H PIETATE PARENTUM Ef LIBERORLIM RE-

Jehovah Secundet?DISPUTATIO PHILOSOPHICAj

Exhibenr*H YPO MN EMATA Qj.I & DAM OECONOMICA

Vc*

PIETATE PARENTUMEf LIBERORLIM RE-

CIPROCAsQll AM

Aj tenfuram ?J$ juff agium AmplifiimtgFaculijtfotbihjopbtc* tnfLrenttjt. Regia Acad.Akoevfi.

44 -P R £ S IDBNjBIMSSIMO Et CONSULTISSIMO VIRO,

DN- S A M U E L E mom\U^e/ Hxrcdiude^rne-K)Ci;il Phii.Praa.& Htft. Prof. Publ. prarceptorc

& Piomotorefuo quovis obfec|uii&. ofKciicultu profccjuendo,Pttblico Dociorurn Sxamini, vires ingenij expe-

riridcfiderans, modtft} fubmittitS. R. M."» Beneficiariusr*

JOHANNES ERLANDI COLLIANDERWex. Smoiandur0.

/« Auditorio Suftrto-t ($ Maximo addtcm $. JunifAmo reiUuiuf* j,tr Ch i'J*mfilulis humanx M.DC. LXXIL

horis ai> "/. at.. meridtanii.

ii|«A, iixtuU a ItAiy iiANS >NiQ Acad. Typog.

Sf:-R.*M.l!*Fideliflimi.«AC NOBILISSIMI DOMTNT»

Dn- JOHANNES Wernschiöldh/Dominem @unnerjiat^ &sta)fosasi rtc. Regis in colie-gio Militari Confiliariegraviffime: nec nonGene-ralisHofpitiorum militariumMagifler fhcnuifli-

me>Domine & promotor grauoiiilime*.SIMUL tT

Dn.NICOLAE Gyldenstålpe/ Harredi-tarie de jacda & @drf?a etc* Regia: Revifionis itiCauceliaria* Secretane prornptiflimes Ferritorialis

item judexin Qlffm/. 3B<fffd4 Bt.tyftns/ quae inWefVrogothiS funt>aequi(fimc_j>, Domine parir

ter ac promotor propenfiffimcj...NEC, MINUS;

Pietatis,eruditionii & c.anitiei, decore-confpicue ViXReverende ac Fenerabilis.

Dn. E RLANDE M. COLLIANDER,,in Gymn.l&Tex.Muficesßeclor perindufrrie,Geni-tor ut qui maximis.in.me meritorum officijs, ita re-

fiexo quoq, amore. filialiq, obfequio viciflniij,donec, fuperlTes luero, devenerande^?..

_Hoc tantillum tnunerU literarij gratitudinkexbtbend*Jiudtofigr expr<-JJ'erat,in benignam partetndtciptatttfubmijfe rogat & unice cupit,

V. y. G.tum.officiofiffimus Servitoff

T.yPacern."'»OHfVquent;ffi:T]us fiiiue

jQHAttNES COUIANjEK Awfi.*Reift>

PR & L OQU 1 13 M.Ivwd benitatvs thefaurum iney.bauftuttHomni^ laudefuperiorem ejife> veifolusho-mo, magnum iliud naturac miraculum,abunde loqiritur. Age! in teipfum , oho*mo, defcende; quaeT/^admirationemde-

le&atione temperatam exhibeant,deprehendes nondc-futura. llxc tria omnino Tbt fub meditationem fucce-dant racito : // ijwa» quanno , yr fme ftctttt fu ? Non a

' jfi? //>/&es, nihil quippe efl: caufa fujjpfius. Nec ab Angelo\quia ille, pariter aci»> creatura eft. Ergoabeo» 9»/<f/? faa/i Catffarum, oprincipiurn0principiurn fine primipio. Quuab hoc,non igitur aeternus es. Praeter Dcutrt,mhi\ Heicvero fecrctiori aeftimationcperpendequam non cceco &'temerario, fed maxime prudcntiffimo Bc nnnqudm exer-tantis divin^ fapienti^ confilio fatfhim fit, quod in Te imo.admirandum illud infinita: virtutis opus (creath) termi-naretur. Scihcet fic cre/Uori vifum fuit^ ut T/£/cuncla,quae miracuiorum feraciffima manus ejus effinxeraf, pa-

t "- t

rae ditabe-ro<

_rerent, cederetq; Tibt in finguladominium. 'Quiaveronulliusboni finefocio jucundapoffeflio eft; ecce! peren-nantis fuorum falutis fludiofiflimus ille Dem hominipri-mo fociam vitx, coflam e cofte, adjungere feftinavit; neea felicitatis portso homini deeffet, qua» fingulis anima-liom, bominii exortum mtevertentium-s fpeciebns conceffafuerat ante.. Et quo confummatior hominis evaderetbcatitudo, neve tam fan<fli conjugij foedera audirent ir-rita; pignoribus per coeleftem benediftionem promifnsthaiamum hunc non tam ornari quam obfignari volui;ille, quicunq; homini beneficiorum omnium archite&usextitit,& manet hcdieq;. Mirare heic 6 homo quod dignelaudare non poterij» Quid eoim aliud Te dignumma-

A g»j

SenecaE-pifl. 6.

Gen. z. v21 lz»

gis- praftabis? vtdes quod non parca Tecum egeratmanuDett4? Dedit fobolem,in qua Tua ztermtatem pofleffuraerat fpecies. Eccc Dettm magnumtonfilio^ ntagnum operibu^l'In hanc itaq; piam vt<puftjcnv pia prorumpito anima_,:-J^itawi magniflcat^funt opera TuaDomine? nimaprofund<_tf_tcl*funt cogtwtones-tutc. De hac autemfobolet -quam folicita

J;n\ .3l: 19.

I laJ. pi: u.

/>w«//tWiinperata fit cura, contracliori ftylo heicfigni-ficare decrevimus; quin & mox liberorum erga geritiorafuos reciproca & debitaobfequia pertexerenos vellecer-turn eft.. Verum enimvero.ne velut navicula extraiter,per incuriam ejus, quiiad gubernaculafedet, excurrens,efferamur incerti; ad aequiorempraefcriptorumroomen-torum difcuftionem,certaquaedam utriusqj partis officiadefinita & ordinata, qu& $ nobu commendaffftma ejje delehproducemusmethodo : fervaturiinterea morem eorum,qui fitus terrarum pingunt, totam ejus imaginem brevitabella ampieclentuim. Tu verd, humamffime Letlor„tui memento officii; nos homwet fumus, proindeq; nihilhumarit a nobis-alicnum putam-.is. Tu idem facito, &nos squitatem Tuam commendabimus, Odio Ttbi Cmtprocaces obtreclatorum Itnguae, quibus nihilplacetjnifi quodeorum confimile efl moribus. Siritfibiipfistormenta, .aos,tilienis nolamuscruciari/»<*/&. Noftra ericheic conclufioeujustandem ci\vi<\; depexum fed rei prar;ma ni b US earmen accom modutifflviurruv.

Vid.Flbr.uiin prolog.

Tcrentiusin H;auc.Acl, i.fc.i.

Alteriui ficlum aut ditlum ne carpferis wquamjs ',Bxempio iimili ne ie deri&eat altet. IVodear erpd-

J o

T TRACTATUS PRIORsI 'v qjo prascipua Varentum erga hbtros urticia confide-♦rabiraus, quae ut planius elucefcant, gemina a nobiitradentur via: juricfim videlicet tkfeorfm. ArbitVamut& fperamus ipfi partibus noftris hoc pado fehcius nos«Ufumituros. Tenentur kafy parenter. Imtiim

Junßim hberos L Temriorss mutnre. 'ScilicefhoeImperat cundis animalibus provida ni3ter'Nattzra,Pro*ftanf undiquaq; teftes locupletiflimi,familiariflimi.Gra*

■ta iila gratiffimae aeftatis praenuncia cicorita (■wsXa.fiy^Grsecis ditfla, unde & civlttnXa^yia,, CUjtis indolem in le-quenti Traciatu paucis delibabimus) quanta cura pullosexcludit, exclufos fovet, deq; quotidiano visftu ijldenv

v\de indic*An"al' Ali

H,rt,;r Anis.*i«Fr<insj|.

profpicit, nec ignorant, nec ignorare volunt illi, qui-bus commendatiores femper efte debentuaturaefapien-tiffirnedifpenfataedelicia:. Quid? Eciamincubandi par>tes ftatis vicibus obit utercj; parens , aded ut per longafpatia evolante patre, ne fperatar/oWicelerior &graviorimpendeat eafus, nidunvteneat mater &'foveat ova ; fcd& haec cum vacuum pennis experiri cupitaera , paterdo»mus praefidium, ovorum fomentumerit. Itan&mucuaspraeftat operas uterq;, etiam fub fpe venturae^w/»/ Hicverc) poftquam parentes beaci fuerint, primam & potio-remcurarum fuarum parcem faciunt, ciborum tam tefnerae st3ti convcnientium eleclionem. Id fcilicet cu-rant fedulo, ut aiimentorum abunde fit. Et d quanddcontigerit partntes defedu novorum ciborum laborare,tunc egeftis per vomitum cibis iftis, quos ad naufeantisventns fui defideria levanda devoraverant ante, famempullorum propulfare cupiunt. Exemplum cerre pietatainter homines noftro vcl mawime feculo quorarius, hocfideliori memoria magis refervandum. St Leo, cujusimmanem truculentiam omnia alia formidanr animalia,in hoc fericatem quafi fuam exuifle videcur, quod tamtenero catulos fuos amplecftaruratnore, tarnc^ftudiofeftu-dio illis vi<ftum procurandi teoeatur. Quid Lupos me-morabimus, quos nunquam rapinarum capit fatietas?An Urfot loquamur, qui nihil nifi infidias alijs moliun

A i tur,

Crmfr.,!, Frf*

zm££"t'*

Bqt-,'nihil nifi damna medttantur/' An Squoshelc produ-cemus mordaces&jub& (uperbientes? Quaequidemani--snalia fingula utut afpericate pleraqj indomica fint, &q.ye robur infenus adepta vel fola adfpeclus torvitaterepentino & penetrantiore terrore percutiant,/«?/»* ta-men fuos ufq; adeo fovcnt & tutantur, ut mortem cp-petant potius, quam cosvel a fe fejungi, vel inedia de-laifari fatigariq; ..permittant. Etenim fi quisinfelicior ca-fus efferatas has beftias Cuafobole privaverir, quamconci--tata ilhs funt amiffi fztm delideria? Cum veftigia catulo*rumfuarum-confeclata: funt, necinveniunt, vertunrur in -rabicra. Equarum amentem videmus difcurfum , vac-carum audimus mugitum. Quin & alites praxla vivereadfvetar, cum inanes vident nidos, 10-ca ndn modo cir»cumjacentia, fcd ipfas quoq; remoriores nubes ftridorettiulciplicatum fonur» fereiue implent, Hxc fane non-iojbfcura funt introrfusin illis latentis dolons, penicusq;hxrcnti? amoris indicia. Ecce! vel muta heic anitnalia "magiftn noftri efle poterunt, nec pigeat ab his trahereryores. Nolumus autem plura heic cumuiare, cum uni- "verfa loqvatur pro nobis uatura,. Hoc falcimadponereplacet, ex fupra addudis natur»-exemplis exprelfum^;quod pjreniet omues lihera fuis bene veiint cx iRa inge-nerata QiAavZa, quae-non in ii.forum perfonis termina-"tur, ied ad ipforum quoq; effedus & opera (quorfumvel rcaxirne .hberos, utpote .pmentum fubftantiae partici-pcs referre non dubitamus) fe protendit, Ad legem er-go natum,f\ attenderis, parentum nemmi ab enutriendi >cura vacationeni conceffam elfe nobifcuovnon coacle-profitcbere. biccine cum omnibus rebus comparatumeft. ut uicrementum indi expedarc dcbeanr, imd£ na-ci& iunt initium? Naiura alioquin providaematris titiw-

Srtewu,,

lih. -i~ S C«12. p.i». tiS-Syfl Prrlir Ihx.ereh,z,f,i.

».k1 Arifjor."-"Pol. c_u!t,Arniffi pohtfc'l,Cif.p.m,

lum ■

lhnrnon mereretur (98* tmen cogi'lavitnoranttqWamfecit)fiftvtttijuos terris tanttim oftenderet, ortus fuos moxre-petituros. Fruffra cerre gencrationem noftram inten-deret natura, fi parentibus ftimulos non addidiffet ad ur-

1 » I I __- r, \ % "_" "' »genda t.tm nobuts fcetm inerementa. Sed deoir oniiiino,

Ab hac %&divinam grefium facimus /*£«w»nec peneshancnmiora auiuuriimperia. Tacito hcic illasyfjfafemie^1

_f. ,tangimus-ternione., quas pnma ifta & corruptiuima hun-jans gentis fatoris iabes evellere, & pe-nitus exturbarenequivit; exquarum praefcripto quivts/><*>■*>« ad Cuxptoitsfolutem promovendamvehementdrfacis obligatur. Heie

Sent.Ut hg-

conf. GrotiVum de ju<*

beH.acp« i.*.C3p 7»

p> n, 2)0 &f«j«

Bfidvinnnicat.cofc-J.jc.i^.caf.i.& cellariuia

.yl*'*tantumtMjbis in confiderationem vetvtant iroperiofa illacreatoris ad Adamum, cxtr__\ facrofan&ar primsvae fclici-tatisco~.nnumior.em dejedhiro, verba in fetd>r?vu!tiv>tM-,-vtfctris pant tuo. Item i!U Apoftoli: fffht f»ti nsn preffticU,gentih detenor efl. Quae quia divioam praferunt atnflori-f.icem, i.ieo & ponderisplujhabitura confidirr.us-,adecqj-Ctianv quosr.ujh~q,/>«»r*»/«, qui vel faltim Chiiflianiorbkcives fuen.u,advicesoffieij (ui fiddiusalacriusqifufJpJci»*das arciiusad.lrt&ura.Sedfacis muUa dehoc»pergim? adaJterumj?*' «?//£"* juttfrim prarftaudum cfficiurroquod eft,<

G.n, 5: i 9,1 Tim. j:g.

11. Temrioribus jam mox hberorttm animk ftnec-fhm fttigitmis» £$" ttdcwftantum v.iiitura pietaiisfsnfum infuufUre. Heic EdUcationis prima Jacicndavolumus initia, rbflfo nos (pcrantes progrcdi tramire.Nernpe mflttuendut efl puerxn via,qua debet ambulare; $CUMfenuerif, ut loquitur fapiens j notireetiet ab ei. Etenim

t. Tira,4, |,

Jrov, 11:6,

Horat. I. E.piii. i.tj.ilU..

Ciirtins !, 5,Mp. 5,

ffftuo femtl eft imbuta rectns fervabtt edorertuT.fta diu.

Confuetudints magna vis eft, & tanta quidem, urad*firmare aufus fit non nerno hanc natura pcttntlorem *//V»Scilicet diftoria & ift pravom indOrata ligna ciuus ffiatrf-

A3 gas,

gal, quans corrigas; Sic & ingenia, qus re&a & conveni-entior primd non finxit infhtutio, quam facile ad fequi-ora avocabit ncquiffima malignantium turba? Mens bo-Yih\Protettt efi; mundut Circe% dtvsrforium; Ilia igitur ctiiilfit capas quarumcunq.formarum»cavendum ante omniaptnrenlibui eft, ne per hujus philtra g/ yene&ia, horrenoaquadana pk&gtiAM&avst in fennarn tranfeat oaturam Tan-ti autem ruali periculum ut decitnetur, hujus» quod jampofuimus, officij accurata obfervatione impetrari pofeffccommodiflime. Vel fortaflis fperandus e(t aiiquis oliminvita fucceiius» absq; prasvia veri Dei cognitione, absq;devota ejusdcm adoracionc? Illi fane frullra fibi qua-q;fvaviffima imaginantur» qui vel fe,vel alios, htspofihjbttis,felices exiftimant. Svafores itaq; iujtus oronihus ccrda-tioris rnenris parenlibu-s , ne tam divinum opus ncgbgen-

Conf.Pkco."""'„ ,jnor»Graa.!oe.34-pn-

94*.

Vid (?rov4,

tius procureot. Sciant oportet fe noocorpora tantum, fed& ammum ttberis fuis communicare; utritsQ; ergo fanfli-or illis erit cura ; prima tamen & maxima*animi, quo rifh'l diviritwirnthii mortaitbttt ampltu* datum efl. Sunt proin»de partntes illi coMm Deo kvwat^oj^&i, & in (andulimasDci leges violeotiores, qui vef plane hujus (bi officij obli-vifcuntur» vcl longiori mora id differuot, quod omoindnullam, absq, fummaeorum» de quibui agitur. faiutis ia-dura.dilationem patitur.O utinaro iliirecordarenturcffjciiftius Senecasomnilaudeperpctuaq; memoria digniffuri:tiunquam fatis dicitur, auod nunquamfatis difcitur; prt fetftoalia >pfis foret raens, alius itidem animus. An perfrtfeillad qoisquam difcet, quod Sero difeere iocepit ? Qmd?Quam prspollera heic qoorundaai/>.*mi//"/w (unt conlilia?Corpora infintsum efiam fientium & repugnantium di-ligenii cura fovent, & ne membra libertas immatura de-torqueat» in reftum exituia conftringunt, Qua in par.

Conf. Sperl.Anthrop.Li.tap. t.<jv.4.

Stluft bell.Jugunh

S«neca_/.

Conf- Gol.aion, !.i. 0.3.

te

te eos a laude fua arcendos ncn eflc, largimur ultro. Me-rerentur autem curouiaaorem gbtiam, quin &> quort (e

dignum m>gis e(fet,facerent honeftius; Si liberorum fuo-rum amrois, dum adhuc lunt molles, & inllar cerx quo-rumcunq; figiilorum impreffionem fuftinentes adq; omneinftitutionem fingi parati» purioru reltgionis fanßifftm&cupietatis guflittontmprimum promerent inftillarentq;» quamut femel iine fece imbiberint, incontaminara perennst.Et fioptmdum eft, utftt mens fana in corpore fano; certe nuhla k parentibm tmjor, nulla longius duratura fanitas hberkrelinqui poterit» quam haec» de qua toties loquimur.^*-nulnxpietatts, cum verd~rel>gione conjunffx, fideltor infpiratio.Obhgantur pTKtereaparentes'

Conf. GvszsdcCiv conv,

Difl'. 5,

llli Pro liberorum liberali (§ cum <ztate confenti-ente informatione tempeftive vigilar^. Siquidemfruftra feruntur leges» negietfta inftitutione. Fruftraquoq;imperatur ei,qui parere non- didicit». Permultum fancintereft-primordia vita? re£te'poni: quia urmale polui-tnus initia, fic cxtera feqvuntur, docente cicerone. Etquemadroodura in femente tota fpes meffis fita eft; Sistalis quoq; reliqua tota vita expedanda eft, quafis primassetatis fuerit educario; ut fciteioquitur Piccolominem. Vi-

~. . " ■ ■ r J» e.tium pnrose concottionss non corngitur in lecunda &tertia; pariter etiam errores, circa primara inftitutionerofubnati vel nunquem, vei certe rariftime pofteit emenda-

rr * tt- » ■'" ■ - j i n.ri poftunt. Hxc nempe vitiorum ommum mdoJes eft»ut.qus in principijsparva videntur,inprogre(Tu fpreta evadsnt maxtma. Qua propter ad feiicioris diKoropiasftaturo corroborandum» pijs quibusq; parentibm hoc pra>cepturo volumus, ut, cumjdn in utrarn^ partem flexibttiartsias efi, caveant, fui ae Itberi in & cutn vitijs adoiefcanr»

Arift,<j.PoU

r;Attic,

PIcis° 1

iom[,Bi.

Batolaisj dif-fcrt l>dc £f

duc.c.2.idiCi^ynw.cap- rar. hn»adm.Rev.o.En"- s«n,pas'l92'>

Til.l

■tandemq; in totius Reip. detrimentum fenefcant. Cvl"-roalojufta & roaturior adroota inftttuiio foU optiroe prje-venirc poteft; qns quia ipla difpefci amat» a nob»s quoq;m geminas partes fecanda venit. Eftquippe/«/2//«//oaliaPrtvata, alia Publica; lllam, quam & Domefticam appellatecoofveverunt, nos prasmittimus» utpote cum id a nobisip(a rei expofcat natura. In bac vero quantum momen-ti fit, vdpar tftud cattllorumLycurgi nos docebit. Neropealtero feram cmiflam perfequente»aherum fqualentes de?iiauere culinae. - - Adeo d tenerisadfvefcere multum efi.

Ceffante cultura folum faonum fterilefcit. Arboresmelioris fortis per incuriam fiunt tortuofae atq; infrugi-ferai: Sic &adolefcentes, jacente inftitutione» peftes fa«ConfuleFlut.

dc Educ.puer.

Vid. Kccker.fyn,prud.ce*

con, part,Gen.oJ.

Plut. de Inft.piier.Gohumlib. Polit. 7,

cnp,l7,

1

1Jstb.z, C,l,

railiarum fiunt, V\deaM,mq;parentes ne liberis fuis latio*ra coneedant otia, neve tanti ponderis negotium fomno-lentius pertraftent. Videant ne, blafphemijs» turpilo*qUij$) jiliberalsbus &obfcoenis cantionibus adfvefcant libg*?' anilibusq; nugis, quas vel a faroulis (purcis ( d quorumconverfatione omnino areendi funt) vcl ab alijs male feriatishorainibus arripere poterunt. Quid quippe praeclari adelicato Filio Patri eft expe<ftanduro.? Adfir proinde alfi-dua difciplina; adfit perpetuus hbem predagogus aut aliusquifpiam probatae vitas homo, ut& tenenores animos do»ccnu^ SanSittas ab mjuria cuftodiat, & ferociores a licentiagravitai eiusdem deierreat- DtfcantWw jam invcrnan-te setate ju^ura portare» quod aiioquin annis roarurioresnon fubibunt. Vei fortaflis ille» qui vitulum olirr. notaportavit» poteritpoftea taurum fuftinere|? Tenerse plan-t% ut a ventorum iropetu tuta fit, palus convenscns eft. _.. _ . « . .r. ,lubfidium; uc & oujos per prscipitia decurrentis atatisErnoiffiroufn prteiidiura cft, quaro f«pius heie noroinavi»mm> aflidua&proba inftitutio. Quia vero ha;cfolanoa

. fuf-

conf.Gt.-azz,"**£"!' eony"

Ditr.j. p.n,35,,

fuflicit, nec confummatum nobis,quem quarimiis pr«*ftat Politkum ; meminennt itaq; parentts

IV. JEquam ($ annia comparem admovere cafti-gationem. Audiamus fan&flfimum Gentiurti Doiftorern,lingulos pios partntes fic compellantem: Vos patrts edss-catt filiot in difciplind $$ correpttone Domini, De illa fatisIttulta hactenus a nobis dicta (unt; parcius nuncagamusde eaftigatione, nihil interim corum tacendo ptactermif-furi, qus ad eandem faccre poffunt. Qaftigationem iem-peraim expofcit neceffitas,commcnd3t utilitas, Siqui-dem non eft indifferens aut arbitraria res caftigare libe-ros, vel non. Ftlij tibifunt, inquit Ecclefiafticus,^*^///--los» $ curva itlcs*puttitiditlorum. Filitt fib> funt,ftrva cor*

p'M iUjrum , £5* nt ofitndas hitarem faciem ad iHas. Idem ali-bi: Nedes /Zli(filio) poteftalem w juventute, £jf ne defpicttscogitalm Mittt, Cnrva cervtcem ejm tn juventute, «f tunde La-tera ej:tt> dnm infans eft, ne fsrte induret oc. Nempe bonadifciplina naturas bonas efficit, bona: quoq; natura: talidifciplinac affuefacla: pracftantiores cvadunr,& hae,qui-bus proclivior ad deteriora fuerit inchnatio, hac vel u-nica mediciua <\d tneliorem redeunt frugem. Sicut e-n>m agricolas difigentia plantarum noxia? mutantur qualitates; Sic vitiofos quoq; animorum adfeftus non mo#do corrigit, fed penitus etiam tollit sequior cafiigatio.Quandoquidem aurem correptio omnis ad hunc cclli-rnare debeat fcopum,»/ Itbtri in officio contineantur;

i-ph.«,^.

C»P'7:*?«&

c 3p 30:11.»,

Flato.

adtfispm.t.Ethp.Paui.

*" ' **Conf.Bafiii*

um-"

par itaq; eft eandero dileclione temperari. Parentts(uo-

rum liberorum vitae judices ac cenfores cfle volumus; fedvideant illi ne ponaut perfonam parentis, dum induuntjudcis. Vdeanl Pnres nefint pltn qttdm patres, hoc eft, nimisrigtdi Tyanm. Non ob quodlibct erraturo intentas adverbera manui habebuut. In vifcera fo:vire,pluicu:ra

B bvlui.

Vt con „'sD*ff ? psg.

Co,3f c-^ j

offic-ipag.n.4?'

beluitn fcritas eft, Nec in lihttos cxorbltantesflatiimitin tnancipia dominabuntur parentes; nec fua ipforutameniura, absq; difcretione,mww metientur. Dolen-da , lacrymis certe digna res eft,quod parmtum quidamimpoffibi!iaa//iw« expe<fU-nt& exigant, velintq; eosjarnPueros fibi effe confimiles. Horum iniquum poftuliirumfcite & jufte exagitat Ccmicu* his verbis: JQyam iniqu/funtpatres in omntU adtfefcenteis judtces,qui ttquum e(fe ttnfent not:am jpuerii tStco nafci fenes, ne^, illarum afiiies effe rerum,auat fert adalefcentia. Vehemeuter itaq, nobis placent.\ ,' _.-■ ,

<" -& placere debent ij parentes , qui m emendandis luorum//£fn>r«;»crratisjuftitiamcum paterna pietatt- pcrmifccnr,qui^j hocacquiliiroofcrvato tcmpcraroento , inncutrampartcm obnoxij ut fint, cavent. Utrem in pauca con-fcramus verba. Regula haec e(io pij ~ parenttbu* propolita;

TefentiutHeautAA,".

fcta.l._ „ConF. tom*pend.aco»nom.AUflcdn qv.

Utrumdfo malum eft blanda , simplacabilufeveritas.Utenim/iZfa nimis laxac habenas; nzhtc immodica ad-ftridione ftrangulat. Damnamus proind£ dehcat*m e*iucationem > inquaomnis, & fi non omnis, tempefiivafaltim, exulat caftigatio: valeat illa! Severitatem juflorifyeriorem pariter reprobamus. Cave tamen idco Ari*fltppum rcprehendas, domo liberos fuos exturbantem,quippe qui ab amico durioribuscafiigacus verbis eo quod//^wSiCorporis fui portionem, foras ejeciffet,acute fatis& feftive re(pondic: Stiam pedicuii g? pitmta ex capne d'e-

fliHans meo, ame provituunt,fed quia nuHtws ufutfunt , luhen-' ter 4mtfeparotf abijcig. Subinnuebat s!le improbos, iu«obedientes & maias vitac Itberosilklimffc. Summa. Cafii-

Mi»i»n«nus

rid Demoer.1 ♦ P- i0"

gatio noa htfceva, utut fena, quar nou mutilet.fcd mutetnoftrum onagrum in eqvum gradarium. Tantum de do-meftici inftitutione & corredione, quat, nifi publicum<& fpatiofius ad rcsgcrendasacccdatcurricuium, liberali

mgc

ingcnio fatis non eft, Ea proptcr poftquam viderintftvtntes nata ad Mufas filtorum ingenia liberioribuspaf*fibus efferri, jubenturv

V. AdScholas» Gymnafia & Acadtmi&sfifhtfvos tranfmittere. Hcicpublicac inftkutionisfedeseft,Non profeclo fraudandi fua laude kmt parentes illi, quahoc pracceptum minus fibi gravc vidcri faciunt. Scili-cet hi non tam fibi, quam patriar profunt. Quid verdde quibufdam matribta cenfendum? quac fuo interventutaro piuro,tam falutare remoranturpropofitum. Tene-riusiftaede fuislentiunt_/?//«:indigni(Timeferunt fuostamcharos gnatos aliena: obnoxios fieri caftigacioni. Quoipfo fuam produnt infcitiam, caputq; cerebro vacuumoftentant. Qms exinde non coliiget blandiore ufasfuiffe matres erga ipfos indulgcntia? Quis icem non vi-det mjtres propriara aroare perniciem/ Non proindemiramur tam afiiduas domorum ruinas> tam frequentesfamiltarum occafus, tam indignas Rerump. peftes extitiffciemper. Dignae profeclo funt bujusnotaw atret omwesOrbihanafiageUatioite, quae faisfiliu temperatiffimaro invi-d^nt caftagarionem. Sed furdis fabularo narrare cui u-fui eft ? Ncc verba , nec fiagella quidquam valent penesobftmaros animos. Duraro profetfto fufcipit provin-ciam, cum 'mulitre qoi fufcipit negotium. Non fecusac is,qui in divitem inimicum pauper mciderit. isnem«pe taro longo & fumptuofo icinere conficicur, procum-bitq. deniq; laffus, uec recuperato jureiuultus, acmulofuo roinus, quam huic tam prolixae arquirati irafcitur^.Si emendari poflcnt, quid hoc uno magis optaremusrJ?Sed fruftra lunt vota, vana^ tpes, iririta deniq; expecla-no rei non tantum inrertac, <ed fere iropoflibilis. Atiatis nunc litigiorum. Perlvadeant itaqjfibi partntes il!i,

C __{" B t qui.

Argen,Barcl. lib. J.

quibus fanior mens eft» m boc non eflc fihi plane libe-rum arbitrium: Utrum Itberosfuos in pubiicam infiitutiontmtradxnt, nec nef Leganc& rekgant, qoi poffunt» Artfh-telem, cujus aucloritas noftrara jamjamexpreflTara defen-fura cft fententiam, Nos, quia prolixiores heic effenonconftituimus, laudatiffimi & per univerfuroliteratumor-bem eruditionis fama notiflimi Philofbphi argumenta ad-ponerc nolumus; Nominarc fetis eft Quintiltanum. Adhos cordatum le^orem reraittimus. Er aisa partim exnoltro, parcim cx alienoaduimus. Qjanta , bone Deus/ex publica infticutiooe commoda ? tanca prcfecid, quan-ta ex neglecla incommoda. Ea quaevis honefta excita*tur ttmutatio. Scd & hsc inter pares qvot& quoscxacuittlimulos? Alit«mu!atioingeni3,&3dhoncft:flim3quarq;capcflenda perftimulat. Scilicet Ihemilioclt quietis tem-pora vigilijs »nterftJn£ta Mtltiadis fecerc Tropbara. Ale-xandro Acbiliis praeconia cxcuffere lachrymss. Idem illeAlexander non parurn fuas cxiftmnationi detrahi extftima»bat»fi Semiramtda fe fap*rar/ patereturoperibus: Nondum,inquit,fceminam aquavtm^ gbriJ, %$pm nos laudis cepttfa-ttetas. Audemus tuto adfirmare, rantum in multis lite-«arum ftudium Don cxtitiffe, nifi alterum fua dihgentiainciraflet alter. Quid? quod in Schttts&i aiiis fublm>iori»bus literarum officmis non imerveniunc/O/W/ fycophant*,ndn gyn&teum ad ueprecandam {quoddomifrequenttus acad-t)fcd feptrum fuum pro arbitratu modcratur pcedjgog»*, Etfij non raro, ut cafligeccr ingcnuus confpe&is fbcij pia~gis; alienisq; malis feliciter fapiac qlter. His pubiicxinftitutionis commodis fidelitcr confideratis, cerrd nobisperfvaderepoffumus, quofvis bens fuis//'^rtf cupientes/**-rtntes. nos quod scqvum quodq; proficuum eft, pr<ecip?re»cxiftimaturos. Vctantur itacj; comra&s nimisadaffur-

lib. 7. Poi.

Li Foi'c*K

I ttlnft.cj.conf. Vend.Pl),l Praa t.2. c. i%& Lie-bemh.exerc4-q. $ p»n

211,

Sen«c*_y«

CurtluiLj._ s»P-6.

gm

gere conantem felicitatem llberorum, raamis parenfttnu.Quippe qui parce femcntero teccsint } parcwfemvnvlVcm cx-psdtabunt. Ea propter, poftqu3m_////tfr«"»-anni fuccreve*rint, ijdemq; filij affiduitate fiudioruro adaitiora gradumfibi pr^-ftraxerint; adroonendi (untpannt.es ut ad Acade-mias eos ablegent, übi feliciter inchoata ftudia ad maturi-tatera citius perducere poflunt. Sed Dices, Eft haec resvoti: Sinepennistamenvolarehaudfacileefl, cKffp, Fateor.Veruni enim vero defe&um pcnoarum deplorent alites,non hominc-, qrobus volandifacultatemnaturafapientcrnegavit. Et licet forfan quibufdam tenuiorres dorai vi-deatur (multt nam^ opinione magis quam re iaborant) hoc ta-men remoram tam falutari propofito inijcere» nefas eft.Sciant illi, qui fe vocari volunt pauperculos, ad ea, qnxfpbafram virium fuarum ex-cedunt» anemine fe pofle ad-ftringi. Eaciant quantum in illisfuerit, piaintentione»pio animo. Laudanda feropereft voluntas, utut defintvires. Meminerint illiper pias preces defideratafuppleri. Atnolumus hcic plura; ad aliud parentum progrediemuroffi-cium» quod furaraa eos fervarc vokimus religione. Stu-deantitaq;

~« *"

p,.mj|''»_,__,4. fc. 2»

SenecaEp.ij

Adt;c 1.7,

VI. Re&e vivendo liherwi immacuhtum exhihrefpecufum^* Nos quod Apofloius cun&is Ecclefise romi-ftris imitanduro praefcripfit, etiam a parenftbm non pra?-ter rcro exigirous. Prascepti Paulini forroa fasec eft: /«omnibws, inquit, pr&be te ipfum exemplum bonorum operum,in d>Brin4, in integrttate, in gravitale. En verba cedro di«gna! Nerope boc idero per totam vitam prsftabunt P*-rentes. Monuimus fupra parentum officiorum non po-ftrcmaro partem efle» liberos re&e inftituere. IHa au-tem inftitutio non folis verbis, non fohs abfalvitur pr,r.se-stu. Noa cquidem ignoramus plurimum profieere fer-

B _. minetn

roonam, qui minufatim iffepferit animoj ut more fuoe*legan _er loquitur Se»eca_, Sparguntur aparentibwt verba fe-roiois modo, quod, quamvis fit cxiguum, cum occupa-vit idoneum iocum» vircs fuas cxphcat, & ex minimoin maximos a&us difFunditur, Scd basc utram^ non im<plcnt paginam. Non poteft medtcwt verbis tantum agrumcurare; vena tangcndacft, adroovenda remedia. Sicnu-daparentum verba ftrcpitus inanes funt, clangortubaruminanis; Excrapla plus ardificaot. Sicut ergd in Ecclefiapaftores debcnt eflc Typi fidcliom non folum in vcrbo»fed & m convertatione» omnibusq; virtutibus pictatis;Ita ipfi quoq; partntes libtris fuis fiot in~agines& excmplapietatis & virtutum. Sit pattr ./Encas Afcanium fihumfuum ita coropcllans:

i?piS,j',

_ -

Dtfct puer virtutem ex me verum^ laborenu.Optimus hic inftituendi modus eft. Solent quippe hberinon minus morum»quaro facuUatum patemarum h«rcdeseflc, Errant igitur ilii, noftra quidcro fententia. vehe-tncnter, qui fatis fe feciffe, arbitrantur, cum libtros prae-ccptoribus tradiderunt boois literisinforroandos, nec am<plius defiderari afe exiftimant, Tcnentur oronino fibicavcrC) ne male vivendo fcandala praebcant liberis. V<M»th, «g, 7,

fcandalizanti. Certura & ccrtiflimura eft, quantura bonipcrficere poflbnt fidcles pr&ceptores, tanturo pariter roali»& hoe amphus turpiter agendo operari ptrentes. Neropenaturali quodam inftin&u proroptiores femper eflc con«fucvcruot liberi ad reprasfentandos morcs eorum.ex qui-bus orti fuot. Sobrie fatis monuit, quieunq. fuit: Maxr.. « '' . .mam aebertputro reverenttam fi qutd turpe paras. Dict quip--Bpc non poteft, quantum hberos graventparentum vitia_».Ridcndiquoq; (untparentesq,qutltberotemcndarc conan-tur, leipfos cmcadare negligunt. His Camri obfcrirous fa-bula m

Atarmhi.eonf.Com<snwncar. Ra*cbei.ini.d® ' I'^jf'

bnliw, cui cdro dixiflct mateh indecens effe non fedl in-ccderc via» fed obiiqvosinrorqueregiedbs; Faciam» io-qnit il!e» wea maier>fi le tdtm facitnlem priwt videro, Pro-snde videant p*rentes, ne doroeftico pravitatis cxcmpiohberis ncquitisc fencftraro aperiant, ncve occafionera un»quam exhibeant Itberis tam snuignas refcrrc voccs» quaks"cccpirausyf//«w qucndam patrt fuo dediflc:fi mai> feci,Jte didict. Curo prirois aotem in tcneriore hberorum «ta-te hoc prarcepturo fcrvabunt parentes: hsc quippeeft illaettas _ d~M educla unt robore in duosrtmosfcindttur. Haecipfa«rus eft bivtumquoddam fimilc litcra: Pythagorica" Y» cujusfinifter trames eft latus» dextcr anguftus; ISe vitij, hicvirtutis eft. Vtrtwt ingcnitos animis nofiris ignieiuoshflbens, quibus poteft rationibus adokfcentem dcvncau;voluptatts, vero blandtffima. ille Domind, blandimcntls &Senocinijs fuis eundcm ad fc rapiuut» ob id vcl maxiroe,quod oroncs plerurnq; a virtote & laborc» qucm Hla exi-.git, ad illeccbras & libidinem fint prochvcs. Videantifaq; ut vivant parentes; reddcnda quippe oiim cft ratiocomroifli&adminiftratiofißcij. Tandera tcncntsxt,

?a*^* «"

Co^''"1»'

Cic.de ofTt.1"01 phl1 '10. c,j4 ,

TerentiustnA"dr,a A^«

inArgen- *

lli>'*"t

tioni&AttiP°««

parentts

VII, Adultkresliberosprogenio&ingenib^certaalkui vit/t condkioni provide deflinarz^t Fcrvcntiorille quo ipfi adtlefcentes calcnt, fpiritus libcrius grafl^tur,& quam facihroeimpingit.futurorumpcriculorurominusprovidus. Rcftc Poeta, cujusq;j~tatismoresdepi£lurusce-cinit: Reddere qui vocet jamftit puer y? ptde certo

Signat humum, gefttt paribu^ coSudere» _j? iranuColligit ac ponit temere , {_? mutatur in horas,Imbtrbis juvents tandtm, cuflode remoto ,Gaudet equu, cambut^ fj aprici gramine campt iCereut in vtttumflt&i , monitoribut atyer»Utihum tardus provifor, prodtgm etrii,Subhmh, cupidwst^ -3* amat» rehnquere pernix, A«

Adeo famiiiare fingulis Adokfcenubwtvittura hoc cfl; > quodineunte adolefcentia» cum ineft maxima irabccillitas in-gcnii, tunc id fibi quisq: genusaetatisdegendsconftituat»quod maxime adamavit; Quofit ut antc implicetur ali-quo certo gcnere curfut}; vivcndi, quam potuit, quodoptimum cflct, judicare. Summa igitur cura parenubmerit_ quoraodo in vitae perpctuitate fibi conftent liberi.Non coim oronibus Adolefcenttbut eadem» quae HercuUai-fulfit, fpcranda fclicitas. Huic pubefcenti fua delibera-tio fcliciter ccffit» quod divino potiffimum imputandumbencficio >divinaeq; _ qua bcatus erat»indoli. Non omni*bm contingttadtreCorenthum. Sciant itaq; obftriclos fe ef°icparentesinhberorum fuorum naturas exa&ius inquircre»ne illos invitos aliquo dctrodant. Explorandum cftnr

Vs' f"',

.„ , .ipor.deArt,poet.

Ckcio,

faneg. «p.Uvt ■nsti#

(Jc.Cat.Majp,n,t ■".

„ . , . , . _,vofet*** humert, £j qutdferre recufent.Ncq; cnira attinet rcpugnare naturet, nec quidquam fcqui,quod aflcqui ncqucas. Rcluclantc natura\ irritus cft o-mnis labor. Nofcant & pcrnofcant fuorum ingcnia hbero-rumi Cavcant ne deridcantur aScenicii, vel oranino pru*dentia<vincantur, Hi naraq; non optimas, fcd fibi ac-commotifllroas eligunt fabulas. Nolunt cogi. Si ftultitiacft cancs _[_ v__as veoatum ducere. quam infipiensfapien-tia erit libcrum homincra mancipare officio non cupito/Miie nempe refpondenl in^enia coacla. Fruftra cft Qiopa,-

Qtiid verd alrad eft gigantum more bellare cum dits (utvcter- circumfertor proverbio) quaro repugnare natura.Pcccant pecc-tum, graviflimura fane, illi panntes _ quicoadum in aniroos liberorum cxercent iroperiura, Pec-canr m hbtros, peccant in femetipfos. lUori-m fruftra labi-tur vivacior aetas» fruftr--cxit teropus. Hinc ol»m fubre-pit defpcratto libcris» quam excipit fequens pau/>ertas:H«c amem uhimo ad indigna quasvss cogu folicitatt); An

vero

Mcroparentibuitx hoc nihil feritur, nihil metitur? Au-dient(veripropheUfumttt) olim indtgnatorium illudT"":; In-gravefccntem illorum astatem indigna «<■/-/'■«''funerafa*tigabunt. Veniet aliquando dies illa, in qua vitae per-txfi lacobiqueretes preflb ingeminabuntgutture: Deften*dam lugens adftiium meum in ftpulcrum. Perpetuos, quosgenucrunt, habituri funt hoftcs, ofores acerrimos, adintcrnecioncm uCq;.6ccetalionem! Sint ergo venturihu-jus mali tcmpeftivi proviCorcs parentet; quod cvitari po-teft, vitent mature. Si quifthos habent, quibtta ad Mufts hatbilier efi animut, fiudijs eos confecrent. £hjos cafira juvant,tftituo tubtepetmifius fonitus, beUa^matribuideteftata» ut Poetaloquitur, Marti devovendos vslumttt. Gaudentempatriosfin-derefarculo agret, fuo relinquito fiudio.<flat,Africocommitt(ts. Summadm dicimus. Adquasresquu^apftfftmui fuerit, in iis potiffimum elaborabit, Quin etiam(quodpoftremd montndum) progreffis ad perfediorem ata-tem liberis de profuturo conjugio profpiciant parentes ,nec fubterfugiant ea pariterfubminiftrare, qux domefiica,recens fuperindu&ac/o«'"/<~/# conftitutionero juvent & or-nent. Quod übi prsftiterunt, confidenter fibi perfva-dere poterunt, ultimumfe munerifuoaddidifle comple-mentum, utaliena referamua verba. lam vero»quiain defcri-bendis parentum junSlimfervandis officiis longiores futmus ; bre-'viores in iis , quxfuperant, erimus. Subfequentia itacj; offi-cia parenftbus funt praeftand-_,

Gen- 37.ve"~3r~

Horat# oi *

Cic d off 1

s*"on:S

___.__;_ cap#T

Bargersct. udea Do<a

_h 2©

ir. «conc,

fin '_.'l._ca

Seorjim. I. PaterfiUorumadultorumpracipudmge.ratcuram; Mater filiarum^. Partiundasheic/w-*--tum volumus operas,fuumoobis exemplum praemonftra-te Philofspho. Ad liberos inquit iUe , quodattinetj horumquidem ortuscommunis eft, diftributio autem operarum

C pecu-

peculiaris: Mitrts ttftm efi nutrire» Patrvs vero infiifuercji.Infiituttonim» quam heic pater fervabit, commodiflimamarbitranur eflc illam, de qua fuperius a nobisaclum eft.Quod Nmritionem, quam Matrtbut imperat Phtlofophut, (pe~&ac, opcirna & felicifiima eadem tuuc falutabitur, cumpropnura & infanrum naturac conveniens admovearurnutr jrnen _ um _ tq0J [Jelc maternum hc inteUioimtu- Non_ . , .. , *poflumus non nurari quarunciam Mttrum mores, quacfcetus (uos (lipendtatiis nutriitbwt jam mox in lucem editos-demandant educandos, mammam defe natis dare turpereputantes, Magno certe nobis ofiendiculo eft, quodquac fihum conccpit, geftavit & peperit, alere eundemignominiofum cxiftimct. Sffutd? NuUa unqukm futt aut

futura matcr efi, qu& talem habtat filium » qualtsfutt virgo ®es-ts>*©^, qua Chrtflum ftdum h^buit ; ne%futt unquam aut eritftlm, qut talem in terris malrem habeat. Aitamen non laße alioftliut ah voluit, ne alia maler vocanda efjtt, net^ alij mater iUlum nutriendum dedit, ne fdtut ab ta dici poffet. Unde tantaduritie pcftora veftra, oMatres, occallucrunt, ut cum incavcis aviculas, in feneftris fimiiu, in finu ctteUos vidcatis

jja * rtstttrixtfio

VirgoQeotsxog.

»i" vvanc-FriVc iit>r*2

sapj4,

Tsrtm. kititlph Aifi

* -& tcneatis;/j//<?.r vero veftros vel in villis paupercuiis ex-ulare, vel a finu, ab ulnis veftris fejungi patiamini? Anmonftrofiflima rcfcrcmus prodigia,quibus Hiftoricorumfcriptafunt interpolata. Unum faltim indicabimus.F^»mtna '^omarm tat fiiijs negatum pretbuit cantbut', atteftanteAu&ore modb cirato, qui & ip(e tam indignum facinus.oculis fe fubjeeifte contendst, Ecceenim? Hommeim-perito nunquam qttidquamfluitiwt. Honne ftultitia efl amare qucdodtjje debeaii g? oaifft qttod amatidum tfl? Quam iniquejuranaturx pervertuntur, qua» fua bcneficia ad generisconfcrvationem multoante prxparata non valt interci?pi? Sed quid ex hac propria? & cognatat alimoniae fubic-

tl privatione cmergit tandem? Scilicet liberi afFeftibusmoribusq; nutricum adfcitis (3uisemm ntftit infantem «/'"

trick ccmplexwnem LBe imbioertf) ab amorc& reverentiaMairum abalienantur. Spuriut quidam ex honeftd alioquinfamilia oriundut, nutrici J matre jam(laiim tradttui » pofiqudmhoftlum fpolijs onufiws domum revertiftt» matrtmquidtm argen "teo donavit annulo . nutricsm vero torque aureo. Dtfpenfat.o-nem autem hanc incufnte Maire tanquam injuftam» mmsme ve-/"s, inquit,y«/?4 /«* Mater querelaeft. Nec enimTu ultra no-

Goaf. *»-*p°!j. '''Sp 3e, ">& 4,?"'*" '"?-

Mtit,nmv ,.g*~ '*$'*ptxia al*'

vem mtnfes utero me tultfti, hdc autem duerum annorumfpUisfuii me mammif fuflentnvtt. St quodabs Te corpm habeo _mnadmodum honefto modo habeo; At quadhxc dedit, afincero $puro animo efi profecium, Tu itidem me fam mox natum tusprivafti confortw ~-f ab oeulis abdicafit tuis \ Hxc ita me abdi-catumfuis famtliarifir exctpit amplexibut. Ita femper manutmanum fricat _, Itafsmper gratia gratiamparit ; Ita denii^mu "tuorum ofjiciorum ftmper etqualis tffe folet me/ifura, Perma-gnum profedo eft, alieno debere idem quod panentt, i-nio 5c non ra.ro pius quam partnti. Vidcant itaq; bonae

Cic- prePiar.c,

Conf. 3i\iv,caf.confc.L.jc, 14- caf, 3.Vinccnt, fer,

2. ae Nat,Mcr<

Ambrofius,

Tacitos demor.Germ.

matres ne peaes eas nativae pietacis elementa cbliteren-tur. Confulant/#/». confulant liberis. Peclus, quod adnutnmenta natcentis rcetus lacxis tcecundum exuberat,

prasbeant lubentes. Suos qualibet avis puUos educabtt. Sicutergo uterui matrii eft Camera filij ; ita übera ceUarium utfint <e-qvumefi. Non fat efi cura gtnerandi, nifi fuppttat tfftcacianutriendi. Ita nempe comparatum eft, utantiquiora be-nencia fubvertas, nifi illa pofterioribuscumules. Obe-atos Germanos\ ptnes quos fua fuos maler überibut alit fi/ias ;Nec anaUis aul nutricibus dcleganlur. Nimium dedecuseft, Matrem dimidiatam fflutari. Non integram autem iUlam nuntupamtti matrem , quA eumfuo fangvtne in utero aluit,qttem detnde d laflefiatim depeSit. A n fibi perfuadeantillac

C % bon<t

matres mammarum tubera a naturS tradita ad pecftorisornamentum & non ad ltberorum alimoniim? Sed uthacdere fummatim dicamus, Condufiio h*.c efio. Si feriulla rattone patefl per matris conflituttoutm mattrnolatie primuminfantes enutriendifunt; Sin minut de nutrice cafld, pid, benemorata {$ fana ipfis efi profpicitndum, ne alioqmn tnfmtes experegrino fj infvtto laUe morbos animi eorporis^ contrahant ; pa-rentts vtrh ipfi oltm non modo molefid magnd affictuntur,fedz3damnts non contemnendis multentur. ff^utm tntm laboremva>leniiores infirmioribttt impendunl, ejtts frußum recipiunt effaetia valentioribttt infeneßute, tefte Ariftotele, Sed & gravi-da matres paucis monendae. Cogitent hsc fe hominemin utero geftare, qud farcind nutla graviortnuSa^prafiantiormartalibut efje potefl, Declinent itaq; omnia, quae aliqua*ex parte tam praeftanti foetui nocitura funtj urpote di_*t_t

errorts, ritmium virit amorem, ritrmam defidiam, ritmium labo-rtm, liberiores faltw, intcmperzntemd^ ItbidinertLu

Pamc.derff.ifcontcelhrij Polit,1rf.c-4-§-2°*__„___,_ ltcmAdam. Cbix."4, Pohu c

fe<_,'

Regula_pr**gnanu ui

11, Pater pubefcentes filios elocelforas , $difpo-xnati aut domi ita retweat ,ut nullatenud torpefcant o~tio, %>elalc£} %>ino, venere^ in bruta degenerent. Ma-ter. interfihas penfa partiatur, doceat^ illas linum (§lanam tra&are,femperq honeftos easclem detineat oc-cupationfbw) ne otio Ufcivientes jalhsramfudiciti&tqiue maximc hunc fexum ormt ,facianl, Infti-tutio accuratior & diligentior mafculino fexut, cujus vir-cus pracftantior & difficilior eft, utpote tmperans, conve-nic; laxior autem & molliorfceminto, quia inferior&fa-cilior eft, utpote obeditnf: uttiq, tamen jufta,fidelis&fuf-ficicns debetur. Videliceu

?r0»,3-: '*.

Sn»einq;fe.x.n.dsbetur

Sfi opttt ardentem frenis arcere juventanu,Necfinere in mores luxutiart mdos.

--"■-■ E*

F.*lomnis juventus,utpot6 in lubrico a:tatis,adlapfuniincatiftor, &ad infirmitatem fragifior: admentispro-inde finnicatem traducenda. Filium rclutftantem cocr*

ceat Pattr, filtam Mater: alioquin conclaroata res eft,Quippe vitia qu<z primis non eximuntur annis, inemendabdiin p'ferum pravitate durantur. Itnpoffibile efl carnes, riiftfaliantur > confervxri^ sjf bonum relinere faporem : Impoffibtle eflpifcem extra aquam vtvere: Imptfflbile efi rofam a fptna (du-dum) avulfam non arcfctre: Impoffibile itidem eft dtutumamexfilifs parentes manere Utitiam, quorum ttneram etlatem re-He nonfnxerant ante. Quam noxia multa adolefcentibtafvadeat otium, teftis eft cxperientia, teftes annales, teftisplena cxemplorum vetuftas. Vere eoim dixit Poeta_:

Nocet indulgentta nobis,Et Comicus: N>mia h&c ttcentia evadet in aliquod magnum

malum. Libtros tenere cducare, eft eos perdere. Et inhoc parentes merird affimilantur Smijs, qum cumfcetum nimii efculantur £5? eomplecJuntur , flmul necant. Contineatergofilium in obfequto Pater,_^fd>am evagari conantemariftioribus circumfeptam fpatijs domi detincat mater.Quod f\ omnes accurarent matres, lajtiores certefltarumfuarum nuptias aliquse vifura? eftent, quam dics docet,Nos non parum illa calamitas affctt, qud quaidam alinquin 0.ptimorum parentum fUitU indigne premi cernimtu : condolemtnvi,em parentum, tanto dolori fuperflitum. Sed zff vigilantto-rem m i!l>* curam dejideramut . qu<e fi tdfuerit, faufliora omi*nart non dub>tabtmm. Interea jingults pijs parcntibut pisu £*f mi.ri'me fegnes precanittr mentes, fincerumcL $ tncontamimtum,fuper fclictus £"? Utitiits exituram liberorumfortem, gaudiunu.

OvM. li A*msr,

Eleg. lfTercnt in

Adclph Aft3 f* 4-

flinius 1 8cap 54

TriflesniTi!--x indulgen*tiE frustus

111. Patrbpenfum £$ fttptndium accipiatftlims(f, dotemfilia, prater addtta k Gjn&ceo per MatremFarapbirNdlt<£->, Takm Matremfamilm graphicS de-

C J piitassi

Tst*', jj.

$.tu-»i

pi&am vidcapud $alomwem\ Parcentes parentum deStfasnos odifle pronunciavimus ante; nec ingrata nobis heic«jusdem efFati rcpetitio erit. Quid enim ? Pater filiumad Academiam ablegat, fumptus tamen ipfi dcncgat, quafiex vento filium vivere foret poflibile. Siccinefpe alendut efiventer? Gfuafiverh ille non careat auributl Talcs profe-{kopatres (quod pace illorum dicimus) ipfi fuo fe indi-cio produnt» nsfcire fc quas molcftias, quafve difficulta-tes fecum adfetat Academica vita. Vel fi novcriot>& ni-hilominus avariores habcant manus,majori vitio digniccnfsntur. Si velint confequens» cur non ttiam anttcedens?Videant proinde patres» ut»prout ferant facultates^filtfi fuisdebita & fufficientia numerent ftipcndia. Neq; cnim

LicbeittM.

pro fe facultates fuas cumularunt; alienae inhiant prsda?;Ctim certum fit omne patrimonium libem legitime deberi, _*$acquiefcendum tffe partnttbut, fi tantum Ipfis inde fuppetat »quantum adviclum 5? amitium efl neceffanum, Scd commu»ne hoc vitium plerumq; e&fenibm, qui quanquam probefciant non longa vitse fuae tempora (uperare, avariorcstamen evadunt, JQuid verh abfurdiut, quam qrio minm v'atreflat, e\ plut viatici quterere ? Qyatn male cum infelici-bus \QC\% Sentbm agitur, cum, qud roajora venernnt, hocmajora cupiant? Stc tfl. Ccncitathr fempcr efl avaritia inmagnarum opum ctngeftu. Nempeftammtt,qtto est majare in*cendio emicuh^ hoc acrier vis e(i. Verum cnim vero mu-tent bt feneti fi pofiint, animum.; poffmt, autem, [i velmt:non exiguumad fe rcdundaturumcapient frutlum- Qi)ip«

- pe reflexus ille filkrum aroor patres ad fenium inviolafostradocet» quem non jurgia, nou fiuiidiai non argrarur,*dcniq; fu(pick>n4oo cura bbab<f. Qtfio &:n ultims le-ne&a ddicj requie patres perfruentur abundf, parnnm &ptolijjam .4 f'f hgbhuri oj-ecacp, Squfdfn. hcc r.<,bis petfiat

fum

eonfGvizz.

'a °^g.

elc Cat.Maid+tttit10~

j ~_fesadrent

Stnes.

Stnecs. l.d~4L**

Arrtor >■/pxm.

ffum tfje debet ex maximu viu hujut felicitatibut hanc effeprd.c-p^fi-, egregium ftUorumbona, indolis, $ virtuti deditorum,fitq howtrtbm confpicuorum ad latu* habere numerum» qui verelu-ften oculorum $ficipio Jemßutii appeSari qveunt, Nec par-ciu* eu ~>filiabm Matres agerc convenit. Quocirca in no-va m.»crimonij focdcra conccfluras///-#, prseterquaroquoddotero efargiatur Pater, Matres piena manu cumuiabuntij* rebus, quae maxiroe ad inftaunnda? novajfamiiiaraug-m "nta facere poflunt. ffhttd? Ancillasfervitio exeunles vt.

atico donant Matres familias; ftiiabut vero rtmfamiliarem pemtut claudi quis ferat ingenuut ? Vitanda matribus paritcr cttavantia: fufpicio; naro & has liberalcs cfle volurous,Sed Dtcant illae fibi tantum naU» fibi^ proxima. Matres id,quod in proverbij confuctudincm venit: Largttionem

fundum non habere ; etenim qua potefi effe modut [ut ipfis dCi-cerone mutuemur verba) cum e$ itdem, qui confueverunl» «?" n , ■

_ > r_ „■_> <rr> r ~ " < r itllud tdem defiderant atij r J\efp, Duo omnino iunt largo-y»"/genera> quoruro alttri prodigi. alteri liberales audi*unt. lllt fuas opes in eas tes (epularum, vifcerationumfiudorum, veftium^ apparatut intellige) prorundunt. quarummemoriam aut brevcm, aut omnino nullam funt retidu'ri Ht ncceflarijs & utilibus rebus fuas impcndunt facul-tates. Ad horum claflem refcrendas volurous cfle matres.

lo£i *'lU

_.c - onborit.bc.fupr.cit,

1,d. off, %.vid.eomme-tar. Rachel._neun d. loe.Refp. Conf.

Hoctii^c.7 , P , f. 3^«t«n~Coiisl.

1, __ ■[,_!,"Hoc iropcrat lex dtvina, hoc fvadet natura, hoc patiturhtmamtas. Et diflindtius ut nodum huncfolvarous; Sci-endum cfl atiud effe mconfulte -5? temere largiendo fua bonatffundere; ahudverb conftderate moderate^ defonte benigmtatuhaurire. lllas largttiones, utfordidastspefiiferas, damnam%4\kas, ut juft.ts _*§ modicas, adprobamm. Et ha?c fatis dic?afunto de tarentum tam junilim.qmmfeerfimfcrvandis of-fecij-. Agcduoi fubjungatur rnox

TRA~

Largitio-num duogenem.

TRACTATUS POSTERIOR;/^Ui» bono cum Des, liberorum quincj; prajcipua officia

reciproca infercre deftinavimus; quo dum promiflbdefun&i fuennous, fupremam huic opufeulo iroponemusiß3num. Obligantur itaq; liber/exhibere/wc-w/awzj

I, Pe&sonis Reverentiam* Reverentia autem ba?ccum amore conjun&a cfte debet. Refte divinus iile Cato:

£iio

G,u3/.zzn ,s

eonf.Cellarloc fupr ift

Trla pr£-etpuarent"mjc'pCkeroTde

off tvidcommen

toh&tvtFXpn 131

Seneca-.

MosSparta;norum

jufiiniis 1 3c i confCicC« p n .30

JEqita diligito charos pictate parentes,Nec matrem offendas , dum vis bonm effe paretiti.

Sfilicet fua utriq; debetur Revcrentia; fuus utriq; a»mor. Frima certe naturas \ex eft, patrem & matrcm ho-norarc. fQuod eritm pofiDeum patre & matre vel majttt, velvenerabiliut habemutfimulacrum ? Quid ab his accepimusin fu/>eriori traftatu a nobis expreflum eft fufius; baec triaomnino deponamus animo: Vitam, Nutrimentum e? difci-plinam; quodlibet horum cfficacfffimum cfl dcbitaj illisvenerationis argumeruum. Si plurimum ei tribuere te-nemur, a quo pluriraum diligimur; quanto cum fceao-re parentum maxima funt rcmeticnda beneficia? Si ea»quae acceperis utenda, majore raenfura reddas; quidnatnbeneficio provocatos facere dos oportet? Si in eos>quosfperamus nobis profuturos, non dubitamus officia con»ferre; quales in eos efle debemus» qui jam profucrunt?Sic ergo tenendum : Nihiltdm laudabile efje, nihil^ tdm &~

qualiter in omriium animos receptum, qukm referre beneme.riliigratiam. £a,qua; pencs Spartaner obtinuit» eonfvetu-

■ do,non modo iaude» fcd & imitatione digna eft, utpotequod maxtmm hontr non divitum $ff psieniium, fed pro gradttxtatisftnum fuerit. Hinc Hiftoricus ifte corrmiendatifli-

; mus exdamat; Nufqudm terrarum locum hanoratisrcm ha--5 berefenelluterru. Hinc Poeta_>.

Crc

Credebant hoegrande nefas , &'morteplakdum-»Si Juvenis vttulo non affurrexerat, &JtBarbato cuitunj^ puer , licet ipfe videretPlura domi farra , & majores glandU acervosT.bn venerabile erat pr.tcedere quatuor /tnnis. "uvenalli

Satyr.l4..

Ovidius 1, 5.Faft-

Ly(HrZ'u

QaoiTumctiam aliusrelpexiffe videtur.in h~c vcrba proruinpcns;M.tgna futt quondam capitis reverentia cani,In§j fuo pretio rugafiemlis erat,

Nempe hoc voluit, quicunq, tam faiufta: legis conditorcxtitit, ut adfveti revercri eos, quorum affinitate & co- J

gnatione non tangerentur, majore veneratione PatremSiMttlrem profequi difcercnt. O morem pr^clarum ! $ff di-gnum, quem noflri iuvenes fidelius objervarent. An nos aPagatns moribus vinci fas eft? Chriftianos nos profite-nuir; proinde quod Chriiliano dignum fuerit praefta-bimus. Legem parendi & honorem parentibus defe-rendi ipfa nobis dicftitat natura. Eft hic naturalisobliga-tionis fenlus cunclis hominibus,uttft legis divina?ignaris,impreffus. Quin&, quod magis c?l, ]ufltffimi Dei tex hocidem imperat. Honora patrem tuum, tf matrem tuanzj.

Qaod praceptum ficut primum & fummum locum ob*tinet inter ea, quar de officijs hominum inter fe mutuoprascipiunt; Ita &primumeft, quod benedictionis pro-niiffionemann?xam habet: Eris tongcevusfuper terram. Vu llautcmDeus hanc obligationem in hsc vita manere fir-mam, & nulld mutalione dignitatis , aut honoris, aut ctnditisnumutari vel tolli, Perfvafiftimum itaq; liberis omnibusefie debet, capitalius inter hominespeccatumcommittinullum, quam impietatcm erga parentes. Dtcis, Vimvi repellere liceu;

ixod.20:1»,Deuf^: l6-Mattli.it: 4.«Marc.?: 10.Ephe.it 4: -"

_.

conf.Eedef.

oljclt.Virg.Eclog.j

Rtfp.llv'iui J- l7

repellere

Eft mibi nama-3 domipater, cft injufia novercrut.ReSp. Sic pater alper & duru» Demea, Soevitia tamen ejuspouus paticndo ac ferendo lenienda eft ? quam malum

D malo

Bta~h.j2':2.n

toecen:_iyn.

«,.ord.i.c:g.

Baldvinui

'caf. 14.

Bodm.deRcp.llb.l,

cap.4.FruchncrusWan Qu

44.' °lceUf, }; f.

malo rependendum ; Bono malumfoimvincendam , ut fva«det Apoflolut. Dnriffima pociusquaevis, nequidem morteexcepta , fubeat filius , quam vim pacri ioferat, At inqutstneceflaria cbntra quemvis violentum iuvaforem defen-(ioefl. Reff. Sed parens fupertori heic privilegio do-natus eft. Soito.bencficiorumacceptorum exceilentiamcrudeiitati huic prarponderare. Audiamus BJdvinumGordium hunc nodum (efi quippe&multit vexata quaflioSingeniofe explicantem. Etjt, inquit, parens tyranmce in*Vadtns.fHium, cffictumpatris non facit , nondum tamenpatertfje defintt, q-*ia vmcuium illud naturtlt interpatrem f£filtumnuuo cafu tumpitur; Idea filtut femper. honorare debet patrem,etum duriorem g? pltrie lyranmcum , qui honor confiflit non ian-.tum in.verbo _*§ in opere, fed $in patientid. Quid/ quodfcepius duriffimi verbis fint partntts, ficlortamea ipfo pa-ttrnum oftentant amoretrL,. Narm

Sit liiet in natosf.cics auflcra parcntutrL.,;SEqua tnmenfemper n/ens, tfl Sf amita voluntat.

Indigna profedlo res eft, quod quidam/?/» amtcorum fuo-rum objurgaciones, praf*/w»r«;M.flagellationesferantj pa*ternas verd. adm.pnitiones, qua; acultos.habent, cenfo»riosq; fermones refpuano.. Recle.iterum i!le_>:

Caton. Ptrbera quum tu.leris difcens /thquandb Magiflri;.Fer Pattis ingenittm, qvum vcrbis.exit in iram^.

»Jd-Hor.Turlell EpitHift.i 4 .

Conf, Tacit.nn, 1 ,14.

_» __.deßeg..

~u~»nusl.i6.«*«♦ fc.

Quafe igitur monftrum (uk Nero, qut & eo (celerispro—greiTus, ut a qua vitam hauferit,, cujufq;/*«j?«/>z? in lacconverfo paftus fuerit,. ejus fanguintm fuderit, eityvttarnademerit?; Qiiis non.il lum cane f angve & quavis£f/?/i pe-jorem ex hominuni;conforrio exrerminandum judicet?Ptolomxm curn vivus ////'<? regnum tradidiffec, ab illo eo-dem vicj.privatus.dicitur,. Theffiioritce Regtnauxor Caf-fandri ab Antipatro./f//0. cum. vicam etiam per übtra rra.tfjr.no. degrecaEetur h occidituro. Buic profdld. robur gf<es:

trip_le«j

Htiplex, ut Po6ta loquitur, eircaptßwtrat. Nempeglori-"ofus admodum eft tituius, /J-w-.v/jwfalutari. Sedtirove-himur longtm, qndm mensfuit ; Ipfa rei nosdetinuittndtgnitas.(jotonm h<ec efto; Non amare parentes impietaseft, nonagnofcere, infania^.

Horai'

senecs_„

Caloff.**».

P^na ina*

*_ '__'

t.Sam.iy:»,

11. Jufsis obedientiant.,, Fluit hocexpriori. Gbe- <dientiamomnes honefta? imperant leges; inobedtentiam con-tra vetant, graviftimisq; fuppiiciis coerceri mandacu,Ecceautem! Quauto fupplicio hunc deftinavit fihum.Deus, qui injuriofis -faltim v&xhhpatrem impeteret? Sci-'licet lapidibus eundem a populo civitatisobrui voluio.!Meltor efl eritm obedientia, qudm vitlimtt; quoniam qu*Jifcslutidulolatriit tfl, mnvelle acquiefcere, ut fcite Propheta loqui*tur. Non vituperio modo, fed & fuftibus digni funtijfibf quiiipaire reifibiimperatx rationcm reddi poftulant.Jndccorum eftgallinamcantare antegallum, Stqvunturgallinam

fui pulli ; fuits malres fequntur agnw 5'hcedta, Et filiua com-peilationem pnrentis non audiet? Jufte ergo

Audiet hic vitricum , patrem qui ffernit amitutHL,,.Nos quod Demontco fuo praccepit omnibus hberis,tanquam optimameum./tof**»/*^*!» converfandi cynofuram!feclandum heicadponimus: TaHfhqy.va'srei^isg:yvj<kq, otxsa, ivpato 'sfei wscivfhv"yivi&oci rxg Gttvfd 7roudu_4. Videantbo-ni quiq; filij, ne improbis fuis moribus/we«/« fuos adexecrationes & maledicliones permoveanu. Eteium-.

Valdegravant natos dir* &maledicla parentunt-,.Quoufq; fe excendat liberorum erga parentes obfequium,confah poteft B.ddvinm Theologus ifte longeclariffimusCaf. confc. lib. 4. cap. 14. Caf. 6. item Cellarm Polit.lib. i.cap. 4. §. zp. 30,

ifocrates adD«a.p-~c.»«

Orpheu*.

111. IndigentU, profacuitatihmpromptumfubftdiu.Juftutn^ft, inquit&^w/f/i utliberijuvent/wf»/f/«Qt]id

D i cnim

emm>opalete, eft cur hominibui Übert nafcuntur, nifi i<sadverfa fortuna feremus opem? Non pofTurnus, imonec debemuSjfiicntio involvereHiftoriam lofephi7 qvi pa-trsm '"eo'° confetlum 8c extrema fame laborantem lar-giter adextremumusq;fuftentavit, deditq;pofiefiioneniin yEgypto, in optimo terra: Joco. Sn confpuuum pietatuexewpluml Nuilus item non mi.rari poteft pietjtemfth<texerto übere famero matris laclis fui fubfidio leniencisr*.Quid non excogitat pittas, quac in carcere fervand"^'-

Sophoctei

.. 7f-bi

Ctn.iy.

vid'v'alMax.p,22<).

netncis novam rationem invenir? Nempe baec demumcft illa, quarn ftudiofius heic indagamus, fedin pluribusprohl defideramus, Antipetargia, Polliccbarnur circa fu-pcrtoris fratftatui exordia cb^wiA.afp^iodolemno.s pau*cis cxprefturos; fiet id a nobis heicbreviffime, Eftveidvox i!U , ut adparet, conpofita ab ktPX, qtiod heicviciffim aut vicim notat, compenfationcmqj infeit, &

■mXoc^ylg, quod cicoritam fignificat. Ratio notatiouisnon' cft inevidens; aam ut «6<jK/!«feniojamdefatigatas& plu-mis orbatas geftare, alere, & fovere dicunturpuSi, itahberi parentibta dcbihbus & egetus &. fcnibus fuftentatio-

' nis& ptttatispr&mia reddere graritudinisqjofficia quanta-cunq; pouunt exhibere tenentur. Fatendum quidemnobis eft objeda kvTsmXct^ots plura efle; nobis tamenipfis facis feciffe videmur, hoc unum, ceu prxcipuum,indi aSTe, Obligantur vero liberi partntihkt alienae opisiridigentibus quacunq; raiione fuccurrere, idq ; non tan-

etrUm-hecpyict,

unde ?adifis Loe-

ccn Syn.jur,Diff. Ejctr.2.conf.HifcA-nim.Franz.part j. c 8,itcm Bodin.

lac.cic.

tnm jure dtvino & civiii, fed & natur^ & g.eptium. A-riftoceles, duo, inquit, debemus reddere ■pirtnttb»s i„ "§sS-qiiriTJe/ct, i. Itpctjv, de pofteribri officio egimus fupra.Utyerbulo circa prius nos expediamusjjatis fuerit mp-nuifte quomodo penes /jthtnienfa lcgeSolpnis ca*utum fuit,uc likeri aicrent p&renies, cujus offidj (i facta ab ijfderri

" eflet

Exod 20, IJ,i. "i irn. (,: g,In Jur. Aer.c. .?< )'.r&»

ftl.if.Lts Solunis

efiet intermiflio Civs negleclus, rriftnVes haE~erenfur,-&ab omnibus honoribus excluderentur, fed Dtctst tffedu-ru.'/> ho: fftultitum , "&"" multu non fuppetat, qutcum vtl fe-ipfis fttfitnttre quejr.t. Refp. I-ft tamen condtiiomtuntj.Nempe ft tua- rnanus ruo ipfius defiderio non fufficiant,_"_?// non habeas, quod, cum tffe cuptat, edas, quistam iniqVUst. ,;4, molcftus cxacftor effe ve.lit, ur hoc ipfum abs te

reqoirat; Habcnda oronino eft ratio faculratum. quasfi' tibi minus amica fortuna negavit, non tamen iic orunidebito exSb!'tum te efte credideris. Annrtendumitj/^ti-bt eft } ttt qiiod mawt nequtvirds\ adf.clu, obfequio , cuitu^comoenfes. Sic minoribushisofficiis maxim- pjrentum be-nenua retaliarc cenfendus es. Ante omnia id age, ut gra*tut audtUy ft ■ /""«" terris diuinlereris,ftc ferui inarlum red<bh.laoratum, ttt breve hhum, pracepsfubvertet ruin*. Cavene "its tua* fupcrftites, tale tibi morruo erigant Epita-pliium - - a

Nulla parerttibm a/muDebitn pro vitd tf pro dulci pr<emia vt£iuReddidit, idcirco brevis ipfiefi viat tributt.

vi<f.p"*uwc&_invlt'So!an.

M»utn«rijrtiA i'^*>

Homerui itSimoiCo.

IV. Sioi&utfo ipfrum dcft&m £5» nuditates dcbt-/- vtfiimetjto tegerc^. Hoc demum eft dtcantatum \\-lud apud antiquos«.!?-~r^et" ""«."', hoc eftillud pietatis//^--rorum erga pirentes ty».bd»m &* finariu*.

'ixaj/us Pt&o-HC jnfs&ojtttotlits ytvHs.

Ptfr-tint cundis hberd omni fe-culo commendandumiti*vuih *«

-xeropkirn S^tn & /"/"/><"'> qui cum p^/^/a lenero vin-o

inebriatum omni prporisregumeoVoJenudaturojaceTecoinperiftent, advoUverunc retrorfum, ea, qu* natura

ipfa occultavit racmbra in p-tre teduri. Si quid a fefii-i partntihat peccaturo fuerii {facilimVautt* ,nerroresl*h

. «>"; «j » /»' pmnfenes) tunc /?jr bumariitatis paliiokdpatius tegent, quaai.eos »,l ih crimco, veliojusvo-

-1 D P j cabunt.

"Jf/J^&pr. citar.

P- "" 4**

Oeni 9:23

CiCero vh ■

"e off ._<£«_____« 2 n

ucabunf. Caveant ma!e de ipfis fentirc & loqui. MLcmctt»■tote» Sftiif, talcs crga vos vcftros ohcn futuros hberos aquales vos erga vcflros faißhpareates. juftumcnimeft,uteadem menfura»qua vsftris admetiri fuiftis parenttbut,vobisitidem veltri admctiantur///^'. In quo quis peccat,in eo punictur, Hinc Thefcus in Hercule furcnte aiu:[wtajf » 16

jEfopus

videeiWemSyn:juric

Jjhtod quisfc fecit , patitur; authorem fcelusRcpetit, fuotjs premitur exemplo nocens.

Rede crgo Momhzatus in fabuiam vulpis & ciconiae;J>)u<e tibi nonfaceres , aliis fecijfe eapeto}Vulnera ne

faeias, qu# nequis ipfa pati.Parentibut itaq; fenibus alimenta debent libert, fed fubbiscontinentnr queeyis ncceflaria vitae prsfidia» quaha luntnon folavactbit-} &c, poiut) fed & vefiitm Sc habitatio, quippefi"e his ali fuflentariq; corpus commode ncquit» ut eru-dite diiTerit Loccenim.

V» Mortuosparentes, ut Cbrifiianos iccet^ tugere;boneftttfepultur<z tradere; memorism iiem eorum inomne avum manfuram gratifiimaveneratione circum-ferret O pij hberi deofcuianoini funera gerittorum veftro-rum; Rore lacrymarumexanguia parentum ora irrigate;corpora quoq;, vobis quje rcliquerant, tumolis fuisdigne concegite. Quam pium Tibi peftns, d bone h-fephl omni pofteritati excmplo es. 6 utinam Te di*gnos magna hac Reffublna produceret fe&stores! Neete quidem Cimon tacebirous> qui patrt tuofepulturam vo<luntariis vinculis emere non dubitafti, Tu equidem plusaliquanto laudis (abjit invidia) in carcere» qusm in curiaafleqvutus videris. Execramur autem mcritoomne.'!. &plus quam Vjtiritanoodio profequimur Tulliam iftam Tarqui-nij fuperbi conjugem, cuinonfatisfuit percuflnrei-.jM/fj'»*capitt fubornafle, nifietiarapererudeiicercneffi patrticot.

Gen jo _,

V*l Max | jcap 4

pu»

pus equos cum cufru > cui infidebat, agi juberet; Hujtw*nefarias & inauditae impietatis fcenam Poeta fic Ovidmr^.

%*&tU£_>> jTilia carpentopatrios initura penates,tbat per medidi alta feroxq~.yiat.Corpus ut adffexit latrymk aurigaprofufs,Rtftitit. Hunc tali corripit illa fono:VadU? an exfpettas pretium jiietntu amarumiDuc, inquam ', invitas ipfia per ora rotas.Certafides falli diftusfceleratus ab illAVitUs, ts'aternd res ea preffa notd.

Ehcui Invaiidae funt omnes ad hoc monftrum fugillan-dum iiter». Frscepimus quoq: fupra/z//«, parentum h-rnam aboblivioneeilevindicandam. Sja! Det nunc vclapius erga parentes ltberorum-adfeO,m,- velocioriq; aura inlarum pAtrtam diffundat famami O-pijfilijl'Quos viven-teis tn deliciis» in pretio habuiflis, turpeeft, fcitotc, eo-rum rodere cineres,, turpe itcm eorom p!ane oblivifci,Animi mahgnantis" efl% accepth benefttij; obltvifci,, Re&e di-xit» quicunq; fuitj?-

Non debct meritum tttrpis delere vetufias,Accepti memores nos decet ejfe boni,-

Qno virtut, quo virorum » fi cutnvitd nomen eorum terminarctur, fi cumcffibutfjma fepeli-retur?. Tu igitur, cjuuquufiuerts, acceptaro a m^joribu* gfo-riam ■ mantun,rinle efi:, aetemitatitonfecrareftude. Vivat! '" . r"'i >■ " t- " " r- »

in Tcp.ttrtum-r.omen:> fpienoeat in Lfavtta, virti&v Sic 6cipfe, quos genueris, mminislui pr^coneshabebis. p"e.

rum enirn verb auia■foltsendum tfttandem\ auodltmphtuimtt*\-ect.e nune adeft . quem £■? tpfa- temporisratio expfcit, ftrns. 1eitenio compellimw ReNEVOLE LeCTOR', ut qutpm*, hticmfier depror^pferal animtw , in mitiorem interprtteru partenu.Sip-tmos his nofirot fudores non contempfttis; v-idunt tt't>u<i %

dism-. <s.tJ4 tuknl » tentabtmttt. 1e vero t OdtoffftmeDett«ciw,vakr§-

v,d pm ®Yi,Smttaiptnpm ' Syn

jenec»

Conf Com*-pet\d tth"Alfted.) qr

i6>

■valert julemut) ms bonis placuiffe volumm, de laa matedicSlingudfecuri. Et quit Itbifemper dentes prurtunt* tilud Poetelibt mandendum dab>mm:

jj)uid dentem dente juvabitRodere f Carne opus eft ,fifatur ejfe velis.

iETERNO DEO jCTERNA MAJESTAS!Humanitate $ Doilrtnd confpicuo J u V EN i,

Dn. JOHANNT ERLANDI CGLLIANDRO,cxercirij caufadepierate Parentum atque libero-

rum reciproca pie diflerenri, lineoUshafccfuninu ie*ftmarione gratulabundus iofcribo,

|.\ Arum fi cupias paradigma parcntis amatiFiliolum atqueptum refpiciro hiilorjam-».-

Captivum, turpique fame tabefcere jufTum_»Fida pio la&at übere nata Patrem_>,

_%\_\piet<u nivei fimplex candoris imapo ,Quam pius adfcribis mente man 1.::.; ■.: bonis.

DANIEL (Sjo\X>?\\ |[(ljpeReg. Jtid, AJfeffor.

]£,St ager ingeniitm, qui femina cttl.^t labore^tMultipUcifrugum fienore refntnit.

Sin rnanet incultus, fubitb fterttifcit, &afftertInfelix lolium, femen inane ptrit,

Hinc, ColiandeRytuum quiafunduin rite fubattum^yPrimiti* furgunt fertilttatis opes.

l:a amico perdiledio, Eniditione fingtilari & wo_t

rum comitate confpicuo , gratulari voluit" NICOLAUS TUNANDER.

JrLcce! Dcumg; probos, gcnitores ac vcneraris;Tc,Sophics dccus, en! Q«JS redamare ncg.t_».^

Tum.iltuario hoc:» diilichoftio COLLIANDROfic applaudit L. IWam.g

LLI AS Mcd. Doil. VP.

T@Au !kl#,(pspei 7rZg 01 jwetg (& ectvfuf eiyisffftî?m<Mvii(n'}i*v&;-ek» "fiffrifkcrcafiaT^ i%vg i£afj,@?\%Tc&f yfyKaQ$JfiVH df apce—

Xnav yjyKdKi^Jiocv, aS-injg de (pucng Ziig xcfia.-3~hijm,cn TrXc-tGvy stg \of\iv nnoiduKji, mrcopcafkov 6 "]uv vecoriipaiV>j3-@ôffi'KpjfjHTOtj Trcuaayofiia, « etvTtfg wyxavistn hi veavicncoi. \U_ipitgtj wpjcypoa, a&a^XTa fttjlAafjcr, otoi ssetr\ig eavjoovyovHgfitvovTcifei 7r&t£eg. Tlavv iiv aîov STrouveiv Jiv crfs otcotwv, KOAAiA'NAEP(p^hl&Ti, $ ?giv}y % SJ&Ksêt Z:<]oov yoviooy afjca "Joov^sk-Huv Ka^j-fk-oy. \H.7riv<7ov oog >iû, y^ KaoTtsg <m ytvyesTcu mXvg.

Feftinus q-uidem ied lubens Mcji appofuit_»ERICUS FALANDER

(arat.&Ebr.ling. P. P.

j Encrofa rese/f, Colende Pneceptor, tonari alttf&metife majom>■' concipcre. G)uarc? Arduusetenim Virfutis aggrcjfus efl. Scilicethoncfli retlitfftudioftts labort,pcricuio, egeftati, cf ' human&m vitam-tircumftrcpentibus minis reftftat neceffe eft, Non deftdiofum fetta-bitur otium, non gul<e ac libidink vices. Non dabit impotentibmvitijs frenum, blandientem corporis euram damnabit} Volupmtem-tncro at% ungvento madentcm detefttbitur, Paueis dicam, Opti-tna ipft vimfequenda, non jucundijfima. Vidcat ne aliena ipfump&fftdeavt. Maneant ipftfemelplacita, nesuUa in decretis ejus litu-raftt Noscertemiramur hanc inviUam tnimi tui vim, HonorandePr<eceptor, qua tot kaclenus moleftias fttpergreffus es. Argumentumrelli eft, fecum effe, ftbi conftare. Gûtri*, non quod vulgo , vert*tntis pcjfimo intcrpreti, probatum, aut quod iti ftfcciem bonum fit ,

fed in folidum & tequabile, &'d fccretiore parte formofitts , Pcrge!que fuperant , faciliora fpondcmtis. Pium peclus TuuM amat Deus,iaudant parentes, admirantur quofquozprimum h:tnc, maturumtamen, ingenij tu: fxtum viderint. Matle hac animi eonftantia,fequere ffei tute alludentia: quidquid optnbis , fuperi vota pr<evc±vient! Jam Vale, animis noftris_CharijfmcPraeeptor }, tftmmoriali"mti.totk. inc-umbito viribus.

Carolus GyldenstålpeET

Gustavus Gyldenstålpe

QTiotfcupis excelfum efoflrina: fcanciere culmerC*Gloria nac furgit laus^ decusatcj; Tibi.

Sis, precor, hinc patrise Jannes decusatcj; parentum/!Sic natale folumTeprobet eflfe fuunu

Mc juvatexiguum metris annectere votum..,Annuat his cacptis, cjui bcat omne Deus!

Occupdtus tnntiUum ddjecit

INdole, qud gaudent (prifici dixeref) parentesiTalis &eft prolis. Inftar inejje ttbi

XHomperio. Sieut virtutem ndmq3 parentes .ExcoluereTui; Tu Patriot» colis.

Ceu nunc difcurlum pnefentent depietztc*)In vulgtu prodis ■" Gratulor Ingenio.

Tupatrite pivas in laudes dtqs tuorunt-tUsft ntdne felix ! Pr<tmia digna feres.

Fcftina licet, amica tflmen manu^adpofitum aJ. KIELLANDRO s. s.

INdolis ereclaejlatitat fpeciofa Fupellex»In tenebris altae nottis opaca d»u;

Ni Sophicis chartis> nitido fplendore corufcansr*Rcddatur» vilat Pieriamq; domum_..

Ha&enus egregium ingenium fub mollibus umbnVDelituitq; tuum forte: fed altapetiu

Nunc, varia & raonftrat documcnta induftria» laudoDigna> quibus faroam conciliare paras^.

Gratulor ergo tibi pietatis & artis alurono:Sedulus inftabis» praemia larga feres.

Sic dmicorum fuorum optimeL. Mqs Gratulativoluit

SIMON f. Xalpo/ Abocnfi

H PIETATE PARENTUM Ef LIBERORLIM RE-

Documents

Transcript of H PIETATE PARENTUM Ef LIBERORLIM RE-