Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/192 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlatun (april) 30, 2018 thaw|anni (monday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking :6th. March. , 2018 to 27th March . 2018 delivery :30-04-2018 (MOn) Time : 9AM ll stock last stOCK : 280 @rate:Rs. 762/- Mobile Legends On- line Tournament CCpur: HZLS Mobile Legends Tournament Or- ganizing Committee chun May 6, 2018 a inthawk khin Mobile Legends On- line Tournament huoihawt an tum. A \hang nuom han -Blessed Pharmacy, Saikawt; A |ha bek Bek Store, Rengkai; Parate En- terprise, Sielmat le Max Computer, Muolvaiphei haiah form lain May 5, 2018 chenin Registra- tion thaw thei ning a tih. 1. Prize: Winner Rs. 3000, Most MVP from winning team: Rs. 300; Most Savage (From Semi Final) : Rs.500. Martyrs’ Badminton Tournament CCpur: HMARTOB huoihawtnaa Hmar Martyrs Day ding le inzawma Foot- ball tournament nei mek a ni a. Hi le inzawm bawk hin May 7-12, 2018 inkar sung khin HMARTOB huoi- hawtnain Hmar Martyrs’ Badminton Tournament um a tih. Hi taka \hang nuom hai ta dingin Parate Enterprise, Lighthouse Lane; Life Cafe, Rengkai Road; HMAR- TOB Office, Rengkai le Ka- min Shop, Synod Building haiah Entry form lak thei ning a ta, May 6, 2018 dar 12 hma chenin entry form hi peklut thei ning a tih. Entry Fee chu- Ju- nior (U-17) - Singles & Double Rs. 100&200/-; Open - Singles & Dou- bles Rs. 100 & 200/- le Veteran (40 plus): Singles & Doubles Rs. 100 & 200/- ninga tih. Thu chieng lem hre nuom han Contact Nos. 9774213120, 7085343057, 9615794598 haia biek thei ning a tih. Vaiphei Holy Bible CCpur: April 30, 2018, 11AM khin Bethel Veng-a Vaiphei Community Cen- tral Hall-ah Manipur Pres- byterian Synod hnuoia um Khuga Sadar Presbyterian (KSP) huoihawtnain Vai- phei Holy Bible tlangzarna um a tih. Holy Bible hi Rev. Haulalven in hawng a tih. Holy Bible hi (L) Upa Kaihau Vaiphei, IDAS (retd) in an let a nih. LM Khaute khuollien in a \hang ding CCpur: May 1, 2018, 11:00AM khin Standard English H/S, Sugnu (T), Chandel District-ah Zilla Chandel Dist. huoihawt- nain Career Guidance- cum-Counselling prog. hmang an ta, hi huna hin Pu L.M. Khaute, DGP, Mani- pur khuollienin \hang a ta, John Gaidingam D, Ad- ministrative Officer-cum- Research Officer, Tribal Research Institute (TRI) Manipur functional presi- dent in \hang a tih. Career guidance prog. hi Ministry of Tribal Af- fairs, Govt. of Manipur sponsored-naa TRI le Zil- lai in \hangruola an huoi- hawt ding a nih. Khongsang Bazar- ah dawr 8 a kang imphal: April 28, 2018 zan dar 8 vel khan Noney District-a Noney Police Station huop sunga Khong- sang Bazar-ah kangmei a suok a, Dawr 8 a kang. Kangmei suok hi CRPF, Assam Rifles le tuolsung- mihai \hangruolin an \hel- mit. Kangme suok leia thi le hliem an um naw a, dawr thuomhnaw ruok chu cheng nuoitel manhu ding a kangsiet. Thlaisuongna Gas meia inthawk kangmei hi in\an ni dinga ring a nih. Chief Justice thar ding mi 3 imphal: Supreme Court of Idnia chun Mani- pur, Meghalaya, Punjab le Haryana High Court haia Chief Justice thar ding mi 3 a recommend. Manipur High Court Chief Justice dinga rec- ommend-a um chu Justice Ramalingam Sudhakar a nih. Ama hi Madras High Court a Judge senior tak le tuta J&K a transfer a um a nih. Salam an inchawitir CCpur: KACA in 21-3- 2017 a Government le Pri- vate School-hai zui le zawm dinga dan a lo siem tasa bawsie a Damkhomang, s/o Letkhohao of K. Salbung in Khengjang Koite Junior High School-a Class I in- chuklai Lalgouhau, s/o Sei- mang Kipgen punishment a pekna le inzawmin KACA chun punishment petu chu Salam an inchawitir niin KACA thusuok chun a hril. April 27, 2018 khan KACA huoihawtnain emer- bency meeting nei a ni a, a hnuoia thuhai hi an rel. Government le Private School khawm nihai sien- la zui dinga dan siem an bawsiet leiin Kuki Custom dungzuiin Vawkchal funnga inchawitir an nih, thil tlung zana inphalam taka Koite Junior High School le mi vawtu han Khengjang Inpi Sutlai ban chela Thingpui an khai pawm pek a ni leia thu a bat bata hung um a ni. Khupthang, Headmaster, Koite Junior High School in school thu bakah Lalgou- hau enkawlnaa hmang dinga sum Rs. 30,000/- a hung pek pawmpek a nih, School han Custom dungzuia thil an thawna chungah Lalgouhau sung han Pathien hminga an ngaidam thu an hril chu hri- etpui a nih ti le a hnungah thu a la hung um pei ding an leiin a bawzuitu dingin KACA ngansie a nih ti hai a nih. Chun, a chunga remtina um le inzawmin khawhnun- gah tukhawma iengkhawm an hril thei ta naw ding ti hrietpuinain mi 13 han suoi (signature) an thaw tawl. Musical Nite hlawtling takin an hmang zo CCpur: Talent Explo- ration Committee, K|P Phairam Presbytery, RPC- NEI chun April 28, 2018, 7:30PM khan Muolvaiphei RPC Biekin-ah Musical Nite hlawtling takin an hmang. Musical Nite a hin Ms Nianglunching; Ms Lisa Varte; Ms Jedidiah; Ms Grace, Mr Elvis Rochuoilo le Ms Deborah Joute han hla an sak a. Chief Guest Rev. Dr Vanlalnghakthang, General Secretary, RPC- NEI le Guest of Honour Rev. Edwin Darsanglur, Secretary, Mission Dept, RPCNEI han \halai hai ta dinga thucha \ha tak tak hrilna an nei bawk. Dr Amo chungah lawmthu an hril Jiribam: 55-Tipaimukh A/C MLA Dr Chaltonlien Amo in Chaudhurikhal khuo a inthawk Vangai fena lampui sietna hmun hai a siem pekna chungthua le Khangbor khuo chenah lam- pui siem zo a nita a, a ram mipui hai chu an lawm hle a, Ebenezer Lal\huoilien, Secretary le Lalsanglien Nungate, President, HYA Hmarphairuom Jt. Hqrts. han a ram mipui hai aiawin Dr Chaltonlien Amo kuomah lawmthu an hril. Chura-Sugnu Road siem mek chu zani zingkar a ruo hung sur lei khan a bikin Saikawt khaw lut na lamphei lai chu a pawr \ha hle. Fur ruotui hung tlak tak tak hmaa blacktopping thaw hman a ni tanaw chun tukum fur sung po chu hi lampui hraw tu han lam pawr an la hraw nawk phawt ding niin an lang. (Photo: LRS) India rama khuo po po Meivar a tlung vawng tah: PM, Narendra Modi Sukvar nuhnungtak Leisang, Kangpokpi le Off-grid ah Pakol CCPur Dist a nih imphal: Prime Minister Mr Narendra Modi chun, August 15, 2015 Indepen- dence Day nia a thuhril an- gin, India rama khuo (vil- lage) po po chu a ni tiem (dateline) ni 1000 tling hma ni 12 la umin meivar intlungtir (zawm) vawng an ni tah, tiin a hril. Thla tina a thaw dan pangngai anga All India Radio hmanga thu a hrilna (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin India mipui tamtak hringnun chu a danglam ta ding a nih” tiin Twitter-ah a tweet bawk. Minister le ama zuitu tamtakin an lawmpui thu an thawn tawl a. |henkhatin an lo kal bawk. India rama thil tlung lai chu ‘inchik thlak’ a nih tia hrilin, “Manipur-a Leisang khuo khawm India rama khaw danghai ang thovin power peka elek\ik sukvara umin ‘empowered’ a nih a. Hi thu hin India mi tin suk- lawm ngei a tih leh!” tiin a ziek bawk. Leisang khuo hi Kangpokpi district a um, in 19, mihriem 65 (pasal 31, nuhmei 34) an nih. New Delhi-a official thasuok pakhatin a hril dan chun, Modi sawrkarin a thutiem hi a sukpuitling tak tak a ni chun kum nawk 2019 General Election a ngirhmun a suk\ha ding a nih tiin a hril. Radio ah chun, “April 28 zantieng dar 5:30pm khan North East a khuo pakhat Leisang sukvar kimna dinga sukvar a nih a, history-ah India hmasawnna kalbi pawimaw tak le inchik thlak (histori- cal) la ning a tih” tiin a hril. Leisang intlungtirna nuhnungtak a ni zing laiin, off-grid a sukvar nuhnung- tak chu Pakol, Churachand- pur district a ni ve thung tiin P.V. Ramesh, Chairman and Managing Director, REC told Mint chun a hril. Sawrkar ngaia chun, khuo ah elek\ik a luta, hmangruo a uma, sungkuo 10% le school, office, health centre, etc han meivar an nei chun ‘khuo eng’ anga ngai an nih. Mi tamtakin khaw tin sukeng leia lawmpuina thu an thawn laiin Twitter hmangtu pakhat Dilip Gupta ruok chun, Uttar Pradesh-a an khuo hming hrilin, “Nilo e. Khuo po po a la var suok nawh. Kum tamtak chu kan khuoa meivar hung lut ding kan lo nghak taa chu tuchen hin a la hung tlung nawh” tiin a tweet. >>sunzawmna phek 4-ah UCM President Sunil Karam an tiemkam Assam-a BTC Model ang Manipur-ah keilut ninaw nih: Elangbam NSCN (IM) le GOI agreement in inpumkhatna a tawk chun beilet ning a tih: Karam imphal: United Com- mittee Manipur (UCM) President hlui Elangbam Johnson a term a tawp ta leia President thar dinga thlang thar, Sunil Karam chun zani khan UCM Of- fice, Lamphel, Imphal-ah an tiemkam. UCM General Secretary le Organisation Secretary dingin IPSA rep- resentatives Kh. Athouba le Ngangom Deva Meitei hai thlang tling an ni a, kum 2018-2021 term sunga Ex- ecutive members ding mi 25 ruot an ni bawk. Outgoing President Johnson Elangbam in hun hmangna-ah thu a hril a, Manipur mipui han UCM hmalakna tum tum an thlawp hlak leia lawmthu hrilin, Manipur mipuihai inpumkhatna dinga UCM hmalakna thlawp zawm pei dingin a fiel bawk. Sawrkar thlungpuiin Manipur mihai lungril le ngaituona a hriet a, chuleiin, an inpumkhatna suksie thei thil hrim hrim UCM in pawm ngai naw nih tia hrilin, Manipur sunga hnam \henkhat ‘territorial council’ hran pek dinga hril hi a hnungzuitu \ha naw tak um a tih tiin a hril. ‘Bodol- and Territorial Council model’ ang hi Manipur-ah keilut ni naw nih tiin a hril a, a term hun sung po poa mipuiin an thlawp leia law- mthu hrilin, UCM office bearers hai chu, an hmal- akna kawng iengkimah mipuiin thlawp pei dingin a ngen tawl bawk. President thar Sunil Karam chun, UCM hmalak- na ding hmasaktak chu Ma- nipur a hnam tum tumhai inzawmna suknghet ning a tih tiin a hril. National Socialist Council of Nagaland (Isak- Muivah) le Government of India (GoI) hai inremna framework agreement-in Manipur a tawk pawi chun UCM in beilet a tih tiin UCM President thar Sunil Karam chun a hril. ‘NSCN-IM issue’ ching- felna ding hin stakeholders danghai palz<t ni nawng an tih tiin a hril a, NSCN-IM le India sawrkar inbiekna in Manipur inpumkhatna a suksiet thei ding a ni chun, UCM chau ni lovin, AMU- CO, CCSK le pawl tum tum \hangruolin Manipur inpumkhatna humhal tlat an ta, India sawrkar le NSCN (IM) inbiekna le Agree- ment dungzuia Manipur ram chite khawm an hung themchang ding a ni chun, Manipur mipuihai le UCM chun thei tawpin lo kal a tih” tiin Karam chun a hril sa bawk. Diesel auto le Tata magic driv- ers han nuorna nei an tum imphal: Imphal khaw- puia Diesel auto le Tata magic hai banned-na hnuk- kir a ni naw chun vawisuna inthawk nuorna an nei ding thu zani khan Joint Admin- istration Council, All Mani- pur Under Five Tome Pas- senger Service vehicle han press meet neiin an puong. Diesel Auto le Tata magic Imphal khawpuia banned- na thu chu CM Biren Singh in April 25, 2018 huna Traf- fic Regulation and Parking Committee (TRPC) meet- ing zova chanchinbumihai hmaa a puong a nih. Zanita Manipur Press Club, Imphal hmuna press meet an neina a chun, Mani- pur sawrkarin Imphal khaw- puia Diesel Auto le Tata Magic a banned-na a hnukkir naw chun, vawisuna inthawk helna tum tum siema nuorna an nei \an ding thu JAC Con- venor in a puong. Sawrkarin ‘vehicle conversion policy’ \ha tak siem a, ‘e-Rickshaw’ hmang nekin tulai khawvel le inhme deu passenger transport vehicle ngaituo dingin JAC Convenor chun sawrkar a ph<t bawk. Lo keina Tractor hire rate an bituk CCpur: April 29, 2018, 1:00PM khan Churachan- dpur Tractor Owners As- sociation (Kangvai area) sunga Tractor nei hi chun Janglienphai-a Pu Paukhol- un, Information Secretary chengnainah inrawntlang- na an nei. Hi huna hin Lo keinaa Tractor hmang man rate an siem. Hi dungzui hin Dark- ar khatah Rs. 800 le Tota- vator Rs. 900/- ni dingin an siem a, hi rate hi thu thar um nawk hma poa hmang dingin an rel. Tractor nei hai rate suksie an um chun fine Rs. 5000/- inchawitir ning a tih tiin Association thusuok chun a hril a, mitin inzaa thlawp seng dingin an ngen bawk. May 1-ah ‘Go to Village’ mission a hawng ding; Pherzawl DC in thawktu hai an hriettir CCpur/pherzawl: CM Biren Inrawina hnu- oia BJP sawrkarin a hung induong Khung-ang Cha- tse- “Go to Village” mis- sion chu May 1, 2018 khin CM N. Biren Singh chun state level in a hawng ding a nih. Hi thil hi state sunga hmun kilkhawr taka cheng hai chenin sawrkara ham\hatna um hai an dawng a, an harsatna hai an intlun le a hmun le hmuna chingfel nghal a ni theina dinga sawrkarin an duong niin state sunga khuo tin sir hmai um lo dinga thaw tum a nih. Mr Tombikanta Singh, DC, Pherzawl District chun May 1, 2018 a 56- Than- lon A/C le 55- Tipaimukh A/C haia ‘Go to Village’ mission hawngna a \hang seng dingin hieng A/C pahni huom sunga thawktu le DLOs hai chu ma thei loa \hang dingin an hriettir. Thanlon A/C a chun ‘Go to Village’ mission hawngna (inauguration) hi Khojang village-ah nei ning a ta, Tipaimukh A/C a chun Patpuihmun khuoah mission hi hawng ning a ta, MLA Vungzagin Valte in Khojang Village le Dr Chaltonlien Amo chun Pat- puihmun a ‘Go to Village’ mission hai khuolliena \hangin hawng an tih. Chun, Executive En- gineer, Pherzawl P.H.E. Divsion, Govt. of Manipur chun Thanlon, Tipaimukh & Vangai Range Block a ‘Go to Village Block level Committee ding a ruot a, April 30, 2018 chenin EE, Pherzawl PHE Division kuoma in report dingin an hriettir. Thanlon Block a ‘Go to Village’ PHE Block Committee member din- gin Zarzolien, SO, Grade- I le Tipaimukh & Van- gai Range Block a dingin Jerusalem Infimate, SO, Grade-I hai ruot an ni a, “Go to Village’ mission hnuoia camps haia \hang a, camp zoah report kimchang taka a kuoma pelut dingin EE, Phezawl PHE Division chun an hriettir bawk. Mission sung hin mipui hai ta dingin camps hawng ning a ta, nitin 9AM-5PM sung camp hi hawng ni hlak a tih. 9AM-10AM inkar sung registration thawna huna hmang ning a ta, application hai 11AM- 1PM sung process le a ni ma zantieng 2-5PM sunga >>sunzawmna phek 4-ah CM, Speaker le Water Resource Minister han vadung an enfel imphal: Ni kum fur laia tuilienin thil tamtak a suks- iet leia tu kum tuilien nawk hma ngeia Imphal vadung \ uong pha \hatna le vapang hai siem\hatna sin fe mek chu zani khan Chief Min- ister, Assembly speaker Mr Yumnam Khemchand le Water Resources Minis- ter Mr Letpao Haokip han sin thaw lai an va sira an va enkai. Chief Minister le rawi- hai hin Imphal River va- pang hai le sinthawna hmun hran han Singjamei, Thongju le Yaiskul Assem- bly Constituency hai an sir a. Sawrkar milien tamtakin an zui bawk a. CM chun sin thaw dan a \hat lai zingin fur hun hma ngeia zofel tum dingin an fui tawl. Hriet tah angin, sawrkarin Imphal Rivr let zing zing dangna ding hin a kawl le kieng, vakam laia mi chenghai po po khawm a hnawt suok vawng tah a. Vakam hai siem\hain va- dung \uonghai pha \hat an nih. Ieng chen am tuilien a dang ding ti chu tuilien pha inhrieng a tih. CM le a team hai hin an sir chu; Singjamei Oinam Thingel, Waikhom Leikai, Mongkhang Lambi, Torban Kshetri Leikai, Singjamei Chirom Leikai, Thokchom Leikai le Loklaobung le hmun dang dang an nih. Ni kuma Manipur tuil- ien lei khan thil tamtak vai- belsie za tel man a suksiet a. Sawrkar thlungpui chun RS. 104 crore neka tam met a hung pek a, Manipur his- troty ah chu ‘tuilien \hang- puina’ a pek tamtak \um a la nih. CS Dr. J Suresh Babu lawmpuina nei thoubal: Manipur Chief Secretary Dr. J. Suresh Babu chu zani khan Information Centre audi- torium, Phousupat Leikai, Kakching-ah Joint Non Government Volunteers Organisation (JNGVO), Kakching le All Kakching Students Union (AKSU) hmalakna in lawmpuina nei a nih. Hun hmangna a hin Naorem Sanjitkumar, Chairperson, Kakching Municipal Council le Ksh. Jhaljit, Vice Chairper- son, Kakching Municipal Council hai khuollien le functional president in an \hang.

Transcript of Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani...

Page 1: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/192 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

thlatun (april) 30, 2018 thaw|anni (monday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking :6th. March. , 2018 to 27th March . 2018delivery :30-04-2018 (MOn) Time : 9AM till stock laststOCK : 280 @rate:Rs. 762/-

Mobile Legends On-line Tournament

CCpur: HZLS Mobile Legends Tournament Or-ganizing Committee chun May 6, 2018 a inthawk khin Mobile Legends On-line Tournament huoihawt an tum. A \hang nuom han -Blessed Pharmacy, Saikawt; A |ha bek Bek Store, Rengkai; Parate En-terprise, Sielmat le Max Computer, Muolvaiphei haiah form lain May 5, 2018 chenin Registra-tion thaw thei ning a tih. 1. Prize: Winner Rs. 3000, Most MVP from winning team: Rs. 300; Most Savage (From Semi Final) : Rs.500.

Martyrs’ Badminton TournamentCCpur: HMARTOB huoihawtnaa Hmar Martyrs Day ding le inzawma Foot-ball tournament nei mek a ni a. Hi le inzawm bawk hin May 7-12, 2018 inkar sung khin HMARTOB huoi-hawtnain Hmar Martyrs’ Badminton Tournament um a tih. Hi taka \hang nuom hai ta dingin Parate Enterprise, Lighthouse Lane; Life Cafe, Rengkai Road; HMAR-TOB Office, Rengkai le Ka-min Shop, Synod Building

haiah Entry form lak thei ning a ta, May 6, 2018 dar 12 hma chenin entry form hi peklut thei ning a tih. Entry Fee chu- Ju-nior (U-17) - Singles & Double Rs. 100&200/-; Open - Singles & Dou-bles Rs. 100 & 200/- le Veteran (40 plus): Singles & Doubles Rs. 100 & 200/- ninga tih. Thu chieng lem hre nuom han Contact Nos. 9774213120, 7085343057, 9615794598 haia biek thei ning a tih.

Vaiphei Holy BibleCCpur: April 30, 2018, 11AM khin Bethel Veng-a Vaiphei Community Cen-tral Hall-ah Manipur Pres-byterian Synod hnuoia um Khuga Sadar Presbyterian (KSP) huoihawtnain Vai-phei Holy Bible tlangzarna um a tih. Holy Bible hi Rev. Haulalven in hawng a tih. Holy Bible hi (L) Upa Kaihau Vaiphei, IDAS (retd) in an let a nih.

LM Khaute khuollien in a \hang ding

CCpur: May 1, 2018, 11:00AM khin Standard English H/S, Sugnu (T), Chandel District-ah Zilla Chandel Dist. huoihawt-nain Career Guidance-cum-Counselling prog. hmang an ta, hi huna hin Pu L.M. Khaute, DGP, Mani-pur khuollienin \hang a ta, John Gaidingam D, Ad-ministrative Officer-cum-Research Officer, Tribal Research Institute (TRI) Manipur functional presi-dent in \hang a tih. Career guidance prog. hi Ministry of Tribal Af-fairs, Govt. of Manipur sponsored-naa TRI le Zil-lai in \hangruola an huoi-hawt ding a nih.

Khongsang Bazar-ah dawr 8 a kang

imphal: April 28, 2018 zan dar 8 vel khan Noney District-a Noney Police Station huop sunga Khong-sang Bazar-ah kangmei a suok a, Dawr 8 a kang. Kangmei suok hi CRPF, Assam Rifles le tuolsung-mihai \hangruolin an \hel-mit. Kangme suok leia thi le hliem an um naw a, dawr thuomhnaw ruok chu cheng nuoitel manhu ding a kangsiet. Thlaisuongna Gas meia inthawk kangmei hi in\an ni dinga ring a nih.

Chief Justice thar ding mi 3

imphal: Supreme Court of Idnia chun Mani-pur, Meghalaya, Punjab le Haryana High Court haia Chief Justice thar ding mi 3 a recommend. Manipur High Court Chief Justice dinga rec-ommend-a um chu Justice Ramalingam Sudhakar a nih. Ama hi Madras High Court a Judge senior tak le tuta J&K a transfer a um a nih.

Salam an inchawitirCCpur: KACA in 21-3-2017 a Government le Pri-vate School-hai zui le zawm dinga dan a lo siem tasa bawsie a Damkhomang, s/o Letkhohao of K. Salbung in Khengjang Koite Junior High School-a Class I in-chuklai Lalgouhau, s/o Sei-mang Kipgen punishment a pekna le inzawmin KACA chun punishment petu chu Salam an inchawitir niin KACA thusuok chun a hril. April 27, 2018 khan KACA huoihawtnain emer-bency meeting nei a ni a, a hnuoia thuhai hi an rel. Government le Private School khawm nihai sien-la zui dinga dan siem an bawsiet leiin Kuki Custom dungzuiin Vawkchal funnga inchawitir an nih, thil tlung zana inphalam taka Koite

Junior High School le mi vawtu han Khengjang Inpi Sutlai ban chela Thingpui an khai pawm pek a ni leia thu a bat bata hung um a ni. Khupthang, Headmaster, Koite Junior High School in school thu bakah Lalgou-hau enkawlnaa hmang dinga sum Rs. 30,000/- a hung pek pawmpek a nih, School han Custom dungzuia thil an thawna chungah Lalgouhau sung han Pathien hminga an ngaidam thu an hril chu hri-etpui a nih ti le a hnungah thu a la hung um pei ding an leiin a bawzuitu dingin KACA ngansie a nih ti hai a nih. Chun, a chunga remtina um le inzawmin khawhnun-gah tukhawma iengkhawm an hril thei ta naw ding ti hrietpuinain mi 13 han suoi (signature) an thaw tawl.

Musical Nite hlawtling takin

an hmang zoCCpur: Talent Explo-ration Committee, K|P Phairam Presbytery, RPC-NEI chun April 28, 2018, 7:30PM khan Muolvaiphei RPC Biekin-ah Musical Nite hlawtling takin an hmang. Musical Nite a hin Ms Nianglunching; Ms Lisa Varte; Ms Jedidiah; Ms Grace, Mr Elvis Rochuoilo le Ms Deborah Joute han hla an sak a. Chief Guest Rev. Dr Vanlalnghakthang, General Secretary, RPC-NEI le Guest of Honour Rev. Edwin Darsanglur, Secretary, Mission Dept, RPCNEI han \halai hai ta dinga thucha \ha tak tak hrilna an nei bawk.

Dr Amo chungah lawmthu an hrilJiribam: 55-Tipaimukh A/C MLA Dr Chaltonlien Amo in Chaudhurikhal khuo a inthawk Vangai fena lampui sietna hmun hai a siem pekna chungthua le Khangbor khuo chenah lam-pui siem zo a nita a, a ram

mipui hai chu an lawm hle a, Ebenezer Lal\huoilien, Secretary le Lalsanglien Nungate, President, HYA Hmarphairuom Jt. Hqrts. han a ram mipui hai aiawin Dr Chaltonlien Amo kuomah lawmthu an hril.

Chura-Sugnu Road siem mek chu zani zingkar a ruo hung sur lei khan a bikin Saikawt khaw lut na lamphei

lai chu a pawr \ha hle. Fur ruotui hung tlak tak tak hmaa blacktopping thaw hman a ni tanaw chun tukum fur sung po chu hi lampui hraw tu han lam pawr an la

hraw nawk phawt ding niin an lang.

(Photo: LRS)

India rama khuo po po Meivar a tlung vawng tah: PM, Narendra ModiSukvar nuhnungtak Leisang, Kangpokpi le Off-grid ah Pakol CCPur Dist a nih

imphal: Prime Minister Mr Narendra Modi chun, August 15, 2015 Indepen-dence Day nia a thuhril an-gin, India rama khuo (vil-lage) po po chu a ni tiem (dateline) ni 1000 tling hma ni 12 la umin meivar intlungtir (zawm) vawng an ni tah, tiin a hril. Thla tina a thaw dan pangngai anga All India Radio hmanga thu a hrilna (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin India mipui tamtak hringnun chu a danglam ta ding a nih” tiin Twitter-ah a tweet bawk. Minister le ama zuitu tamtakin an lawmpui thu an

thawn tawl a. |henkhatin an lo kal bawk. India rama thil tlung lai chu ‘inchik thlak’ a nih tia

hrilin, “Manipur-a Leisang khuo khawm India rama khaw danghai ang thovin power peka elek\ik sukvara

umin ‘empowered’ a nih a. Hi thu hin India mi tin suk-lawm ngei a tih leh!” tiin a ziek bawk. Leisang khuo hi

Kangpokpi district a um, in 19, mihriem 65 (pasal 31, nuhmei 34) an nih. New Delhi-a official thasuok pakhatin a hril dan chun, Modi sawrkarin a thutiem hi a sukpuitling tak tak a ni chun kum nawk 2019 General Election a ngirhmun a suk\ha ding a nih tiin a hril. Radio ah chun, “April 28 zantieng dar 5:30pm khan North East a khuo pakhat Leisang sukvar kimna dinga sukvar a nih a, history-ah India hmasawnna kalbi pawimaw tak le inchik thlak (histori-cal) la ning a tih” tiin a hril. Leisang intlungtirna nuhnungtak a ni zing laiin, off-grid a sukvar nuhnung-tak chu Pakol, Churachand-

pur district a ni ve thung tiin P.V. Ramesh, Chairman and Managing Director, REC told Mint chun a hril. Sawrkar ngaia chun, khuo ah elek\ik a luta, hmangruo a uma, sungkuo 10% le school, office, health centre, etc han meivar an nei chun ‘khuo eng’ anga ngai an nih. Mi tamtakin khaw tin sukeng leia lawmpuina thu an thawn laiin Twitter hmangtu pakhat Dilip Gupta ruok chun, Uttar Pradesh-a an khuo hming hrilin, “Nilo e. Khuo po po a la var suok nawh. Kum tamtak chu kan khuoa meivar hung lut ding kan lo nghak taa chu tuchen hin a la hung tlung nawh” tiin a tweet.>>sunzawmna phek 4-ah

UCM President Sunil Karam an tiemkam

Assam-a BTC Model ang Manipur-ah keilut ninaw nih: ElangbamNScN (IM) le GOI agreement in inpumkhatna a tawk chun beilet ning a tih: Karam

imphal: United Com-mittee Manipur (UCM) President hlui Elangbam Johnson a term a tawp ta leia President thar dinga thlang thar, Sunil Karam chun zani khan UCM Of-fice, Lamphel, Imphal-ah an tiemkam. UCM General Secretary le Organisation Secretary dingin IPSA rep-resentatives Kh. Athouba le Ngangom Deva Meitei hai thlang tling an ni a, kum 2018-2021 term sunga Ex-ecutive members ding mi 25 ruot an ni bawk. Outgoing President Johnson Elangbam in hun hmangna-ah thu a hril a, Manipur mipui han UCM hmalakna tum tum an thlawp hlak leia lawmthu hrilin, Manipur mipuihai inpumkhatna dinga UCM hmalakna thlawp zawm pei

dingin a fiel bawk. Sawrkar thlungpuiin Manipur mihai lungril le ngaituona a hriet a, chuleiin, an inpumkhatna suksie thei thil hrim hrim UCM in pawm ngai naw nih tia hrilin, Manipur sunga hnam \henkhat ‘territorial council’ hran pek dinga hril hi a hnungzuitu \ha naw tak um a tih tiin a hril. ‘Bodol-and Territorial Council model’ ang hi Manipur-ah keilut ni naw nih tiin a hril a, a term hun sung po poa

mipuiin an thlawp leia law-mthu hrilin, UCM office bearers hai chu, an hmal-akna kawng iengkimah mipuiin thlawp pei dingin a ngen tawl bawk. President thar Sunil Karam chun, UCM hmalak-na ding hmasaktak chu Ma-nipur a hnam tum tumhai inzawmna suknghet ning a tih tiin a hril. National Socialist Council of Nagaland (Isak-Muivah) le Government

of India (GoI) hai inremna framework agreement-in Manipur a tawk pawi chun UCM in beilet a tih tiin UCM President thar Sunil Karam chun a hril. ‘NSCN-IM issue’ ching-felna ding hin stakeholders danghai palz<t ni nawng an tih tiin a hril a, NSCN-IM le India sawrkar inbiekna in Manipur inpumkhatna a suksiet thei ding a ni chun, UCM chau ni lovin, AMU-CO, CCSK le pawl tum tum \hangruolin Manipur inpumkhatna humhal tlat an ta, India sawrkar le NSCN (IM) inbiekna le Agree-ment dungzuia Manipur ram chite khawm an hung themchang ding a ni chun, Manipur mipuihai le UCM chun thei tawpin lo kal a tih” tiin Karam chun a hril sa bawk.

Diesel auto le Tata magic driv-ers han nuorna

nei an tumimphal: Imphal khaw-puia Diesel auto le Tata magic hai banned-na hnuk-kir a ni naw chun vawisuna inthawk nuorna an nei ding thu zani khan Joint Admin-istration Council, All Mani-pur Under Five Tome Pas-senger Service vehicle han press meet neiin an puong. Diesel Auto le Tata magic Imphal khawpuia banned-na thu chu CM Biren Singh in April 25, 2018 huna Traf-fic Regulation and Parking Committee (TRPC) meet-ing zova chanchinbumihai hmaa a puong a nih. Zanita Manipur Press Club, Imphal hmuna press meet an neina a chun, Mani-pur sawrkarin Imphal khaw-puia Diesel Auto le Tata Magic a banned-na a hnukkir naw chun, vawisuna inthawk helna tum tum siema nuorna an nei \an ding thu JAC Con-venor in a puong. Sawrkarin ‘vehicle conversion policy’ \ha tak siem a, ‘e-Rickshaw’ hmang nekin tulai khawvel le inhme deu passenger transport vehicle ngaituo dingin JAC Convenor chun sawrkar a ph<t bawk.

Lo keina Tractor hire rate an bituk

CCpur: April 29, 2018, 1:00PM khan Churachan-dpur Tractor Owners As-sociation (Kangvai area) sunga Tractor nei hi chun Janglienphai-a Pu Paukhol-un, Information Secretary chengnainah inrawntlang-na an nei. Hi huna hin Lo keinaa Tractor hmang man rate an siem. Hi dungzui hin Dark-

ar khatah Rs. 800 le Tota-vator Rs. 900/- ni dingin an siem a, hi rate hi thu thar um nawk hma poa hmang dingin an rel. Tractor nei hai rate suksie an um chun fine Rs. 5000/- inchawitir ning a tih tiin Association thusuok chun a hril a, mitin inzaa thlawp seng dingin an ngen bawk.

May 1-ah ‘Go to Village’ mission a hawng ding; Pherzawl Dc in thawktu hai an hriettirCCpur/pherzawl: CM Biren Inrawina hnu-oia BJP sawrkarin a hung induong Khung-ang Cha-tse- “Go to Village” mis-sion chu May 1, 2018 khin CM N. Biren Singh chun state level in a hawng ding a nih. Hi thil hi state sunga hmun kilkhawr taka cheng hai chenin sawrkara ham\hatna um hai an dawng a, an harsatna hai an intlun le a hmun le hmuna chingfel nghal a ni theina dinga sawrkarin an duong niin state sunga khuo tin sir hmai um lo dinga thaw tum a nih. Mr Tombikanta Singh, DC, Pherzawl District chun May 1, 2018 a 56- Than-lon A/C le 55- Tipaimukh A/C haia ‘Go to Village’ mission hawngna a \hang seng dingin hieng A/C

pahni huom sunga thawktu le DLOs hai chu ma thei loa \hang dingin an hriettir. Thanlon A/C a chun ‘Go to Village’ mission hawngna (inauguration) hi Khojang village-ah nei ning a ta, Tipaimukh A/C a chun Patpuihmun khuoah mission hi hawng ning a ta, MLA Vungzagin Valte in Khojang Village le Dr Chaltonlien Amo chun Pat-

puihmun a ‘Go to Village’ mission hai khuolliena \hangin hawng an tih. Chun, Executive En-gineer, Pherzawl P.H.E. Divsion, Govt. of Manipur chun Thanlon, Tipaimukh & Vangai Range Block a ‘Go to Village Block level Committee ding a ruot a, April 30, 2018 chenin EE, Pherzawl PHE Division kuoma in report dingin an

hriettir. Thanlon Block a ‘Go to Village’ PHE Block Committee member din-gin Zarzolien, SO, Grade-I le Tipaimukh & Van-gai Range Block a dingin Jerusalem Infimate, SO, Grade-I hai ruot an ni a, “Go to Village’ mission hnuoia camps haia \hang a, camp zoah report kimchang taka a kuoma pelut dingin EE, Phezawl PHE Division chun an hriettir bawk. Mission sung hin mipui hai ta dingin camps hawng ning a ta, nitin 9AM-5PM sung camp hi hawng ni hlak a tih. 9AM-10AM inkar sung registration thawna huna hmang ning a ta, application hai 11AM-1PM sung process le a ni ma zantieng 2-5PM sunga >>sunzawmna phek 4-ah

cM, Speaker le Water Resource Minister han vadung an enfelimphal: Ni kum fur laia tuilienin thil tamtak a suks-iet leia tu kum tuilien nawk hma ngeia Imphal vadung \uong pha \hatna le vapang hai siem\hatna sin fe mek chu zani khan Chief Min-ister, Assembly speaker Mr Yumnam Khemchand le Water Resources Minis-ter Mr Letpao Haokip han sin thaw lai an va sira an va enkai. Chief Minister le rawi-hai hin Imphal River va-pang hai le sinthawna hmun hran han Singjamei, Thongju le Yaiskul Assem-bly Constituency hai an sir a. Sawrkar milien tamtakin an zui bawk a. CM chun sin thaw dan a \hat lai zingin fur hun hma ngeia zofel tum dingin an fui tawl. Hriet tah angin, sawrkarin Imphal Rivr let

zing zing dangna ding hin a kawl le kieng, vakam laia mi chenghai po po khawm a hnawt suok vawng tah a. Vakam hai siem\hain va-dung \uonghai pha \hat an nih. Ieng chen am tuilien a dang ding ti chu tuilien pha inhrieng a tih. CM le a team hai hin an sir chu; Singjamei Oinam Thingel, Waikhom Leikai, Mongkhang Lambi, Torban

Kshetri Leikai, Singjamei Chirom Leikai, Thokchom Leikai le Loklaobung le hmun dang dang an nih. Ni kuma Manipur tuil-ien lei khan thil tamtak vai-belsie za tel man a suksiet a. Sawrkar thlungpui chun RS. 104 crore neka tam met a hung pek a, Manipur his-troty ah chu ‘tuilien \hang-puina’ a pek tamtak \um a la nih.

CS Dr. J Suresh Babu lawmpuina nei

thoubal: Manipur Chief Secretary Dr. J. Suresh Babu chu zani khan Information Centre audi-torium, Phousupat Leikai, Kakching-ah Joint Non Government Volunteers Organisation (JNGVO), Kakching le All Kakching Students Union (AKSU) hmalakna in lawmpuina nei a nih. Hun hmangna a hin Naorem Sanjitkumar, Chairperson, Kakching Municipal Council le Ksh. Jhaljit, Vice Chairper-son, Kakching Municipal Council hai khuollien le functional president in an \hang.

Page 2: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin

Hmasawnna Thar2thlatun (april) 30, 2018 thaw|anni (monday) artiCle/health & employment newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Tuolsung SUNZAWMNAVAWISUN THUPUII tuor dinghai hi \i naw; ngai ta, fiea i um thei-na dingin, diebol chun nangni laia mi \henkhat lunginah a khum ding cheu a nih; chun ni sawm rinum ruot in tih. Thi chenin ringumin lo um rawh, chuongchun hringna lallukhum peng ka ti che. - Johan Thupuon 2:10

Ai fe sawrkar thawktuhai hnawl ngam ei tiuSawrkar thawktu \henkhat chun an aiawa office/school kai ding hlaw neiin mi an ruoi sawng hlak. Hieng ang mihai hi “Aife” ti an nih. Aife hai hi sawrkar hrietpui le remtipui an ni naw a; sawrkar thawktu han an hlawa inthawka sum cheng sang ie-manizat hlawa an ruoi sawng nawk an nih. Sawrkar remtipuina le hrietpuia thaw a ni naw leiin aife hai hi dan kal an ni leiin hrem thei an nih. Aife hai hi hrem hung ni hai sienla chu a hung bo el thei ring a um. Hiengang bawk hin aife ruoituhai khawm hremna pek ngei chi an nih. Aife hi Manipur state sungah chau thaw a ni naw a, India rama state le UTs dang dang haiah khawm thaw hlak a ni thu hriet a nih. Hi lei hin sawrkarin aife hi a ngaimaw hle nuom a um. Manipur-a chun aife hi Education (s) department hnuoia an tam zuol bik niin an lang. Tuta hma deu khawm khan Department of Educa-tion (s), Govt. of Manipur chun MBBS inchuk puma Government School hran hran haia teacher sin nei mi 20 chuong a hmusuok ti a hrietu seng ei nih. Hiengang mihai khawm hin an aiawa teacher sin thaw ding an lak a, an thawkna school haiah absent angin an um naw a, regular takin an hlaw le allowance-hai an lak thei hlak. Hi thil hin sawrkar thawktu han aife an ruoi-in an lak ngeizie chieng takin a tarlang a nih. Private le Mission school-hai ang bawkin aife hi um naw sienla chu sawrkar school hai khawm hi a zie an hung um deu ring a um. Sawrkar school haiah chau ni loin Department dang dang haiah khawm aife hi an um hlak. Sawrkar thawktu \henkhat, an pasalhai vai rama thawkna nei, an pasalhai kuoma zu um \hahnemtawk tak an um bawk nia hril a nih. Hiengang mihai khawm hin aife an lak naw khawma an chunga an hotuhai an hlaw an sem a, kum tluonin office kai lovin an um thei hlak. Hiengang hi sawrkar thawktu \henkhat umdan a ni leiin sawrkar hin a hnuoia thawktuhai hi an office an kai ngei am ti hi khau taka a check a \ul a nih. Thaw lo hlaw la hi ei state-ah hin an tam hle ring a um. Hi thil hi sawrkar ta ding chauva inhmangna a ninaw a, mipui le ram ta ding khawma inhmangna lientak a nih. Ei state sawrkar hin thaw ding dang hau hle sienkhawm hi thil hi a ngaimaw hle a \ul a nih. Aife um theina san bulpui tak chu sawrkar a khau tawk naw lei le a ngaitha lei a nih ti inla ei hril suol taluo ring a um nawh. Ei \henum state Mioramah khawm aife sawrkar thawktu an tam taluo a, Mizoram sawrkar chun a buoipui luoi luoi el a nih. Sawrkar thawktu, um \ha nuom lo, mi depde, mi ringum lo mi mi indiklo hai hi sawrkarin a hrem ngam a \ul a nih. An sin an thaw pei naw chun a ban ngam a, thawktu dang a lak ngam bawk a \ul a nih. Sawrkar sin dit a nuoitela um ei nih. Sawrkar thawktu um \ha nuom lo hremna dan hi um sienlakhawm, a nina ang taka hmang a ni ngai naw leiin sawrkar thawktu ‘um \ha nuom lo” hi an hung um thei pha a nih. Dan hi a ni dan ang taka sawrkarin a lekkaw ngam a \ul a nih. Aife hung um theina dan dang pakhat chu khawt-lang \huoitu, Lal (Village chief), Village Authority le khaw mipui han ei zirnaw lei a nih. Aife an um chun hnawl ngamin, sawrkara thuneituhai kuomah report ngam inla Aife hi um thei naw nihai. Amiruokchu, ei depde a, sum ei du taluo a, report nekin sumhmuna hnar takah ei hmang tawl niin an lang. Khuo tin le veng tinin Aife thawktu hrim hrim dit loin hnawl ngam inla chu aife, mi aiawa thawktu han an sin hung thaw ngam der naw nihai. Tuta inthawk hin chu khawtlang le sawrkar hi kawngah hin ei \hangruol nuom a um. Aife sukbona ding chun sawrkar chau a pawimaw naw a, mipui khawm ei pawimaw a nih. Sawrkar le khawt-lang ei \hangruol phawt chun aife ti hi um thei ngai naw nih. Churachandpur district sunga Kumbipukhri Gov-ernment Junior High School-a khawm aife teacher leiin buoina a fe mek a nih. Student vawtu teacher hi teacher indik tak a ninaw a, aife (proxy teacher) a nih. Inchuktirtu indik tak khan a sin hi va thaw nisienla chu hiengang buoina le harsatna hi a tlung pha ring a um nawh. Tuhin chu hi thil hi Police han FIR an zieklut a, thil umdan an suizui mek a nih. Hi thil tlunga in-thawk hin aife teacher nei a \hat nawzie hrie inla, aife teacher hrim hrim chu hnawl ngam tang ei tiu. Right to Education Act dungzui chun school teacher-hai chu training zo sa an ni ding a nih.

cAPF Asst. commandant Exam, 2018Union Public Srvice Commission (UPSC) chun Central Armes Police Forces (CAPF) viz. Border Security Force (BSF); Central Reserve Police Force (CRPF); Central In-dustrial Security Force (CISF); Indo Tibetan Border Po-lice (ITBP) le Sashastra Seema Bal (SSB) haia Assistant Commandants (Group A) Post 398 lakna dingin August 12, 2018 khin Central Armed Police Forces (Assistant Commandants) Examination, 2018 huoihawt a tum. Post lak ding hai chu BSF- 60; CRPF- 179; CISF -84; ITBP -46 le SSB-29 a nih. Inhnikna nei hai ta dingin May 21, 1018 chen khin website: www.upsconline.nic.in fethlengin Online Ap-plication peklut thei ning a ta, thu chieng lem UPSC web-site: www.upsc.gov.in ah hmu thei ning a tih.

KHAWTLANG LUNGLENG-Thangsawihmang“Ka hei thl$r v>l a sak le thlang sim le hm^r,

Ka suilungl>ng mu ang a’n l>ng diei diei;Hril a hai ngei intum b$k ding um loin,Khawtl^ng lungl>ng ka nih.”(Zatawn)

zaipu Zatawn hlaphuok hin Khawtl^ng Lungl>ng chu a hrilfie niiin ei hriet. Khawtl^ng lungl>ng ei

sui hmain lungl>ng le khaws^wt hei sui hmasa phawt ei tih. Lungl>ng le khaws^wt chu inph$r ang hriet buoi thei, ngai buoi thei a nih. Amiruokchu, inph$r chu en chet chet chun an danglamna ei hmu angin lungl>ng le khaws^wt khawm chuong ang chu an nih. Rev. V. T. Kappu chun, “Sandamtu l>ngna Zion ram khi, Ka lung a’n l>ng ni’n ka thl$r a; L>ng ka nuom ngei de aw,” a lo tih. Sandamtu l>ngna v^nram chu a la hmu d>r nawh. Amiruokchu, a ngaituona le suongtuona chun a khuo s^wt loin a lung a’n l>ng a nih. Ei thil hmu d>r lo ngaituona khawmin lung a’n l>ng thei a. Rev. Thangngur le Rev. V. T. Kappu chun an hmu d>r lo ngairuotnain Kalvari muol an fang a, hla tamtak an phuok. Khaws^wt chu mihriem lungrilah ngai b$k neiin a hung inlang a, lungl>ng ruok chu ngai b$k nei lo khawmin muol le tl^ng, thilhring le vate inhr^m khawmin lung a sukl>ng thei. Khawtl^ng Lungl>ng chu ngai b$k nei loa lungl>ng a nih. Muol le tl^ng, thing le ruo, vadung, ramsa, vate, thilhring le thil dang dang mita hmu le ngaituona chun lung a sukl>ng thei. Pathien thilsiem mita hmu le hmu ph^k lo m^wina chu ‘Khuor>l mawina’ (Nature’s Beauty) a nih. Chu mawina z<na inuoi chu khawtl^ng lungl>ng a nih. Khaws^wt chu mihriem lungrila ngai b$k neiin a hung inlang a, lungl>ng chu mita hmu kher lo khawmin ngairuotna le suongtuona khawmin mihriem lungrilah a hung inlang thei. Pathien thilsiem, muol le tl^ng, thing le ruo, vadung inri hawk hawka luong, thilhring inhr^m veng veng d^m, ramsa inhr^m d^m chun lung a sukl>ng thei. Chun, Pathien thilsiem mita hmu thei lo, Khuor>l mawina hmutu chu a z<nah an inuoi tlep z^k el a nih. Chuong anga Khuor>l mawina ngaia inuoi tlep z^k el, khawtl^ng lungl>ng tuor zing zing chu S^p hlaphuoktu, William Wordsworth le Robert Frost hi niin ei hriet. Eini lai khawm khawtl^ng lungl>ng z<na inuoi zaipu Zatawn hi niin ei hriet. Zaipu ropui L. Keivom tak tak hi khawtl^ng lungl>ng a tuor d^n zaiin a’n ^wi nasa b$k. “Kan tl^ngram mawi hring dum d<r hi, Lentu s^wl thing tin an vul chiei; Thl$rin a mawi salung a awi, Zo thlif$min damte’n mi thawi,” tiin.William Wordsworth ruok chu mita a hmu d>r lo, khuor>l mawina chu lungril mita a hmuh a, nungh^k ama kh^t chauha um angin a hmuh a. Chu chu a ngaiz^wng a, a lungl>ng beidawng chun hla a phuok a, “She Dwelt Among The Untrodden Ways,” tiin, in nuisaw loa hei inlet ve bawk ka tih. “A violet by a mossy stone, Half hidden from the eye; Fair as a star, when only one Is shining in the sky.”

Suonglung mawitu sawkhlei a ieng, A sakhm>l hmu fie thei ruol lo; Thangv^n z^wl mawitu siar mal tla, Inlep sieu sieu ang a nih.”Awi ka rei ! ka va thiem naw l^wm l^wm de aw; zaipu L. Keivom \awngkam hlak chu haw thei an nawh. Hlaphuoktu, William Wordsworth hin a ngai >m >m ‘Lucy’ tia a ko hi London nungh^k chu an nawh, Paris nungh^k a ni bawk nawh. Amiruokchu, a ta ding chun Hollywood film star nungh^k za tam s$ngzotu a nih. J. Howard Paines khawm Rom khawpuiah in ropui takah um sien khawm a tlei thei nawh. Long Island-a a in chite, a chung khawm inhna chu a ngai a. A in k^wla thing le ruo, p^rte, vate inhr^m ch$l ch$l d^m chu a ngai a, khawv>la hla inl^r tak ‘Home Sweet Home’ hi a phuok a nih. Khawtl^ng lungl>ng chu a t<r a na a nih. Tl^ngrama nun hmang kum 60 chungtieng chun an thawhla b$k a nih. Mizo zaipu Damhauh chun Zoram muol le tl^ng, thing le ruo, ramsa, vate le thilhring inhr^m d^m a hriet chun a lungl>ng thu hieng hin a lo inz^wt. Zawtin hril thei chang se chungl>ng huiva, Berhva hr^m thiam thing tin z^r ^wi lelte nen; Z<n ngai chhawl ang uai ve ang maw, Hril za ila lunglen hi; Kei chu nau ang tlei ka r>l lo, =apin khawv>la ka r<m; Zion thlen hma lo chuan.Pi Phaltinkim, pitar/putar ei ni ta bawk a, ei tl^ngram nun, lungl>ng keithotu hei inz^wt r>k ei ti aw. =hangthar nuizat tl^k chauh ni inla khawm, nupui/papui eini anga tl^ngram mawina hmutu chun mi hre thiem tho an tih. Senvon ram vailam muol nei kuma i ngaiz^wngpa leh hlo thloa in inl^wm d^m kha chu inhawi in ti cher cher

ngei maw. Hmangaina thu in inba tawn d^m kha nisapui hnuoia sin thaw ni inla khawm rinum in ti d>r naw khah. Khang hun d^m kha i ta ding chun v^nram tla fuol a ni khah. R<n hmun khata inl^wi ding in r>l d^m kha chu beiseina chu khamhrui angin a sei a nih. Sienkhawm i beisei ang i tuok naw zie chu tu khan i var tah a, i hriet ta khah. In hlo thlo lai, fanghma tuoi d^wng tuthlawin i zel zawt zawt a, i hei p>k d^m kha chu dawngtu ta ding chun a hlu a, Nobel Prize dawng ang a nih. Senvon ram, muol le tl^ng, vadung inri hawk hawka luong hai kha an la luong zing a nih. Ramsa, vate le thilhring hai chu an la’n hr^m ch>l ch<l zing a nih; an la danglam chuong nawh. Mihriem hringnun ruok chu a danglam a, hieng ku hi ei ni ta hih; a va teplo ngei de aw.

Khawtl^ng lungl>nga hei l<t tak tak ei ti aw leh. Nupui pakhat chun zakuo boin, puon a tl^ngdungv>l ut a, tuol tieng ch^wrsawnga hin pat a her a. Chuong lai chun arpui intui a bua inthawkin a hung inch^wm thla thar a, “Thaw ta naw ning, thaw ta naw ning,” tiin a’n d^k lau lau a. Nupui her^wt ri chun, “Utin <t, tuipui dung muol ka zui nang; ̂ wtin ̂ w,” a tih a. Fav^ng tl^ng panthlang berem thingl>ra uleu le rengchal insai kal nak naka an inhr^m d^m kha pitar/putar ni hnunga ngaituona nak^wra a hung inri ph^t chu tuor thiem an tak a nih. Z^n re veng vawng hunah sipai su\i pakhat hin theihle a hung m<t a. “Ka buaina ram thlal>ra hian” ti hla a sak d^m kha chu ngainuom a um a, lungl>ng a kei tho hlak.

Tl^ngram krismas tak tak an hawi chem chem a nih. Krismas t^wm chun ngaiz^wng leh puon s^wpa ei feh a. Tuikhur mawng tieng tu d$p lo dingin ei pan a. Puon chauh s^wp loin hmangaina tui ei insil hmunkhat d^m kha chu inhawi deuh a nih. Tlangv^l siel kei an hunga an haw haw dat dat ri hriet d^m kha tuoktu ta ding chun inhawi deuh a nih. Tlangv^l se keia fe lem kha chu kohran chauh ni loin nungh^k ngainat an hlawa inhawi ti deu an nih. Tuolah s^wlhna an phun zing dum a, chu hnuoia chun in\hungin, ‘A chunghnung a chunghnung chunghnung tak Lal ropui,’ tia ei ins^wi dam dam kha chu theinghil ni um naw nih. Khang lai huna khan chu Mobile ei la hmu ph^k nawh. Amiruokchu, mit Mobile hmangin ei inbiek zet zet d^m kha chu inhawi deu a nih. Krismas z^n khawvar t^wmin Mizo hla ei sak a, “Lenrualte u khua a var d^wn ta, Hmangai ram mawi takin a lo lang ta,” ei ti lai tak mit telephone-a ei inbiek zawk d^m kha hmangaina ram mawia l>ng ei ni hlak. Krismas \um\iek z^n inp^m >m >min, “La ch^m rawh la ch^m rawh,” ei ti lawm lawm hlak chun, ama chun, “Kumpui thlangtla ding hi zui naw thei ka’n nawh, Ni khat dang ch^m theina p>k kan nawh,” tiin a mi dawn a. Chuong ang chun krismas chu ngai >m >min ei inthla liem hlak. Hieng ang hin mihriem hringnun chu hunin a liempui a, hieng ku hin pitar/putar ei ni ta hi; mihriem hringnun tawp hi chu a lo teplo ngei el. Chulram fang m^ ma kha lungl>ng a kei tho, ei kh^t chauhin chulram ei fang chun ei nghatna tieng tieng chu lungl>ngna ding vawng a nih. =u \^wp chunga chun vate, \urongh^k a mei phawng zak zakin a \hung a. Hlo k^ra chun bup^wl ram tinah a la ng$r a, manta le hmarcha k<ng chu \^wl barin an la ng$r bawk a. Bu ch$l nia hme suongna h^r k^wla vawkte rawna thingtuoi a hmawr inzum ei hmu bawk a. Ei nghatna tieng tieng chu khaws^wtna ding vawng a nih. Chulram fang khaws^wt umzie chu hieng ang hin zaipu Thanher chun a lo inz^wt. “Kan sulhnu ka rawn fang lung ruala kan lenna, Kan tukram chul hnu leh khawtl^ngin lung min l>n,” tiin. Tukram chulhnung fang chu khaws^wt um deuh a nih. Nuhmei thi hnung, pasal thi hnunga an dam laia an lo chulram fang lem chu khaws^wta thi hlawl thei a nih.Hril ngam ding an nawh. E khai chulram fang chu khaws^wt a um ngei el ! Ei khaws^wt belsa dingin muv^nlai chu “Kawkaw l>k” tiin a hung inhr^m veng veng a. =u lieng d^wka fu va\hu khawmin \ap zai a rem bawk. A lum leiin insil dinga ei hei fe chun tuikhura chun ei l^wmnu leh ei insil huna rawva no chu hlui barin a z^l a. Ei l^wmnu le ei insil, nunhlui chul hnung chu lunglaia a hung thar a; a taka hmu ding um ta lo, nunhlui ngaiin ei k<rinkuk hlak chu a nih. L^wmnu insil, a thlukv<m v<m tharin, a >lpui v^r zak zak chu lungril mita a hung inlang a; e hei ! khaws^wt beidawngin insil khawm ei pei ta nawh. Pitar/putar chun nun chulram ei fang ei fang el chu a nih; eini hlak chu hieng hlawl hin ei awngrawp zo tah. Hmar tl^ng le muol chu a la danglam nawh, thilhring le vate an la’n hr^m ch$l ch$l zing a, vadung khawm inri hawk hawkin a la luong zing a nih. Mihriem nun ruok chu a teplo ngei el; chuleiin, thuhriltu chun hieng hin a hril: “Pathien \i la a thup>khai chu z^wm rawh, hi hi mihriem thilthaw ding pumpui chu a nih,” tiin.

Tripura-in Rengthei ramdan-gah thawn suok a tum

aGartala: Tripura sawrkar chun state sunga Rengthei ch$ngna dawmsang a, state puo le ramdang chena thawn suok (export) dingin hmalakna a fepui mek. Chief Minister Biplab Kumar Deb chun, Rengthei ch$ng sukhmasawnna dingin food park, food products test thawna ding laboratory le cold storage chain siemin, kum tluona Rengthei ch$ngna le inzawma training huoihawt dingin sawrkarin hma a lak zing tiin a hril. Tripura a ch$ng rengthei ‘Queen’ tia an ko le ‘GI tag’ nei tah chu khawvela Rengthei inhniktak nia hril a ni a, chu Rengthei chu kum thar hin a vawi khatna dingin Dubai-ah thawn suok hman tum a nih tiin Mr. Deb chun a hril sa bawk. Rengthei ch$ngna le inzawmin hi hma met khan Agartala-ah APEDA (Agricultural and Processed Food Products Export Development Authority), Ministry of Commerce and Industry le Assam Agriculture University, Railways, Customs le sawrkar departments tum tum hnu-oia exporters, importers, logistics providers le scientists han meeting an lo nei tah a, chu huna chun ramdanga a tam thei ang tak Rengthei thawn suok a ni thei dan ngaituo in hmalak dan ding an hriltlang a nih. Tripura state hi India rama Rengthei ch$ng tamna tak nia hril a nih.

NGOs 3,292 foreign donations suklang ding an la umnew dlehi: FCRA (Foreign Contribution Regulation Act) dan fethlenga kum tina ramdang pawisa an dawng le an hmangna hai kimchang takin NGOs le institutes 3,292 han an la suklang nawh tiin sawrkar thlungpuiin a hril. Hi le inzawma Home Ministry in thusuok a siemna a chun, foreign donations thu la suklang ding hai lai hin pawl lien tak tak hieng JNU, IGNOU, IIT Delhi le Madras le Infosys

Foundation, Bangalore hai khawm an \hang tiin a hril a, hieng NGOs le institutes hai hi notice pek an ni ta thu a hril sa bawk. Hieng NGOs le institutes hai hin kum tina ‘annual returns’ an file na FCRA portal-ah a copy an up-load hlak a ni a, chu thil thawtu han ham\hatna tum tum an dawng thei laiin, a thaw nawhai chu an organisation in a tuor thei bawk a nih.

J&K Cabinet sawidanglam dingJammu: People’s Democratic Party (PDP) le Bharati-ya Janata Party (BJP) \hangruol sawrkar chun vawisun hin Jammu and Kashmir Cabinet ministers \henkhat lalut tharin cabinet an sawidanglam ding niin ei thu dawngna chun a hril. Hi thua BJP party thusuokin a hril dan chun, cabinet ministers laklut ding \henkhat hming sukfel an ni tah a, chu hai laia a tam lem chu mi thar ding niin, vawisun bawk hin Ministers thar han intiemkamna an nei nghal ding niin a hril. J&K Cabinet a hin BJP ministers 9 an um a, chuong hai chu April 17, 2018 khan BJP MLA dang han Meh-

booba Mufti cabinet-ah mawphurna thar an chel theina dinga inban dinga ti an ni a, amiruokchu, ministers 9 hai inbanna chu tuchen hin Governor kuomah peklut a la ni nawh. Kathua district a kum 8 mi suolhrawn le thatna thua ruok chun, BJP Ministers Lal Singh le Chander Prakash Ganga han inbanna an peklut ta thung. J&K Assembly hin ministers 25 a nei thei a, tuhin as-sociate member Sajad Lone \hangin BJP in cabinet min-ister 6 le MoS 3 a nei a, CM \hangin PDP ministers han portfolios 14 an chel a, a dang po chu BJP in an chel a nih.

Wushu a gold medal latu Khaiminlian hung tlung

CCpur: New Delhi-a IG Stadium –a April 17-21, 2018 inkar sunga 2nd All India Police Judo Cluster(WUSHU) 2018 a 56 kg category a Gold Med-al latu Khaiminlian Zou, s/o (L) Haukhanpiang Zou of Awnchinkhup Veng chu zanikhan Imphal Airport a hungtlung a, ZYO GHQ le a sung han Airport-ah an lo va tuok. Khaiminlian hi Janu-ary 3-7, 2017 sung SAI

Complex, Kolkata-a 1st All India Police Judo Clus-ter Championship (Judo, Wushu, Taekwondo) haia brone medal la niin Janu-ary 25-30, 2017 sunga Jharkhand hmuna 25th Senior National Champi-onship, a khawm Bronze medal a lo lak a, 2nd All India Police Judo Clus-ter Championship (Judo, Wushu, Taekwondo and Gymnastics) ah Gold Med-al a hung lak nawk a nih.

Manipur mi 2 in Vasundhara Awardimphal: Manipur mi agri-entrepreneurs pahni, Geetashori Yumnam le Dr. Asem Sundari Devi hai chu 2016-17 kuma dingin ‘Vasundhara NE Women Entrepreneur of the Year’ Award inhlan an nih. Mi 2 hai hi Lamsang Laingam-khul, Imphal West hmuna ek hmanga hnuoi \hatna siemna, ‘Green Biotech

Ecosolutions Private Lim-ited’ enkawltu an ni a, an company hin pa siem-fawm, ‘mushroom spawns’ khawm an siem hlak bakah, hnuoi \ha le \hanaw ensin in organic farming le inza-wmin loneituhai thurawn an pek hlak bawk. Vasund-hara Award chu April 26, 2018 huna PHD Chamber, New Delhi a peksuok a nih.

PM Modi in Tripura CM a a konew delhi: Tripura Chief Minister Biplab Ku-mar Deb in tulaia \awng-bau maksak tak tak, insel-na suksuok thei \henkhat a saksuok le inzawmin, Prime Minister Narendra Modi chun ama le party \huoituhai inhmupui din-gin a ko. Mr. Deb chu May

2, 2018 hin New Delhi hmuna BJP national Presi-dent Amit Shah inhmupui dinga ko a nih tiin BJP senior leaders in a hril. Mr. Deb hi thla hmasaka Tripura Assembly election huna BJP-IPFT alliance an hrat hnunga CM dinga ruot a nih.

Jail intang 1 in nuhmei a suolluiKarbi anGlonG: Diphu jail a intang le a chungthu ngaituo meka um mi pakhatin April 24, 2018 khan jail complex sungah nuhmei pakhat a suollui nia hril a nih. Suolluia um chu Diphu jail a posting mek police constable a nuhmei a ni a, April 28, 2018 huna hi chungthua FIR zieklut a ni huna hi thu hi hriet chau a nih. Suolluia um nu hi an sungin jail complex a khawsa ve an ni a, a pasalin biscuit pek dinga jail intang pakhat a tir huna a suollui niin complaint an thelutna a chun an ziek. Chuong lai zing chun, jail complex sunga jail intangin nuhmei a suolluina thu hi mi tamtak mak ti a tling a, in-selna tamtak a suksuok pha bawk. Hi thua V Sivaprasad Ganjala, Karbi Anglong SP in a hril dan chun, insuolluina thu hi hril dan chi 2/3 vel a um a, an hrilna ki sengah in-dikna an nei seng a, tu tak hin mipui ngaidan le titi lengvel a hin inremfuk lona a um a nih tiin a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin

KA PILE NATNA A MI SUKDAM PEKAshma natna invawi ka ni leiin nasa takin kan khul a, ka tha a zawi a, ka hnar a ping a, ka awm a na hlak. Chun, ka lu khawm a sukna a, a chang leh ka hnar sun-gah thil inbawk a hung um a, a na hle hlak a. Ka kutparhai chen a suk zawi hlak. Ka beidawn-gin MV Azad Phusam ka pan a, damdawi a mi pekhai ka faka inthawk ka hung dam tah. A mi enkawl dam lei hin ka lawm hle a, hi Chanchinbu fethleng hin MV Azad Phusam chungah lawmthu ka hung hril. Ashma natna neihai ta dingin pan chi a nih. MV Azad Phusam hi Centre Road, Opp: J.P. Selection near Police Traffic Point, CCpur a pan thei le contact num-bers 9089738275/ 7628890261 haiah rawn le inbiekpui thei a nih.

Lawmthu hriltu,Sd/-len

Bolzol

3thlatun (april) 30, 2018 thaw|anni (monday) national/international & advertiSement Hmasawnna Thar

laKtawi

Kim Jong Un-in May ah Nuclear Hmunpui Suksiet A Rawt, US FielS e o u l : N i k u m September-a Nuclear bomb test vawi rukna ding nei zo chau le America kap phak Missile a nei hmakhat chawl lo dinga inhrosa pum pum North Korea President Kim Jong Un chun, May thla khin an nuclear ralthuom ensinna hmunpui chu a suksiet vawng ta ding thu a hril a. US le South Korea expert hai khawm a hmuna en dingin a fiel bawk. A piengthara U-turn a thaw tak tak am an tah ding, hunin la hril a tih. T u l a i h i n p o l i t i c s inlumlet dan a hemkuol vir hne em ema, \awngbau thlum tak tak le awium tak takin President hai a nuoi vir vel el chu a nih. US President Trump khawmin an inbiekna ding tlung vat vat sien a nuomtir a, Twitter ah nuclear bomb sukbo tak tak thei inbeiseina thu ngawt a tweet el an tah. Seoul-a official thusuok hril dan chun, “Kim chun President Moon le an inbiek

khan, an nuclear bomb testna chu May thla khin a suksiet ding thu a hril a. International community hai kuomah tlang taka thil thaw a nuom zie suklangna dingin journalist hai fielin, US le South Korea expert hai leh, an nuclear test-na hmun an entir ding niin a hril” tiin President thupuongtu Yoon Young-chan chun a hril. Kim chun, “America hai chun an mi \i\hawng deu a, an mi hnam bawk a nih. Amiruokchu, vawi khat kan inbiek tah chun, US amanih South Korea amani nuclear bomb a kap ding chi mi ka ni nawh ti hrie el an tih” tiin, “Inbie

tuo peiin, inringzona tuin, indona suktawpin, in run lo dinga intiemna a um phawt chun, iengleiin am nuclear ralthuom le chun um zing ei ta?” tiin denuclearisation tak tak a nuom thu a hril niin Mr Yoon chun a hril. Hieng thuhai hi President Trump le an inbiekna ding lo tuoi thlumna ding nia hriet a nih a. President Trump khawmin, ‘khawvel ta dinga thil \ha tak’ a thaw ding thu hrilin, North Korea leh nuclear bomb sukbona ding ‘thu an tiempui’ ding niin a hril ngeh nghe. W a s h i n g t o n c h u n “ M a x i m u m P r e s s u r e Campaign” hnuoiah North

Korea leh ieng ti kawng khawma, thawdan chi hran hran hmangin, inremna siempui tumin hma a lak a. Tharum hmang le a \ul taphawt hmang huom khawpin, vauna le rekbetna chen hmangin iemani tak thaw suok a tum a. Tuhin thil hung inhem danah beiseina thar a nei nawk tah a nih. Trump chun, “Thla li vel liemtaa khan chu, an hril in hriet am? Nuclear War a mi \huoi lut (lutpui) ding a nih an tih a. Hrat inti leia Nuclear War ka \huoi lut tum an sawn a. Nilo, hratna chun Nuclear War a inthawkin a mi veng lem ding a nih, a mi kei lut ding ni lovin” tiin a hmalakna thu Detriot ah a hril a, kut be le khek ri le “Noble! Noble!” ti ri a dawng rawn hle. Amiruokchu, a dit anga North Korea a um/thaw naw ding a ni chun a suok dawk ding thu a hril a. Hieng thu hi a Secretary of State thar Mike Pompep Pyongyang a hang inzina Kim le an

inbiekna thu positve tak takhai a hril zoa Trump-in a hril ve a nih. Mike chun, “Kim Jong Un chun ‘denuclearisation’ theina ding roadmap mi siempui tak tak a nuom’ tiin Trump a hril a nih. Kim le Moon an inbiek zo khan, Trump chun Japan PM le China President hai an biekpui a. “Iengkim a \ha pei” tiin a hril pek a. Japan le China khawmin an lawmpuiin a \ha zuol pei an beisei thu an hril bawk. Hienglai zing hin, Trump le Kim an inbiekna ding hmun chu Mongolia annawleh Singapore pakhat lem lem a nih hmel thu CBS in a puong. Kim chun, nuclear test-na hmun Punggye-ri hmang thlak an ta naw leia suksiet anga an hril hi hrilfiein, “|henkhatin nuclear test-na hmun a \ha ta naw leia an suksiet an tih a. An hung phaleh hmung an tih, hnuoiver pahni a neka lien lem an um a, test thawna

dinga \ha tak an nih zing. Nuom chun kan thaw thei zing” tiin suksiet a tum test-site umzie a hril bawk. K i m c h u n ‘ h u n thar’chuongkai a nuom thu a hrila. Zirtawpnia ramri a kan khan hun thar a chuongkai niin a hril a. President Moon leh darkar hni lai hlim takin hun an hmang a. Joint Delcaration siemin Korean Peninsula lai inremna le muongna det um dinga hma lak dingin an intiem ve ve a nih. Korean Indona official taka suktawpna (inremna thuziek) khawm tu kum sunga nei dingin an inrem a. Amiruokchu, Korean Peninsula hi an pahni hni’n a renga chang/awp vawng an nuom ve ve leiin an thei dim. Chun, US chun North Korea-in a nuclear ralthuom po po sukbo/nei lo dingin a dit a. North Korea-in US sipaihai Korean tuipui le rama um ta lo dingin a dit bawka, iengtinam an inrem ding ti ruok chu hunin la hril a tih. (reuteres)

b e i J i n G : C h i n e s e President Xi Jinping chun, “Mi a lungril a hrat naw chun a hrat tak tak thei nawh” tiin Chinese thiemna le varna le business chu sukhrata ‘micro chip technology’ tieng hma sawn pei dingin semi-conductor industry-a sinthawhai an fui tawl. President Xi Jinping chun micro chip le mihriem lungphu tekhina hrilin, “Mi ieng anga taksa pum lien khawm a lungril ngaituona le lung a hrat naw chun a hrat tak tak thei nawh” tiin a hril a, mihriema hrattak chu lungril a nih tiin a hril. China bus inessmen hai chu ‘chip technolofy’ tienga \hang la ding le hmasawn dingin an fui a. Khawvela thiemna le varna

Lungril A Hrat Naw chun Mi A Hrat Thei Nawh: Xi Jinping

insang pei ramah a let hnia hlawtling an tum a \ul a nih tiin an fui. Hi thu hi India Prime Minister Mr Modi in China a hang sira, ni hni an inbiek zo hnunga Wuhan-a ‘h ina Opt ica l Valley’ an ti, khawvela optical communication equipment siemsuoktu R&D lientak a sir \uma a hril a nih. Ni danga la um ngai lo le thaw ngai naw ang takin, China President Xi Jinping le Modi chun ni hni an inpawl a. Technology tienga khawvel hmasawn zie le an ram pahnihai thaw tlang theina ding thilhai an hriltlang a nih. Xi hin Modi hung sir hma metin, Hubei

Province khawpui Wuhan-a high-tech development zone (hmunpui) pahni a lo sira, scientist hai a lo hril a nih.General secretary of the Communist Party of China Central Committee le chair-man of the Central Military Commission ni bawk Xi Jinping chun, FiberHome Technologies Group, in-biekpawna hrui \hatak vawi khata mi vaibelsie 6.75 inbiekna phur zo cable siem-suoktuhai a lo sir a. Single optical fibier hin inbiekpaw-na line billion 7 vawikhatin a phur zo a, hi double phur thei ding ‘cable’ siem dingin an fui a nih. China chu khawvela economy lientak dawt a nih tah leiin a mipuihai mamaw ang pei phur suok dinga sin-thaw khawm a \ul thu a hril a. Chu ding chun thil thar hmu suok peia innovation an hmu suok pei naw chun mi hnung an dal vat el thei ding nia hrilin, thawdan thil thar zawng pei dingin a hril tawl.

congress President in PM a beilet; Amit Shah in rally iengmalo niin a hrilnew delhi: Congress President Rahul Gandhi in zani khan ‘Jan Aakrosh rally’-ah thu a hril a, hun danga a lo ch$ng rawp ta angin, Prime Minister Na-rendra Modi zawna tam-tak pein thupui tum tum hmangin a beilet. Mr. Ra-hul chun, “Iengleia India rama hleprukna tamtak um a, institutions suksiet mek an ni laiin a enkawltu (chowkidar) hi a to zing am a na?” tiin zawna a siem. Judge BH Loya case thua PM Modi in \awngbau a nei naw thua khawm Mr. Rahul chun intumna \ha lo tak si-emin a beilet bawk. “Modiji hin China an zin laiin Doklam thu baukhat khawm a hril nawh. Iengang Prime Min-ister am a na ama hi?” tiin Doklam ngirhmun a ngaith-nana thua mak a ti thu hri-lin, Mr. Rahul in PM dawn dingin zawna lientak a siem pek. Mr. Rahul in PM Modi chungchang a hril peina a chun UPA le NDA sawrkar \huoina hnuoia sawrkar

enkhi dingin a hril. “Prime Minister in sin um lo (un-employment), ‘Gabbar Singh Tax’ (GST) hai a pek a, BJP MLA in a term sungin nuhmei a sukduda (Unnao rape case) a, Con-gress ruok chun hnam tin le sakhuo tin hai thlung khawma pumkhata siemin, Dalits le hnam hnufuol hai sukrimsi hlaktu BJP ang lo takin, kum 70 sung hman-gaina thu in ro a rel a nih” tiin Mr. Rahul chun a hril. Loneituhai ngirhmun khawm Mr. Rahul chun a hril a, sawrkarin a thut-iem angin loneituhai loan a ngaidam naw leiin, lo-neitu tamtak lungngaiin an hun an hmang a, mi tamtak mani an inthat hiel tah tiin a hril. Mr. Rahul chun a thil hril hai leiin BJP hnebanin Congress in Karnataka, Ra-jasthan, Madhya Pradesh le Chhattisgarh Assembly election bakah, 2019 Lok Sabha election a khawm hratna chang ngei a tih tiin huoisen takin a hril. Mr. Rahul in a hril pei-na-ah, Congress party in

kum upa tieng le \huoitu naupang tak tak hai inza dingin a tiem a, hi thil hin \hangthar le kum upa tienghai ngaituona inpawl hung rasuok a ta, rorelna hlawtling tak la ning a tih tiin a hril. Chuong lai zing chun, BJP national President Amit Shah in Congress ‘Jan Aakrosh rally’ chu theitawpin a lo sawisel ve. Mr. Shah chun, Jan Aak-rosh rally hi iengkhawm an nawh, Congress President Rahul Gandhi hai sungkuo rally, ‘Parivar Aakrosh Ral-ly’ mei mei a nih tiin a hril. Twitter hmanga vawi iemanizat Mr. Shah in thu a postna a chun, Con-gress rally hin ‘dynasty’ thu a hril uor a, sungkuo a thuneina inpeksawngna le thilthawtheina inhlan sawng a tum tak a nih tiin a hril. Mr. Shah chun Con-gress hi thilthawtheina dita phing\am, ‘power hungry’ niin intumna a siem a, “vawisun a an rally a hin ‘India laka lungril \ha lo tak put’ suklangin um a tih”

tiin a hril. Congress hin ‘anti-de-velopment’ politics fepui mekin India mipui 125 crore zet a nghawng a nih ti an hriet nawh. Hnam le sakhuo tum tum intheida tirin, Congress chun mi chi tum tum karah inth-lier hranna an neitir a, an thilthaw lei hin Congress party pumpui an naw khaw-min, ni khat chu Congress President bekin thupha la chawi ngei a tih tiin Mr. Shah chun a hril. “Jan Akrosh Rally” hi Congress in Karnataka Assembly election ding le inzawma a huoihawt a ni a, campaign thawna in India rama corruption, un-employment, economic ngirhmun, nuhmei laka suolna, hnam hnufuol hai r<nna, Judiciary system fel lo le vantlanga suolna tum tum hai hrillang ning an tih. Zani khan rally a hin UPA Chiarperson Sonia Gan-dhi, Prime Minister hlui Dr. Manmohan Singh le Congress \huoitu tum tum khawmin thu an hril a nih.

AIIMS doctors han nuorna an tawpsan

new delhi: All India Institute of Medical Sci-ences (AIIMS), New Delhi a residential doctors han an sinthawpui senior doctor in damnawhai hmu hawia a bienga a ben leia lungawi lova nuorna an nei chu ni 4 a tling hnungin an tawp-san tah. Residential doctor sawisatu hi an ph<tna angin b^n a ni tah a, a chungthu hi chieng nawk zuola ngaitu-ona nei mek a nih. Strike an nei ni 4 sung khan AIIMS OPD services le healthcare services tum tum a ng-hawng a, ICU le emergency services hai chau ngaiven an nih.

PM Modi in Ramazan chibai

new delhi: Prime Min-ister Narendra Modi in Mus-lim hnam hai ‘Ramazan’ chibai a b<kna thu a puong. Thla tina AIR fethlenga “Mann Ki Baat” programme a thu a hrilna a chun, “Mus-lim hnam han ‘Eid moon’ tlungna dinga thla khat sung bu an ngheina hi thla hlu-tak le inthieng, zangaina inlangtirna hun a ni a, hi huna phing\am le dangchar hai hin midang phing\am le dangchar hai lainatna neiin \hangpui nuomna an neitir hlak” tiin a hril.

Maharashtra NCP workers 2 kaphlum

a h m e d n a G a r : Ahmednagar district, Ma-harashtra-ah zani khan hmelhriet lo mi 2 in NCP workers 2, Yogesh Amba-das Ralebhat (30) le Rakesh Arjun Ralebhat (23) hai an kaphlum. Yogesh hi hi district Vice-President niin Rakesh hi executive member a ni a, inthatna hi Ahmednagar district bawka Siv Sena \huoitu hmelhriet lo mi 2 in an kaphluma inthawk chawlkar hnina a tlung a nih. Thiltlung le inzawmin Ahmednagar po-lice han thubuoi zieklutin suichiengna an nei mek.

PM Modi in ‘Swachh Bharat’ internship zawm dingin students hai an fui; Tui humhalna in hmun 150 lakh hectares a \hangpui: PM Modi

New dlehi: Prime Minister Narendra Modi in zani khan PM a ni hnunga thla tina a thaw dan pangn-gaiin “Mann Ki Baat” pro-gramme-ah thu a hril nawk a, India hmun tum tuma students han “Swachh Bharat Summer internship programme” zawm dinga infuina a nei. PM Modi chun, exam zovin naupang school chawl a hun nawk tah a, students han voca-tion sung iem an thaw ding ti an buoi tak hlak a, chul-eiin, internship programme zawm hi an ta dinga hun \ha le remchang tak a nih tiin a hril. “Swachh Bharat Summer” internship pro-gramme hi Ministries pathum, Sports, HRD (Hu-man Resource Develop-ment) le Water Ministries han an huoihawt a ni a, hi programme hi khawtlang a danglamna intlun nuomtu ta dinga \ha tak a nih tiin

PM Modi chun a hril sa bawk. PM Modi chun, dis-tricts le states tum tum haia kum 3 liemtah sunga tui humhalna (water conser-vation) in hmun 150 lakh hectares a \hangpui tah tiin a hril. Kum 3 liemtah sung khan tui humhal le enkawlna kawngah theit-awpa hma lak a ni a, hi sin-thawna dinga MNREGA budget a sielut bakah Rs. 32,000 crore seng a nih tiin PM Modi chun a hril. A hril peina-ah, tui humhal hi

sawrkar chau ni lovin, mi tin mawphurna a nih tiin PM Modi chun a hril sa bawk. PM Modi chun min-utes 30 vel thu a hril sun-gin thupui tum tum a hril-lang a, Commonwealth Games a India nuhmeihai thaw\hatna chu ropui a ti thu hrilin, ‘fitness’ thua a thuhril India inkhelmi han an zawm leia a lawm thu a hril. Prophet Mohammad le Lord Buddha hai inzana a suklangna thu puongin, PM Modi chun ‘Ram-

zan’ le ‘Buddha Purnima’ hmangtu dinghai chibai a b<k bawk. Buddha Purnima ni, May 11, 1998 huna nucle-ar ensinna nei a ni thu PM Modi chun a hrillang a, chu huna chun Atal Bihari Va-jpayee a ni a, Vajpayee’s mantra ‘Jai Vigyan’ (hail science) hi tulaia \halai han an laksawng dinga \ha tak a nih tiin a hril. PM Modi chun Lord Buddha le a inchuktirna chu uor lemin a hril nawn a, Bud-dha hin inremna le inun-auna chanchin an chuktir a, a inchuktirna hi tulai khawvelin a pawimaw tak a nih tiin a hril. Bhim Rao Ambedkar khawm Buddha inchuktirna in a sukhnuoi a ni a, hnam hnufuol le mi hnuoihnunghai rawng a bawl pha a nih tiin PM Modi chun a hril sa bawk. PM Modi chun Door-darshan a ‘Good News In-

dia programme’ thu a hril-lang sa a, hi programme a hin ramsung hmun tum tuma India mipui han thil\ha an thawhai suklang hlak an ni a, chuleiin, mi ti-nin an en a phu a nih tiin a hril. Delhi khawpuia \halai \henkhatin phutl>tna nei loa sin\ha an thaw PM Modi in uongpui takin a hrillang a, hieng \halai hai hin le-kha hre lo le inchuk thei ve lo naupanghai an inchuktir hlak tia hrilin, Geeta Colony laia slum area-ah naupang 15 chau neiin hmalakna an \an a, tuhin hmun 12-ah nau-pang 2,000 neka tam an nei tah tiin a hril. PM Modi chun states tum tuma loeitu han an lohmasuok suktamna dinga process thar an zui mek thu le, loneitu \henkhatin bu aiin biscuits an ch$ng a, biscuits hai chu bazaar-ah awlsam taka zawrsuok mek a ni thu a hril sa bawk.

Maharashtra NCP President thar dingin Jayant Patil

pune: Maharashtra Na-tionalist Congress Party (NCP) chun zani khan in-thlangna an nei a, Presi-dent thar dingin state Home Minister hlui Jayant Patil an thlang. Mr. Patil hin Sunil Tatkare a inthawk mawphurna lasawng a tih. NCP hin 2019 Lok Sabha election ding le inzawma inthlangna an nei nia hril a nih. NCP President ding hin Mr. Patil bakah state

Assembly Speaker hlui Dil-ip Walse Patil, Opposition Leader Dhananjay Munde le Shashikant Shinde hai propose an ni a, Mr. Patil hi members fekhawm han lungruol taka an thlang tling a nih. Mr. Pathil hi Election officer hlui Mr. Walse Patil khawmin NCP President dinga a lo recom-mend ta hrim a nih. Mr. Patil hin October 17, 1999 le December 6, 2008 inkar sung khan Maharashtra Fi-nance Minster mawphurna a chel a, Congress \huoi UPA sawrkarna hnuoiah December 8, 2008 le No-vember 9, 2009 inkar sung khan Home Minster maw-phurna a lo chel ta bawk.

Multi-nation exercise-ah India le Pakistan in ‘military drills’

new delhi: Tukum September thla a rambung tum tum in terrorist hai dona kawnga joint military exercise an neina ding, ‘multi-nation counter-terror exercise’ hunah India le Pakistan in a vawi khatna din-gin ‘military drills’ nei tlang an tih. Military exercise nei ding hi Shanghai Cooperation Organisation (SCO) in rawtna a siem a nih.

Ural, Russia hmuna drills chu nei dinga ti a ni a, hi huna hin SCO rambunghai kim takin \hang an tih. Military drills thiltum tak chu SCO rambung han ‘Peace Mission’ indin a, terrorist hai dona kawnga \hang tlang a nih. Kar hmasaka Beijing khawpuia ‘SCO Defence Ministers meeting’ nei \um khan India a \hang ding thu Defence Minister Nirmala Sitharaman in a sukchieng a, chu huna chun Pakistan khawmin a \hang ding a sukchieng ve bawk. Tuta hi a hlawtling a ni chun, India in Independence a hmu hnunga Pakistan ram le ‘military exercise’ an nei vawi khatna ding a nih. SCO hi Rus-sia, China, Kyrgyz Republic, Kazakhstan, Tajikistan le Uzbekistan ram President han Shanghai khawpuia 2001 kuma an indin a nih.

VP in central University campus a hawng

KaSarGod: Zani khan Vice President M Venkaiah Naidu in Kasargod district, Kerala hmuna Central Uni-versity campus thar a hawng. Mr. Naidu hi ni 2 sung cham dinga Kerala inzin a nih. Hi huna thu a hrilna a chun, ram hmasawnna dinga lungph<m (foundation) chu education hi a nih tiin a hril. Inchukna indik tak chun mihriem siem danglam in, sukhratin, mi ropui takin a suksuok ding a nih tiin Mr. Naidu chun a hril bawk. Mr. Naidu in a hril

peina-ah students hai chu Indian culture, tradition, ethos le customs hai lampui elvartu ni dingin an fui tawl. Campus thar hawngna a nei zovin, Mr. Naidu chun Ko-chi tieng a pan a, chu huna chun Kerala state hmingin ropui takin an lo lawmlut. Vawisun hin Mr. Naidu chu Thiruvalla, Pathanthitta dis-trict, Kerala hmuna Metro-politan Emeritus Philipose Mar Chrysostum inza suk-langna a ‘Civic Reception meeting’ huoihawt-ah \hang a tih.

A nuhmei rawhlumtu damsunga intang ding thane: December 19, 2012 huna powerloom town, Bhiwandi, Maha-rashtra hmuna a nuhmei rawhlumtu, Moharamali Shafiq Khan (32) chungthu zani khan Thane Court-ah ngaituo a ni a, Additional Sessions Judge SC Kh-alipe in IPC section 302 (murder) le section dang \henkhat besanin damsun-ga jail intang ding le Rs. 11,000 chawi dingin thiem-naw an changtir. Shafiq Khan le a nuhmei Afsana Moharamali Khan hai chu labour sinthaw ve ve niin, a pasalin a rawhlum hma thla 5 liemtah a innei an nih. Shafiq Khan chun a nuhmei hi phierhnungkhira la in a bau puonin a hnaw pek a, khawnvartui bur khuma a raw hnungin In-ah a kalkhum a nih.

Party leaders han campaignbenGaluru: May 12, 2018 a Karnataka As-sembly election hung um ding le inzawmin political parties \huoitu tum tumin campaign ngawr takin an thaw zing. BJP national President chu Karnataka-ah a la cham zing a, zani khan Davangere-ah road-show neiin, mipui pung-khawm hai BJP vote dingin a fiel tawl. Union Minister Sadanand Gowda le Union Ministers dang dang khaw-min district tum tumah an campaign ve a, Mr. Gowda chun Bengaluru khawpuia campaign rally-ah thu hri-lin, Bengaluru khawpuia hin misuol ruol (goons) han boruok an suksiet mek a, hi thil suktawpna ding hin BJP vote seng ro tiin mipui pungkhawm hai a fiel. Chief Minister Sidda-ramaiah in Mudhol hmuna public rally-ah thu a hril a, JD(S) chu tuta election

hin BJP leh inhrietthiemna neiin politics khel an tum tiin intumna a siem. Mr. Siddaramaiah chun, Cha-mundeshwari biela JD (S) candidate \hangpuitu dingin BJP in candidates rawnkai lo tak an inngirtir a nih tiin a hril. Zani bawk khan Congress \huoitu tum tum khawmin hmun hran hranah campaign an nei veh a, Mr. DK Shivakumar chun Hassan hmuna public rally-ah thu a hril. Karna-taka CM Mr. Siddaramaiah hin election hma in ni tina hmun 5-ah campaign din-gin an tiem a nih. BJP national President Mr. Shah chu zani kha pro-gramme a siem anga Kar-nataka a cham tawpna a ni tah. BJP office thusuokin a hril dan chun, Mr. Shah chun vawituk hin BJP elec-tion manifesto tlangzar a ta, chu zo pha Karnataka a suoksan ta ding niin a hril.

UP Board hnuoiah Class X le XII result puongluCKnow: Uttar Pradesh Board hnuoia Class X le Class XII Exam 2018 result chu April 29, 2018 khan puong a nih. Class XII –ah nuhmei

pass percentage 78.4% niin pasal pass percentage 67.4% a ni a, Class X-ah pasal pass percentage 72.3 niin nuhmei pass percent-age 78.8% a nih.

Class X a topper chu Anjali Verma of Allahabad niin 96.33% a hmu a, Class XII a topper chu Rajaneesh Shukla of Fatehpur niin marks 93.2% a hmu phak.

Khuolzinmi 3 kaphlumiSlamabad: Pakistan le Afghanistan ramri a Momi Karam area-a in camp a tuolsungmi khuolzin 3 hai le an driver chu silaichawi tu ti hrietlo han an kaphlum bakah an umna camp an raw nin South Waziristan deputy Ad-ministrator Ikhlaq Bangash chun a hril. A thawtu hi lan puong naw hai sienkhawm Islamic terrorist hai ni dinga ring an nih. Inrinni khawm khan Quetta khawpuiah silai chawi han Electronic thil zawrna silaiin an kaphrut a, dawrkai 2 in thina an tuok bawk. Dawrkai kaphlum hai hi minority Hazara Shiites an nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/April/HT-30-04-2018.pdf · (Maan Ki Baat) ah chun, “Zani khan India rama khuo po po sukvar dinga ka thutiem chu sukpuitling theia a um ta leiin

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlatun (april) 30, 2018 thaw|anni (monday)

sun ZAWMnA.......

The 15th Hmar Martyrs Trophy 2018 Venue: Saikawt Playground

Pre-QuarterfinalsApril 30th 2018 Fixture

2:00PM- Buoina FC v/s FC Zotal

Football Thuthang:• Liverpool legend Steven Gerrard chun Rangers in Manager thar dinga an fielna a pawm tah. (Sunday Mir-ror)• Liverpool chun tuta nipui transfer window inhawng hunah Egypt forward Mohamed Salah (25) chu chawlkar khatah £185,000 hlaw dinga contract ziekpui an ngam. • Tottenham Belgium defender Toby Alderweireld (29) lak tum ve hai lai Chelsea khawm an \hang ve. Toby hi Manchester United khawmin an dit a nih. • Championship side Leeds United chun English de-fender Kyle Bartley (26) inchawkna dingin Swansea City an dawr pui mek. • Manchester City manager Pep Guardiola chun, Eng-land defender John Stones (23) chu Manchester City-a a la um sung phawt chu Club-ah la um zing a tih tiin a hril. • England goalkeeper Jack Butland (25), Senegal mid-fielder Badou Ndiaya (27) hai \hangin players 12 hai chun Premier League-a inthawk relegated an ni chun Stoke City an suoksan ding. • Barcelona chun zani hmasa laia club a suoksan ta ding thu lo puong tah Andres Iniesta thlaktu dingin Lazio Spain midfielder Luis Alberto (25) an beisei.

new yorK: Ireland nuhmei boxer tuta WBA lightweight world champi-on nilai Katie Taylor chun Inrinni zan khan Brooklyn, New York hmunah Noelia Bustos hnein IBF light-weight titles a lak belsa nawk.

Katie Taylor (31) hin December, 2017 khan Jes-sica McCaskill hnein a WBA title hlawtling takin a lo humhim ta bawk a nih. Katie Taylor hin tuta hma khan tukum kum tawp hmain lightweight belts a la lak lo hai lak vawnga

unified world champion ni a tum thu a lo hril ta a nih. Bustos le an inhnek huna Judges pathum han points an pek dan chu - 99-91, 99-91, 98-92 a nih. Tuta \um hi Katie Tay-lor in professional box-ing ring a lut vawi 9-na a ni a, an hnekpui Argentina mi Bustos hi 18-4 record nei niin IBF lightweight champion title hi Septem-ber, 2013-a Ana Esteche a hneban hnunga a lo lak ta a ni a, tuta \um hi Argentina ram puotienga professional boxing a khel vawikhatna a ni bawk a nih.

Katie Taylor chun Bustos hnein IBF title a lak belsa

La Liga:

Real Madrid le Villarreal an hrat; carlos Bacca in hattrick a hmumadrid: La Liga khel mekah Inrinni zan khan Real Madrid chun Santiago Bernabéu stadium-ah Le-ganes a mikhuol a, Gareth Bale le Borja Mayoral hai goal hmangin Real Madrid chun Leganes 2-1 in a hne. Goal hmasa minutes 7 naah Gareth Bale in Real Ma-drid ta dingin goal a thun a, minutes 44 naah Borja Mayoral chun Real Ma-drid ta dinga goal a hung thun nawk leiin first-half chenah Real Madrid chun Leganes hi 2-0 in an hne a. Amiruokchu, second-half minutes 65 naah Barko Brasanac chun Leganes ta dinga goal a hung thun ve leiin a tawp chenah Real Madrid in Leganes hi 2-1 in an hne a nih. Inkhel hun bo tawm minutes 90+2 naah Leganes player Gabriel Ap-pelt Pires chun Red Card a hmuh. Ball possession chu

Real Madrid 60% le Lega-nes 40% a nih. Chun, Pathienni khan Villarreal chun El Madri-gal stadium-ah Celta Vigo a mikhuol a, Carlos Bacca le Samu Castillejo hai goal hmangin Villarreal chun Celta Vigo hi 4-1 in a hne a, Carlos Bacca chun hat-trick a hmu bawk. Carlos Bacca hin first-half minutes 12, minutes 34 le minutes 37 na haiah Vil-lareal ta dinga goal thunin first-half chenah hat-trick a hmu a. Poone Sisto chun minutes 33 naah Celta Vigo ta dinga goal a thun ve leiin first-half chenah Villarreal chun Celta Vigo hi 3-1 in a hne a, second-half inkhel hun bo tawm minutes 90+2 ah Samu Castillejo chun goal khat a la hung thun sa nawk leiin Villarreal hin Celta Vigo chu 4-1 in an hne a nih.

Ball possession ruok chu Villarreal 37% le Celta Vigo 63% a nih. Real Madrid chun tuhin games 34-ah points 71 hmuin a pathumna an ni a, Leganes chun games 35-ah points 40 hmuin a 15-na an ni a; Villarreal chun games 34-ah points 54 hmuin a 6-na le Celta Vigo hin games 35-ah points 45 hmuin a 11 na an nih. Hieng laizing hin zani zanril khan La Liga hma\huoitu La Liga title lakna dinga game khat chau hrat \ul tah Barcelona chun Deportivo de La Coruña chu an home ground Ri-azor stadium-ah an khelpui a, Barcelona in hratna an chang chun tuta season a dingin La Liga title an lak ta ding a nih. Deportivo hi games 34-ah points 28 chau la hmuin a 18-na chau an nih.

Serie A:Juventus chun Inter Milan hnein title an hnai pei

milan: Serie A hma\huoitu Juventus chun zani zingkar khan Inter Milan chu an home ground San Siro stadium-ah 3-2 a hnein League title lak tuma an hmalakna tluong peiin title an lakna ding a hnai pei. Goal hmasa tak Doug-las Costa chun minutes 12 naah Juventus ta dingin goal a thun a, minutes 17 naah Inter Milan player Ma-tias Vecino chu a fault leiin referee chun Red card pein field-a inthawk a tir dawk a. Hi taka inthawk hin Ju-ventus chun Inter Milan mi 10 chau inkhel tawp chenin an inkhelpui a nih. Juven-tus hi player kim lem hai sienkhawm nuom elin goal

an thun thei bik naw a, first half sung chena chun goal an thun sap bik naw a, sec-ond-half a khawm Inter Mi-lan chu goal thun hmasa lem in an la \hang nawk a nih. Mauro Icardi chun min-utes 51 naah Inter Milan ta dingin inangna goal a hung

thun a, Andrea Barzagli chun minutes 64 (OG) goal a hung thun nawk lei-in Inter Milan chun 2-1 in Juventus an hung hne ta pei a, Juventus in player 10 chau hnelo thei ngirhmu-na an um hnungin Milan Skriniar chun OG in Juven-

tus ta dingin inangna goal a hung thun bakah minutes 88 naah Gonzalo Higuain chun Juventus ta dinga goal khat a hung thun nawk leiin Higuain chun 10 men Inter Milan laka Juven-tus tlawm ding sanhimin inkhel tawp chena Juventus

chun Inter Milan hi 3-2 in an hne a nih.Inter Milan hi player 10 chau nita hai sienkhawm an inhnetawk vieu el. Ball possession khawm 43% an ni a, Juventus chu 57% a nih. Zani zingkara Juven-tus in Inter Milan an hne lei hin games 35-ah points 88 hmutain title an hnai zuol pei a, anni hnaitu tak Napoli chun games 38-ah points 84 an hmu ta a nih. Chun Inrinni zan khan Roma chun Chievo 4-1 in an hne bawk. Roma hin games 35-ah points 70 hmuin a 3-na an ni mek a, Chievo hin games 35-ah points 31 hmuin a 17-na an nih.

Premier League:Crystal Palace, Everton, West Brom, Southampton le Chelsea an hratlondon: Inrinni zan khan Crystal Palace chun an home ground Selhurst Park stadium-ah Leicester City 5-0 in a hne. Leicester City hin an hne naw nak lai minutes 55 naah an player pakhat Marc Albrighton chun red card a hmu leiin second half hnungtieng po chu Leicester player 10 Crystal Palace hin a hrawn a nih. Crystal Palace ta dinga goal thuntu hai chu Wilfried Zaha (16); James McArthur (37); Ruben Loftus-Cheek (80); Patrick van Aanhold (83) le Chris-tian Benteke (89) Penalty hai an nih. League table-a pathumna ni mek Liverpool chun Stoke City 0-0 in an drawpui. Stoke City hin games 36-ah

points 30 hmua a 19-na ni mek an nih. Chun, Everton in Hudersfield 2-0 in a hne a, Burnley FC le Brigh-ton 0-0 in an indraw a, League table-ah a mawng-dapa um mek West Brom chun games 35-ah points 41 hmua a 10-na ni mek Newcastle 1-0 in a hne a. West Brom chun New-castle an hne hnung hin games 36-ah points 28

an hmuta a, sienkhawm a mawngdapah an la um zing a nih. Southampton chun points 38 hmua a 12-na ni mek Bournemouth 2-1 in a hne. Southampton chun tuhin games 35-ah points 30 hmuin a 18-na an ni mek. Table-ah a 5-na ni mek Chelsea chun Swansea City 1-0 in a hne. Swansea City hi games 35-ah points 33 hmua a 17-na ni mek an nih.

Georgia May Foote, Muslim A Inlet Nuom Lo Leia Banlondon: Lemchangna khawvel mei mei khawm nisien, tak rama hringnun le inkhak buoi chang a um hlak a. Mani Principle le ringnaa ngir det tlat chu mani dikna chanvo a ni ve tlat si. Thil tamtak chu lemchangnaa inthawka takram thil intlungtir thei a um hlaka, a \hain a \ha naw thei bawk.Chuong ang deu chun, “Coronation Street” (TV Soap opera) a changtunu Georgia May Foote chu, a lem changna character (Katie Armtrong) chun Muslim sakhuoa inlet ding (lem) a chang nuom naw leiin a sina inthawkin ban a nih tiin a co-star hlui Marc Anwar chun a hril. Hi thil hi kum 2014 a mi dai an taa tuhin an hril suok chau a nih, asan chu sakhuona thil le inhrietthiem nawna a suok inlau lei a nih el thei. TV Soap boss hai chun Muslim sakhuoa inlet dingin May a character (Katie) chu an dit a. May hlakin lemchangna mei mei khawm nisien “Ka nuom nawh” a ti ve tlat leiin hotu han an ban niin a hril. Marc Anwar (62) khawm hi 2016 khan, a lem chang (Sharif Nazir)-in Weatherfield inrang taka a suoksanna thuah hnam inthlierhrangna, tulaia India le Pakistan J&K an buoina le inzawm, thil uma a hriet thu social media a post leiin ITV chun a lo ban tah bawk. Filma-a story fedan an ngaidan le ditdan naw deu an hrillang khawma ban pei an nih. Georgia May Foote story fedan chu, Sharif a tupa Zeedan (Qasim Akhtar-in a chang) leh inngaizawng

an ta, an innei theina dingin Islam sakhuo a lut ding ti a nih. “A ngaizawngpa’n an innei theina dinga Islam sakhuo zui ve dinga fielna le Islam a lutna ding chu a nuom ta tlat nawh a. Asan ka hriet nawh. Producer han an hriet chun, ‘Awle, ni dang leh inhmu nawk ei tih’ an tipek tah a nih” tiin Anwar chun an ban dan OK! Magazine a hril. Amiruokchu, Marc thuhril hi “Coronation

Street” thupuongtu chun an dik nawh a ti ve nawk tlat a. Kum nga vel liemtaa Georgia banna san chu thil dang lei niin a hril. Hi thua Mail Online le mi dang dang biekpaw tumna a hlawsam leiin Georgia a inthawka thu tak hriet a lan nawh. Hi thila mak deu chu, Georgie a nuom naw hnungin Katie lem changtu ding midang lakin story ang takin Muslim ah an leta, an innei ngei a. Amiruokchu, off-screen (real life) ah Katie lem changtunu kha kum hni hnungah ‘car accident’ in a thi tlat. Marc khawm India le Pakistan buoina thu comment leiin ban a nih a, ngaidamna a la hmu nawh. Marc Anwar hin a post a delete-in ngaidam an hnia chu a kir nawkna ding kawt an hawng ta chuong nawh a. Hienglai zing hin screen-a a character Sharif khawm a buoi nuoia, a ngaizawngnu Sonia Rahman (Sonia Rahman) le an kar thu a nuhmei Yasmeen (Shelly King)-in a hriet suok leiin a buoi hle. A tak le screen ah a buoi, a buoithlak pek hle. March chun, Kashmir ah a ruolpa a thi ti a hriet leia lungril na taluoin social media ah a lo comment a nih a. A delete nawk vawng tah thu a hrila chu Film-ah a kir nawk ding le ding naw a hril thei nawh. Producer hai chun, Marc khawm a hung kir nawk vat ta hmel nawh, an tih. Entertainment khawvelah chen sakhuona rawng kai leiin buoina a tlung a nih.

Boyzone An In\he Ta Ding

london: Irish band laia chu an lar pawl tak, 1993 laia music hmanga khawvel runtu Boyzone hai chun kum 25 inthuruol taka hla an sak khawm hnungin mimal seng buoina hran hran leiin in\he zai an rel tah ding niin an hril. A tawpna taka dingin 2009-a muol lo liemsan tah an ruolpa Stephan Gately hrietzingna dingin album pakhat la suksuoka in\he ta dingin an rel. The Sun hril dan chun, hi thu hi meeting vawi tam an nei hnunga an sukthluk niin a hril. Ronan Keating, Keith Duffy, Mikey Graham le Shane Lynch hai chun an in\he fel hmain an album nuhnungtak seng ding khawm an la tlangzar ding niin a hril. Boyzone hin an album a track siemna dingin Ed Sheeran le Sam Smith hai khawmin an \hangpui tah niin an hril. Hienga in\hena ding thu an hril hi an ruolpa Stephan a thia inthawka kum kuona char a nih. Stephan chu kum 33 mi chau niin natna taluo khawm nei lovin a thi a nih. Stephan

thi hi Shane Lynch-in a tuorna bik tak nia hril a nih. Boyzone hai hi an hlahai ‘No Matter What’ ‘All That Matters To Me’, “You Needed Me” tihai leiin an inlar em em a. UK No.1 sawt tak an hluo. Kum 2000 a hung chuongkai khan oficial takin an in\hena thu an punoga chu an hung inzawm khawm nawk a. “Back Again...No Matter What Tour” khawm 2009 khan an nei nghe nghe. Kha kha member 5 kima an perform nunhnungtakna a ni tah. Chu hnungin 2013 khan, kum 20 an tlingna lawmnain Tour neiin an inzawmkhawm nawk a. Shane chun ITV ah 2017 May khan tour an nei ding thu khawm a hril nghe nghe. “Kan in\he el thei naw chu a nih. Kan inngaina seng a. Boyzone ta dinga hun hlimum le inhawi tak a nih. Anachu, in\he a \ul tlat si. Puitling vawng kan nih tah a, mani tawka thaw thei vawng kan ni ta leiin puitling tieng pan a hun tah” tiin an in\hena ding san a hirl.

Mark Walberh Zakuo Bo Thlalak An Nuin A Lo Thik

loS anGeleS: Nuhmeihai hi an pasalhai le ngaizawnghai chungah chu an thikthu a sie an tih hlak a. Nupa khawm mani kawppui hai chungah chu thikthu a la um tho ning a tih, innei tah zing hnung khawmin. Action star, War picture tamtak lo chang tah social work le charity inhnik tak Mark Walberg chun exercise a thaw laia a taksa umdan video inlain social media ah a pholang a. Fiemthu thutak deu siin an nu Rhea-in thaw

tah lo dingin a lo hril tlat. A thik deu lei am an thawdan reng. Midangin an inchupui an lau amanih ding fiemthu a thaw khum dan reng, nuizat siemnan a lo hmanga, an la hlimpui phien. Mark le Rhea h i an inhmangaiin fiemthu thawa nuizat insiem khuma inngaina mi an lo nih a. An nupa nun khawm chuong ang tieng chu a nih. Kawppui angin 2001 a inthawkin an umkawp tah a, official takin 2009

khan an innei a. An nupa kar sukhringtu chu nuizat siem a ni ve tlat. Mark a changna film titak em em le tumru em emhai leh chu a taka a mizie an hme naw hle. Ring nekin a lungril a thienghlimin mihai a ngaituo, film tamtakah khawm an lang. Inrinni khan, Mark chun a workout laia la chawl thuta video inlain Protein water chi khat a la hei promote (hrilmawi) a. A nuhmei Rhea chun hnungtienga inthawkin, “Mark, i taksa mi lai show show naw rawh” a hung tih a. An naunu kum 8 Ella khawmin, “A na, pa, thaw ta naw rawh” a hung ti ve a, video camera chun anni a lak a, chu zoa a thilthaw a thaw nawk. Video clip-a hin Mark chun 1973 TV series film pakhat “The Six Billiono Dollar Man” a chang ding thu a puong a. Taksa hriselna ding chun Protein Water a \ha a nih, ama khawma a dawna midang khawm dawn ve dinga a hrilna a nih. Pawisa hlaw dinga an inthawitr am a mimal inhniknaa a thaw ti ruok chu hriet an nawh. Mark a film thar dinga hin, vansipai (astronaut) hlui Colonoel Steve Austin a nih a. Superpower nei a ni leiin Secret Agent dinga ruoi a nina a nih. Film hi Warner Bros-in siem a ta, 2019 khin insuo hman ning a tih.

Centre-in khuo po po meivar intlungtir vawngna dinga a siem program Deen Dayal Upadhyaya Gram Joyti Yojana (DDUGY) Scheme hi a hlentu Nodal Agency chu Rural Electricfication Corporation (REC) a nih. Sawrkar data dungzui chun, India rama khuo census thaw 597, 464 chu sukvar an ni tah. NDA sawrkarin budget a siem chu Rs.75, 893 crore a nih. Rorelna a chel hlim khan khuo 18, 452 meivar nei lo anga cen-sus a ni a, project work thawin khuo 1, 275 hmu thar a ni a. August 15, 2015 khan, ni 1000 sunga mievar intlungtir vawng dingin an tiem a nih. Amiruokchu, khuo tin Grid ah thlung zawm lei elin India mi/in po po an var suok vawng tah tina a la ni nawh. Project thaw-naa an hmusuok chu, khuo 1, 236 rausan a um a, 35 chu ran tlatna ding (grazing fields) anga reserved an nih. Ni kuma World Bank report dungzui chun, khawvela sungkuo 1.06 billion chu meivar bo an la ni a, In-dia le Nigeria chu ‘an inhnuoi tak’ hai laia chung tak an nih tiin a hril. India rama meivar mi pakhat peiin ei hmangral chu 1, 200 kWh a nih a. Khawvelah chu an hnuoi pawl tak a la nih.

Tuta scheme hin a hung suksang beisei a nih. “Kan hlima, kan lawm a nih. PM thut-iem ang taka kan sukpuitling thei hi” tiin Mr PV Ramesh chun a hril bawk. Khaw tin meivar intlungtirna DDUGJY a puitling tah chun, tuhin chu March 2019 hma neia in tin (sungkuo) sukvar dinga hmalakna Pradhan Mantri Sahaj Bijli Ghar Yojana (Saubhagya) khawm a hlawtling thei tah ring a um. Khuo tin a tlung hma chun sungkuo tin tlung ding ti chu thil awi um lo a nih. Amiruokchu, khaw tin a tlung hnung khawma in tin a la tlung naw thei a. In tin sukvarna ding, an lakna dingin harsatna tamtak, sum thu, lekha pawimaw, etc thilah harsatna nei leia zawm thei lo tamtak an la um ding a nih. DDUGJY scheme thaw chu khaw tin intlungtir el bakah feeder seperation, subtransmission sukhrat, distribution net-work, materring at all levels, micro-grid le off-grid network hai siem khawm a nih a. Saubhagya thiltum chu, sungkuo tin sukvar bakah thlai suong, heating le motor charg-ing hai chen khawm elek\ik hmang tah ding ti hi a nih. (Reuters/

India rama khuo po po Meivar a tlung vawng tah

sukfel pei nghal ding ti a ni a, a nia sukfel zo lo hai chu sukfel hun ding chieng taka hril nghal an ni bawk ding a nih. “Go to Village” mission hnuoia camps huoihawt sung hin Income, Caste, Creamy Layer, Domicile Certificate, etc; Ration Card; Aadhar Card; CMST, CMHT ID Cards; Labour Cards, hai bakah govt. department tum tum Agricul-ture, Horticulture, Animal Husbandary, Fisheries, Cooperatieve Sector, Rural De-velopment, Panchayat, Social Welfare le Tribal Affairs hai bakah Senior Citizens,

Physically challenges le widows, student scholarship, ram chungchang buoina; Pradhan Mantri Jandhan Yojana hnu-oia Saving Bank Account hawng chun-gchang le MUDRA Loan application chungchang hai khawm a huom vawng ding a nih. Registration fee um naw ni a, sienkhawm legal thila seng \ul a um chun applicant in a \ul angin a pek \ul a ta, E-Payment process le Cashless Econo-my chungchang khawm camp sung hin awareness nei dinga ti a ni bawk.

May 1-ah ‘Go to Village’ mission a hawng ding;

2nd Assam Rifles first le second position an lakimphal: April 28, 2018 nia Ukhrul hmuna Shirui Lily Festival le inzawma Ma-nipur Endurance Runners in FAR EAST ULTRATHON an huoihawt a chun 2-Assam Rifles a personnel pathum an va \hang a. 50km Marathon-ah Rifle-man Hari Singh Rana (3 hr 30 min 05 sec) chun pakhatna a lak a, 30km. Marathon-ah Rifeleman Krishna Kumar (2h 26min 7sec) in pakhatna le Rifleman Kuldeep Singh Rathore (2h 27min 9sec) of 2 As-sam Rifles in pahnina a lak bawk. 50Km Marathon a hin mi 22 an \hang a, 30Km marathon-ah mi 27 an \hang a nih.

Sumit le Nikhat han Belgrade Intl. Boxing-ah Goldnew delhi: Indian Boxer Sumit Sangwan chun 56th Belgrade Inter-national Boxing Tourna-ment, Serbia hmuna neiah Gole Medal a lak bakah Nikhat Zareen chun 51 kg

category-ah Gold medal a lak bawk. Zani hma-sa zan khan Himanshu Sharma khawmin 49kg category-ah Algeria mi Mohammed Touareg 5-0 a hnein Gold medal a lo lak ta bawk.

Sumit hin Asian-server medallist Ecuador mi Cas-tillo Torrest 5-0 in a hne a, junior world cham-pion hlui a nih. Nikhat hin Greece mi Koutsoeorgop-ouoou Aikaterini 5-0 in a hne a nih.