Godina 47 2019 * BROJ 1-2 ISSN 0354-6160*UDK 632 Godina 47...

Godina 47 2019 * BROJ 1-2 ISSN 0354-6160*UDK 632

Biljn

i lek

ar /

Plan

t Doc

tor,

XLV

II,

1-2/

2019

.

OVAJ BROJ JE POSVEĆEN ZAKONU O ZDRAVLJU BILJA

I ZAKONU O SREDSTVIMA ZA ZAŠITU BILJASPECIAL ISSUE LAW ON PLANT HEALTH

AND LAW ON PLANT PROTECTION PRODUCTS

Godina 47 2019 * BROJ 3 ISSN 0354-6160*UDK 632

Biljn

i lek

ar /

Plan

t Doc

tor,

XLV

II,

3/20

19.

Časopis Društva za zaštitu bilja Srbije Broj 3, 2019. Godina 47

asopis „Biljni lekar” izlazio je od 1956. do 1977. godine u Beogradu (izme u 1978. i 1991. godine postojao je „Glasnik zaštite bilja” – Zagreb, kao glasilo Saveza društava za zaštitu bilja bivše SFR Jugoslavije). Izlaženje asopisa „Biljni lekar” obnovljeno je 1995. godine.

Razmenom publikacija, asopis „Biljni lekar” šalje se u slede e zemlje: Bosna i Hercegovina, Crna Gora, eška, Gr ka, Hrvatska, Ma arska, Severna Make do nija, Nema ka, Poljska, Rumunija, Rusija, Slovenija, Turska i Ukrajina.

„Plant Doctor” („Biljni lekar”) is a Journal of The Plant Protection Society of Serbia, published by the Department for Environmental and Plant Protection, Faculty of Agriculture, Novi Sad. The journal was continually published from 1956 to 1977, when it was discontinued and a new Journal for the former Yugoslavia was introduced. In 1995 the Journal „Plant Doctor” was re-established and has been published bimonthly ever since. Based upon exchange of publications, the journal „Plant Doctor” is distributed in: Bosnia and Hercegovina, Croatia, Czech Republic, Germany, Greece, Hungary, North Macedonia, Montenegro, Poland, Romania, Russia, Slovenia, Turkey and Ukraine.Glavni i odgovorni urednik / Chief Editor: dr Ferenc Bagi ([email protected]) Zamenik glavnog urednika / Deputy Editor: dr Goran AleksiUrednici oblasti / Consulting Editors

Bolesti i suzbijanje / Diseases and Control: dr Mila GrahovacŠteto ine i suzbijanje / Pests and Control: dr Aleksandra Ignjatovi - upinaKorovi i suzbijanje / Weeds and Control: dr Bojan KonstantinoviSredstva za zaštitu bilja / Plant Protection Products: dr Slavica VukoviMašine u zaštiti bilja / Plant Protection Machinery: dr Aleksandar Sedlar

Sekretar / Secretary: Sonja Vu ini

Redakcioni odbor / Editorial BoardDr Goran Aleksi , dr Dušan amprag (po asni lan), dr Milan Dreki , dr Mila Grahovac, dr Snježana Hrn i , dr Aleksandra Ignjatovi - upina, dr Radivoje Jevti , dr Petar Kljaji , dr Bojan Konstantinovi , dr Sanja Lazi , dr Aleksa Obradovi , mast. inž. Sr ana Petrovi , dr Olivera Petrovi -Obradovi , dr Aleksandar Sedlar, dr Mira Starovi , dr Milan Stevi , dr Vera Stojšin, dr Snežana Tanaskovi , dr Vojislav Trkulja, mast. inž. Filip Vranješ, dr Sava Vrbni anin i dr Slavica Vukovi .

Izdava / PublisherPoljoprivredni fakultet / Faculty of Agriculture

Departman za tomedicinu i zaštitu životne sredine / Department of Environmentaland Plant Protection, 21000 Novi Sad, Trg Dositeja Obradovi a 8.

asopis „Biljni lekar”, kao dvomese nik, izlazi šest puta godišnje. Cena godišnje pret plate iznosi 3200 dinara + PDV (10%), ovog broja 500 dinara + PDV. Pretplata za inostranstvo je 80 €. Dinarsku uplatu dozna iti na žiro ra un 840-1736666-97, uz poziv na broj 4000-1111, sa naznakom za „Biljni lekar”, a za deviznu uplatu obratiti se sekretaru Redakcije.

Za sve informacije obratiti se g- i Sonji Vu ini , sekretaru Redakcionog odbora, na tel. 021/4853-521 ili tel/fax 021 450-616, E-mail: [email protected] ili [email protected]

Kompjuterski slog i štampa / Formatting and Printing„Birograf COMP“ DOO, Atanasija Pulje br. 22, 11080 Zemun

Tel. 011/307 50 55Tiraž: 1000

130 BILJNI LEKAR / PLANT DOCTOR, 47, 3/2019

POZIV NA SARADNJU U ASOPISU „BILJNI LEKAR”Uredništvo asopisa „BILJNI LEKAR” poziva na saradnju sve stru njake zaštite

bilja i biljne proizvodnje uopšte, koji rade u raznim ustanovama, preduze ima i kompa-nijama (poljoprivrednim i šumskim gazdinstvima, zemljoradni kim zadrugama, poljo-privrednim stru nim službama, preduze ima za proizvodnju i promet pesticida, poljopri-vrednim apotekama, obrazovnim i nau nim ustanovama, te upravnim službama).

Dragocena iskustva kolega koji rade u neposrednoj biljnoj proizvodnji, kao i po-ljoprivrednoj i šumarskoj službi, dobrodošla su na stranicama asopisa „Biljni lekar”.

lanke, obima etiri do osam strana, kao i manje priloge od jedne do dve strane iz oblasti zaštite bilja, treba pripremiti po UPUTSTVU ZA PRIPREMU RUKOPISA, koje se nalazi na poslednjim stranicama asopisa.

Redakcija se zahvaljuje na interesovanju i spremnosti za saradnju.UREDNIŠTVO ASOPISA

OBAVEŠTENJEPreuzimanje članaka ili pojedinih delova iz časopisa „Biljni lekar”,

nije dozvoljeno bez saglasnosti i odobrenja Uredništva časopisa.Redakcija časopisa

Naslovna strana:

Slika: Mužjak Diabrotica virgifera ssp. virgifera na svili kukuruza (gore), imago ženke D. v. ssp. virgifera u ishrani na klipu kukuruza (dole levo), ženka D. v. ssp. virgifera na listu kukuruza (dole desno) (Foto: Tanaskovi S., uz rad na str. 133).

Cover page:

Photo: Male of Diabrotica virgifera ssp. virgifera on maize silk (top), female imago of D. v. spp. virgifera feeding on maize kernel (bottom left, top right), female imago of D. v. spp. virgifera on maze leaf (bottom right) (Photo: Tanaskovi S., article on page 133).

asopis „Biljni lekar” se citira u izdanjima CAB International Abstracts The journal „Plant Doctor” is cited in CAB International Database Abstracts

BILJNI LEKAR / PLANT DOCTOR, 47, 3/2019 131

Predgovor izdanju

U razgovoru sa lanovima porodice, prijateljima, kolegama esto pojedina de-šavanja iz svakodnevnog života postavljamo u dimenziju vremena prema drugom važnom doga aju – pre ili posle ro enja deteta, svadbe, krštenja ili nekog drugog doga aja koji je obeležio datu godinu. Ova, 2019. godina bi se u našoj struci zaštite bilja mogla spominjati kao “godina puna izazova”, ili “godina preokreta”. Po ela je kao veoma sušna, sa otežanim klijanjem jarih useva, nastavila obilnim padavinama, nevremenima, neobi no toplim periodima, opet nevremenima.

Izazova je zaista bilo, a i dalje ih ima, i to na svim poljima zaštite bilja. Korovi predstavljaju ogroman problem, siva trulež je u vreme sazrevanja jagode ugroža-vala proizvodnju, zna ajne su bile štete od puževa, stri kov šarenjak se javlja na soji, monilinia na košti avim vo u, fuzarioze na strnim žitima… Moglo bi se i dalje nabrajati. Neuobi ajeni uslovi sredine, stalne promene u populacijama štetnih organizama, promene na tržištu sredstava za zaštitu bilja i iskusnom stru njaku za zaštitu bilja name u potrebu stalnog u enja, prilago avanja i potrebu za razmenu informacija. Naša obaveza je da o svim novim saznanjima struke i nauke informi-šemo stru nu javnost i proizvo a e, da bi savremeni rezultati što e kasnije našli primenu u praksi i obezbedili visoke i zdravstveno bezbedne prinose.

Zbog svega iznetog u ime redakcije Biljnog lekara pozivam sve naše stru nja-ke iz oblasti zaštite bilja, da preko redova Biljnog lekara podele svoja zapažanja, mišljenja, rezultate i time doprinesu daljem uspešnom a rmisanju struke i nauke. Hvala vam na tome!

Glavni i odgovorni urednik Prof. dr Ferenc Bagi


SADRŽAJ

PRVA REGISTROVANA OŠTE ENJA OD ZLATICE Diabrotica virgifera ssp. virgifera LeConte, 1868 NA KUKURUZU U RAŠKOM OKRUGU(Milovan Nikoli , Miloš Marjanovi , Branka Popovi , Aleksandar Paunovi , Snežana Tanaskovi ) ..................................................................... 135

ZAŠTITA SALATE OD PROUZROKOVA A SIVE TRULEŽI (Botrytis cinerea Pers.:Fr.) (Slavica Vukovi , Nemanja Brzakovi , Sanja Lazi , Dragana Šunjka, Antonije Žuni , Dragana Boškovi ) ..................................................... 147

UTICAJ ZEMLJIŠNIH OSTATAKA NIKOSULFURONA NA ODABRANE KOROVE I GAJENE BILJKE (Bojan Konstantinovi , Mirjana Koji , Nataša Samardži , Milena Popov) .................. 157

ŠTETE NA UKRASNIM BILJKAMA OD PUŽEVA TRAVA (Vallonia Riso) (Bojan Stojni , Marija Simonovi , Nikola Gruji ,Goran Joki , Tanja Š epovi ) ......... 163

METODE DIJAGNOSTIKE VIRUSA KRŽLJAVOSTI ŠLJIVE (Slobodan Krsmanovi , Ferenc Bagi, Vera Stojšin, Kristina Petrovi , Marta Loc) ..... 173

AKTUELNOSTI U ZAŠTITI BILJA .................................................................................... 181

NOVI DOKTORI NAUKA ..................................................................................................... 191

NOVE KNJIGE I PUBLIKACIJE .......................................................................................... 194

STUDIJSKI BORAVCI I SPECIJALIZACIJE ...................................................................... 195

IN MEMORIAM ..................................................................................................................... 197

UPUTSTVO ZA PRIPREMU RUKOPISA ........................................................................... 202


CONTENTS

THE FIRST RECORD OF HARMFULNESS OF Diabrotica virgifera ssp. virgifera LeConte, 1868 IN THE RAŠKA DISTRICT(Milovan Nikoli , Miloš Marjanovi , Branka Popovi , Aleksandar Paunovi , Snežana Tanaskovi ) ..................................................................... 135

CONTROL OF GRAY ROT (Botrytis cinerea Pers.:Fr.) ON LETTUCE (Slavica Vukovi , Nemanja Brzakovi , Sanja Lazi , Dragana Šunjka, Antonije Žuni ) ........................................................................................147

NICOSULFURON RESIDUES ON SELECTED WEEDS AND CULTIVATED PLANTS (Bojan Konstantinovi , Mirjana Koji , Nataša Samardži , Milena Popov) ..................157

DAMAGE TO ORNAMENTAL PLANTS BY GRASS SNAILS (Vallonia spp.) (Bojan Stojni , Marija Simonovi , Nikola Gruji , Goran Joki , Tanja Š epovi ) ....... 163

METHODS FOR DIAGNOSTIC OF PRUNE DWARF VIRUS (Slobodan Krsmanovi , Ferenc Bagi, Vera Stojšin, Kristina Petrovi , Marta Loc) .....173

CURRENT TOPICS IN PLANT PROTECTION ................................................................. 181

RECENTLY DEFENDED DOCTORAL THESIS .............................................................. 191

NEW BOOKS AND PUBLICATIONS ................................................................................ 194

VISITING RESEARCHER PROGRAMS AND SPECIALISATIONS ............................... 195

IN MEMORIAM ..................................................................................................................... 197

INSTRUCTIONS TO AUTHORS .......................................................................................... 202


PRVA REGISTROVANA OŠTEĆENJA OD ZLATICE Diabrotica

virgifera ssp. virgifera LeConte,1868 NA KUKURUZU U RAŠKOM

OKRUGU

Milovan Nikolić1, Miloš Marjanović1, Branka Popović1,

Aleksandar Paunović1, Snežana Tanasković1 1Univerzitet u Kragujevcu, Agronomski fakultet u Čačku

E-mail: [email protected]

Izvod

Na teritoriji Zapadne Srbije prisustvo imaga Diabrotica virgifera ssp.

virgifera utvrđeno je 1996. godine u okolini Čačka. Prve registrovane štete

uočene su junu 2018. godine u usevu kukuruza na lokalitetu Konarevo

(Kraljevo, Raški upravni okrug). Početkom septembra 2018. godine prikupljeno

je po 30 korenova biljaka sa prisutnim simptomima guščjeg vrata i bez vidljivih

tragova aktivnosti zlatice (zdravih). Na prikupljenim korenovima obavljena je

ocena oštećenosti po skali Ostlie and Notzel (1987) i izmerena masa korena.

Utvrđen je visok nivo oštećenja korenovog sistema od zlatice, pri čemu je

93,3% biljaka imalo 3 ili više uništena nodusa (ocena 6). Izmerena prosečna

masa korenovog sistema kod oštećenih biljaka je iznosila 42,24 g , a kod zdravih

biljaka 147,8 g što potvrđuje visok nivo oštećenja kod zaraženih biljaka. Ovaj

nalaz ukazuje na neophodnost primene plodoreda u zapadnoj Srbiji, kao

obavezne preventivne mere u sprečavanju prenamnožavanja i pojave šteta od

ove štetočine. Naročito je važno da se ova mera sprovodi na širem proizvodnom

području kukuruza, uključujući i male parcele.

Ključne reči: Diabrotica virgifera ssp. virgifera, kukuruz, štetnost, prvi

nalaz, Kraljevo

mailto:[email protected]


Abstract

THE FIRST RECORD OF HARMFULNESS OF Diabrotica virgifera ssp. virgifera LeConte,

1868 IN THE RAŠKA DISTRICT

Milovan Nikoli 1, Miloš Marjanovi 1, Branka Popovi 1, Aleksandar Paunovi 1, Snežana Tanaskovi 1

1University in Kragujevac, Faculty of Agronomy in a akE-mail: [email protected]

The rst presence of western corn rootworm (Diabrotica virgifera sp. virgifera, Coleoptera, Chrisomeliidae) was recorded in the territory of Western Serbia ( a ak municipality) in 1996. The rst record of harmful-ness of this pest was registered in June 2018 in the maize crop at the Ko-narevo locality (municipality of Kraljevo, Raška district). At the beginning of September 2018, 30 plants with visible western corn rootworm injury symptoms and 30 apparently healthy plants were collected. Roots were ins-pected, i.e. the level of root injuries was determined according to Ostlie and Notzel (1987) scale and the root mass was measured. High root damages (rate 6) was recorded in 93.3% of infested plants. Average value of root mass of damaged plants was 42.24 g, and 147.8 g on apparently healthy plants, with no external symptoms of infestation. Obtained data indicate high level of root injuries and losses of root mass in infested plants. The re-sults of this study indicate that crop rotation is a highly required preventive measure in the control of the western corn rootworm in Western Serbia. In order to prevent the spreading of this pest from eld to eld, outbreaks and related losses in corn production, it is extremely important to conduct the crop rotation on a wider area of corn production in Western Serbia, inclu-ding both large and small elds.

Key words: Diabrotica virgifera sp. virgifera, corn, harmfulness, rst record, Kraljevo


ZAŠTITA SALATE OD PROUZROKOVA ASIVE TRULEŽI (Botrytis cinerea Pers.:Fr.)

Slavica Vukovi , Nemanja Brzakovi , Sanja Lazi , Dragana Šunjka, Antonije Žuni , Dragana Boškovi

Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Novi [email protected]

Izvod

Najvažniji patogeni salate u našim agroekološkim uslovima su Botrytis cinerea, prouzrokova sive truleži i Bremia lactuce prouzrokova plame-nja e. Imaju i u vidu zahtevnije tržište, vrlo razli ite uslove proizvodnje salate, ali i sortiment, biološka ispitivanja fungicida za zaštitu salate od prouzrokova a sive truleži su veoma zna ajna, posebno ako se uzme u ob-zir da kod nas postoji vrlo malo registrovanih fungicida za suzbijanje ovog prouzrokova a. Ogled je postavljen na lokalitetu Provo (opština Vladimir-ci) 2015. godine na salati sorte Seter, prema standardnim OEPP metodama. Fungicid na bazi ciprodinil+ udioksonil (Switch 62,5 WG) primenjen je u koli ini 0,7 kg/ha, a biostimulator (Megafol) 2 l/ha, kao i mešavina fungi-cida i biostimulatora. Tretiranje je izvedeno folijarno pomo u le ne prska-lice (Villager lela), uz utrošak radne te nosti 400 l/ha. Raspored parcela na oglednom polju izvršen je po slu ajnom blok rasporedu, sa po pet ponavlja-nja po varijanti. E kasnost fungicida je odre ena po Abbot-u i zna ajnost razlika (ANOVA) za interval pouzdanosti 95%. U laboratorijskim uslovima odre ena je pH vrednost, suspenzibilnost, površinski napon i elektropro-vodljivost radnih te nosti fungicida, folijarnog ubriva i njihovih mešavina u vodi (iz lokaliteta Provo) koja se koristila i u poljskim ogledima. Fungicid Switch 62,5 WG, kao i mešavina Switch 62,5 WG + Megafol, su ispoljili e kasnost od 70,9% do 86,5%, u suzbijanju prouzrokova a sive truleži (B. cinerea). U svim varijantama gde je primenjen fungicid, biostimulator kao i mešavina fungicida i biostimulatora, prose na masa biljaka salate (413,2-433,4 g) je bila na zna ajno višem nivou u odnosu na kontrolu (403,6 g). Fizi ko-hemijska svojstva radnih te nosti fungicida i mešavina fungici-da i biostimulatora, su u dozvoljenim granicama i ne dolazi do zna ajnih promena nakon 24h stajanja istih. Mešavine fungicida i biostimulatora, na osnovu zi ko-hemijskih svojstava, su ispoljile kompatibilnost.

Klju ne re i: salata, B. cinerea, ciprodinil + udioksonil, biostimulator


Abstract

CONTROL OF GRAY ROT (Botrytis cinerea Pers.:Fr.) ON LETTUCE

Slavica Vukovi , Nemanja Brzakovi , Sanja Lazi , Dragana Šunjka, Antonije Žuni

University of Novi Sad, Faculty of Agriculture, Novi Sad, Serbia

The most important lettuce pathogens in our agroecological conditi-ons are Botrytis cinerea, causal of gray rot and Bremia lactucae, causal of downy mildew. Bearing in mind the demanding market, different produ-ction requirements of lettuce, as well its varieties, biological assays with fungicides are very important. The experiment was set up in 2015, in the locality of Provo (Ma va, western Serbia), in the crop of lettuce Seter va-riety, using standard OEPP methods. Fungicide based on cyprodinil + u-dioxonil (Switch 62.5 WG) has been applied in concentration of 0.7 kg/ha. Biostimulant (Megafol; applied doses 2 l/ha), and mixture of fungicide with biostimulant were also used in the bioassay. Foliar treatment of plants was carried out by backpack sprayer, with a consumption of spray liquid of 400 l/ha. The experimental design was a randomized block design with four replications. The ef cacy of the fungicide is determined by Abbott, while the signi cance of differences for the con dence interval of 95% was done using ANOVA. In the laboratory conditions, the physical and chemical properties (pH, suspendability, surface tension and electric-conductivity) of spray liquid fungicide and the mixture of the fungicide + biostimulant have been tested. Fungicide Switch 62.5 WG, as well as a mixture of Swit-ch 62.5 WG + Megafol, exhibited ef ciency from 70.9 to 86.5% in control of gray rot (B. cinerea). In all treatments where the fungicide, bio-stimula-tor, as well as mixtures of fungicide + biostimulants were applied, average weight of lettuce plants (413.2 to 433.4 g) was at a signi cantly higher level in comparison to the control (403.6 g). Physical and chemical properties of the spray liquids fungicide and mixture of fungicide + biostimulant are within acceptable limits and there is no signi cant change after 24 hours of standing. Mixtures of fungicide and biostimulant, based on physical and chemical properties exhibited compatibility.

Key words: lettuce, B. cinerea, cyprodinil + udioxonil, biostimulant


UTICAJ ZEMLJIŠNIH OSTATAKA NIKOSULFURONA NA ODABRANE KOROVE I GAJENE BILJKE

Bojan Konstantinovi 1, Mirjana Koji 2, Nataša Samardži 1, Milena Popov1

1Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad2Doktorant stipendista Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja,

BeogradE-mail: [email protected]

Izvod

Uticaj rezidua herbicida primenjenih u prethodnoj godini od velikog je zna aja zbog pojave totoksi nosti na naredni gajeni usev. Poznavanjem uticaja rezidua herbicida na razli ite gajene biljne vrste zna ajno je i pri-likom organizovanja plodoreda. Cilj rada je bio utvr ivanje uticaja rezi-dua nikosulfurona iz zemljišta na Triticum vulgare L., Beta vulgaris L., Echinochloa crus-galli L. i Chenopodium album L. Ogledi su izvedeni u laboratorijskim uslovima pomo u biotestova. Koriš ene koncentracije ni-kosulfurona su: 0,96 mg/kg, 0,52 mg/kg, 0,34 mg/kg, 0,22 mg/kg i 0,07 mg/kg. Dobijeni rezultati ukazuju na inhibitorno dejstvo primenjenih kon-centracija nikosulfurona na klijavost i porast klijanca svih ispitivanih vrsta. Ve u osetljivost ispoljava B. vulgaris od T. vulgare, dok je E. crus-galli osetljivije reagovala od C. album. Dobijeni rezultati se moraju imati u vidu prilikom setve T. vulgare i B. vulgaris nakon primene nikosulfurona u use-vu kukuruza prethodne godine.

Klju ne re i: nikosulfuron, rezidue, Beta vulgaris L., Triticum vulgare L., Echinochloa crus galli L., Chenopodium album L.


Abstract

NICOSULFURON RESIDUES ON SELECTED WEEDS AND

CULTIVATED PLANTS

Bojan Konstantinović1, Mirjana Kojić2, Nataša Samardžić1, Milena Popov1

1University of Novom Sad, Faculty of Agriculture, Novi Sad, Serbia

2PhD grant student of Ministry of education science and technological

devolment, Beograd


Influence of residues of herbicides applied in previous year, on next cultivated

crop is of great importance due to the occurrence of phytotoxicity.

Understanding the nature of the herbicide residues in soil is important for

farmers due to crop rotation organization. Aim of this study was to determine

effect of residues of nicosulfuron from soil on Triticum vulgare L., Beta vulgaris

L., Echinochloa crus galli L. and Chenopodium album L. Experiment was

carried out in laboratory conditions using biotests. Used nicosulfuron

concentrations was: 0,96 mg/kg, 0,52 mg/kg, 0,34 mg/kg, 0,22 mg/kg, 0,07

mg/kg. Obtained results indicate inhibitory effect of applied concentrations of

nicosulfuron on germination and growth of cluster of all investigated plant

species. B. vulgaris exhibits a higher sensitivity of T. vulgare, whereas the E.

crus-galli sensitive reacted by C. album. The results must be considered when

sowing T. vulgare and B. vulgaris after applying nicosulfuron in maize last year.

Key words: nicosulfuron, residues, Beta vulgaris L., Triticum vulgare L.,

Echinochloa crus galli L., Chenopodium album L.


ŠTETE NA UKRASNIM BILJKAMA OD PUŽEVA TRAVA

(Vallonia Riso)

Bojan Stojnić1, Marija Simonović1, Nikola Grujić1,Goran Jokić2, Tanja

Šćepović2

1

Univerzitet u Beogradu - Poljoprivredni fakultet, Nemanjina 6,11080 Beograd,

Srbija 2

Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Banatska 31 b,11080 Beograd,

Srbija

Email: [email protected]

Izvod

U radu su prikazani podaci o štetnosti puževa trava (Vallonidae) u

Srbiji. Ova grupa puževa je periodično štetna, ali je u primenjenom smislu

neistražena u Evropi. U poslednje dve decenije nekoliko puta je registrovana

štetnost vrsta Vallonia excentrica Sterki 1893 i V. pulchella (O.F.Müller 1774),

na različitim vrstama ukrasnih biljka u Srbiji, ali nije pravovremeno izvršena

odgovarajuća procena šteta. Nedavne štete na rezanom cveću u zaštićenom

prostoru, prvi put su omogućile objektivno sagledavanje uzroka i obima šteta,

kao i utvrđivanje porekla puževa trava u lejama. Ovom prilikom je prvi put

uočena agregacija puževa i štete na korenu napadnutih biljaka. U radu se navode

morfološke i biološke osobine valonija, kao i zoogeografski podaci. Pored toga,

razmatraju se moguće tehnike suzbijanja i daju preporuke za sprovođenje

odgovarajućih mera.

Ključne reči: cveće, plastenik, puževi trava, Vallonia vrste.

mailto:[email protected]


Abstract

DAMAGE TO ORNAMENTAL PLANTS BY GRASS SNAILS (Vallonia spp.)

Bojan Stojni 1, Marija Simonovi 1, Nikola Gruji 1,Goran Joki 2, Tanja Š epovi 2

1University of Belgrade, Faculty of Agriculture, Nemanjina 6,11080 Belgrade, Serbia

2Institute of Pesticides and Environmental Protection, Banatska 31 b,11080 Belgrade, Serbia

Email: [email protected]

This paper presents data on the damage caused by grass snails (Valloni-dae) in Serbia.

In the last two decades, the species Vallonia excentrica Sterki 1893 and V. pulchella (O.F.Müller 1774) have been registered several times on vario-us types of ornamental plants in Serbia, but the appropriate damage asse-ssment hasn’t been done. The recent damage to cut owers in a greenhou-ses, for the rst time, enabled an objective examination of the causes and extent of damage, as well as the origin of indoor grass snails. Implemented control measures in the greenhoses have been analyzed.

Key words: ornamentals, greenhose, grass snails, Vallonia spp.


METODE DIJAGNOSTIKE VIRUSA KRŽLJAVOSTI ŠLJIVE

Slobodan Krsmanovi 1, Ferenc Bagi2, Vera Stojšin2, Kristina Petrovi 1, Marta Loc2

1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad2Univerzitet u Novom Sadu - Poljoprivredni fakultet, Novi Sad


Izvod

Bolesti gajenih biljaka iji su prouzrokova i topatogeni virusi, pred-stavljaju grupu bolesti (viroze), koje mogu prouzrokovati zna ajne eko-nomske gubitke i postati ograni avaju i faktor u postizanju pune rodnosti i dobijanja kvalitetnog prinosa. Na ini prenošenja virusa su višestruki, a glavni na in borbe protiv ovih oboljenja je proizvodnja, odnosno koriš enje zdravog semena i bezvirusnog sadnog materijala. Budu i da virusi najve-e štete ispoljavaju na drvenastim biljkama, vo u i vinovoj lozi, važno je

sprovesti proveru sadnog materijala na prisustvo virusa, kako ne bi došlo do višestrukih štetnih efekata, kako u materijalnom aspektu tako i u aspektu vremena koje je potrebno da ove biljne vrste stasaju i postignu punu rod-nost. Jedan od naj eš ih virusa koji in cira košti ave vo ne vrste i na nji-ma pri injava zna ajne ekonomske štete je virus kržljavosti šljive (PDV). Imaju i u vidu opšte prisustvo u svetu i visok destruktivni potencijal PDV virusa, metode njegove dijagnostike i identi kacije detaljno su opisane u ovom radu.

Klju ne re i: Virusi, dijagnoza i identi kacija, PDV virus, ekonomske štete


Abstract

METHODS FOR DIAGNOSTIC OF PRUNE DWARF VIRUS

Slobodan Krsmanovi 1, Ferenc Bagi2, Vera Stojšin2, Kristina Petrovi 1, Marta Loc2

1Institute of eld and vegetable crops, Novi Sad2University of Novi Sad - Faculty of Agriculture, Novi Sad


Plant diseases caused by phytopathogenic viruses represent a group of diseases (virosis) that can cause high economic losses and become a limi-ting factor in achieving full fertility and a quality yield. The transmitting ways of the viruses are multiple, and the main way to combat these diseases is the production, or use of healthy, virus-free seed and planting material. Since viruses cause the most signi cant damage on woody plants, fruits and vines, it is important to carry out a plant virus screening test in order to avo-id multiple harmful effects in both aspects, the material and in the aspect of the time it takes for these plant species to grow and achieve a full fertility. One of the most common viruses infecting stone fruit species and causing signi cant economic damages is the Prune dwarf virus (PDV). Given the general presence in the world and high destructive potential of PDV, its diagnostic and identi cation methods are described in detail in this study.

Key words: viruses, diagnostic and identi cation, PDV virus, economic losses


UPUTSTVO ZA PRIPREMU RUKOPISA

asopis „Biljni lekar” objavljuje nau ne i stru ne radove iz oblasti zaštite bi lja, životne sredine i komunalne higijene, uklju uju i pesticide i tehniku za nji ho vu primenu, kao i zakonske propise iz te oblasti. Radovi treba da sadrže po dat ke odre-enih istraživanja, iskustva iz prakse ili zapažanja sa terena.

Radovi se štampaju na srpskom jeziku, latini nim pismom. Rad treba da sa dr ži naslov, ime(na) autora sa adresama, izvod sa klju nim recima, uvod, metod ra da, rezultate sa diskusijom, zaklju ak, literaturu i Abstract sa Key words.

Stru ni radovi (iskustva iz prakse i sli ni prilozi) ne moraju sadržavati uobi a-jena poglavlja, ve samo odre ena, po opredeljenju autora, koja e davati obe ležje odre enom segmentu rada. Nije poželjno da ceo rad bude bez ikakvih pod na slova, jer bi to bilo isuviše monotono za itanje. Kod ovih radova potrebno je pre vesti samo naslov na engleski.

NASLOV RADA ispisati velikim slovima, bold i centrirano. Ispod naslova, ta ko e, centrirano, navode se bez titule, ime(na) i prezime(na) autora (malim bol-diranim slovima), sa nazivom organizacije/ustanove, sedištem i E-mailom pr vog autora. Ispod toga, centrirano, daju se podnaslovi.

Izvod sa klju nim re ima treba da sadrži do 200, a klju nih re i do šest (6).Slede UVOD, Metod rada, REZULTATI I DISKUSIJA, ZAKLJU AK, LI TE -

RATURA i Abstract sa Key words. Eventualne podnaslove u okviru po glav lja ne centrirati, ve staviti na po etak pasusa – uvu eno, bold, sa ta kom na kra ju, iza koje u produžetku sledi tekst. Ispred podnaslova ne stavljati redni broj. La tinske nazive ispisivati italik slovima.

Kod citiranja literature, navodi se prezime autora i godina (Anti , 2001; Brki i Dudi , 2002), a ako je broj autora ve i od dva, navodi se samo prvi autor (Gaji i sar., 2003). Dozvoljeni broj bibliografskih jedinica je do deset (izuzetno i više). Ci tirana literatura u tekstu mora biti u popisu i obratno, ona koja je u popisu mo ra biti u tekstu. Kod popisa literature navodi se prezime i prvo slovo imena au to ra, godina i naslov rada, asopis ili izdanje, broj strane i mesto izdanja. Ispred re fe renci ne stavljati redne brojeve.

Abstract, uklju uju i naslov rada, sa autorima i adresama i Key words, dati na srpskom i engleskom jeziku, obima 15-20 redova. Prevod mora biti korektno ura en, jer se radovi citiraju u izdanjima CABI Abstracts. U protivnom, vrati e se autoru na doradu.

Dozvoljeni obim rada je do osam strana, uklju uju i tabele, gra kone i ostale pri loge. Izuzetno, uz saglasnost Uredništva asopisa, obim rada može biti i nešto opširniji.

Priloge uz rad (tabele, gra kone, slike, šeme i sl.), ne stavljati u tekst, ve ih dati na kraju rada (tabele), ili u posebnim fajlovima (slike, gra kone,šeme). Fo to gra je (crno-bele ili kolor) moraju biti kvalitetno ura ene (kontrastne i oštre), ske nirane u minimum 300 dpi, a snimljene u (jpg) ili (.tif) formatu. Umesto fo to gra ja, mogu


se dostaviti i kvalitetno ura eni slajdovi. Mesto gde prilozi dolaze u tekst, treba na vidljiv na in ozna iti, a u tekstu se treba pozivati na svaki pri log. Na posebnoj stranici priložiti tekst koji ide uz priloge.

Pored objavljivanja radova, u asopisu postoje stalne i povremene rubrike u ko jima se daju iskustva iz prakse, novosti iz zaštite bilja, kratki izvodi zna aj ni jih doma ih i stranih radova iz zaštite bilja, kao i druge aktuelnosti i za ni mlji vo sti iz struke. Novosti, prikazi, izvodi, osvrti, izveštaji i zanimljivosti iz struke, da ju se u obimu 30-45 redova teksta.

Rukopise radova i ostalih priloga pripremiti latini nim, pismom na ra u-naru u Microsoft Word for Windows (.doc ili .docx) formatu, font Times New Roman, style Normal, font Size 12 pt, Single Space i marginama sa sve etiri strane po 2,5 cm.

Radovi i ostali prilozi prolaze recenziju, koju obavljaju Urednici oblasti, a u po jedinim slu ajevima, gde je to neophodno, dostavljaju se kompetentnim na u -no-stru nim radnicima za speci nu problematiku. Uredništvo asopisa za dr ža va pravo da vrši manja skra ivanja ili doterivanja, gde proceni da je to potrebno i mo-gu e. Me utim, radovi koji nisu pisani prema ovom Uputstvu (preobimni ili radovi u kojima se iznose samo opšte, poznate stvari i sl.), odnosno u slu a je vima kada Uredništvo ne može obaviti odre ene ispravke, bi e vra eni autorima na doradu. Rukopisi objavljenih i neobjavljenih radova ne vra aju se autorima.

Autor(i) odgovara(ju) za sadržaj rada, odnosno priloga.Rukopise radova i priloga dostaviti na E-mail: [email protected] ili na

CD i jednu kopiju, na adresu:Poljoprivredni fakultet

Departman za tomedicinu i zaštitu životne sredine(za asopis „Biljni lekar”, g- a Sonja Vu ini )21000 NOVI SAD, Trg Dositeja Obradovi a 8

Redakcija asopisa „Biljni lekar”

632BILJNI lekar = Plant Doctor: asopis Društva za zaštitu bilja Srbije / glavni i odgovorni urednik Ferenc Bagi. - God. 1, br. 1. (1956)-god. 21, br. 6 (1977) ; 1995, br. 1- . - Novi Sad : Poljoprivredni fakultet, Departman za tomedicinu i zaštitu životne sredine, 1956-1977; 1995- . - Ilustr. ; 24 cm

Dvomese no. - U periodu od 1956-1977 izlazio je u Beogradu. ISSN 0354-6160COBISS.SR-ID 161195

CIP -

Godina 47 2019 * BROJ 1-2 ISSN 0354-6160*UDK 632 Godina 47...

Documents

Transcript of Godina 47 2019 * BROJ 1-2 ISSN 0354-6160*UDK 632 Godina 47...