Grade 1 Mathematics Iloko Skillbook

-Eloisa A. Rivera

Pugo Elementary School Bauang North District

Division of La Union

PAKAUNA

Daytoy nga aramaten ti agad-adal ket naaramid tapno matulungan

dagiti agad-adal iti Umuna a Tukad a makasuro kadagiti konsepto iti Matematika. Ti tunggal leksion ket addaan kadagiti aramiden a

makatulong tapno manayunan ket mapasayaat dagiti kabaelan dagiti ubbing. Linaon daytoy a libro dagiti aramiden a makaguyugoy a mangtakuat kadagiti nadumaduma a pagbatbatayan iti Matematika a

makatulong kadagiti ubbing a mangawat ken mangipateg iti daytoy a paset ti panagadal iti eskuela.

Daytoy a libro ket addaan iti lima a paset- dagiti kangrunaan a konsepto a maadal iti Matematika a kas impaulog ti DEPED. Ti

pannakaiwaras dagiti aramiden ket naibasar iti resulta ti panagsukisok ti nagsurat. Ti umuna a paset ket ti Numbers and Number Sense a

maipanggep iti umno a panagbilang. Ditoy a paset ti pakasarakan kadagiti

aramiden maipanggep iti panagsolbar kadagiti problema babaen iti panagnayon ken panagkissay. Maikadua ti Geometry a pannakailawlawag kadagiti leksion a maipanggep kadagiti uged ken sukog a kas koma rektanggulo, kuadrado ken dadduma pay. Maikatlo ti Patterns and Algebra a pakailawlawagan, babaen kadagiti nadumaduma nga aramiden,

dagiti mauli-ulit a banag, sukog ken dadduma pay a mangpasantak iti kabaelan ti ubing nga agpanunot ken mangilikalintegan iti kapanunotan. Maikapat ti Measurement, nga addaan kadagiti pagsanayan tapno

maammuan dagiti ubbing nga agad-adal no kasano ti umno a panagrukod babaen kadagiti ladawan ken simbolo a mangipakita iti kaatiddog, kadakkel, kadagsen, ken dadduma pay. Maikalima ti Statistics and Probability. Iti daytoy a paset, nailanad dagiti aramiden dagiti ubbing

tapno masubokda ti mangtumpong kadagiti mabalin a mapasamak

babaen iti nasirib a panagpaliiw ken panagrukod, ken panagbilang.

Kalikaguman ti nagsurat iti daytoy a libro a maikkan dagiti agad-

adal iti Umuna a Tukad iti gundaway a makasuro iti Matematika iti nalaka ken makaay-ayo a wagas. Dagiti padpadas dagiti ubbing ti nakaibasaran

dagiti naited nga aramidenda tapno saan a narikut ti pannakaawatda ket nalakada nga aramiden dagitoy. Kamaudiananna, kalikaguman met ti nagsurat a babaen iti daytoy a libro ket maamiris dagiti ubbing, dagiti

nagannak, dagiti mannursuro ken dagiti dadduma pay ti kinabileg ti kabukbukodan ken nakayanakan a pagsasao iti panagadal ti maysa a tao aglalo dagiti ub-ubbing ken agtutubo.

-Eloisa A. Rivera Pugo Elementary School Bauang North District

Division of La Union

DAGITI LINAON

Yunit 1 Numbers and Number Sense…………………………… Leksion 1 Maysa aginggana Sangapulo……………………………..1

Leksion 2 Sangapulo ket Maysa aginggana Duapulo………..…..5

Leksion 3 Duapulo aginggana Limapulo……………..……………..11

Leksion 4 Limapulo aginggana Sangagasut………..………….......16

Leksion 5 Ad-adu iti Maysa………………...…………………………..22

Leksion 6 Basbassit iti Maysa……………………………..…………..25

Leksion 7 Basbassit Ngem ken Ad-adu Ngem………………………28

Leksion 8 Ordinal a Bilang- Umuna, Maika-2,

Maika-3, Agingga iti Maika-10………………………..…….32

Leksion 9 Panangtipon iti Dua a bilang…………………………….37

Leksion 10 Panangtipon iti 2 a Digit a Bilang aginggana

99 nga Awan ti Regrouping………..…………………....41

Leksion 11 Panangtipon iti 2 a Digit a Bilang aginggana

99 nga Addaan ti Regrouping…………………………..46

Leksion 12 Panangsolbar ti Problema maipapan iti Panagtipon……………..…………………………………50

Leksion 13 Panangkissay ti 1 a Digit a Bilang nga Addaan ti Minuends aginggana18……......................58

Leksion 14 Panangkissay ti 1 aginggana 2 a Digit

a Bilang aginggana 99 nga Awan ti Regrouping……………………..……………………………63

Leksion 15 Panangkissay ti 1 aginggana iti 2 Digit

a Bilang aginggana 99 nga Addaan ti Regrouping………………………………………………….67

Leksion 16 Panangsolbar ti Problema Maipapan iti Panagkissay……………………………………………...72

Leksion 17a Kagudua ti Sangabukel…………………………………..83

Leksion 17b Apagkapat ti Sangabukel…………………………………87

YUNIT II Geometry……………………………………………………91

Leksion 18 Sukog dagiti Bambanag…………………………………..92

YUNIT III Patterns and Algebra…………………………………….102

Leksion 19 Numero ken Attribute Pattern………………………...103

YUNIT IV Measurement ………………………………..…………...116

Leksion 20 Panangusar iti Kalendario-

Dagiti Aldaw ti Makalawas……………………………….117

Leksion 21 Panangusar iti Kalendario- Dagiti Bulan ti Makatawen………………………………121

Leksion 22 Panangusar iti Relo-Panangibaga ken Panangisurat ti Oras………………………………...125

Leksion 23 Panangidilig kadagiti Bambanag Maibasar iti Kinaababa: Ababa, Kaababaan; Atiddog, At-atiddog, Kaatiddogan………………………137

Leksion 24 Panangidilig Kadagiti Bambanag Maibasar iti Kinalag-an: Nalag-an, Nalag-lag-an, Kalag-anan; Nadagsen, Nadagdagsen, Kadagsenan…………………………………………………147

YUNIT V Statistics and Probability……………………………..154

Leksion 25 Panangiparang ti Data

maibasar iti Pictograph... ………………………….....155

Bibliography …………………………………………………………........

Pagkitaan iti Kaipapanan dagiti Balikas (Glosario)……………......…

Daytoy a paset ket naglaon kadagiti nadumaduma

nga aramid a mangyammo ken mangsanay kadagiti

ubbing iti umno a panagbilang. Mairaman pay ditoy

dagiti pagsanayan iti panangsolbar kadagiti

problema babaen iti panagnayon ken panagkissay.

Leksion 1: Maysa aginggana Sangapulo

Laglagipen:

Adda umiso a simbolo ti tunggal bilang.

1

maysa

2

dua

3

tallo

4

uppat

5

lima

1

6

innem

7

pito

8

walo

9

siam

10

sangapulo

2

Padasem man!

Isurat no mano ti ladawan.

Dua 2

1.

________ _____

2.

_________ _____

3.

_________ ____

4. ________ ____

5. _________ ____

3

Kitaenta man ti kabaelam!

Marisan dagiti drowing. Kitaen iti kannigid no mano a

ladawan ti marisan.

2

4

6

8

10

4

Leksion 2: Sangapulo ket maysa aginggana Duapulo

Laglagipen: Adda umiso a simbolo ti tunggal bilang.

Sagsangapulo

1

Saggaysa

1

11

Sangapulo ket maysa

Sagsangapulo

1

Saggaysa

2

12

Sangapulo ket dua

Sagsangapulo

1

Saggaysa

3

13

Sangapulo ket tallo

Sagsangapulo

1

Saggaysa

4

14

Sangapulo ket uppat

Sagsangapulo 1

Saggaysa 5

15

Sangapulo ket lima

5

Sagsangapulo

1

Saggaysa

6

16

Sangapulo ket innem

Sagsangapulo

1

Saggaysa

7

17

Sangapulo ket pito

Sagsangapulo

1

Saggaysa

8

18

Sangapulo ket walo

Sagsangapulo

1

Saggaysa

9

19

Sangapulo ket siam

Sagsangapulo

2

Saggaysa

0

20

Duapulo

6

Padasem man!

Agdrowing ti bambanag a mangipakita kadagiti sumaganad a

bilang.

Bilang Ladawan

12

16

20

15

17

19

7

Masiribka!

Isurat ti dagup dagiti bambanag nga adda kadagiti ladawan. Isurat no mano a sagsangapulo ken no mano a saggaysa.

1. _______________amin Sagsangapulo Saggaysa ______ _____


_______________amin Sagsangapulo Saggaysa ______ _____


8



7.

_______________amin

Sagsangapulo Saggaysa

______ _____

8.

_______________amin

Sagsangapulo Saggaysa ______ _____

9


Marisan dagiti banag tapno maipakita ti naited a

bilang.

11

13

10

Leksion 3: Duapulo ket maysa aginggana Limapulo

Laglagipen: Adda umiso a simbolo ti tunggal bilang.

Sagsangapulo

2

Saggaysa 1

21

Duapulo ket maysa

Sagsangapulo

2

Saggaysa 2

22

Duapulo ket dua

Sagsangapulo

2

Saggaysa 3

23

Duapulo ket tallo

Sagsangapulo

2

Saggaysa 4

24

Duapulo ket uppat

Sagsangapulo

2

Saggaysa 5

25

Duapulo ket lima

Sagsangapulo

2

Saggaysa 6

26

Duapulo ket innem

Sagsangapulo

2

Saggaysa 7

27

Duapulo ket pito

Sagsangapulo

2

Saggaysa 8

28

Duapulo ket walo

Sagsangapulo

2

Saggaysa 9

29

Duapulo ket siam

Sagsangapulo

3

Saggaysa 0

30

Tallopulo

11

Sagsangapulo

3

Saggaysa 1

31

Tallopulo ket maysa

Sagsangapulo

3

Saggaysa 2

32

Tallopulo ket dua

Sagsangapulo

3

Saggaysa 3

33

Tallopulo ket tallo

Sagsangapulo

3

Saggaysa 4

34

Tallopulo ket uppat

Sagsangapulo

3

Saggaysa 5

35

Tallopulo ket lima

Sagsangapulo

3

Saggaysa 6

36

Tallopulo ket innem

Sagsangapulo

3

Saggaysa 7

37

Tallopulo ket pito

Sagsangapulo

3

Saggaysa 8

38

Tallopulo ket walo

Sagsangapulo

3

Saggaysa 9

39

Tallopulo ket siam

Sagsangapulo

4

Saggaysa 0

40

12

Sagsangapulo

4

Saggaysa 1

41

Uppat a pulo ket

maysa

Sagsangapulo

4

Saggaysa 2

42

Uppat a pulo ket

dua

Sagsangapulo

4

Saggaysa 3

43

Uppat a pulo ket

tallo

Sagsangapulo

4

Saggaysa 4

44

Uppat a pulo ket

uppat

Sagsangapulo

4

Saggaysa 5

45

Uppat a pulo ket

lima

Sagsangapulo

4

Saggaysa 6

46

Uppat a pulo ket

innem

Sagsangapulo

4

Saggaysa 7

47

Uppat a pulo ket

pito

Sagsangapulo

4

Saggaysa 8

48

Uppat a pulo ket

walo

Sagsangapulo

4

Saggaysa 9

49

Uppat a pulo ket

siam

Sagsangapulo

5

Saggaysa 0

50

Limapulo

13

Masiribka!

1. Marisan ti 28

2. Marisan ti 33

3. Marisan ti 45

4. Marisan ti 38

14


Agdrowing ti bambanag a mangipakita kadagiti

sumaganad a bilang.

Numero Ladawan

32

46

50

35

27

39

15

Leksion 4: Limapulo ket maysa aginggana Sangagasut

Laglagipen: Adda umiso a simbolo iti tunggal bilang.

Place Value Bilang

Sagsangapulo 5

Saggaysa 1

51

Limapulo ket maysa

Sagsangapulo 5

Saggaysa 2

52

Limapulo ket dua

Sagsangapulo 5

Saggaysa 3

53

Limapulo ket tallo

Sagsangapulo 5

Saggaysa 4

54

Limapulo ket uppat

Sagsangapulo 5

Saggaysa 5

55

Limapulo ket lima

Sagsangapulo 5

Saggaysa 6

56

Limapulo ket innem

Sagsangapulo 5

Saggaysa 7

57

Limapulo ket pito

Sagsangapulo 5

Saggaysa 8

58

Limapulo ket walo

Sagsangapulo 5

Saggaysa 9

59

Limapulo ket siam

Sagsangapulo 6

Saggaysa 0

60

Innem a pulo

16

Bilang

Place Value

Sagsangapulo 6

Saggaysa 1

61

Innem a pulo ket maysa

Sagsangapulo 6

Saggaysa 2

62

Innem a pulo ket dua

Sagsangapulo 6

Saggaysa 3

63

Innem a pulo ket tallo

Sagsangapulo 6

Saggaysa 4

64

Innem a pulo ket uppat

Sagsangapulo 6

Saggaysa 5

65

Innem a pulo ket lima

Sagsangapulo 6

Saggaysa 6

66

Innem a pulo ket innem

Sagsangapulo 6

Saggaysa 7

67

Innem a pulo ket pito

Sagsangapulo 6

Saggaysa 8

68

Innem a pulo ket walo

Sagsangapulo 6

Saggaysa 9

69

Innem a pulo ket siam

Sagsangapulo 7

Saggaysa 0

70

Pitopulo

17

Place Value Bilang

Sagsangapulo 7

Saggaysa 1

71

Pitopulo ket maysa

Sagsangapulo 7

Saggaysa 2

72

Pitopulo ket dua

Sagsangapulo 7

Saggaysa 3

73

Pitopulo ket tallo

Sagsangapulo 7

Saggaysa 4

74

Pitopulo ket uppat

Sagsangapulo 7

Saggaysa 5

75

Pitopulo ket lima

Sagsangapulo 7

Saggaysa 6

76

Pitopulo ket innem

Sagsangapulo 7

Saggaysa 7

77

Pitopulo ket pito

Sagsangapulo 7

Saggaysa 8

78

Pitopulo ket walo

Sagsangapulo 7

Saggaysa 9

79

Pitopulo ket siam

Sagsangapulo 8

Saggaysa 0

80

Walopulo

18

Place Value Bilang

Sagsangapulo 8

Saggaysa 1

81

Walopulo ket maysa

Sagsangapulo 8

Saggaysa 2

82

Walopulo ket dua

Sagsangapulo 8

Saggaysa 3

83

Walopulo ket tallo

Sagsangapulo 8

Saggaysa 4

84

Walopulo ket uppat

Sagsangapulo 8

Saggaysa 5

85

Walopulo ket lima

Sagsangapulo 8

Saggaysa 6

86

Walopulo ket innem

Sagsangapulo 8

Saggaysa 7

87

Walopulo ket pito

Sagsangapulo 8

Saggaysa 8

88

Walopulo ket walo

Sagsangapulo 8

Saggaysa 9

89

Walopulo ket siam

Sagsangapulo 9

Saggaysa 0

90

Siam a pulo

18

Place Value Bilang

Sagsangapulo 9

Saggaysa 1

91

Siam a pulo ket maysa

Sagsangapulo 9

Saggaysa 2

92

Siam a pulo ket dua

Sagsangapulo 9

Saggaysa 3

93

Siam a pulo ket tallo

Sagsangapulo 9

Saggaysa 4

94

Siam a pulo ket uppat

Sagsangapulo 9

Saggaysa 5

95

Siam a pulo ket lima

Sagsangapulo 9

Saggaysa 6

96

Siam a pulo ket innem

Sagsangapulo 9

Saggaysa 7

97

Siam a pulo ket pito

Sagsangapulo 9

Saggaysa 8

98

Siam a pulo ket walo

Sagsangapulo 9

Saggaysa 9

99

Siam a pulo ket siam

Sagsangagasut

1

Sagsangapulo

0

Saggaysa

0

100

Sangagasut

20

Padasem man!

Agdrowing ti bambanag a mangipakita kadagiti

sumaganad a bilang.

Numero Ladawan

52

75

100

21

Leksion 5: Ad-adu iti Maysa

Laglagipen:

No ad-adu iti maysa ti bilang, manayunan daytoy iti

maysa.

Adalen dagiti ladawan iti baba

1. Mano amin dagiti pusa?_____

Adda ti lima (5) a pusa.

2. Kasano nga ad-adu iti maysa ti bilang dagiti pusa iti ladawan?

Nayunan iti maysa diay lima (5) a pusa.

Agbalin nga innem (6) a pusa kas makita iti ladawan iti baba.

Ti innem (6) ket ad-adu iti maysa ngem ti lima (5).

22

Padasem man!

Ania ti AD-ADU ITI MAYSA ngem iti naited a bilang?

Timbukelan ti umiso a sungbat.

1) 8 ( 9 10 11 )

2) 27 ( 26 28 30 )

3) 44 ( 45 46 47 )

4) 63 ( 60 62 64 )

5) 90 ( 91 92 93 )

Masiribka!

Isurat ti umiso a bilang iti uged.

1. Ti siam ket ad-adu iti maysa ngem __________.

2. Ti 20 ket ad-adu iti maysa ngem ____________.

3. Ti ______ ket ad-adu iti maysa ngem 45.

4. Ti ______ ket ad-adu iti maysa ngem 50.

5. Ti ______ ket ad- adu iti maysa ngem 91.

23


Marisan dagiti banag nga AD-ADU ITI MAYSA ngem

dagiti nailanad a bilang.

1

5

11

24

Leksion 6: Basbassit iti Maysa

Laglagipen:

No basbassit iti maysa ti bilang, maikkatan wenno

makurangan ti bilang iti maysa. Adalen dagiti ladawan iti baba.

1. Mano amin dagiti kotse?_____

Adda ti innem (6) a kotse.

2. Kasano a basbasit iti maysa ti bilang dagiti kotse iti ladawan?

Ikkatan wenno kurangan iti maysa dagiti innem (6) a kotse.

Agbalin a lima (5) a kotse kas makita iti ladawan iti baba.

TI lima (5) ket basbassit iti maysa ngem ti innem (6).

25

Padasem man!

Ania kadagitoy ti BASBASIT ITI MAYSA ngem ti naited

a bilang? Marisan daytoy.

20 17 18 19

39 36 37 38

51 50 52 53

84 81 82 83

100 97 98 99

26

Masiribka!

Sungbatan dagiti sumaganad a saludsod.

1. Ania a bilang ti basbassit iti maysa ngem 16? _______

2. Ania a bilang ti basbassit iti maysa ngem 29? _______

3. Ti basbassit iti maysa ngem 45 ket _____.




Timbukelan ti letra ti umiso a sungbat.

1. Basbassit iti maysa ngem 9.

a. 4 b. 6 c. 8


a. 15 b. 16 c. 17


a. 28 b. 29 c. 31


a. 70 b. 72 c. 73


a. 93 b. 94 c. 95

27

Leksion 7: “Basbassit Ngem” ken “Ad-adu Ngem”

Dagitoy da Herwin ken Eliza.

Nagpuros ni Eliza iti 6 a nalabaga a sabong.

Nagpuros met ni Herwin iti 8 a kiaw a sabong.

Mano a sabong ti pinuros ni Eliza?

Mano met kenni Herwin?

Siasino ti ad-adu ti napurosna a sabong?

Siasino ti basbassit ti napurosna a sabong?

Nakapuros iti innem (6) a sabong ni Eliza.

Nakapuros met ni Herwin iti walo (8) a sabong.

Ad-adu ti napuros ni Herwin ngem ni Eliza.

Ad-adu ti walo (8) ngem ti innem (6).

Basbassit ti napuros ni Eliza ngem ni Herwin.

Basbassit ti innem (6) ngem ti walo (8).

28

Padasem man!

Ikahon ti bunggoy (set) nga addaan iti ad-adu a bilang

dagiti bambanagna. Timbukelan ti bunggoy (set) nga addaan iti

basbassit a bilang dagiti bambanagna.

1.

2.

3.

29

Masiribka!

Idilig dagiti dua a bunggoy (set). Timbukelan ti umiso a sungbat.

1.

ket (basbassit, ad-adu) ngem

2.


3.


4.


5.


30


A. Agdrowing iti bunggoy (set) nga addaan iti basbassit ti nagunegna ngem iti naited a bunggoy (set).

1.

2.

B. Agdrowing iti bunggoy (set) nga addaan iti ad-adu a nagunegna ngem iti naited a bunggoy (set).

1.

2.

31

Leksion 8: Ordinal a Bilang

Umuna, Maika-2, Maika-3, Agingga iti Maika-10

Laglagipen:

Ti bilang nga umuna, maika-2, maika-3, maika-4, maika-5, maika-

6, maika-7, maika-8, maika-9 ken maika-10 ket maawagan iti ordinal a

bilang.

Umuna

maikadua (maika-2)

maikatlo (maika-3)

maikapat (maika-4)

maikalima (maika-5)

maikanem (maika-6)

maikapito (maika-7)

maikawalo (maika-8)

maikasiam (maika-9)

maikasangapulo (maika-10)

32

Iti immuna a ladawan, maikamano dagiti sumaganad

nga ayup?

1. bakes maikapito__

2. leon ___________

3. aso ___________

4. manok ___________

5. nuang ___________

6.elepante ___________

7. pusa ___________

8. agila ___________

9.kamelio ___________

10. tukak ___________

33

Padasem man!

Isurat no maikamano ti nainaganan nga ubing.

Pat ___________

Kim ___________

Ron ___________

Mary ___________

Tom ___________

Ana ___________

Shelly ___________

Jenny ___________

Sam ___________

Jack ___________

34

Masiribka!

Isurat no maikamano ti nailanad a prutas.

1. ________________ 2.__________________

4. _____________ 3. ______________

5.______________

35


Isurat no maikamano ti nailanad a nateng.

1. karabasa _______________

2. tarong _______________

3. kamatis _______________

4. mais _______________

5. kerot _______________

6. paria _______________

7. okra _______________

8. pechay _______________

9. tabungaw _______________

10. papaya _______________

36

Leksion 9: Panangtipon Dagiti Dua a Bilang

Laglagipen:

1. No pagtipunen ti dua a bilang ket usaren ti simbolo a +.

2. Dagiti dua a bilang a pagtipunen ket maawagan iti addends. 3. Ti sungbat ket maawagan iti sum wenno total. 4. Ti simbolo nga usaren iti sungbat ket =.

Adalen dagiti ladawan:

1.

4 + 4 = 8

4 + 4 = 8 wenno

4 + 4 addends 8-----sum wenno total

+

37

Padasem man!

Isurat ti umiso a number sentence iti tunggal kahon.

lima ken walo 5 + 8 = 13

1. siam ken lima + =

2. walo ken innem + =

3.pito ken siam + =

4. siam ken lima + =

5. innem ken tallo + =

38

Masiribka!

Ania ti dagup dagitoy nga addends? Kumpletuen ti umiso a

number sentence.

1. _____ +

____ = ____

2.

________ +

_____ = ___

3.

___________ +

_____ = ___

39


Isurat ti dagup dagiti addends.

1) 4 + 7 = ______

2) 3 + 10 = _______

3) 8 + 2 =_______

4) 6 + 7 = _______

5) 4 + 8 = _______

6) 4 + 6

7) 2 +7

8) 8 + 5

9) 6 + 6

10) 7 + 4

40

Leksion 10: Panangtipon ti 2 a Digit a Bilang

aginggana 99 nga Awan ti Regrouping

Laglagipen:

1. No pagtipunen ti dua a bilang ket usaren ti simbolo a +. 2. Umuna a pagtipunen ti saggaysa wenno ones. 3. Maikadua nga itipon ti sagsangapulo wenno tens. 4. Ti simbolo nga usaren iti sungbat ket =.

25 + 24 = 49 wenno

25 + 24 addends 49-----sum wenno total

25 + 24 = 49

41

Padasem man!

Marisan ti umiso a dagup.

1) 14 + 23

2) 22 + 25

3) 35 + 21

4) 26 + 11

5) 34 + 14

37 38 39

45 46 47

52 54 56

36 37 38

46 47 48

42

Masiribka!

Ania ti dagup dagitoy nga addends?

2) 23

+ 25

3) 35

+ 22

5) 52

+ 13

4) 45

+ 23

6) 12

+ 75

9) 54

+ 25

6) 43

+ 26

1) 12

+ 24

7) 36

+ 40

8) 38

+ 40

10) 72

+ 13

43


Isurat ti umiso a sungbat wenno dagup ti number sentence.

1) 32 + 44 =

2) 24 + 35 =

3) 36 + 23 =

4) 25 + 53 =

5) 24 + 23 =

6) 36 + 10 =

7) 37 + 51 =

8) 34 + 20 =

9) 26 + 13 =

10) 45 + 22 =

44

Masiribka!

Ania ti dagup dagitoy nga addends? Ikabil ti letra ti umiso a

sungbat iti kahon tapno makumpleto ti magic word.

59 53 78 46 68 46 37

21 + 32

27 +10

24 + 22

A B I

32 + 27

45 + 23

62 + 16

N R S

45

Leksion 11: Panangtipon ti 2 a Digit a Bilang

aginggana 99 nga Adda ti Regrouping

Laglagipen:

1. No pagtipunen ti tallo a bilang ket usaren ti +.

2. Umuna a pagtipunen ti saggaysa wenno ones. 3. Maikadua nga itipon ti sagsangapulo wenno tens. 4. Itipon iti sumaruno a puesto dagiti sobra.

Adda ti 47 a mangga idiay basket. Adda met 33 a mangga idiay

bandehado. Mano amin dagiti mangga?

1 47 ( 7 + 3 = 10 ) ones + 33 ( 1 + 4 + 3 = 8 ) tens 80

Idiay bangkag, adda 56 a puon ti mangga ken 18 a puon ti bayabas.

Mano ti bilang dagiti puon ti kayo no pagtitipunen ida?

1 56 ( 6 + 8 = 14 ) ones + 18 ( 1 + 5 + 1 = 7 ) tens 74

46

Padasem man!


49 + 35

28 + 35

68 + 34

34 + 29

37 + 24

49 + 19

47 +26

43 +27

25 + 16

26 + 15

52 + 29

82 + 18

47

Masiribka!


84

+ 17

32

+ 49

64

+ 26

59

+ 22

27

+ 39

54

+ 38

48



45

+ 19

46

+ 29 59

+ 15

59

+12 67

+19

49

Leksion 12: Panangsolbar ti Problema maipapan

iti Panagtipon

Iti panangsolbar kadagiti problema, suruten dagiti

sumaganad nga addang;

Umuna nga addang: Basaen ken awaten a nalaing ti problema. Iti panangawat iti problema, kitaen a nalaing dagiti naited nga impormasion ken no ania dagiti maaramid.

Maika-2 nga addang:

Planuen ti solusion. Iti panangplano iti solusion, mangpanunot ti wagas no kasano a solbaren ti problema. Mabalin ti agdrowing, agsurat ti number sentence agdrama wenno sabali pay a

wagas.

Maika-3 nga addang:

Aramiden ti plano. Iti panangaramid iti plano, usaren ti napanunot a solusion.

Maika-4 nga addang: Paneknekan ti sungbat. Iti panangpaneknek, kitaen no ti sungbat ket addaan iti umno a rason.

50

Sangapulo ket innem (16) a billit ti adda iti maysa a sanga.

Duapulo ket walo (28) dagiti adda iti sabali a sanga. Mano amin

dagiti billit?

10 a billit +28 a billit 38 a billit

38 amin dagiti billit.

51

Padasem man!

Basaen a nalaing ti word problem. Isurat ti umiso a

sungbat.

1. Nakaurnong ni Tata Milo ti 62 a bunga ti niog idi Biernes ken 15 idi Sabado. Mano amin a bunga ti niog ti naurnong ni Tata Milo?

a. Ania ti saludsod? ___________________

b. Ania dagti nailanad a bilang? ___________

c. Ania ti sarita a paglasinan?__________________

d. Ania ti usaren nga operasion? _____________

e. Ania ti number sentence? __________________

f. Ania ti kumpleto a sungbat? ________________

2. Naglako ni Mario ti 35 a periodiko idi Lunes ken 21 idi Martes. Mano amin a periodiko ti nalako ni Mario?


b. Kopyaen ti nailanad a bilang. __________

c. Kopyaen ti sarita a paglasinan. _____________

d. Solbaren ket ipakita ti kumpleto a solusion.

e. Nakalako ni Mario ti agdagup ______a periodiko.

3. Adda 66 a Boy Scouts ken 32 a Girl Scouts idiay Mount Makiling. Mano

4. amin nga Scouts ti adda idiay Mount Makiling?


b. Kopyaen dagiti nailanad a bilang.___________

c. Ania ti sarita a paglasinan? _________________

d. Ania ti usaren nga operasion? _____________

e. Isurat ti kumpleto a solusion. __________

f. Adda _______ nga Scouts idiay Mount Makiling.

52

Masiribka!

Solbaren dagiti problema.

1. Nagganansia ni Carlo iti Php 50.00 ken

nagganansia met ni Bentong iti Php 60.00 manipud iti panaglakoda iti ice candy.

Mano amin ti nasapulan da Carlo ken Bentong?

2. Nakaaramid ni Tata Pedro iti 26 a kuentas

a sampagita iti bigat ken 75 iti malem. Mano amin a kuentas a sampagita ti naaramidna?

3. Idi napalabas a lawas, nakaala dagiti

agub-obra iti poultry ni Tata Selo iti 50

nga itlog ti manok ken 25 nga itlog ti pato. Mano amin nga itlog ti naalada?

53


Timbukelan ti letra ti umiso a sungbat.

1. Idiay bangkag, adda 35 a puon ti mangga ken 26 a puon ti bayabas. Mano ti bilang dagiti puon ti kayo no pagtitiponen ida? *Ania ti saludsod?

a. ti bilang ti puon ti bayabas

b. ti bilang ti bangkag

c. ti bilang dagiti puon no pinagtitipon

2. Adda urnong ni Jelyn a Php 25.00 manipud iti panaglakona iti kamatis ken Php 55.00 ti tarong. Mano amin ti urnongna? *Ania ti sarita a pakailasinan?

a. mano

b. amin

c. urnong

3. Adda kuarta ni Marilou a Php 60.00. Adda met Php 26.00 ni adingna. Mano ti kuarta da Ela ken ni adingna no pagtiponenda? *Ania ti number sentence?

a. Php 50 +Php 28 = N

b. Php 50 - Php 28 = N

c. Php 50 x Php 28 = N

4. Adda ti 27 a Cub Scouts ken 32 nga Star Scouts idiay distrito I ken II iti Bauang. Mano amin ti dagup dagiti Cub Scouts ken Star Scouts?

Ania ti aramiden tapno maala ti umno a sungbat? a. Panangala ti dagup

b. Panangala ti nabati

c. Panangala ti nabati ken dagup

5. Adda 62 nga ubbing idiay Bigbiga Elementary School. Adda met 56 idiay Pugo Elementary School. No pagtitiponen, mano amin dagiti ubbing iti

dua a pagadalan? a. 118 nga ubbing

b. 119 nga ubbing

c. 120 nga ubbing

54

Padasem man!

Basaen a nalaing ti word problem kalpasanna solbaren

dagitoy.

1. Uppat a gasut ken duapulo ket lima a lallaki ken 673 a babbai ti napan nagparetrato. Mano amin nga ubbing ti

nagparetrato?

2. Gimmatang ni Tatang ko iti 234 a kawitan ken 113 nga

upa. Mano amin a manok ti ginatangna? 3. Nakaurnong ni Mercedes iti 150 a kabibi idi Lunes ken 225 a kabibi idi Martes. Mano amin a kabibi ti naurnong ni Mercedes? 4. Naglako ni Tata Lino iti 900 a papaya idi Sabado ken 256 a bayabas idi Domingo. Mano amin a prutas ti nalakona?

55

Masiribka!


1) Adda 454 nga ubbing nga adda iti umuna a grado ken 232 iti maikadua a grado a nangited ti bagas nga agpaay kadagiti biktima ti puor. Mano amin nga ubbing ti nangited ti bagas?

2) Tallogasut ken dua pulo ket siam a lallaki ken 450 a babbai ti

napan nagbuya ti basketbol idiay plaza. Mano nga ubbing ti

napan nagbuya?

3) Gimmatang ni Melchor iti aritos nga aggatad ti Php 200.00 ken kuentas a Php 100.00. Mano amin ti bayad ti aritos ken kuentas?

4) Naglako ni Julia ti 223 nga itlog idi Sabado ken 317 idi Domingo. Mano amin nga itlog ti nalako ni Julia iti dua nga aldaw?

56


Solbaren dagiti word problems.

1. Nakabilang ni Allan iti 265 a kalub ti botelia iti umuna

a supot ken 326 iti maikadua a supot. Mano amin a

kalub ti botelia ti nabilangna?

2. Nakaaramid ni Tata Kanor iti 46 a kuentas a

sampagita iti bigat ken 65 iti malem. Mano amin a

kuentas sampagita ti naaramidna?

3. Napan ni Nanang idiay tiendaan. Gimmatang isuna iti

46 a balkot ti pancit canton ken 25 a balkot ti bihon.

Mano amin a balkot ti ginatangna?

4. Nangikabil ni Tata Lito iti 657 a naluom a tsiko iti

maysa a basket ken 502 a saan a naluom a tsiko iti

sabali a basket. Mano amin dagiti tsiko?

5. Ni Tata Kiko ket nakaapit iti 357 a sako nga irik iti umuna nga aldaw ken 262 iti maikadua ngaaldaw. Mano amin a sako ti irik ti naapit ni Tata Kiko?

57

Leksion 13: Panangkissay ti 1 a Digit a Bilang

nga Addaan iti Minuends aginggana 18

Laglagipen:

1. No agkissay ti bilang ket usaren ti simbolo a −. 2. Ti bilang a pangikkatan ket maawagan a minuend. 3. TI bilang nga ikkaten ket maawagan a subtrahend. 4. Ti sungbat ket maawagan a difference

5. Ti simbolo nga usaren iti sungbat ket =. Adda 9 a bolintik ni Ben. Intedna iti gayyemna ti 4 a bolintik. Mano a bolintik ti nabati kenkuana?

9 - 4 = 5 wenno

9 minuend - 4 subtrahend

5-----difference

58

Padasem man!

Adalen dagiti grupo dagiti bambanag iti ladawan.

Timbukelan ti letra ti umiso a number sentence.

1. a. 7 + 2 = 9 b. 7 - 5 = 2 c. 6 - 2 = 7

2. a. 9- 3 = 6 b. 6 + 3 = 9 c. 9 – 4 = 5

3. a. 12-8 = 4 b. 12-4=8 c. 8 + 4 = 12

59

Masiribka!

Isurat ti number sentence para kadagiti sumaganad a

grupo dagiti bambanag.

Pagtuladan:

5 - 3 = 2

_ =

60

_ =

_ =

61


Mangdrowing ti aniaman a grupo ti bambanag tapno

mailadawan ti tunggal subtraction sentence.

1) 9 - 7 = ____

2) 14 - 3 = ____

3) 16 - 5 = ____

4) 17 - 8 =_____

5) 18 - 9 = _____

62

Leksion 14: Panangkissay ti 1 aginggana 2 a Digit

a Bilang aginggana 99 nga Awan ti Regrouping.

Laglagipen:

1. No agkissay ti bilang ket usaren ti simbolo a ―.

2. Isurat ti subtrahend iti baba ti minuend. Kitaen no agbabatog a nasayaat dagiti saggaysa (ones) a digit ken kasta met dagiti sagsangapulo (tens) a digit.

3. Ikissay ti saggaysa a digit ti subtrahend manipud iti saggaysa a digit ti minuend. Isurat ti difference iti

baba ti uged. Uliten ti addang kadagiti sagsangapulo a digit.

Adda ti aglaklako iti 24 a lobo. Nailakona ti 12. Mano a lobo ti

nabati?

24 minuend -12 subtrahend 12 difference

12 ti nabati a lobo

63

Padasem man!

Marisan ti umiso a sungbat.

1) 26 -12

2) 38 - 27

3) 34 - 22

4) 59 - 35

5) 99

- 47

14 15 16

10 11 12

10 12 14

22 23 24

50 51 52

64

Masiribka!

Isurat ti difference kadagiti sumaganad a subtraction

sentence.

68

- 27

56

- 11

85

- 63

78

- 46

89

- 63

99

- 67

65

Kitaenta man ti kabaelam! Basaen a nasayaat dagiti problema. Isurat ti number sentence.

Solusion

1.Addaan iti 89 a panid ti libro ni Ronnie. Nabasana ti 48 a panid. Mano pay a panid ti basaenna?

2. Nagpuros ni Mark iti 35 a mangga. Nagpuros met ni Jhen iti 21. Ad-adu iti mano ti napuros ni Mark ngem ni Jhen?

3. Adda 48 a tsokolate ni Joseph. Inikkanna ni Nanangna iti 26. Mano a tsokolate ti nabati kenni Joseph?

4. Masapul ni Nanang ni Grace ti 29 a dosena a rosas para iti panangrambakda iti piesta. Nangited ni manongna iti 21 a dosena a rosas. Mano pay a dosena a rosas ti masapulna ni Nanangna?

5.Adda 68 a bolintik ni Miko. Intedna ti 35 kadagiti gagayyemna. Mano a bolintik ti nabati kenkuana?

66

Leksion 15: Panangkissay ti 1 aginggana iti 2 a

Digit a Bilang aginggana 99 nga Addaan ti

Regrouping.

Laglagipen:

1. No agkissay ti bilang ket usaren ti simbolo a ―. 2. Alaen ti 1 a sagsangapulo manipud iti minuend. 3. I-regroup babaen iti panangsukat ti 1 a sagsangapulo iti

10 ken inayon iti saggaysa. 4. Kissayan dagiti bilang nga adda iti lugar a saggaysa,

kalpasanna, dagiti met adda iti lugar a sagsangapulo.

Adda 28 a babbai nga agad-adal iti Grade I. Limapulo ket uppat amin dagiti agad-adal. Mano amin ti lallaki kadagiti agad-adal?

4 14

5 4 -2 8 2 6

67

Padasem man!

Isurat ti umiso a sungbat.

2 12

3 2 -1 6

3 15

4 5 -1 8

4 13

5 3 -2 5

6 17

7 7 -2 8

68

3 12

4 2 -2 4

8 14

9 4 -5 6

4 12

5 2 -3 5

1 17

2 7 -1 8

69

Masiribka!

Isurat ti umiso a sungbat.

1) 2 5 - 1 9

2) 6 4 - 3 5

3) 3 5 - 2 7

4) 7 6 - 3 9

5) 8 2 - 6 5

6) 9 6 - 4 7

7) 9 8 - 8 9

8) 5 1 - 2 3

9) 5 2 - 2 6

10) 8 7 - 4 9

70


Sungbatan dagiti sumaganad a problema.

1) Adda 36 a selio iti album ni Jun. Intedna kenni Wifred ti 19 a selio. Mano a selio ti nabati kenni Jun? 2) Indasaran ni Ela ti 62 a biscuit dagiti sangaili. Adda nabati a 38 a biscuit. Mano a biscuit ti nakan dagiti sangaili?

3) Adda 84 nga agad-adal iti Grade I-Rizal. Limapulo ket lima dagiti lallaki. Mano dagiti babai? 4) Adda 65 a supot ti dulse ni Rosalie. Adda met 81 a supot ni Lenny. Ad-adu iti mano a supot ti dulse ti adda kenni Lenny ngem ken ni Rosalie? 5) Masapul a gumatang ni Rowena iti 82 a hamburger para iti

panangrambakna iti kasangayna. Inkari ni Lourdes a gayyemna a mangited iti 49 a hamburger. Mano pay a hamburger ti masapul a gatangen ni Rowena para

iti kasangayna?

71

Leksion 16: Panangsolbar iti Problema Maipapan

iti Panagkissay

Laglagipen:

Iti panangsolbar kadagiti problema, surotentayo dagiti

sumaganad nga addang;

Umuna nga addang: Basaen ken awaten a nalaing ti problema. Iti panangawat iti problema, kitaen a nalaing dagiti naited nga impormasion ken no ania dagiti maaramid.

Maika-2 nga addang:

Planuen ti solusion. Iti panangplano iti solusion, mangpanunot ti wagas no kasano a solbaren ti problema. Mabalin ti agdrowing, agsurat ti number sentence, agdrama wenno dadduma pay a

wagas.

Maika-3 nga addang:

Aramiden ti plano. Iti panangaramid iti plano, usaren ti napanunot a solusion.

Maika-4 nga addang: Paneknekan ti sungbat. Iti panangpaneknek, kitaen no ti sungbat ket addaan iti umno a rason.

72

Napan ni Marie idiay tiendaan ket gimmatang iti 30 a kahel. Iti

panagawidna ket nasabatna ti gayyemna. Intedna ti 6 a kahel iti

gayyemna. Mano a kahel ti nabati kenkuana?

Solusion 1: Panagusar iti drowing.

Agdrowing iti 30 a kahel, kalpasanna, kahonan ti 6 a kahel.

73

24 a kahel ti saan a naikarga iti kahon. Isu a 24 a kahel

ti nabati ken ni Marie.

Solusion 2: Panangusar ti subtraction algorithm.

Agkissay nga umuna kadagiti saggaysa a digit. Kalpasanna,

isurat ti sungbat iti baba ti uged. Kalpasanna manen, agkissay

kadagiti sagsangapulo a digit ket isurat ti sungbat iti baba ti uged.

2 10

3 0 - 6 2 4

Isu a 24 a kahel ti nabati ken Marie.

74

Padasem man!

Sungbatan dagiti problema iti nadumaduma a wagas.

1. Adda 59 a kandela ni Harlene.

Adda 26 a kandela ni Angie. Ad-adu

iti mano dagiti kandela ni Harlene

ngem ni Angie?

2. Napan ni Shirley idiay tiendaan

ket gimmatang iti 87 a popsicle

stick para iti proyektona iti klase.

Idi bilangenna dagitoy, nakitana a

natukkol ti 53 a popsicle stick.

Mano a popsicle stick ti saan a

natukkol?

3. Idi napalabas a lawas,

nakaurnong ni Tina iti Php. 40.00 iti

panaglakona iti pandesal. Kayatna ti

gumatang iti bag nga aggatad iti

Php. 50.00. Mano pay a kuarta ti

masapulna tapno magatangna ti

bag?

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ti bag?

75


Solbaren ti tunggal problema iti nadumaduma a wagas.

1. Nagburas ni Tessie iti 69 a mangga.

Inikkanna ti kaarrubana ti 28. Mano a

mangga ti nabati kenkuana?

2. Nakaurnong ni Juris iti 88 a plastik a

baso para iti patubona a mula. Nakausar

isuna iti 29. Mano a plastik a baso ti

nabati?

3. Adda sangaili ni Benedict nga 87. No 48

kadakuada ket Ivatan ken dagiti dadduma

ket Ilokano, mano dagiti Ilokano?

76

Masiribka!

Solbaren dagiti problema

1. Ti kuarta ni Shirley ket Php 970.00. Ginastosna ti Php

500.00 ket indulinna ti nabati. Mano ti indulinna?

2. Nakaala ni Anton iti 350 a kabatiti. Inlakona ti

sangagasut. Mano pay ti nabati a kabatiti ken niAnton?

3. Adda 425 a bag nga ilako ni Tata Ino. Nailakona ti dua

gasut. Mano a bag ti saan pay a nailako?

4. Adda taraken ni Tata Juan nga 850 a pato. Inlakona ti 400

idiay tiendaan. Mano pay ti nabati a pato ni Tata Juan?

5. Gimmatang ni Tatang ko iti 780 a patubo nga abokado.

Inmulana ti 400. Mano pay ti nabati a patubo?

77

Padasem man!.

Solbaren dagiti word problems:

1) Nakatiliw iti 436 a lames ti mangngalap. Inlakona ti 322 idiay tiendaan. Mano ti nabati?

2) Nakaurnong ni Manong Erning ti Php 350.00 iti

panagpasadana iti traysikel. Intedna keni baketna diay Php 180.00. Mano pay ti nabati kaniana?

3) Ni Joshua ket nagburas ti 478 a bayabas. Inlakona ti 430. Mano pay ti nabati a bayabas keni Joshua?

3) Adda Php 565.00 ni Iska. Gimmatang isuna iti maysa

paris a sapatos nga aggatad iti Php 344.00. Mano pay

ti nabati a kuarta ni Iska?

78

Masiribka!

Adalen a nalaing ti sumaganad a word problem ken isurat ti umiso

a sungbat. Linukatanyo kenni manongmo ti alkansiayo ta kayatyo ti gumatang iti sagut iti panagkasangay ni Nanangyo. Adda naurnongyo a Php 540.00. Ti gatangenyo a sagut ket aggatad iti Php 655. Mano pay ti kurang iti kuartayo? a. Ania ti saludsod?

b. Ania ti nailanad a numero?

c. Ania ti sarita a paglasinan (word clue)?

d. Ania ti umno nga operasion nga aramaten?

e. Ania ti number sentence? _______________

f. Ania ti kompleto a sungbat? ___________

79


Basaen a nalaing ti word problem. Pilien ti letra ti umiso a sungbat. Adda 950 a libro idiay library. Bimmulod dagiti ubbing iti 340 a libro. Mano ti libro a nabati idiay library? 1. Ania ti damdamagen ti word problem?

a. Ti bilang iti libro idiay library

b. Ti bilang iti libro a nabati idiay library

c. Ti bilang iti ubbing a nagbulod iti libro 2. Ania ti sarita a pagilasinan iti word problem?

a. Mano ti bilang iti nabati

b. Mano ti bilangna amin

c. Sagmamano ti nabati 3. Ania ti umno nga operasion nga aramaten?

a. addition

b. multiplication

c. subtraction 4. Ania ti number sentence na?

a. 950 + 340 = N

b. 950 x 340 = N

c. 950 - 340 = N 5. Ania ti kumpleto a sungbat?

a. 610 ti libro a nabati

b. 500 ti libro a nabati

c. 450 ti libro a nabati

80

Padasem man

Solbaren dagiti sumaganad nga word problems.

1. Adda 316 a manok ni Jingjing. Inlakona ti 106. Mano pay ti

nabati a manokna?

2. Nangipan ni Jena ti 487 a pedaso ti niog idiay kantina.

Nalakona ti 194. Mano amin ti nabati a niog?

3. Ni Kharl ket nakaburas iti 552 a mangga, ngem inlakona ti

498. Mano pay ti nabati a mangga keni Kharl?

4. Ti balon ni Cris ket aggatad iti Php 315.00. Nagastos na ti

Php 183.00 para ti proyektona. Mano pay ti nabati iti balonna?

81

Masiribka!

Adalen a nalaing dagiti sumaganad a word problems.

1. Nagmula ti mannalon iti 825 a kalamansi. Natay ti

246 kalpasan iti maysa a bulan. Mano ti nagbiag a

kalamansi?

2. Adda Php 850.00 ni Sofia. Gimmatang isuna iti

badona nga aggatad iti Php 480.00. Mano pay ti nabati

a kuartana?

3. Adda 947 nga agad-adal iti Bauang North Elementary

School ken adda met 464 nga agad-adal idiay Pugo

Elementary School. Mano amin ti pagdumaanda?

82

Leksion 17a: Kagudua ti Sangabukel

Laglagipen:

Sangabukel Kagudua Simbolo

½

½

½

83

Padasem man!

Timbukelan ti sukog a mangipakita iti kagudua ti sukog iti

umuna a kahon.

1.

2.

3.

4.

5.

84

Masiribka!

Marisan ti paset a mangipakita iti kagudua.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

85


Pagsisilpuen dagiti linia tapno maipakita ti

sangabukel.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

86

Leksion 17b: Apagkapat ti Sangabukel

Laglagipen:

apagkapat ¼

apagkapat

¼

apagkapat

¼

apagkapat

¼

apagkapat

¼

87

Padasem man!

Isurat ti √ no ti namarisan a paset ket mangipakita iti

apagkapat. Isurat ti x no saan.

____1.

_____2.

____3.

____4.

___5.

_____6.

88

Masiribka!

Bingayen dagiti nadumaduma a sukog tapno maipakita ti

apagkapat.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

89


Agdrowing iti 8 a nadumaduma a sukog.

Kalpasanna bingayen iti agkapat.

90

Linaon daytoy a yunit dagiti pagsanayan tapno manayunan ken mapasingkedan pannakaawat dagiti ubbing kadagiti kaipapanan ti uged ken dagiti nadumaduma a sukog.

91

Leksion 18: Sukog dagiti Bambanag

Laglagipen: Dagiti nadumaduma a sukog.

Sukog Dagiti Banag

1.Nagtimbukel

Awan ti suli ken sikigan ti nagtimbukel.

2. Trianggulo

Adda tallo a suli ken sikigan ti trianggulo.

3. Rektanggulo

Adda uppat a suli ken sikigan ti rektanggulo. Agpada ti kaatiddog ti dua nga agsumbangir a sikigan.

4. Kuadrado

Adda uppat a suli ken sikigan ti kuadrado. Agpapada ti kaatiddog dagiti amin a sikiganna.

92

Padasem man!

Timbukelan ti sukog a kapada ti nailadawan

93

Masiribka!

Agdrowing iti banag nga addaan iti sukog a kapada dagiti

nailadawan.

TRIANGGUL

O

REKTANGGGULO

KUADRADO

NAGTIMBUKEL

94

Kitaenta man ti Kabaelam! Bilangen dagiti bambanag. Timbukelan ti umiso a bilang iti

baba. 1.

( 52 53 54 55 )

2.

(64 65 66 67 )

95

4.

(75 76 77 78 ) 4.

(72 73 74 75 )

96

5.

(76 86 96 100 )

97

Kitaenta man ti Kabaelam!

Agdrowing iti maysa a disenio babaen ti panagusar iti

kuadrado, rektanggulo, nagtimbukel ken trianggulo. Kalpasanna,

marisan daytoy.

98

Padasem man!

Solbaren dagiti sumaganad a problema maipapan

kadagiti naduma-duma a sukog.

Balor dagiti nadumaduma a sukog dagiti nailanad a numero

Php 5.00 Php. 10.00 Php 15.00 Php 20.00

1. Ni Lily ket gimmatang iti ay-ayam a tallo a nagbukel. Mano

amin ti balor dagitoy?

2. Ni Reynante ket gimmatang met iti ay-ayam a dua a kuadrado

ken maysa a nagbukel. Mano amin ti balor dagitoy?

3. Addaan iti ay-ayam ni Edward a tallo a rektanggulo ken dua a

nagbukel. Mano amin ti balor dagiti ay-ayam ni Edward?

4. Ni Sandra ket addaan iti uppat nga ay-ayam a kuadrado.

Mano amin iti balor dagiti ay-ayamna?

99

Masiribka!


1. Adda ti tallo a ni Lorna.

Adda met ti dua a ni Fe.

Mano amin dagiti nga adda kaniada?

2. Ni Rendo ket addaan iti pito a

Ni Rexcel ket addaan met iti tallo a

Mano amin iti nga adda kaniada?

100


Aramiden dagiti sumaganad.

1. Ni Lenny ket gimmatang iti sangapulo a kahel ken dua a

mansananas. Mano amin dagitoy?

2. Mangidrowing iti lima a puso ken sangapulo ket maysa a

maradiamante. Mano amin dagitoy?

3. Sangapulo a bolintik ken lima a bato. Mano amin dagitoy?

101

Daytoy a paset ket addaan kadagiti pagsanayana

mangipatalged kadagiti wagas no kasatno ti umno a

panagrukod babaen kadagiti ladawan ken simbolo a

mangipakita iti kaatiddog, kadakkel, kadagsen, ken

dadduma pay.

102

Leksion 19: Numero ken Attribute Pattern

Laglagipen: Ti pattern ket maysa a banag a maulit-ulit. Mabalin daytoy a

maulit-ulit a sukog, maris, urnos wenno bilang.

Isurat ti sumaruno a sukog tapno makumpleto ti pattern.

___________

____ _________

____________

103

Padasem man!

Marisan ti banag a mangkumpleto iti pattern.

1.

_________

2.

______

104

3.

_________

4.

_____

5.

__________

105

Masiribka! Isurat ti sumaruno a bilang iti pattern.

1 1 2 2 3 3 4 ____ 5 10 15 20 25 30 35 ____ 5 6 5 6 5 6 5 _____

10 20 30 40 50 60 70 _____ 2 4 6 8 10 12 14 _____


Isurat ti sumaruno a bilang iti pattern.

1 1 1 2 2 2 3 _____ 2 5 8 11 14 17 20 _____ 1 3 5 7 9 11 13 _____

3 6 9 12 15 18 21 _____ 3 3 4 4 5 5 6 _____ 1 6 11 16 21 26 31 _____

106

Padasem man!

Isurat dagiti awan a bilang.

1

3

4

6

8

10

12

13

15

17

18

20

21

23

25

26

28

29

32

34

36

39

40

41

43

45

47

50

107

Masiribka!

Isurat dagiti awan a bilang.

1

3

5

7

9

10

12

13

15

17

18

20

21

23

25

26

28

29

32

34

36

39

40

41

43

45

47

50

51

52

55

56

58

62

63

66

67

70

71

73

75

77

79

82

83

86

88

90

93

94

97

99

108

Masiribka!

Isurat no mano ti bilang dagiti nga adda kadagiti garapon.

Kalpasanna, nayunan wenno kissayan dagiti . Idrowing ti baro a

bilang dagiti iti maikadua a garapon.

1. __________________, _____

Nayunan iti maysa.

_, _____

2. _________________, ____

Kissayan iti maysa. ___________________, _____

3.

Nayunan iti maysa. _________________ , ______

109

Padasem man!

Isurat ti letra ti umiso a sungbat.

A. Ania nga pattern ti adda kadagiti sumaganad a bilang?

1. 5, 10, 15, 20, 25

a. agnayun iti 5 b. agnayun iti 6 c. agnayun iti 7

2. 10, 20, 30, 40, 50


3. 21, 23, 25, 27, 29


4. 3, 6, 9, 12, 15, 18


5. 50, 100, 150, 200, 250


Masiribka!

Isurat ti letra ti umiso a sungbat.

B. Ania a pattern ti adda kadagiti sumaganad a sukog?

a. b. c.

a. b. c.

1.

_____

2.

_____

110


Mangaramid iti 5 a pattern babaen kadagiti

nadumaduma a bilang.

111


Mangaramid iti pattern babaen kadagiti nadumaduma a sukog.

112

Padasem man! Solbaren dagiti problema.

1. Idi Lunes, ti init ket limnek iti alas siete iti rabii. Inaldaw

ket lumnek ti init iti dua a minuto. No daytoy a pattern

ket agtultuloy, ania nga oras a lumnek ti init inton

Sabado?

2. Agbalor ti Php 4.00 ti 2 a supot a sinam-it, Php 8.00 iti 8

a supot ken Php 12.00 ti 6 a supot.Mano ti bayadan no 8

a supot ti gatangen?

3. Ni Mark ket agtartaray iti 30 minuto iti inaldaw. Ngem

ninayunanna diay oras na iti 10 a minuto iti

makadomingo. No malpas isuna iti maikapat a Domingo,

mano nga minuto amin ti pinag taray ni Mark?

113

Masiribka!

Solbaren dagiti word problems. Pilien ti umiso a

sungbat.

1. Ni Claire ket nagsurat iti number pattern. Nagnayon isuna

iti uppat tapno maala ti sumaruno a bilang. Ania ti

number pattern ni Claire?

a. 12, 15. 18. 21

b. 11, 15, 19, 23

c. 4, 8, 16. 32

2. Ni Badong ket nagpanunot iti number pattern. Nagnayon

isuna iti sangapulo tapno maala tu sumaruno a bilang.

Ania ti number pattern ni Badong?

a. 10, 20, 30, 40

b. 2, 4, 6, 8, 10

c. 3, 6. 9, 12

3. Ni Kiko ket nagay-ayam iti number pattern. Nagnayon

isuna iti duapulo. Ania ti number pattern ni Kiko?

a. 20, 40, 60, 80 b. 10, 20, 30, 40 c. 5, 10, 15, 20

114


A. Tulungan tayo ni Mia a mangsolbar kadagitoy a patterns.

1) 9, 14, 19, 24 ______.

2) 21, 27, 33, 39________.

3) 64, 67, 70, 73 ________.

4) 42, 46, 50, 54 ________.

5) 10, 13, 16, 19, _______.

Padasem man!

B. Tulungan tayo ni Mio a mangsolbar kadagitoy a patterns.

Ania iti sumaruno?

____

___

115

Daytoy a paset ket addaan kadagiti pagsanayana

mangipatalged kadagiti wagas no kasatno ti umno a

panagrukod babaen kadagiti ladawan ken simbolo a

mangipakita iti kaatiddog, kadakkel, kadagsen, ken

dadduma pay.

116

Leksion 20: Panangusar ti Kalendario- Dagiti

Aldaw ti Makalawas

Laglagipen: 1. Adda pito nga aldaw ti makalawas.

2. Kastoy ti urnos dagiti aldaw: Domingo, Lunes, Martes,

Mierkules, Huebes, Biernes, Sabado

3. Ti umuna nga aldaw ti makalawas ket Domingo ken ti

maikapito nga aldaw ket Sabado.

MARSO

Domingo

Lunes

Martes

Mierkules

Huebes

Biernes

Sabado

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

117

Padasem man!

Isilpo ti aldaw iti umiso a puestona babaen iti

panangusar ti uged.

A B

Huebes

Martes

Lunes

Mierkules

Biernes

Domingo

Sabado

umuna

maika-2

maika-3

maika-4

maika-5

maika-6

maika-7

118

Masiribka! Timbukelan ti letra ti umiso a sungbat.

1. Ania nga aldaw ti sumaruno iti Martes?

a. Mierkules b.Huebes c. Biernes

2. Ania nga aldaw ti umun-una ngem iti Mierkules?

a. Martes b.Mierkules c. Huebes

3.Ania nga aldaw ti nagtengngaan ti Lunes ken

Mierkules?

a. Domingo b.Lunes c. Martes

4. Ania nga aldaw ti nagtengngaan ti Lunes ken Mierkules?

a. Domingo b.Lunes c. Martes

5. No ita ket Mierkules, ania nga aldaw kalpasan ti

dua pay nga aldaw?

a. Huebes b. Biernes c. Sabado

119


Sumurot ni Gido iti camping inton bigat. Idi pay laeng

kalman nga insaganana dagiti kasapulanna iti camping.

No ita nga aldaw ket Biernes,

1. Ania nga aldaw ti panagisagana ni Gido kadagiti masapulna iti

camping?

2.Ania nga aldaw ti panagcamping da Gido?

120

Leksion 21: Panangusar ti Kalendario-Dagiti

Bulan ti Makatawen

Laglagipen: 1. Adda sangapulo ket dua (12) a bulan iti makatawen.

2. Dagiti bulan ket Enero, Pebrero, Marso, Abril, Mayo, Hunio,

Hulio, Agosto, Setiembre, Oktubre, Nobiembre, Disiembre.

3. Enero ti umuna a bulan ket Disiembre ti maikasangapulo ket

dua.

4. Saan nga agpapada ti bilang dagiti aldaw iti tunggal bulan.

Adda dagiti bulan a 28 iti bilang ti aldawda. Adda met dagiti

30 ken dagiti dadduma ket 31 iti bilang dagiti aldawda.

ENERO MARSO

ENERO

KALENDARIO 2013

PEBRERO

ENERO

ABRIL

ENERO

MAYO

ENERO

HUNIO

ENERO

HULIO

ENERO

AGOSTO

ENERO

SETIEMBRE

ENERO

OKTUBRE

ENERO

NOBIEMBRE

ENERO

DISIEMBRE

ENERO

121

Padasem man!

Isurat ti umiso a bulan a maikabil iti tunggal uged.

1. Enero, _____________, Marso

2. ___________, Hulio, Agosto

3. Marso, Abril, Mayo

4. Agosto, ____________, Oktubre

5. ___________, Nobiembre, Disiembre

6. ___________, Marso, __________

7. Abril, Mayo, __________

8. ___________, Agosto, __________

9. ___________, ___________, Hunio

10. Hunio, Hulio, ___________

122

Masiribka!

Isilpo ti bulan iti umiso a bilang babaen iti uged.

A B Agosto

Enero

Setiembre

Hulio

Nobiembre

Abril

Pebrero

Marso

Hunio

Oktubre

Disiembre

Mayo

Umuna

maika-2

maika-3

maika-4

maika-5

maika-6

maika-7

maika-8

maika-9

maika-10

maika-11

maika-12

123


Sungbatan ti adda iti baba babaen ti panangusar iti

kalendario.

MARSO

Domingo

Lunes

Martes

Mierkules

Huebes

Biernes

Sabado

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Timbukelan ti umiso a petsa ti naited nga aldaw.

Martes Marso 3 Marso 12 Marso 27

Lunes Marso 4 Marso 23 Marso 14

Biernes Marso 11 Marso 16 Marso 20

Mierkoles Marso 2 Marso 11 Marso 30

Domingo Marso 8 Marso 14 Marso 28

Huebes Marso 1 Marso 19 Marso 24

124

Leksion 22: Panangusar ti Relo-Panangibaga ken

Panangisurat iti Oras

Laglagipen:

1. Adda tallo nga ima ti kaaduan a relo; agitudo dagitoy iti oras minuto ken segundo. Ti ababa nga ima (hour hand) ket itudona ti oras, ket dagiti at-atiddog nga ima (minute and second hand) ket ibaga da ti minuto ken segundo.

2. Addaan iti bilang nga 1 aginggana iti 12 dagiti relo.

3. Ti panagpusipos iti ima ti relo ket agpakannawan (clockwise). Maysa nga oras ti naglabas no agpusipos ti relo a naggapu iti 12 santo agsubli met laeng iti 12.

4. Iti panangibaga ti oras, kitaen ti bilang nga intudo ti ababa nga

ima. Siguraduen nga ti atiddog nga ima ket nakatudo iti 12.

No ti ababa nga ima ket nakatudo iti numero 1, ibaga ti “ala una.” Dagiti sumaruno ket “alas-dos,” “alas tres,” “alas kuatro,” “alas singko,” “alas-sais,” “alas-siete,” “alas otso,” “alas nuebe,” “alas dies,” “alas-onse,” ken “alas dose.”

alas siete (7:00)

Mabalin nga isurat ti oras iti balikas. Kas pangarigan, alas siete

wenno babaen iti bilang, 7:00.

125

Panangibaga ti oras babaen iti quarter/gudua oras.

Problema:

Sadino a nakatudo dagiti ima ti relo, no ti oras ket alas otso

kinse?

Sungbat:

No ti oras ket alas-otso kinse, ti ababa nga ima ket adda iti

pagtengngaan iti 8 ken 9, ti at-atiddog nga ima ket nakatudo iti 3.

Laglagipen:

1. No ti oras ket kada quarter, ti ababa nga ima ket adda iti

pagtengngaan iti dua a bilang ken ti atiddog nga ima ket

nakatudo iti 3, 6 wenno 9.

2. No ti oras ket kada gudua iti oras, adda ti ababa nga ima iti

pagtengngaan iti dua a bilang ken nakatudo ti atiddog nga

ima iti 6.

126

3. Iti panangibaga ti oras iti kada quarter , malaksid iti 12:15,

12:30, ken 12:45, basaen ti basbassit a bilang a kas “oras.”

Kalpasanna, basaen ti minute a kas “kinse” wenno quarter

no nakatudo ti atiddog nga ima iti 3, a kas iti “treinta” no ti

atiddog nga ima ket nakatudo iti 6, wenno kuarenta’y singko

no ti atiddog nga ima ket nakatudo iti 9. Kas pangarigan, alas

dos kinse wenno 2 quarter ti oras nga ipakpakita ti

sumaganad a relo.

4. Iti panangibaga ti oras nga 12:15, 12:30 ken 12:45, basaen iti

12 a kas alas dose. Kalpasanna, basaen a kinse wenno

quarter no nakatudo iti 3 ti atiddog nga ima, treinta no ti

atiddog nga ima ket nakatudo iti 6, wenno kuarenta’y singko

no ti atiddog nga ima ket nakatudo iti 9.

5. Ti oras iti kada quarter ket mabalin nga isurat babaen iti

balikas (kas pangarigan, alas siete kinse) wenno iti bilang (kas

pangarigan 7:15).

127

Padasem man! Isurat ti oras a makita iti tunggal relo.

3:00

128

Masiribka! Idrowing ti ababa nga ima ken ti atiddog nga ima a

mangipakita iti nailanad nga oras.

129

Kitaenta man ti kabaelam! Isurat ti oras a makita iti tunggal relo.

130

Padasem man!

Isurat ti oras kadagiti situasion a naited. Inayon ti a.m. no bigat

wenno p.m. no malem wenno rabii.

1. Nariing ni Jing iti 4:00 ti bigat. Nangidasar ni Nanangna ti almusal kalpasan ti maysa nga oras. Nalpas isuna a nangan iti 30-minuto. Ania nga oras nga oras a nalpas a nangan?

2. Kalpasan ti klase, nagawid isuna iti 11:30. Nangaldaw isuna ken naturog ti maysa nga oras. Kalpasan ti 30 minuto simrek isuna iti pagadalan. Ania nga oras a simrek ni Jing iti pagadalan?

3. Sakbay a nagawid ti 5:00 ti malem,dimmagas isuna iti tianggi tapno gumatang ti mirienda na. Kalpasanna a nagmerieda iti 30-minuto nagawiden. Ania nga oras a nakasangpet ni Jing idiay balay da?

4. Apaman a nakasangpet iti balay da, tinulungan na ni nanang na. Alas 7:00 iti rabii idi inrugina nga aramiden ti assignment na. Nalpasna ti assignment na kalpasan ti maysa nga oras. Ania nga oras a nalpas ti assignmentna?

5. Apaman a nalpas ti assignmentna, nagbuya isuna iti

telebision, ket nagsardeng kalpasan ti dua nga oras tapno

maturogen. Ania nga oras a naturog?

131

Masiribka! Agusar iti kalendario ken relo tapno maibagam ti oras

ken aldaw a napasamak dagiti sumaganad a situasion.

1. Masapul nga ipasa ni Angelo ti proyektona iti Mathematics iti

las-ud ti 3 a lawas. Nalpas ni Angelo daytoy iti las-ud ti 2 a lawas. Mano nga aldaw nga inaramid ni Angelo ti proyektona?

2. Nagbakasion ni Amang idi Mayo 1. Nalpas ti baksionna idi Hunio 30. Mano nga aldaw isuna a nagbakasyon?

3. Rinugian ni Harold ti homework na iti 7:20 p.m. Nalpas iti

8:05 p.m. Mano a minuto ti panagaramid ni Harold iti

homework na?

4. Nangrugi ti panagay-ayam iti chess ti 10:20 ti bigat ket nalpas

iti 12:30 ti malem. Mano amin nga oras ti panagay-ayam iti

chess.

5. Agluklukat ti tiendaan ni Herbert iti tunggal 9:30 ti bigat

agserra iti tunggal 8:00 ti rabii. Mano nga oras a nakalukat ti

tiendaanna?

6. Itatta ket Pebrero 10. Agkasangay ni Eliza into no Pebrero 22.

Mano pay nga aldaw sakbay a madanon ti kasangayna?

132



1. Napan nagpasiar ni Seanan iti balay ni lolona iti oras ti 10:00 ti bigat. Nakadanon isuna idiay Iti 10:25, Mano nga oras ti panagbiyahena ?

2. Minaneho ni Lou ti kotsena iti maysa nga oras ken 45 a

minuto a napan idiay trabahona. Pimmanaw isuna iti 6:55 idiay balayda. Ania nga oras isuna a nakadanon iti opisina na?

3. Pimmanaw ni Bentong idiay balayda iti 6:00 ti bigat tapno

mapan iti meeting. Natraffic isuna ket nakadanon diay

papananna iti 7:30 ti bigat. Mano nga oras ti napalabas sakbay a nakadanon isuna?

4. Tumultulong ni Sande ken Inangna nga agdalus iti inaldaw. Mangrugi isuna iti 5:30 ti bigat aginggana iti 6:00 ti bigat. Mano a minuto a tumulong ni Sande ken ni Inang na?

5. Nagawidak iti 4:30 ti malem. Nagawid met ni adingko iti 5:30 ti malem. Nasapsapaaak a nagawid ngem ni adingko iti mano nga oras?

133

Padasem man!


1. Nagluto ni Inang ti pangrabii iti maysa nga oras. No

6:15 a nangrugi a nagluto,ania nga oras a nalpas?

2. Nangrugi a nagay-ayam iti basketbol ni Warren iti

9:30. Nalpas a nagay-ayam daytoy iti 10: 30. Ngem

masapul nga aginana iti 20 minutos. Kalpasanna,

mano nga oras ti pinagay-ayam ni Warren?

3. Nagbuya iti T.V. ti pamilia ni Allan kalpasanda a

nangrabii. Inrugida ti nagbuya iti 7:15 aginggana iti

9:15. Mano nga orasda a nagbuya?

4. Kalpasanna a nangrabii, nagadal ni Marie ti leksionna

manipud 7:00 aginggana 8:30. Mano nga oras ti

panagadalna?

5. Napan nagbakasion ni Dr. Rivera idi Abril 8. Nagawid

isuna idi ti Abril 19. Mano nga aldaw ti kaawan ni Dr.

Rivera iti klinikana?

134

Masiribka!

Isurat ti umiso a sungbat babaen iti panagsolbar iti

problema.

1. Inur-uray ni Diether ti adingna idiay pagadalan iti

9:00 ti bigat. Kabayatan ti panagur-urayna ket

nagbasa iti diaryo. Nagawidda iti 10:55 iti bigat. Mano

nga oras nga inur-uray ni Diether ni adingna?

2. Tallopulo a minuto a naglutluto ti bibingka ni Mrs.

Cornejo ken 40 a minuto ni Mrs. Navarro. Mano a

minuto ti nagdumaan ti panagluto ni Mrs. Navarro

kenni Mrs. Cornejo?

3. Nalpas ti trabaho ni Marimar iti las-ud ti 30 minuto.

Nalpasna iti 5:30 ti malem. Ania nga oras a nangrugi

ni Marimar a nagtrabaho?

4. Napanda Jasmin ken Joan idiay library iti alas kuatro

ti malem. Nagtalinaedda iti 45 a minutos. Ania nga

oras a pimmanawda iti library?

5. Tultulongan ni Aleisha ti kabsatna nga agdalus iti

inaldaw. Agtrabaho isuna iti 30 minutos. No

mangrugi isuna ti 7:00 ti bigat, ania nga oras a

malpas ni Aleisha nga agdalus?

135


1) Nalpas a nagadal ni Gary iti leksionna iti alas kuatro

ti malem. Nagay-ayam isuna iti 40 a minuto ket

kalpasanna nagawid isuna. Ania nga oras a

nagawiden idiay balayda?

2) Nagna ni Ivan manipud idiay balayda aginggana iti

pagadalan iti 25 a minutos. Saanna a kayat ti

maladaw iti flag ceremony. No ti flag ceremony ket

7:25 iti bigat, ania nga oras a masapul a rugianna ti

magna?

3) Mangrugi ti klase da Willie kenni Sir Valdez iti 7:00 iti

bigat. Sumsumrek ni Willie iti pagadalan iti 6:40 ti

bigat. Mano a minuto sakbay ti klase ni Sir Valdez a

sumsumrek ni Willie?

4) Pimmanaw ti eroplano manipud idiay Cebu iti 11:30 iti

bigat . Nakadanon diay Manila iti 12:20 ti malem.

Mano a minuto a nagtayab ti eroplano?

5) Nangrugi a nagay-ayam ni Ronaldo iti 4:00 ti malem. Nalpas isuna iti 5:00 Mano nga oras a nagay ayam ni Ronaldo?

136

Leksion 23: Panangidilig kadagiti Bambanag

Maibasar iti Kinaababa: Ababa, Ab-ababa,

Kaababaan; Atiddog, At-atiddog, Kaatiddogan

Laglagipen: Panangurnos Maibasar iti Kinaababa: ababa, ab-ababa,

kaababaan.

Panangurnos iti atiddog, at-atiddog, kaatiddogan

137

Padasem man! Urnosen dagiti bambanag mangrugi iti ababa aginggana

iti kaababaan.

138

Masiribka!

Urnosen dagiti bambanag manipud iti atiddog

agginggana iti kaatiddogan. Ikkan iti numero.

139


Kumpletuen dagiti sumaganad a patang babaen ti panangkita

iti kinaatiddog dagiti bambanag nga adda iti bunggoy. Dagiti sumaganad a pagwatwat a nailanad ditoy a paset ket

maaramid tapno maaddaan dagiti ubbing iti gundaway a mangammo kadagiti sinangtumpong a mapasamak wenno

napasamaken, babaen iti naan-anay a panangamiris ken panangrukod.

1. Ti sinturon ket ________________________ngem ti pluma ken paguged.

2. Ti paguged ket ________________________ngem ti pluma ngem ti sinturon ket ____________________ngem ti panguged.

3. Ti sinturon ti _____________________kadagiti tallo a bambanag.

140

Padasem man!

Sungbatan dagiti saludsod.

1. Gimmatang ni Annaliza iti 35 cm puraw a laso. Gimmatang met ni Monica iti 15 cm a nalabaga a laso. Sinno ti addaan iti at-atiddog a laso?

2. Ania ti at-atiddog, ti sakam wenno ti parte ti bagim manipud ti siko aginggana iti ramay mo?

Masiribka!

Adalem ti table, kalpasanna sungbatam ti sumaruno a saludsod. Bambanag

Rukod

Kinatayag ti tent 5 m Kapuskol ti libro 6 cm Kaatiddog ti stapler 25 cm Kinatayag ti kabinet 4 m Kaatiddog ti tisa 7 cm

1. Ania ti kaatiddogan a banag? _______________________________

2. Ania ti at- atiddog: kabinet wenno tent? ____________________

3. Ania ti ab- ababa: stapler wenno tisa?______________________

4. Mano ti nagdumaan ti katayag ti tent ken ti kabinet? ________

5. Mano ti nagdumaan ti tisa ken ti stapler?____________________

141

6.


Kitaen dagiti nadumaduma a bambanag ditoy

pagadalan ket rukoden dagitoy. Agusar ti metro wenno

sentimetro.

1. lapis ____________

2. katayag libro _________

3. katayag tugaw __________

4. kaatiddog ti tugaw ________

5. kaatiddog ti lamisaan __________

Padasem man!

Ania ti nasaysayaat nga usarena a pangrukod

kadagitoy a bambanag? Timbukelan ti letra ti

umiso a sungbat.

1. ipit ti papel

a. 2cm b. 20 cm c. 200 cm

2. ruler

a. 3 cm b. 30 cm c. 100 cm

3. katayagan nga ubing a lalaki iti klase

a. 1 cm b. 15 cm c. 150 cm

4. meter stick

a. 1 cm b. 10 cm c. 100 cm

5. ballpen

a. 1 cm b. 10cm c. 100 cm

142

Masiribka!

Ited ti patta-patta a rukod dagitoy a bambanag. Timbukelan ti letra ti umiso nga sungbat. 1. Ti katayag ti kabassitan nga ubing iti klase

a. 100 sentimetro b. 200 metro c. 200 kilometro

2. Ti kaatiddog ti classroom

a. 5 sentimetro b. 5 metro c. 5 kilometro 3. Ti kaababa ti classroom


4. Ti katayag ti ridaw ti classroom

a. 2 metro b. 20 sentimetro c. 200 kilometro

5. Ti kinalawa ti canteen ti pagadalan


143

Padasem man!

Solbaren dagiti sumaganad a word problems.

1) Sangagasut ken uppat a pulo ket pito a sentimetro ti kinatayag ni Joven .Nataytayag iti 10 sentimetro ni Herman. Mano a sentimetro ti katayag ni Herman ?

2) Sangapulo ket uppat a sentimetro ti kaatiddog ti lapis . Ab-

ababa ti 4 sentimetro ti pagpugas ngem ti lapis. Kasano ti

kaatiddog ti pagpugas?

3) Pitopulo metro ti katayag ti Mart One. Nababbaba ti CSI ti 30

metro. Kassano katayag ti Mart One?

4) Limapulo a metro ti kalawa ti football field. Uppat a pulo a

metro met ti kalawa ti swimming pool.Kasano ti kalawa ti

football field no idilig iti swimming pool?

144

Masiribka!


1) Tallogasut a metro (300m) pinagnak idi Sabado. Napagnak ti namindua ti kaadayu na idi Dominggo. Kasano kaadayo ti napagnak?

2) Walogasut a metro (800m) ti kangato ti bantay. Kagudua ti nasang-at ko. Kasano kangato ti nasang-at ko?

3) Agar-aramid ni Geno iti proyektona. Duapulo ket pito a

metro (27 m) a lubid ti inusarna ket ninayonanna pay iti 15 a metro. Mano a metro a lubid ti nausarna?

4) Sangapulo ket innem a sentimetro ti kaatiddog ti TV remote ni Jun. At- atiddog ti kukua ni Horace. Maysa a

sentimetro met nga ab-ababa ti kukua ni Tina ngem ni Jun. Mano ngarud a sentimetro ti kaatiddog ti remote ni

Tina?

145


Solbaren dagiti word problem.

1) Uppat a pulo a sentimetro (40 cm) ti katayag ti maysa a karton. Limapulo a sentimetro (50cm) met ti maysa pay a karton. Kasano ti katayag dagitoy no pagtuonen ida a dua? 2) Adda dua a tabla ti karpintero. Sangapulo ket uppat a sentimetro (14 cm) ti umuna a tabla ken walo a sentimetro (8 cm) ti maikadua. Kasano ti kaatidog dagitoy no mapagtiponda a dua?

C. Nagbalkot ni Megan iti regalo. Nangusar isuna ti maysa nga strip ti selotape a 20 cm ti kaatiddogna. Ninayonanna pay ti

40 cm a tape. Adda ti 100 cm na sakbay a nangrugi. Mano pay ngarud ti nabati a tape kaniana?

Padasem man!

Solbaren dagiti word problem. 1) Masapul a makapatakder dagiti enhiniero iti 800m a

runway. Naileppasda ti 200 m iti umuna a bulan ken

naileppasda ti 300m iti maikadua a bulan. Mano pay a metro ti masapul a leppasenda?

2) Duapulo a sentimetro (20 cm) ti kaatiddog ti ballpen.

Uppat a sentimetri (4 cm) ti kaababa ti lapis. No

pagntipunen ti rukud da a dua, kasano ti kaatiddog da?

3) Uppat ti tumataray iti tunggal grupo ti relay. Masapul a

leppasen ti tunggal maysa ti 100m. Kasano ti kaadayo ti tarayen ti grupo?

146

Leksion 24: Panangidilig Kadagiti Bambanag

Maibasar iti Kinalag-an: Nalag-an, Nalaglag-

an, Kalag-anan ken Nadagsen, Nadagdagsen,

Kadagsenan

Laglagipen: 1. Agduduma ti kinadagsen dagiti nadumaduma a

bambanag iti aglawlaw. Mapagdiligtayo ti kinadagsen

dagiti bambanag babaen iti panangibaga no ania ti

nalag-an, nalalag-an ken kalag-anan. 2. Mapagdiligtayo met ti kinadagsenda babaen iti

panagibaga ti nadagsen, nadagdagsen ken kadagsenan. 3. Maamuantayo a ti maysa a banag ket nalaglag-an

wenno nadagdagsen ngem ti sabali a banag babaen iti

panangbagkat wenno panangiduron kadagitoy.

Mabalintayo nga urnosen dagiti bambanag babaen ti kinalag-an

wenno kinadagsenda.

Saan a kanayon a dagiti dadakkel a bambanag ket

nadadagsenda ngem dagiti babassit a bambanag. Kas

pagarigan, ti pungan ket dakdakkel ngem ti hollow block

ngem nalaglag-an daytoy ngem ti hollow block.

147

Padasem man!

Urnosen dagiti bambanag manipud iti nalag-an

aginggana iti kalalag-anan.

148

Masiribka!

Urnosen dagiti bambanag a mangrugi iti nadagsen aginggana

iti kadagsenan.

149


Kitaen ti kinadagsen dagiti bambanag iti baba.

Kalpasanna, kumpletuen dagiti sumaganad a patang.

1. Ti bunga ti niog ket _________________________ngem ti

refrigerator.

2. Ti sangatimba a danum ket ___________________ngem ti bunga

ti niog.

3. Ti sangatimba a danum ket _______________ngem ti

refrigerator.

4. Ti refrigerator ket isu ti ________________kadagiti tallo a

bambanag.

150

Padasem man!

Solbaren dagiti sumaganad a word problems. Tuladen ti

table a pangisuratan kadagiti sungbat.

Bilang a nailanad

Ania ti aramiden?

Solusion Kumpleto a Sungbat

1.

2.

3.

4.

5.

1. Agdagsen ni Rafael iti 55 kilogramo. Ni Teddy ket 32

kilogramo met. Mano a kilogramo ti pagdagdagsenan ni Rafael

ngem ni Teddy?

2. Nagapit ni Mang Gino iti 245 kilogramo a lukban. Inlakona

ti 85 kilogramo idiay tiendaan. Mano a kilogramo a lukban ti

nabati?

3. Adda 45 a gramo a pimienta ni Dana. Biningay na daytoy

nga agpapada iti 9 a platito. Mano a gramo ti naikabil ti

tunggal platito?

4. Adda 3 a basket ni Francisco. Iti tunggal basket, adda 35 a

kilogramo ti mani. Linengta na diay 15 kilogramo. Mano amin

a kilogramo ti nabati?

5. Naglako ni Charisse iti 625 kilogramo a bangus.

Sangagasut ken duapulo ket lima a kilogramo ti nalako na ti

bigat ken 75 a kilogramo iti malem. Mano pay a kilogramo a

bangus ti ilakona?

151

Masiribka!

Solbaren dagiti word problems a nasayaat.

1. Nagtimbang ni Miko ti 145 kilogramo a brown nga

asukar ken 268 kilogramo a puraw nga asukar. Mano

amin a kilogramo ti asukar ti natimbang na?

2. Adda ti 740 a gramo ti pastilias ni Jenny. Inlako na

idiay eskuelaan ti 225 a gramo. Mano a gramo ti pastilias

ti saanna nga nalako?

3. Addaan 5 a karton ti bolintik ni Lina, ti tunggal karton

1 a kilogramo ti dagsen na. Mano amin a kilogramo dagiti

bolintik?

4. Nakaurnong ni Helena iti 225 gramo a daan a

periodiko. Nakaurnong met ni Jona iti 275 a daan a

periodiko. Siasino ti nadagdagsen ti naurnongna a daan

nga periodiko? Mano ti nagdumaanda?

5. Napan nagapit ti mani da Dong ken Jose. Nakaapit ni

Dong ti 350 a kilogramo ken nakaapit met ni Jose ti 210

a kilogramo. Mano amin a kilogramo ti naapit da?

152


Basaen ken adalen a nasayaat dagiti word problems.

Solbaren.

1. Ni Lindon ket nakaburas iti sangapulo ket lima kilogramo a

mangga (15 kg) iti umuna a puon. 15 kilogramo met ti

naburas na iti maysa pay a puon. Mano amin a kilogramo ti

mangga ti naburas na?

2. Ti maysa a diksionari ket agdagsen iti maysa a kilogramo.

No adda 3 a dikdionari , mano amin a kilogramo dagitoy?

3. Adda 189 kilogramo nga atis iti umuna a basket.

Sangagasut ken sangapulo ket lima a kilogramo (15 kg) a

saba ti adda iti maikadua a basket. Mano a kilogramo ti

prutas iti adda ti dua a basket?

4. Nagaramid ni Richard iti 540 a gramo a tapa. Indulinna iti

100 a gramo para iti pamilyana ket inlakona daydiay

dadduma. Mano a gramo ti inlakona?

5. Agaramid ni Chito ti longganisa. Kasapulan na ti 900 a

gramo a karne ti baboy. Tallogasut a grami (300 g) laeng ti

adda idiay refrigerator da. Mano pay a gramo ti

kasapulanna?

153

Dagiti sumaganad a pagwatwat a nailanad ditoy a

paset ket maaramid tapno maaddaan dagiti ubbing iti gundaway a mangammo kadagiti sinangtumpong a

mapasamak wenno napasamaken, babaen iti naan-anay a panangamiris ken panangrukod.

154

Leksion 25: Panangiparang ti Data Maibasar iti

Pictograph

Adalen ti pictograph a mangipakpakita iti bilang dagiti nagmiembro iti Boy Scouts of the Philippines. Kalpasanna, sungbatan dagiti

saludsod iti baba.

Ubbing a Nagpalista iti Boyscouts of the Philippines

Grado Bilang dagiti Ubbing a Nagpalista

I

II

III

IV

V

VI

PAGBASARAN= 10 a lallaki

1. Ania ti paulo ti pictograph?______________

2. Mano ti nagpalista iti :

Grado I _________

Grado II _________

Grado III _________

Grado IV _________

Grado V _________

Grado VI _________

3. Ania a grado ti kaaduan ti nagpalista?________________

4. Ania a grupo ti kabasssitan ti nagpalista?___________

155

Padasem man!

Adalen ti pictograph. Kalpasanna sungbatan dagiti saludsod

iti baba.

Aldaw Bilang ti Namarisan a Ladawan

Lunes

Martes

Mierkules

Huebes

Biernes

PAGBASARAN: = namarisan a ladawan.

1. Mano ti namarisan kadagiti sumaganad nga aldaw:

a. Lunes b. Martes c. Mierkules d. Huebes e. Biernes

2. Mano ti namarisan idi Lunes ken Martes? ____________ 3. Mano ti namarisan idi Huebes ken Biernes? __________ 4. Mano amin ti namarisan idi umuna a tallo nga aldaw? ________ 5. Mano amin ti namarisan a ladawan iti las-ud ti lima nga aldaw?

156

Masiribka! Saludsoden ti paborito a maris dagiti 20 a kaeskuelaan.

Paborito a Maris Dagiti Agad-adal

Maris Tally Dagup

Asul

Kiaw (Duyaw)

Nalabaga

Berde

Kahel

Rosas

Dadduma pay a Maris

Sungbatan dagiti sumaganad:

1. Mano nga agad-adal ti nangpili iti nalabaga? berde? malarosas?

_____________________________________________________________

2. Mano ti pagad-aduan dagiti agad-adal a nangpili iti asul ngem

kadagiti nangpili iti kahel?

3. Ania a maris ti pinili ti kaaduan?_______________________________

157


Adalen ti pictograph a nasayaat. Kalpasanna sungbatan

dagiti saludsod iti baba. Bilang Ti Ubbing a Nagpalista iti Million Volunteer Run

Bulan Bilang dagiti Ubbing

Hunyo

Hulyo

Agosto

Setiembre

Oktubre

Nobiembre

Disiembre

Pagbasaran : 5 nga ubbing

158

1. Ania ti paulo ti pictograph? _____________________

2. Mano ti nagpalista nga ubbing iti bulan ti:

a. Hunyo_____________ b. Hulyo _____________ c. Agosto_____________ d. Septiembre ___________ e. Oktubre_______________ f. Nobiembre:____________ g. Disiembre:____________

3. Ania a bulan ti kaaduan ti nagpalista? _________________ 4. Ania a bulan ti kabassitan ti nagpalista?__________________

159

Padasem man!

Solbaren dagiti problema. Timbukelan ti letra ti napili a sungbat. 1. Ni Danica ket addaan iti krayola a nadumaduma ti maris da: 2

nga amarilio, 1 a kahel ken 1 nga asul. No agala isuna iti krayola a saanna a kitkitaen, ania ti kalakaan (most likely) a

mapidutna? a )asul b) kahel c)amarilio

2. Ania a maris ti saan unay a nalaka (unlikely ) a maala na?

a) kahel b)asul c) rosas

3. Ni Leony ket addaan iti agduduma a maris ti basketbol. Ania a

maris iti basketbol ti kaaduan a mausar?

a. yellow b. violet c. green

160

Y V Y Y Y B G Y Y


Sungbatan dagiti sumaganad.

Ni Jackson ket addaan iti nadumaduma a bolintik: 5 ti

nalabbaga , 1 ti ube, 2 ti berde ken 1 ti duyaw. No kalubanna

dagiti mata na, ania dagiti sumaganad?

a. nalaka bassit ( more likely) a mapidut

________________________________________

b.narigat bassit ( less likely) mapidut

________________________________________

c.narigat (unlikely) a mapidut

_______________________________________

Masiribka! Agaramid iti pictograph a mangipakpakita iti bilang ti

kampanilia nga inaramid dagiti lallaki.

Pagbasaran: = 3

Lalaki Bilang ti kampanilia

1. Jose 12

2. Mario 15

3. Rodrigo 21

4. Martin 30

5. Manuel 27

161

BIBLIOGRAPHY

Buncad, Rosemarie C. and Ruben, Rosebelinda. et al. 2012

Mathematics 2. Kagamitan ng mga Mag-aaral (Ilokano).

Department of Education-Instructional Material Council Secretariat

(DEPEd-IMCS). Pasig City Philippines.

Toquero, Ernesto C. 2010. Using Ilocano in Teaching Number Concepts

And Operations In Arithmetic. MLE Conference “Reclaiming the Right to Learn in Ones Own Language.

Ulep, Soledad A, and Landrito, Lydia M. et al. 2012 Math 1:Aramaten

dagiti Agad-adal Department of Education-Instructional Material Council

Secretariat (DEPEd-IMCS). Pasig City Philippines.

K-12 Curriculum Guide in Mathematics

www.math-drills.com

www.aplusmath.com/Worksheets/ www.mathisfun.com/worksheets/

www.kidzone.ws/math/

http://www.math-drills.com/

http://www.aplusmath.com/Worksheets/

http://www.mathisfun.com/worksheets/

PAGKITAAN ITI KAIPAPANAN DAGITI BALIKAS (GLOSARIO)

Ante meridian (A.M.) – pagibasaran iti panagibaga iti oras, manipud tengnga ti rabii

(12:00 o’clock midnight) inggana iti tengnga ti aldaw (12:00o’clock noon)

Add- panagtipon wenno panagnayon iti bilang (numero) tapno umadu wenno dumakkel ti dagup wenno kantidad

Addends – dagiti bilang a pagtipunen tapno maala ti dagupda Addition - ti wagas a panagtipon iti dua wenno ad-adu pay a bilang tapno

maala wenno maammuan ti dagupda

Circle (nagtimbukel)- ti sukog nga awanan iti sikigan ken nagsulianna Curve line - ti linia wenno uged a nagsikko Difference - ti bilang a matidda kalpasan ti panagkissay Fraction - paset ti sangabukel Minuend - ti bilang a makissayan no aramiden ti panagkissay Numero a Patang (number sentence)– maysa a patang nga adda kaipapananna a

maipanggep kadagiti bilang wenno numero

Ordinal Numbers - bilang a mangibaga no maikamano ti maysa a banag Post meridian - pagibasaran iti panagibaga iti oras, manipud ala-una iti malem

agingga iti tengnga ti rabii

Pattern - maysa a banag a maulit-ulit, kasla koma maulit-ulit a sukog, bilang,kdpy.

Rectangle (rektanggulo) - sukog nga uppat ti sikiganna nga agpapada ti kaatiddog dagiti

agbabatog a sikigan

Kuadrado - sukog nga uppat ti sikiganna nga agpapada ti kaatiddog Panagkissay - panangikissay iti maysa a bilang manipud iti sabali a bilang Sum/Total (Dagup) - ti bilang wenno numero a resulta ti panagtipon ti dua wenno

ad-adu pay a bilang

Grade 1 Mathematics Iloko Skillbook

Education

Transcript of Grade 1 Mathematics Iloko Skillbook