sed kiam evidenta progreso ofertas sin, kiel nun ni aj novaj ma ŝinoj,vi ne volas kunlabori; kaj vi fari ĝas timema.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJes, mi efektive fari ĝas timema, sinjoro konsulo; mi timas pro tiujmultaj, de kiuj la ma ŝinoj prenas la panon. La konsulo ofte parolaspri la devo atenti pri la socio; sed mi pensas, ke anka ŭ la sociohavas siajn devojn. Kiel kura ĝas la tekniko kaj la kapitalo instalila novajn inventa ĵojn en la laboron, anta ŭ ol la socio povaslernigi novan generacion uzi ilin?

KONSULO BERNICKVi tro multe legas kaj cerbumas, A ŭne; ne estas bone por Vi; estas_tio_ kio igas vin malkontenta pri via stato.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNENe estas tio, sinjoro konsulo; sed mi ne toleras ke unu post la aliael lertaj laboristoj maldungi ĝas kaj fari ĝas mankohavaj pro tiujmaŝinoj.

KONSULO BERNICKHm; kiam la presarto elpensi ĝis, multaj skribistoj perdis lalaboron.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEĈu la konsulo ŝatus tiun arton, se Vi tiam estus skribisto?

KONSULO BERNICKMi ne vokis Vin por disputi. Mi vokis Vin por diri al Vi, ke niaaveriulo “Indian Girl” estu preta forveli postmorga ŭ.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNESed, sinjoro konsulo —

KONSULO BERNICKPostmorga ŭ, Vi a ŭdas; samtempe kun nia propra ŝipo; ne horon plimalfrue. Mi havas miajn bonajn kialojn por anta ŭenigi tiun aferon.Ĉu Vi legis la gazeton de hodia ŭ matene? Nu, do Vi scias ke lausonanoj ĉi tie denove faris tumultojn. Tiu malmorala kanajla rokvaza ŭ renversigas la tutan urbon; ne pasas nokto sen iu interbatadoen la gastejoj kaj sur la stratoj; pri ĉiu alia abomena ĵo mi nevolas paroli.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJes, estas certe, ke ili estas fiuloj.

KONSULO BERNICKKaj kiu kulpi ĝas pro tiu malorda ĵo? Estas mi! Jes, estas mi kiukulpi ĝas. Tiuj gazetskriba ĵoj aluda ĉas ka ŝvorte, ke ni centrigasla laboron al “La Palmo”. Mi, kiu havas la taskon p er la ekzemploinflui la kuncivitanojn, devas lasi ĵeti ĝi tiajon al mi en lanazon. Tion mi ne toleras. Ne servas al mi, ke mia nomo tielmakuli ĝas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEHo, la nomo de la konsulo estas tiel bona, ke ĝi povas porti tionkaj anka ŭ pli.

KONSULO BERNICKNe nun; ĝuste en tiu ĉi tempo mi bezonas ĉiun estimon kajbonvolon, kiun povas montri al mi miaj kunurbanoj. Mi havas enpreparo grandan entreprenon, kiel vi eble a ŭdis; sed se sukcesi ĝasal malbonvolemaj homoj skui la nepran fidon al mia persono, tio povosokazigi al mi la plej grandajn malfacila ĵojn. Tial mi volas por kiuajn prezo eviti tiujn malicajn kaj kalumniantajn ga zetskriba ĵojn,kaj tial mi fiksis la datolimon al postmorga ŭ.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNESinjoro konsulo, Vi povus same bone fiksi la daton al hodia ŭposttagmeze.

KONSULO BERNICKVi aludas ke mi postulas neeblecon?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJes, kun tiu laboristaro, kiun ni nun havas —

KONSULO BERNICKBone, bone; — do ni devas ser ĉi aliloke.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEĈu Vi vere volas maldungi ankora ŭ pliajn el la malnovaj laboristoj?

KONSULO BERNICKNe, pri tio mi ne pensas.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEĈar mi certe kredas, ke tio metus malbonan sangon ka j en la urbo kajen la gazetoj, se Vi tion farus.

KONSULO BERNICKEble, kaj tial mi tion ne faros. Sed se “Indian Gir l” ne estos kvitevoja ĝpreta postmorga ŭ, mi maldungos _Vin_.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE(kun ekskuo) Mi! (Li ridas) Nun Vi ŝercas, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKPri tio Vi ne fidu.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEVi povus pensi pri maldungo de _mi_? Mi, kies patro kaj avo estis enla servo de la ŝipfarejo ĉiujn siajn vivotagojn, kaj same pri mi —

KONSULO BERNICKKiu nun devigas min al tio?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEVi postulas neeblecon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKHo, bona volo ne konas neeblecon. Jes a ŭ ne; respondu definite, a ŭVi havas Vian maldungon surloke.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE(pa ŝon pli proksimen) Sinjoro konsulo, ĉu Vi vere pripensis, kionsignifas maldungi malnovan laboriston. Vi pensas ke li devas ser ĉipor trovi ion alian? Nu ja, tion li ja povas; sed ĉu estas per tiofarite? Vi devus iam esti en la domo de tia maldung ita laboristo lavesperon kiam li venas hejmen kaj metas la ilarkest on interne de lapordo.

KONSULO BERNICKĈu vi opinias, ke mi maldungas Vin kun senzorga koro ? Ĉu mi neĉiam estis bona mastro?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNETiel ju pli malbone, sinjoro konsulo. Ĝuste tial tiuj hejme ne volaskulpigi _Vin_; ili ne diros ion al mi, ĉar tion ili ne kura ĝas; sedili rigardos min, kiam mi tion ne rimarkas, kaj pen sos tiel: certeestas merite. Jenon Vi vidos — tion mi ne povas elt eni. Tia simplaviro kia mi estas, mi tamen estas konsiderata kiel la unua inter lamiaj. Mia modesta hejmo anka ŭ estas eta socio, sinjoro konsulo. Tiunetan socion mi povis apogi kaj subteni, ĉar mia edzino fidis min,kaj ĉar miaj infanoj fidis min. Kaj nun ĉio ruini ĝos.

KONSULO BERNICKJes, se ne povas esti alie, la minoro devas fali po r la ma ĵoro; laspeciala ĵo estu je la nomo de Dio oferata por la ĝererala ĵo. Iunalian respondon mi ne scias doni al Vi, kaj alimani ere ne okazas entiu ĉi mondo. Sed Vi estas obstina viro, A ŭne! Vi kontra ŭstarasmin, ne ĉar Vi nenion alian povas, sed ĉar Vi ne volas realigi lasuperecon de ma ŝinoj kontra ŭ la manforto.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEKaj Vi persistas je tio, sinjoro konsulo, ĉar Vi scias, ke se Vifor ĉasas min, Vi almena ŭ pruvis por la gazetaro Vian bonan volon.

KONSULO BERNICKKaj ja se tiel estus? Vi ja a ŭdas, kiom tio gravas por mi, — a ŭekhavi la gazetaron sur la nukon a ŭ bonvoligi ĝin por mi en lamomento, kiam mi laboras por granda afero por progr esigi la komunanbonon. Kio do? Ĉu mi povas agi alimaniere ol mi faras? Mi povas dir ial Vi, ke ĉi tie estas demando ĉu subteni Vian hejmon, kiel Viesprimas Vin, a ŭ eble teni centojn da novaj hejmoj malsupre, centoj nda hejmoj, kiuj neniam povos fondi ĝi, neniam ricevos fumantan tubon,se mi ne sukcesos realigi, tion por kio mi nun labo ras. Tial mi donisal Vi la elekton.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJes, ĉar tiel estas, mi ne havas plian kontra ŭdiron.

KONSULO BERNICKHm —; Mia kara A ŭne, vere ĉagrenigas min ke ni devas disi ĝi.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNENi ne disi ĝos, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKKiel?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEAnkaŭ simpla viro havas ion por defendi en la mondo.

KONSULO BERNICKNu do, nu do; — kaj vi do opinias, ke vi kura ĝas promesi —?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE“Indian Girl” kviti ĝos por forvelo postmorga ŭ. (Li salutas kajeliras dekstre.)

KONSULO BERNICKAha, jen mi ekmastris tiun obstinulon. Tio estas po r mi bonaaŭguro —

(_Hilmar Tønnesen_, kun cigaro en la bu ŝo, venas tra la ĝardenapordego.)

HILMAR TØNNESEN(sur la ĝardena ŝtuparo) Bonan tagon, Betty! Bonan tagon, Bernick!

SINJORINO BERNICKBonan tagon.

HILMAR TØNNESENNu, vi ploris, mi vidas. Vi sekve scias?

SINJORINO BERNICKKion mi scias?

HILMAR TØNNESENKe la skandalo vigle evoluas? Uf!

KONSULO BERNICKKion tio signifas?

HILMAR TØNNESEN(envenas) Jes, la du usonanoj ĉirka ŭiras en la stratoj, kaj montrassin kune kun Dina Dorf.

SINJORINO BERNICK(postsekvas lin) Sed, Hilmar, ĉu eblas —?

HILMAR TØNNESENJes, beda ŭrinde, estas pura vero. Lona e ĉ estis tiel senkonsiderakrii post min; sed kompreneble mi ŝajnigis ne a ŭdi.

KONSULO BERNICKKaj certe ne pasis nerimarkate.

HILMAR TØNNESENNe, tion vi ja komprenas. La homoj staris trankvile postrigardanteilin. Aspekte onidiro kuris fulme tra la urbo, — ki el fajro sur laprerioj. En ĉiuj domoj homoj staris ĉe la fenestroj atendante ke laaro pretermar ŝu; kapon ĉe kapo malanta ŭ la kurtenoj — uf! Jes,pardonu, Betty; mi diras uf; ĉar tio ĉi igas min nervoza; — se tiodaŭru, mi devas pripensi entrepreni iom longan voja ĝon.

SINJORINO BERNICKSed vi estus devinta paroli al li kaj admoni lin —

HILMAR TØNNESENMeze en la strato? Ne, vi devas pardoni. Sed ke tiu homo entutekura ĝas aperi en la urbo! Nu, ni vidu ĉu la gazetaro faros finonpri li; jes, pardonu, Betty; sed —

KONSULO BERNICKLa gazetaro, vi diras? Ĉu vi a ŭdis aludojn pri tia ĵo?

HILMAR TØNNESENJes, ver ŝajne. Kiam mi foriris de vi hiera ŭ vespere, mi pa ŝadis alla klubo pro mia malsano. Mi bone komprenis per la tuja silento, keili estis parolintaj pri la usonanoj. Kaj jen enven as la impertinentaredaktoro Hammer. Li gratulas min tute la ŭte pri la hejmenveno demia ri ĉa kuzo.

KONSULO BERNICKRi ĉa —?

HILMAR TØNNESENJes, tiel li esprimis sin. Kompreneble mi mezure ri gardis linla ŭmerite, kaj komprenigis al li, ke mi nenion scias p ri la ri ĉecode Johan Tønnesen. “ Ĉu?” li diras, “jen stranga ĵo; en usono onikutime trabatas sin, kiam oni havas ion komence, ka j via kuzo ja netransvoja ĝis senhava.”

KONSULO BERNICKHm, faru nun al mi la servon —

SINJORINO BERNICK(maltrankvila) Jen, vi povas vidi, Karsten —

HILMAR TØNNESENJes, mi almena ŭ havis sendorman nokton pro tiu persono. Kaj li tam enĉirka ŭiras en la stratoj kun viza ĝo kvaza ŭ nenio ĝenis lin. Kialli ne tuj malaperis? Estas ja netolereble kiel vivp ersistaj iuj homojestas.

SINJORINO BERNICKDio, Hilmar, kion vi diras?

HILMAR TØNNESENHo, mi diras nenion. Sed jen li forsavas sin senvun de elfervojaj akcidentoj kaj de atakoj de kaliforniaj ur soj kaj deNigrapied-Indianoj; e ĉ ne senskalpigita —. Uf, jen ili estas.

KONSULO BERNICK(rigardas la ŭ la strato) Anka ŭ Olaf estas kun ili!

HILMAR TØNNESENJes, kompreneble; ili volas ja memorigi al la homoj , ke ili apartenasal la plej altstara familio de la urbo. Vidu, jen v enas ĉiujneniofarantoj el la apoteko por rigardi ilin kaj fa ri siajnrimarkojn. Tio vere ne estas por _miaj_ nervoj; kie l viro sub tiajcirkonstancoj kapablu teni la standardon de la ideo alta, tio —

KONSULO BERNICKIli iros rekte ĉi tien. A ŭdu nun, Betty, estas mia definitivadeziro, ke vi montru al ili ĉian afablecon.

SINJORINO BERNICKVi permesas, ĉu, Karsten?

KONSULO BERNICKJes certe; certe; kaj anka ŭ vi, Hilmar. Espereble ili ne restoslonge; kaj kiam kune inter ni mem —; neniuj aludoj; neniel ni devasilin ofendeti.

SINJORINO BERNICKHo, Karsten, kiel grandanima vi estas.

KONSULO BERNICKNu, nu, lasu tion.

SINJORINO BERNICKHo, ke mi danku vin; kaj pardonu, ke mi anta ŭe fari ĝis impeta.Ho, vi ja havis ĉian ka ŭzon por —

KONSULO BERNICKLasu, lasu, mi diras!

HILMAR TØNNESENUf!

(_Johan Tønnesen_ kaj _Dina_, poste _fra ŭlino Hessel_ kaj _Olaf_venas tra la ĝardeno.)

FRAŬLINO HESSELBonan tagon, bonan tagon. Vi karaj homoj.

JOHAN TØNNESENNun ni ĉirka ŭiris por viziti la malnovajn ejojn, Karsten.

KONSULO BERNICKJes, mi a ŭdas tion. Multaj ŝanĝoj; ĉu ne?

FRAŬLINO HESSELĈie la grandaj bonfaroj de konsulo Bernick. Ni vizit is laestabla ĵojn, kiujn vi donis al la urbo —

KONSULO BERNICKNu _tie_?

FRAŬLINO HESSEL“Donaco de Karsten Bernick”, kiel skribi ĝis super la enirejo. Jes,vi certe estas la viro malanta ŭ ĉio en la loko.

JOHAN TØNNESENKaj belaj ŝipoj vi anka ŭ havas. Mi renkontis la ŝipestron de “LaPalmo”, mia malnova amiko de la lernejo —

FRAŬLINO HESSELJes, kaj nova lernejo vi anka ŭ konstruigis; kaj anka ŭ lagas-kondukilo kaj la akvo-kondukilo fari ĝis dank' al vi, mi a ŭdas.

KONSULO BERNICKNu, oni devas ja labori por la komunumo en kiu oni vivas.

FRAŬLINO HESSELJes, bele, bofrato; sed estas anka ŭ ĝojo vidi, kiel la homojmontras al vi rekonon. Mi ne estas vanta, mi opinia s; sed mi nepovis min deteni memorigi al iu kaj alia kun kiuj n i parolis, keni apartenas al la familio.

HILMAR TØNNESENUf —!

FRAŬLINO HESSELĈu vi diras Uf! al tio?

HILMAR TØNNESENNe, mi diris hm —

FRAŬLINO HESSELNu, tion vi rajtas, povrulo. Sed hodia ŭ vi aspekte estas solaj en ladomo?

SINJORINO BERNICKJes, hodia ŭ ni estas solaj.

FRAŬLINO HESSELJes, efektive ni renkontis moralajn parojn supre su r la foirplaco;aspekte ur ĝis por ili. Sed ni mem ankora ŭ ne sufi ĉe kunparolis;hiera ŭ ja ĉeestis tiuj fervoj-planantoj, kaj aldone ni havis t iunpastoron —

HILMAR TØNNESENLa adjunkto.

FRAŬLINO HESSEL_Mi_ nomas lin la pastoro. Sed kion vi opinias pri _mia_ faro dumtiuj ĉi dek kvin jaroj? Ĉu li ne fari ĝis brava knabo? Kiu rekonusla petolulon, kiu forkuris de la hejmo?

HILMAR TØNNESENHm —!

JOHAN TØNNESENHo, Lona, ne tro fanfaronu.

FRAŬLINO HESSELJes, pri tio mi estas fiera. Je Dio, tio ja estas l a sola, kion mifaris en la mondo; sed tio almena ŭ donas al mi iun rajton ekzisti.Jes, Johan, kiam mi pensas kiel ni du tie transe ko mencis per niajkvar nudaj mana ĉoj —

HILMAR TØNNESENManoj.

FRAŬLINO HESSEL_Mi_ diras mana ĉoj; ĉar malpuraj ili estis —

HILMAR TØNNESENUf!

FRAŬLINO HESSEL— kaj malplenaj ili anka ŭ estis.

HILMAR TØNNESENMalplenaj? Ne, nun mi devas diri —!

FRAŬLINO HESSELKion vi devas diri?

KONSULO BERNICKHm!

HILMAR TØNNESENNun mi devas diri — uf! (Li eliras sur la ĝardenan ŝtuparon.)

FRAŬLINO HESSELKio estas al li?

KONSULO BERNICKNe atentu lin; li estas iom nervoza ĉi-tempe. Sed ĉu vi ne volasiomete ĉirka ŭrigardi en la ĝardeno? Tie vi ankora ŭ ne estis, kajĝuste nun mi havas liberan horon.

FRAŬLINO HESSEL

Jes, ŝatinde; vi sciu ke en miaj pensoj mi ofte estis en la ĝardenoĉe vi.

SINJORINO BERNICKAnkaŭ tie estas grandaj ŝanĝoj, vi vidos.

(_La konsulo, la sinjorino_ kaj _fra ŭlino Hessel_ eliras en laĝardenon, kie oni foje vidas ilin dum kio sekvas.)

OLAF( ĉe la ĝardena pordo) Onklo Hilmar, ĉu vi scias kion onklo Johandemandis al mi? Li demandis, ĉu mi volas akompani lin al Ameriko.

HILMAR TØNNESENVi mallertulo, ankora ŭ tirante la jupon de via patrino —

OLAFJes, sed tion mi ne plu faros. Vi vidos, kiam mi fa ri ĝos granda —

HILMAR TØNNESENHo, babila ĵo; vi ne havas iun seriozan deziron por tiu ŝtalhardi ĝoen — (Ili eliras en la ĝardenon.)

JOHAN TØNNESEN(al _Dina_, kiu deprenis la ĉapelon starante ĉe la pordo kajskuante la polvon de sia robo) Vi fari ĝis sufi ĉe varma dum lapromenado.

DINAJes, estis ĝuinda promenado; tian ĝuindan promenadon mi neniamhavis anta ŭe.

JOHAN TØNNESENVi eble kutime ne faras matenajn promenadojn.

DINAHo jes; sed nur kun Olaf.

JOHAN TØNNESENNu. — Ĉu Vi eble pli emas eliri en la ĝardenon ol resti ĉi tie?

DINANe, mi pli deziras resti ĉi tie.

JOHAN TØNNESENAnkaŭ mi. Tamen nun estas interkonsento, ke ni ĉiun matenon farostian promenadon kune.

DINANe, sinjoro Tønnesen, tion Vi ne farus.

JOHAN TØNNESENKion mi ne farus? Vi ja promesis.

DINAJes, sed kiam mi pripensas, — Vi ne eliru kune kun mi.

JOHAN TØNNESENSed kial ne?

DINANu, Vi estas fremdulo; Vi ne povas kompreni; sed mi diru al Vi —

JOHAN TØNNESENJa?

DINANe, mi preferas ne paroli pri tio.

JOHAN TØNNESENHo certe; al mi Vi povas ja paroli pri kio ajn.

DINAJes, mi diru al Vi, ke mi ne estas kiel la aliaj ju naj knabinoj;estas io — io tia pri mi. Tial vi ne faru.

JOHAN TØNNESENSed tion ĉi mi tute ne komprenas. Vi do ne faris ion malbonan ?

DINANe mi, sed —; ne, nun mi ne volas paroli pli pri ti o. Vi certescii ĝos de aliuloj.

JOHAN TØNNESENHm.

DINASed estas io alia, pri kio mi volus demandi vin.

JOHAN TØNNESENKaj kio estas tio?

DINALaŭdire estas facile akiri iun lertecon tie transe en Ameriko?

JOHAN TØNNESENNu, tiel facile tio tamen ne ĉiam estas; oni devas ofte suferi kajpene labori en la komenco.

DINAJes, tion mi emus —

JOHAN TØNNESENVi?

DINAMi certe povas labori; mi estas forta kaj sana, kaj onklino Martamulte legis kun mi.

JOHAN TØNNESENSed je diablo, venu kaj forvoja ĝu kun ni.

DINAHo, Vi nur ŝercas; tion Vi anka ŭ diris al Olaf. Sed _tion_ kion mivolus scii, estas ĉu la homoj estas tre — tre moralecaj tie transe?

JOHAN TØNNESENMoralecaj?

DINAJes, mi pensas, ĉu ili estas tiel — decaj kaj konvenkondutaj, kielĉi tie.

JOHAN TØNNESENNu, ili tamen ne estas tiel malbonaj, kiel oni ĉi tie kredas. Pritio Vi ne timu.

DINAVi ne komprenas min. Mi dezirus, ke ili ne estus ti el decaj kajmoralecaj.

JOHAN TØNNESEN

Do ne? Kiel dezirus Vi ke ili estus?

DINAMi volus ke ili estu naturaj.

JOHAN TØNNESENNu ja, eble ĝuste _tiaj_ ili estas.

DINAĈar tial estus bone por mi se mi venus transen.

JOHAN TØNNESENJes, certe estus! Tial vi akompanu nin.

DINANe, kun Vi mi ne volus voja ĝi; mi devus voja ĝi sola. Ho, mi certeatingus ion; mi certe fari ĝus —

KONSULO BERNICK(anta ŭ la ĝardena ŝtuparo kun la du sinjorinoj) Restu, restu; miser ĉos ĝin, kara Betty. Vi facile malvarmumi ĝus.

(Li venas en la salonon kaj ser ĉas la ŝalon de la _sinjorino_.)

SINJORINO BERNICK(ekstere en la ĝardeno) Anka ŭ vi kunvenu, Johan; ni iros en lagroton.

KONSULO BERNICKNe, Johan devas resti. Jen vidu, Dina; prenu la ŝalon de mia edzinokaj kuniru. Johan restos ĉe mi, kara Betty. Mi ja bezonas a ŭdi ionpri la kondi ĉoj tie transe.

SINJORINO BERNICKJes, jes; sed venu do poste; vi ja scias kie vi tro vos nin.

(_Sinjorino Bernick, fra ŭlino Hessel_ kaj _Dina_ foriras tra laĝardeno dekstren.)

KONSULO BERNICK(momenton postrigardas ilin, iras por fermi la plej internan pordonmaldekstre, poste iras al Johan, kaptas liajn manoj n, skuas kajpremas ilin) Johan, nun ni estas solaj; permesu al mi danki vin.

JOHAN TØNNESENPro kio?

KONSULO BERNICKMia domo kaj hejmo, mia familia feli ĉo, mia tuta civitana stato enla socio, — ĉion mi ŝuldas al vi.

JOHAN TØNNESENNu, tio ĝojigas min, kara Karsten; sekvis do io bona el tiu frenezahistorio.

KONSULO BERNICK(denove skuas liajn manojn) Dankon, tamen dankon! N e unu inter dekmil farus, kion vi tiam faris por mi.

JOHAN TØNNESENJen babila ĵo! Ĉu ni ne amba ŭ estis junaj kaj facilanimaj? Unu elni devis ja preni sur sin la kulpon —

KONSULO BERNICKSed kiu estis pli proksima ol la kulpulo?

JOHAN TØNNESENHaltu! Tiam la senkulpulo estis pli proksima. Mi ja estis libera kielbirdo, orfa; eskapi el tiu penego en la oficejo est is por mi feli ĉo.Vi kontra ŭe havis vian maljunan patrinon en vivo, kaj krome v i jaestis sekrete fian ĉi ĝiinta al Betty, kiu multe ŝatis vin. Kielokazus pri ŝi, se ŝi estus scii ĝinta —?

KONSULO BERNICKVere, vere, vere; sed —

JOHAN TØNNESENKaj ĉu ne estis ĝuste pro Betty, ke vi rompis tiun ka ŝrilaton kunsinjorino Dorf? Estis ja ĝuste por rompi, ke vi vizitis ŝin tiunvesperon —

KONSULO BERNICKJes, tiun malfeli ĉan vesperon, kiam tiu drinkemulo venas hejmen —!Jes, Johan, estis pro Betty; sed tamen, — ke vi tie l grandanimepovis turni la ŝajnon kontra ŭ vin mem kaj forvoja ĝi —

JOHAN TØNNESENNeniuj skrupuloj, kara Karsten. Ni ja samopiniis, k e tiel estu;savenda vi ja estis, kaj vi ja estis mia amiko. Nu, pri tiu amikecomi fieris! Ĉi tie mi penegis kiel hejmasidulo; kaj jen vi reven as,eleganta kaj nobla, de via granda voja ĝo eksterlanden; vizitisLondonon kaj Parizon. Kaj vi elektas min via amiko, kvankam mi estiskvar jarojn pli juna ol vi; — nu, tio do estis ĉar vi amindumis alBetty; _nun_ mi ja komprenas. Sed ho, kiel fiera mi estis pro tio!Kaj kiu ne estus? Kiu ne volonte oferus sin por vi; precipe kiam nurtemis pri ne pli ol monat-da ŭra urba kla ĉado, kaj ke oni tuj povisforkuri en la vastan mondon.

KONSULO BERNICKHm, mia kara Johan, mi sincere diru al vi, ke tiu h istorio ankora ŭne estas tute forgesita.

JOHAN TØNNESENĈu ne? Nu, kiel tio koncernas min, kiam mi sidas tie transe sur miabieno —

KONSULO BERNICKVi do revoja ĝos?

JOHAN TØNNESENKompreneble.

KONSULO BERNICKSed tamen ne tiel frue, mi esperas?

JOHAN TØNNESENKiel eble plej frue. Estis ja nur por kontentigi al Lona, ke miakompanis ŝin ĉi tien.

KONSULO BERNICKNu? Kiel do?

JOHAN TØNNESENJes, vidu, Lona ne plu estas juna, kaj lastatempe l a sopiro al lahejmo komencis sor ĉi kaj tiri ŝin; sed ŝi neniam volis konfesition; (ridetas) kiel kura ĝus ŝi postlasi min, facilanimulon, min,kiu jam en la a ĝo de dek na ŭ eniris en —

KONSULO BERNICKKaj sekve?

JOHAN TØNNESEN

Nu, Karsten, nun mi faros konfeson, pri kiu mi hont as.

KONSULO BERNICKVi do ne konfesis al ŝi la konekson?

JOHAN TØNNESENJes. Ne estis ĝuste de mi, sed mi ne povis alion fari. Vi ne povasimagi al vi, kio Lona estis por mi. Vi neniam toler is ŝin; sed pormi ŝi estis kvaza ŭ patrino. En la unuaj jaroj, kiam estis pene porni tie transe, — ho! kiel ŝi laboris! Kaj kiam mi estis malsana dumlonga tempo, kaj nenion enspezis, kaj ne povis prot esti, ŝi komenciskanti kanzonojn en la kafejoj, — prezenti prelegojn , pri kiuj lahomoj ŝercadis; kaj ŝi anka ŭ verkis libron, pri kiu ŝi poste kajridis kaj ploris, — ĉion por subteni la vivon en mi. Ĉu mi dopovus rigardi, ke ŝi, ĉi tiun vintron marasmi ĝu, _ ŝi_, kiupenegadis por mi? Ne, tion mi ne povis, Karsten. Ka j jen mi diris:Voja ĝu vi, Lona; ne timu pro _mi_; mi ne estas nepripens ema, kiel vipensas. Kaj jen — jen ŝi scii ĝis.

KONSULO BERNICKKiel ŝi prenis tion?

JOHAN TØNNESENNu, ŝi opiniis, kiel vere estis, ke kiam mi scias ke mi estassenkulpa, ne povus esti embaraso por mi fari ekskur seton ĉi tien.Sed estu trankvila; Lona nenion malka ŝos, kaj _mi_ gardos mianbuŝon la duan fojon.

KONSULO BERNICKNu ja; mi fidas tion.

JOHAN TØNNESENJen mia mano. Kaj nun ni ne plu parolu pri tiu maln ova historio;feli ĉe ĝi estas la sola petola ĵo pri kiu iu el ni estas kulpa, mipensas. Nun mi volas ĝui la malmultajn tagojn, kiujn mi restos ĉitie. Vi ne imagas kian bonegan ekskurson ni havis ĉi-matene. Kiuimagus ke tiu knabineto, kiu ĉirka ŭkuris ludante an ĝelon en lateatro —! Sed diru, — kio poste okazis pri ŝiaj gepatroj?

KONSULO BERNICKHo, kara, mi ne scias pri io pli rakontinda, ol tio kion mi skribisal vi tuj post kiam vi estis forvoja ĝinta. Nu, vi ja ricevis la duleterojn?

JOHAN TØNNESENJes, ja, mi havas amba ŭ. La drinkemulo ja forkuris de ŝi?

KONSULO BERNICKKaj poste morti ĝis en ebrieco.

JOHAN TØNNESENAnkaŭ _ ŝi_ mortis mallonge poste? Sed vi certe faris por ŝi tionkion vi ka ŝe povus fari?

KONSULO BERNICKŜi estis fiera; ŝi nenion perfidis, kaj volis akcepti nenion.

JOHAN TØNNESENNu, tamen estis ĝuste de vi preni Dina en la domon.

KONSULO BERNICKJes, efektive estis. Cetere estis vere Marta, kiu e fektivigis tion.

JOHAN TØNNESENDo estis Marta? Jes, Marta — vere — kie _ ŝi_ estas hodia ŭ?

KONSULO BERNICKNu _ ŝi_, — kiam ŝi ne devas atenti pri la lernejo, ŝi havas siajnmalsanulojn.

JOHAN TØNNESENDo estas Marta, kiu okupis sin pri ŝi.

KONSULO BERNICKJes. Marta ja ĉiam havis emon por edukado. Tial ŝi anka ŭ akceptisoficon en la lernejo. Tio estis ege malsa ĝa de ŝi.

JOHAN TØNNESENJes, ŝi aspektis ege laca hiera ŭ; _mi_ anka ŭ timas, ke ŝi nehavas sanon por tio.

KONSULO BERNICKHo, pri la sano, ŝi eble eltenus. Sed estas malagrable por _mi_;ŝajnas kvaza ŭ mi, ŝia frato, ne volus subteni ŝin.

JOHAN TØNNESENSubteni? Mi kredis, ke ŝi havas tioman kapitalon mem —

KONSULO BERNICKEĉ ne ŝilingon. Vi certe memoras, kiel pene estis por patr ino, kiamvi forvoja ĝis. Ŝi da ŭrigis ioman tempon per kunhelpo de mi; sedper tio mi ne longe povus esti kontenta. Kaj mi akc eptis ani ĝi en lafirmaon; sed e ĉ ne _tio_ estis sukceso. Mi tial devis transpreniĉion, kaj kiam ni faris la bilancon, montri ĝis, ke restis preska ŭnenio el la parto de patrino. Kiam patrino mallonge poste mortis,anka ŭ Marta staris senrimeda.

JOHAN TØNNESENKompatinda Marta!

KONSULO BERNICKKompatinda? Kial tio? Vi do ne pensas, ke mi lasas ŝin ion malhavi?Ho ne, tion mi kura ĝas diri, ke mi estas bona frato. Kompreneble ŝilo ĝas kune kun ni kaj man ĝas ĉe nia tablo; per sia instru-salajroŝi povas abunde vestigi sin, kaj sola virino, — kion pli ŝibezonas?

JOHAN TØNNESENTiel ni ne pensas en Ameriko.

KONSULO BERNICKNe, tion mi ja kredas; en stre ĉe agitita socio kiel la usonana. Sedĉi tie en nia eta rondo, kie, dank' al Dio, la korup ti ĝo ĝis nunalmena ŭ ne enpenetris; ĉi tie la virinoj kontenti ĝas per decakvankam modesta stato. Cetere Marta mem kulpas; ŝi estis povintasekurigi prizorgon anta ŭ longe, se ŝi mem volus.

JOHAN TØNNESENVi aludas, ke ŝi povus edzini ĝi?

KONSULO BERNICKJes, krome ŝi estus povinta ege favore establi ĝi; ŝi ricevisplurajn bonajn ofertojn; sufi ĉe strange; senrimeda knabino, ne plujuna, kaj krome tute sensignifa.

JOHAN TØNNESENSensignifa?

KONSULO BERNICKNu, mi ne malestimas ŝin pro tio. Mi tute ne deziras ŝin alia.Sciu, — en granda domo, kiel la nia, — estas ĉiam bone havi tianordinaran homon, kiun oni povas igi labori pri okaz aĵoj.

JOHAN TØNNESENJes, sed _ ŝi_ —?

KONSULO BERNICKŜi? Kiel? Nu ja, _ ŝi_ kompreneble ja havas sufi ĉe por sininteresi; ŝi havas ja min kaj Betty kaj Olaf kaj min. La homoj nedevas unue pensi pri si mem, precipe ne la virinoj. Ni havas ja ĉiujiun grandan a ŭ malgrandan socion por kiu labori kaj ĝin subteni.Tiel almena ŭ _mi_ faras. (montras al _plenrajtigito Krap_, kiuvenas de dekstre) Nu, jen vi havas pruvon. Ĉu vi opinias, ke estasmiaj propraj aferoj, kiuj okupas min? Neniel. (rapi de al _Krap_) Nu?

PLENRAJTIGITO KRAP(malla ŭte; montras amaseton da paperoj) Ĉiuj a ĉetkontraktoj enordo.

KONSULO BERNICKBonege! Superbe! — Nu, bofrato, vi devas ekskuzi mi n dumtempe.(malla ŭte kaj kun manpremo) Dankon, dankon, Johan; kaj est ukonvinkita, ke ĉio, ĉio pri kio mi povos servi vin, — nu, vi certekomprenas min. — Venu, sinjoro Krap. (ili iras en l a ĉambron de lakonsulo)

JOHAN TØNNESEN(dum tempeto postrigardas lin) Hm —

(Li intencas iri en la ĝardenon. Samtempe _fra ŭlino Bernick_envenas de dekstre kun eta korbo sur la brako.)

JOHAN TØNNESENJen, Marta!

FRAŬLINO BERNICKAh — Johan, — ĉu estas vi?

JOHAN TØNNESENTiel frue surpiede anka ŭ vi.

FRAŬLINO BERNICKJes. Atendu iomete; nun eble tuj venos la aliuloj. (volas elirimaldekstre)

JOHAN TØNNESENAŭdu, Marta, ĉu ĉiam ur ĝas por vi?

FRAŬLINO BERNICKPor mi?

JOHAN TØNNESENHiera ŭ vi kvaza ŭ evitis min, kaj mi povis inter ŝanĝi e ĉ nevorton kun vi, kaj hodia ŭ —

FRAŬLINO BERNICKJes, sed —

JOHAN TØNNESENAnta ŭe ni do ĉiam estis kune, — ni du malnovaj ludgeamikoj.

FRAŬLINO BERNICKHo, Johan, post tiam estas multaj, multaj jaroj.

JOHAN TØNNESENNu, je Dio, estas dek kvin jaroj post tiam, ne pli, ne malpli. Ĉuŝajnas al vi, ke mi multe ŝanĝi ĝis?

FRAŬLINO BERNICKVi? Nu jes, anka ŭ vi, kvankam —

JOHAN TØNNESENKion vi pensas?

FRAŬLINO BERNICKHo, estas nenio.

JOHAN TØNNESENAspekte vi ne multe gaji ĝis revidi min.

FRAŬLINO BERNICKMi atendis tiom longe, Johan, — _tro_ longe.

JOHAN TØNNESENAtendis? Ke mi revenus?

FRAŬLINO BERNICKJes.

JOHAN TØNNESENKaj kial vi pensis ke mi revenus?

FRAŬLINO BERNICKPor pentofari vian delikton.

JOHAN TØNNESENMi?

FRAŬLINO BERNICKĈu vi forgesis, ke virino mortis en sufero kaj honto pro via kulpo?Ĉu vi forgesis, ke pro via kulpo la plej bonaj jaroj de kreskantainfano amari ĝis?

JOHAN TØNNESENKaj tion mi a ŭdu de vi? Marta, ĉu via frato neniam —?

FRAŬLINO BERNICKĈu li?

JOHAN TØNNESENĈu li neniam —; nu ja, mi pensas, ĉu li neniam diris e ĉ unuvorton senkulpigan por mi?

FRAŬLINO BERNICKHo, Johan, vi ja konas la severajn principojn de Ka rsten.

JOHAN TØNNESENHm —, certe, certe mi konas la severajn principojn de mia malnovaamiko Karsten. — Sed tio ĉi estas ja —! Nu. Mi ĵus nun paroliskun li. Ŝajnas al mi, ke li multe ŝanĝi ĝis.

FRAŬLINO BERNICKKiel vi povas tion diri? Karsten ĉiam estis honesta viro.

JOHAN TØNNESENJes, mi nenion aludis; sed lasu tion. — Hm; nun mi do komprenas, enkiu lumo vi vidis min: estas la hejmenveno de la pe rditulo, kiun viatendadis.

FRAŬLINO BERNICKAŭskultu, Johan, mi diros en kia lumo mi vidis vin. ( montras al laĝardeno) Ĉu vi vidas ŝin, kiu ludas tie en la herbaro kune kunOlaf? Estas Dina. Ĉu vi memoras la kapturnitan leteron, kiun viskribis al mi, kiam vi forvoja ĝis? Vi skribis, ke mi fidu vin. Mi

fidis vin, Johan. Ĉio malbona, kio poste onidiri ĝis, certe okazisen kapturni ĝo, sencerbe, senpripense —

JOHAN TØNNESENKion vi sugestas?

FRAŬLINO BERNICKHo, vi certe komprenas min; — ne plu vorto pri tio. Sed forvoja ĝivi ja devis; komenci denove — novan vivon. Vidu, Jo han, mi estis viaanstata ŭanto ĉi-hejme, mi, via malnova ludamikino. La devoj, kiuj nvi ne memoris prizorgi ĉi tie a ŭ ne povis prizorgi, tiujn miprizorgis por vi. Mi diras tion al vi, por ke vi ne havu _tion_ porripro ĉi al vi. Por la neglektita infano mi estis patrino, mi edukisŝin kiel eble plej bone —

JOHAN TØNNESENKaj for ĵetis vian vivon por tiu afero —

FRAŬLINO BERNICKĜi ne estas for ĵetita. Sed vi revenis malfrue, Johan.

JOHAN TØNNESENMarta, — se mi povus diri al vi —. Nu, unue mi dank u vin pro viafidela amikeco.

FRAŬLINO BERNICK(ridetas peze) Hm, — Jes, nun ni do elparolis, Joha n. T ŝ; jen iuvenas. Adia ŭ; mi ne povas nun —

( Ŝi eliras tra la malanta ŭa pordo maldekstre. _Lona Hessel_ envenasde la ĝardeno akompanata de _sinjorino Bernick_.)

SINJORINO BERNICK(ankora ŭ en la ĝardeno) Sed, pro Dio Lona, pri kio vi pensas!

FRAŬLINO HESSELLasu min, mi diras; mi volas kaj devas paroli kun l i.

SINJORINO BERNICKSed estus grandega skandalo! Ho, Johan, ĉu vi ankora ŭ ĉeestas?

FRAŬLINO HESSELEliru, knabo; ne restadu ĉi tie en la ĉambra aero; eliru en laĝardenon, kaj parolu kun Dina.

JOHAN TØNNESENJes, mi ĝuste intencis tion.

SINJORINO BERNICKSed —

FRAŬLINO HESSELAŭdu nun, John, ĉu vi vere rigardis al Dina?

JOHAN TØNNESENJes, mi kredas.

FRAŬLINO HESSELJes, vi vere devus bone rigardi ŝin, knabo. _Jen_ io por _vi!_

SINJORINO BERNICKSed Lona —!

JOHAN TØNNESENIo por mi?

FRAŬLINO HESSELJes, por rigardi, mi pensas. Iru nun!

JOHAN TØNNESENNu ja, mi iros voleme. (Li iras elen en la ĝardenon.)

SINJORINO BERNICKLona, mi konsterni ĝas pro vi. En tio vi do ne povas esti serioza.

FRAŬLINO HESSELJes, efektive tiel estas. Ĉu ŝi ne estas sana kaj sincera? Jenedzino ĝuste por John. Estas iu tia, kiun li bezonas tie en laOkcidento; tio estus io alia ol maljuna duonfratino .

SINJORINO BERNICKDina! Dorf! Pripensu do —

FRAŬLINO HESSELUnue mi pripensas la feli ĉon de la knabo. Ĉar kunhelpi, tion midevas; li mem ne estas precipe entreprenema en tia ĵoj; knabinetojkaj virinoj li neniam vere komprenis.

SINJORINO BERNICKLi? Johan! Nu, aspekte ni havas beda ŭrindajn pruvojn por —

FRAŬLINO HESSELHo, inferen kun tiu stulta historio! Kie estas Bern ick? Mi volasparoli kun li.

SINJORINO BERNICKLona, vi ne faru, mi diras!

FRAŬLINO HESSELMi faros. Se la knabo ŝatas ŝin, — kaj ŝi lin, — ili sekve havuunu la alian. Bernick estas ja tia sa ĝa viro; li devas trovisolvon —

SINJORINO BERNICKKaj vi imagus, ĉu tiuj usonaj maldeca ĵoj estus tolerataj ĉi tie —

FRAŬLINO HESSELBabila ĵo, Betty —

SINJORINO BERNICK— ke viro, kiel Karsten, kun sia severa morala pens maniero —

FRAŬLINO HESSELHo, pa, ĝi certe ne estas tiel senmezure severa.

SINJORINO BERNICKKion vi kura ĝas diri?

FRAŬLINO HESSELMi kura ĝas diri, ke Bernick certe ne estas multe pli morala ol aliajviroj.

SINJORINO BERNICKTiel profunde sidas do ankora ŭ la malamo al li! Sed kion vi do volasĉi tie, ĉar vi ja neniam povis forgesi ke —? Mi ne komprenas , kevi kura ĝis rigardi lin rekte en la okulojn post tiu hontind ainsulto, kiun vi tiam alportis al li.

FRAŬLINO HESSELJes, Betty, tiam mi senpripense a ĉe faris.

SINJORINO BERNICK

Kaj kiel grandanime li pardonis vin, li, kiu ja nen iam farisdelikton! Ĉar _li_ ja ne povas kulpi ĝi pro tio, ke vi pri ioesperadis. Sed depost tiam vi malamis anka ŭ _min_. (ekploras) Vineniam malenviis al mi mian feli ĉon. Kaj nun vi venas ĉi tien porrenversi ĉion tion super min, — por montri al la urbo, en kiu nfamilion mi enkondukis Karsten. Jes, estas super mi n ke ĉio falos,kaj estas _tio_, kion vi volas. Kaj tio estas a ĉa de vi! ( Ŝi elirasplorante tra la fona pordo maldekstre.)

FRAŬLINO HESSEL(postrigardas ŝin) Kompatinda Betty.

(_Konsulo Bernick_ venas el sia ĉambro.)

KONSULO BERNICK(ankora ŭ ĉe la pordo) Jes, jes, bone, sinjoro Krap; bonege. S endu400 kronojn por man ĝigado al la povruloj. (turnas sin) Lona! (pliproksime) Vi sola? Ĉu Betty ne venas?

FRAŬLINO HESSELNe. Eble mi ser ĉu ŝin?

KONSULO BERNICKNe, ne, ne, lasu tion! Ho, Lona, vi ne scias, kiel mi arde sopirisparoli malferme kun vi, — petegi vian pardonon.

FRAŬLINO HESSELAŭskultu, Karsten, ni ne estu sentimentalaj; tio ne k onvenas al ni.

KONSULO BERNICKVi _devas_ a ŭskulti min, Lona. Mi ja scias, kiel mi havas la ŝajnonkontra ŭ mi nun, kiam vi scii ĝis pri la okaza ĵo kun la patrino deDina. Sed mi ĵuras, ke tio estis nur mallonga erari ĝo; efektive mivere kaj sincere iam ŝatis vin.

FRAŬLINO HESSELKial vi kredas ke mi estas veninta hejmen?

KONSULO BERNICKEĉ se ion ajn vi intencas, mi petas vin nenion fari, anta ŭ ol mijustigis min. Mi povas, Lona; mi almena ŭ povas senkulpigi min.

FRAŬLINO HESSELNun vi estas en timo. — Vi iam ŝatis min, vi diras. Jes, pri tio vicertigis min sufi ĉe ofte en viaj leteroj; kaj eble tio estis vero —iamaniere, tiom longe kiom vi vivis tie en granda l iberigita mondo,kiu donis al vi kura ĝon mem pensi libere kaj alte. Vi eble trovis enmi iom pli da karaktero kaj volo kaj memdependeco, ol ĉe la plimultoĉi-hejme. Kaj estis ja anka ŭ sekreto nur inter ni du; neniu povisŝerca ĉi pri via malbona gusto.

KONSULO BERNICKLona, kiel vi povas do kredi —?

FRAŬLINO HESSELSed kiam vi revenis; kiam vi a ŭdis la mokadon, kiu hajlis super min;kiam vi spertis la ridadon super ĉion, kion oni ĉi tie nomis miajnabsurda ĵojn —

KONSULO BERNICKVi _estis_ senkonsidera tiam.

FRAŬLINO HESSELPleje por ĉagreni tiujn jupvestitajn kaj pantalonvestitajngeprudulojn, kiuj trotadis ĉirka ŭe en la urbo. Kaj kiam virenkontis la juna alloga aktorino —

KONSULO BERNICKEstis nur danda petola ĵo; nenio pli; mi ĵuras al vi, e ĉ ne ladekono estis vero de tiu kla ĉo kaj tiuj onidiroj, kiuj cirkuli ĝis.

FRAŬLINO HESSELNu, bone; sed kiam Betty venis hejmen, bela, floran ta, adorata deĉiuj, — kaj fari ĝis konate, ke ŝi heredus la monon post onklino,kaj ke mi ricevus nenion — —

KONSULO BERNICKNu, jen ni estas ĉe la afero, Lona; kaj nun vi a ŭdu senvuale. Mi neamis Betty tiam; mi ne rompis kun vi por iu nova in klino. Estis rektepor la mono; estis devige; mi _devis_ havigi ilin a l mi.

FRAŬLINO HESSELKaj tion vi diras al mi rekte anta ŭ la okuloj?

KONSULO BERNICKJes, mi faras. A ŭskultu min, Lona —

FRAŬLINO HESSELKaj vi tamen skribis al mi, ke nesubigebla amo al B etty kaptis vin,kaj vi alvokis mian grandanimon, kaj petegis min pr o Betty silentipri tio kio anta ŭe estis inter ni —

KONSULO BERNICKMi devis, mi diras.

FRAŬLINO HESSELNu, je la vivanta Dio, nun mi ne pentas, ke mi tiam agis senpripense.

KONSULO BERNICKLasu min fride kaj trankvile diri al vi, kiel la st ato estis en tiujtagoj. Mia patrino, kiel vi memoras, estris la kome rcon; sed tutemankis al ŝi komerca kompreno. Rapide mi voki ĝis hejmen de Parizo;la tempoj estis krizaj; mi metus la aferojn sur fir majn piedojn.Kion mi trovis? Mi trovis ion, kio devus esti tenat a en la plejprofunda sekreto: firmaon preska ŭ ruinigita. Jes, ĝi estispreska ŭ ruinigita, tiu ĉi malnova respektata firmao, kiu starisdum tri generacioj. Kion povis mi fari, la filo, la sola filo,krom ĉirka ŭrigardi por savrimedo.

FRAŬLINO HESSELKaj vi savis la firmaon Bernick je ofero de virino.

KONSULO BERNICKVi bone scias, ke Betty amis min.

FRAŬLINO HESSELSed mi?

KONSULO BERNICKKredu min, Lona, — vi neniam fari ĝus feli ĉa kun mi.

FRAŬLINO HESSELĈu estis el zorgemo por mia feli ĉo, ke vi forlasis min?

KONSULO BERNICKĈu eble vi kredas, ke el egoismaj motivoj mi agis ki el mi faris? Semi tiam starus sola, mi brave rekomencus. Sed vi ne komprenas kielkomercisto sub senmezura respondeco kunkreskas kun la komerco,kiun li heredas. Ĉu vi scias ke la bonfarto de centoj, e ĉ milojdependas de li? Ĉu vi ne pripensas, ke la tuta socio, kiun kaj vikaj mi nomas nian hejmon, tu ŝi ĝus severe, se la firmao Bernickruini ĝus?

FRAŬLINO HESSELĈu estas anka ŭ pro la socio, ke vi dum tiuj dek kvin jaroj restisstaranta en la mensogo?

KONSULO BERNICKEn mensogo?

FRAŬLINO HESSELKion scias Betty pri ĉio, kio ku ŝas sube kaj anta ŭe de ŝiakunligo kun vi?

KONSULO BERNICKĈu vi opinias ke mi por neniu utilo vundus ŝin malkovrante tiujnaferojn?

FRAŬLINO HESSELPor neniu utilo vi diras? Nu ja, vi ja estas komerc isto; vi certekomprenas kio estas utila. — Sed a ŭdu nun, Karsten, nun anka ŭ _mi_volas paroli fride kaj trankvile. Diru, — ĉu vi anka ŭ vere estasfeli ĉa?

KONSULO BERNICKEn la familio, vi pensas?

FRAŬLINO HESSELNu ja.

KONSULO BERNICKMi estas, Lona. Vi ne senutile estas estinta tia si ndonema amikinopor mi. Mi kura ĝas diri, ke mi fari ĝis pli kaj pli feli ĉa la ŭ lajaroj. Betty estas bona kaj cedema. Kaj kiel ŝi dum la jaroj lerniskurbi sian konduton la ŭ _tio_, kio estas karakteriza en _mi_ —

FRAŬLINO HESSELHm.

KONSULO BERNICKAnta ŭe ŝi ja nutris kelkajn romantikajn imaga ĵojn pri la amo; ŝine povis akordi ĝi kun la ideo, ke ĝi iom post iom transirus altrankvila amikecflamo.

FRAŬLINO HESSELSed nun ŝi estas kontenta?

KONSULO BERNICKKomplete. Sciu, ke la ĉiutaga rilato kun _mi_ ne estas sen maturigainfluo al ŝi. La homoj devas reciproke lerni malaltigi siajnpostulojn, se oni volas agi kontentige en la socio en kiu onitrovi ĝas. Tion anka ŭ Betty la ŭe lernis kompreni, kaj tial nia domoestas nun modelo por niaj samcivitanoj.

FRAŬLINO HESSELSed tiuj samcivitanoj nenion scias pri la mensogo?

KONSULO BERNICKPri la mensogo?

FRAŬLINO HESSELJes, pri la mensogo en kiu vi nun stara dum dek kvi n jaroj.

KONSULO BERNICKKaj tion vi nomas — —?

FRAŬLINO HESSELMensogo mi ĝin nomas. La triobla mensogo. Unue la mensogo kontr aŭ

mi; poste la mensogo kontra ŭ Betty; kaj fine la mensogo kontra ŭJohan.

KONSULO BERNICKBetty neniam postulis, ke mi parolu.

FRAŬLINO HESSELĈar ŝi nenion sciis.

KONSULO BERNICKKaj vi tion ne postulos; — pro konsidero rilate ŝin vi tion nepostulos.

FRAŬLINO HESSELHo ne, mi certe scios toleri la ridsalvojn; mi hava s fortan dorson.

KONSULO BERNICKKaj anka ŭ Johan ne postulos; li jam promesis al mi.

FRAŬLINO HESSELSed vi mem, Karsten? Ĉu ne estas io interne en vi, kio postulaseliri el la mensogo?

KONSULO BERNICKĈu mi libervole oferus mian familian feli ĉon kaj mian staton en lasocio!

FRAŬLINO HESSELKiun rajton havas vi stari en la loko kie vi nun st aras?

KONSULO BERNICKDum dek kvin jaroj mi tage a ĉetis al mi eron de rajto — per miakonduto, kaj per tio kion mi faris kaj progresigis.

FRAŬLINO HESSELJes, vi multe faris kaj progresigis, por vi mem kaj por aliuloj.Vi estas la plej ri ĉa kaj potenca homo en la urbo; sub via voloili kura ĝas nenion alian fari ol kurbi ĝi, ĉiuj, ĉar vi estaskonsiderata esti sen makulo kaj perfekta; via hejmo estas konsideratakiel modela hejmo, via konduto kiel modela konduto. Sed ĉiu tiugloro, kaj e ĉ vi mem samtempe, staras kvaza ŭ sur ŝanceli ĝantamarĉo. Momenteto povos okazi, vorto povos esti dirata, — kaj vikune kun la tuta glora ĵo suben sinkos, se vi ne savos vinĝustatempe.

KONSULO BERNICKLona, — kion vi vere volas ĉi tie?

FRAŬLINO HESSELMi volas helpi vin al firma grundo sub la piedoj, K arsten.

KONSULO BERNICKVenĝo! Vi volas ven ĝi vin? Mi ja suspektis. Sed vi ne sukcesos!Estas nur unu ĉi tie, kiu povas paroli kun a ŭtoritato, kaj li estassilenta.

FRAŬLINO HESSELJohan?

KONSULO BERNICKJes, Johan. Se aliulo kulpigos min, mi ĉion neas. Se oni volasdetrui min, mi luktos je la vivo. Sed vi neniam suk cesos, mi diras!Li, kiu povus faligi min, li silentas — kaj li reen forvoja ĝos.

(_Grandkomercisto Rummel_ kaj _komercisto Vigeland_ venas dedekstre.)

GRANDKOMERCISTO RUMMELBonan tagon, bonan tagon, kara Bernick; vi devas ve ni kun ni en lakomerca asocio; ni havas kunvenon pri la fervoja af ero, vi ja scias.

KONSULO BERNICKMi ne povas. Ne eblas nun.

KOMERCISTO VIGELANDVi vere devas, sinjoro konsulo —

GRANDKOMERCISTO RUMMELVi devas, Bernick. Jen estas homoj, kiuj laboras ko ntra ŭ nin.Redaktoro Hammer kaj la aliaj, kiuj preferis la mar bordan linion,pretendas, ke ka ŝas sin privataj interesoj malanta ŭ la novapropono.

KONSULO BERNICKNu, do klarigu al ili —

KOMERCISTO VIGELANDNe ta ŭgas kion ni klarigas, sinjoro konsulo —

GRANDKOMERCISTO RUMMELNe, ne, vi devas mem veni; vin ja neniu kura ĝas suspekti pri tia ĵo.

FRAŬLINO HESSELHo ne, mi tion opinius.

KONSULO BERNICKMi ne povas, mi diras; mi ne estas tute sana; — a ŭ almena ŭ, atendu— lasu min restitui min.

(_Adjunkto Rørlund_ envenas de dekstre.)

ADJUNKTO RØRLUNDPardonu, sinjoro konsulo; Vi jen vidas min en la pl ej impetaincito —

KONSULO BERNICKNu jes, kio estas al vi?

ADJUNKTO RØRLUNDMi devas fari al vi demandon, sinjoro konsulo. Ĉu estas kun viakunsento, ke la juna knabino, kiu trovis azilon sub via tegmento,montras sin publike sur la strato en kunestado kun homo, de kiu —

FRAŬLINO HESSELKiu homo, sinjoro pastoro?

ADJUNKTO RØRLUNDKun tiu homo el ĉiuj homoj en la mondo, de kiu ŝi devus teni sinplej fore.

FRAŬLINO HESSELHoho!

ADJUNKTO RØRLUNDĈu estas kun via kunsento, sinjoro konsulo?

KONSULO BERNICK(kiu ser ĉas ĉapelon kaj gantojn) Mi scias pri nenio. Pardonu;ur ĝas; mi devas iri al la komerca asocio.

HILMAR TØNNESEN(venas de la ĝardeno kaj iras al la anta ŭa pordo maldekstre) Betty,

Betty, a ŭskultu!

SINJORINO BERNICK( ĉe la pordo) Kio estas?

HILMAR TØNNESENVi devas iri en la ĝardenon, kaj finigi tiun flatadon, kiun certapersono praktikas al tiu Dina Dorf. Mi fari ĝis tute nervozaaŭskulti al tio.

FRAŬLINO HESSELĈu? Kion do tiu persono diris?

HILMAR TØNNESENHo, nenion alian ol tio, ke li volas ke ŝi akompanu lin al Ameriko.Uf!

ADJUNKTO RØRLUNDĈu tia ĵo eblas!

SINJORINO BERNICKKion vi diras?

FRAŬLINO HESSELSed estus ja bonege.

KONSULO BERNICKNeeble! Vi misa ŭdis.

HILMAR TØNNESENDo demandu lin mem. Jen venas la paro. Sed ne enmik sigu min.

KONSULO BERNICK(al _Rummel_ kaj _Vigeland_) Mi venos poste, — post momento —

(_Grandkomercisto Rummel_ kaj _Vigeland_ eliras dek stre. _JohanTønnesen_ kaj _Dina envenas de la ĝardeno_.)

JOHAN TØNNESENHura, Lona, ŝi akompanos nin!

SINJORINO BERNICKTamen Johan, — vi senpripensa —!

ADJUNKTO RØRLUNDĈu tio estas vero! Tia superega skandalo! Per kiaj d elogantaj artojestas vi —

JOHAN TØNNESENNu, nu, sinjoro; kion vi estas diranta?

ADJUNKTO RØRLUNDRespondu al mi, Dina; ĉu tio estas via intenco, — ĉu estas viatute libera decido?

DINAMi devas for de tie ĉi.

ADJUNKTO RØRLUNDSed kun _li_ — kun _li!_

DINAMenciu iun alian ĉi tie, kiu kura ĝus kunpreni min.

ADJUNKTO RØRLUNDNu, vi do sciu kiu li estas.

JOHAN TØNNESENNe parolu!

KONSULO BERNICKNeniun plian vorton!

ADJUNKTO RØRLUNDEn tiu okazo mi malbone servus al la socio, kies mo ralon kaj morojnmi posteni ĝis por gardi; kaj nepravigeble mi agis kontra ŭ tiu ĉijuna knabino, en kies eduko anka ŭ mi havis esencan parton, kaj kiupor mi estas —

JOHAN TØNNESENGardu vin por tio, kion vi faras!

ADJUNKTO RØRLUNDŜi tion _sciu!_ Dina, estas tiu viro, kiu ka ŭzis la malfeli ĉon kajhonton al via patrino.

KONSULO BERNICKSinjoro adjunkto —!

DINALi! (al _Johan Tønnesen_) Ĉu tio estas vero?

JOHAN TØNNESENKarsten, respondu vi.

KONSULO BERNICKNeniu vorto plu! Hodia ŭ estu silento.

DINADo vero.

ADJUNKTO RØRLUNDVero, vero. Kaj pli ol tio. Tiu homo, kiun vi tiel fidas, ne kurissenhava el la hejmo; — la kaso de vidvino Bernick — ; la konsulopovas atesti pri tio!

FRAŬLINO HESSELMensoganto!

KONSULO BERNICKAh —!

SINJORINO BERNICKHo Dio, ho dio!

JOHAN TØNNESEN(kontra ŭ lin kun levita brako) Kaj tion vi kura ĝas —!

FRAŬLINO HESSEL(deturnante) Ne frapu lin, Johan!

ADJUNKTO RØRLUNDJes, atencu min nur. Sed la vero aperti ĝu; kaj _estas_ vero; konsuloBernick mem tion estas dirinta, kaj la tuta urbo sc ias. — Nun, Dina,nun vi konas lin.

(Mallonga silento.)

JOHAN TØNNESEN(malla ŭte; kaptas la brakon de _Bernick_) Karsten, Karsten , kion vifaris!

SINJORINO BERNICK(malla ŭte kaj en ploro) Ho Karsten, ke mi tiris vin en tiu n honton.

KOMERCISTO SANDSTAD(envenas rapide de dekstre kaj krias kun la mano su r la anso) Nun videvas absolute veni, sinjoro konsulo! La tuta fervo jo pendas enfadeno.

KONSULO BERNICK(spiritforeste) Kio estas? Al kio mi —?

FRAŬLINO HESSEL(serioze kaj kun emfazo) Vi ekstaru por subteni la socion, bofrato.

KOMERCISTO SANDSTADJes, venu, venu; ni bezonas vian tutan moralan supe rpezon.

JOHAN TØNNESEN(tute apude ĉe li) Bernick, — ni du kunparolos morga ŭ.

(Li eliras tra la ĝardeno; _konsulo Bernick_ kvaza ŭ senvola elirasdekstre kun _komercisto Sandstad_.)

TRIA AKTO

(La ĝardena salono en la domo de _Bernick_.)

(_Konsulo Bernick_, kun kanbastono en la mano, vena s en impeta koleroel la malanta ŭa ĉambro maldekstre, kaj lasas la pordon duonemalferma post si.)

KONSULO BERNICKNu jen; fine fari ĝis seriozo en tio; tiun vangofrapon mi opinias, keli memoros. (al iu ene en la ĉambro) Kion vi diras? — Kaj mi diras,ke vi estas malprudenta patrino! Vi senkulpigas lin , konsentas alĉiuj liaj buba ĵoj. — Ĉu ne buba ĵoj? Kion vi do nomas ilin?Ŝteliri el la domo nokte, iri surmaren per la fi ŝistboato, restifor ĝis longe en la tago, kaj meti min en tian mortigan timon, mi,kiu havas tiom da alia ĵoj por pripensi. Kaj aldone tiu kanajlokura ĝas minaci, ke li volas forkuri! Jes, ke li provu pr i tio! —Vi? Ne, tion mi efektive kredas; vi ne multe zorgas pri lia savo kajkonduto. Mi volonte kredas, ke se li riskus la vivo n —! — Nu? Jes,sed _mi_ havas taskon postlasendan en ĉi tiu mondo; ne servas al mifari ĝi seninfana. — Neniuj kontra ŭdira ĵoj, Betty; estu kiel midiris; li havu ĉambran aresti ĝon — (a ŭskultas) Ŝŝ; ke neniujion rimarku.

(_Plenrajtigito Krap_ envenas de dekstre.)

PLENRAJTIGITO KRAPĈu Vi havas liberan momenton, sinjoro konsulo?

KONSULO BERNICK(for ĵetas la kanbastonon) Nu ja, jes ja. Ĉu Vi venas de laŝipfarejo?

PLENRAJTIGITO KRAPĴus nun. Hm —

KONSULO BERNICKNu? Ĉu certe ne estas iu ĝeno pri “La Palmo”?

PLENRAJTIGITO KRAP“La Palmo” povos forveli morga ŭ, sed —

KONSULO BERNICK“Indian Girl” do? Ĉu mi ne scietis ke tiu obstinulo —

PLENRAJTIGITO KRAPAnkaŭ “Indian Girl” povos forveli morga ŭ; sed — eble ne atingosforen.

KONSULO BERNICKKion Vi aludas?

PLENRAJTIGITO KRAPPardonu, sinjoro konsulo; tiu pordo estas nur duonf ermita, kaj mikredas, ke iu estas tie —

KONSULO BERNICK(fermas la pordon) Nu jen. Sed kio estas tio, kion neniu devas a ŭdi?

PLENRAJTIGITO KRAPEstas tio, ke la konstruisto A ŭne certe intencas sinkigi “IndianGirl” kun aro da maristoj kaj musoj.

KONSULO BERNICKSed Dio kompatu, kiel vi povas kredi —?

PLENRAJTIGITO KRAPMi ne povas klarigi tion alimaniere, sinjoro konsul o.

KONSULO BERNICKNu, do diru al mi en malmultaj vortoj —

PLENRAJTIGITO KRAPMi faros. Vi mem scias kiel prokrasteme la laboro f ari ĝis en laŝipfarejo, post kiam ni ekhavis la novajn ma ŝinojn kaj la novajnmalkutimi ĝintajn laboristojn.

KONSULO BERNICKJes, ja.

PLENRAJTIGITO KRAPSed hodia ŭ matene, kiam mi venis tien, mi rimarkis, ke la rip aradode la Usonano estis progresinta strange longe; la g randa ŝtopilo enla fundo, — Vi scias pri la traputrita loko —

KONSULO BERNICKJes, jes, kio pri ĝi?

PLENRAJTIGITO KRAPTute riparita, — la ŭŝajne; tegita; aspektis tute nove; mi a ŭdis,ke A ŭne mem estis laborinta kun lumo tie malsupre la tut an nokton.

KONSULO BERNICKNu ja, kaj plue?

PLENRAJTIGITO KRAPMi estis tion pripensanta; la laboristoj ĝuste tiam ripozis pormatenmanĝo, kaj mi trovis okazon por nerimarkite ĉirka ŭrigardi kajekstere kaj en ŝipe; malfacile estis veni malsupren en la ŝar ĝitaŝipo; sed mi scii ĝis pri vero. Okazas insida ĵoj, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKMi ne povas kredi Vin, sinjoro Krap. Mi ne povas, m i ne volas kreditia ĵon pri A ŭne.

PLENRAJTIGITO KRAPDoloras al mi, — sed estas la pura vero. Okazas ins ida ĵoj, midiras. Neniuj novaj tabuloj enfiksitaj, la ŭ tio kion mi komprenas;nur ŝtopita per stupo kaj supernitita per metalaj folioj kajŝirmotukoj kaj tia ĵoj. Pura fu ŝo! “Indian Girl” neniam atingos alNew York; ĝi sinkos kiel fendita kaldrono.

KONSULO BERNICKTio ja estas terura! Sed kion Vi imagas, ke li inte ncas?

PLENRAJTIGITO KRAPVer ŝajne li volas malkreditigi la ma ŝinojn; volas ven ĝi sin; volasdenove dungi la malnovan laboristaron.

KONSULO BERNICKKaj li do eble oferas ĉiujn tiujn homajn vivojn.

PLENRAJTIGITO KRAPLi ĵus diris: ne trovi ĝas homoj sur ŝipe en “Indian Girl”, — nurbesta ĉoj.

KONSULO BERNICKNu ja, eble tiel; sed ĉu li ne atentas pri la granda kapitalo, kiuperdi ĝas?

PLENRAJTIGITO KRAPAŭne ne precipe ŝatas la grandan kapitalon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKVere; li estas ribeliganto kaj tumultulo; sed senko nscienca ago kieltiu —. A ŭskultu, sinjoro Krap; ĉi tiun aferon ni devas ekzameni dufojojn. E ĉ neniu vorto al iu ajn. Nia ŝipfarejo fari ĝoskompromita, se homoj scii ĝos pri tia ĵo.

PLENRAJTIGITO KRAPKompreneble, sed —

KONSULO BERNICKDum la tagman ĝ-ripozo Vi devas tien reiri; mi devas havi plenancertecon.

PLENRAJTIGITO KRAPVi ĝin ricevos, sinjoro konsulo; sed permesu min demand i: kion Vitiam volas fari?

KONSULO BERNICKKompreneble raporti la aferon. Ni do ne devas fari ĝi kunkulpuloj enrekta krimo. Mi devas havi mian konsciencon sen ŝar ĝita. Fari ĝosbona impreso kaj en la gazetaro kaj en la socio en tute, kiam onividas, ke mi flanken pu ŝas ĉiujn personajn interesojn, kaj igas lajustecon havi sian iron.

PLENRAJTIGITO KRAPVere, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKSed anta ŭ ĉio kaj unue plena certeco. Kaj silento ĝis tiam —

PLENRAJTIGITO KRAPNeniu vorto, sinjoro konsulo; kaj la certeco, ĝin Vi ricevos. (Lieliras tra la ĝardeno kaj malsupren la ŭ la strato.)

KONSULO BERNICK(duonla ŭte) Indignige! Sed ĉu? Ja ne eblas, — neimageble!

( Ĝuste kiam li volas iri en sian ĉambron, _Hilmar Tønnesen_ venas

de dekstre.)

HILMAR TØNNESENBonan tagon, Bernick! Nu, mi gratulas pri la venko en la komercaasocio hiera ŭ.

KONSULO BERNICKHo, dankon.

HILMAR TØNNESENEstis ja glora venko, mi a ŭdas; la venko de la inteligenta civitanaanimo super la egoismo kaj la anta ŭju ĝo, — kvaza ŭ franca raziokontra ŭ la Kabyloj. Strange ke vi post la malagrablaj epiz odoj ĉitie —

KONSULO BERNICKJa, ja, lasu tion.

HILMAR TØNNESENSed la decida batalo ankora ŭ ne estas frapita.

KONSULO BERNICKEn la fervoja afero vi pensas?

HILMAR TØNNESENJes, vi ja certe scias pri kio redaktoro Hammer est as brasanta?

KONSULO BERNICK(stre ĉite) Ne! Kio estas _tio_?

HILMAR TØNNESENLi ja kro ĉis sin al la onidiro, kiu disvasti ĝas, kaj el tiu livolas fari gazetartikolon.

KONSULO BERNICKKiu onidiro?

HILMAR TØNNESENKompreneble pri la grandaj a ĉetoj de bienoj la ŭ la flanka fervojo.

KONSULO BERNICKKion vi diras? Ĉu tia onidiro disvasti ĝas?

HILMAR TØNNESENJes, iras tra la tuta urbo. Mi a ŭdis ĝin en la klubo, kie mi farisviziteton. Unu el niaj advokatoj la ŭdire estas en tuta silentokomisie a ĉetinta ĉiujn arbarbienojn, ĉiujn ercejojn, ĉiujnakvofalojn —

KONSULO BERNICKKaj ne diri ĝas por kiu?

HILMAR TØNNESENEn la klubo oni opiniis, ke devus esti por eksterur ba kompanio, kiuscieti ĝis pri tio, kion vi pretigis, kaj kiu rapidis anta ŭ ol laprezoj de la bienoj kreskus — Ĉu ne estas indignige — uf!

KONSULO BERNICKIndignige?

HILMAR TØNNESENJes, ke fremduloj tiel premas sin enen en niajn ter itoriojn. Kaj keunu el la advokatoj de la urbo povas vendi sin al t ia ĵo! Nun doeksterurbanoj eltiros la profiton.

KONSULO BERNICK

Sed estas ja nur hazarda onidiro.

HILMAR TØNNESENOni tamen kredas ĝin, kaj morga ŭ a ŭ postmorga ŭ redaktoro Hammerkompreneble volas fiksnajli ĝin kiel fakto. Estas jam ĝeneralainciteco tie. Mi a ŭdis pluruloj diri, ke se tiu onidirokonfirmi ĝas, ili forstrekos sin el la listoj.

KONSULO BERNICKNeeble!

HILMAR TØNNESENĈu? Kiel kredas vi, ke tiuj komercanimoj tiel volont e akceptis vianentreprenon? Ĉu vi ne kredas, ke ili mem flaris naze, ke —?

KONSULO BERNICKNeeble, mi diras; _tiom_ da civitana virto tamen tr ovi ĝas en nia etakomunumo —

HILMAR TØNNESENĈi tie? Jes, vi ja estas optimisto, kaj tial vi ju ĝas aliulojn la ŭvi mem. Sed mi, kiu estas sufi ĉe sperta observanto —. Ne estas unu,— kompreneble krom ni, — e ĉ ne unu, mi diras, kiu tenas lastandardon de la ideo alta. (al la fono) Uf, jen mi vidas ilin!

KONSULO BERNICKKiujn?

HILMAR TØNNESENLa du usonanojn. (elrigardas dekstren) Kaj kun kiu ili iras? Jes, jeDio, ĉu ne estas la ŝipestro de “Indian Girl”. Uf!

KONSULO BERNICKKion ili volas pri _li_?

HILMAR TØNNESENHo, estas ja sufi ĉe konvena socio. Li la ŭdire estis sklavkomercistoaŭ rabisto; kaj kiu scias pri kio la aliuloj sin okup is dum tiujmultaj jaroj.

KONSULO BERNICKMi diras al vi, ke estas ege mal ĝuste pensi tiel pri ili.

HILMAR TØNNESENJes, vi ja estas optimisto. Sed nun kompreneble ni denove havos ilinsur la nukon; tial mi ĝustatempe — (iras al la pordo maldekstre)

(_Fra ŭlino Hessel_ venas de dekstre.)

FRAŬLINO HESSELNu, Hilmar, ĉu estas mi, kiu pelas vin el la ĉambro?

HILMAR TØNNESENTute ne; ĵus nun ur ĝas; mi parolos kun Betty. (iras en lamalanta ŭan ĉambron maldekstre)

KONSULO BERNICK(post mallonga silento) Nu, Lona?

FRAŬLINO HESSELJes.

KONSULO BERNICKKiel mi aspektas por vi hodia ŭ?

FRAŬLINO HESSEL

Kiel hiera ŭ. Mensogo pli ol malpli —

KONSULO BERNICKVi devas klari ĝi en tio ĉi. Kien Johan iris?

FRAŬLINO HESSELLi venos; li havis ion priparolendan kun iu viro.

KONSULO BERNICKPost tio kion vi a ŭdis hiera ŭ, vi komprenas, ke mia tuta estadoestas detruita, se la vero venos en la lumon.

FRAŬLINO HESSELMi tion komprenas.

KONSULO BERNICKEstas kompreneble memsekvo, ke _mi_ ne faris min ku lpa en tiu krimo,pri kiu onidiras.

FRAŬLINO HESSELEstas memkompreneble. Sed kiu estas la ŝtelisto?

KONSULO BERNICKNe estis iu ŝtelisto. Ne ŝteli ĝis iu mono; e ĉ ne ŝilingomalaperis.

FRAŬLINO HESSELKiel?

KONSULO BERNICKEĉ ne ŝilingo, mi diras.

FRAŬLINO HESSELSed la onidiro? Kiel tiu abomena onidiro estas disv astigita, ke Johan—?

KONSULO BERNICKLona, kun vi mi opinias, ke mi povas paroli, kiel a l neniu alia; mivolas nenion prisilenti por vi. _Mi_ havas mian par ton en la kulpo,ke la onidiro disvasti ĝis.

FRAŬLINO HESSELVi? Kaj tion vi povis fari kontra ŭ li, kiu por vi —!

KONSULO BERNICKVi ne ju ĝu sen memori kiel la aferoj tiam statis. Mi ja rako ntis alvi tion hiera ŭ. Mi revenis hejmen, kaj trovis mian patrinonimplikigita en serio de malsa ĝaj entreprenoj; diversaj malsukcesojaldoni ĝis; kvaza ŭis ke ĉiuj malbonoj sturmis kontra ŭ nin; niafirmao estis ĉe ruini ĝo. Mi estis duone nepripensema kaj duonemalespera. Lona, mi opinias ke estis pleje por muti gi la pensojn, kemi ekrilatis al tiu konekso, kiu ka ŭzis ke Johan forvoja ĝis.

FRAŬLINO HESSELHm —

KONSULO BERNICKVi certe povas imagi al vi, kiel ĉiaj onidiroj cirkuli ĝis, kiam vikaj li estis for. Tio ĉi ne estis lia unua malsa ĝeco, oni rakontis.Dorf estis ricevinta grandan sumon da mono de li po r silenti kajforiri, oni diris; aliuloj pretendis, ke _ ŝi_ ricevis ĝin. Samtempene ka ŝi ĝis, ke nia firmao spertis malfacila ĵojn pagi siajnŝuldojn. Kio estis pli komprenebla, ke la kla ĉantoj kunligis tiujndu onidirojn? Kiam ŝi restis ĉi tie kaj vivis en malri ĉeco, onipretendis, ke li estis preninta la monon kun si al Usono, kaj laonidiro ĉiam pligrandigis la sumon.

FRAŬLINO HESSELKaj vi, Karsten —?

KONSULO BERNICKMi kaptis tiun famon kiel savtabulon.

FRAŬLINO HESSELVi pluen disvastigis ĝin?

KONSULO BERNICKMi ne kontra ŭdiris ĝin. La kreditoroj komencis treti al ni pliproksimen; mi devis trankviligi ilin; gravis ke oni ne ekhavusmalfidon al la solideco de la firmao; momenta malbo nŝanco estis ninfrapinta; ili ne devus sin altrudi; nur atendi temp on; ĉiu ekhavussian bonhavon.

FRAŬLINO HESSELKaj ĉiu ekhavis sian bonhavon?

KONSULO BERNICKJes, Lona, tiu famo savis nian firmaon kaj faris mi n la homo, kiu minun estas.

FRAŬLINO HESSELMensogo do faris vin la homo, kiu vi nun estas.

KONSULO BERNICKAl kiu tio dama ĝis tiam? Estis la intenco de Johan neniam reveni.

FRAŬLINO HESSELVi demandas, ĉu kiun ĝi dama ĝis. Rigardu en vin mem, kaj diru almi, ĉu vi mem ne kaptis dama ĝon.

KONSULO BERNICKEkrigardu en kiun ajn homon, kaj vi trovos en ĉiu ajn almena ŭ ununigran punkton, kiun li devas ka ŝi.

FRAŬLINO HESSELKaj Vi nomas Vin la kolonoj de la socio!

KONSULO BERNICKLa socio ne havas pli bonajn.

FRAŬLINO HESSELKiom gravas, ke tia socio subteni ĝas a ŭ ne? Pri kio temas en tioĉi? La ŝajno kaj la mensogo — kaj nenio alia. Jen vi vivas, laplej elstara viro de la urbo, en gloro kaj ĝojo, en potenco kajhonoro, vi, kiu gluis la krimulsignon sur senkulpul on.

KONSULO BERNICKĈu vi ne pensas, ke mi profunde sentas mian maljusto n kontra ŭ li?Kaj ĉu vi ne kredas, ke mi estas preta ree bonfari ĝin?

FRAŬLINO HESSELPer kio? Parolante?

KONSULO BERNICKĈu tion vi povus postuli?

FRAŬLINO HESSELKio alia povus rebonigi tian maljusta ĵon?

KONSULO BERNICKMi estas ri ĉa, Lona; Johan povas prezenti postulon kiun ajn —

FRAŬLINO HESSELJes, ofertu al li monon, kaj vi a ŭdos, kion li respondos.

KONSULO BERNICKĈu vi konas liajn intencojn?

FRAŬLINO HESSELNe, post hiera ŭ li estas silenta. Estas kvaza ŭ ĉio tio faris linmatura viro.

KONSULO BERNICKMi devas paroli kun li.

FRAŬLINO HESSELJen li estas.

(_Johan Tønnesen_ venas de dekstre.)

KONSULO BERNICK(al li) Johan —!

JOHAN TØNNESEN(deturnante) Unue _mi_. Hiera ŭ matene mi donis al vi mian vorton porsilenti.

KONSULO BERNICKVi tion faris.

JOHAN TØNNESENSed tiam mi ankora ŭ ne sciis —

KONSULO BERNICKJohan, permesu al mi per du vortoj klarigi al vi la konekson —

JOHAN TØNNESENNe bezoni ĝas; mi tute bone komprenas la konekson. La firmao e stistiam en malfacila stato; kaj kiam mi do estis for, kaj vi havispotencon super sendefenda nomo kaj famo —. Nu, mi n e ege imputas alvi tion; ni estis junaj kaj facilanimaj en tiuj tag oj. Sed nun mibezonas la veron, kaj nun vi devas paroli.

KONSULO BERNICKKaj ĝuste nun mi bezonas mian tutan moralan estimon, kaj tial mi ne_povas_ paroli nun.

JOHAN TØNNESENMi ne ĝenas min pro la fikcia ĵoj kiujn vi disvastigis pri mi; estastio alia, por kio vi prenu la kulpon. Dina fari ĝu mia edzino, kajĉi tie, en ĉi tiu urbo, mi volas vivi kaj lo ĝi kaj konstrui kunŝi.

FRAŬLINO HESSELVi jenon volas?

KONSULO BERNICKKun Dina! Kiel via edzino? Ĉi tie en la urbo!

JOHAN TØNNESENJes, ĝuste ĉi tie; mi volas resti ĉi tie por spiti ĉiujn tiujnmensogantojn kaj kalumniantojn. Sed por gajni ŝin, estas necese, kevi liberigu min.

KONSULO BERNICKĈu vi pripensis, ke se mi konfesos la unuan, mi anka ŭ samtempeprenos sur min la duan? Vi volas diri, ke el niaj l ibroj mi povaspruvi, ke neniu trompo estas okazinta? Sed tion mi ne povos; niaj

libroj tiam ne tiel akurate teni ĝis. Kaj e ĉ se mi povus, — kionper tio gajni ĝus? Ĉu mi ne almena ŭ starus kiel la homo, kiu iamsavis sin per mensogo, kaj kiu dum dek kvin jaroj l asis tiun mensogonkaj ĉiujn la alia ĵojn fiksi ĝi, sen esti farinta pa ŝon kontra ŭe?Vi ne plu konas nian socion; alie vi devus scii ke tio ĉi frakasusmin ĝisfunde.

JOHAN TØNNESENMi povas nur diri al vi, ke mi volas preni la filin on de sinjorinoDorf kiel edzinon, kaj vivi kun ŝi en ĉi tiu urbo.

KONSULO BERNICK(sekigas la ŝviton de la frunto) A ŭskultu, Johan, — kaj anka ŭ vi,Lona. Ne estas ordinaraj cirkonstancoj en kiuj mi s taras ĝuste entiuj ĉi tagoj. Mi staras tiel, ke se tiu ĉi frapo direkti ĝos almi, vi estos min detruintaj, kaj ne nur min, sed an kaŭ grandanbenori ĉan estontecon por la socio, kiu tamen estis via hej mo dum lainfanaj jaroj.

JOHAN TØNNESENKaj se mi ne direktos la frapon kontra ŭ vin, mi detruos mem miantutan estontan feli ĉon.

FRAŬLINO HESSELParolu da ŭre, Karsten.

KONSULO BERNICKDo a ŭskultu. Estas pri la fervoja afero, kaj tiu afero n e estas tutetiel simpla, kiel vi opinias. Vi certe a ŭdis priparolata pasintanjaron marbordan linion? Ĝi ricevis multajn, gravajn vo ĉojn por siĉi tie en la urbo kaj anka ŭ en la ĉirka ŭaĵo; sed mi malhelpisĝin, ĉar ĝi malutilus al nia vapor ŝiptrafiko la ŭ la marbordo.

FRAŬLINO HESSELĈu vi mem interesi ĝis en tiu vapor ŝiptrafiko?

KONSULO BERNICKJes. Sed neniu kura ĝis suspekti min de tiu flanko; mi havis mianestimitan nomon kiel ŝildon kaj ŝirmilon super mi. Cetere mi estuspovinta porti la perdon; sed la loko ne estus ĝin portinta. Dodecidi ĝis por la internlanda linio. Kiam tio estis okazint a, micertigis al mi en tuta silento, ke flanka fervojo p ovus esti metataĉi-malsupren al la urbo.

FRAŬLINO HESSELKial en tuta silento, Karsten?

KONSULO BERNICKĈu vi a ŭdis priparolataj la grandajn a ĉetojn de arbarajpropra ĵoj, de minejoj kaj de akvofaloj —?

JOHAN TØNNESENJes, estas ja eksterurba asocio —

KONSULO BERNICKTiel ke tiuj bienoj nun situas, ili estas preska ŭ senvaloraj por ladisaj posedantoj; ili tial estas venditaj sufi ĉe malmultekoste. Seoni atendus ĝis la flanka fervojo estus priparolata, la posedant ojpostulus malmoderajn prezojn.

FRAŬLINO HESSELBone, bone; sed kio sekve?

KONSULO BERNICKNun venas tio, kio povas esti malsame eksplikata, — tio, kion homoen nia socio nur povas konfesi, se li havas nemakul itan kaj estimatan

nomon al kiu sin apogi.

FRAŬLINO HESSELNu?

KONSULO BERNICKEstas mi, kiu a ĉetis ĉion.

FRAŬLINO HESSELVi?

JOHAN TØNNESENJe propra respondeco?

KONSULO BERNICKJe propra respondeco. Se la flanka fervojo reali ĝos, mi estosmilionulo; se ĝi ne reali ĝos, mi estos ruinigita.

FRAŬLINO HESSELTio estas riska, Karsten.

KONSULO BERNICKMi riskis mian tutan kapitalon sur tio ĉi.

FRAŬLINO HESSELMi ne pensas pri la kapitalo; sed kiam tio malka ŝi ĝos, ke —

KONSULO BERNICKJes, tie estas la nodpunkto. Kun la nemakulita nomo , kiun mi ĝis nunportis, mi povas preni tiun aferon sur miajn ŝultrojn, porti ĝinanta ŭen, kaj diri al miaj kuncivitanoj: Vidu, tion mi ri skis por labono de la socio.

FRAŬLINO HESSELPor la socio?

KONSULO BERNICKJes; kaj e ĉ ne unu volas dubi pri miaj intencoj.

FRAŬLINO HESSELTamen trovi ĝas homoj, kiuj agis pli malferme ol vi, sen subinte ncoj,sen flankaj konsideroj.

KONSULO BERNICKKiuj?

FRAŬLINO HESSELKompreneble kaj Rummel kaj Sandstad kaj Vigeland.

KONSULO BERNICKPor gajni ilin mi devis inici ilin pri la afero.

FRAŬLINO HESSELKaj sekve?

KONSULO BERNICKIli rezervis al si kvinonon de la profito por divid o.

FRAŬLINO HESSELHo, tiuj kolonoj de la socio!

KONSULO BERNICKĈu ne estas la socio mem, kiu devigas nin iri la ŭ insidaj vojoj?Kio okazus ĉi tie, se mi ne estus aginta en silento? Ĉiuj estus sinenĵetintaj en la entreprenon, dividantaj, disigantaj, fu ŝantaj latuton. En ĉi tiu urbo estas neniu homo krom mi, kiu komprenas kiel

gvidi tian grandan entreprenon, kiel tiu ĉi fari ĝos; en ĉi tiulando estas entute nur la enmigrintaj familioj, kiu j havas talentonpor pli grandaj entreprenoj. Tial mia konscienco ab solvas min en tiuĉi rilato. Nur en miaj manoj ĉi tiuj propra ĵoj povos fari ĝidaŭra beno por la multaj, al kiuj ili havigos panon.

FRAŬLINO HESSELEn tio mi opinias ke vi pravas, Karsten.

JOHAN TØNNESENSed mi ne konas tiujn multajn, kaj la feli ĉo de mia vivo estas enrisko.

KONSULO BERNICKLa bonstato de via naski ĝloko estas en risko. Se malka ŝi ĝosaferoj, kiuj ĵetas ombron sur mian anta ŭan konduton, miakontra ŭuloj kun unui ĝintaj fortoj atakos min. Junula malprudentoneniam forvi ŝi ĝas en nia socio. Oni volas ekzameni mian tutanintertempan vivon, eltiri milojn da etaj okaza ĵoj, interpreti kajekspliki ilin en la lumo de tio, kio malka ŝi ĝus; oni volas frakasimin sub la pezo de famoj kaj kalumnioj. El la fervo ja afero mi devosretiri ĝi; kaj se mi malkaptos ĝin, ĝi falos, kaj mi estos samtemperuinigita kaj civitane morta.

FRAŬLINO HESSELJohan, post tio kion vi nun a ŭdis, vi devas forvoja ĝi kaj silenti.

KONSULO BERNICKJes, jes, Johan, tion vi devas!

JOHAN TØNNESENJes, mi forvoja ĝos kaj anka ŭ silentas; sed mi revenos, kaj tiam miparolos.

KONSULO BERNICKRestu tie transe, Johan; silentu, kaj mi volonte di vidos kun vi —

JOHAN TØNNESENRetenu vian monon, sed redonu al mi mian nomon kaj mian reputacion.

KONSULO BERNICKKaj oferi mian propran!

JOHAN TØNNESENPri tio vi kaj via socio devas akordi ĝi. Mi devas kaj volas gajniDina por mi. Tial mi forvoja ĝos jam morga ŭ per “Indian Girl” —

KONSULO BERNICKPer “Indian Girl”?

JOHAN TØNNESENJes. La ŝipestro promesis kunpreni min. Mi transvoja ĝos, mi diras;mi vendos mian bienon kaj ordigas miajn aferojn. Po st du monatoj miestos reveninta.

KONSULO BERNICKKaj tiam vi volas paroli?

JOHAN TØNNESENTiam la kulpulo prenu la kulpon mem.

KONSULO BERNICKĈu vi forgesas, ke tiam mi devos preni _tion_ sur mi n, pri kio mi_ne_ estas kulpa?

JOHAN TØNNESEN

Kiu anta ŭ dek kvin jaroj utiligis tiun hontindan famon?

KONSULO BERNICKVi pelas min al malespero! Sed se vi parolos, mi ĉion neos! Midiros, ke estas komploto kontra ŭ mi; ven ĝo; ke vi venis ĉi tienpor elpremi monon de mi!

FRAŬLINO HESSELHonto al vi, Karsten!

KONSULO BERNICKMi estas malespera, mi diras; kaj mi luktos por la vivo. Mi neosĉion, ĉion!

JOHAN TØNNESENMi havas viajn du leterojn. En mia kofro mi trovis ilin inter miajaliaj paperoj. Ĉi-matene mi tralegis ilin; ili estas sufi ĉe klaraj.

KONSULO BERNICKKaj tiujn vi volas prezenti?

JOHAN TØNNESENSe fari ĝos necese.

KONSULO BERNICKKaj post du monatoj vi denove estos ĉi tie?

JOHAN TØNNESENMi tion esperas. La vento estas bona. Post tri sema jnoj mi estos enNew York —, se “Indian Girl” ne subakvi ĝos.

KONSULO BERNICK(ekmire) Subakvi ĝos? Kial “Indian Girl” subakvi ĝus?

JOHAN TØNNESENNe, anka ŭ mi tiel pensas.

KONSULO BERNICK(preska ŭ ne a ŭdeble) Subakvi ĝi?

JOHAN TØNNESENJes, Bernick, nun vi do scias, kio atendas; dume vi devas konsiderila situacion. Adia ŭ! Salutu al Betty, kvankam ŝi ne akceptis minkiel fratino. Sed Marta mi tamen volas vidi. Ŝi diru al Dina —; ŝipromesu al mi —

(Li eliras tra la malanta ŭa pordo maldekstre.)

KONSULO BERNICK(al si mem) “Indian Girl” —? (rapide) Lona, vi _dev as_ malhelpi tionĉi!

FRAŬLINO HESSELVi mem vidas, Karsten, — mi ne plu havas potencon s uper li.

( Ŝi iras post _Johan_ en la ĉambron maldekstre.)

KONSULO BERNICK(en maltrankvilaj pensoj) Subakvi ĝi —?

(_ Ŝipkonstruisto A ŭne_ venas de dekstre.)

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJe via permeso, ĉu estas konvene por la konsulo —?

KONSULO BERNICK

(turnas sin impete) Kion Vi volas?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEPeti ĉu mi povu fari demandon al la konsulo.

KONSULO BERNICKNu ja; rapidi ĝu. Pri kio Vi volas demandi?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMi volas demandi, ĉu estas firma decido, — ne ŝanĝeble firmadecido, — ke mi estus maldungata de la farejo, se “ Indian Girl” nepovus forveli morga ŭ?

KONSULO BERNICKKio nun? La ŝipo ja _fari ĝos_ preta por forveli.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEJes, — ĝi fari ĝos. Sed se ĝi ne fari ĝos, — ĉu mi tiammaldungi ĝus?

KONSULO BERNICKPor kio tiaj senutilaj demandoj?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMi ege volus scii tion, sinjoro konsulo. Respondu a l mi pri _tio_:Ĉu mi maldungi ĝus?

KONSULO BERNICKĈu mia vorto kutime estas fiksa a ŭ ne?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMi do morga ŭ estus perdinta la pozicion, kiun mi havas en mia d omokaj inter tiuj al kiuj mi plej proksime apartenas, — perdinta mianinfluon en la rondo de la laboristoj, — perdinta la eblecon bonfariinter la malaltaj kaj malri ĉaj homoj en la societo.

KONSULO BERNICKAŭne, pri tiu punkto ni estas finitaj.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNENu, do “Indian Girl” forvelu. (mallonga silento)

KONSULO BERNICKAŭskultu; mi ne povas direkti miajn okulojn en ĉiujn lokojn; nepovas respondeci por ĉio; — Vi povas aserti al mi, ke la riparadoestas neripro ĉeble farita?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEVi fiksis mallongan tempolimon, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKSed la riparo estas ta ŭga, Vi diras?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNENi havas ja bonan veteron kaj somertempon. (denova paŭzo)

KONSULO BERNICKĈu Vi havas ion pli al mi direndan?

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMi ne scias pri io alia, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKDo, — “Indian Girl” forvelos —

ŜIPKONSTRUISTO AŬNE

Morgaŭ?

KONSULO BERNICKJes.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNENu ja. (Li salutas kaj foriras.)

(_Konsulo Bernick_ staras momenton sendecida; tuj p oste li irasrapide al la elireja pordo, kvaza ŭ volante revoki A ŭne, sed haltasmaltrankvila kun la mano sur la anso. Samtempe malf ermi ĝas la pordode ekstere, kaj _plenrajtigito Krap_ envenas.)

PLENRAJTIGITO KRAP(malla ŭte) Aha, li estis ĉi tie. Ĉu li konfesis?

KONSULO BERNICKHm —; ĉu Vi ion malka ŝis?

PLENRAJTIGITO KRAPĈu tio bezoni ĝas? Ĉu la konsulo ne vidis la malbonan konscienconekrigardi el liaj okulanguloj?

KONSULO BERNICKHo ĉu; — tia ĵo ne vidi ĝas. Ĉu Vi ion malka ŝis, mi demandas?

PLENRAJTIGITO KRAPMi ne povis alveni; estis tro malfrue; ili jam esti s tiranta laŝipon el la doko. Sed ĝuste tiu ur ĝo klare montras, ke —

KONSULO BERNICKMontras nenion. La inspekto do jam okazis?

PLENRAJTIGITO KRAPKompreneble; sed —

KONSULO BERNICKVi do nun vidas. Kaj oni kompreneble trovis nenion priplendindan?

PLENRAJTIGITO KRAPSinjoro konsulo, Vi certe scias kiel tiaj inspektoj okazas, precipeen ŝipfarejo, kiu havas tian bonan nomon kiel la nia.

KONSULO BERNICKSame bone; ni do estas senplendindaj.

PLENRAJTIGITO KRAPSinjoro konsulo, ĉu Vi vere nenion rimarkis en A ŭne, ke —?

KONSULO BERNICKAŭne tute trankviligis min, mi diras al Vi.

PLENRAJTIGITO KRAPKaj mi diras al Vi, ke mi estas morale konvinkita, ke —

KONSULO BERNICKKion tio ĉi signifu, sinjoro Krap? Mi ja komprenas, ke Vi por tasmalamikan senton kontra ŭ la viro; sed se Vi volas iel malutili alli, Vi devas elekti alian okazon. Vi scias kiel gra ve estas por mi —aŭ pli ĝuste por la ŝipsocieto — ke “Indian Girl” forvelumorgaŭ.

PLENRAJTIGITO KRAPNu bone; tio okazu; sed kiam ni a ŭdos ion de _tiu_ ŝipo — hm!

(_Komercisto Vigeland_ envenas de dekstre.)

KOMERCISTO VIGELANDEstime bonan tagon, sinjoro konsulo. Ĉu Vi havas liberan momenton?

KONSULO BERNICKJe Via servo, sinjoro Vigeland.

KOMERCISTO VIGELANDJes, mi nur volus a ŭdi, ĉu ne anka ŭ Vi subtenas la decidon, ke “LaPalmo” forvelu morga ŭ?

KONSULO BERNICKJes; tio ja estas interkonsentita afero.

KOMERCISTO VIGELANDSed nun la ŝipestro venis al mi informante, ke estas prognozo p orventego.

PLENRAJTIGITO KRAPLa barometro multe falis de post la mateno.

KONSULO BERNICKĈu? Ĉu ni povas atendi ventegon?

KOMERCISTO VIGELANDAlmena ŭ fortan venton; sed ne kontra ŭventon; male —

KONSULO BERNICKHm; nu, kion Vi do diras?

KOMERCISTO VIGELANDMi diras, kiel mi diris al la ŝipestro, ke “La Palmo” estas en lamano de la providenco. Kaj cetere ĝi ja unue velos nur trans laNordan Maron; kaj en Anglio la frajtaj prezoj estas ja nun tielkontentige altaj, ke —

KONSULO BERNICKJes, ka ŭzus al ni perdon, se ni atendus.

KOMERCISTO VIGELANDLa ŝipo estas ja solida, kaj krome plene asekurita. Ne, sedtiarilate estas pli riske por “Indian Girl” —

KONSULO BERNICKKiel tio?

KOMERCISTO VIGELANDĜi ja anka ŭ forvelos morga ŭ.

KONSULO BERNICKJes, la ŝipsocieto forte ur ĝis, kaj cetere —

KOMERCISTO VIGELANDNu, se tiu malnova kesto kura ĝas forveli, — kaj krome kun tiaŝipanaro, — estus honto, se ni ne —

KONSULO BERNICKNu bone. Supozeble Vi havas la ŝipdokumentojn kun Vi?

KOMERCISTO VIGELANDJes, jen.

KONSULO BERNICKBone; nun bonvole eniri kun sinjoro Krap.

PLENRAJTIGITO KRAP

Bonvolu; estos tuj aran ĝata.

KOMERCISTO VIGELANDDankon. — Kaj la rezulton ni metos en la manon de l a ĉiopova,sinjoro konsulo.

(Li iras kun _plenrajtigito Krap_ en la anta ŭan ĉambron maldekstre._Adjunkto Rørlund_ envenas tra la ĝardeno.)

ADJUNKTO RØRLUNDAh, ĉu mi renkontu Vin hejme je tiu ĉi tempo de la tago, sinorokonsulo?

KONSULO BERNICK(enpense) Kiel Vi vidas.

ADJUNKTO RØRLUNDJes, tamen estis pro la sinjorino, ke mi eniris. Mi imagis al mi, keŝi bezonus iun konsolan vorton.

KONSULO BERNICKŜi eble bezonus. Sed anka ŭ mi volus iomete paroli kun Vi.

ADJUNKTO RØRLUNDKun plezuro, sinjoro konsulo. Sed kio estas al Vi? Vi aspektas tutepale kaj konfuzite.

KONSULO BERNICKĈu? Ĉu mi tiel aspektas? Jes, kiel povas esti aliaspekte , — tiomkiom nuntempe amasi ĝas anta ŭ min? Tuta, mia granda komerco, — kajanka ŭ la fervoja establa ĵo —. A ŭskultu: en unu vorto, sinjoroadjunkto; permesu al mi fari al Vi demandon.

ADJUNKTO RØRLUNDTre volonte, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKEstas penso, kiu falis en min. Kiam oni staras anta ŭ tia vastatingaentrepreno, kiu postulus unu opan oferon —?

ADJUNKTO RØRLUNDKiel vi pensas?

KONSULO BERNICKEkzemple mi supozas: viro intencas establi grandan fabrikon. Li sciascerte — ĉar ĉiuj spertoj montris tion — ke frue a ŭ malfrue dumla ekspluatado en tiu fabriko homaj vivoj perdi ĝos.

ADJUNKTO RØRLUNDJes, tio estas nur tro ver ŝajna.

KONSULO BERNICKAŭ iu ĵetas sin sur ekspluatado de minejoj. Li prenas kaj familiajpatroj kaj junaj vivfortaj homoj en sian servon. Ĉu oni ne povas kuncerteco diri, ke ne ĉiuj tiuj travivos.

ADJUNKTO RØRLUNDJes beda ŭrinde, sendube estas tiel.

KONSULO BERNICKNu. Tia viro ja scias anta ŭe, ke la entrepreno, kiun li realigos,sendube iam kostos homa vivo. Sed tiu entrepreno es tas ĝeneraleutila; por ĉiu vivo, kiun ĝi kostas, ĝi same sendube progresigasla bonfarton de multaj centoj.

ADJUNKTO RØRLUND

Aha, Vi pensas pri la fervojo, — pri ĉiuj tiuj dan ĝeraj fosadojkaj krevigadoj de rokoj kaj ĉio tio —

KONSULO BERNICKJes; nu jes; mi pensas pri la fervojo. Kaj krome, — la fervojofari ĝos ka ŭzo por fabrikoj kaj ekspluatado de minejoj. Sed ĉu Vitamen ja opinias —?

ADJUNKTO RØRLUNDKara sinjoro konsulo, Vi estas preska ŭ tro konscienca. Mi pensas, kekiam Vi metas la aferon en la manon de la providenc o —

KONSULO BERNICKJes; certe ja; la providenco —

ADJUNKTO RØRLUND— Vi estas senkulpa. Vi konstruu fidoplene la fervo jon.

KONSULO BERNICKJes, sed nun mi supozas specialan okazon. Mi supoza s, ke trovi ĝisbor-truo, kiu eksplodi ĝus, kaj tio en dan ĝera loko; sed se tiubor-truo ne eksplodi ĝus, ne eblus realigi la fervojon. Mi supozas,ke la in ĝeniero scias, ke kostos la vivo de tiu laboristo, k iubrulfajrigu la me ĉon; sed fajrigata ĝi devas esti, kaj estas ladevo de la in ĝeniero sendi laboriston tien por fari la taskon.

ADJUNKTO RØRLUNDHm —

KONSULO BERNICKMi scias, kion Vi volas diri. Estus la ŭdinde, se la in ĝeniero memprenus la me ĉon, kaj irus al la bor-truo por ĝin brulfajrigi. Sedtia ĵon oni ne faras. Li sekve devas oferi laboriston.

ADJUNKTO RØRLUNDTion in ĝeniero neniam farus ĉe ni.

KONSULO BERNICKNeniu in ĝeniero en la grandaj landoj hezitus tion fari.

ADJUNKTO RØRLUNDEn la grandaj landoj? Nu, tion mi ja kredas. En tiu j koruptajsenkonsciencaj socioj —

KONSULO BERNICKHo, tamen estas multaj bonoj en tiuj socioj.

ADJUNKTO RØRLUNDKaj tion Vi povas diri, Vi, kiu mem —?

KONSULO BERNICKEn la grandaj socioj ili tamen havas eblecojn anta ŭenigi utilanentreprenon; tie ili havas kura ĝon oferi ion por granda afero; sedĉi tie oni restrikti ĝas de ĉiaspecaj malgrandanimaj konsideroj kajskrupuloj.

ADJUNKTO RØRLUNDĈu homa vivo estas malgrandanima konsidero?

KONSULO BERNICKKiam tiu homa vivo staras kiel minaco al la bono de miloj.

ADJUNKTO RØRLUNDSed Vi starigas tute nepenseblajn kazojn, sinjoro k onsulo! Mi tute nekomprenas Vin hodia ŭ. Kaj Vi e ĉ montras al la grandaj socioj. Jes,tie fremde, — kion valoras homa vivo tie? Tie ili n e kalkulas per

homaj vivoj, sed per kapitaloj. Sed ni ja staras su r tute alia moralastarpunkto, mi opinias. Rigardu al nia honesta prof esio deŝipposedantoj! Menciu unu solan ŝipposedanton ĉe ni, kiu por fiagajno volus oferi homan vivon! Kaj imagu tiujn frip onojn en lagrandaj socioj, kiuj por avanta ĝo ĉartedonas unu nemarta ŭganŝipon post la alia —

KONSULO BERNICKMi ne parolas pri nemarta ŭgaj ŝipoj!

ADJUNKTO RØRLUNDSed mi parolas pri ili, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKJes, sed pro kio? Tio ja ne rilatas al la afero. — Ho, tiujbagatelaj timoplenaj konsideroj! Se generalo ĉe ni kondukus siajnhomojn en la pafadon kaj ekhavus ilin mortpafataj, li poste ricevussendormajn noktojn. Tiel ne estas aliloke. Vi a ŭdus kion tiu tieinterne rakontas —

ADJUNKTO RØRLUNDLi? Kiu? La usonano —?

KONSULO BERNICKNu jes. Vi a ŭdus, kiel oni en Usono —

ADJUNKTO RØRLUNDLi estas tie? Kaj tion Vi ne diras al mi. Mi volas tuj —

KONSULO BERNICKVi ne sukcesos; Vi nenien atingos pri li.

ADJUNKTO RØRLUNDTion ni vidu. Nu, jen li estas.

(_Johan Tønnesen_ venas de la ĉambro maldekstre.)

JOHAN TØNNESEN(Parolas malanta ŭen tra la malferma pordo:) Jes, jes, Dina, ke tielestu; sed mi tamen ne lasos vin. Mi revenos, kaj ti am fari ĝos boneinter ni.

ADJUNKTO RØRLUNDJe Via permeso, al kio vi aludas per tiuj vortoj? K ion Vi volas?

JOHAN TØNNESENMi volas, ke tiu juna knabino, anta ŭ kiu Vi hiera ŭ nigrigis min,fari ĝu mia edzino.

ADJUNKTO RØRLUNDVia —? Kaj Vi povas imagi al Vi, ke —?

JOHAN TØNNESENMi volas havi ŝin edzine.

ADJUNKTO RØRLUNDNu, do vi spertu — (iras al la duone malferma pordo ) SinjorinoBernick, Vi bonvole devas esti atestanto —. Kaj ank aŭ Vi, fra ŭlinoMarta. Kaj igu Dina enveni. (vidas _fra ŭlinon Hessel_) A ĥ, ĉuanka ŭ Vi ĉeestas?

FRAŬLINO HESSEL(en la pordo) Ĉu anka ŭ mi venu?

ADJUNKTO RØRLUNDĈiuj kiuj volas; ju pli des pli bone.

KONSULO BERNICKKion vi intencas?

(_Fra ŭlino Hessel, sinjorino Bernick, fra ŭlino Bernick, Dina_ kaj_Hilmar Tønnesen_ venas el la ĉambro.)

SINJORINO BERNICKSinjoro adjunkto, per mia plej bona volo mi ne kapa blis malhelpilin —

ADJUNKTO RØRLUNDMi malhelpos lin, sinjorino. — Dina, Vi estas senpr ipensa knabino.Sed mi ne multe ripro ĉas Vin. Tro longe Vi staris ĉi tie sen moralastarpunkto, kiu subtenus Vin. Mi ripro ĉas min mem, ke mi ne anta ŭedonis al Vi tiun starpunkton.

DINAVi ne parolu nun.

SINJORINO BERNICKSed kio estas?

ADJUNKTO RØRLUNDĜuste nun mi devas paroli, Dina, kvankam Via konduto hiera ŭ kajhodia ŭ faris la staton dekoble pli malfacila por mi. Sed por Viasavo ĉiuj aliaj konsideroj devas cedi. Vi memoras la vort on, kiun midonis al Vi. Vi memoras, kion Vi promesis respondi, kiam mi trovus latempon matura. Nun mi ne kura ĝas pli longe heziti, kaj tial — (al_Johan Tønnesen_:) tiu ĉi juna knabino, kiun Vi aspiras, estas miafian ĉino.

SINJORINO BERNICKKion vi diras?

KONSULO BERNICKDina!

JOHAN TØNNESENŜi! Via —?

FRAŬLINO BERNICKNe, ne, Dina!

FRAŬLINO HESSELMensogo!

JOHAN TØNNESENDina, — ĉu tiu viro diras la veron?

DINA(post mallonga pa ŭzo) Jes.

ADJUNKTO RØRLUNDPer tio espereble ĉiuj logantaj arta ĵoj fari ĝis senpotencaj. Lapaŝon kiun mi por la bono de Dina decidis fari, povas libere estikonigata al nia tuta komunumo. Mi nutras la certan esperon, ke ĝi nemiskompreni ĝas. Sed nun, sinjorino, mi opinias ke plej bone est as,ke ni konduku ŝin de ĉi tie, kaj provu redoni trankvilon kajekvilibron en ŝian animon.

SINJORINO BERNICKJes, venu. Oh Dina, kia feli ĉo por vi!

( Ŝi kondukas _Dina_ eksteren maldekstre; _adjunkto Rø rlund_ sekvasilin.)

FRAŬLINO BERNICKAdia ŭ, Johan! ( Ŝi eliras.)

HILMAR TØNNESEN( ĉe la ĝardena pordo) Hm — jen priparolinda ĵo —

FRAŬLINO HESSEL(kiu sekvis _Dina_ per la okuloj) Ne perdu kura ĝon, knabo! Mi restoskaj atentos pri la pastoro. ( Ŝi eliras dekstre.)

KONSULO BERNICKJohan, nun vi ne forvoja ĝos per “Indian Girl”.

JOHAN TØNNESENĜuste nun.

KONSULO BERNICKSed vi do ne revenos?

JOHAN TØNNESENMi revenos.

KONSULO BERNICKPost tio ĉi? Kion vi volas ĉi tie post tiu okaza ĵo?

JOHAN TØNNESENVenĝi min al vi ĉiuj; kra ŝi plej eble multajn el vi.

(Li eliras dekstre. _Komercisto Vigeland_ kaj _plen rajtigito Krap_venas de la ĉambro de la konsulo.)

KOMERCISTO VIGELANDNun fine, la paperoj estas en ordo, sinjoro konsulo .

KONSULO BERNICKBone, bone —

PLENRAJTIGITO KRAP(malla ŭte) Kaj do estas fikse decidite, ke “Indian Girl” f orvelosmorgaŭ.

KONSULO BERNICKĜi forvelos.

(Li iras en sian ĉambron. _Komercisto Vigeland_ kaj _plenrajtigitoKrap_ eliras dekstre. _Hilmar Tønnesen_ volas sekvi ilin, sedsamtempe _Olaf_ metas la kapon singarde elen tra la pordo maldekstre.)

OLAFOnklo! Onklo Hilmar!

HILMAR TØNNESENUf, ĉu estas vi? Kial vi ne restas supre? Vi ja estas en aresto.

OLAF(pa ŝon anta ŭen) T ŝŝ! Onklo Hilmar, ĉu vi scias nova ĵon?

HILMAR TØNNESENJes, mi scias, ke vi bastoni ĝis hodia ŭ.

OLAF(rigardas minace al la ĉambro de la patro) Li ne batos min pli ofte.Sed ĉu vi scias, ke onklo Johan forvelos morga ŭ kun la usonanoj?

HILMAR TØNNESENKiel tio koncernas vin? Irigu vin supren.

OLAFEble anka ŭ mi iam faros bizon- ĉasadon, onklo.

HILMAR TØNNESENBabila ĉo; tia malkura ĝulo, kiel vi —

OLAFNu, atendu nur; vi certe scios ion morga ŭ!

HILMAR TØNNESENStultulo!

(Li iras eksteren tra la ĝardeno, _Olaf_ reen kuras en sianĉambron, kaj fermas la pordon, kiam li vidas _plenra jtigiton Krap_,venanta de dekstre.)

PLENRAJTIGITO KRAP(iras al la pordo de la konsulo kaj malfermas ĝin duone) Pardonuke mi denove venas, sinjoro konsulo; sed kuntiri ĝas al ventego.(atendas momenton; neniu respondo.) Ĉu “Indian Girl” tamen forvelu?(Post mallonga pa ŭzo respondi ĝas de:)

KONSULO BERNICK(ene en la ĉambro:) “Indian Girl” tamen forvelos.

(_Plenrajtigito Krap_ fermas la pordon kaj reiras e len dekstre.)

KVARA AKTO

( Ĝardena salono ĉe _konsulo Bernick_. La labortablo estas eksterenmetita. Estas ventega posttagmezo kaj jam krepusko, kiu plii ĝas dumla sekvo.)

(_Servisto_ ekbruligas la lustron; _paro da servist inoj_ enportasflorpotojn, lampojn kaj lumojn, kiuj meti ĝas sur tablojn, kaj ujojmeti ĝas la ŭ la muroj. _Grandkomercisto Rummel_, en frako, kungantoj kaj blanka koltuko, staras en la salono kaj direktas laaran ĝon.)

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(al la servisto) Nur ĉiun duan lumon, Jacob. Ne devas aspekti trofestene; okazu ja surprize. Kaj ĉiuj tiuj floroj —? Nu ja; lasuilin stari; povas ja aspekti, kvaza ŭ ili staras tie ĉiutage —

(_Konsulo Bernick_ elvenas de sia ĉambro.)

KONSULO BERNICK(venas pli proksimen) Sed, Rummel, kion tio ĉi signifu?

GRANDKOMERCISTO RUMMELTio signifas, ke via plej fiera momento venis. La u rbo prezentos alsia plej elstara viro standardprocesion ĉi-vespere.

KONSULO BERNICKKion vi diras!

GRANDKOMERCISTO RUMMELStandardprocesion kun muziko! Tor ĉojn ni anka ŭ devus havi; sed tionni ne kura ĝis en tiu ĉi ventega vetero. Nu, iluminado tamen okazos;

kaj _tio_ anka ŭ havos efikon, en la gazetoj.

KONSULO BERNICKAŭdu, Rummel, tio ĉi mi tute ne volas akcepti.

GRANDKOMERCISTO RUMMELNu ja, nun tio estas tro malfrue; post duona horo i li venos.

KONSULO BERNICKSed kial vi ne diris al mi anta ŭe?

GRANDKOMERCISTO RUMMELĜuste ĉar mi timis, ke vi farus protestojn. Sed mi kontakt is vianedzinon; ŝi permesis al mi iomete aran ĝi, kaj ŝi havigosrefre ŝiga ĵojn.

KONSULO BERNICK(a ŭskultas) Kio estas tio? Ĉu ili jam venas? Ŝajnas al mi, keestas kantado.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL( ĉe la ĝardena pordo) Kantado? Ho, estas nur la Usonanoj. E stas“Indian Girl”, kiu tiri ĝas al la na ĝobarelo.

KONSULO BERNICKĜi eltiri ĝas! Jes —; ne, mi ne povas ĉi-vespere, Rummel; mi estasmalsana.

GRANDKOMERCISTO RUMMELJes, vi vere aspektas malsane. Sed vi devas kura ĝigi vin! Vi devas,morto kaj sufero, kura ĝigi vin! Kaj mi kaj Sandstad kaj Vigelandtrovis plej grave realigi ĉi tiun aran ĝon. Niaj antagonistoj estupremataj sub la pezo de kiel eble ampleksa esprimo de opinio. Laurbaj onidiroj multobli ĝas; la informo pri la a ĉetoj de bienoj nepovas plu esti retenata. Kompreneble jam ĉi-vespere vi devas, subkantado kaj paroladoj, sub tintado de glasoj, mallo nge, sub ŝvelantafestena etoso sciigi, kion vi riskis por la bono de la socio.Sub tia ŝvelanta festena etoso, kiel mi ĵus esprimis, oni povasverki eksterordinare multe ĉi tie ĉe ni. Sed _tiu_ ja absolutebezoni ĝas, alie ni ne sukcesos.

KONSULO BERNICKNu ja, ja —

GRANDKOMERCISTO RUMMELKaj precipe kiam tia delikata kaj tikla punkto elti ri ĝas. Nu, vihavas, dank' al Dio, nomon, kiu toleras tion, Berni ck. Sed a ŭskultunun; ni devis ja interkonsenti pri io. Studento Tøn nesen verkiskanton por vi. Ĝi komencas bele per la vortoj: “Levu alten lastandardon de l' ideo”. Kaj adjunkto Rørlund ricevi s la taskonprezenti la fest-paroladon. Al ĝi vi kompreneble devas respondi.

KONSULO BERNICKMi ne povas ĉi-vespere, Rummel. Ĉu vi ne povus —?

GRANDKOMERCISTO RUMMELNeeblas, kvankam mi volonte farus. La parolado fari ĝos ja, kiel vikomprenas, precipe direktata al vi. Nu, eble direkt i ĝos anka ŭkelkaj vortoj al ni aliuloj. Mi parolis kun Vigelan d kaj Sandstad pritio. Ni estis elpensintaj, ke vi povus respondi per “vivo” por laprospero de nia socio; Sandstad parolos kelkajn vor tojn pri samopiniointer la diversaj sociaj tavoloj; Vigeland certe vo las diri ionpri la dezirindeco, ke la nova entrepreno ne ŝanĝu la moralanfundamenton, sur kiu ni nun staras, kaj mi intencas en iomaj konvenajvortoj memorigi la virinon, kies pli retenema agado anka ŭ ne estassen signifo por la socio. Sed vi ja ne a ŭskultas —

KONSULO BERNICKJes — ja certe. Sed diru al mi, ĉu vi opinias, ke estas tia egasurmara vento ekstere?

GRANDKOMERCISTO RUMMELHo, vi timas por “La Palmo”? Ĝi estas ja bone asekurita.

KONSULO BERNICKJes, asekurita; sed —

GRANDKOMERCISTO RUMMELKaj en bona stato; tio estas la plej grava.

KONSULO BERNICKHm —. Se okazos io al ŝipo, ne estas certe ke homaj vivojperdi ĝos. Povas perdi ĝi ŝipo kaj kargo, — kaj oni povas perdikofrojn kaj paperojn —

GRANDKOMERCISTO RUMMELHo tondre, kofroj kaj paperoj ne multe gravas.

KONSULO BERNICKĈu ne! Ne, ne, mi nur pensis — T ŝŝ, — jen ili denove kantas.

GRANDKOMERCISTO RUMMELEstas en “La Palmo”.

(Komercisto _Vigeland_ venas de dekstre.)

KOMERCISTO VIGELANDJa, nun ili eltrenas “La Palmon”. Bonan vesperon, s injoro konsulo.

KONSULO BERNICKKaj Vi, kia mar-spertulo, da ŭre persistas je —?

KOMERCISTO VIGELANDMi persistas je la providenco, mi, sinjoro konsulo; cetere mi estissur ŝipe distribuante kelkajn trakta ĵojn, kiuj la ŭespere efikosbenori ĉe.

(_Komercisto Sandstad_ kaj _plenrajtigito Krap_ env enas de dekstre.)

KOMERCISTO SANDSTAD(ankora ŭ ĉe la pordo) Jes, se _tio_ sukcesos, ĉio sukcesos. Hojen, bonan vesperon, bonan vesperon!

KONSULO BERNICKĈu io estas okazonta, sinjoro Krap?

PLENRAJTIGITO KRAPMi nenion diras, sinjoro konsulo.

KOMERCISTO SANDSTADLa tuta ŝipanaro sur “Indian Girl” estas ebria; mi ne estu h onestaviro, se tiuj fibestoj hejmenvenos en vivo.

(_Sinjorino Hessel_ venas de dekstre.)

FRAŬLINO HESSEL(al _konsulo Bernick_) Jes, nun mi povas saluti de li.

KONSULO BERNICKJam sur ŝipe?

FRAŬLINO HESSEL

Balda ŭ almena ŭ. Ni disi ĝis ekstere de la hotelo.

KONSULO BERNICKKaj lia intenco staras fikse?

FRAŬLINO HESSELFikse kiel monto.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(apud la fenestroj) Al diablo tiuj novmodaj instala ĵoj; mi nekapablas malsuprentiri la kurtenon.

FRAŬLINO HESSELĈu malsupren? Mi pensis ke kontra ŭe.

GRANDKOMERCISTO RUMMELUnue malsupren, fra ŭlino. Jes, Vi do scias, kio okazos?

FRAŬLINO HESSELNu ja. Permesu al mi helpi vin; (ekkaptas la ŝnurojn) Mimalsuprentiru la kurtenon por la bofrato, — kvankam mi preferesuprenlevus ĝin.

GRANDKOMERCISTO RUMMELTion vi anka ŭ povos fari poste. Kiam la ĝardeno estas plena de laondanta homamaso, la kurteno suprenlevi ĝos, kaj oni vidos internesurprizita kaj ĝoja familio; — hejmo de bur ĝo devas esti kielvitra ŝranko.

KONSULO BERNICK(aspekte li volas ion diri, sed turnas sin rapide k aj iras en sianĉambron.)

GRANDKOMERCISTO RUMMELDo, ni faru la lastan interkonsilon. Kunvenu, sinjo ro Krap; Vi devashelpi nin per kelkaj faktaj informa ĵoj.

( Ĉiuj sinjoroj iras en la ĉambron de la konsulo. _Fra ŭlino Hessel_estas tirinta la kurtenojn anta ŭ la fenestrojn, kaj volas ĵus farila samon pri la kurteno anta ŭ la malferma vitra pordo, kiam _Olaf_venas kuranta desupre malsupren sur la ĝardenan ŝtuparon; li havasplejdon super la ŝultro kaj kunliga ĵo en la mano.)

FRAŬLINO HESSELHo, Dio pardonu vin, knabo, kiel vi timigis min!

OLAF(ka ŝas la kunliga ĵon) T ŝŝ, onklino!

FRAŬLINO HESSELĈu vi saltas el la fenestro? Kien vi intencas?

OLAFTŝŝ; diru nenion. Mi volas al onklo Johan; — nur malsu pren al lakajo, vi komprenas; — nur diri al li adia ŭ. Bonan nokton, onklino!(Li kuras elen tra la ĝardeno.)

FRAŬLINO HESSELHo, restu! Olaf — Olaf!

(_Johan Tønnesen_ voja ĝvestita, kun ŝultro-valizo, venas singardemetra la pordo dekstre.)

JOHAN TØNNESENLona!

FRAŬLINO HESSEL(turnas sin) Kio? Ĉu vi revenas?

JOHAN TØNNESENRestas ankora ŭ kelkaj minutoj. Mi devas vidi ŝin ankora ŭ unufojon. Ni ne povas disi ĝi tiel.

(_Fra ŭlino Bernick_ kaj _Dina_, amba ŭ kun manteloj, kaj la lastakun malgranda valizo ĉemane, venas de la supera pordo maldekstre.)

DINAAl li; al li!

FRAŬLINO BERNICKJes, vi venu al li, Dina!

DINAJen li estas!

JOHAN TØNNESENDina!

DINAPrenu min kun Vi!

JOHAN TØNNESENKio —!

FRAŬLINO HESSELVi volas?

DINAJes, prenu min kun Vi! La aliulo skribis al mi, kaj diris, keĉi-vespere publiki ĝos por ĉiuj homoj —

JOHAN TØNNESENDina, — Vi ne amas lin?

DINAMi neniam amis tiun homon. Mi ĵetos min en la fundon de la fjordo,se li fari ĝos mia fian ĉo! Ho, kiel li subpremis min genuenhiera ŭ per siaj arogantaj vortoj! Kiel li igis min senti, ke litiris malestimindan esta ĵon supren al si! Mi ne volas plu estimalestimata. Mi volas voja ĝi. Ĉu mi povas sekvi Vin?

JOHAN TØNNESENJes, jes — kaj mil fojojn jes!

DINAMi ne longe maloportunos Vin. Nur helpu min transen ; helpu min perkomenca aran ĝo —

JOHAN TØNNESENHura, tio certe aran ĝi ĝos, Dina!

FRAŬLINO HESSEL(montras al la pordo de la konsulo) T ŝŝ; malla ŭte, malla ŭte!

JOHAN TØNNESENDina, mi portos vin sur la manoj!

DINATion mi ne permesos. Mi volas porti min mem anta ŭen; kaj tie transemi certe povos. Se mi nur eskapos de ĉi tie. Ho, tiuj sinjorinoj, —Vi tion ne scias, — anka ŭ ili skribis al mi hodia ŭ; ili admonismin aprezi mian feli ĉon, kaj eksplikis al mi kian grandanimon li

montris. Morga ŭ kaj ĉiujn tagojn ili volas gardi min, por vidi ĉumi faras min digna al ĉio tio. Mi timas anta ŭ tiu ega dececo!

JOHAN TØNNESENDiru al mi, Dina, ĉu estas nur pro tio ke Vi forvoja ĝos? Ĉu miestas nenio por Vi?

DINAJes, Johan, Vi estas por mi pli ol ĉiuj aliaj homoj.

JOHAN TØNNESENHo Dina —!

DINAĈiuj ĉi tie diras, ke mi devas malami kaj abomeni Vin; ke estas miadevo; sed mi ne komprenas tion pri devo; mi neniam venos al komprenode tio.

FRAŬLINO HESSELVi anka ŭ ne faru, infano!

FRAŬLINO BERNICKNe, vi ne faru; kaj tial vi akompanu lin kiel lia e dzino.

JOHAN TØNNESENJes, jes!

FRAŬLINO HESSELKion? Nun mi devas kisi vin, Marta! _Tion_ mi ne at endis de _vi_.

FRAŬLINO BERNICKNe, tion mi ja kredas: mi mem tion ne atendis. Sed iam tio deviserupcii en mi. Ho, kiel ni ĉi tie suferas sub mistraktado pere dekutimoj kaj statutoj! Ribelu kontra ŭ tio, Dina. Fari ĝu lia edzino.Okazu io kio spitas ĉiun tiun kutimon kaj uzon.

JOHAN TØNNESENKion Vi respondas, Dina?

DINAJes, mi volas esti Via edzino.

JOHAN TØNNESENDina!

DINASed unue mi volas labori, fari ĝi io mem, kiel Vi tia estas. Mi nevolas esti a ĵo, kiu preni ĝas.

FRAŬLINO HESSELJes, ĝuste; tiel estu.

JOHAN TØNNESENBone; mi atendas kaj esperas —

FRAŬLINO HESSEL— kaj gajnos, knabo! Sed nun sur ŝipen!

JOHAN TØNNESENJes, sur ŝipen! Ah, Lona, vi kara fratino, unu vorto; a ŭskultu —(Li kondukas ŝin supren al la fono kaj parolas rapide al ŝi.)

FRAŬLINO BERNICKDina, vi feli ĉulino, — ke mi rigardu vin, — kisu vin ankora ŭ unufojon, — la lastan.

DINANe la lastan; ne, kara amata onklino, ni certe revi di ĝos.

FRAŬLINO BERNICKNeniam! Promesu tion al mi, Dina, neniam revenu. (k aptas amba ŭŝiajn manojn kaj rigardas ŝin) Nun vi iras al la feli ĉo, vi amatainfano; — trans la maron! Ho, kiom ofte en la lerne ja ĉambro misopiris tien! Tie certe estas bele; pli granda ĉielo; la nubojflugas pli alte ol ĉi tie, pli libera aero refre ŝigas super lakapoj de la homoj —

DINAHo, onklino Marta, iam vi postsekvos nin.

FRAŬLINO BERNICKMi? Neniam; neniam. Ĉi tie mi havas mian etan vivotaskon, kaj nun mikredas ke certe mi fari ĝos tute plene kio mi devas esti.

DINAMi ne povas imagi disi ĝi de vi.

FRAŬLINO BERNICKAĥ, homo disi ĝas de multe, Dina. (kisas ŝin) Sed tion vi neniamspertos, dol ĉa infano. Promesu al mi fari lin feli ĉa.

DINAMi ne volas ion promesi; mi malamas promesi; ĉio devas veni, kielĝi povas.

FRAŬLINO BERNICKJes, jes, ĝi ja devas; vi nur restu kiel vi estas, — vera kajfidela al vi mem.

DINATion mi volas, onklino.

FRAŬLINO HESSEL(ka ŝas en la po ŝon kelkajn paperojn, kiujn _Johan_ donis al ŝi)Bone, bone, mia kara knabo. Sed nun survoje.

JOHAN TØNNESENJes, nun ne estas tempo por perdi. Adia ŭ, Lona; dankon pro via amo.Adia ŭ Marta, kaj dankon anka ŭ al vi pro via fidela amikeco.

FRAŬLINO BERNICKAdia ŭ, Johan! Adia ŭ, Dina! Kaj feli ĉon al vi ĉiujn viajn tagojn!

( Ŝi kaj _fra ŭlino Hessel_ pu ŝas ilin al la pordo en la fono._Johan Tønnesen_ kaj _Dina_ iras malsupren tra la ĝardeno._Fra ŭlino Hessel_ fermas la pordon kaj altiras la kurten on.)

FRAŬLINO HESSELNun ni estas solaj, Marta. Vi perdis ŝin kaj mi lin.

FRAŬLINO BERNICKVi — lin?

FRAŬLINO HESSELHo, mi jam duone perdis lin tie transe. La knabo ir is sopirante starisur propraj piedoj; tial mi kredigis al li, ke mi s uferis prohejmveo.

FRAŬLINO BERNICKTial? Jes, nun mi komprenas kial vi venis. Sed li v olas postuli vinreen, Lona.

FRAŬLINO HESSELMaljuna duonfratino, — kio ŝi estu por li nun? — La virojdis ŝiras multade ĉirka ŭ si por atingi al la feli ĉo.

FRAŬLINO BERNICKFoje okazas.

FRAŬLINO HESSELSed ni kuntenu, Marta.

FRAŬLINO BERNICKĈu mi povas io esti por vi?

FRAŬLINO HESSELKiuj pli? Ni du nutropatrinoj, — ĉu ni ne amba ŭ perdis niajninfanojn? Nun ni estas solaj.

FRAŬLINO BERNICKJes, solaj. Kaj tial vi anka ŭ sciu, — mi amis lin pli alte ol kionajn en la mondo.

FRAŬLINO HESSELMarta! (kaptas ŝian brakon) Ĉu tio estas vero?

FRAŬLINO BERNICKLa enhavo de mia tuta vivo ku ŝas en tiuj vortoj. Mi amis lin kajatendis lin. Ĉiun someron mi atendis, ke li venus. Kaj jen li ven is;— sed li ne vidis min.

FRAŬLINO HESSELAmis lin! Kaj vi mem estis tiu, kiu donis la feli ĉon al li en lamanon.

FRAŬLINO BERNICKĈu mi ne donus al li la feli ĉon? mi ja amis lin? Jes, mi amis lin.Mia tuta vivo estis vivo por li, ekde kiam li forvo ja ĝis. Kiunkaŭzon mi havis por la espero, vi pensas? Ho, mi kreda s, ke mi tamenhavis iun kialon. Sed kiam li revenis, — estis kvaz aŭ ĉio estasforvi ŝita el lia memoro. Li ne vidis min.

FRAŬLINO HESSELEstis Dina, kiu ombris por vi, Marta.

FRAŬLINO BERNICKJa, ke ŝi tion faris. Je lia forvoja ĝo ni estis sama ĝuloj; kiam mirevidis lin, — a ĥ, tiu terura momento, — jen mi komprenis, ke miestas dek jarojn pli a ĝa ol li. Li estis vivinta ekstere en lavibranta sunlumo kaj su ĉanta junecon kaj sanon el ĉiu spiro; kajĉi ene mi sidis dume ŝpinante kaj ŝpinante —

FRAŬLINO HESSEL— la fadenon de lia feli ĉo, Marta.

FRAŬLINO BERNICKJes, estis oro, kion mi ŝpinis. Neniun amarecon! Ĉu ne, Lona, niestis por li du bonaj fratinoj?

FRAŬLINO HESSEL( ĉirka ŭbrakas ŝin) Marta!

(_Konsulo Bernick_ elvenas de sia ĉambro.)

KONSULO BERNICK(al la sinjoroj tie ene) Jes, jes, estru pri la tut o, kiel vi volas.Kiam la tempo venos, mi certe — (fermas la pordon) Aĥ, ĉu vi jen?Aŭskultu, Marta, vi devas iomete ŝanĝi vesta ĵojn. Kaj diru al

Betty, ke ŝi faru la samon. Mi ne deziras ian pompon, komprene ble;nur beletan kun hejmeca fasono. Sed vi devas rapidi ĝi.

FRAŬLINO HESSELKaj feli ĉa, gaja mieno, Marta; ĝojajn okulojn vi devas briligi.

KONSULO BERNICKAnkaŭ Olaf malsupren venu; mi volas havi lin flanke de m i.

FRAŬLINO HESSELHm; Olaf —

FRAŬLINO BERNICKMi diros al Betty. ( Ŝi eliras tra la plej supra pordo maldekstre.)

FRAŬLINO HESSELJa, nun estas do la granda solena momento veninta.

KONSULO BERNICK(kiu maltrankvila iras tien kaj reen) Jes, ĝi tiel estas.

FRAŬLINO HESSELEn tia momento viro devas senti sin fiera kaj feli ĉa, mi opinias.

KONSULO BERNICK(rigardas ŝin) Hm!

FRAŬLINO HESSELLa tuta urbo ja ilumini ĝos, mi a ŭdas.

KONSULO BERNICKJes, ili ekpensis tia ĵon.

FRAŬLINO HESSELĈiuj asocioj sin prezenos kun siaj standardoj. Via n omo lumos enfajro-literoj. Ĉi-nokte oni telegrafos al ĉiuj partoj de la lando:“ Ĉirka ŭata de sia feli ĉa familio konsulo Bernick hodia ŭ ricevisla oma ĝon de siaj kuncivitanoj, kiel unu el la kolonoj de la socio”.

KONSULO BERNICKTio okazos; kaj oni krios hura ekstere, kaj la amas o salute vokos minal la pordo tie, kaj mi fari ĝos devigata klini min kaj danki.

FRAŬLINO HESSELNu, _devigata_ al tio —

KONSULO BERNICKĈu vi opinias, ke mi sentas min feli ĉa en ĉi tiu momento?

FRAŬLINO HESSELNe, _mi_ ne kredas, ke vi povas senti vin tiel tute feli ĉa.

KONSULO BERNICKLona, vi malestimas min.

FRAŬLINO HESSELAnkora ŭ ne.

KONSULO BERNICKVi e ĉ ne rajtas tion. Ne rajtas _malestimi_ min! — Lona, vi nepovas imagi, kiel nedireble soleca mi staras ĉi tie en jenakuntirita, kripligita socio, — kiel mi jaron post j aro devis reduktimian postulon pri tute plenumi ĝa vivotasko. Tio kion mi plenumis,kvankam multspeca ĝi tamen aspektas! Peca ĵoj, — okupeta ĵoj. Sedalia ĵon a ŭ ion pli oni ne toleras ĉi tie. Se mi volus iri pa ŝonanta ŭ la sentoj kaj la opinio, kiuj je tiu tempo estis r eganta,

estus finite pri mia potenco. Ĉu vi scias, kio ni estas, ni, kiujestas konsiderataj la kolonoj de la socio? Ni estas la laboriloj dela socio, ne pli, ne malpli.

FRAŬLINO HESSELKial vi tion vidas nur nun?

KONSULO BERNICKĈar mi lastatempe multe pripensis, — post kiam vi re venis, — kajpleje ĉi tiun vesperon. — Ho Lona, kial mi ne konis vin pr ofundetiam — en la pasintaj tagoj.

FRAŬLINO HESSELKio sekve?

KONSULO BERNICKNeniam mi tiam rezignus pri vi; kaj se mi estus vin havinta, mi nestarus, kie mi nun staras.

FRAŬLINO HESSELKaj ĉu vi ne pensas pri tio, kio _ ŝi_ estus povinta fari ĝi por vi,ŝi, kiun vi elektis en mia loko?

KONSULO BERNICKMi almena ŭ scias, ke ŝi nenio fari ĝis por mi el tio, kion mibezonis.

FRAŬLINO HESSELĈar vi neniam dividis vian vivotaskon kun ŝi; ĉar vi neniamstarigis ŝin libera kaj vera en sia rilato al vi; ĉar vi igas ŝiniri ĉi tie faladante sub la ripro ĉo pro la honto, kiun vi amasigissur ŝiajn proksimulojn.

KONSULO BERNICKJa, ja, ja; ĉio devenas de la mensogo kaj malhonesteco.

FRAŬLINO HESSELKaj kial vi ne rompas kun tiu mensogo kaj malhonest eco?

KONSULO BERNICKNun? Nun tio estas tro malfrue, Lona.

FRAŬLINO HESSELKarsten, diru al mi, kian kontenton tiu ĉi ŝajno kaj trompo donasal vi.

KONSULO BERNICKAl mi donas ĝi nenion. Mi pereos kiel tuta ĉi tiu mizerigita socio.Sed elkreskos parencaro post ni; estas por mia filo , ke mi laboras;estas por _li_, ke mi adaptigas vivotaskon. Venos t empo, kiamenspiri ĝos vero en la socian vivon, kaj sur ĝi li fondos plifeli ĉan estadon ol tiun de sia patro.

FRAŬLINO HESSELKun mensogo por fundamento? Pripensu kion vi donos al via filoherede.

KONSULO BERNICK(en subpremita malespero) Mi donas al li mil fojojn da pli malbonaheredo ol vi scias. Sed iam tamen la kondamno devas cedi. Kaj tamen,tamen — (ekkriante) Kiel vi povis akumuli ĉion tion sur mian kapon!Sed nun tio jam okazis. Nun mi devas anta ŭen. Vi _ne sukcesu_frakasi min!

(_Hilmar Tønnesen_, kun malferma bileto en la mano, envenas rapidekaj eturdite de dekstre.)

HILMAR TØNNESENSed tio ĉi ja estas —. Betty, Betty!

KONSULO BERNICKKio nun? Ĉu ili jam venas?

HILMAR TØNNESENNe, ne; sed mi nepre devas paroli kun iu — (Li elir as tra la superapordo maldekstre.)

FRAŬLINO HESSELKarsten; vi parolas kvaza ŭ ni venis por frakasi vin. Permesu do almi diri, el kia erco li estas, ĉi tiu perdita filo, kiun via moralasocio evitas kvaza ŭ iun pestinfektitan. Li povas senesti de vi, ĉarnun li estas forvoja ĝinta.

KONSULO BERNICKSed li revenos —

FRAŬLINO HESSELJohan neniam revenos. Li forvoja ĝis por ĉiam, kaj Dina kunvoja ĝis.

KONSULO BERNICKNe revenos? Kaj Dina kunvoja ĝis kun li?

FRAŬLINO HESSELJes, por fari ĝi lia edzino. Tiel tiuj du frapas la viza ĝon de viadeca socio, kiel mi iam — nu!

KONSULO BERNICKForvoja ĝis; — anka ŭ ŝi — kun “Indian Girl” —!

FRAŬLINO HESSELNe; tian karan kargon li ne kura ĝis konfidi al tiu malmorala bando.Johan kaj Dina forvoja ĝas per “La Palmo”.

KONSULO BERNICKAĥ! Kaj do — senutile — (iras rapide kaj malferme tir as la pordonal sia ĉambro kaj krias enen) Krap, haltigu “Indian Girl”; ĝi nedevas forveli ĉi-vespere!

PLENRAJTIGITO KRAP(interne) “Indian Girl” jam velas surmare, sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICK(fermas la pordon kaj diras senforte) Tro malfrue, — kaj senutile —

FRAŬLINO HESSELKion vi aludas?

KONSULO BERNICKNenion, nenion. Foriru de mi —!

FRAŬLINO HESSELHm; vidu jen, Karsten. Johan dirigas al vi, ke li k onfidas al mi lanomon kaj famon, kiun li iam pruntedonis al vi, kaj anka ŭ _tiun_,kiun vi rabis de li, dum li estis for. Johan silent as; kaj mi povasagi kaj pretendi en tiu afero, kiel pla ĉas al mi. Vidu, jen mi tenasviajn du leterojn en mia mano.

KONSULO BERNICKVi havas ilin! Kaj nun — nun vi volas — jam ĉi-vespere, — eblekiam la standarda procesio —

FRAŬLINO HESSEL

Mi ne revenis hejmen por riveli vin, sed por tremig i vin tiel, ke vilibervole parolu. Mi ne sukcesis. Do restu staranta en la mensogo.Jen vidu; mi ŝiras viajn leterojn en pecojn. Prenu la pecojn; jen vihavas ilin. Nun estas nenio, kio atestas kontra ŭ vi, Karsten. Nun viestas sekura; estu nun anka ŭ feli ĉa, — se vi povos.

KONSULO BERNICK(traskuita) Lona, — kial vi tion ĉi ne pli frue faris! Nun estastro malfrue; nun la tuta vivo estas perdita por mi; mi ne povasdaŭrigi mian vivon post tiu ĉi tago.

FRAŬLINO HESSELKio estas okazinta?

KONSULO BERNICKNe demandu. — Sed tamen mi _devas_ vivi! Mi _volas_ vivi — porOlaf. Li restarigos ĉion kaj ĉion rebonigos —

FRAŬLINO HESSELKarsten —! (_Hilmar Tønnesen_ rapide revenas)

HILMAR TØNNESENNeniu trovebla; for; e ĉ ne Betty!

KONSULO BERNICKKio estas al vi?

HILMAR TØNNESENMi ne kura ĝas diri.

KONSULO BERNICKKio estas? Vi nepre diru al mi!

HILMAR TØNNESENNu do; Olaf forkuris kun “Indian Girl”.

KONSULO BERNICK( ŝanceli ĝas malanta ŭen) Olaf — kun “Indian Girl”! Ne, ne!

FRAŬLINO HESSELJes, li estas! Nun mi komprenas —; mi vidis lin sal tanta tra lafenestro.

KONSULO BERNICK( ĉe la pordo de sia ĉambro krianta senespere) Krap, haltigu “IndianGirl” por kiu ajn prezo!

PLENRAJTIGITO KRAP(elvenas) Neeblas, sinjoro konsulo. Kiel Vi povas i magi al Vi —?

KONSULO BERNICKNi devas haltigi ĝin; Olaf estas sur ŝipe!

PLENRAJTIGITO KRAPKion vi diras!

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(elvenas) Olaf forkurinta? Neeblas!

KOMERCISTO SANDSTAD(venas) Li resendi ĝos per la piloto, sinjoro konsulo.

HILMAR TØNNESENNe, ne; li skribis al mi; (montras la bileton) Li s kribas, ke likaŝos sin en la kargo, ĝis ili estos sur libera maro.

KONSULO BERNICKMi neniam plu vidos lin!

GRANDKOMERCISTO RUMMELHo, kia babila ĵo; forta kaj bona ŝipo, nove riparita —

KOMERCISTO VIGELAND(kiu anka ŭ elvenis) — de Via propra ŝipfarejo, sinjoro konsulo!

KONSULO BERNICKMi neniam plu revidos lin, mi diras. Mi perdis lin, Lona, kaj — nunmi vidas — ke mi neniam posedis lin. (a ŭskultas) Kio estas tio?

GRANDKOMERCISTO RUMMELMuziko. Nun venas la standardprocesio.

KONSULO BERNICKMi ne povas, mi ne volas akcepti iun!

GRANDKOMERCISTO RUMMELPri kio vi pensas? Tute ne eblas.

KOMERCISTO SANDSTADNeeblas, sinjoro konsulo; pripensu tion, kio estas por viendan ĝerigita.

KONSULO BERNICKKiom tio nun valoras por mi? Por kiu mi nun laboru?

GRANDKOMERCISTO RUMMELĈu tiel vi povu demandi? Vi ja havas nin kaj la soci o.

KOMERCISTO VIGELANDJes, vera vorto.

KOMERCISTO SANDSTADKaj la konsulo do ne forgesas, ke ni —

(_Fra ŭlino Bernick_ venas tra la pordo maldekstra supre. La muzikoaŭdi ĝas malla ŭte, fore malsupre en la strato.)

FRAŬLINO BERNICKNun venas la procesio; sed Betty ne estas hejme; mi ne komprenas kieŝi —

KONSULO BERNICKNe hejme! Jen vi vidas, Lona; neniun subtenon, nek en ĝojo, nek enaflikto.

GRANDKOMERCISTO RUMMELFortiru la kurtenojn! Venu min helpi, sinjoro Krap. Venu anka ŭ vi,sinjoro Sandstad. Beda ŭrinda afero, ke la familio ĝuste nun estasdisigita; tute kontra ŭ la programo.

(La kurtenoj fortiri ĝas de la fenestroj kaj la pordo. Oni vidas latutan straton iluminata. Sur la domo transstrata es tas grandatraluma ĵo kun la enskribo: “Vivu Karsten Bernick, la kolono de niasocio!”.)

KONSULO BERNICK(pa ŝas malanta ŭen eviteme) For tio ĉi! Mi ne volas vidi tion!Estingu, estingu!

GRANDKOMERCISTO RUMMELRespekte demandite, ĉu vi ne estas tute prudenta?

FRAŬLINO BERNICKKio estas al li, Lona?

FRAŬLINO HESSELTŝŝ! (parolas malla ŭte kun ŝi)

KONSULO BERNICKFor tiu mokanta enskribo, mi diras! Ĉu vi ne vidas, ke ĉiuj tiujlumoj el ŝovas la langon al ni?

GRANDKOMERCISTO RUMMELNe, nun mi devas konfesi —

KONSULO BERNICKHo, kion vi komprenas —! Sed mi, mi —! Ĉio tio estas lumo enkadavrejo!

PLENRAJTIGITO KRAPHm!

GRANDKOMERCISTO RUMMELNe, sed haltu nun, — vi tro aflikti ĝas.

KOMERCISTO SANDSTADLa knabo faros voja ĝon trans la Atlantiko, kaj jen vi havos linreen.

KOMERCISTO VIGELANDFidu al la mano de la ĉiopotenculo, sinjoro konsulo.

GRANDKOMERCISTO RUMMELKaj al la ŝipo, Bernick; ĝi ja ne estas subakvi ĝinda, mi scias.

PLENRAJTIGITO KRAPHm —

GRANDKOMERCISTO RUMMELJes, se estus unu el tiuj na ĝantaj kadavrokestoj, pri kiuj oniaŭdas en la grandaj socioj —

KONSULO BERNICKMi sentas miajn harojn grizi ĝi en ĉi tiu momento.

(_Sinjorino Bernick_, kun granda ŝalo super la kapo, envenas tra laĝardena pordo.)

SINJORINO BERNICKKarsten, Karsten, ĉu vi scias —?

KONSULO BERNICKJes, mi scias —; sed vi, — vi, kiu nenion vidas, — vi, kiu nehavas patrinan okulon por li —!

SINJORINO BERNICKHo, a ŭskultu do —!

KONSULO BERNICKKial vi ne atentis pri li? Nun mi perdis lin. Redon u lin al mi, se vipovas.

SINJORINO BERNICKJes, mi povas; mi havas lin!

KONSULO BERNICKVi havas lin!

LA SINJOROJAh!

HILMAR TØNNESENNu, tion mi ja pensis.

FRAŬLINO BERNICKVi ricevis lin reen, Karsten!

FRAŬLINO HESSELJes, nun anka ŭ gajnu lin.

KONSULO BERNICKVi havas lin! Ĉu estas vero, kion vi diras? Kie li estas?

SINJORINO BERNICKTion vi ne scios, anta ŭ ol vi estos lin pardoninta.

KONSULO BERNICKHo ĉu, pardonis —! Sed kiel vi scii ĝis —?

SINJORINO BERNICKĈu vi ne kredas, ke patrino vidas? Mi estis en morta timo por ke viion scius. Kelkaj vortoj kiujn li hazarde ekdiris h iera ŭ —; kajĉar lia ĉambro estis malplena, kaj dorsosako kaj vesta ĵoj estisfor —

KONSULO BERNICKJes, jes —?

SINJORINO BERNICKMi kuris; trovis A ŭne; ni elvelis en lia velboato; la usona ŝipoestis ekvelonta. Dank' al Dio ke ni venis en ĝusta tempo, — grimpissur ŝipen, — ser ĉis en la holdo, — trovis lin. Ho, Karsten, vi nedevas puni lin!

KONSULO BERNICKBetty!

SINJORINO BERNICKKaj anka ŭ ne A ŭne!

KONSULO BERNICKAŭne? Kion vi scias pri li? Ĉu “Indian Girl” denove estas velanta?

SINJORINO BERNICKNe, tio ja estas la afero —

KONSULO BERNICKDiru, diru!

SINJORINO BERNICKAŭne estis same skuata kiel mi; la ser ĉo da ŭris; mallumi ĝis,kaj la piloto protestis; kaj jen A ŭne kura ĝis — en via nomo —

KONSULO BERNICKNu?

SINJORINO BERNICKHaltigi la ŝipon ĝis morga ŭ.

PLENRAJTIGITO KRAPHm —

KONSULO BERNICKHo, kia nedirebla feli ĉo!

SINJORINO BERNICKVi ne estas kolera?

KONSULO BERNICKHo, kia supermezuro de feli ĉo, Betty!

GRANDKOMERCISTO RUMMELVi do estas tro konscienca.

HILMAR TØNNESENJes, tuj kiam estas pri eta batalo kun la elementoj , ja — uf!

PLENRAJTIGITO KRAP(supre ĉe la fenestroj) Nun la procesio venas tra la ĝardena pordo,sinjoro konsulo.

KONSULO BERNICKJes, nun ili povas veni.

GRANDKOMERCISTO RUMMELLa tuta ĝardeno pleni ĝas de homoj.

KOMERCISTO SANDSTADLa tuta strato estas plen ŝtopita.

GRANDKOMERCISTO RUMMELLa tuta urbo estas surpiede, Bernick. Tio ĉi vere estas ardigamomento.

KOMERCISTO VIGELANDNi prenu tion per humila animo, sinjoro Rummel.

GRANDKOMERCISTO RUMMELĈiuj standardoj estas kunportataj. Kia procesio! Jen la festkomitatokun adjunkto Rørlund anta ŭe.

KONSULO BERNICKKe ili venu, mi diras!

GRANDKOMERCISTO RUMMELSed a ŭskultu; la skuita animstato, en kiu vi estas —

KONSULO BERNICKKiel?

GRANDKOMERCISTO RUMMELMi ne estos neinklina preni la vorton en via nomo.

KONSULO BERNICKNe dankon; ĉi-vespere mi mem parolos.

GRANDKOMERCISTO RUMMELSed ĉu vi anka ŭ scias, kion vi devas diri?

KONSULO BERNICKJes, fidu min, Rummel, — nun mi scias, kion mi deva s diri.

(La muziko dumtempe ĉesis. La ĝardena pordo malfermi ĝas. _AdjunktoRørlund_ anta ŭanta la festkomitaton entretas, akompanata de _kelk ajdungitaj servistoj_, kiuj portas kovritan korbon. P ost ili venas _labur ĝoj de la urbo_ el ĉiuj tavoloj, tiom kiom trovas lokon en lasalono. Senfina nombro da standardoj kaj flagoj vid i ĝas ekstere enla ĝardeno kaj sur la strato.)

ADJUNKTO RØRLUND

Alte estimata sinjoro konsulo! Mi vidas el la surpr izo, kiupentri ĝas en via viza ĝo, ke ni ĉi tie kiel neatenditaj gastojŝovas nin enen al vi en vian feli ĉan familian rondon, en vian pacanhejmon, ĉirka ŭita de honestaj kaj agemaj amikoj kaj kuncivitanoj.Sed estis por ni kora bezono porti al vi nian salut on. Ne estasla unua fojo, ke tia ĵo okazas, tamen la unua fojo en tia vastamezuro. Ni multfoje portis al Vi nian dankon pro la ampleksa moralafundamento, sur kiu Vi, tiel dirite, konstruis nian socion. Ĉi tiunfojon ni salutas Vin ĉefe kiel la klarvidan, senlacan, neegoisman,eĉ memoferan kuncivitanon, kiu kaptis la iniciativon por entrepreno,kiu la ŭ la opinio de ĉiuj spertuloj donos potencan anta ŭenpuŝonal la prospero kaj bonstato de tiu ĉi socio.

VOĈOJ INTER LA AMASOBravo, bravo!

ADJUNKTO RØRLUNDSinjoro konsulo, dum vico da jaroj vi donis brilan ekzemplon al niaurbo. Ĉi tie mi ne parolas pri via modela familia vivo, an kaŭ nepri Via senmakula morala konduto entute. Tia ĵoj estu referencitajal la sekreta ĉambreto kaj ne al la festsalono! Sed mi parolas privia bur ĝa aktiveco, tia, kia ĝi ku ŝas malferma al ĉiuj okuloj.Bone ekipitaj ŝipoj velas el viaj ŝipfarejoj, kaj montras la flagonsur la plej foraj maroj. Multnombra kaj feli ĉa laboristaro estimasvin kiel patron. Vokante al vivo novajn profesiajn bran ĉojn vifondis la bonfarton de centoj da familioj. Per alia j vortoj — Viestas la fundamenta kolono de tiu ĉi socio en eminenta signifo.

VOĈOJAŭskultu, a ŭskultu, bravo!

ADJUNKTO RØRLUNDKaj ĝuste ĉi tiu malegoisma aspekto, kiu karakterizas ĉiun viankonduton, estas tio, kio impresas tiel nedireble bo nfare, precipe enĉi tiuj tempoj. Vi nun estas havigonta al ni — jes, mi ne hezitasmencii la vorton proza ĵe kaj rekte — fervojon.

MULTAJ VOĈOJBravo! Bravo!

ADJUNKTO RØRLUNDSed tiu entrepreno aspekte renkontas malfacila ĵojn, precipediktitajn de malvastaj egoismaj celoj.

VOĈOJAŭskultu; a ŭskultu!

ADJUNKTO RØRLUNDNe restis ja nesciate, ke certaj individoj, kiuj ne apartenas al niasocio, estas anta ŭvenintaj al la laboremaj bur ĝoj de nia loko, kajekposedi ĝis de certaj avanta ĝoj, kiuj rajte venus profite al niapropra urbo.

VOĈOJJes, jes! A ŭskultu!

ADJUNKTO RØRLUNDTiu beda ŭrinda fakto estas kompreneble veninta al Via scio, sinjorokonsulo. Sed tamen ne malpli vi persiste da ŭrigas vian entreprenon,bone sciante, ke ŝtatano ne nur atentu pri sia propra komunumo.

DIVERSAJ VOĈOJHm! Ne; ne! Jes; jes!

ADJUNKTO RØRLUNDDo estas la homo kiel bur ĝo en la ŝtato, — la viro kiel li estu

kaj devas esti, — al kiu ni ĉi-vespere en vi salutu. Ke viaentrepreno fari ĝu al vera kaj da ŭra prospero por tiu ĉi socio!La fervojo certe povos fari ĝi vojo per kiu ni riskos alkondukiruinigajn elementojn de ekstere, sed anka ŭ fari ĝi vojo, kiu rapidekvitigas nin pri ili. Kaj de fiaj elementoj de ekst ere ni ja nepovas, e ĉ nun, teni nin liberaj. Sed ke ni ĝuste nun ĉi tiunfestenan vesperon, post kio la onidiro sciigas, suk cese kaj plirapide ol atendite, kviti ĝis de tiaj elementoj —

VOĈOJTŝŝ! T ŝŝ!

ADJUNKTO RØRLUND— tion mi prenas kiel feli ĉa anta ŭdiro por la entrepreno. Ke mitu ŝas tiun punkton ĉi _tie_, montras ke ni trovi ĝas en domo, kiela etika postulo meti ĝas pli alten ol la familia ligo.

VOĈOJAŭskultu! Bravo!

KONSULO BERNICK(samtempe) Permesu al mi —

ADJUNKTO RØRLUNDNur malmultaj vortoj ankora ŭ, sinjoro konsulo. Kion vi plenumis enĉi tiu komunumo, vi certe ne plenumis kun la subinte nco, ke vi memel ĝi tirus realan avanta ĝon. Sed etan signon de la rekonado deviaj kuncivitanoj vi do ne rifuzos, kaj tion ja abs olute ne en tiuĉi grava momento, kiam ni, la ŭ la certigo de spertaj homoj, starasĉe la komenco de nova tempo.

MULTAJ VOĈOJBravo! A ŭskultu! A ŭskultu!

(Li donas al la dungitaj servistoj signon; ili alpo rtas la korbon pliproksimen; la membroj de la festkomitato dum tio, k io sekvas,elprenas kaj prezentas la a ĵojn pri kiuj paroli ĝos.)

ADJUNKTO RØRLUNDNun estas do por ni la tasko prezenti al Vi ar ĝentan kafoservicon.Ke ĝi beligu Vian tablon, kiam ni estontece kiel tiom o fte anta ŭe,kolekti ĝos en tiu ĉi gastama domo. Kaj anka ŭ Vin, miaj sinjoroj,kiuj tiel prete asistis al nia plej elstara civitan o, ni petasakcepti etan memora ĵon. Tiu ĉi ar ĝenta pokalo estas por Vi,grandkomercisto Rummel. Vi ofte, en elokventaj vort oj, sub la tintadode pokaloj defendis la bur ĝajn interesojn de tiu ĉi socio; ke viofte trovu indajn okaza ĵojn por levi kaj malplenigi ĉi tiunpokalon. — Al Vi, sinjoro komercisto Sandstad, mi t ransdonas tiunĉi albumon kun fotografa ĵoj de kuncivitanoj. Via konata kajrekonata humaneco metis vin en tiun agrablan staton nombri amikojnene en ĉiuj partioj en la socio. — Kaj al Vi, sinjoro komer cistoVigeland, por ornama ĵo en via sekreta ĉambreto, mi povas prezentitiun ĉi doman predikaron sur veleno kaj en luksa bindo. D um lamaturiganta influo de la jaroj vi atingis al serioz a vivkoncepto;Via agado en la ĉiutaga ĵoj dum vico da jaroj estis purigita kajnobeligita de la penso pri tio pli alta kaj pri tio transa. (turnassin al la amaso) Kaj per tio ĉi, miaj amikoj, vivuon por konsuloBernick kaj liaj kunbatalantoj! Vivuon por la kolon oj de nia socio!

LA TUTA KUNVENAROVivu konsulo Bernick! Vivu la kolonoj de la socio! Hura, hura, hura!

FRAŬLINO HESSELBonfeli ĉon, bofrato!

(Atendoplena silento.)

KONSULO BERNICK(komencas serioze kaj malrapide) Miaj kuncivitanoj, — per viaprezidanto diri ĝis, ke ni staras anta ŭ la komenco de nova tempo, —kaj mi esperas ke fari ĝos tiel. Sed se tio okazu, ni devas proprigial ni la veron, — la veron, kiu ĝis ĉi-vespere, ĝenerale kaj enĉiuj rilatoj, estis sendoma en tiu ĉi socio.

(Surprizo inter la ĉirka ŭstarantoj.)

KONSULO BERNICKMi devas nun komenci refutante la la ŭdvortojn, per kiuj Vi,adjunkto, la ŭ kutimo kaj uzo ĉe tiaj okaza ĵoj, super ŝutis min. Mine meritas ilin; ĉar ĝis hodia ŭ mi ne estis iu malegoisma viro.Eĉ se mi ne ĉiam aspiris monan avanta ĝon, mi tamen estas konscia,ke avido kaj deziro al potenco, influo, presti ĝo estis la motivapotenco en la plimulto de miaj agoj.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(duonla ŭte) Kio nun?

KONSULO BERNICKVidalvide al miaj sambur ĝanoj mi ne ripro ĉas min; ĉar mi kura ĝasekstari en la anta ŭa linio inter la plej lertaj ĉi tie ĉe ni.

MULTAJ VOĈOJJes, jes, jes!

KONSULO BERNICKSed tio, pro kio mi ripro ĉas min mem estas, ke mi ofte promalforteco agis inside, ĉar mi konis kaj timis la emon de nia sociovideti malpurajn motivojn malanta ŭ ĉio, kion homo ĉi tieentreprenas. Kaj nun mi venas al la punkto, kiu kon cernas tion ĉi.

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(maltrankvila) Hm — hm!

KONSULO BERNICKDisvasti ĝas onidiroj pri grandaj a ĉetoj de bienoj supre en lalando. Tiujn bienojn mi a ĉetis, ĉiujn, mi sola.

DUONLAŬTAJ VOĈOJKion li diras? La konsulo? Konsulo Bernick?

KONSULO BERNICKĜis nun ili estas en mia mano. Kompreneble mi konfid is min al miajkunlaborantoj, la sinjoroj Rummel, Vigeland kaj San dstad, kaj nisamopiniis pri —

GRANDKOMERCISTO RUMMELNe estas vero! Pruvo — pruvo —!

KOMERCISTO VIGELANDNi ne samopiniis pri io ajn!

KOMERCISTO SANDSTADNe, nun mi do devas diri —

KONSULO BERNICKEstas tute ĝuste; ni ankora ŭ ne samopiniis pri tio, kion mi volismencii. Sed mi certe esperas, ke la tri sinjoroj ak ordi ĝos kun mi,kiam mi rakontos, ke mi ĉi-vespere samopiniis kun mi mem, ke ĉitiuj bienoj oferti ĝos al ĝenerala mendo de akcioj; kiu ajn kiuvolas, povas preni parton en ili.

MULTAJ VOĈOJ

Hura! Vivu konsulo Bernick!

GRANDKOMERCISTO RUMMEL(malla ŭte al _konsulo Bernick_) Kia fia perfido —!

KOMERCISTO SANDSTAD(same) Do trompis nin —!

KOMERCISTO VIGELANDNu, do la diablo ŝiru —! Ho kruco, kion mi estas diranta?

LA AMASO(ekstere) Hura, hura, hura!

KONSULO BERNICKSilenton, miaj sinjoroj. Mi ne meritas ĉi tiun saluton; ĉar tio,kion mi nun decidis, ne estis de komence mia intenc o. Mia intencoestis rezervi ĉion por mi mem, kaj mi da ŭre havas la opinion, keĉi tiuj bienoj plej bone estos utiligataj, se ili re stos kune en unumano. Sed oni povas elekti. Se oni tion deziras, mi estas pretaadministri ilin la ŭ plej bona ju ĝo.

VOĈOJJes! Jes! Jes!

KONSULO BERNICKSed unue miaj kuncivitanoj devas koni min ĝisfunde. Ke ĉiu opuloesploru sin mem, kaj ke tio estu decidita, ke ekde ĉi-vesperekomenci ĝas nova tempo. La malnova, kun sia ŝminka ĵo, kun siahipokriteco kaj sia falso, kun sia mensoga dececo k aj siaj mizerajkonsideroj, staru por ni kiel muzeo, malferma por i nstruo; kaj al ĉitiu muzeo ni donacas, — ĉu ne, miaj sinjoroj? — la kafoservicon,la pokalon kaj la albumon kaj la dompredikaron sur veleno kaj enluksa binda ĵo.

GRANDKOMERCISTO RUMMELJes, kompreneble.

KOMERCISTO VIGELAND(murmuras) Ĉar Vi prenis la alia ĵojn, do —

KOMERCISTO SANDSTADBonvolu.

KONSULO BERNICKKaj nun la ĉefa reguligo kun mia socio. Diri ĝis ke fiaj elementojforlasis nin ĉi-vespere. Mi povas aldoni, kion oni ne scias: La v iroal kiu celi ĝas, ne forvoja ĝis sola; lin akompanis por fari ĝi liaedzino —

FRAŬLINO HESSEL(la ŭte) Dina Dorf!

ADJUNKTO RØRLUNDĈu!

SINJORINO BERNICKKion vi diras! (granda movi ĝo)

ADJUNKTO RØRLUNDFuĝis? Forkurinta — kun _li!_ Neeblas!

KONSULO BERNICKPor fari ĝi lia edzino, sinjoro adjunkto. Kaj mi aldonas pli.(malla ŭte) Betty, regu vin, kaj portu tion, kio nun venas. (la ŭte)Mi diras: Levu la ĉapelon por tiu viro; ĉar li grandanime prenis la

pekon de aliulo sur sin. Miaj samcivitanoj, mi vola s penetri el lamalvero; ĝi estis preta venenigi ĉiun opan fibron en mi. Vi sciuĉion. _Mi_ estis anta ŭ dek kvin jaroj la kulpulo.

SINJORINO BERNICK(malrapide kaj treme) Karsten!

FRAŬLINO BERNICK(same) A ĥ, Johan —!

FRAŬLINO HESSELJen vi fine revenkis vin mem!

(Konsternita surprizo inter la ĉeestantaro.)

KONSULO BERNICKJes, miaj samcivitanoj, mi estis la kulpulo, kaj li forvoja ĝis. Lamalicajn kaj malverajn onidirojn, kiuj poste disvas ti ĝis, ne povashoma potenco kontra ŭ-pruvi. Sed pro tio mi ne kura ĝas plendi.Anta ŭ dek kvin jaroj mi alti ĝis pere de tiuj onidiroj; se mi nunpro ili falu, pri tio ĉiu ajn konsideru en si mem.

ADJUNKTO RØRLUNDKia fulma frapo! La elstarulo de la urbo —! (malla ŭte al _sinjorinoBernick_) Ho, kiel mi beda ŭras vin, sinjorino!

HILMAR TØNNESENKia konfeso! Nu, jen mi diru —!

KONSULO BERNICKSed neniu decido ĉi-vespere. Mi petas ĉiu ajn iri al la sia, —pripensi, — rigardi en si mem. Kiam trankvilo regas la animojn,montri ĝos, ĉu mi perdis a ŭ gajnis parolante. Adia ŭ! Mi ankora ŭhavas multon, multon por penti; sed tio koncernas n ur miankonsciencon. Bonan nokton! For la festa luksa ĵo. Tion ni ĉiujsentas, ke tia ĵo ne havas sian ĝustan lokon ĉi tie.

ADJUNKTO RØRLUNDCerte ne. (malla ŭte al _sinjorino Bernick_) Forkurinta! Ŝi do estisal mi tute maldigna. (duonla ŭte al la festkomitato) Jes, miajsinjoroj, post tio ĉi mi opinias, ke plej bone estas, ke ni foriruen kompleta silento.

HILMAR TØNNESENKiel oni de nun povu teni alte la standardon de la ideo, tio —. Uf!

(La informo intertempe iris flustre de bu ŝo al bu ŝo. Ĉiujpartoprenantoj en la standarda procesio foriras tra la ĝardeno._Rummel, Sandstad_ kaj _Vigeland_ foriras dum vigla , sed malla ŭtadisputo. _Hilmar Tønnesen_ ŝteliras elen dekstre. En silento restasen la salono _konsulo Bernick, sinjorino Bernick, f ra ŭlino Bernick,fra ŭlino Hessel_ kaj _plenrajtigito Krap_.)

KONSULO BERNICKBetty, ĉu vi havas pardonon por mi?

SINJORINO BERNICK(rigardas lin ridete) Sciu, Karsten, ke nun vi malf ermis por mi laplej ĝojan esperon dum multaj jaroj!

KONSULO BERNICKKiel —?

SINJORINO BERNICKDum multaj jaroj mi kredis, ke mi iam posedis vin, sed poste perdisvin. Nun mi scias, ke mi neniam posedis vin; sed mi gajnu vin.

KONSULO BERNICK( ĉirka ŭbrakas ŝin) Ho, Betty, vi jam _gajnis_ min! Tra Lona miunue lernis koni vin. Sed nun Olaf venu.

SINJORINO BERNICKJes, nun vi ricevu lin. — Sinjoro Krap —!

( Ŝi parolas malla ŭte kun li en la fono. Li eliras tra la ĝardenapordo. Dum tio kio sekvas estingi ĝas la ŭvice ĉiuj traluma ĵoj kajlumoj en la domoj.)

KONSULO BERNICK(malla ŭte) Dankon, Lona, vi savis la plej bonan en mi — ka j por mi.

FRAŬLINO HESSELĈu ion alian mi volis?

KONSULO BERNICKNu ĉu, — a ŭ ĉu ne? Mi ne tute komprenas vin.

FRAŬLINO HESSELHm —

KONSULO BERNICKDo ne malamo? Ne ven ĝo? Kial vi do revenis transen?

FRAŬLINO HESSELMalnova amikeco ne rustas.

KONSULO BERNICKLona!

FRAŬLINO HESSELKiam Johan rakontis al mi tion pri la mensogo, mi ĵuris en mi mem:La heroo de mia juneco staru libera kaj vera.

KONSULO BERNICKHo, kiom malmulte mi mizera homo meritis tion de vi !

FRAŬLINO HESSELJes, se ni virinoj demandus pri la gajno, Karsten — !

(_ Ŝipkonstruisto A ŭne_ venas kun _Olaf_ de la ĝardeno.)

KONSULO BERNICK(al li renkonte) Olaf!

OLAFPatro, mi promesas, ke mi neniam plu —

KONSULO BERNICKForkuros?

OLAFJes, jes, tion mi promesas al vi, patro.

KONSULO BERNICKKaj mi promesas al vi, ke vi neniam ekhavos ka ŭzon por tio. De nunvi kresku, ne kiel heredanto de _mia_ vivotasko, se d kiel tiu, kiumem havas vivotaskon atendanta.

OLAFKaj ĉu mi anka ŭ rajtas fari ĝi, kion mi volas?

KONSULO BERNICK

Jes vi rajtas.

OLAFDankon. Do mi ne volas fari ĝi kolono de la socio.

KONSULO BERNICKNu? Kial ne?

OLAFNe, ĉar mi kredas, ke tio estas vere teda.

KONSULO BERNICKVi fari ĝu vi mem, Olaf; kaj la sekvo iru kiel ĝi povas. — Kaj Vi,Aŭne —

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEMi scias, sinjoro konsulo; mi havas mian maldungon.

KONSULO BERNICKNi da ŭrigos kune, A ŭne; kaj pardonu al mi —

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEKiel? La ŝipo do ne forvelos ĉi-vespere.

KONSULO BERNICKĜi e ĉ ne forvelos morga ŭ. Mi donis al Vi tro mallongan tempolimon.Ĝi bezonas pli profundan inspekton.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEOkazu, sinjoro konsulo — kaj e ĉ per novaj ma ŝinoj!

KONSULO BERNICKTiel estu. Sed profunde kaj honeste. Estas multo ĉe ni, kiu bezonasprofundan kaj honestan riparon. Nun, bonan nokton, Aŭne.

ŜIPKONSTRUISTO AŬNEBonan nokton, sinjoro konsulo; — kaj dankon, dankon , dankon! (Lieliras dekstre.)

SINJORINO BERNICKNun ĉiuj estas for.

KONSULO BERNICKKaj ni estas solaj. Mia nomo ne plu lumas per fajra j literoj; ĉiujlumoj estingi ĝis en la fenestroj.

FRAŬLINO HESSELĈu vi dezirus ilin denove eklumigitaj?

KONSULO BERNICKNe por kiu ajn prezo en la mondo. Kie mi do estis! Vi timi ĝos, kiamvi scios tion. Nun estas kvaza ŭ mi revenis al konscio postveneni ĝo. Sed mi tion sentas, — ke mi _povos_ denove fari ĝi junakaj fre ŝa. Ho, venu pli proksimen, — tuj apude ĉirka ŭ mi. VenuBetty! Venu, Olaf, mia knabo! Kaj vi, Marta; — ŝajnas al mi, ke mine vidis vin ĉiujn tiujn ĉi jarojn.

FRAŬLINO HESSELNe, tion mi efektive kredas; via socio estas socio de fra ŭloanimoj;vi ne vidas la virinon.

KONSULO BERNICKVere, vere; kaj ĝuste tial, — nu, _tio_ staras fikse, Lona, — vine forvoja ĝos de Betty kaj mi.

SINJORINO BERNICK

Ne, Lona, tion vi ne devas!

FRAŬLINO HESSELNe, kiel mi povus defendi forvoja ĝo de vi, junuloj, kiuj komencosestabli hejmon? Ĉu mi ne estas eduka patrino? Mi kaj vi, Marta, nidu maljunaj onklinoj —. Por kio vi rigardas?

FRAŬLINO BERNICKKiel la ĉielo klari ĝas. Kiel lumas super la maro. “La Palmo” havasla feli ĉon kun si.

FRAŬLINO HESSELKaj la feli ĉon sur ŝipe.

KONSULO BERNICKKaj ni — ni havas longan seriozan labortagon atenda nta; pleje mi.Sed ke ĝi venu; kunigu vin dense al mi, vi fidelaj veroamaj virinoj._Tion_ mi anka ŭ lernis dum tiuj ĉi tagoj: Estas vi virinoj, kiujestas la kolonoj de la socio.

FRAŬLINO HESSELDo vi lernis kadukan sa ĝon, bofrato. (metas la manon peze sur lianŝultron) Ho ne; la spiritoj de vero kaj libereco, — _tiuj_ estas lakolonoj de la socio.

Kurteno

End of the Project Gutenberg EBook of La kolonoj de la socio, by Henrik Ibsen

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KOLONOJ DE LA SOCIO ***

***** This file should be named 20162-0.txt or 2016 2-0.zip *****This and all associated files of various formats wi ll be found in: http://www.gutenberg.org/2/0/1/6/20162/

Produced by Andrew Sly

Updated editions will replace the previous one--the old editionswill be renamed.

Creating the works from public domain print edition s means that noone owns a United States copyright in these works, so the Foundation(and you!) can copy and distribute it in the United States withoutpermission and without paying copyright royalties. Special rules,set forth in the General Terms of Use part of this license, apply tocopying and distributing Project Gutenberg-tm elect ronic works toprotect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and tradem ark. ProjectGutenberg is a registered trademark, and may not be used if youcharge for the eBooks, unless you receive specific permission. If youdo not charge anything for copies of this eBook, co mplying with therules is very easy. You may use this eBook for nea rly any purposesuch as creation of derivative works, reports, perf ormances andresearch. They may be modified and printed and giv en away--you may dopractically ANYTHING with public domain eBooks. Re distribution issubject to the trademark license, especially commer cialredistribution.

*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSEPLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of prom oting the freedistribution of electronic works, by using or distr ibuting this work(or any other work associated in any way with the p hrase "ProjectGutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full ProjectGutenberg-tm License (available with this file or o nline athttp://gutenberg.org/license).

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tmelectronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tmelectronic work, you indicate that you have read, u nderstand, agree toand accept all the terms of this license and intell ectual property(trademark/copyright) agreement. If you do not agr ee to abide by allthe terms of this agreement, you must cease using a nd return or destroyall copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a ProjectGutenberg-tm electronic work and you do not agree t o be bound by theterms of this agreement, you may obtain a refund fr om the person orentity to whom you paid the fee as set forth in par agraph 1.E.8.

1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark . It may only beused on or associated in any way with an electronic work by people whoagree to be bound by the terms of this agreement. There are a fewthings that you can do with most Project Gutenberg- tm electronic workseven without complying with the full terms of this agreement. Seeparagraph 1.C below. There are a lot of things you can do with ProjectGutenberg-tm electronic works if you follow the ter ms of this agreementand help preserve free future access to Project Gut enberg-tm electronicworks. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Founda tion ("the Foundation"or PGLAF), owns a compilation copyright in the coll ection of ProjectGutenberg-tm electronic works. Nearly all the indi vidual works in thecollection are in the public domain in the United S tates. If anindividual work is in the public domain in the Unit ed States and you arelocated in the United States, we do not claim a rig ht to prevent you fromcopying, distributing, performing, displaying or cr eating derivativeworks based on the work as long as all references t o Project Gutenbergare removed. Of course, we hope that you will supp ort the ProjectGutenberg-tm mission of promoting free access to el ectronic works byfreely sharing Project Gutenberg-tm works in compli ance with the terms of

this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated withthe work. You can easily comply with the terms of this agreement bykeeping this work in the same format with its attac hed full ProjectGutenberg-tm License when you share it without char ge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also governwhat you can do with this work. Copyright laws in most countries are ina constant state of change. If you are outside the United States, checkthe laws of your country in addition to the terms o f this agreementbefore downloading, copying, displaying, performing , distributing orcreating derivative works based on this work or any other ProjectGutenberg-tm work. The Foundation makes no represe ntations concerningthe copyright status of any work in any country out side the UnitedStates.

1.E. Unless you have removed all references to Pro ject Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links t o, or other immediateaccess to, the full Project Gutenberg-tm License mu st appear prominentlywhenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (a ny work on which thephrase "Project Gutenberg" appears, or with which t he phrase "ProjectGutenberg" is associated) is accessed, displayed, p erformed, viewed,copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and withalmost no restrictions whatsoever. You may copy it , give it away orre-use it under the terms of the Project Gutenberg License includedwith this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm elect ronic work is derivedfrom the public domain (does not contain a notice i ndicating that it isposted with permission of the copyright holder), th e work can be copiedand distributed to anyone in the United States with out paying any feesor charges. If you are redistributing or providing access to a workwith the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on thework, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1through 1.E.7 or obtain permission for the use of t he work and theProject Gutenberg-tm trademark as set forth in para graphs 1.E.8 or1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm elect ronic work is postedwith the permission of the copyright holder, your u se and distributionmust comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E. 7 and any additionalterms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linkedto the Project Gutenberg-tm License for all works p osted with thepermission of the copyright holder found at the beg inning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tmLicense terms from this work, or any files containi ng a part of thiswork or any other work associated with Project Gute nberg-tm.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute o r redistribute thiselectronic work, or any part of this electronic wor k, withoutprominently displaying the sentence set forth in pa ragraph 1.E.1 withactive links or immediate access to the full terms of the ProjectGutenberg-tm License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,compressed, marked up, nonproprietary or proprietar y form, including anyword processing or hypertext form. However, if you provide access to ordistribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the o fficial versionposted on the official Project Gutenberg-tm web sit e (www.gutenberg.org),you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide acopy, a means of exporting a copy, or a means of ob taining a copy uponrequest, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or otherform. Any alternate format must include the full P roject Gutenberg-tmLicense as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,performing, copying or distributing any Project Gut enberg-tm worksunless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providingaccess to or distributing Project Gutenberg-tm elec tronic works providedthat

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg-tm works calculat ed using the method you already use to calculate your applicable t axes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has agreed to donate royalties under this para graph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each dat e on which you prepare (or are legally required to prepare) y our periodic tax returns. Royalty payments should be clearly m arked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, "Information a bout donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundat ion."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days o f receipt that s/he does not agree to the terms of the full Projec t Gutenberg-tm License. You must require such a user to retu rn or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to o ther copies of Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, i f a defect in the

electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tmelectronic work or group of works on different term s than are setforth in this agreement, you must obtain permission in writing fromboth the Project Gutenberg Literary Archive Foundat ion and MichaelHart, the owner of the Project Gutenberg-tm tradema rk. Contact theFoundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerableeffort to identify, do copyright research on, trans cribe and proofreadpublic domain works in creating the Project Gutenbe rg-tmcollection. Despite these efforts, Project Gutenbe rg-tm electronicworks, and the medium on which they may be stored, may contain"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate orcorrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectualproperty infringement, a defective or damaged disk or other medium, acomputer virus, or computer codes that damage or ca nnot be read byyour equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - E xcept for the "Rightof Replacement or Refund" described in paragraph 1. F.3, the ProjectGutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the ProjectGutenberg-tm trademark, and any other party distrib uting a ProjectGutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim allliability to you for damages, costs and expenses, i ncluding legalfees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGL IGENCE, STRICTLIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSEPROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUND ATION, THETRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BELIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQU ENTIAL, PUNITIVE ORINCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE P OSSIBILITY OF SUCHDAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover adefect in this electronic work within 90 days of re ceiving it, you canreceive a refund of the money (if any) you paid for it by sending awritten explanation to the person you received the work from. If youreceived the work on a physical medium, you must re turn the medium withyour written explanation. The person or entity tha t provided you withthe defective work may elect to provide a replaceme nt copy in lieu of arefund. If you received the work electronically, t he person or entityproviding it to you may choose to give you a second opportunity toreceive the work electronically in lieu of a refund . If the second copyis also defective, you may demand a refund in writi ng without furtheropportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth

in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'A S-IS' WITH NO OTHERWARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDI NG BUT NOT LIMITED TOWARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PU RPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of cer tain impliedwarranties or the exclusion or limitation of certai n types of damages.If any disclaimer or limitation set forth in this a greement violates thelaw of the state applicable to this agreement, the agreement shall beinterpreted to make the maximum disclaimer or limit ation permitted bythe applicable state law. The invalidity or unenfo rceability of anyprovision of this agreement shall not void the rema ining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, thetrademark owner, any agent or employee of the Found ation, anyoneproviding copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordancewith this agreement, and any volunteers associated with the production,promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,harmless from all liability, costs and expenses, in cluding legal fees,that arise directly or indirectly from any of the f ollowing which you door cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tmwork, (b) alteration, modification, or additions or deletions to anyProject Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you c ause.

Section 2. Information about the Mission of Proje ct Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free di stribution ofelectronic works in formats readable by the widest variety of computersincluding obsolete, old, middle-aged and new comput ers. It existsbecause of the efforts of hundreds of volunteers an d donations frompeople in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunte ers with theassistance they need, is critical to reaching Proje ct Gutenberg-tm'sgoals and ensuring that the Project Gutenberg-tm co llection willremain freely available for generations to come. I n 2001, the ProjectGutenberg Literary Archive Foundation was created t o provide a secureand permanent future for Project Gutenberg-tm and f uture generations.To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundationand how your efforts and donations can help, see Se ctions 3 and 4and the Foundation web page at http://www.pglaf.org .

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary ArchiveFoundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation i s a non profit501(c)(3) educational corporation organized under t he laws of thestate of Mississippi and granted tax exempt status by the InternalRevenue Service. The Foundation's EIN or federal t ax identificationnumber is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is post ed athttp://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project GutenbergLiterary Archive Foundation are tax deductible to t he full extentpermitted by U.S. federal laws and your state's law s.

The Foundation's principal office is located at 455 7 Melan Dr. S.Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and emplo yees are scatteredthroughout numerous locations. Its business office is located at809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801 ) 596-1887, emailbusiness@pglaf.org. Email contact links and up to date contactinformation can be found at the Foundation's web si te and officialpage at http://pglaf.org

For additional contact information: Dr. Gregory B. Newby Chief Executive and Director gbnewby@pglaf.org

Section 4. Information about Donations to the Proj ect GutenbergLiterary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot surviv e without widespread public support and donations to carry out it s mission ofincreasing the number of public domain and licensed works that can befreely distributed in machine readable form accessi ble by the widestarray of equipment including outdated equipment. M any small donations($1 to $5,000) are particularly important to mainta ining tax exemptstatus with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the l aws regulatingcharities and charitable donations in all 50 states of the UnitedStates. Compliance requirements are not uniform an d it takes aconsiderable effort, much paperwork and many fees t o meet and keep upwith these requirements. We do not solicit donatio ns in locationswhere we have not received written confirmation of compliance. ToSEND DONATIONS or determine the status of complianc e for anyparticular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions fr om states where wehave not met the solicitation requirements, we know of no prohibitionagainst accepting unsolicited donations from donors in such states whoapproach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, bu t we cannot makeany statements concerning tax treatment of donation s received fromoutside the United States. U.S. laws alone swamp o ur small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for cu rrent donationmethods and addresses. Donations are accepted in a number of otherways including checks, online payments and credit c ard donations.To donate, please visit: http://pglaf.org/donate

Section 5. General Information About Project Guten berg-tm electronicworks.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tmconcept of a library of electronic works that could be freely sharedwith anyone. For thirty years, he produced and dis tributed ProjectGutenberg-tm eBooks with only a loose network of vo lunteer support.

Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printededitions, all of which are confirmed as Public Doma in in the U.S.unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarilykeep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our Web site which has the mai n PG search facility:

http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gu tenberg-tm,including how to make donations to the Project Gute nberg LiteraryArchive Foundation, how to help produce our new eBo oks, and how tosubscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.