SIEÂU AÂM GAN MAÄTThạc sỹ BsCk2 Buøi Anh Thaéng

Muïc tieâu :1.Thuoäc vaø hieåu giaûi phaãu heä gan maät vaø hình aûnh treân sieâu aâm2.Nhaän raïng caùc caáu truùc vaø hình aûnh bình thöôøng treân sieâu aâm3.Moät soá hình aûnh beänh lyù treân sieâu aâm

GIảI PHẫU :Gan là một tạng lớn ở bên phải ổ bụng.Bờ và hình thể của gan tùy thuộc thể trạng bệnh nhân và tư thế.Moät soá hình giaûi phaãu thöôøng :

1

Tónh maïch cöûa

Ñoäng maïch chuû

Oáng wirsung

Ñm thaân taïng

Các hạ phân thùy gan:

Couinaud TraditionalSegment 1 Caudate lobe

2 Lateral segment left ( suprrior)3 Lateral segment left ( inferior )4 Medial segment5 Anterio6 Posterior inferior7 Posterior suprrior8 Anterior suprrior

2

3

Moät soá laùt caét:Laùt caét doïc

Laùt caét ngang:Laùt caét cheùo haï söôøn : Cho 3 nhaùnh tónh maïch treân gan:

4

Ñoäng maïch chuû

Ñm maïc treo traøng treân

Ñm thaân taïng

Tm maïc treo traøng treân

M.H.VR.H.V

Phaân bieät tónh maïch cöûa- chuû:Thaønh coù hoài aâm ?

5

Tuùi maät

Moät nhaùnh Tm cöûa

Moät nhaùnh Tm treân gan

Tónh maïch chuû

L.H.V

Chuù yù :Coù 4 caáu truùc hình oáng trong ganHepatic arteries : -Hepatíc veins :+

6

MHV

Tónh maïch chuû

Tónh maïch cöûa

Ñm chuû

Tm chuû

Coå tuùi maät

Ñaùy tuùi maät

Poratal veins : +Bile ducts : + -Khaûo saùt U gan : caùc kieåu echo cuûa u gan:

1. Hyperechoic mass : Hemangioma laø ñieån hình2. Hypoechoic mass : HCC thuoäc nhoùm naøy3. Bull eye hay target sign hay rim sign hay halo sign : U laø

ñoàng ñaäm ñoä hay taêng nheï so chuû moâ gan.bao quanh laø vieàn giaûm ñaäm ñoä 3 – 5 mm.Hay gaëp ôû u di caên

4. Mass of mixed : Coù vuøng taêng aâm vaø giaûm aâm do chaûy maùu , hoïai töû trong u

5. Mosaic : coøn goïi u trong u ( tumor in a tumor )6. Hoïai töû trung taâm : hay gaëp ôû HCC lôùn hay u di

caên töø phaàn phuï7. Calcification ( Voâi hoùa )8. Diffuse infiltration Hình minh hoaï :(1) (2)

(3)

(6) (8)

7

(7)

Echo troáng Xuaát huyeát trong nang

Chuù yù : Hieäu öùng qua göông :

8

Khaûo saùt vaø moâ taû :1. Kích thöôùc u2. Kieåu echo cuûa u gan : ví duï HCC < 2 cm laø giaûm

aâm.hemangioma laø taêng aâm3. Caáu truùc beân trong cuûa u : Xem ñoàng nhaát hay

khoâng ñoàng nhaát.Coù hoïai töû hay thoùai hoùa.4. Bôø cuûa u : Nhaün hay khoâng ñeàu, xem coù vieà Halo5. Soá löôïng U6. Vò trí U7. Thrombus trong Portal veins8. Kích thöôùc gan vaø laùch

A/ CAÙC TOÅN THÖÔNG CÖ TRUÙ LAØNH TÍNH CUÛA GAN 1/ NANG GAN : + Hay gaëp ñoä 1 – 5% trong sieâu aâm.+ Tyû leä nöõ / nam laø 4 / 1. Ñoä 7% xuaát ñoä treân 80 tuoåi.+ Haàu nhö khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng.ñoâi khi nang lôùn 8 – 10 cm gaây ñau thöôïng vò.+ Xuaát ñoä taêng theo tuoåi.+ Hình aûnh : Laø Echo troáng , troøn , bôø roõ thaønh moûng ( Laø lôùp teá baøo noäi moâ = Epithelial lining ) , ñoâi khi coù vaùch.Chuù yù : Caùc nang saùn ( Parasitic cyst ) hay nang sau chaán thương thöïc söï khoâng laø nang. Sieâu aâm laø kyõ thuaät toát ñeå khaûo saùt nang gan . Tuy nhieân phaûi khaûo saùt tieáp neáu thaáy baát thöôøng khaùc nhö coù vaùch hay ñoä Echo khoâng thuaàn nhaát.

9

Chaån ñoaùn phaân bieät :Nang cöïc treân thaän phaûi -> Ta phaûi thay ñoåi tö

theá beänh nhaân. Caùc caáu truùc maïch maùu trong gan. Coå tuùi maät( Chaïy uoán khuùc ). Hoaïi töû trung taâm cuûa moät u ñaëc.

2/ U maïch maùu ( Hemangioma ): + U laønh tính hay gaëp vôùi xuaát ñoä 6 %. + Tyû leä nam / nöõ laø 4,5/ 1.Ña soá moät oå , ñoä 10% ña oå vôùi kích thöôùc thöôøng < 3 cm. +Hay ôû gan phaûi , döôùi voû vaø gaàn tónh maïch treân gan. + Hình aûnh :

Hình aûnh bôø ñeàu roõ , taêng aâm maïnh ñoàng nhaát , khoâng bao giôø coù Halo sign. Tröôøng hôïp u lôùn coù theå coù Echo hoãn hôïp do ( giaûm aâm trung taâm ) do hoaïi töû.

10

3 / Taêng sinh khu truù daïng noát :( Focal nodula hyperplasia ) + Hay gaëp ôû phuï nöõ > 40 Tuoåi. Taêng khi beänh nhaân duøng thuoác ngöøa thai + beänh nhaân khoâng coù trieäu chöùng , u hay gaëp ôû thuøy phaûi. + Toån thöông laø söï hôïp nhaát cuûa teá baøo gan bình thöôøng – Teá baøo kupffer , thaønh phaàn oáng maät vaø moâ lieân keát. + Hình aûnh : toån thöông taêng aâm nheï , ña soá ñoàng aâm so chuû moâ gan Daáu giaùn tieáp : thaáy caùc maïch maùu bò ñaåy.

11

Taêng aâm vaø coù seïo trung taâm.Chaån ñoaùn phaân bieät caàn coù : Toån thöông aùc tính hoaïi töû

4/ U tuyeán ( liver cell adenoma ) + hay gaëp ôû phuï nöõ treû coù lieân quan tôùi thuoác ngöøa thai. + Ñoâi khi coù ñau haï söôøn phaûi do xuaát huyeát trong u. + Toån thöông coù theå moät oå hay ña oå, + Treân sieâu aâm la øtaêng aâm vôùi trung taâm laø giaûm aâm.Neáu toån töông beå gaây xuaát huyeát sau phuùc maïc.Ñoä 80% coù hìmh aûnh taêng aâm vaø 20% hình aûnh giaûm aâm.73% ôû thuyø phaûi vaø 13% ôû thuyø traùi

B/ MOÄT SOÁ BEÄNH HAY GAËP :1/ Nhieãm môõ gan ( The fatty liver )Laø söï tích tuï môõ trong teá baøo gan ( Hôn 7 % )Nguyeân nhaân :Nhieãm ñoäc : Nhö uoáng röôïu , Halothane , Tetracycline.

12

Dinh döôõng : Nhö beùo phì – thieáu dinh döôõng – Nuoâi aên tónh maïch.Chuyeån hoùa : Nhö Ñaùi ñöôøng .Hình aûnh :Gan lôùn – taêng aâm vaø caùc caáu truùc maïch maùu khoù quan saùt Hình aûnh khoâng ñaëc hieäu vaø thay ñoåi töøng tuaàn.Coù taùc gæa coøn phaân ra ñoä 1 -2 – 3.( Mild – Moderate – severe ). Döïa treân quan saùt ñoä saùng cuûa gan vaø cô hoøanh hay maïch maùu.

Moät soá nguyeân nhaân gaây gan saùng (Causes of diffuse increase liver echognic). Acute alcoholic hepatitic – Viral hepatitis.Chuù yù : Focal fatty laàm u gan ( Caùc maïch maùu khoâng bò ñaåy ).

13

2/ VIEÂM GAN ( HEPATITIS )Nguyeân nhaân :+ Nhieãm truøng : Nhö Virus – Vi khuaån – Saùn. ÔÛ hoa kyø tôùi 40% do virus B vaø 20% laø a vaø 20% khoâng A khoâng B+ Nhieãm ñoäc : röôïu – Hoaù chaát – Döôïc phaåm.Hình aûnh :gan lôùn ( Hepatomegaly ) - gan toái ( dark liver ) – taêng saùng portal vein.Chuù yù : khoâng ñaëc hieäu cho chaån ñoaùn US.

3/ XÔ GAN ( CIRRHOSIS ):Hình aûnh coù theå bình thöôøng. Hay lôùn gan traùi.Giai ñoaïn sôùm :

Coù toån thong gan nhöng gan thöôøng bình thöôøng veà kích thöôùc. Thuøy ñuoâi thöôøng lôùn.Giai ñoaïn vöøa :

Gan coù theå bình thöôøng veà kích thöôùc nhöng coù thay ñoåi veà ñoä echo.Sieâu aâm ñaøn hoài ( ultrasonic elastography ) coù giaù trò chaån ñoaùn cao.( Konofagou E.E. et al “ Elasto : from theory to clical applications , summer bioengineering confence Florida 2003”Nguyeân lyù : Nhu moâ seõ bò bieán daïng khi ñeø.Moâ bình thöôøng ( meàm ) bò bieán daïng nhieàu khi ñeø.Moâ toån thöông ( cöùng ) seõ ít bò bieán daïng hôn.Baûn ñoà söï ñaøn hoài seõ ñöôïc maõ hoùa döôùi caùc maøu saéc khaùc nhau

14

tuøy haõng saû xuaát maùy. Ví duï : ñoû = cöùng.Xanh = meàmGiai ñoaïn treã :

Bôø gan loài loõm vôùi caùc haït lôùn hôn 3 mm.Ascites vaø taêng aùp tónh maïch cöûa ( ñöôøng kính >

12 mm ).Chuù yù : Chaån ñoaùn coù theå khoù.

Ngoaøi ra ngöôøi ta conø ño toác ñoä sieâu aâm ( Sound velocity = SV ) ôû gan .Toác ñoä SV phaûn aùnh gan xô hay khoâng ( Toác ñoä Phuï thuoäc ñoä daøn hoài cuûa gan ).Ngöôøi ta nhaän thaáy khò SV > 1589m/s Gan ñaõ xô.( ÔÛ nghieân cöùu thaáy SV trung bình 1540 -1650 m/s ).

15

Chaån ñoan xô gan söû duïng fibroscan ( FS ) : Baèng caùch ño toác ñoä cuûa soùng bieán daïng thoaùng qua ôû taàn soá thaáp vôùi ñaàu doø ñaët treân da choã b/n laøm sinh thieát

4/ Aùp xe gan sinh muû ( Pyogenic abscess )Ñöøông vaøo :Qua heä maät : do vieâm – soûiQua heä cöûa : do vieâm ruoât thöøa – Ñaïi traøng.Do tieáp caän : Chaán thöông xuyeân thaáu – LoeùtCoù theå khoâng roõ caên nguyeânLaâm saøng : soát ñau haï söôøn phaûi – vieâm maøng phoåi hay oùi möûa – Tieâu chaûy.Vi khuaån ña soá laø E.coliHình aûnh :Raát ña daïng theo giai ñoaïn cuûa beänh. Kích thöôù vaøi cm lôùn. Thöôøng laø giaûm aâm , coù theå thaáy dòch hay khí.

.

16

Hình aûnh giaûm aâm , khoâng coù voõ bao roõ.Chaån ñoaùn amip döïa vaøo tieàn söû vieâm ñaïi traøng do amip

17

C / Một số bệnh hiếm gặp Hội chứng Budd – Chiari: Phát hiện lần đầu vào năm 1846 do Budd và năm 1899 bởi Chiari.Lâm sàng : Đau bụng – Dịch nhiều và gan lớn.Tiên lượng : kém Nguyên nhân :Do tắc tĩnh mạch gan hay tĩnh mạch chủ

H.C.C : Veà toång quaùt noù phaùt trieån treân moät gan beänh lyù.Lieân quan tröïc tieáp xô gan hay vieâm gan B-C ( yeáu toá lieân quan )Do phaùt hieän chaäm neân tyû leä soáng soùt ít ( 3% soáng tôùi 5 naêm ).Hay gaëp ôû vuøng nhieãm Virus B nhö ñoâng nam aù vaø baéc phi.Naùm > 4 laàn nöõ.Chaån ñoùan sôùm ? Taàm soùat vôùi sieâu aâm ôû b/n vieâm gan maõn ? Hay ño afp ( Coù yù nghóa khi > 500 ng/ml ôû khoûang 60-75% b/n ).Bình thöôøng < 20 ng/ml.Khoù ôû b/n xô gan daïng noát.Hình aûnh : Moät trong 8 loïaiThaáy caùc oå giaûm aâm giaûi raùc.

18

Ñoä nhaïy :Theo david Cosgrove laø 94% cho US – 84% cho CT – 76% cho angio – 12% scingtigraphy.

Thrombus:

Tuùi maät söù ( Porcelain )

4

5/ Daõn ñöôøng maät trong vaø ngoaøi gan:C/TUÙI MAÄT VAØ ÑÖÔØNG MAÄT:1/ Giaûi phaãu ñöôøng maät trong gan:

19

Chia 2 nhaùnh phaûi vaø traùi , coù theå thaáy treân sieâu aâm neáu coù taéc. chaïy song song vôùi heä cöûa.2/ Giaûi phaãu ñöôøng maät ngoaøi gan : Nhaùnh ( p ) vaø nhaùnh ( t ) hôïp laïi vôùi nhau thaønh oáng gan chung ( CHD = common Hepati Duct ) vôùi ñöôøng kính ñoä 2 – 2.5 mm CHD keát hôïp vôùi Cystic duct taïo thaønh CBD( common Bile duct ) ñöôøng kính ñoä 3 mm nhoûhôn khi ño treân PTC ( Chuïp maät qua da = PercutaneousTranshepatic Cholangiography )Khaûng 95% beänh nhaân coù CBD < 4 mm.Sau caét tuùi maät ( Cholecystectomy ) thì ñöôøng kính CBDVaø HBD lôùn hôn tröôùc phaãu thuaät ( Chuù yù ).3/ Giaûi phaãu tuùi maät Chieàu daøi trung bình 7 – 10 mm , thöôøng nhoû hôn 13 cm Ñöôøng kính ngang < 3 cm , thuôøng < 4 cm. Chuù yù : Kích thöôùc tuùi maät taêng theo tuoåi nhönh thaønh Tuùi maät khoâng ñoåi. ÔÛ treû em: Chieàu daøi ñoä 3.5 cm vaø ñöôøng kính ñoä 1 cmThaønh daøy < 1 mm.4/ chuaån bò vaø kyõ thuaät: + beänh nhaân nhòn aên töø 8 – 12 giôø + Coù theå nín thôû ñeå xoùa môø cô hoaønh , hít saâu ñeå ñöa khoái gan vaø maät xuoáng thaáp + caét haï söôøn hay lieân söôøn.

20

+ Chuù yù : Treân moät laùt caét khoâng thaáy ñöôïc toaøn boä tuùi maät.5/ Hình aûnh beänh lyù : A/ Soûi tuùi maät : + Chieám ñoä 15% daân soá. ÔÛ chaâu aâu hay do beùo phì – Thuoác giaûm lipide maùu ÔÛ chaâu aù do kyù sinh truøng + Nöõ gaëp nhieàu hôn nam.Thaønh phaàn soûi chuû yeáu do Cholesterol + bilirubinate Ca + Taàn suaát taêng theo tuoåi , treû em coù theå coù nhöng hieám. + Ñoä 10% soûi coù chöùa Calcium neân coù theå thaáy treân phim Xquang. + Soûi treân 3 mm coù theå coù boùng löng thaáy treân US

Boùng löng + Tieâu chuaån chaån ñoaùn toát :Coù boùng löng + qua 2 maët caét vaãn thaáy soûi.Chaån ñoaùn phaân bieät :Soûi ñoâi khi khoù phaùt hieän do hôi ruoät.

21

Boùng long dô ( Dirty shadow ) : Do beà maët trôn laùng

Coù vaø khoâng coù boùng löng :Do taàn soá cao che laáp boùng löng ( Do giaûm söï khaùc bieät giöõa soûi vaø caáu truùc laân caän )Do chuøm tia vuoâng goùc maïnh vôùi soûi

Soûi nhoû nhieàu saùt thaønh Boùng lön.Soûi trong long Khoâng boùng löng

22

Soûi buøn ( sluge) :Do nuoâi aên tónh maïch.b/n caét daï daøy sau 5-7 ngaøy coù soûi hay do taéc maät ngoøai ganThaønh phaàn : Bilirubinate + cholesterolChaån ñoùan phaân bieät :

- Polype- Thaønh tuùi maät daøy nhoâ vaøo

loøng tuùi maät.- Hôi ruoät.( Thay ñoåi trong luùc

khaûo saùt )Haïn cheá khi khaûo saùt : beänh nhaân beùo phì – Nhieàu seïo oå buïng – Soûi nhoû vaø nhieàu hôi ñöôøng ruoät.

Hình aûnh soûi buøn ( sludge )

Bieán chöùng soûi maät laø tuùi maät tích nöôùc vaø vieâm tuùi maät caáp

23

Tuùi maät söù :

B / Vieâm tuùi maät caáp :( Acute cholecystitic) + Thaønh tuùi maät daøy > 5 mm + Daáu Ultrsound Murphy sign ( + ). + Tuï dòch quanh tuùi maät tröôøng hôïp naëng.

24

Moät soá nguyeân nhaân gaây daøy thaønh tuùi maät :

- Sinh lyù : do aên no- Beänh lyù vieâm : Nhö vieâm ,

AIDS , Corhn’s disease.- Khoâng do vieâm : Nhö Carcinoma ,

Leukaemia , giaûm Albumin maùu , suy tim …

+ Vieâm tuùi maät ña soá do soûi ( Coù theå voâ khuaån hay vi truøng ). + Ñoä 5% vieâm tuùi maät kgoâng thaáy soûi. + Beänh nhaân coù theå tích tuùi maät > 70 ml thì 55% coù vieâm tuùi maätNeáu tuùi maät hình truï thì theå tích laø :

V = 0.196 x H x ( AP + roäng ) vôùi H laø chieàu doïc vaø AP laø chieàu tröôùc sau

Neáu laø hình ellipsoid thì theå tích laøV= Pi/ 6 ( H x AP x Roängc/ Polype:

- Deã chaån ñoaùn nhaàm gæa u ( pseudotumor ) nhö polyp do vieâm , cholesterol polype , Adenomyomas.

- Ñaëc tröng treân sieâu aâm laø caáu truùc coù phaûn aâm trong loøng tuùi maät vaø coá ñònh treân nhieàu laùt caét ( Khoâng coù boùng löng ).Caùc u laønh tính cuûa tuùi maät laø Lipoma , fibroma , myoma , carcinoid vaø hemangioma laø hieám gaëp.

25

Chuù yù : adenoma polyps ñöôïc moâ taû bôûi hoäi chöùng peutz – jegher coù 10% laø nhieàu polyps vaø 10% bieåu hieän carcinoma Neân cho chuïp CT kieåm tra.

D/ CARCINOMA

- Laø u aùc tính cao cuûa heä tieâu hoùa , ñaëc ñieåm di caên nhanh vaø sôùm so laâm saøng.

- Nöõ > 4 laàn so nam , taêng theo tuoái.Hay ngoaøi 60

26

- Coù söï lieân quan tôùi soûi ( 80% - 90% ).

- Faân loïai : Adenocarcinoma : hay gaëpNgoøai ra coøn coù nhoùm khaùc nhö squamous cell carcinoma hay adeno squa mous cell …Vò trí : Khoûang 60% ôû ñaùy ( Fundus ) – 30% ôû thaân ( Body ) vaø 10% ôû coå ( Neck )- Chaån ñoaùn thuôøng boû soùt cho

tôùi khi coù ‘ daøy ’ thaønh cö truù vaø di caên xaûy ra

- Hình aûnh treân US laø khoái u ñaëc trong loøng tuùi maät.

Moät soá hình :Daõn ñöôøng maät

27

AORTAB/S Thaéng

GIAÛI PHAÃU : Goàm 3 lôùpLôùp noäi maïc Aùo trong ( Intima )Lôùp cô Aùo giöõa ( Media)Lôùp voõ Aùo ngoaøi ( adventitia ).

NGUOÀN GOÁC : Baét ñaàu töø Valve ñoäng maïch chuû ñi tôùi cô hoaønh qua loã ñoäng maïch chuû ( Hiatus ).Hình toång quan :

28

Tunica intima

Tunica medial

Tunica external

Phaân loaïi phình maïch ( Aneurysms )1/ Atherosclerotic2/ Syphilitic3/ Mycotic : Xaûy ra sau moät nhieãm truøng khoaûng 10 – 30 naêm 80% Lieân quan tôùi quai xuoáng vaø cungHình aûnh :+ Hình tuí khoâng ñoái xöùng+ Daáu Tree bark calci ( +++ )+ Phình boùc taùch hieám

* Phình maïch boùc taùch ( Aorta dissection )

29

Beänh hoïc : Do chaán thöông laøm boùc taùch lôùp noäi maïc Do khieám khuyeát lôùp aùo giöõa ( Marfan $ )Phaân loaïi ( Ñoäng maïch chuû ngöïc )Debakey type 1 : 30% ( Ñieàu trò phaãu thuaät ) type 2 :20% ( Tieân löôïng xaáu ) type 3 :50% ( Ñieàu trò noäi – Phaãu thuaät – Tieân löôïng toát )Stanfort Tyùp A :60% Type B:40% Hình :

Hình choã heïp qua DSA Nghi phình maïch qua Xquang phoåi

30

31

PHÌNH ÑOÄNG MAÏCH CHUÛ BUÏNG: Lòch söû :Töø theá kyû 16 nhaø giaûi phaãu hoïc

Vesalius ñaõ moâ taû veà tuùi phình. Naêm 1953 Seldinger ñaõ chuïp ñöôïc tuùi phình..( Ñoäng maïch chuû buïng ) Naêm 1956 Creech ñaõ môû tuùi phình vaø ñaët Stern Giaûi phaãu : Laø moät caáu truùc hình oáng

naèm sau phuùc maïc. Chaïy doïc beân traùi bôø coät soángToång quan : Raát hay gaëp ôû nam giôùi > 65 tuoåi. Nguy cô laø vôõ tuùi phình töø 25 – 30% Kích thöôùc : Raát khaùc nhau , xuoáng döôùi

giaûm daàn Ño taïi cô hoaønh : 2.5 cm Ño taïi giöõa buïng :2 cm Ño taïi chia ñoâi :1.8 cm Ñoäng maïch chaäu :1cm.

32

* Sinh lyù beänh : Chöa coù keát luaän thoáng nhaát nhöng caùc roái loaïn veà caáu truùc thaønh maïch , sinh hoùa hay nuoâi döôõng cuûa thaønh maïch , huyeát ñoäng hoïc …Söï toaøn veïn veà caáu truùc maïch maùu quan troïng nhaát. Ngoaøi ra khi coù söï phaân huyû Collagen vaø Elastin deã taïo tuùi phình.Tuùi phình hay xaûy ra döôùi ñoïan ñoäng maïch thaän vì: Lôùp aùo giöõa coù löôïng Elastin < 3 laàn so ngöïc. Aùp löïc ñi xa maïnh + Giao thoa choã ngaõ 3 laøm taêng daõn nôõ

33

ÔÛ B/N xô vöõa thì maïch maùu nhoû nuoâi ñoäng maïch bò caûn trôû Thoaùi hoùa lôùp aùo giöõa Taïo tuùi phình.

34

Ñònh nghóa : + Chöa coù thoáng nhaát vì :ñöôøng kính Aorta phuï thuoäc tuoåi , giôùi , taàm voùc , aùp löïc doøng maùu. + Theo nhieàu taùc gæa ñöôøng kính ñoaïn phoàng phaûi gaáp 2 laàn bình thöôøng. + Theo sieâu aâm thì ÑK > 3 cm laø phoàng. Phình ñoäng maïch chuû khi caét doïc vaø ngang:

35

Xuaát ñoä : 2- 6 % daân soá Tyû leä nam / nöõ laø 8 /1 Tuoåi > 60 Laâm saøng : Ña soá khoâng coù trieäu chöùng Neáu coù – Ñau buïng -Mass ôû giöõa buïng hay döôùi muõi öùc ñaäp vaø giaõn nôû, coù theå khaùm ñöôïc baèng tay hay nghe

- Embolizatio ñaàu xa - Phaùt hieän tình côø khi thaêm khaùm baèng caùc phöông tieän chaån ñoaùn hình aûnh khaùc.

Laâm saøng coù theå laø : ñau löng do thöù phaùt sau heïp nieäu quaûn

Nguyeân nhaân : chuû yeáu :Atherosclerotic nguyeân phaùt Hieám :Syphilitic - Mycotic hay coù theå do chaán thöông – Sau phaãu thuaät.1/ Atherosclerosis : Tyû leä 90%Nguyeân nhaân : Do suy giaûm töôùi maùu thaønh ñoäng maïch chuû , sau ñoù thoaùi hoùa maát sôïi cô ôû lôùp aùo giöõa.Khi ñöôøng kính lôùn Doøng chaûy chaäm Thrombus gaây taéc nhaùnh ñoäng maïch than soáng.Kyõ thuaät :Naèm ngöûa caét doïc vaø ngang. Caét doïc thaáy 2 bôø song song coù chuyeån ñoäng taâm thu .Loøng maïch Echo troáng. Caét ngang tuyø vò trí.Hình aûnh :(Treân sieâu aâm ) coù gía trò haøng ñaàu , ñoä chính xaùc 98%.Höõu ích khi phaùt hieän coù thrombus tronh loøng maïch.Haïn cheá : Khi ngöôøi beùo phì vaø buïng nhieàu hôi.

Fusiform

36

Saccular

Treân plain film : 50 – 80% coù voâi hoùa.CTScanner : Coù gía trò tuyeät ñoái. Tuùi phình lôùn toác ñoä 2 – 4 mm / naêm. Daõn veà höôùng Common iliac 69% Höôùng iliac hieám.Bieán chöùng tuùi phình : beå Taéc ( Peripheral embolizatip ) Blue tpe $. Nhieãm truøng.Taàn soá beå tuùi phình taêng theo kích thöôùc.< 4 cm : 10%4 – 7 : 25%7 – 10 :45%> 10 :60%.Theo giaùo sö H. Rousseau ( Toulouse ) kích thöôùc > 6 cm tyû leä beå 20% naêmSöï töông quan veà kích thöôùc vaø may ruûi veà söï cheát:Neáu tuùi phình < 6 cm thì1 naêm laø 75%5 naêm laø 47.8%.Neáu tuùi phình > 6 cm thì1 naêm laø 50%2 naêm laø 25%5 naêm laø 6%.Chaån ñoaùn phaân bieät:+ Haïch caïnh ñoäng maïch chuû maø Echo troáng.

37

+Khoái maùu tuï caïnh ñoäng maïch chuû+Caét xeùo qua choã ñoäng maïch chuû uoán löôïn.2/ Chuù yù :+ Do chaán thöông :ta hay boû soùt khaûo saùt ñoäng maïch chuû buïng vì caùc toån thöông beân ngoaøi nhö gaõy xöông chi , chaûy maùu vuøng maët …. ‘ Aán töôïng ’ hôn.+ Do naám : Laâm saøng thì Mass + soát

38