«ការអប់រំ និងអាជីព» នាំយុវជនកម្ពុជាឲ្យមានការងារកាន់ត្ប្សើរក្នុងជីវិត

The magazine for young Cambodians

How to make a differencein the Kingdom of Cambodia

អ្នកមានកំលំាង

FREE SPEECH

ISSUE

the phnom penh postLIFt, IssUe 1, VoLUme 1JAnUARY 6, 2009

We’re thrilled that you are reading the first issue of Lift! But,

let us assure you that the pos-sibilities for this magazine are greater than what it is now, and its future is in your hands.

rather than being a maga-zine that we create and you read every week, we want Lift to become a conduit for online and on the ground exchanges between upwardly mobile Cambodians. By pro-moting and serving Cambo-dian students and young pro-fessionals as they work to improve themselves, we hope it will also facilitate coopera-tion in the ongoing develop-ment and improvement of the Kingdom.

It is us, the students and young adults of Cambodia, who form the majority of the population, and it is us who will be the driving force behind the changes and improvements in all sectors of Cambodia’s development and preservation.

Our parents and grandpar-ents faced the seeming impossibility of enduring and recovering from years of war, and now we have the oppor-tunity to build on their cour-age and strength by using our freedom to help Cambodia reach its social and economic

potential. rather than dwelling on the

obstacles to development, our magazine will strive to connect young Cambodians with opportunities, both at home and abroad, to hone their own skills in order to become professionals capa-ble of creating innovative solutions to the problems of today.

Besides being a weekly guide to the news, opportuni-ties and issues within educa-tion and careers in Cambodia, we will provide an opportu-nity to communicate our experiences and goals, and work together to overcome the obstacles standing in our way. Send emails to lift@phnompenhpost.com with any ideas, problems, sugges-tions or comments in order to begin building our online community.

We have chosen free speech as the theme for our first issue because it is through our abil-ity to speak honestly about the issues that effect us at school, work or life, that we will be able to come up with ideas and best practices for how to solve these prob-lems.

As Cambodia integrates into a global society and economy, we must be sure to look out for the interests of our country and our people. While foreign investment through commer-cial and social projects has helped Cambodia greatly in the past two decades, interna-tional involvement often comes at a cost. Only through the development of our own intellectual and financial capacity will Cambodia’s development be truly sustain-able.

We are the future of Cambo-dia. The Kingdom’s role in the globalising world will be shaped by our ideas and deci-sions. However, our ability to build a better country for future generations depends on the actions we take now.

This magazine is for those of us who are willing to work towards a brighter future, those of us who are willing to put in the time today in order to make an impact tomorrow. We are not waiting for anything. We are upward bound!

វិចារណកថាយើងភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ ដែលលោកអ្នកបានអានចែបាប់ចែញផែសាយលើកដំបូងរបស់ទសែសនាវដ្តីអប់រំ « បោះជហំានទៅមខុ» ឬ «Upward Bound»។ យើងខ្ញុ ំសូមធានាថា នា ពែលអនាគតទសែសនាវដ្តីថ្មីសនា្លាង មួយនែះ នឹងពោរពែញទៅដោយ សក្តានុពលខ្លាំងក្លា ជាងពែលបច្ចុ- បែបន្ននែះ។ អនាគតរបស់ Upward Bound គឺស្ថិតក្នុងដែរបស់លោក អ្នកហើយ។ កែពីជាទសែសនាវដ្តីដែលលោក អ្នកបានអានជារៀងរាល់សបា្តាហ៍នោះ យើងមានបំណងចង់អភិវឌែឍ Up-ward Bound ឲែយក្លាយទៅជាបែពន័្ធ ផែសព្វផែសាយព័ត៌មាន និងចែករំលែកបទពិសោធជាក់ស្តែងក្នុងចំណោមបែជាពលរដ្ឋកម្ពជុាដែលបែកបករ-ងារពីតូចតាចទៅធំដំុតាមរយៈបណា្តាញអីុនធឺណិតផងដែរ។ យើងសងែឃមឹថា ទសែសនាវដ្តនីែះនងឹ អាចជួយសមែបសមែួលដល់កិច្ច សហបែតិបត្តិករដើមែបីលើកកម្ពស់ នងិអភវិឌែឍបែទែស បែកបដោយចរី- ភពតាមរយៈកររួមចំណែកពងែឹងសមត្ថភពនងិបមែើផលបែយោជន៍របសស់សិែស នសិែសតិ នងិបគុ្គលកិវយ័ ក្មែង ដែលមានជំនាញ និងខិតខំសែវា សែទែញដើមែបីអភិវឌែឍសមត្ថភពរបស់ខ្លួន។ សសិែស នសិែសតិ នងិយវុជនវយ័ក្មែង ដែលមានចំនួនដ៏ចែើនលើសលប់ក្នងុចំណោមបែជាជនកម្ពុជាសរុប ជា កមា្លាងំរញុចែនដស៏ខំន ់សមែបន់ា ំទៅរកករផ្លាសប់្តរូនងិកររកីចមែើនលើគែប់វិស័យ សំដៅអភិវឌែឍ និងអភិ រកែសបែទែសជាតិជានិរន្តរ៍។ ឪពុកមា្តាយ ជីដូនជីតារបស់យើង សុទ្ធតែធា្លាប់បានបែឈមនឹងទុក្ខលំបាកវែទនា ស្ទើរតែគ្មានសងែឃឹមរស់រានមកដល់សព្វថ្ងែនែះឡើយកល

ពីសម័យសងែ្គាមបែល័យពូជសាសន៍ ក្នងុអំឡុងទសវតែសរ៍ឆ្នា១ំ៩៧០។ សព្វ ថ្ងែនែះ ពួកគត់ មានកមា្លាំងកយ កមា្លាំងចិត្តឡើងវិញនៅពែលឃើញ យើងមានឱកសទទលួបាននវូសែរ ីភព ក្នុងករសា្តារ និងសែចសែង ់បែទែសឆ្ពោះទៅសមែចបានសក្តា-នុពលសង្គម និងសែដ្ឋកិច្ច។ ទសែសនាវដ្តីរបស់យើង មិនតែឹមតែផ្តាតជាសំខន់លើឧបសគ្គដែលរំាងស្ទះដល់ករអភិវឌែឍបែទែសជាតិនោះទែ ថែមទាងំពែយាយាមផែសារភ្ជាបប់ែជាជនវយ័ក្មែង ទៅនងឹឱកសជាចែើន ទាំងនៅក្នុងបែទែស ទាំងនៅកែ បែទែស ដើមែបីសមែចួចំណែះដឹង និង ជំនាញរបស់ពួកគែ ឲែយក្លាយទៅជាអ្នកជនំាញបែកបដោយវជិា្ជាជវីៈ នងិ សមត្ថភពពិតបែកដ ដើមែបីដោះ សែយបញ្ហាបែឈមនាពែលបច្ចុ- បែបន្ន បែកបដោយគំនិតច្នែបែឌិត។ កែពីព័ត៌មាន ករតែួសតែយ ឱកស នងិករលើកឡើងអពំបីញ្ហា នានា ទាកទ់ងនងឹករអបរ់នំងិអាជពី នៅកម្ពុជា គែហទំព័ររបស់ Up-ward Bound ក៏ផ្តល់ឱកសដល ់លោកអ្នក ដើមែបផី្លាសប់្តរូបទពសិោធ និងគោលដៅគ្នាទៅវិញ ទៅមក ពែមទាងំករសហករគ្នា ដើមែបដីោះសែយឧបសគ្គចំពោះមុខផងដែរ។ យើងចង់ឲែយលោកអ្នកចូលទៅក្នុងវែទិកពិភកែសាតាមអុីនធឺណិតនៅ TKTK ឬផ្ញើអីុមែលមកកន់ up-wardbound@phnompenh-post.com ដើមែបីអាចចូលរួមផ្តល់ យោបល់ ករណែនាំឬលើកយក បញ្ហានានាមកដោះសែយដើមែបីចាប់ ផ្តើមបង្កើតសហគមន៍មួយតាមបែ- ព័ន្ធអីុនធឺណិត។ បែធានបទសមែបក់រចែញផែសាយលើកដំបូងនែះ គឺករបញ្ចែញមតិ ដោយសែរ ីពពីែះនែះជាសមត្ថភព របស់យើង ក្នងុករបញ្ចែញមតិដោយ សោ្មាះតែង់ ទាក់ទងនឹងបញ្ហានានា ដែលជះឥទ្ធិពលដល់យើង មិនថា

នៅសាសា នៅកន្លែងករងារ ឬករ រស់នៅរបស់យើងនោះទែ។ មែយា៉ាង វិញទៀតយើងក៏បានលើកយក បញ្ហាមួយចំនួនមកពិភកែសា ដើមែបី ស្វែងរកគំនិតថ្មីៗ និងរបៀបដោះ សែយបញ្ហាជាក់ស្តែង ឲែយបានល្អ បែសើរផងដែរ។ ដោយសារកម្ពជុាបានធ្វើសមាហរ-ណកម្មជាមួយសង្គម និងសែដ្ឋកិច្ច ពភិពលោក ដចូ្នែះយើងតែវូស្វែងរក ផលបែយោជន៍សមែប់បែទែសជាតិ ក៏ដូចជាបែជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ ទោះបីជាករវិនិយោគបរទែសតាម រយៈករធ្វើពាណជិ្ជកម្ម នងិគមែង សា្តារសង្គមកលពពីរីទសវតែសរក៍ន្លងទៅ បានជយួកម្ពជុាជាចែើនកដ៏ោយ បុ៉ន្តែករចូលរួមរបស់អន្តរជាតិក៏បង្ក នូវករខតបង់ដល់យើងផងដែរ។ ដចូ្នែះ មានតែករអភវិឌែឍសមត្ថភព បញ្ញា និងហិរញ្ញវត្ថផុ្ទាល់ខ្លនួបុ៉ណោ្ណោះ ដែលអាចជួយកម្ពុជា ឲែយឆ្ពោះទៅ សមែចបានករអភិវឌែឍពិតបែកដ និងបែកបដោយចីរភព។ យើងទាងំអសគ់្នា ជាអនាគតរបស ់កម្ពជុា។ ទសែសនៈ នងិករសមែចចតិ្ត របស់យើង នឹងរួមចំណែកផ្លាស់ប្តូរតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅក្នុងសម័យ សកលភវូបនីយកម្ម។ ទោះបីជាយា៉ាង ណាកដ៏ោយ សមត្ថភពរបសយ់ើង ក្នុងករកសាងបែទែសជាតិឲែយកន់តែរកីចមែើន សមែបម់នសុែសជនំាន ់កែយ តែវូពឹងផ្អែកលើវិធានករដែល យើងកំពុងអនុវត្តនាពែលបច្ចបុែបន្ន។ ទសែសនាវដ្តនីែះ គសឺមែបយ់ើងទាងំ អស់គ្នា ដែលមានឆន្ទៈខិតខំ ដើមែបីសមែចបាននូវទិសដៅអនាគតភ្លឺតែចះតែចង ់នងិសមែបប់គុ្គលដែល ខិតខំលះបង់ពែលវែលានៅថ្ងែនែះ ដើមែបីទទួលបានផលនៅថ្ងែស្អែក។ ពាកែយសោ្លាកមួយបានពោលលើក ឡើងថា« យើងមិនតែូវដែករង់ចាំ ឡើយមានតែករពែយាយាមប៉ុណោ្ណោះ ទើបសមែចបានជោគជ័យ»៕ ប្រែសម្រែួល ឈួ សុខច្រែង

2 THE PHNOM PENH POST jAnuAry 6, 2010

The writers, reporters, photographers and thinkers of the Lift team

Left to right: Tha Piseth, Sovan Philong, Mom Kunthear, Keo Kounila,Bun Tharum

Our free speech thoughts... I thInk free speech In cambodIa today Is better, but

lImIted In some cases such as polItIcs or corruptIon. cambodIan people can speak openly wIth theIr frIends or relatIves and every where If we compare It to the past, but It Is a bIt dIffIcult to talk about polItIcal sItuatIons In publIc places”

Mom Kunthear, 29, reporter

medIa Is very Important In our socIety. fIrstly, It plays an Important role In educatIng people. sec-ondly, It can entertaIn people. another thIng Is that we can wrIte In order to Inform people about partIcular problems and Issues In our socIety.”

Tha Piseth, 20, intern

we are now part of the world socIety. when we see somethIng that Is wrong, we want to speak hon-estly about It. If we cannot speak about It, then what can we do?

Sovan Philong, 27, photogrpaher

e-mail your thoughts to education@phnompenhpost.com

“

“

“

ជំរាបសួរ

It is us, the students and young adults of Cambodia, who form the majority of the population, and it is us who will be the driving force behind the changes and improvements in all sectors of Cambodia’s development and preser-vation.

Reporters and writers: Mom Kunthear, Bun Tharum, Tha Phiseth, Keo Kounila, Chan Sovannara Photographers: Sovann Philong, Pha Lina Editor: Colin MeynSub-editor: Jemma GalvinDesign: Andy Ball

Post Media Ltd. Level 8, No. 888 Building F, The Phnom Penh Centre, Cnr Sothearos St and Sihanouk Blvd, Phnom Penh, Cambodia.

CEO: Michel Dauguet Publisher: Ross Dunkley Telephone: 855 23 214 311 Facsimile: 855 23 214 318Email: management@phnompenhpost.com

© Copyright Post Media LimitedThe title Lift, in either English or Khmer languages, its associated logos or devices and the contents of this publication may not be reproduced in whole or in part without the written consent of Post Media Limited. Lift is a wholly owned publication of Post Media Limited and appears as an insert to The Phnom Penh Post. It is an integral part of the newspaper and must not be sold separately. Lift is printed by Post Commercial Printing and all liability for the content is taken by the publisher.

NEXT WEEK'S ISSUE:

TECHNOLOGY

Send your ideas to education@

phnompenhpost.com and you could become part of the Lift team!

By Chan Sovan-naraand Keo Kou-nila

An effective way for students to make an impact in Cambodia is for them to join

together to raise awareness and help solve the country’s problems. Within Cambodian universities, student associa-tions have begun to take on this role, coming together to support their peers and work-ing towards helping the King-dom’s society as a whole.

Rouet Sokhon, the newly selected president of the stu-dent association of the Royal University of Phnom Penh, says that the student associa-tion or senate is a group of students who aim to help oth-ers deal with their academic issues, as well as encouraging them to express their opinions in class, as well as in wider society.

His association tries to strengthen students’ knowl-edge through research and Internet use – which is neces-sary for them when they apply for scholarships abroad – and also to become engaged mem-bers of Cambodian society.

“Our university’s students association is remarkable in its ability to motivate students in studying, conserving cul-ture and acting in social works, which are seen as a part of helping Cambodia move for-ward,” says Rouet Sokhon.

The university’s student association has 15 board members charged with pro-viding advice and assistance, as well as participating in many activities to help the students.

Any student at RUPP is wel-come to visit and ask for con-sultations with the board members.

RUPP’s student association, with funding from the Red

Cross, normally works to con-duct fund raising events to ease the lives of disadvan-taged Cambodians.

Recently, the association had a fundraising event at the Institute of Foreign Languages for orphans in Kampong Speu province.

However, Rouet Sokhon says that limited funding severely limits his association’s ability to begin more ambitious ini-tiatives.

Academic BenefitsAt other universities, stu-

dent associations have the sole duty of boosting students’ potential in all activities in university and society, includ-ing raising funds, creating workshops and finding schol-arships for students.

As president of the Student Senate at Pannasastra Univer-sity, which has more than 90 members, Koung Sorita says her association has been going in the right direction, focusing on promoting the standard of education, enhancing Khmer cultural preservation and involving students in commu-nity service.

“To achieve this goal, our group has prepared work-shops for students to get involved in developing the necessary skills to improve their studies, such as leader-ship skills, self-development and finding scholarships,” Koung Sorita says.

By regularly checking the development of students in her university, Koung Sorita says that they become more confident and begin to under-stand more about their stud-ies, as well as life experiences after they have joined a stu-dent association.

“We have noticed that stu-

dents seem to change their concepts and gain more cour-age, social skills and flexibility in studying, which the univer-sity alone cannot provide,” she adds.

Limited supportAnother challenge with stu-

dent associations, Koung Sorita says, is their lack of publicity. Sometimes students in the university don’t even know they exist. So far, Cam-bodia’s student associations have not covered a wide range of activities or successfully informed university popula-tions about their core values and mission, she says.

As a junior studying finance and economics, 23-year-old Keo Somaly has never heard about her university’s student association.

“I have watched films about foreign universities and their student associations. I’ve studied all along, but never heard about this group,” she says.

In many foreign countries, student representatives are present when university offi-cials make decisions. Univer-sities in the US, for instance, often have student represent-atives on the board of direc-tors for the school, which guarantees transparency in the decision making process, such as how to use student tuition money. This is not yet the case at any of Cambodia’s universities.

Eng Limheng, president of the student association at the Royal University of Law and Economics, says his student association, created six years ago and now numbering 130 members, has had a vision to remedy students issues. So far, activities include finding

scholarships, and holding workshops and pro-

grammes, with a broad-er meeting held monthly.

However, Eng Lim-heng says that he is not aware of the topics other stu-dent associations

focus on, exposing the lack of cooperation

between student groups within the country.

Just as students are more powerful when they work together, student associations have the potential to hold more sway when they join forces.

“Most of the Cambodian student associations here discuss issues around edu-

cation, but student associa-tions in Cambodia, when compared to the other coun-tries, are not too active yet due to a lack of financial sup-port and a lack of student understanding,” said Eng Limheng.

As a former representative of the student senate at the

University of Cambodia, cre-ated four years ago, Chheng Sovannka says that student associations in Cambodia generally talk about dona-tions, workshops, debate con-tests and study tours. never-theless, he says, each and every university should pay attention to student associa-tions by providing more assistance and financial sup-port because that is the only way to gain more of a follow-ing. “The student senate is getting more and more sup-port from students,” said Eng Limheng. “This shows that they are braver and ready to start socialising with each other.”

The writers, reporters, photographers and thinkers of the Lift team

Left to right: Tha Piseth, Sovan Philong, Mom Kunthear, Keo Kounila,Bun Tharum

៣THE PHNOM PENH POST JAnUARy 6, 2010

Together, we can stand strongIn the Kingdom's universities, young Cambodians are taking advantage of their strength in numbers throughassociations and other student groups that work to make life on, and off, campus more enriching for students

ដោយចន សុវណ្ណារ៉ានិងកែវ គូនីឡា

មធ្យោបាយមួយនៅក្នុងចំណោម មធយ្ោបាយដម៏ានបស្ទិ្ធភាពបផំតុជាច្ើន សមប្ស់សិស្នសិស្តិទាងំឡាយយកមកប្ើបស្ដ់ើមបី្ធ្វើឲយ្មានការផ្លាស់ប្តរូនៅកម្ពជុានោះ គឺពួក គ្ចូលរួមទាំងអស់គ្នាលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងជួយដោះស្យ បញ្ហារបស់ប្ទ្សជាតិទាំងមូល។ នៅតាមបណ្តាសាកលវទិយ្ោលយ័នានានៅកម្ពជុា សមាគមនិស្សិតជាច្ើន បានផ្តើមចាបយ់កតនួាទនី្ះហើយ ដោយចលូរមួទាងំអសគ់្នា គទំដ្ល ់នសិស្តិដចូគ្នា នងិធ្វើការរមួគ្នាសដំៅឆ្ពោះទៅរកការជួយដល់សង្គមកម្ពជុាទាំងមូល។ ជារៀងរាលឆ់្នា ំនសិស្តិរាបព់ានន់ាក ់ផ្លាស់ទីមកពីខ្ត្ត-ក្ុងនានារបស់ កម្ពជុា ដើម្បីបន្តការសិក្សានៅរាជធានី ភ្នំព្ញ។ សាស្ត្ចារ្យជាច្ើនបាននិយាយថាពួកគ្មានបទពិសោធនិង ចណំ្ះដងឹទាកទ់ងនងឹជវីតិទកី្ងុ។ ទោះយា៉ាងណ បញ្ហាទំាងន្ះតូ្វបានជួយសង្គ្ះជាបណ្តើរៗ ដោយ សកម្មភាពសមាគមនសិិស្តនៅតាម សាកលវិទ្យោល័យនានា។ លោករឿត សុខន ប្ធានសមាគមនិស្សិតន្សាកលវិទ្យោល័យភូមិន្ទ ភ្នព្ំញ ដ្លទើបជាប់ឆ្នាតថ្មីៗ បាន និយាយថា សមាគមនិស្សិត គឺជាកុ្ម និស្សិតមួយក្ុមដ្លធ្វើការក្នុង បំណងជួយដល់និស្សិតផ្ស្ងទៀត ជួយដោះស្យបញ្ហាផ្ស្ងៗ នៅ ក្នងុការសកិស្ារបសព់កួគ ្ពម្ទាងំលើកទកឹចតិ្តពកួគឲ្យ្ហ៊ានបញ្ចញ្មតិយោបល់ ទាំងនៅក្នុងថា្នាក់រៀនក៏ដូចជានៅក្នុងសង្គម។ សមាគមរបស់លោកព្យោយាមពងឹ្ងចណ្ំះដឹងរបស់និស្សិតតាមរយៈការស្វជ្វ និងការប្ើប្ព័ន្ធអីុន

ធណឺតិ ព្ះថា ចណំ្ះដងឹន្ះមាន សារៈសំខាន់សម្ប់ពួកគ្ នៅ ព្លដ្លពួកគ្ចង់ដាក់ពាក្យប្ឡង យកអាហរូបករណ៍ទៅរៀន នៅ បរទស្ នងិសមប្ឲ់យ្ពកួគក្ា្លាយជាសមាជិកដ្លបានភា្ជាប់ខ្លួនទៅ នឹងសង្គមកម្ពុជា។ លោករឿត សខុន ថ្លង្ថា៖«សមា-គមនិស្សិតន្សាកលវិទ្យោល័យរបស់យើងមានភាពលច្ធ្លាជាងគ ្នៅក្នងុសមត្ថភាពជំរុញសិស្សនិស្សិតឲ្យ សិក្សា និងអភិរក្សវប្បធម៌ និងចូល រួមនៅក្នងុកិច្ចការសង្គម ដ្លតូ្វបាន គម្ើលឃើញថា ជាផ្នក្មយួនក្ារ ជួយជំរុញកម្ពុជាឲ្យឆ្ពោះទៅមុខ»។ រហូតមកដល់បច្ចប្ុបន្នន្ះ សមាគម និសស្តិន្ះមានសមាជកិក្មុប្កឹស្ា ១៥ របូ ដល្ទទលួខសុត្វូលើការ- ងារផ្តល់បឹ្ក្សានិងជំនួយផ្ស្ងៗព្ម ទាងំចលូរមួក្នងុសកម្មភាពជយួដល់និស្សិតផ្ស្ងទៀត។ សមាគមសា្វាគមន៍ រាលន់សិស្តិរបសស់ាកលវទិយ្ោលយ័ភូមិន្ទភ្នំព្ញទាំងឡាយ ដ្លចង់ ជបួ នងិពគិ្ះយោបលជ់ាមយួនងឹសមាជិកក្ុមប្ឹក្សារបស់យើង។ លោករឿត សុខន មានប្សាសន៍ថា៖«សមាគមរបស់យើងក៏បានជំរុញនសិស្តិ ដល្ជាសកម្មជនរបសខ់្លនួជាច្ើនឲ្យជួយដល់និស្សិតផ្ស្ងទៀតនៅសាកលវិទ្យោល័យន្ះ ដ្លប្ ឈមមខុនងឹបញ្ហា នៅក្នងុការសកិស្ា ហើយក៏បានជួយដល់អង្គការមនុស្ស ធម៌ កាកបាទក្ហម ដ្លជាផ្ន្កមួយន្ការបំព្ញកាតព្វកិច្ចក្នងុនាម ជាមនុស្សជាតិផងដ្រ»។ សមាជកិនស្មាគមន្ះដោយមាន ជំនួយពីកាកបាទក្ហមផងនោះ ត្ងត្ដឹកនាំការរ្អងា្គាសថវិកា ដើម្បីយកលុយទៅជួយសមួ្លដល់ ជីវិត និងការរស់នៅរបស់សិស្ស នសិស្តិ នងិបជ្ាពលរដ្ឋដល្កពំងុជួបប្ទះបញ្ហា។ តទៅទំព័រទី ៨

Students protest last year against admissions policies at the University of Health Sciences. Heng CHivoan

Who SAID IT

FILL IN the NEWS of the WEEK

4 THE PHNOM PENH POST january 6, 2010

a group of journalists in Oddar Meanchey

province has called for increased ___ after roy-al Cambodian armed Forces soldiers ___ 11 reporters who were ___ a story about illegal log-ging, a group represen-tative said Sunday.

ahuman rights ac-tivist from local

rights group adhoc has returned to his post in ratanakkiri ___ crimi-nal charges pending against him, claiming he has enough ___ to prove his innocence.

Pen Bonnar was the adhoc provincial coor-dinator until july, when he was removed from his position and sent to Phnom Penh to avoid ___ charges in connec-tion with a november 2007 land dispute. He returned to his former post on Friday, however, remaining ___ about the case against him.

around 190 families living in Daun Penh

district have expressed concerns over the city’s plans to force the ___ of small-scale business-es in the area.

according to an an-nouncement issued by district authorities on november 26, the families living in Bloc 31 Village in Street 19 will not be able to run small businesses any longer in order to main-tain security in the dis-trict. If any businesses refuse to ___ , the order states, authorities have the power to ___ their properties.

Post Classroom

“Democrats and nationalists must merge in order to successfully reform themselves, help people and lead our nation.”

“The instability in Yemen is a threat to regional stability and even global stability. And certainly, we know that this is a difficult set of challenges, but they have to be addressed.”

“By past experiences, I can say it affects the SRP only to a limited and manageable extent, but my ‘absence’ from Cambodia gives us many opportunities elsewhere.”

“The cabinet approved this budget in order to make security officials better prepared and better equipped.”

?Abhisit Vejevita

Sam Rainsey

Hillary Clinton

Kem Sokha

A

B

C

D

1. detained

2. despite

3. confiscate

4. pursuing

5. comply

6. defiant

7. closure

8. evidence

9. incitement

10. protection

Answers in order

Fill-in:

10,1,4,2,8,9,6,7,5,3

Who said it: D,B,C,A

Vow (n) A solemn promise or assertion, specifically one by which a person is bound to act, service or condition.

Flurry (n) A brief period of commotion or excitement; a sudden occurrence of many things at once.

Conspire (v) To act in harmony toward a common end. For example: Circumstances conspired to defeat his efforts.

Inclement (adj) Severe in temper or action; or, physically severe.

Yields (n) The amount or quantity of something produced or returned; the capacity of yielding produce.

Sanguine (adj) Confident; optimistic.

Turmoil (n) A state or condition of extreme confusion, agitation or commotion.

NEWvoCABuLAry

THE PHNOM PENH POST january 6, 2010

From the pages of the Post

Post Classroom

BY KHOUTH SOPHAK CHAKRYA

THE start of the new calendar year, an event typically met with vows of reform

and expressions of optimism, has in recent days occasioned a flurry of dire predictions from astrologers, who say that everything from swarms of destructive insects to falter-ing social mores will conspireto sow the seeds of national turmoil.

“Everything this year will be worse than last year,” said San Vannak, 53, a fortune teller who works in front of the Royal Palace. “Many people and also cattle will die from epidemic diseases and disasters such as fl oods, storms and droughts, all of which will be caused by climate change.”

He said fi ve provinces in particular would be affected

by inclement weather: Bat-tambang, Kampot, Prey Veng, Pursat and Siem Reap.

Im Borin, director of the Na-tional Committee of Khmer Customs and Horoscopes at the Ministry of Cults and Reli-gions, said he was concerned about crop yields.

“The farmers must take care of the crops they have already harvested because crops this year will not be good,” he said, adding that “about half of the vegetable and fruit crops will be destroyed” by insects.

He went on to predict a rash of human casualties as a result of declining “social morality”.

“There will be many people killing each other,” he said.

“Social morality will be re-duced throughout society, and there will be a lot of rage from the evictees, who are increas-ing in number.”

Vay Vibol, a member of Im

Borin’s committee and the Post’s Khmer edition astrolo-ger, said he agreed with the predictions for the agriculture sector, though he was more sanguine about development prospects in general.

“Cambodia might not be in turmoil,” he said, adding: “As astrologers, we make these predictions using the ancient books of astrology, but we don’t know for sure if they will be true or false.”

For his part, Council of Min-isters spokesman Phay Siphan said he was unfazed by the as-trologers’ statements.

“We have never been inter-ested in the predictions of as-trologers because we believe in our master plan and strat-egy for the development of the country,” he said. “We have ac-countability and fl exibility to respond to circumstances and ensure social sustainability.”

Using time-honoured techniques, Phnom Penh-based fortune teller San Vannah attempts to prognosticate what the next 12 months may bring for Cambodia and its 14 million citizens. HENG CHIVOAN

Astrologers see

Plagues of insects and civil strife loom; but govt says master plan for development will keep peace

aheadgrim year

1. According to the fortune teller San Vannak, what will be the cause of epidemic diseases and natural disasters next year?a) A population boomb) Climate changec) The global financial crisisd) A massive increase in non-recycled waste

2. About half of all crops in Cambodia will be killed next year, according to Im Borin from the Ministry of Cults and Religions. According to his claim, what is said to be responsible for this?a) Lots of hailb) Increased levels of saline in the soilc) Insectsd) A bad batch of fertiliser

3. Fortune teller San Vannak also said five provinces in Cambodia will be affected by inclement weather next year.

They are Battambang, Kampot, Pursat, Siem Reap and…?a) Prey Vengb) Kampong Chamc) Oddar Meancheyd) Kratie

4. Im Borin said too that social morality will decline in the Kingdom next year. From what issue does he claim this will stem?a) A lack of HIV/AIDS treatmentsb) Rising incidents of domestic violencec) Increasing border conflictsd) Land evictions

5. Phay Siphan, the Council of Ministers spokesman, was more positive about what may come in 2010. He said that social sustainability is ensured because the Kingdom….?a) Has more money than ever before so can buy its way out of troubleb) Has accountability and flexibility to respond to different circumstancesc) Is an upcoming tourism destinationd) Has more jobs being created every month so the people are able to earn money and support themselvesAnswers:

reading comPrehension

1. b, 2.c, 3.a, 4.d, 5.b

៥

ដោយបុ៊ន ថារំុ

តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ដែល អ្នកនយោបាយ និងបុគ្គលកលែបីៗនៅលើ ពិភពលោក បានរងការវាយបែហារតាម រយៈពាកែយសម្តី និងការថ្នាំងថ្នាក់ចិត្ត ដោយសារតែអ្នកកាសែត និងអ្នកនិពន្ធ ជាន់ខ្ពស់ បានយករឿងរ៉ាវរបស់ពួកគែ ទៅចុះផែសាយនៅលើទំព័រសារព័ត៌មាន។ ថ្វីបើយា៉ាងនែះក្តី បុគ្គលទាំងនោះ ក៏យល ់ដែរថ វិជា្ជាជីវៈសារព័ត៌មាននិងការពិភាកែសា ជាសាធារណៈ ជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ សមែប់សង្គមបែជាធិបតែយែយ កែម ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល បែកបដោយ តមា្លាភាព។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មក អ្នកកាសែត ចំនួន ១៣នាក់ តែូវគែសមា្លាប់ ហើយជា ចែើននាក់ទៀតបានទទួលរងការគំរម កំហែង បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាល បានធានា អះអាងអំពីសែរីភាពសារព័ត៌មាន ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនែពែះរជាណាចកែកម្ពុជាក៏ដោយ។ នៅឆ្នាំ២០០៩ អង្គការឃ្លាំមើលដំណើរការសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ឈ្មោះថកែុម អ្នកយកព័ត៌មានគ្មោនពែំដែន (Report-ers Sans Frontieres) បានធ្វើចំណាត់ ថ្នាក់បែទែសដែលបែកាន់ខា្ជាប់នូវសែរីភាពសារព័ត៌មានហើយក្នុងចំណោមបែទែសចំនួន ១៧៤ នៅលើសកលលោកកម្ពុជា ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១១៧ ពោល គ ឺថយចុះជាងកាលពីមុនចំនួន ៩ លែខ។ កាលពីលើកមុន កម្ពុជា ស្ថិតនៅលែខ រៀងទី ១២៦។ ថ្វីបើយា៉ាងនែះក្តី អ្នកកា- សែតក្នុងសែុកជាចែើនរូបហាក់សង្កែតឃើញថ ការធ្វើចំណាត់ថ្នាក់នែះ មិនបាន ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសា្ថានភាពជាក់ស្តែងសមែប់កែុមអ្នកកាសែតនៅកម្ពុជាឡើយ។ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំមុន លោក ហងែស ចកែ ចាងហា្វាងកាសែតខ្មែរមា្ចាស់សែុកដែលជាកាសែតកាន់ជើងគណបកែសបែឆំង តែូវតុលាការកាត់ទោសឲែយជាប់ពន្ធនាគរ ពីបទផែសព្វផែសាយព័ត៌មានមិនពិត បនា្ទាប់ពីកាសែតរបស់លោក បានចុះផែសាយព័ត៌មានជាហូរហែ ទាក់ទងនឹងមន្តែីពុករលួយក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។ ថ្មីៗនែះ លោក រស់ សុឃិត ជាអ្នក កាសែតទទួលកមែតាមអត្ថបទ ក៏តែូវកាត់ទោសពីបទផែសាយព័ត៌មានមិនពិត ផងដែរ បនា្ទាប់ពីតុលាការបានរកឃើញ ថ លោកបានផ្ញើសារជាអកែសរ ទៅកាន ់លោក សយ សុភាព អ្នកធ្វើអតា្ថាធិបែបាយព័ត៌មានបែចាំទូរទសែសន៍សុីធីអិន។ របាយការណ៍បែចាំឆ្នាំ២០០៩ របស ់អង្គការលីកាដូ (Licadho) ដែលមាន ចំណងជើងថ «ការរឹតបន្តងឹសែរីភាពក្នងុការបញ្ចែញមតិនៅក្នុងបែព័ន្ធផែសព្វផែសាយ របស់កម្ពុជា» បានលើកឡើងថ ការធ្វើ ឃតលោក ឃឹម សមែបូរ អ្នកកាសែត មនសិការខ្មែរដែលជាកាសែតបែឆំងដែរនោះ ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីសា្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍ដដែលនោះ បានបង្ហាញ ទៀតថ៖«ការធ្វើឃតអ្នកកាសែតទាំងលើកនែះ ទាំងលើកមុន សរុបទាំងអស់មានចំនួនយា៉ាងហោចណាស់ក៏ ១០ ករណីដែរ រប់ចាប់តាំងពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនែពែះរជាណាចកែកម្ពជុា តែវូបានបែកាស

ឲែយបែើបែស់ជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ១៩៩៣មក។ ផ្ទុយទៅវិញ ឃតករបែរជារួចផុតពីសំណាញ់ចែបាប់ទៅ វិញ។ ការកើតមាននិរទណ្ឌភបានធ្វើឲែយបុគ្គលដែលគំរមកំហែង

ឬបែពែតឹ្តអពំើហងិែសាមកលើអ្នកកា-សែត សបែបាយចិត្តជាមិនខាន»។

ដោយសារការភ័យខា្លាចជួបរឿងប្តងឹប្តល់ការ បំភិតបំភ័យ ការបៀតបៀនឬបញ្ហាអាកែក់ ផែសែងៗទៀត ដូច្នែះហើយបានជាអ្នកយកព័ត៌មានភាគចែើន ជៀសវាងមិនសរសែរអត្ថបទទាក់ទងនឹងបញ្ហាដ៏រសើបដែលនំា ឲែយខ្លួនគែមានបញ្ហាឡើយ។ លោក មឿន ឈានណារិទ្ធ នាយកវិទែយា សា្ថានសិកែសាបែព័ន្ធផែសព្វផែសាយកម្ពុជា បាន បែប់ភ្នំពែញ ប៉ុស្តិ៍ថ៖ «ការវាយបែហារ អ្នកកាសែត បានផ្លាស់ប្តូរពីការធ្វើឃត នៅតាមដងផ្លូវ ទាំងកណា្តាលថ្ងែ ទៅជា ការនំាខ្លនួមកតុលាការដោយចោទបែកាន់ ពីបទផែសព្វផែសាយព័ត៌មានមិនពិត»។ ហែដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធផែសព្វផែសាយរបស់កម្ពុជា តែូវ ទទួលរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញយា៉ាងដំណំ ក្នុងរបបខ្មែរកែហម នៅរវាងឆ្នាំ១៩៧៥ និងឆ្នាំ១៩៧៩។ ហែដ្ឋារចនាសម្ពន័្ធទំាងនោះតែវូជុសជុលកែលម្អឡើងវិញ នៅឆ្នា ំ១៩៩១។ កាលពីឆ្នាំ២០០០ កាសែតដែលបានបោះពុម្ពផែសាយនៅកម្ពុជា មាន ចំនួន ២០០បែភែទ។ រហូតមកទល់នឹងពែលបច្ចបុែបន្ននែះចំនួន នែះ បានកើនឡើងរហូតដល់ជាង៣០០ បែភែទ ដោយសារសហគមន៍អន្តរជាតិ បានចំណាយបែក់រប់លានដុលា្លារអាមែ-រិក ដើមែបីបណ្តុះបណា្តាលបុគ្គលិកកម្ពុជា ឲែយកា្លាយទៅជាអ្នកជំនាញផែសព្វផែសាយពិតបែកដ។ កិច្ចខិតខំបែងឹបែងនែះចាប់ផ្តើម មាន នៅពែលដែលអាជា្ញាធរបណោ្តាះអា-សន្នរបស់អង្គការសហបែជាជាតិបែចាំនៅកម្ពជុា អុ៊នតាក់ (UNTAC) បានជួយបណ្តុះលទ្ធិបែជាធិបតែយែយនៅកម្ពុជា។ បនា្ទាប់ពីអុ៊នតាក់បានបញ្ចប់អាណត្តរិបស់ ខ្លួននៅកម្ពុជា ការវិនិយោគរបស់ឯកជន បានបន្តកិច្ចខិតខំទៀត ដោយសារកែុម ហ៊ុនទាំងនោះ សម្លឹងឃើញថ វិជា្ជាជីវៈ សារព័ត៌មាន ជាសហគែសដែលអាច រកបែក់ចំណែញបានចែើន ហើយបែជា- ជនកម្ពុជា ចូលចិត្តអានកាសែត។ ទោះបីកាសែតនៅកម្ពុជារីកដុះដលដូចផែសិត រហូតធ្វើឲែយបែទែសនែះ កា្លាយទៅជាបែទែសដែលមានសែរីភាពសារព័ត៌មានខា្លាំងជាងគែនៅអាសុីអាគ្នែយ៍ក្តី ប៉ុន្តែការប៉ះទង្គចិផ្លវូចិត្តពីអតីតកាល និងការគំរម កំហែងនាពែលបច្ចុបែបន្ននែះ នៅតែញុំ-ញុីសារព័ត៌មានកម្ពុជាដដែល។ ជាញឹក ញាប់ ចាងហា្វាងកាសែតមិនថជាភាសា ខ្មែរ ឬភាសាអង់គ្លែសនោះទែ ភាគចែើនបានលើកទឹកចិត្តអ្នកយកព័ត៌មាន និង ការីនិពន្ធរបស់ខ្លនួឲែយទិតៀនរិះគន់ខ្លនួឯងជានិច្ច ដោយសរសែរតែអត្ថបទណាដែលមិនសូវបង្កភាពរសើប និងមិនសូវទាក ់ទាញអ្នកអានពែកទែ ជៀសវាងបង្កបញ្ហា លំបាកដល់ខ្លួនឯង។ នៅពែលកម្ពុជាបានបែឈមមុខជាមួយកែមុបែកឹែសាសិទ្ធមិនុសែសរបស់អង្គការសហ បែជាជាតិ នៅទីកែុងហែសឺណែវកាលពី ដើមខែធ្ន ូឆ្នាមុំន ដើមែបីទាមទារឲែយមានការ តែួតពិនិតែយសិទ្ធិជាផ្លូវការរបស់ខ្លួនឡើង វិញ។ លោក John Von Kaufman តំណាងបែទែសកាណាដបានលើកឡើង ថ៖ «យើងបានកត់សមា្គាល់ឃើញនូវក្តីកង្វល់ជាចែើនទាក់ទងនឹងការបែើផ្លវូចែបាប់ ដើមែបីបំបិទសិទ្ធិសែរីភាពក្នុងការបញ្ចែញមតិ និងសែរីភាពនយោបាយ»។ការរីកដុះដាលនៃជំនាញផៃសព្វផៃសាយដែបា៉ាតឺម៉ង់បែព័ន្ធផែសព្វផែសាយ និងសារគមនាគមន៍របស់សាកលវិទែយាល័យភូមិន្ទភ្នំពែញដែលបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០០១ បានជែើសរីសសិសែសចំនួន ៣០ នាក់ ឲែយចូលរៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបតែរយៈពែល ៤ឆ្នា ំជារៀងរល់ឆ្នា។ំ អ្នកជំនាញផែសព្វផែសាយ ជំនាន់កែយៗ បាននិងកំពុងអភិវឌែឍ ខ្លួន៕ បៃសមៃួល ឈឺ សុខចៃង

BY BUN THARUM

Politicians and other public figures around the world have long been offended and frustrated by the reportage by pre-eminent journal-ists and writers of their time, but they have also realised that journal-ism and public discourse are inte-gral parts of a democratic society and a transparent government.

since 1990, thirteen journalists have been killed in cambodia, while many more have been threat-ened, despite the freedom of the press that is guaranteed under the cambodian constitution.

in 2009, in its Press Freedom Ranking, international press watch-dog Reporters Without Borders ranked cambodia 117th out of 174 countries, rising 9 spots from 126.

However, many journalists within the country felt like this ranking did not reflect the reality of the situa-tion in the Kingdom.

in June last year, Hang chakra, publisher of the opposition-aligned Khmer Machas Srok newspaper, was convicted of spreading disin-formation after publishing a series of stories accusing officials of cor-ruption. More recently, Ros sokhet, a freelance journalist, was convict-ed of disinformation charges after a court ruled that he sent disparaging text messages to cambodian televi-sion network (ctn) anchor soy sopheap.

in what has been called the “most chilling case of the period reviewed”, local rights group licadho’s 2009 report, ‘Restrictions on the Free-dom of Expressions in cambodia’s Media,’ says that the murder of op-position-affiliated Moneaksekar

Khmer newspaper journalist Khim sambo was an indicator of the true situation in cambodia.

“His killing brings to at least 10 the number of journalists murdered since the country’s new constitu-tion was promulgated in 1993. it remains the case that none of their killers has been brought to justice, reinforcing the message of impu-nity enjoyed by those who threaten or perpetrate violence against journalists.”

Due to fear of legal suits, intimi-dation, harassment or worse, many reporters stay clear from covering sensitive, major issues that may lead them into trouble.

“attacks on journalists have changed from broad daylight mur-dering on the streets to bringing them before the court for disinfor-mation,” Moeun chhean narridh, director of the cambodian institute for Media studies, told The Post.

cambodia’s media infrastructure was largely destroyed by the Khmer Rouge between 1975 and 1979. it wasn’t until 1991 that the restora-tion took place. and today, there are more than 300 print newspapers, up from 200 since 2000, partially a result of millions of dollars spent by the international community to train cambodian media profession-als. these efforts have continued largely through the private invest-ments of companies that see jour-nalism as a profitable enterprise – people in the country like to read newspapers and the country needs people to put them together.

although the newspaper prolif-eration has given cambodia one of the freest media environments in southeast asia, past trauma

and present threats still plague the cambodian press. Publishers often encourage reporters and editors to exercise self-censorship by covering only less sensitive and often less interesting stories in order to stay out of harm’s way, observers say. “We note a number of concerns with regard to the use of justice in order to limit freedom of expression and political freedom,” said John Von Kaufman, representing canada in early December last year, when cambodia came before the Un Hu-man Rights council in Geneva for its formal rights review.

Every year the Royal University of Phnom Penh’s Media and com-munication Department, estab-lished in 2001, takes in 30 students to go through its intensive 4-year bachelors’ degree programme. a new generation of media profes-sionals is emerging and taking the challenge of succeeding in a field that has long been seen as danger-ous ground.

“i have little fear of reporting on major news as long as i can gather credible sources and accurate information,” said 21-year-old Prak thyda, who is in her third year.

“Press quality has been gradually improved as newspapers tend to compete with each other for both readers and advertisers for financial reasons – a huge step from a party-controlled socialist-styled media,” said Moeun chhean narridh, himself a veteran journalist.

in 1948, the Universal Declaration of Human Rights was adopted vir-tually unanimously by the United nations General assembly. it urges member nations to promote hu-man, civil, economic and social rights, including freedom of expres-sion and religion.

cambodian journalists must feel that they have this right,

or else the media will never serve cambodians the way it

should.

SoldierS for free Speech

ទាហានសេរីភាព

6 THE PHNOM PENH POST JanUaRy 6, 2010

By MoM Kunthear

“I am afraId of talking or discussing politics in public because of the situa-tion of politics in our country. Studying political science is not easy for students because discussions in the classroom can be dangerous.”

These remarks by Thorn, a 30-year-old secondary school teacher in Phnom Penh, epitomise the feelings of many students around the country, and help to explain why there is not a single political science department at univer-sities in the Kingdom.

Thorn decided nearly a decade ago to discontinue his political science studies at university because he felt that the subject was dangerous for him, instead, he became a teacher.

There are some political science courses in Cambodia, but Thorn says that he shares the view of most stu-dents who choose not to pursue such studies. “There are two things that have kept me from choosing political sci-ence as a career. Of course, it is danger-ous, but there is also a lack of resourc-es to enter the political scene,” he said.

dr Chhun Nareth, a professor at the royal University of Law and Econom-ics and a Phd graduate from a uni-versity in russia, said that Cambodia does not have a college or department of political science yet.

“Cambodia does not have a college of political science because the univer-sities in our country create colleges or curricula that focus on students’ inter-ests and also the job market,” he said. He added that the lack of political sci-ence studies does not mean that Cam-bodians “are afraid of the political situation in our country, but students just aren’t interested in studying polit-ical science”.

“The university directors create schools that are popular for students

and easy to find jobs as graduates,” he said, adding that it would be difficult to find a job after receiving a hypo-thetical political science degree.

“most universities teach only sub-jects that the students want to study such as law, accounting and tourism. Some of these courses also include theories regarding political science that are related to the class.” he said. “at the University of Law, we teach about many political lessons or theo-ries, but just not so broadly.”

Seang Sovann, general director of administration at asia Euro University, said that there are no students who have asked to register in its political science courses.

“I don’t think studying political sci-ence negatively affects their security, but it is not their favourite, and it’s not easy for them to find a related job,” he said.

The problems contributing to a dearth of political science programmes seem rather circular. Students are scared to speak openly about politics, which makes political science pro-grammes unattractive, which in turn gives universities little incentive to cre-ate programmes for students to engage in political research and discussion.

Perhaps if politics were more open and transparent to everyone in Cam-bodia and students felt secure that their political statements would not put them in danger, political science studies would become more popular, teachers say. after all, some day the shoes of today’s long reigning South-east asian leaders will need to be filled.

“I think universities within Cambo-dia will create political science col-leges just like other countries are doing,” said Chhun Nareth. “I think that young people will be interested in studying about politics when they see the development of our country.”

apolitical sciencesដោយ មំុ គន្ធា

«ខ្ញុមំានការព្រយួបារម្ភណាសន់ៅព្រលដ្រលធ្វើការជជ្រក ឬពភិាក្រសាពបីញ្ហានយោបាយនៅតាមទីសាធារណៈ គឺ ដោយសារត្រសា្ថានភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទ្រសយើង។ ការសិក្រសាលើមុខវិជ្ជាវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ គឺ មិន ម្រនជការងាយស្រលួនោះទ្រសម្រប់នសិ្រសតិ ពពី្រះថាការពភិាក្រសាពរីឿងនយោបាយក្នុងថា្នាក់អាចបង្កឲ្រយមាន គ្រះថា្នាក់»។ន្រះគឺជការកត់សមា្គាល់ របស់លោកថន អាយុ ៣០ ឆ្នាំ ជគ្រូ បង្រៀននៅវិទ្រយាល័យមួយក្នុងរាជ ធានីភ្នំព្រញ ដ្រលបានធ្វើការបងា្ហាញជរួមនូវអារម្មណ៍របស់និស្រសិតមួយ ចនំនួធនំៅក្នងុប្រទ្រសកម្ពជុ នងិបាន ពន្រយល់ថា ហ្រតុអ្វបីានជគ្មានមហាវិទ្រយា ល័យវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយនៅតាមសាកលវិទ្រយាល័យនានា ក្នុងប្រទ្រស កម្ពុជ។ តាមពិត គឺមានការសិក្រសាផ្ន្រកវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយនៅតាមសាកលវិទ្រយាល័យខ្លះ នៅក្នុងប្រទ្រសកម្ពុជ ប៉ុន្ត្រ លោកបុ៊ន ថន គិតថា និស្រសិត ភាគច្រើន គឺមិនបានសម្រចចិត្តក្នងុការជ្រើសរើសយកជំនាញន្រះដើម្របីសិក្រសានោះទ្រ។ «វាមានទស្រសនពរីដ្រលបានធ្វើឲ្រយខ្ញុសំម្រចមនិជ្រើសរើសវទិ្រយាសាស្ត្រនយោបាយសម្រប់ធ្វើជអាជីពរបស់ខ្ញុ ំគឺពិត ណាស ់ដោយសារត្រវាគ្រះថា្នាក ់ប៉នុ្ត្រ ក៏វាមកខ្វះខាតធនធានដើម្របីចូលទៅក្នងុឆកនយោបាយដ្ររ» លោកបុ៊ន ថន ថ្ល្រងយ៉ាងដូច្ន្រះ។ លោកបណ្ឌតិ ឈនុ ណារ៉្រត សាស្ត្រ ចារ្រយបង្រៀននៅសាកលវទិ្រយាលយ័នតីិ

សាស្ត្រ និងវិទ្រយាសាស្ត្រស្រដ្ឋកិច្ច ហើយ ទទួលបានសញ្ញាបត្រថា្នាក់បណ្ឌិតពីសាកលវិទ្រយាល័យវិទ្រយសាស្ត្រនយោបាយពបី្រទ្រសរសុ្រសុ ីបានថ្ល្រងថា កម្ពជុ មនិ ទាន់មានសាសា ឬដ្របា៉ាតឺម៉ងវិទ្រយា សាស្ត្រនយោបាយ នៅឡើយទ្រ។ «កម្ពុជមិនទាន់ មានមហាវិទ្រយាល័យ វទិ្រយាសាស្ត្រនយោបាយនៅឡើយទ្រ ពីព្រះសាកលវិទ្រយាល័យនៅក្នងុប្រទ្រសយើងបង្កើត លើងដោយសង្កតធ់្ងនទ់ៅលើការចាប់អារម្មណ៍របស់និស្រសិត និង ឆ្លើយតបទៅនងឹទផី្រសារការងារ» លោក ឈន់ ណារ៉្រតគូសបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្ន្រះ។ លោកបានបន្តថា ការខ្វះខាតនៅក្នុងការសកិ្រសាផ្ន្រកវទិ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ គឺមិនមានន័យថា យើងកំពុងខា្លាច សា្ថាន ការណ៍នយោបាយ នៅក្នងុប្រទ្រសយើង នោះទ្រ បុ៉ន្ត្រនិស្រសិតទំាងនោះគឺមិនមានការចាបអ់ារម្មណក៍្នងុការសកិ្រសាលើមខុវិជ្ជាវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ»។ លោកបណ្ឌតិឈុន ណារ៉្រត បានលើក ឡើងថាថា្នាក់គ្រប់គ្រងសាកលវិទ្រយាល័យ បង្កើតមហាវិទ្រយាល័យឡើងដ្រលមាន ប្រជប្រិយសម្រប់ក្រុមនិស្រសិត និង បង្កើតមុខវិជ្ជាណាដ្រលគិតថាងាយស្រួលនៅក្នុងការស្វ្រងរកការងារ នៅ ព្រលដ្រលបញ្ចប់ការសិក្រសា។ លោក ថ្ល្រងថា៖« គវឺាអាចនងឹមានការលបំាកនៅក្នុងការស្វ្រងរកការងារធ្វើ ក្រយព្រលដ្រលទទួលបានសញ្ញាបត្រខ្ពស់ផ្ន្រកវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ»។ លោក ឈុន ណារ៉្រត បានមាន ប្រសាសន៍ថា៖«សាកលវិទ្រយាល័យជច្រើនបង្រៀនត្រមុខវិជ្ជាណា ដ្រលនិស្រសិត ចូលចិត្តរៀនដូចជផ្ន្រកច្របាប់ គណ- ន្រយ្រយ និងទ្រសចរណ៍ជដើម។ មុខវិជ្ជា

ទំាងអស់ន្រះក៏បូករួមមានទ្រសឹ្តទីាក់ទង នងឹវទិ្រយាសាស្ត្រនយោ បាយដ្រលមានការទាក់ទងនឹងការសិក្រសាផងដ្ររ»។ លោកឲ្រយដឹងថា៖«នៅសាកលវិទ្រយាល័យនីតិសាស្ត្រ យើង បង្រៀនម្ររៀនជច្រើនទាក់ទងនឹងនយោបាយ ឬក៏ទ្រសឹ្ត ីផ្រស្រងៗប៉ុន្ត្រគឺមិនសុីជម្រនោះទ្រ»។ លោកស្រង សុវណ្ណ អគ្គនាយករដ្ឋ បាលន្រសាកលវិទ្រយាល័យអាសុី អឺរ៉ុប បានថ្ល្រងថា គឺមិនមានមាននិស្រសិតណាមា្នាក់ដ្រលចុះឈ្មាះចូលរៀនក្នុងសា-លាផ្ន្រកវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយទ្រ។ លោកថ្ល្រងថា៖«ខ្ញុមំនិគតិ ថាការសកិ្រសា ផ្ន្រកវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ វាមាន ភាពវិជ្ជាមាន ប៉ះពាល់ដល់សន្តសុិខរបស់ ពួកគ្រទ្រ ប៉ុន្ត្រន្រះគឺដោយសារត្រមិនម្រនជចណំងច់ណំលូចតិ្តរបសព់កួគ្រ ហើយវាកាន់ត្រមិនមានភាពងាយស្រលួ ទៀត នៅក្នងុការស្វ្រងរកការងារធ្វើដ្រល ការងារនោះមានការទាក់ទងនឹងមុខ វិជ្ជារបស់ពួកគ្រ»។ បញ្ហាដ្រលកម្រនឹងមាននិស្រសិតចង់ចូលរៀនក្នងុមុខវិជ្ជាវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយន្រះ គឺកាន់ត្របញ្ជាក់ច្របាស់ឡើង។ និស្រសិតមានការខា្លាចរអារក្នងុការនិយយជចំហអំពីបញ្ហានយោបាយជមួយនឹងការមិនសុវជផ្តល់ផលប្រយោជន៍ច្រើន ដល់មុខវិជ្ជាសិក្រសារបស់ពួកគ្រដ្រលផ្តល់នៅតាមសាកលវិទ្រយាល័យនានា ពោល គឺមានការបង្កើតកម្មវិធីតិចតួចក្នងុការ លើកទកឹចតិ្តដលន់សិ្រសតិ ដើម្របចីលូរមួក្នងុកិច្ចការស្រវជ្រវលើផ្ន្រកនយោបាយ និងកិច្ចពិភាក្រសាផ្រស្រងៗ។ គ្ររំពឹងថា និស្រសិតនឹងវិលត្រឡប់មកចាប់អាមរម្ម ណល៍ើមុខវិជ្ជាវិទ្រយាសាស្ត្រនយោបាយ ប្រសកនបើមានមហាវិទ្រយាល័យន្រះ៕

៨THE PHNOM PENH POST jaNUary 6, 2010

this could be you

ដោយ ថា ពិសិដ្ឋ

ដេប៉ាតឺម៉ង់បេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ និង សារគមនាគមន ៍(DMC) តេវូបន បង្កើតឡើង នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០១ ដេលជាកន្លេងបណ្តុះបណ្តាលផ្នេក សារគមនាគមន៍ វិជា្ជាជីវៈផ្នេកសារ- ពត័ម៌ាន នងិបេពន័្ធផេសព្វផេសាយលើក ដបំងូ នងិតេមយួគតន់ៅក្នងុបេទេស កម្ពជុា។ DMC មានគោលបណំងក្នងុ ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនសុេស ជាអ្នកជំនាញផ្នេកសារគមនាគមន៍ ទនំាកទ់នំងសាធារណៈ នងិអ្នកអន ុវត្តកិច្ចការក្នុងបេព័ន្ធផេសព្វផេសាយទូទៅបេយោជនដ៍ើមេបលីើកតម្កើងសេរីភាព ភាពសមេបរូបេប នងិគណនេយេយ ភាពសង្គមនេបេព័ន្ធផេសព្វផេសាយនៅបេទេសកម្ពុជា។ តើដេប៉ាតឺម៉ងបេពន្ធផេសព្វផេសាយ និងសារគមនាគមន៍ផ្តល់អ្វីខ្លះ? ដេប៉ាតឺម៉ង់បេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ និង សារគមនាគមន ៍(DMC)គជឺាផ្នេក មួយនេមហាវិទេយាល័យមនុសេស សាស្តេនងិ វទិេយាសាស្តេសង្គមរបស ់សាកលវិទេយាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។ បច្ចុបេបន្នសាកលវិទេយាល័យនេះមាននិសេសិតកំពុងសិកេសា ចំនួន ៩ ពាន ់នាក់។ DMC ផ្តល់ការបណ្តះុបណ្តាល ដល់និសេសិតរយៈពេលបួនឆ្នាំផ្នេកបរិញ្ញាបតេគេប់គេងបេព័ន្ធផេសព្វ ផេសាយ។ គេប់មុខវិជា្ជាទាំងអស់ដេល

បនសិកេសានៅក្នងុដេប៉ាតឺម៉ង់បេព័ន្ធ ផេសព្វផេសាយ នងិសារគមនាគមនត៍េវូ បនធ្វើឡើងជាភាសាអង់គ្លេស។ កម្មវិធីសិកេសាតេូវបនរៀបចំឡើងដើមេបីបណ្តុះបណ្តាលនិសេសិតលើ ផ្នេកការបោះពុម្ពផេសាយ (ការយក ព័ត ៌មាន ការសរេសរ ន ិងការែក សមេលួអត្ថបទ) ផ្នេកការផេសព្វផេសាយ តាមរយៈរលកធាតុអាកាស (វិជា្ជា ជីវៈសារព័ត៌មានផ្នេកវិទេយុ និងទូរ- ទសេសន)៍ ផ្នេកទនំាកទ់នំងទទូៅការ សិកេសាលើបេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ ផ្នេក ចេបាប់ និងកេមសីលធម៌វិជា្ជាជីវៈនេបេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ ទំនាក់ទំនងសាធា- រណៈ ការផេសព្វផេសាយពាណិជ្ជកម្ម បេវត្តិសាស្តេពិភពលោក វិស័យ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមវិទេយា វិទេយាសាស្តេ នយោបយ ស្ថតិិ កំុពេយូទ័រ និងការរចនា កេហ្វិក និង គេហទំព័រជាដើម។

ថា្នាក់ដឹកនាំដេប៉ាតឺម៉ង់លោកទៀង សុភៈវិជា្ជា គឺជាអនុ បេធានដេប៉ាតមឺង៉ប់េពន្ធផេសព្វផេសាយ នងិសារគមនាគមនន៍ៅឆ្នា ំ២០០១ ហើយបច្ចបុេបន្នលោកជាបេធានស្តីទ ីដេប៉ាតមឺង៉ន់េះចាបត់ាងំពខីេឧសភា ឆ្នា២ំ០០៩។ លោកទៀង សភុៈវទិេយា បនបញ្ចប់ការសិកេសានៅវិទេយាសា្ថាន ភាសាបរទេសផ្នេកបរញិ្ញាបតេអបរ់ ំនៅឆ្នា ំ១៩៩៨។ លោកកប៏នទទលួ សញ្ញាបតេអនុបណ្ឌិតផ្នេកបេព័ន្ធផេសព្វ ផេសាយ និងវិទេយាសាស្តេនយោ

បយនៅសាកលវិទេយាល័យអូហេ យូ (Ohaio) នៅឆ្នាំ ២០០៦។

សាស្តេចារេយនៅដេប៉ាតមឺង៉ប់េពន័្ធផេសព្វផេសាយ នងិ សារគមនាគមន៍ មានសាស្តេចារេយ ជាង ១០នាក់។ នៅមុនពេលអាច កា្លាយ ជាសាស្តេចារេយបងេៀននៅដេប៉ាតឺម៉ង់នេះ ពួកគាត់តេូវបន ទាមទារឲេយមានសញ្ញាបតេថ្នាកប់រ-ិញ្ញា មានការតំាងចិត្តខ្ពស់នៅក្នងុកិច្ច ការបងេៀនរបសខ់្លនួ នងិមានសលី ធម៌ល្អ។

ការចូលរៀននិសេសិតដេលមានបំណងចង់ចូលរៀននៅដេប៉ាតមឺង៉ប់េពន័្ធផេសព្វផេសាយ និងសារគមនាគមន៍ គឺជាដំបូង តមេូវឲេយ ពួកគេមានវិញ្ញាបនបតេ បញ្ជាក់ការសិកេសាថបនបញ្ចប់ការសិកេសាថ្នាក់វិទេយាល័យជាមុនសិន ហើយតេូវមានអាយុ នៅកេម ២៣ ឆ្នាំ។ សិសេសទាំងនោះអាចធ្វើ ទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងការិយាល័យ DMC ឬការិយាល័យ សិកេសារបស់សាកលវិទេយាល័យភូមិន្ទ ភ្នពំេញ (បន្ទប ់១១៧)។ចណំេកឯ សិសេសដេលកំពុងតេសិកេសានៅវិ ទេយាលយ័ ពកួគេអាចទាកទ់ងជាមយួ នឹងសាលាវិទេយាល័យតាមខេត្ត។ គេប់បេក្ខជន បេក្ខនារីដេលដាក់ ពាកេយចង់ចូលរៀននៅ DMCទាំង

អស់គឺតេូវមានចំណេះដឹងផ្នេកភា-សាអង់គ្លេសល្អមានចំណេះដឹងជេជេះផ្នេកវបេបធម៌ ខ្មេរ និងមាន ការចាប់អារម្មណ៍ខ្ពស់ ក្នុងវិស័យ បេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ។ នៅក្នុងការបេឡងចូល បេក្ខជន និងបេក្ខនារី តេូវឆ្លងកាត់នូវការ បេឡងចំនួនពីរដង គឺសរសេរ និង ផ្ទាលម់ាត។់ ទ១ី ពកួគេតេវូឆ្លងកាត ់នូវវិញ្ញាសាសរសេរភាសាអង់គ្លេស នងិបញ្ហានេបេពន័្ធផេសព្វផេសាយ (វញិ្ញា សាដេលតេូវធ្វើ ឡើងជាភាសាអង ់គ្លេស) និងវបេបធម៌ទូទៅ ពេមទាំង វបេបធម៌ខ្មេរផងដេរ(ធ្វើឡើងជាភាសាខ្មេរ)។ ចំពោះបេក្ខជន និងបេក្ខ នារីណដេលទទួលបនជោគជ័យនៅក្នុងការបេឡងសរសេរ នឹងតេូវបនសមាជិករបស់ដេប៉ាតឺម៉ង់ DMC ធ្វើការសមា្ភាស។

អាហារូបករណ៍ និងឱកាស DMC ផ្តល់នូវអាហារូបករណ៍ដល់

នសិេសតិចនំនួ ៣០ នាក ់ជារៀងរាល ់ឆ្នាំ។ បច្ចុបេបន្ននេះ DMC មិនមាន បើកថ្នាក់រៀនឯកជនទេ ប៉ុន្តេអាចនឹងមានគមេងក្នុងការបើកថ្នាក់បងេៀនឯកជននៅក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាទំៅមខុទៀត។ នៅ បញ្ចបឆ់មាស ទ ី២ នសិេសិតថ្នាកឆ់្នាទំ ី១ នងិទ២ីតេវូ បនទាមទារឲេយចុះធ្វើកម្មសិកេសានៅតាមសា្ថាប័នព័ត៌មាន និង សារគម-នាគមន៍មួយចំនួន នៅក្នុងបេទេស កម្ពជុា ឬនៅកេបេទេស។ លើសព ីនេះទៅទៀត ដេប៉ាតឺម៉ង់ក៏បន បញ្ជនូនសិេសតិទៅតាមទភីា្នាកង់ារពត័ ៌មាន អង្គការកេរដា្ឋាភិបល តាម បេទេសអាសា៊ាននានា និងនៅបេទេស មួយចំនួន ក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។ គមឺានឱកាសចេើនណសស់មេប ់និសេសិតនេដេប៉ាតឺម៉ងបេព័ន្ធផេសព្វ ផេសាយនិងសារគមនាគមន៍ក្នុងការទទួលបន នូវអាហារូបករណ៍ពី រដ្ឋសមាជិកអាសា៊ាន ពីទីកេុងហុង កងុ ពបីេទេសអសូ្តេល ីជប៉នុអាមេ

រិក បរាំង អាល្លឺម៉ង់ រ៉ូមានីនិង បេទេសអឺរ៉ុបនានា។

ធនធានមនុសេស និងការងារនិសេសិត ១០០ ភាគរយដេលបន បញ្ចប់ការសិកេសានៅ DMC ទទួលបននវូការងារដេលទាកទ់ងនងឹមខុវជិា្ជារបសខ់្លនួដចូជា ធ្វើជាមនេ្តពីត័-៌ មាន និងទំនាក់ទំនងសាធារណៈ អ្នក ផលិតកម្មវិធី អ្នកជំនាញខាងផ្នេក សារគមនាគមន ៍អ្នកសេវជេវ អ្នក យកព័ត៌មាន ពិធីករ ពិធីការិនីទូរ ទសេសន ៍នងិមខុវជិា្ជាជវីៈផេសេងៗទៀត ទាក់ទងនឹងបេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ។

ទំនាក់ទំនងព័ត៌មាន DMC/CCI, សាកលវទិេយាលយ័ភមូនិ្ទ ភ្នំពេញ មហាវិថីសហព័ន្ធរុសេសុី ទូរស័ព្ទ (៨៥៥) ២៣ ៨៨៤ ៤០៨ អីុមេល dmc@online.com.kh គេហទំព័រ www.dcm-cci.edu.kh

តមកពីទំព័រទី ៣

...ថ្មីៗ នេះ សមាគមរបសល់ោកបនដកឹនា ំការរេអងា្គាសថវកិាមយួនៅវទិេយាសា្ថានភាសា បរទេសដើមេបីយកទៅជួយដល់កុមារកំពេ នៅក្នងុខេត្តកពំងស់្ព។ឺ ទោះយា៉ាងណលោក បននិយាយថ ថវិកាដេលមានកំណត់ បន កមេតិសមត្ថភាពសមាគមរបស់លោកយា៉ាងចេើននៅក្នុងការផ្តួចផ្តើមគំនិតថ្មីៗទៀត។

សកម្មភាពដេលជាបេយោជន៍សមេប់តេការសិកេសាមួយមុខគត់នៅសាកលវិទេយាល័យផេសេងទៀត សមាគម នសិេសតិមានតនួាទតីេមយួគត ់គជឺរំញុសកា្ត នុពលរបស់និសេសិតនៅក្នុងគេប់សកម្មភាព ទាំងអស់ ទាំងនៅក្នុងសាកលវិទេយាល័យ និងនៅក្នុងសង្គម ដោយរួមបញ្ចូលទាំង សកម្មភាពរេអងា្គាសថវកិា រៀបចសំកិា្ខាសា- លានិងស្វេងរកអាហារូបករណ៍ឲេយនិសេសិត។ ក្នុងនាមជាបេធានសមាគមនិសេសិតនេ សាកលវិទេយាល័យបញ្ញាសាស្តេនេកម្ពុជា ដេលមានសមាជិកជាង ៩០ នាក់ កញ្ញា គង់ សូរីតា បននិយាយថ សមាគមរបស ់នាងបននងិកពំងុតេធ្វើដណំើរក្នងុទសិដៅ ដ៏តេឹមតេូវដោយផ្តតការយកចិត្តទុកដាក់លើការជំរុញស្តង់ដារអប់រំ លើកកម្ពស់ការ អភិរកេសវបេបធម៌ខ្មេរ និងភា្ជាប់សិសេសនិសិេសតទៅនឹងសេវាកម្មសហគមន៍។ កញ្ញា គង់ សូរីតា បនថ្លេងថ៖ «ដើមេបី សមេចបនគោលដៅនេះ កេមុរបសយ់ើង បនរៀបចំសិកា្ខាសាលាដើមេបីជំរុញឲេយសិសេស និសេសិតចូលរួមនៅក្នុងការអភិវឌេឍជំនាញផេសេងៗដេលសំខាន់សមេប់ធ្វើឲេយបេសើរដល់ការសិកេសារបស់ពួកគេ ដូចជាជំនាញ ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ការអភិវឌេឍខ្លួនឯង និងការស្វះស្វេងរកឱកាសអាហារូបករណ៍»។ ដោយការតេួតពិនិតេយ ការវិវឌេឍរបស់សិសេស

និសេសិត នៅសាកលវិទេយាល័យរបស់នាងយា៉ាងទៀងទាតន់ោះ កញ្ញា គង ់សរូតីា បន លើកឡើងថនិសេសិតជាចេើនឥឡូវនេះ ហាក់ មានទំនុកចិត្តលើការសិកេសា និងបទពិសោធ ជីវិតរបស់ខ្លួនជាងមុន បនា្ទាប់ពីបនបេឹកេសា និងចូលរួមជាមួយសមាគមនិសេសិតរបស់នាង។ កញ្ញាបនថ្លេងថ៖ «យើងបន សង្កេតឃើញថ និសេសិតហាក់ដូចជាបនផ្លាស់ប្តូរគំនិតរបស់ពួកគេ ហាក់ដូចជាកា្លា ហានជាងមុន មានជំនាញសង្គម និងចេះបត់ បេនជាងមុន នៅក្នុងការសិកេសា ដេលការ ផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះ គឺសាកលវិទេយាល័យតេមា្នាក់ឯងមិនអាចធ្វើបន»។

ការគាំទេនៅមានកមេិតការលំបកមួយទៀតសមេប់សមាគមនិសេសិត តាមសម្តរីបសក់ញ្ញាគង ់សរូតីា គកឺង្វះខាត ខាងការផេសព្វផេសាយជាសាធារណៈ។ កញ្ញា

បនឲេយដឹងថសិសេសនៅសាកលវិទេយាល័យមួយចំនួន មិនទាន់ទាំងដឹងថ មានសមា គមទាងំនេះផង។ នេះមាននយ័ថ សមាគម និសេសិតនៅកម្ពុជា មិនទាន់បនបញ្ចេញ សកម្មភាពឲេយបនទូលំទូលាយនៅឡើយ ទេ ឬកទ៏ទលួបនជោគជយ័នៅក្នងុការផ្តល ់ព័ត៌មានដល់និសេសិតសាកលវិទេយាល័យអំពី បេសកកម្ម នងិតម្លេជាស្នលូរបសខ់្លនួកម៏និទាន់់ដេរ។ សិកេសាខាងផ្នេកសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ រហូតដល់ឆ្នាំទី៣ ទៅហើយ កញ្ញាកេវ សូមាលី ជានិសេសិតអាយុ ២៣ឆ្នាំ ថ្លេងថ កញ្ញាមិនដេលបនឮអំពីសមាគមនិសេសិតនៅសាកលវិទេយាល័យរបស់នាងទេ។ កញ្ញា បននិយាយថ៖ «ខ្ញុំធា្លាប់បនមើលភាព យន្តបរទេសដេលនយិាយអពំសីាកលវទិេយាល័យ និងសមាគមនិសេសិតរបស់គេ។ ប៉ុន្តេ តាងំពចីលូរៀននៅទនីេះមក យរូដេរហើយ

ខ្ញុំមិនដេលឮអំពីសមាគមនិសិតេសនៅទីនេះទេ។ នៅបេទេសផេសេងទៀតមួយចំនួន គេតេងតេមានតំណងនិសេសិតចូលរួមជាមួយមន្តេី របសស់ាកលវទិេយាលយ័នៅក្នងុការសមេចចិត្តផេសេងៗ។ ជាឧទាហរណ៍ សាកលវិទេយា ល័យជាចេើន នៅសហរដ្ឋអាមេរិក មាន តំណងនិសេសិតនៅក្នងុគណៈកម្មការនាយក របស់សាលា ដេលអាចធានាបននូវតមា្លាភាពនៅក្នុងការសមេចចិត្តផេសេងៗដូចជារបៀបបេើបេស់ថវិកាដេលសិសេសបង់ថ្លេសាលាជាដើម។ បើសនិជាមានកហំសុឆ្គង សសិេស នងឹបនដងឹដេរពេះថ ពកួគេបន ចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការនោះដេរ ហើយការធ្វើបេបនេះមនិមាននៅឡើយទេនៅតាមសាកលវិទេយាល័យ នៅកម្ពុជាយើង។

លោកអេង លឹមហេង បេធានសមាគម និសេសិត នៅសាកលវិទេយាល័យភូមិន្ទនីតិ សាស្តេ និងវិទេយាសាស្តេសេដ្ឋកិច្ច បន និយាយថ សមាគមនិសេសិតរបស់លោក ដេលមានសមាជិកដល់ទៅ ១៣០នាក់ នេះ តេូវបនបង្កើតឡើងអស់រយៈពេល ៦ ឆ្នាមំកហើយ ដោយមានទសេសនវសិយ័ផ្តត ទៅលើការដោះសេយបញ្ហារបស់សិសេស នសិេសតិ។ សកម្មភាពទាងំឡាយដេលសមា- គមបនធ្វើរហូតមកដល់ពេលនេះ រួមមាន ការស្វេងរកឱកាសអាហារូបករណ៍ ការ រៀបចំសិកា្ខាសាលា និងកម្មវិធីជួបបេជុំគា្នា ជារៀងរាល់មួយខេម្តង។ កេពីសកម្មភាពទាក់ទងនឹងការសិកេសាទាំងនេះ សមាគមរបស់លោក ក៏បនបេឹង បេងរេអងា្គាសបេក់ដើមេបីយកទៅជួយដល់និសេសិតកេីកេផងដេរ។ រយៈពេលប៉ុនា្មាន ខេថ្មីៗ នេះ សមាគមរបសល់ោកបនចុះទៅ ខេត្តពេះសីហនុ នៅក្នុងដំណើរទសេសនកិច្ច សិកេសាមួយ ដើមេបីធ្វើការសេវជេវអំពីបរិសា្ថាននៅទីនោះនិងដើមេបីផេសារភា្ជាប់សិសេស

និសិេសតទាំងអស់ជាមួយនឹងការការពារបរិ-សា្ថានដោយសកម្មភាពរីសសមេមនៅតាមឆ្នេរសមុទេរបស់ពួកគេ។ ទោះយា៉ាងណលោក អេង លឹមហេង បន និយាយថលោកមិនបនដឹងទេថ តើសមាគម និសេសិតនៅបេទេសផេសេងទៀតគេផ្តតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបេធានបទអ្វីនោះ ហើយលោកកប៏នលើកឡើងដេរ អពំកីង្វះ ខាតសហបេតបិត្តកិាររវាងសមាគមនសិេសតិ នៅទូទាំងកម្ពុជា។និសេសិតនឹងមានកមា្លាំង កានត់េខា្លាំងនៅពេលដេលពួកគេធ្វើការរួមគា្នា ហើយសមាគមនិសេសិតក៏ដូចគា្នាដេរ។ លោកអេង លឹមហេង បននិយាយថ៖ «សមាគមនសិេសតិ នៅទនីេះភាគចេើនបន ពិភាកេសាអំពីបញ្ហាដេលទាក់ទងនឹងវិស័យអប់រំ ប៉ុន្តេពួកគេមិនទាន់សកម្មគេប់គេន់នៅឡើយទេបើបេៀបធៀបជាមយួសមាគមនិសិតេសនៅបេទេសផេសេងៗទៀតដោយសារតេបញ្ហាកង្វះខាងហិរញ្ញវត្ថុ និងការ យល់ដឹង»។ ក្នងុនាមជាអតតីតណំងសមាគមនសិេសតិ មកពសីាកលវទិេយាលយ័កម្ពជុា ដេលតេវូបន បង្កើតអស់រយៈពេល៤ឆ្នាំមកហើយនោះលោកឆេង សុវណ្ណកា គិតថ សមាគមនិសេសិត នៅកម្ពុជា ចេើនតេពិភាកេសាអំពីការរៀបចំវេទិកា ការផ្តល់ជំនួយ ការរៀបចំសិកា្ខាសា- លា ការបេកួតជជេកដេញដោល និងទសេសន កិច្ចសិកេសា។ លោកបនថ្លេងថ សាកល វិទេយាល័យនីមួយៗ គួរតេយកចិត្តទុកដាក់ផ្តល់ជំនួយផេសេងៗនិងការគាំទេផ្នេកហិរញ្ញ វត្ថុដល់សមាគមនិសេសិត។ លោកអេង លមឹហេង កប៏នលើកឡើងដេរ ថ ៖ «សមាគមនិសេសិត កាន់តេទទួលបន ការគាំទេ ពីសំណក់និសេសិតចេើនឡើងៗ ហើយ។ នេះបងា្ហាញថពួកគេកាន់តេមានភាពកា្លាហានជាងមនុ ហើយកពំងុចាបផ់្តើម ចូកលរួមក្នុងសង្គមទាំងអស់គា្នាហើយ»។បេសមេួល លឹម ផល្លា

8 THE PHNOM PENH POST january 6, 2010

ខ្ញុំ ចង់ ទៅរៀន នៅ

និសេសិតចេញពីអគារ DMC នៅសាកលវិទេយាល័យភូមិន្ទភ្នពំេញ។ រូបថត ថា ពិសិដ្ឋ

ដេប៉ាតឺម៉ង់បេព័ន្ធផេសព្វផេសាយ និងសារគមនាគមន៍

សមាគមនិស្សិតនឹងជួយរួមកមា្លាងំនិស្សិត...

កេមុនិសេសិតធ្វើការតវ៉ាកាលពីពេលថ្មីៗ កន្លងទៅនេះ។ រូបថតហេង ជីវ័ន