franciscanen.nl

356

ja argang 8 | se p te m be r /ok tobe r 2013 | numm e r 5

Benoemingen

Franciscus en vluchtelingen

Dicht bij mensen

G a r d i a a n s e n f u n c t i o n a r i s s e n

f r i t s t e r K u i l e

G e s p r e K m e t t h e o v a n a d r i c h e m

Foto omslag:

Beeld van Franciscus bij het

minderbroedersklooster in het plaatsje

Santa Maria degli Angeli bij Assisi.

Franciscanen.nl is het tweemaan­

de lijkse contactblad van de minder­

broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek

op de hoogte te brengen van het

franciscaanse denken en doen.

Oplage: 6500.

Abonnement:

Gratis aan te vragen via

tel.: 030 2324080 en e­mail:

provincialaat@franciscanen.nl.

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding

van de onkosten zijn welkom op

rekeningnummer 41.62.44.181

t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde

der Minderbroeders, Utrecht.

IBAN: NL52ABNA0416244181

Redactie:

Ton Peters ofm (hoofdredacteur),

Peter van Zoest (eindredacteur),

Joost van Heijst (redactiesecretaris),

Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm,

Ton van Oosterhout ofm.

Ontwerp en drukwerk:

ART= ontwerp­ en reclameburo

www.art­is.nl

Contact:

Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13,

3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080,

e­mail: redactie@franciscanen.nl,

website: www.franciscanen.nl.

ISSN 1871­7217 ­ TNT reg.nr. 135658

2

Wees geprezen, mijn Heer,

door broeder vuur

door wie Gij voor ons de nacht verlicht;

en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk.

Zuster krekel ...

v o o r a f

Met een zekere regelmaat mocht ik als pastoor van de Hartebrugkerk te Leiden leerlingen van het voortgezet onderwijs in die kerk rondleiden. Ik begon me dan voor te stellen als franciscaan, als een volgeling van Franciscus van Assisi. En als ik dan vroeg of ze wisten wie die Franciscus was, dan was het antwoord - op een enkele uitzondering na - “nooit van gehoord”. Dan maar vragen of ze wisten wanneer het Werelddierendag was. “4 Oktober”, was het antwoord. “Mooi”, was mijn reactie, “dat is de feestdag van Franciscus”. “Oh, die van de vogels”, wisten ze dan ineens.

Daarmee was de brug geslagen naar de eerbied die Franciscus had voor de schepping. De dieren noemde hij zijn broeders en zusters; zij waren immers - evenals de mensen - door God geschapen. En dan het Zonnelied: broeder zon en zuster maan, broeder wind en vuur, zuster moeder aarde ...

Stil werden ze toen ik het verhaal vertelde over zuster krekel, zoals dat in Herinneringen aan broeder Franciscus staat opgetekend: “Op een dag kwam Franciscus zijn cel uit en zag op de tak van een vijgenboom vlak bij zijn cel een krekel zitten, zo dicht bij dat hij haar met zijn hand kon aanraken. Hij strekte zijn hand naar haar uit en zei: ‘Kom eens bij mij, zuster krekel!’ Dadelijk ging de krekel op de vingers van zijn hand zitten. Met een vinger van zijn andere hand begon hij haar te strelen en zei: ‘Sjirp, zuster krekel!’ De krekel gehoorzaamde meteen en begon te sjirpen. De zalige Franciscus voelde zich er erg gelukkig mee en hief een lofzang aan ter ere van de Heer.” Hopelijk kunnen wij nog lang krekels strelen en dankbaar genieten van Gods schepping.

Ton Peters ofm

Woorden van Franciscus

3

a c t u e e l

In aansluiting op het driejaarlijkse provinciaal kapittel van de Nederlandse franciscanen, dat van 21 tot en met

24 mei bijeen kwam in Denekamp, heeft het bestuur op 22 augustus een aantal nieuwe gardiaans en functiona-

rissen benoemd. Het kon daarbij gebruik maken van enig voorwerk, verricht door de oud-provinciaal Jan van den

Eijnden. Zijn opvolger, Rob Hoogenboom, bracht diezelfde dag de broeders hiervan per brief op de hoogte.

“We zijn blij”, zo schrijft hij, “dat we veel van het ‘ideale plaatje’ dat ons voor ogen stond toen we gingen kijken naar de bezetting van de communiteiten, van posten die vervuld moesten worden, hebben kunnen realiseren. Dat dankzij de openheid die ik overal ervaren heb, om heel serieus vragen en voorstellen van onze kant te overwegen.”

UitdagendDe provinciaal wijst erop dat het bestuur zich bewust is van de spanning die kan optreden bij het polsen van broeders voor bepaalde func-ties. Het is “de spanning tussen onze zending en ons leven met elkaar en onze zorg voor elkaar. Broeders die betrokken zijn bij de zen-ding naar buiten heb ik niet als eerste gevraagd om taken binnen onze eigen gemeenschap te vervullen. Dat hangt samen met de wens om als gemeenschap zichtbaar te maken waar we voor staan en wat ons bezielt en om aan mogelijke kandidaten te laten zien hoe rijk en uitdagend leven en werken als franciscaan kan

BenoemingenDe deelnemers aan het provinciaal kapittel in Denekamp.

zijn. Ook onze postulanten moeten een inkijkje kunnen krijgen in het leven en werken van medebroeders; ze moeten kunnen meemaken hoe broeders in pastoraal of diaconie of andere terreinen werkzaam zijn.”

VertrouwenBij de herverdeling van taken is vooral gekeken naar de samenstelling van de communiteiten in Amsterdam en in Megen, “plekken die voor de toekomst van belang zijn”, aldus de provinci-aal. Broeders die actief zijn in het pastoraat is de kans gebonden om door te gaan met hun werk. Aan andere broeders werd gevraagd hun vertrouwde plek op te geven en te verhuizen. Deze laatstgenoemden “hebben niet alleen maar gekeken naar hun eigen belangen, maar de belangen van onze broederschap zwaar laten wegen bij hun beslissing. Die ervaringen hebben mij als nieuwe provinciaal goed gedaan en versterken mijn vertrouwen in de toekomst van onze provincie”, besluit Rob Hoogenboom zijn brief.

Voor de negen communiteiten zijn de volgende gardiaans benoemd: Lars Frendel (Amsterdam); Piet Bots (Delft); Theo van Adrichem (Megen); Henrik Roelvink (Nijmegen); Herman Piek (Utrecht); Mattie Jeukens (Valkenburg); Leo van Ulden (Warmond); Gerard Heesterbeek (Weert); Jan Kortstee (Wijchen).

Als functionarissen voor verschillende aandachtsvelden zijn benoemd: Wim Pot (econoom); Jan van den Eijnden (secretaris vorming en studie); Hans van Bemmel (postulantenmagister en coördinator Gerechtigheid, Vrede en Eerbied voor de Schepping); Gerard Heesterbeek (secretaris missie en evangelisering); Piet Bots (animator voor de missies); Theo van Adrichem (coördinator Franciscaans Jongerenwerk); Ton Peters (coördinator publiciteit).

Ton Peters ofm

i n t e r n at i o n a a l

4

De ministers provinciaal van Europa hebben vorig

jaar een document gepubliceerd over migratie in

Europa met pastorale richtlijnen voor individuele

broeders en communiteiten. Het schrijven werd

onlangs in verschillende talen ter bespreking naar

de provincies gestuurd. In Nederland is het onder de

aandacht van de broeders gebracht. De Engelse titel

ervan luidt: ‘Guidelines for ofm pastoral work with

migrants in Europe’. Een samenvatting.

Paus Franciscus ontmoet migranten ti jdens een bezoek aan het Italiaanse eiland Lampedusa op 8 jul i 2013.

Migratie is een wereldwijd verschijnsel. Eén van de oorzaken hiervan is gelegen in een ongelijkheid tussen landen en een ongelijke verdeling van de goederen van de aarde. Mensen trekken weg uit hun land omdat er elders sprake is van betere levensvoorwaarden dan in hun eigen land, waar ze nauwelijks kunnen overleven. West-Europa is een van de rijkste gebieden van de wereld en het is dan ook logisch dat miljoenen migranten, vluchtelingen en asielzoekers hier hun heil komen zoeken. Het verlaten van huis, familie, vrienden, cultuur is een groot avontuur, dat vaak gepaard gaat met veel ellende.

Vreedzaam delenHet behoort tot de zending van de kerk om zich voor migranten in te zetten. In het licht van de franciscaanse spiritualiteit verkondigen wij de waarden van het samenleven als broeders en zusters, en van de gastvrijheid. Voor Franciscus is niemand een vijand, een rivaal of een vreemde. Hij omarmt de melaatsen en - in hen - allen die buitengesloten zijn van de samenleving en hij besluit als pelgrim en vreemdeling te gaan leven. Franciscus vraagt zijn broeders hun leven vreedzaam te delen met de geringe en verachte mensen.

Respect en gastvrijheidDe kerk dient in haar zending in dienst van het evangelie steeds attent te blijven op de omstandigheden waarin migranten moeten leven en op de manier waarop ze door instellingen worden behandeld.

Zij moet hierbij haar profetische en kritische functie gestalte geven en tegelijk een klimaat van respect en gastvrijheid scheppen en uitwassen van discriminatie, vreemdelingenhaat of racisme bestrijden. De media kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Het interculturele gezicht van onze samenleving en de toenemende multireligiositeit die ontstaat door de komst van immigranten, moet christenen en franciscanen er toe brengen zich te verdiepen in deze aspecten en een inbreng te hebben bij het bevorderen van onderlinge vrede. Dit kan ook via bijvoorbeeld parochies en scholen; overal waar broeders leven en deelnemen aan het sociale gebeuren. Zij zouden onder meer kunnen samenwerken met instanties die zich bezighouden met rechtsbijstand, vorming of arbeidsbemiddeling, financiële ondersteuning bieden aan projecten voor migranten, interculturele en multireligieuze ontmoetingen organiseren en nauwer samenwerken met de Europese minderbroeders-provincies op dit terrein. Ook kunnen zij zich inzetten voor de bevordering van een eenvoudige levensstijl en een verantwoord omgaan met de schepping om bij te dragen aan het oplossen van problemen die leiden tot migratie.

Ton Peters ofm

Franciscaans pastoraat onder migranten

Franciscus en vluchtelingenHet ‘Jeannette Noëlhuis’ is een leefgemeenschap in Amsterdam Zuidoost, genoemd naar een vrouw, die al decen-

nialang in New York voedsel aan armen uitdeelt. Een kerngroep leeft samen met illegaal in Nederland verblijvende

mensen. Gebed en actie gaan hand in hand voor de vier kernleden, onder wie Frits ter Kuile. Franciscus inspireert

hem om dit werk te kunnen doen.

In de tijd van Franciscus werden melaatsen gemeden als de pest en uitgesloten van de samenleving. In onze tijd krijgen groepen vreemdelingen het stigma ‘illegaal’. Ze mogen niet meer deelnemen aan de samenleving, durven geen aangifte te doen als ze beroofd, afgeperst of mishandeld worden en kunnen geen huur- of arbeidscontracten afsluiten of zich verzekeren tegen ziekte. Iemand kan ook veel moeilijker terugkeren of verdergaan op zoek naar een goed leven elders. En als geïllegaliseer-de mens kun je elk moment worden opgepakt en voor onbepaalde tijd worden opgesloten.

Solidaire geestFranciscus doorbrak het isolement van melaatsen door hen op te zoeken. Dat was een zegen voor de melaatse en een vermaning voor de samenleving. In het Jeannette Noëlhuis proberen we gastvrij samen te leven met zo’n veertien mensen die het stigma

i n s p i r at i e

5

‘illegaal’ hebben gekregen. Dat het een zegen voor deze mensen is, komt meer door de bemoedigende en solidaire geest die er in huis heerst, dan door mij. Hoogmoed, afgunst en toorn blijken maar al te vaak zeer dicht onder mijn ogenschijnlijk vriendelijke oppervlak te sluimeren. Regelmatig heb ik het zelf niet door als ik iemand kwets of als ik onze vrijwillige armoede toch wel erg licht neem door iets nieuws te willen kopen terwijl er van dat ding nog talloze werkende exemplaren in de wereld wachten op hergebruik. Gelukkig wijzen mijn huisgenoten mij met liefdevol geduld terecht. Zo zijn wij elkaars hoeder. In de stilte van de kapel kan ook Franciscus mij hoeden als ik mij open stel voor een stukje uit zijn regel of vermaningen. Franciscus’ doorleefde woorden wijzen mij liefdevol maar haarscherp terecht en bieden tegelijk een lokkend perspectief tot navolging, met vallen en opstaan en overeind geholpen worden.

Pracht levenMijn vrouw noemt het Noëlhuis soms met zachte spot “jouw hobby” omdat het pro Deo is, ‘om niet’. Maar net als allen in huis doen ook wij het met kost en inwoning. En omdat er vaak West-Afrikanen bij ons wonen die het liefst alles frituren en wij om de beurt koken, is het ook nog eens menigmaal een echte vetpot! Mijn vrouw poetst huizen als witte werkster, dus figuurlijk is het niet echt een vetpot voor de kinderen. Maar het is een pracht leven en als ik het vergelijk met de levens van de klasgenootjes en hun ouders dan ben ik echt heel blij met onze (zeer relatieve) armoede, niet in de laatste plaats omdat onze ecologische voetafdruk minder zwaar is.

Frits ter Kuile

Info: www.antenna.nl/noelhuis

Afrikaanse vrouwen in de keuken van het Jeannette Noëlhuis (foto: Sophie Hinger).

d e b i n n e n k a n t

6

Dicht bij mensenOp 27 oktober 2012 ontving Theo van Adrichem (58) in

de Amsterdamse Mozes- en Aäronkerk de priesterwijding.

Anderhalve maand later werd de ‘Open Deur’ in de hoofdstad

gesloten. Theo was aan dit centrum voor diaconaal pastoraat

verbonden. Het kapittel van de franciscanen koos hem op 23 mei

van dit jaar tot vice-provinciaal van de orde in Nederland.

Drie recente gebeurtenissen die een stempel gedrukt hebben op

zijn leven. Maar er zijn nog andere ‘scharniermomenten’ die hij

als inspirerend heeft beleefd.

Aan het einde van zijn studie theologie aan de toenmalige Katholieke Theologische Universiteit Amsterdam deed Theo concreet ervaring op met het leven in gemeenschap. “Ik woonde in die tijd in de Derkinderenstraat bij de broeders van Oudenbosch, de plek waar nu onze communiteit gevestigd is. Omdat ze daar gingen verbouwen, kwam ik te wonen in een leefgemeenschap van theologiestudenten. Daar heb ik concreet ervaren wat het betekent om in een gemeenschap te wonen, heel bescheiden. Gebed, bezinning, begeleiding, groeien aan elkaar, uitgedaagd worden, delen met elkaar ... Ik heb daar drie jaar gewoond en ben tot de ont-dekking gekomen dat alleen wonen niets voor mij is, bijvoorbeeld als pastor in een parochie. Ik kwam in contact met de franciscanen aan de Jodenbreestraat in Amsterdam. Van daaruit groeide de aantrekkingskracht van Franciscus, die ik overigens al van huis uit had meegekre-gen met een oom als franciscaan en een tante als claris. Vanuit die ervaringen ben ik toen mijn noviciaat begonnen bij de franciscanen.”

Naar buiten tredenTijdens zijn noviciaat in de communiteit aan de Jodenbreestraat raakte Theo als vrijwilliger betrokken bij het werk van het Mozeshuis, gevestigd in hetzelfde pand. “Zo kwam ik onder

samenkomsten maak je met elkaar de weg van het leven naar de Schrift en van de Schrift naar het leven. Ik heb daar ervaren dat godsdienst iets is van alledag. Voor mij is die periode heel vormend geweest. Ook vanuit de ervaring en

meer in contact met mensen in de knel en aan de onderkant van de samenleving”, vertelt hij. “Ik heb daar ontdekt - en ook later door mijn betrokkenheid bij het oudewijkenpastoraat in Rotterdam Oud/Zuid - dat het voor de kerk zelf van belang is om naar buiten te treden. Een krimpende kerk heeft de neiging om zich alleen met interne zaken bezig te houden en dat is de dood in de pot. De kerk is wezenlijk missionair en zij zal haar zending naar buiten een gezicht moeten geven: dicht bij mensen staan. Achteraf ben ik me eigenlijk pas gaan realiseren hoe deze gedachten en deze werkwijze deel uitmaken van de franciscaanse spiritualiteit, zoals ook paus Franciscus zei: ‘er zijn voor alle mensen van goede wil’.”

BraziliëVan januari 1992 tot januari 1994 verbleef Theo in Brazilië. Hij woonde aan de rand van de stad in een communiteit van franciscanen. Hij heeft daar vooral gewerkt met bijbelgroepen. “De kerk daar bestaat uit vele vitale gemeenschappen, met een levendige liturgie. Op zondag kom je samen. Daar voed je je aan de bron, maar dat doe je ook in bijeenkomsten waarbij je aan de hand van schriftteksten komt tot daadwerkelijk geloven in het dagelijks leven. Tijdens die

7

in het besef dat ik deel mag uitmaken van een wereldwijde kerk en orde.”

UitdagingOp 27 oktober 2011 vond een interreligieuze ontmoeting plaats in de Mozes- en Aäronkerk te Amsterdam ter herdenking van de inter-religieuze gebedsdag voor de wereldvrede, 25 jaar eerder in Assisi, op initiatief van paus Johannes Paulus II. Theo was intensief betrokken bij de ontmoeting in Amsterdam, en de voorbereiding daarop, in samenwerking met de Sant’Egidio gemeenschap Amster-dam. “In de persoonlijke contacten met de ‘voorgangers’ van die diverse godsdiensten heb ik veel openheid ervaren. Maar ook dat er in de achterbannen nog veel te doen is. Ik ontdekte dat er een grote gevoeligheid ligt om samen te bidden; ook dat er over en weer veel misverstanden leven. Een interreligieuze ontmoeting als deze vraagt om een vervolg.

Wij zijn druk doende met de voorbereiding van een interreligieuze activiteit voor jongeren op 27 oktober in Amsterdam: ‘Expeditie vrede’. Voor ons franciscanen ligt op dit terrein een hele uitdaging!”

Priester“In de voorbije jaren was de gedachte aan priester worden weggeëbd. De laatste jaren ontdek ik echter op een intense manier de betekenis van onze christelijke geloofstraditie, bijzonder ook van Christus zelf, die onze armoede heeft willen delen. Dat gebeurt onder andere door bezig te zijn met de geschriften en levensverhalen van Franciscus.” Dat schreef Theo vorig jaar in de maart-editie van het interne contactblad Mediant van de franciscanen in Nederland. Hij voegde er aan toe: “Graag vier ik de sacramenten mee, ik hoef daar niet perse in voor te gaan. Maar soms en steeds vaker ontbreken er voorgangers,

Dicht bij mensenook binnen de broederschap. Omdat ik het belang daarvan erken en ervaar, wil ik me beschikbaar stellen voor die dienst. De bedding daarbij blijft de broederschap.” Zijn wijding door medebroeder-bisschop Hugo van Steekelenburg was daar uitdrukking van. “Een broederlijk gebeuren”, zo memoreert Theo de plechtigheid.

ToekomstTheo betreurt de sluiting van de ‘Open Deur’. Het centrum was een laagdrempelige kerkelijke aanwezigheid in de stad. Theo: “Met de sluiting is een duidelijk diaconaal en pastoraal gezicht van de katholieke kerk in Amsterdam verdwenen. De mogelijkheid om de kerk als een zuster- en broederschap te ervaren is daarmee op die plek verloren gegaan. Wat voor mij persoonlijk niet verloren ging, is te mogen en kunnen bemiddelen tussen mensen en God als de barmhartige. Dat heeft ook te maken met mijn gelofte van armoede. Die moet je niet alleen materieel verstaan. God heeft onze armoede gedeeld. Hij is nedergedaald om de ander te verheffen. Franciscus leeft ons voor dat armoede niet is het je ‘niet toe-eigenen’, maar ruimte scheppen in jezelf voor God en voor de ander.”Theo hoopt deze gedachten en ervaringen ook te kunnen blijven koesteren en in te zetten naar de toekomst toe, bij zijn dienst aan de broederschap, nu hij gekozen is tot vice-provinciaal. “Dienst aan mensen dichtbij en veraf blijft daarbij - in navolging van Christus en Franciscus - mijn drijfveer. Ik mag daarbij bouwen op het vertrouwen dat mij door de broeders is gegeven.”

Ton Peters ofm

Theo van Adrichem (rechts) kijkt met een medebroeder uit over de stadswijk in Brazilië waar hij werkte.

Giovanni heette hij. Hij stamde uit een adellijk geslacht. Maar dat was niet aan hem te zien. Hij hechtte er ook

geen belang aan. Tot zijn familiebezit behoorde een nogal steil en ruig gebergte. Daar raakte hij op een dag in

gesprek met Franciscus. Die stelde hem voor: “Wat zou je ervan denken als ik met mijn broeders dit jaar bij jou

in Greccio het kerstfeest zo komen vieren?”

Nou, dat wilde Giovanni wel. Hij liet onmiddellijk voorbereidingen treffen. De mensen uit zijn gebied zorgden voor fakkels en kaarsen. Er moest immers licht zijn in de donkere nacht. En toen stroomden ze toe, van alle kanten, de broeders en de mensen uit de hele streek. De nacht was helder. Bij Franciscus en zijn broeders kwam in dit uur het kerstevangelie helemaal tot leven. Een feest van vuur en licht werd het. De mensen die de fakkels hadden aangedragen, waren maar wat trots. Want ja, zonder het vuur dat zij hadden meegebracht was alles in het donker gehuld geweest. Vuur en licht!

Toen de broeders een kluizenarij wilden beginnen dichtbij de plek waar dat onvergetelijke kerstfeest was gevierd, hebben de dorpelingen een kookplaats voor hen gemaakt. Van toen af zaten de broeders hier bij elkaar rond het haardvuur. Hun blik werd gevangen door het spel van de vlammetjes die onophoudelijk heen en weer bewogen. Het vuur likte aan de houtstronken die de broeders aandroegen. Vaak dachten ze aan Franciscus. Hij had hun geleerd gelukkig te zijn met broeder vuur. Ze hadden van hem ook geleerd te zingen van broeder vuur, die met zijn schijnsel de nacht verlicht. Nooit raakten ze uitgekeken op het mooie en vrolijke spel van

de vlammetjes. Op koude avonden mochten ze de kracht ervaren van die warme broeder vuur. Hoe had Franciscus het ook al weer gezegd in zijn zonnelied? “Laudato si, mi signore, per frate focu, per lo quale enn’ allumini la nocte, ed ello e bello et iocundo et robustoso et forte.” “Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur door wie Gij voor ons de nacht verlicht; en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk.”

Maarten Lemmers ofm

Vuur

o v e r w e g i n g

8

Het minderbroedersklooster van Greccio, Italië.

d i e r b a a r

9

“Hé, dat lijkt Qumran wel!” Ik zag deze uit messing opgebouwde sculptuur hangen op het

atelier van een bevriende, uit Indonesië afkomstige, kunstenares. Ze was zo ingenomen met de

herkenning, dat ze deze meteen inpakte en me meegaf. Ik vind het mooi. Het is een kostbare

herinnering aan haar, maar ook aan een reis naar Israël, en wel van de plek die op mij

de meeste indruk maakte. Vanuit de verte, maar nog meer vanuit de hoogte, zag je de door

de wind geschuurde grotten liggen. De grotten waar in de vorige eeuw de Dode Zeerollen

waren gevonden. De grotten, die zoveel eeuwen deze

handschriften hadden verborgen en geconserveerd.

In dat weidse landschap, kaal en heet waarin ik me

maar nietig voelde, was het zoveel anders dan ik

me had voorgesteld. Daar voelde ik de mysterieuze

kracht van het verbond tussen hemel

en aarde, een tijdloze kracht

die talloze mensen

en ook mij heeft

bewogen en in

beweging heeft

gezet. Daarom heeft deze

‘Impressie van Qumran’

een bijzondere plek op mijn

kamer.

Frans Gerritsma ofm

Het minderbroedersklooster van Greccio, Italië.

MensenOp 27 augustus is Joachim oude Vrielink (33) zijn postulaat begon-nen in Amsterdam. Hij is werkzaam als onder zoekanalist op het Nederlands Kanker instituut. Jan ter maat (34) is zijn postulaat gestart op 28 augustus te Megen. Hij is werkzaam als verpleegkundig specialist. Op dezelfde datum is hans-Peter Bartels (25) zijn postulaat begonnen, eveneens te Megen. Hans-Peter is werkzaam als medewerker communi-catie bij het museum Jan Cunen en het Stadsarchief te Oss.

Op 2 september overleed op 92-jarige leeftijd te Belo Horizonte (Brazilië) FelIx NeeFjes. Hij was 73 jaar franciscaan en 67 jaar priester. Na zijn studie filosofie te Rome vertrok hij in 1950 naar de missie van Minas Gerais in Brazilië. Tot 1959 was hij docent filosofie van de fraters. Daarna was hij werkzaam als pastor op diverse plaatsen. Vooral op het terrein van de oecumene op het niveau van de bisschoppenconferentie heeft hij zijn talenten ingezet. In 1980 was hij generale visitator van de Nederlandse provincie.

Doorstart voor ‘Midden Onder U ...’Het bestuur van de Stichting Midden Onder U heeft bekend gemaakt het

uitgeven van liturgische teksten per 1 oktober 2013 te moeten beëindi-

gen. Het beleid van de Nederlandse kerkprovincie op het terrein van de

liturgie en de steeds verdere ontkerkelijking - met als gevolg onder meer

samenvoeging of opheffing van parochies en sluiting van kerken - heeft

geleid tot veel opzeggingen van abonne-

menten en tot een terugval in de verkoop

van de losse uitgaven. Daarnaast vertoon-

den ook de productiekosten al jarenlang

een stijgende trend.

Midden Onder U ... werd na het Tweede Vaticaans Concilie opgericht door de franciscanen in Maastricht om levensnabije en geëngageerde liturgieteksten uit te geven vanuit een franciscaanse spiritualiteit. Anderen hebben het overgenomen. Dankzij de inzet van velen heeft de uitgavenreeks een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de liturgie-praktijk in het Nederlands taalgebied.

Uitgeverij Stegraprint in Maastricht - die het drukken van de uitgaven van Midden Onder U verzorgde - gaat de draad opnemen, zij het in een andere vorm en onder een nieuwe naam: ‘In Uw Midden’. Meer informatie: ‘In Uw Midden’, tel. 043 3219687, www.inuwmidden.nl, info@inuwmidden.nl.

Hoe is te proeven of iemand leeft vanuit de franciscaanse spiritualiteit? Hiertoe neemt Willem Marie Speelman concrete verhalen uit het alledaags bestaan van acht mensen die leven in de traditie van Franciscus als vertrekpunt. Hij ontrafelt hoe in hun levenspraktijk franciscaanse waarden aanwezig zijn. Daarbij maakt hij gebruik van een leesmethode die nauw aansluit bij de geestelijke lezing, de lectio divina, van overwegend-biddend lezen. Op deze wijze nodigt Willem-Marie Speelman uit tot een nieuwe manier van luisteren en kijken naar het leven van mensen. Deze benadering kan tevens dienstig zijn bij geestelijke begeleiding. De auteur is verbonden aan het Franciscaans Studiecentrum in Utrecht.

Willem Marie Speelman, Levende franciscaanse spiritualiteit, een spirituele methodeUitgeverij Berne Media, Heeswijk 2013, 112 blz., € 16,95.

Levende franciscaanse spiritualiteit

1 0

n i e u w s

Franciscaans JongerentreffenVoor de veertiende keer vindt het Francis-caans Jongerentreffen plaats. Thema: ‘Ik geloof het wel’. Ontmoeting, workshops, theater en vieringen met andere zoekende-gelovige jongeren. Op zaterdagavond komt de blinde cabaretière Charlotte Glorie in het vernieuwde gemeenschapshuis ‘Acropolis’ van Megen optreden.Data 11-13 oktoberPrijs € 50,-

Laat de stilte sprekenLeef mee met de broeders en laat de stilte spreken: als je wandelt, bidt, mediteert, een boek leest of je dagboek schrijftlocatie minderbroedersklooster, MegenData 22-25 oktoberPrijs € 70,-

Maatschappelijke stageDe franciscanen in Amsterdam en Megen bieden mogelijkheden om je maatschap-pelijke stage in te vullen. In beide plaat-sen helpen we je een ‘levensboek’ van een oudere broeder te maken. Beleef in Amsterdam een middag over het milieu. In Megen kun je in het najaar appels en peren oogsten, een filmpje over het leven van de broeders maken, kerstkaarten recyclen en ‘keukenprinses of -prins’ worden. Informeer naar de mogelijkheden.

Franciscus-arrangementFranciscus zet mensen in beweging en dat gebeurt ook tijdens het ‘Franciscus-arrange-ment’ van 5-6 oktober. Na ont vangst op zaterdagavond, start om 20.00 uur een avond wandeling van ongeveer twaalf kilome-ter. Zondagochtend begint om 10.30 uur de ‘Franciscusviering’. In aansluiting op de lunch wordt de ‘Stoutenburglezing’ gehouden door Irene Dankelman. Data 5-6 oktoberPrijs € 45,- (donateurs € 35,-)

WereldmaaltijdDe vegetarische Wereldmaaltijd laat zien dat er meer dan genoeg voedsel is voor iedereen. De maaltijd zal voor een groot deel bestaan uit onze eigen biologisch geteelde producten. Tussen de gangen door wordt informatie gegeven over de wereldwijde verdeling van voedsel.Datum 16 oktoberTijd 18.00 uurPrijs € 15,-

InformatiemiddagAls je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis, moestuin en bos.Datum 27 oktoberTijd 14.00-16.00 uurPrijs gratis (gift wordt op prijs gesteld)

LA VeRNAFranciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling

FRANCISCAANS JONgeReNWeRk18-30 jaar

STOUTeNBURgFranciscaans Milieuproject

11

a c t i v i t e i t e n

Voor meer activiteiten in franciscaans Nederland: www.franciscaanseweg.nl

Informatie en opgave:Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdamtel.: 020 3467530e-mail: info@laverna.nlwebsite: www.laverna.nl

Informatie en opgave:Theo van Adrichem ofmKloosterstraat 6, 5366 BH Megentel.: 0412 465770 / 465780e-mail: fjwmegen@hetnet.nlwebsite: www.franciscanen.nl > jongeren

Informatie en opgave:Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburgtel.: 033 4945500e-mail: post@stoutenburg.nlwebsite: www.stoutenburg.nl

De inspiratie van paus FranciscusVriend en vijand werd geraakt door de naamkeuze en de eerste optredens van de nieuwe paus. La Verna en het Ignatiushuis organiseren een middag over de inspiratie van paus Franciscus.locatie Ignatiushuis, Beulingstraat 11, AmsterdamDatum 5 oktoberTijd 14.00-17.00 uurPrijs € 10,-

In gesprek met Meister eckhartMeister Eckhart (1260-1328) vond een nieuwe taal uit om over het goddelijke te spreken. Zijn benadering spreekt nog steeds tot de verbeelding. Behalve tekstlezing gebruiken we diverse werkvormen om zijn inzichten te vertalen naar ons leven.Data 28 oktober, 4, 11, 25 novemberTijd 19.30-22.00 uurPrijs € 45,-

StilteretraiteDeze weekretraite geeft je de gelegenheid jezelf te leren kennen in je relatie met God. Dat gebeurt in een sfeer van stilte. Het is de bedoeling dat je in deze week de stilte ook thuis zoveel mogelijk voortzet.Data 9-13 decemberTijd 10.00-16.00 uurPrijs € 100,-

f r a n c i s c a a n s J o n g e r e n w e r k

De eerste dag kwamen alle vrijwilligers al vroeg bij elkaar om de dagen goed te kunnen voorbereiden. De deelnemers arriveerden ‘s avonds en werden onthaald door sambaband Sambalanco. Zo kwamen we al snel in een Braziliaanse stemming. Na de opening werden we ingedeeld in groepjes. We spraken over een dierbaar voorwerp dat we van thuis hadden meegenomen. Voor mij was dat mijn ketting waar twee kruisjes aan hangen. Het één heb ik van mijn oma gekregen bij mijn eerste communie, het ander kreeg ik van een Spaans gastgezin tijdens de Wereldjongerendagen in Madrid.

De daarop volgende dagen kregen we diverse workshops van bisschoppen,

priesters of broeders franciscanen. Voor mij was de mooiste workshop de rondleiding in de Maria van Jessekerk door Dries van den Akker sj. Hij heeft lang op het Stanislascollege gewerkt als schoolpastor en weet alles van Delft. Het was leuk om naar zijn verhalen te luisteren. Zo vertelde hij waar de naam Jesse vandaan komt. Jesse was de vader van koning David. In een kapelletje van de kerk in Delft zag ik de stamboom van Jesse. Daarin zat ook David met een harp en middenin zat Maria met het kindje Jezus.

De mooiste catechese vond ik die van bisschop Antoon Hurkmans van ‘s-Hertogenbosch. Zijn lezing ging over hoop en verrijzenis. “De kern van onze

hoop is de verrijzenis van Christus.” Wat hij vertelde heeft mij ontzettend geïnspireerd. Vanuit deze hoop mogen wij leven en kunnen wij werken. In deelgroepjes spraken wij hierover met elkaar. De Rotterdamse bisschop Hans van den Hende had het over geloven en naastenliefde; hoe je in het geloof richting kunt geven in je eigen omgeving. e“Deel met elkaar kostbare herinneringen die met je geloof te maken hebben.” Dat deden we tijdens de prachtige slotviering uit Rio, die we volgden op tv. In 2016 zijn de volgende Wereldjongerendagen in Krakau, niet zover als Rio. Ik hoop daar zeker bij te mogen zijn.

Beatrijs Duijts

Van 25 tot en met 28 juli

werkte ik als vrijwilliger mee

aan het programma van

‘WjD@home’ in het stanislas­

college in Delft. naar de

Wereldjongeren dagen (WjD)

in rio de janeiro gaan, was te

ver en te duur voor mij.

Ik heb me in het nederlandse

‘thuisprogramma’ voor van

alles en nog wat ingezet,

zoals het voorbereiden van

het programma, de versiering,

de catering en voor allerlei

huishoudelijke taken.

Wereldjongerendagen in Delft