Forense(GALLEGO) USC

8/14/2019 Forense(GALLEGO) USC

1/59

Odontoloxa forense: a resolucin de problemas xurdicos mediante a aplicacin decoecementos odontolxicos

Odontoloxa legal: o exercicio da odontoloxa conforme dereito

Historia

1898 Oscar Amoedo: Lart dentaire en Medecine Legal marca a data de aparicin daodontoloxa forense

A parte legal mis recente porque nun principio haba pouca regulacin legal da relacinodontlogo-paciente.

A odontoloxa forense xorde para servir identificacin de individuos, pero tamn servepara a reconstruccin de feitos e valoracins de dano corporal

ODONTOLOXA LEGAL

Dereito existe en calquera sociedade como normas que rexen a vida en sociedade. comoun mandato que organiza as relacin sociais, unha regla de conducta humana como mediopara a resolucin dos conflictos humanos. Correspondndose coa materializacin dos ideaisda xustiza.

O conxunto de normas constite o ordenamento xurdico dun pas, que se caracterizaporque son necesarias para ordenar a vida en sociedade, son leis de procedencia estatal, sonde obrigado cumprimento ( cohercibilidade), son normas dictadas en sentido abstracto e de

mbito xeral. Algns autores cren que se caracteriza pola bilateralidade ( conflicto entredas partes)

Destas caractersticas obtemos que:

- os actos contrarios lei son ineficaces

- a norma debe ser promulgada

- as leis cumpren o principio de irretroactividade( non se aplican cara o pasado)

- a ignorancia das leis non excusa do seu cumprimento- a sancin s pode ser declarada pola autoridade xudicial

O Estado e a sa organizacin poltica

Espaa unha monarqua constitucional, un Estado democrtico. Sendo a Constitucin a leide leis e o rei o xefe do goberno.

1


2/59

un estado democrtico porque existe divisin de poderes:

- rgano para promulgar leis ( parlamento): poder lexislativo- rgano para executar as leis ( goberno): poder executivo

- rgano para resolver conflictos xurdicos : poder xudicial un estado de dereito porque o seu poder e a sa actividade estn regulados e controladospola lei:

- imperio da lei- divisin de poderes- legalidade da administracin ( a administracin est sometida lei)- dereitos e liberdades do cidadn deben estar garantidos

un estado das autonomas con gobernos autonmicos da mesma estructura de divisin depoderes.

As normas do ordenamento xurdico teen diferentes rangos:

- lei unha norma xurdica de procedencia estatal nun sentido amplo; pero no seusenso estricto unha norma xurdica estatal, de carcter primordial, promulgadapolo rgano do poder lexislativo

- Regulamentos: son disposicins establecidas polo goberno:

Real decreto: Consello de Ministros ou Goberno Orde Ministerial: comisin delegada do Goberno ou cada Ministro Resolucin: autoridades inferiores ministro

As leis estn sometidas recurso de inconstitucionalidade ( deben cumprir a Constitucin ).Os regulamentos teen un rango inferior que a lei, gardando as unha xerarqua que nonpode contradicirse

Dereito pblico- dereito privado

O dereito privado regula intereses particulares, e o dereito pblico regula a organizacinda sociedade e a actuacin do Estado, as coma a relacin Estado-individuo

O exemplo principal do dereito privado o dereito civil ( casamentos, nacementos,testamentos...) pero tamn o dereito mercantil( alugueres, ir odontlogo). Todos eles sonactos xurdicos ( porque teen trascendencia xurdica), para que sexan vlidos debe haberunha vontade exteriorizada por parte dun individuo capaz e exento de vicios ; debe ser unacto lcito e serio e en moitos deles requrese unha formalidade determinada ( px firmaescrita)

2


3/59

Cando o acto xurdico ilcito ( causa dano a outra persoa pero sen ser delictivo) estamosobrigados a reparar o dano, xa que somos responsables do acto; podendo ser unharesponsabilidade contractual ou extracontractual ( segundo existan vnculos anteriores ounon )

Dereito pblico, resltase principalmente o dereito penal, que se recolle no cdigo penal( 3 libros), como delitos ou faltas:

- libro I: disposicins xerais sobre delitos e faltas, as persoas responsables e as penas- libro II: delitos- Libro III: faltas

Art 1: Son delitos ou faltas as accins e omisins dolosas ( intencionadas) ou culposas( neglixentes) penadas pola lei; dicir un acto humano antixurdico tpico ( tipificado,descrito no cdigo penal), culpable ( intencionado ou neglixente), imputable ( debe ser unsuxeito capaz) e sancionado cunha pena.

Conductas ilcitas

Dentro das conductas ilcitas non o mesmo o ilcito legal que o ilcito civil.

O ilcito legal supn a aplicacin dunha pena:

- conducta digna de especial reproche por tratarse de ataques contra os valores mispreciados ( vida, honor...)

- previamente descrita ( tipificada) pola lei penal. Son delitos e faltas- os bens amparados son predominantemente pblicos

- a lei penal ten a finalidade de sancionar ou castigarO ilcito civil supn a obriga de indemnizar:

- comportamentos danosos, con sancin, por entenderse que lesionan un intersparticular, que consiste en impoer autor a obriga de indemnizar

- a responsabilidade civil ten unha finalidade reparadora

O proceso

un instrumento do Estado para que as reglas xurdicas atopen aplicacin efectiva

O proceso civil o exercicio dos dereitos:

- cando os conflictos xurdicos afectan a intereses privados- a actuacin do xuiz prodcese a instancia de parte ( parte que solicita axuda porque

se ve perxudicada)

3


4/59

A demanda leva a unha sentencia, ou ben se as partes se poen de acordo temos unhatransaccin; no caso de que intervea un mediador distinto do xuiz considrase unhaarbitraxe

O proceso penal a persecucin do delito:

- ver se o acusado culpable ( condena) ou inocente ( absolucin) do delito que selle imputa

- deber dos rganos xudiciais o proceder averiguacin do feito- acusacin pode ser un rgano do Estado ( Ministerio fiscal) ou particulares

A acusacin pon unha denuncia ( observadores) ou querella, logo realzase un sumario( investigacin ) para chegar a un xuzo oral ( oralidade e publicidade)

Estructura do poder xudicial

O Estado organzase territorialmente en municipios- partidos- provincias ecomunidades autnomasTribunal supremo Madrid

Audiencia NacionalTribunais superiores de xustiza Comunidade autnoma

Audiencias Provinciais Capital de provinciaXulgados de primeira instancia e instruccin Cada partidoXulgados do penalXulgados do contencioso AdministrativoXulgados do socialXulgados de menores

Xulgados de vixilancia penitenciaria

Capital de provincia

Xulgados de paz Cada municipio

a actividade do odontlogo chamado a colaborar nun xuzo, con peritaxes mdico-legais

a actuacin de asesoramento autoridade xudicial sobre aspectos de naturezacientfica, tcnica artstica ou prctica de interese para a resolucin dun caso. Todo istoest regulado na lei de enxuizamento civil (LEC) e na lei de enxuizamento criminal(LECr)

Segundo Montero Aroca: a proba pericial un medio concreto de proba, realizada porunha persoa con coecementos especializados ou tcnicos, que o xuz non ten, peroallea proceso

4


5/59

Medios de proba no proceso penal

- inspeccin ocular- probas documentais

- confesin- exame de testemuas- informe pericial ( con coecementos especializados)

Medios de proba no proceso civil

- interrogatorio das partes- documentos pblicos- documentos privados- dictame dun perito- recoecemento xudicial

Tamn se consideran medios de probas calquera reproductor de palabras ou imaxes, eoutros sistemas coma os informticos

Proba a demostracin da verdade dunha afirmacin, da existencia dunha cousa ou darealidade dun feito

Obxecto de proba a busca da verdade , da realidade dos feitos controvertidos

Peritos son persoas con coecementos especiais, con concurso requerido para ilustrar axuces ou tribunais

Informe pericial: medio para aportar os coecementos do perito

Peritos mdicos

En casos legais existen peritos que colaboran cos xuces, pero calquera persoa pode serchamada para esta colaboracin, e se non se est lexitimamente impedido non se podenegar.

Nos casos civs hai outra regulacin; no Colexio de profesionais crearase unha lista dexente disposta a actuar como perito. Non estamos obrigados se non queremos

Peritos e organismos dependentes da administracin de xustiza:

- mdicos forenses- instituto anatmico forense- clnicas mdico-forenses- instituto de toxicoloxa- instituto de medicina legal

5


6/59

Organismos dependentes do Ministerio de Educacin:

- institutos universitarios de medicina legal- departamentos universitarios de medicina legal

- escola de medicina legal ( ComplutenseOutros:

- real academia de medicina- colexios mdicos- sociedades cientficas da especialidade

Cualidades dun perito

- condicins naturais

- formacin bsica, terica e prctica- coecementos xurdicos

Segundo Gisbert as condicins naturais dun perito deberan ser:

- obxectividade- reflexin e sentido comn- xuzo- prudencia- imparcialidade- veracidade

Capacidade: posesin dos coecementos especializados de interese no proceso. Deben terttulo oficial correspondente nos procesos legais e, preferimos algun con ttulo nos civs

Lexitimado: nomeamento de forma legal, sen que concorra en causa de recusacin

Aceptacin

Deberes legais do perito

- acudir chamamento xudicial: comparecencia. Nos casos civs pode non actuar

pero no legal est obrigado, salvo que non tea os coecementos adecuados- xurar ou prometer actuar ben e fielmente nas sas operacins- peritar: elaborar un dictame de xeito correcto

Dereitos dos peritos

- ser informado de forma clara do obxectivo do seu informe- debeselle facilitar os medios materiais precisos

6


7/59

- recoecer os obxectos-persoas sobre os que tea que emitir o informe- tempo prudencial para deliberar e redactar as sas conclusins- honorarios

Desarrollo de probas periciais mdicas

Deben seguir varios criterios:

- cientficos: os relacionados coa odontoloxa- legais: seguindo unha normativa especfica- deontolxico: normas ticas do exercicio profesional

Informe pericial

un documento que debe redactarse cun estilo claro e sinxelo, contestandorazoadamente s cuestins que se nos plantexan. Debe ter unha forma determinada

- prembulo: datos do perito, autoridade ou persoa que solicita e obxecto da mesma- Descripcin de exames e probas practicadas, as coma dos resultados- Discusin razoada dos resultados- Conclusins

Este informe pode modificar substancialmente a situacin persoal ou patrimonial dunhapersoa

Criterio legal

A proba pericial debe sernecesaria, dicir que para que se solicite debe ser precisa tantoen material legal como en material civil, para axudar xuz.

No penal adoita solicitala o xuz por propia iniciativa pero en civil adoitan solicitala aspartes

As un perito que traballe no sumario deber presentarse no xuzo oral para realizar actosprovatorios nun caso penal

NOTA: nun proceso penal podemos ter consecuencias penais, civs ou ambas

Nomeamento dun perito

En casos civs pode facerse de acordos coas partes ou cando estas non se poan deacordo por sorteo.

O perito designado xudicialmente, antes de elaborar o dictame, debe manifestar seacepta o cargo. Daquela realzase o nomeamento

7


8/59

En casos penais, o nomeamento realzase directamente polo xuz instructor de oficio e ocargo de perito obrigatorio

Recusacin e tacha do perito

Para garantizar a imparcialidade concdeselles s partes a posibilidade de recusar perito

No proceso penal son causa de recusacin:

- parentesco por consanguineidade ou afinidade dentro do 4 grao civil- inters directo ou indirecto na causa ou noutra semellante- amistade ntima ou enemistade manifesta

No campo civil s poden ser recusados os peritos que o xuz nomea:

- pariente por consanguineidade ou afinidade dentro do 4 grao civil- ter dado anteriomente sobre o mesmo asunto dictame contrario parte recusante- enemistade manifesta ou amistade ntima...

Tacha dun perito: a outra parte perxudicada polo informe alega unha causa que desvirtao informe deste perito porque non imparcial. Dse para peritos designados polas partesnun proceso civil

Valoracin xudicial da proba

A proba valorada libremente polo xuz

No civil o tribunal valorar os dictames segundo as reglas da sana crtica, e no criminalo tribunal, apreciando segundo a sa conciencia as probas practicadas.

Non existe vinculacin do xuz dictame do perito

Responsabilidades do peritos

NO civil temos unha responsabilidade de tipo extracontractual o que por accin ousumisin causa dano a outro intervindo culpa ou neglixencia est obrigado a reparar o dano

causado

No penal o perito pode incorrer en:- delito de falso testimonio- delito de denegacin de auxilio xustiza- desobediencia grave autoridade ( px se non se presenta )- delito de falsedade de documentos

8


9/59

Criterios deontolxicos

A actuacin como perito incompatible coa asistencia mesmo paciente.

O perito debe comunicar o seu ttulo, a misin encomendada e por quen e se o paciente

se negara a ser examinado, o mdico renunciar a facelo.

a relacin profesional odontlogo-paciente. Debe inclur tres elementos:

- suxeito da accin: mdicos estomatlogos e odontlogos- delimitacin: caracter temporal- fins ou obxectos: prevencin, diagnstico, prognstico, tratamento, rehabilitacin

Debe axustarse a uns principios:

- perseguir o ben do enfermo- consentimento de ambas partes- libre decisin do paciente e do odontlogo- cientfico- tico- busca dos obxectivos da odontoloxa

Hai diferentes tipos de actos estomatolxicos:

- actos odontolxicos fundamentais: exclusivos do odontlogo , pex historia clnica,operatoria dental....

- actos odontolxicos auxiliares, pex prtese por un protsico...

- actos odontolxicos compartidos, pex un mdico pode tratar alteracins bucaiscomo parte dun proceso xeral

Este acto ten unha trascendencia xurdica, considerndose un contrato. Dende o punto devista xurdico diferente o exercicio pblico e o exercicio privado

O exercicio privado est regulado nun articulo do cdigo civil; un contrato dearrendamento de servicios e con caractersticas comns a outros contratos:- consentimento das das partes- consentimento para a prestacin dun servicio profesional- dereito a honorarios ou compensacin econmica- un contrato persoal, a maiora das veces un contrato informal ( non escrito),continuado ( de varios actos) e un contrato de medios, xa que o odontlogo est obrigado a

9


10/59

poer tdolos medios seu alcance para conseguir a finalidade proposta, anda que nonest obrigado a conseguilo.

Nalgunhas ocasins o contrato de medios, pasa a ser un contrato de resultados , pex endemanda esttica

Requisitos para o exercicio profesional

O exercicio profesional considrase que abarca actividades de prevencin, diagnstico,tratamento, rehabilitacin no campo das enfermidades dos dentes, boca, maxilares etecidos anexos

Hai uns requisitos xerais:

- posur a titulacin suficiente- estar inscrito nun colexio profesional

E uns requisitos particulares:

- posur a nacionalidade espaola ou dalgn pas a UE- estar dado de alta no imposto de actividades econmicas

Ordenamento xurdico da profesin odontolxica

obrigatorio colexiarse. A odontoloxa unha profesin colexiada, titulada e liberal

Faise referencia na constitucin s colexios profesionais e tamn aparece noutras leis

reforzando a obrigatoriedade de colexiarse

Exercicio ilcito da profesin

Intrusismo cando se realiza un acto odontolxico sen posur o ttulo, un delito: delitode intrusismo

O delito de intrusismo ( art 403) est castigado exercer sen ttulo. Este delito agrvasese o individuo alardea publicamente da cualidade de profesional

A falta de intrusismo fai referencia s individuos que din ser odontlogos pero sen

exercer

NOTA: o intrusismo forma parte das falsedades recoecidas no cdigo civil

O delito comteno con mis frecuencia profesionais auxiliares do odontlogo, pexprotsicos, hixienistas, mdicos, DUEs, farmacuticos...

10


11/59

Exercicio ilcito da profesin

- non estar inscrito nun colexio profesional: sancin pecuniaria ( multa e expediente)- non posur a nacionalidade espaola ou dalgn pas da UE: corrxese

simultaneamente colexiacin

- non estar dado de alta a efectos fiscais: multa

Competencias profesionais

Prevencin, diagnstico, prognstico, tratamento e rehabilitacin no campo dasenfermidades dos dentes, boca, maxilares e tecidos anexos

Prescripcin de frmacos, prteses e productos sanitarios

Os mdicos non poden:

- utilizar a denominacin de mdico especialista- exercer como tal- ocupar un posto de traballo como tal

Exercicio por conta allea

- Privado: existen sociedades de asistencia sanitaria- Pblico: seguridade social e servicios odontolxicos en Comunidades Autnomas

( estudios epidemiolxicos e de prevencin), municipios ( estudios epidemiolxicose de prevencin) e do Estado ( institucins penitenciarias, forzas armadas....)

Formas de exercicio profesional

Por conta propia rxese polos principios de liberalismo:

- libertade de eleccin de odontlogo- libertade de aceptacin por parte do odontlogo ( excepto urxencias)- libertade de instalacin, rexida por:

colexio normas municipais alta do imposto de actividades econmicas

autorizacin radiolxica- libertade de prescripcin ( con lmites cientficos)- libre entendemento en materia de honorarios

Est suxeito a tres tipos de disposicins legais:- cdigo civil- normas sobre traballadores autnomos- normas da organizacin colexial:

11


12/59

honorarios normas deontolxicas normas sobre instalacin

Sociedades asistenciais

Rxense por das clases de normas:

- campo de seguros privados- campo de asistencia sanitaria

O individuo contrata unha pliza por unha cuota; o profesional coa compaa pode estarcontratado ou cobrar por acto realizado

Sector pblico

Traballar na seguridade social ou para a administracin, ben como funcionario ou comocontratado

Asistencia urxente

Todo odontlogo ten a obriga de asistir inexcusablemente e de maneira inmediata spacientes que acudan con carcter urxente

Urxencia a necesidade de coidados odontolxicos inmediatos:

- aparicin sbita e inesperada dunha sintomatoloxa

- necesidade de asistencia en prazo breve para prever un posible dano- que o proceso patolxico tea tratamento coecido

A seguridade social clasifcao en:

- urxencias vitais- urxencias non vitais:

funcionais sintomticas

Segundo cumpramos os requisitos ou non teremos urxencias reais ou falsas

Problemas da asistencia urxente:

- prioridade na actuacin profesional- consentimento- continuidade da asistencia- regreso domicilio ( poer os medios para que volva casa)- morte na consulta ( reanimacin, chamar a ambulancia...)

12


13/59

En urxencias vitais non se precisa consentimento , pero pasado o momento da urxenciao acto entra dentro da normalidade

Historia clnica

Documento fundamental: descripcin ordenada, completa e precisa da relacin directa etcnica cos pacientes

- debe elaborarse sempre con carcter previo a un tratamento- debe realizarse de maneira indelegable por iniciativa do odontlogo- debe recoller os aspectos esenciais da relacin odontlogo-paciente; datos

importantes para o proceso do paciente

A sa finalidade asistencial, pero tamn: docente, investigador, epidemiolxico,administrativo, control de calidade

Debe ter uns caracteres xerais: integridade, claridade, precisin e brevedade

Aspectos legais e ticos das historias clnicas:

- regulamento 1972 da seguridade social e lei xeral de sanidade do 1986- capacidade legal para realizacin das historias: mdico estomatlogo ou odontlogo

- obrigatoriedade da prctica das historias clnicas

- aceptacin por parte do paciente

- identificacin do paciente- historia clnica e dereitos do enfermo

- propiedade das historias clncas: do titular da clnica ou da institucin sanitaria. Opaciente ten dereito a unha copia da historia.

- privacidade dos datos

- conservacin: un mnimo de cinco anos

Incluir sempre:- datos suficientes para a identificacin do paciente- mdico responsable- datos que identifiquen o proceso de atencin sanitaria- datos relativos proceso con tdolos datos dun individuo dentro da institucin ou

centro

Deben ser claramente lexibles e calquera informacin engadida ser datada e asinada

13


14/59

Trata de facilitar profesional a toma de decisins; son normas ticas para o exercicio daprofesin, que en conxunto constiten o cdigo deontolxico

Con principios normativos que gozan de universal aplicacin:

- beneficencia: primum non nocere e logo tratar de curar- autonoma: respecto pola persoa ( liberdade para decidir)- xustiza: px distribucin de recursos sanitarios, coma no caso dos trasplantes

O principio a seguir o non facer s demais o que non queiras que che fagan

O odontlogo debe servir paciente, comunidade e profesin

O 1 cdigo deontolxico en odontoloxa data de finais do sculo XIX con oitoartculos; moitas das normas ticas estn reguladas por leis ( actualmente) , dicir quepasan a ser normas de obrigado cumprimento

Problemas ticos mis frecuentes

- consentimento dos enfermos- secreto profesional e os seus lmites- investigacin en enfermos- trasplantes e implantes de rganos e os seus lmites ticos- ...

O art.10 da lei Xeral de Sanidade recolle os dereitos fundamentais dos enfermos, tantoen exercicio pblico como en privado:

1- dereito a repecto sa personalidade, dignidade humana e intimidade

3- confidencialidade

4- ser advertido en caso de proxecto docente ou de investigacin

5- informacin completa e continuada

6- libre eleccin e consentimento escrito, salvo en risco para a sade pblica, candonon estea capacitado ou en caso de urxencia

7- dereito a que se lle asigne un mdico

9- dereito a negarse tratamento, salvo risco para a sade pclica, cando non esteacapacitado ou en caso de urxencia

14


15/59

11- dereito a que quede constancia por escrito de todo o seu proceso

CONSENTIMENTO INFORMADO

Art 10.6 da Lei Xeral de Sanidade: dereito libre eleccin entre as opcins propostas polomdico, sendo preciso consentimento escrito para realizar calquera intervencin excepto:

- cando a non intervencin represente un risco para a sade pblica- cando non estea capacitado e nestes caso o dereito corresponder s familiares ou

persoas a el achegadas- cando a urxencia non permita demoras por poderse ocasionar lesins irreversibles

ou existencia de perigo de falecemento

Intervencins son actos mdicos que entraan risco para o paciente e acto mdico aquelaactuacin que non ten risco e non precisa consentimento, pex actos diagnsticos

Para dar consentimento unha persoa debe gozar de ( Art 12.61 CC)

- capacidade: a partir dos 18 anos, en menores sern os pais ou titores legais- titularidade- liberdade- obxecto- causa do consentimento- forma do consentimento- tempo do consentimento

A biotica nace en EEUU; primeiro ( antes 1914) haba un consentimento tcito polamedicina paternalista que se practicaba; logo pasouse a unha etapa de consentimentoexpreso pero non se fai referencia s formalidades; posteriormente pasouse consentimento informado e hoxe a informacin estndese a limitacins coas que podequedar

Cada evolucin citada dbese a unha sentencia xudicial concreta

Extensin da informacin previa consentimento

- alternativas diagnsticas ou teraputicas

- riscos que conlevan

- situacin clnica presumible no que quedar o paciente

- limitacins respecto xnero de vida, profesin...

- empregar linguaxe comprensible

15


16/59

- outorgar o consentimento por escrito

Lei 3/2001 de 28 de Maio CA Galicia

- O consentimento informado unha conformidade expresa do paciente, manifestado por escrito, previa obtencin da informacin adecuada para a realizacin dunprocedemento diagnstico ou teraputico que afecte sa persoa e que comporteriscos importantes, notorios ou considerables.

A prestacin do consentimento informado un dereito do paciente e a sa obtencin undeber do mdico

- A prestacin do consentimento deber recabarse polo mdico designado polo centrosanitario para a atencin do paciente ou polo que practique a intervencindiagnstica ou teraputica

- As vontades anticipadas sern incorporadas historia clnica

- Pdese outorgar o consentimento por substitucin: paciente incapacitado menor de idade ou incapacidade legal

- restriccin da informacin en interese do paciente: excepcionalmente de formamotivada e deixando constancia destas circunstancias por escrito, poderrestrinxirse a informacin en interese do paciente cando se lle ocasionar perxuizospara a sa sade

- Caractersticas da informacin previa consentimento habitualmente verbal e nalgunhas ocasins por escrito, naqueles actos

diagnsticos e teraputicos que entraen risco considerable informacin comprensible, continuada, razoable e suficiente darase coa antelacin suficiente a informacin ser obxectiva, especfica e adecuada procedementoO responsable de obter o consentimento o mdico

- Excepcins e lmites desta lei iguais que os da lei xeral

SECRETO PROFESIONAL

Obriga de confidencialidade que ten o mdico respecto s informacins que obtn doseu paciente durante a sa actuacin profesional.

un dereito do paciente, non do mdico

16


17/59

Afecta tanto natureza da enfermidade, coma a aquelas circunstancias recurrentes, quede revelarse poderan acarregar un perxuzo para o paciente

Hai dous tipos:

- secreto mdico compartido: transferencia de informacin entre persoal sanitario- secreto mdico derivado: transferencia de informacin a persoal extrasanitario, px opersoal administrativo. O responsable do cumprimento o mdico responsable

Durante moito tempo o secreto deba manterse sempre e baixo calquera circunstancia, perohoxe mis importante un ben social ( antes segredo absoluto e hoxe relativo)

A sa obrigatoriedade est recollida na lexislacin xeral e en diferentes artculos do cdigodeontolxico

Circunstancias nas que non debemos gardar o secreto profesional

- cando sospeitamos un delito, hai que dar parte xudicial

- ser chamado a declarar como testemuas ou peritos por un xuz penal

- comparecer ante a comisin deontolxica do Colexio

- ante unha enfermidade de declaracin obrigatoria

- cando exista risco de sade pblica

- emitir informes a outros facultativos ( secreto mdico compartido)- emitir certificados mdicos a peticin do paciente

Formas mis frecuentes de romper o secreto

- conservacin inadecuada das historias clnicas- entrega de documentacin a terceiros- entrega de receitas a terceiros- entrega de presupostos e minutas a terceiros

17


18/59

Capacidade ou obriga de responder dos nosos actos; asumir as consecuencias dos nososactos.

obriga que teen os diferentes profesionais ( odontlogo) de reparar, responder e resarciros danos que xeraran s pacientes como consecuencia das sas accins profesionais

Existe unha responsabilidade moral ( que o paciente non sabe que culpa do profesional) eexiste unha responsabilidade legal:

- penal: crcere, inhabilitacin- civil: sumas de dieiro- administrativa- laboral- corporativa

Causas que aumentan as demandas

- aumento da cobertura sanitaria- aumento do nmero de actos mdicos- faise unha medicina mis eficaz pero mis agresivo- evolucin do modelo asistencial, pasando de pacientes a clientes- influencia de pases con maior desarrollo econmico e sanitario (EEUU)- mala informacin dos medios a medicina actual pdeo todo- mala informacin do mdico paciente xurdir complicacins- posibilidade de obter unha substanciosa cantidade de dieiro mediante

indemnizacin civil

Incurrimento en responsabilidade penal

- pode cometer un delito actuando como mdico, pero sen exercer a sa actividadecurativa: falsedade na emisin de certificados prescripcin ilegal de drogas e estupefacientes experimentacin sen cumprir a normativa legal

- pode cometer un delito cando, exercendo a sa actividade curativa, realiza unhaconducta dolosa: lesiona consciente e voluntariamente seu paciente denegar a asistencia sanitaria abandoar os servicios mdicos estando de garda

- exercendo a sa actividade curativa, realizando unha conducta culposa ( senintencin): mala praxe

18


19/59

Tipos de conductas culposas

- imprudencia: asumir un risco superior permitido- impericia: falta de capacidade para determinar actuacin

- neglixencia: falta de dedicacin ou coidado

Requisitos do delito culposo

- demostracin dun fallo na actuacin do profesional- dano paciente- relacin de causalidade demostrada

Responsabilidade penal

Delito

- imprudencia grave: resultado de morte ( homicidio imprudente) por imprudencia profesional lesins graves por imprudencia profesional

- omisin do deber de socorro

Falta:

- imprudencia grave: lesins menos graves

- imprudencia leve: morte ou lesin

NOTA: lesins graves son as que danan funcins preeminentes ou rganos importantes

Responsabilidade civil

Obriga de reparar os danos que producira como consecuencia dos actos ilcitos.

Concrtase na indemnizacin de danos e prexuzos

Temos responsabilidade civil:- derivada da infraccin criminal ( civil + penal)- contractual: porque non se cumpre o contrato- extracontractual

19


20/59

Diferencias de culpa penal e culpa civil:

Culpa penal Culpa civilConsecutiva a falta ou delito Non hai falta nin delitoImplica a imposicin dunha pena Implica resarcimento econmico

mis grave mis leveCaracter estrictamente persoal Pode derivarse a terceiros

Outras responsabilidades

- Responsabilidade administrativa: funcionarios que deben cumprir unha normativa

- responsabilidade laboral: traballadores por conta allea

- responsabilidade corporativa

Actuacins profesionais que mis frecuentemente esixenresponsabilidades

- erros na extraccin- complicacins na extraccin- erros diagnsticos ( difcil que prosperen)- dor persistente consecutivo a diferentes tratamentos- transmisin de enfermidades- complicacins da anestesia- resultados non obtidos ( ampliacin do contrato de medios en odontoloxa)

- falta de consentimento, que se considera unha mala actuacin profesional- queimadura- uso inadecuado da radioloxa- intolerancias a medicamentos

Evitar demandas

- Ter una boa relacin co paciente

- ter bo nivel de competencia profesional e manterse actualizado

- evitar que o paciente tea sensacin de abandono

- mostrar compasin cara o enfermo

- evitar facer promesas de resultados

- non olvidar firmar o consentimento informado

20


21/59

- boa historia clnica, como proba dunha actuacin profesional correcta. Debe serobxectiva, precisa, completa, simultnea co acto mdico e lexible

- evitar facer comentarios gratuitos sobre a actuacin doutros profesionais

- secreto mdico en todo o persoal- evitar estrs e traballar contrarreloxo. Logo difcil, ante un tribunal, xustificar n

erro mdico apelando presin asistencial

- poer demanda ante paciente con queixas inxustificadas

Seguros de responsabilidade civil

Garanten:

- danos corporais s pacientes- danos corporais e materiais causados s seus clientes ou a outros terceiros- danos corporais s pacientes cometidos polos axudantes do seu servicio

Parte, receita, consulta, oficio, certificacin, taxacin, declaracin, informe

Parte

un documento breve mediante o cal se comunica un feito a unha autoridade ou pblico. Os mis importantes son:

- partes de lesins- partes mdico-forenses- partes de incapacidade temporal- partes de declaracin de enfermidade infecto-contaxiosa- partes de informacin pblica

Parte de lesins: un documento mdico-legal mediante o cal o facultativo d conta xuzde garda da asistencia prestada a un lesionado

Damos parte xudicial porque todo cidadn que tea coecemento dun delito, ten a obriga dedenuncialo

Emtese ante calquera paciente que atendamos nun servicio de urxencias ou na nosaconsulta e presente lesins consecutivas a: agresins, accidentes, intoxicacins, lesins deorixe dubidoso, morte de causa non natural....

Forma de realizacin; un documento sinxelo e conciso que debe conter:

21


22/59

- nome do lesionado- data e hora de asistencia- lesins presentes na explroacin- etioloxa das lesins segundo refire o lesionado- asistencia prestada

- tratamento prescrito- nome, nmero de colexiado e firma do facultativo- autoridade a quen vai dirixido ( Ilmo. Sr. Maxistrado-xuz de garda)

Receita

Documento a travs do cal se d a coecer a prescripcin teraputica, as como va,pautas e forma de administracin dos frmacos

Debe ser redactada con claridade e para que sexa vlida debe inclur:

- producto- duracin do tratamento- posoloxa- datos do mdico e do paciente- instruccin paciente- data e sinatura

Oficio

Medio habitualmente empregado para comunicarse por escrito con autoridades,corporacins oficiais, subordinados, etc...

Serve para transmitir noticias, pedilas, acusar recibo, remitir obxectos, etc

Inciase co tratamento que corresponda a quen se dirixe. Tres partes:

- prembulo: teo o honor de poer en coecemento de VS- corpo do oficio- frmula final: o que comunico a VS. Para o seu coecemento a efectos

conseguintes nome da poboacin, data e sinatura

Certificacin

Documento mediante o cal se da constancia dun feito ou feitos certos: certificacinsmdicas

Non vai dirixido a ningun en particular. Extndese sempre a peticin da parteinteresada

Se se falsifican os datos hai penas ( Art. 397 CP)

22


23/59

Extndese en impresos editados polo colexio

Consta de :

- prembulo: datos do facultativo- parte expositiva: precedida da palabra certifico- frmula final: e para que conste onde convea e a instancia da parte interesada,

expido o presente certificado en... seguido de localidade, data e sinatura

Declaracin

- exposicin verbal prestada baixo xuramento cando o mdico acta como perito encausas xudiciais

- considrase un documento

- ten carcter oficial, porque sempre supn mandato dun tribunal ou autoridade

- sempre se presta baixo xuramento, o que dispensa do razoamento cientfico antesdas conclusins

- as sas aplicacins son sempre de grande trascendencia

- estructura formal propia e caracterstica: prembulo do secretario prembulo do mdico exposicin dos feitos conclusins frmula final

Informe

Documento mdico-legal emitido por orde das autoridades ou a peticin departicularidades sobre a significacin de feitos xudiciais ou administrativos

Pode ser realizado por un perito ou unha corporacin cientfica

En apoio das conclusins deben darse probas do que substenta, razoandocientificamente os feitos

Consta de: prembulo relacin e descripcin dos obxectos acerca dos cales se debe emitir o

informe

23


24/59

operacins practicadas valoracin: discusin dos resultados conclusins frmula final

Consulta

un informe dos informes

Taxacin

Informe destinado a valorar os honorarios dos facultativos

Estructrase igual que outros informes

Actuacin mdico-legal mis propia de corporacins

a actuacin mdica dirixida a coecer as consecuencias que un suceso traumticodeterminado tivo sobre a integridade psicofsica e a sade dunha persoa, dirixida a obterunha avaliacin final que permita xulgador establecer a sa reparacin

A reparacin do dano persoal o resarcimento ntegro ( restablecemento total da sadeou indeminizacin)

A importancia emana da constitucin e do dereito positivo

A lesin corporal, pode ser dolosa ou culposa e de calquera etioloxa, e implica unharesponsabilidade

necesaria esta valoracin en:

- dereito penal: como delito de lesins, con responsabilidade penal- dereito civil: accidentes de trfico con responsabilidade civil- dereito laboral: accidente de traballo/ enfermidades profesionais

Tdalas persoas deben reparar o dano causado a outros ( un acto ilcito civil). Hai obrigascivs que nacen de delitos penais

Na nosa lei a reparacin do dano causado debe ser total ( integral), tanto patrimonial( econmico) coma extrapatrimonial ( perxuzo non econmico). No dano patrimonialinclese o dano emerxente ( px gastos mdicos) e o lucro cesante ( salario no percibido pordas de baixa)

24


25/59

Anlise mdico

Os puntos fundamentais son:

- importancia e alcance das lesins presentes ( no momento do exame)- relacin das lesins co evento traumtico ( imputabilidade)- prognstico da evolucin das lesins e secuelas

A imputabilidade o nexo causal entre traumatismo e dano sufrido

A peritaxe debe realizarse no momento de consolidacin, isto dicir coas lesins xacuradas ou establecidas as secuelas ( no momento no que non vai empeorar mis)

Criterios de imputabilidade mdica son:

- natureza adecuada do traumatismo para producir as lesins evidenciadas- natureza adecuada das lesins a unha etioloxa traumtica- adecuacin entre o lugar do traumatismo e o lugar da lesin- encadeamento anatomo-clnico- adecuacin temporal- exclusin da pre-existencia do dano- exclusion dunha causa estraa traumatismo

O nexo de causalidade pode ser:

- certo ou hipottico

- directo ou indirecto- total ou parcial

un nexo parcial aquel no que hai outras causas:

- estado incurrente ( px infeccin no momento do golpe)- estado anterior- predisposicin

Moitos autores establecen que o estado anterior pode ser fisiolxico ou patolxico, polo queinclen aqu predisposicin ( caracterstica fisiolxica)

O estado anterior un punto importante para que se fixe o perito, son estados quemodifican a lesin. A lesin pode actuar no estado anterior:

- activndoo- descompensndoo- acelerndoo- agravndoo

25


26/59

O perito debe informar sobre calquera lesin do individuo previa accidente; paraconsiderar isto:

- cal sera a evolucin do accidente sen o estado anterior?

- Cal sera a evolucin do estado anterior sen o accidente?- cal foi a evolucin do complexo estado anterior-accidente?

Parmetros susceptibles de valoracin

Patrimoniais

- gastos mdicos- gastos paramdicos- incapacidade temporal

- incapacidade permanente: secuelas

Reparacin civil: indemnizacin por incapacidade temporal naqueles suxeitos non inscritosno estatuto da poboacin activa ( nenos, ancins...)

O perxuzo patrimonial fai referencia dano emerxente e lucro cesante

A incapacidade temporal ( xenrica, toal, parcial ou profesional) vai dende o accidente ataque a lesin cura ou se estabiliza en forma de secuela ( consolidacin)

As secuelas constiten a invalidez permanente, que debe ser valorada en puntos para unha

indemnizacin econmicaExtrapatrimoniais

- dano temporal: quantum doloris- dano permanente:

perxuzo de afirmacin persoal ou perda de disfrute dos praceres da vida perxuzo esttico handicap...

Son susceptibles de valoracin aqueles danos certos, non s o dano actual senn tamn o

dando futuro, como incapacidade permanente

Consideramos perxuzos extrapatrimoniais:

- perxuzo fisiolxico- perxuzo de diminucin dos praceres da vida- perxuzo de ocio- perxuzo esttico

26


27/59

- perxuzo debido dor fsica- perxuzo debido a dor psquica- perxuzo xuvenil ( dano que afecta no futuro)

Valoracin do dano en odontoestomatoloxa

Ter presente que o paciente non busca curarse senn dieiro; e probablemente noncolaborar ou esaxerar os sntomas

hora de facer unha peritaxe hai que informar persoa, como, quen o solicita, en queconsiste, que se far coa informacin obtida...

Xeralmente faise nun periodo avanzado da lesin

I.- Exame de documentos: historia clnica completa con toda a informacin dopaciente

II.- Anamnese ( recollendo o referido polo individuo):

- filiacin- profesin habitual- circunstancias da lesin- tratamentos previos- historial dentario anterior- historial clnico xeral- dor dentaria- existencia de problemas mastigatorios

- outros problemas nas funcins dentariasIII.- Exame clnico: xeral, completo e metdico ( de fra a dentro)

- exame externo- exame de mucosa oral e estructuras peridentarias- exame de dentes- exame da oclusin- exame da ATM e cintica mandibular- exame da funcin gustativa- exame da funcin fonatoria

- exame da funcin mastigatoriaIV.- Rexistros: fotografas, moldes, radiografas, etcV.- Problemas mdico-legais:

- estado anterior- nexo de causalidade- duracin da incapacidade laboral temporal

27


28/59

- consolidacin- avaliacin das secuelas, alcance e repercusins

VI.- Informe sobre valoracin do dano

- prembulo: datos de perito e do que pide o informe- filiacin e documentos examinados- anamnese e exame clnico- valoracin mdico-legal das lesins- perxuzo causado lesionado- conclusins- valoracin das secuelas segundo baremo- frmula final

VII.- Valoracin segundo baremos

- identificacin- anlise de pegadas de mordida

28


29/59

- diagnstico e denuncia de malos tratos a menores- valoracin do dano corporal e trauma oral por accidente, neglixencia ou mala

prctica

proceso polo que se establece a individualidade dunha persoa, determinando aquelescaracteres que lle pertencen e fan del un ser nico e irrepetible

Identificar un cadver buscar ndices mdico-legais suficientemente slidos parapoder ser comparados cos caracteres fsicos coecidos dun suxeito desaparecido

Procedementos

- Recoecemento visual ( familiares amigos):

difcil aceptar a morte dun ser querido modificacins post-mortem cadveres desfigurados

- procedementos cientficos

Identificacin de vivos e cadveres recentes

Exame xeral:

- vestidos e obxectos persoais: px documentos- exame visual:

datos fisionmicos, px forma da cara ou fotos sexo peso aproximado talla idade sistema piloso: tamao, forma, cor caractersticas cromticas: cor da pel marcas particulares: cicatrices, tatuaxes....

- exame mdico: enfermidades detectables ( cancros, lesins raras) e tratamentosrecibidos

Pegadas dactilares :( DNI, fichas policiais)

- inmutabilidade ( frmanse nos 3 meses de vida intrauterina)- inalterabilidade

29


30/59

- variabilidade- posibilidade de clasificacin e arquivo

NOTA: no cadver acaban desaparecendo por putrefaccin

Unha pegada consta de lia basilar ( por enriba da flexura), ncleo e sistema marxinal. Paraque das pegadas casen deben coincidir en 17 puntos caractersticos ( puntos onde varan aslias). Para sacar unha pegada nun vivo empregamos tinta e rodamos o dedo, pero nuncadver mis complicado, podemos ter que recortar o pulpexo e mesmo cortar ligamentospara aumentar a flexibilidade

Exame radiolxico

Para comprobar con exploracins previas; vemos lias de fracturas. Pode levar a diferenciaridades ou sexo ( pelve)

Exame dentario

Identificacin xentica: o problema buscar material de comparacin

Cadveres antigos- restos cadavricos

- 1 podemos ter que determinar a especie: animal ou humana- facemos datacin dos restos: os delitos prescriben pasado un certo tempo- a identificacin individual debe basearse en idade- sexo- raza- hbitos ocupacionais

( nivel socioeconmico)

Principais circunstancias de identificacinSuxeitos vivos:

- nenos perdidos- ancins demenciados- amnsicos- impostores e simuladores- perda de documentos- establecer a idade para responsabilidade criminal

Cadveres recentes:

- accidentes colectivos: avin, tren, incendios- desastres de masas: terremotos , inundacins- vctimas deformadas: bombas, cremacins....

Esquelete e restos cadavricos:

30


31/59

- elevado ndice de putrefaccin- cadveres mutilados- restos arqueolxicos

Valor identificativo dos dentes

Extraordinaria resistencia a :

- putrefaccin- axentes traumticos- axentes fsicos e qumicos

Por isto son considerados a caixa negra do organismo

Extraordinaria variabilidade entre individuos, polo que son considerados as pegadasdactilares do cranio:

- 32 dentes con 5 caras- alteracins: conxnitas, naturais, traumticas- ausencias: nmero e posibles combinacins- tratamentos odontolxicos: nmero, localizacin, forma, materiais, etc

Formas de identificacin

- Reconstructiva ( caso John / Jane). Non existe presuncin de identidade:

non hai desaparecidos na comunidade

pode ser calquera persoa desaparecida no pas / mundo

Para identificar estreitamos o crculo de posibles vctimas determinando: especie, raza,sexo, talla, peso, idade, cor de pelo, profesin, hbitos...

- Comparativa / confirmatoria: sospeitas de identidade da vctima:

existen persoas desaparecidas atopronse documentos, etc

A identificacin srvese dun estudio comparativo de datos de cadveres ( postmortem) con

datos do suxeito vivo ( antemortem)

Informacin que subministra a odontoloxa forense

A identificacin comparativa importante no diagnstico individual se existen datos doindividuo

En identificacin reconstructiva a odontoloxa forense axuda a:

31


32/59

- diagnstico de especie, idade, sexo, raza...- orientacin sobre: profesin, hbitos, nivel socioeconmico, orixe xeogrfica

Recordo histrico

- Agripina: identificou a Loila por un incisivo roto

- Paul Revere, precursor da odontoloxa forense: Dr J Warren (1775), identificacinpor unha prtese

- Identificacin por pegada de mordida: banqueiro de San Petersburgo ( 1891) porpipa

- Oscar Amoedo, fundador da odontoloxa forense como ciencia : identificacin enincendio con 126 vctimas ( Bazar de la Caridad, 1897)

- Actualmente en desastres e accidentes colectivos, porque fallan outros mtodos

o conxunto de coecementos relativos morte e s alteracins que produce no corpo

Formas de morte:

- morte aparente ( chegando mesmo abolicin respiratoria e cardaca reversible, px

inmersins, fulguracins ...) morte real ( irreversible)

- morte natural ( evolucin biolxica normal), morte violenta ( producida por unaxente externo, habendo sempre algn tipo de responsabilidade , px homicidio ousuicidio ), morte sbita( esta rpida e inesperada, xeralmente en persoas xoves esen ningn problema de sade; adoitan ser mortes naturais . son interesantes porqueentran nas chamadas mortes sospeitosas de criminalidade polo inesperadas que son (px intoxicacins)

Diagnstico de morte

- diagnstico preciso por criterios fiables:

evitar enterramentos vitais tcnicas de reanimacin e mantemento de funcins vitais extraccin e trasplante de rganos vitais

- signos debidos cese das funcins vitais:

32


33/59

cese da funcin respiratoria: comprobmolo px cun espello cese da funcin cardaca: auscultacin, puncin cardaca directa... cese da funcin nerviosa: morte enceflica; este o criterio que predomina,

especialmente nos trasplantes de rganos

- signos debidos instauracin dos fenmenos cadavricos: reaccins e alteracinscaractersticos que indican que o suxeito est realmente morto

Fenmenos cadavricos

Cambios que se suceden no corpo sen vida dende o momento no que se extinguen os procesos bioqumicos vitais e o cadver sofre pasivamente a accin de influenciasambientais: enfriamento cadavrico, deshidratacin cadavrica, livideces cadavricas,rixidez cadavrica, espasmo cadavrico.

Son importantes para:

- diagnstico de morte certa- data da morte: tempo transcorrido dende a morte- posicin do cadver- manipulacin do cadver- circunstancias da morte

Enfriamento cadavrico

a perda progresiva de temperatura que sofre o corpo segundo cesan as diferentes

reaccins qumicas do organismo; pasando a ser un corpo poiquilotermo ( adaptacin temperatura do medio)

Prodcese dun xeito progresivo pero non lineal:

- 2-3 primeiras horas descende uns 0,5 C / hora- cada rpida pasadas as 3 horas- s 12 horas a perda mis lenta

O enfriamento vara coa constitucin da persoa, condicins ambientais e situacinsindividuais ( febre)

NOTA: unha temperatura menor de 20C non compatible coa vida

Deshidratacin cadavrica

Perda de auga por evaporacin, o que conleva perda de peso ( en adultos poucoimportante, pero en nenos e refn nacidos ten unha grande importancia).

33


34/59

Tamn se dan fenmenos oculares varios: opacificacin da crnea, manchas naesclertica...

Livideces cadavricas

Son acmulos de sangue en zonas declives porque cesar a forza do corazn o sanguesegue o fenmeno gravitatorio

Faremos diagnstico diferencial con hematomas porque nas livideces o sangue est dentrodos vasos ( incisin ou presin, ante o que desaparecen).

Contriben diagnstico de morte certa, data da morte ( na zona posterior do cuelloaparecen en ltimas fases da agona e van extendndose, non aparecendo nos puntos deapoio)

Ata 12-15 horas posible realizar as trasposicins das livideces

Tamn permiten coecer se o cadver foi mobilizado trala morte: livideces dobres ou endous planos ( s 12-24 horas)

Livideces paradxicas son aquelas que aparecen en zonas non declives, asociadas a mortespor asfixia ( fsicas, por gases...)

Rixidez cadavrica

Extrema rixidez tempo despois da morte, xa que inmediatamente hai unhas das horas derelaxacin muscular

Insturase de xeito progresivo en forma de onda; o 1 que se afecta principalmente amandbula e o orbicular das plpebras. moi difcil de vencer

Serve para establecer data da morte. En rixidez precoz pouco intensa e lenta e existevarias teoras para a sa produccin, pero resmense nunha alteracin bioqumica que seproduce no msculo ( cando se agotan glucxeno e ATP) e que perdura ata a putrefaccin

Tamn serve para saber a posicin do cadver

Espasmo cadavrico

un tipo de rixidez que se produce de xeito espontneo no momento da morte;hipercontractura no momento da morte que xeralmente se d en mortes con moita tensin,fulguracins , electricidade...

Pode afectar a todo o corpo ou parte. Fixa o cadver na posicin da morte. moiimportante o espasmo nos msculos da man en mortes por suicidio (se est apretando apistola con forza)

34


35/59

Evolucin do cadver

Procesos destructores do cadver

- Autolise: fermentacin anaerbica polos propios enzimas das clulas:tanatoqumica

A autolise importante porque toda a bioqumica do corpo en vida est alterada nocadver; hai que diferenciar procesos patolxicos.

A tanatoqumica importante para establecer a data de morte e para diferenciarprocesos normais no cadver

- putrefaccin : fermentacin ptrida de orixe bacteriano que evoluciona en variasfases:

periodo cromtico ou mancha verde, que asenta xeralmente na fosa ilacadereita, zona onde hai mis compoente bacteriana, a excepcin de afogadosonde pode atoparse a nivel do cuello. Esta mancha verde resultado daactuacin de sulfhdrico de orixe bacteriana sobre a hemoglobina,degradndoa

periodo enfisematoso: gases ptridos. Aparece s 2 das e ata as 2 semanas;os gases inchan o cadver a tdolos niveis, px protrusin ocular, circulacincadavrica, parto postmortem...

Fase colicuativa: eliminacin de gases , lquidos... aparece pasadas as 2semanas, o cadver comeza a expulsar gases , perfrase a epiderme; unhasituacin desagradable para realizar a autopsia neste momento ( olor ftido).En 8-10 meses prdese a maior parte de lquidos; poden quedar restosadheridos que se denominanputrlago

Fase de reduccin esqueltica: en 2-5 anos, acaba no periodo no que oorganismo queda reducido esquelete. A lei considera que xa non uncadver senn restos cadavricos

- Auxiliares de putrefaccin :

insectos ( fauna cadavrica): entomoloxa cadavrica que serve paraestablecer a data de morte e mesmo a causa, xa que os insectos actan encuadrillas de xeito ordenado

animais superiores

Procesos conservadores do cadver:

35


36/59

- Momificacin: rpida perda de auga que determina a detencin dos procesos deputreaccin. Espontaneamente en lugares clidos e moi ventilados. Aporta moitosdatos sobre a causa da morte e, a veces, facilita moito a identificacin. Pode ser totalou parcial, pero sempre supn unha reduccin importante de volume

- Saponificacin: a transformacin graxa de parte do cadver. Xeralmenteconsrvase menos parte do cadver

Investigacins realizadas sobre un cadver encamiadas estudio das causas de morte edas sas circunstancias

Tipos

- autopsias anatomopatolxicas ou clnicas: estudian alteracins causadas polaenfermidade en diferentes rganos

- autopsias mdico- legais ou xudiciais investigan:

a causa da morte nun caso xurdico ( morte violenta ou sospeitosa decriminalidade)

as circunstancias da morte data da morte identificar o cadver

Est regulada pola lei de enxuizamento criminal

AUTOPSIA MDICO-LEGAL

Ordnaa o xuz instructor do xulgado degarda, realzana os mdicos forenses ( ou no seudefecto calquera mdico que sexa chamado polo xuz con tal fin). Calquera odontlogopode ser chamado para colaborar na realizacin dunha autopsia oral

Tempos:

- levantamento do cadver: importante porque quedan indicios para establecer as

circunstancias da morte

- exame externo do cadver: tcnica mdica que se realiza nunha sala de autopsias;buscamos signos de identificacin, lesins relacionadas coa morte, evolucin dosfenmenos cadavricos, data da morte...

36


37/59

- exame interno sistemtico e ordenado: raquis- cranio- cuello- trax- abdome-aparello xnito urinario- extremidades ( polo menos sempre cranio, trax e aparelloxnito urinario)

- toma de mostras para anlises complementarias ( px tecidos, sangue para txicos,

ADN...) debemos cumprir sempre a cadea de custodia polo cal se conduce a mostradende a toma ata o laboratorio , garantindo que a mesmamostra, con seladoperfecto da mesma e con datos de cada persoa pola que pasou ata ter finalmenteunha almacenaxe correcta

AUTOPSIA ORAL

Tcnica operatoria para o estudio buco-dentario dun cadver con fins identificativos

Material preciso:

- material de proteccin: guantes, mascarilla, gafas, batas, botas, etc- instrumental: espellos, sondas, bisturs, pinzas, escoplo, serras...- luz adecuada e aspiracin- cmara de fotos- aparello de raios- material de impresin- material para tomar pegadas labiais, etc- recipientes para mostras ( saliva, etc)

Tcnica de autopsia oral sen extraccin demaxilares

- dificultades: atrepsia do orificio bucal e rixidez cadavrica

- protocolo:

fotografas de frente e perfil inspeccin meticulosa: tecidos brandos, dente ( ficha dental exhaustiva),

maxilares ( torus, quistes...) toma de impresins, modelos e rotular restauracins, lesins, etc radiografas

- precaucins: protexer estructuras bucais na apertura equipo de dous odontlogos : facer das exploracins e comparalas

Tcnica de autopsia oral con extraccin dos maxilares

Necesaria en caos que se vexa que poden quedar sen identificar

37


38/59

- fotos previas: aspectos especficos que logo se modifican, xa que pode haber unhaidentificacin do cadver por familiares posterior

- inspeccin previa- extraccin dos maxilares:

cadver: restauracin da morfoloxa facial, deixndoo similar orixinal eenchndoo con algodn ou gasas e suturar

maxilares:1.- radiografas + fotos + modelos2.- esqueletizacion e conservacin3.- inspeccin meticulosa4.- elaboracin de ficha dental post-mortem

Extraccin de maxilares:

- incisin lineal de comisura a trago- mtodo de Keiser- Nielsen:

incisin en ferradura 2cm por debaixo da base da mandbula seccin de insercins musculares externos da mandbula retraccin do colgallo seccin de plas mandibulares ou desarticulacin incisin en cara interna da mandbula ( separar insercins do chan da boca) incisin en vestbulo superior... retirar colgallo ata a base da rbita seccin de maxilar superior con serra elctrica, escoplo e martelo, tendo

coidado de manter os pices encher con algodn e suturar

Hai casos especiais:

- carbonizacin cadavrica: difcil acceso e importante fraxilidade, non temosconsideracins estticas que respectar, polo que facemos unha incisin enVtumbada coa apertura cara atrs, partindodas comisuras labiais

- estado avanzado de putrefaccin: proteccin persoal adecuada

- grande destruccin craneal ( atropelados, accidentes de avin...): debemos localizaros dentes e reconstruir o mximo de estructuras

Esqueletizacin

- ferver con ou sen deterxente- eliminar tecidos brandos manualmente ( raspando)- secado aire

38


39/59

- rotular - modelos, rotlanse e mrcanse as restauracins en diferentes cores

Interpretacin dos achdegos

- dentes ausentes: perda antemorten ou postmortem

- dentes rosados de xeito homoxneo, mis intenso na zona de cuello e raz. Creseque se debe hemoglobina que por aumento da presin da pulpa sofre unhaextravasacin. frecuente en cadveres mergullados ( plano mis declive que oresto do corpo con aumento da presin)

- efectos de tempo e terreo: afctanse principalmente o cemento e dentina, que se vanexcavando por microorganismos longo do tempo. Un pH cido indica peorconservacin, os cidos afectan de xeito drstico s dentes ( unmedio deocultacion de identidade

- efectos do lume e altas temperaturas, depende de:

temperatura acadada tempo curva de variacin trmica: lineal ( deshidratacin) ou exponencial ( estalo) exposicin directa lume ( indica maior afectacin)

NOTA: para a carbonizacin total precsase 1 hora a 800C ou 2 horas a 400C

Alteracins producidas nos dentes:

cambios de cor: confusin, podendo darse por efecto da calor ou por tincinstrala destruccin tisular, etc

aumento de fraxilidade: estado de coroas, fendas, etc perda de fluorescencia diminucion de tamao, torsin, etc

Alteracins producidas nas restauracins:

cambios de cor perda total ou parcial ( segundo punto de fusin do material), as po exemplo

o material mis sensible a amalgama ( 200C), logo os composites (500C)e finalmente as porcelanas (>1000CC)

Tcnicas de identificacin individual

39


40/59

- estudio de caractersticas morfolxicas:

tecidos duros: ficha dental, radiografas, fotos, modelos de estudios... tecidos brandos: pegadas labiais, rugas palatinas.

- estudios de caracteres xentico-moleculares ( requires persoal especializado eexistencia de mostras analizables, pex da pulpa do dente)

Diagnstico individual dun cadver

preciso para

- declaracin de falecemento ( Cdico civil) 10 anos dende a desaparicin 5 anos se o desparecido maior de 75 anos 2 anos se hai risco inminente de morte, px guerras, naufraxios, accidentes

areos...

Para declarar un desaparecido por morto hai que facer notificacins pblicas

- razns humanitarias e familiares- casos criminais: unha vctima non identificada con frecuencia supn un caso non

resolto

Ficha dental postmortem

Formato esquemtico de carcter legal, no que se rexistran as caractersticas bucodentaisdun cadver non identificado

Rexistro de datos (Recomendacins da Interpol):

- sistema de notacin FDI: como mtodo de estandarizacin para diferentesprofesionais

- indicar as caras do ente con iniciais maisculas: M,V,D,L e O- cdigo de cores para a restauracin:

negro: amalgama vermello: metais

verde: materais da cor do dente- dentes perdidos: antemortem: X postmortem: O

Debemos anotar:

- n de dentes presentes e ausentes e a causa das ausencias

40


41/59

- fracturas e caries dentais: tamao e localizacin- restauracins de operatoria: describndas- tratamentos protticos: modelos antemortem- tratamentos de conductos: materias, forma do conducto, radiografas antemortem- restos radiculares

- rotacins e malposicins dentarias- oclusin- tratamentos ortodncidos: modelos antemortem- patoloxa oral: lesins de mucosas, quistes, torus palatinos ou mandibulares...- estigmas profesionais: xeralmente mecnicos- determinacin de raza, sexo e idade: a raza precisa estudios antropolxicos

Fichas dentais antemortem

Dificultades de interpretacin: anotacins particulares, datos incompletos, erros...

De preferencia buscaremos a ficha do ltimo dentista que o tratou, anda que pode noninclur tratamentos previos

Erros sistemticos son por exemplo a confusin dun 6 con 7 ou 8, px no caso unhaexodoncia de 6 a idades precoces, polo que non un dato exclunte. S demostrable conradiografas

NOTA: a Interpol ten un cuadernillo de formularios para identificacins

Radioloxa dental

Aplicacins na identificacin individual:

- se existen radiografas antemortem: comparacin antemortem-postmortem

- se non existen radiografas antemortem: detectar detalles que escapan exploracin

As tcnicas empregadas poden ser extraorais e intraorais. Imprescindible ortopantomografae serie periapical completa, xunto cunha serie de aletas de mordida

Serven para o estudio de:

- dentes: nmero e situacin estado evolutivo anatoma: coroa, races, cavidade pulpar patoloxas: caries, enfermidade periodontal, fracturas restauracins: coronarias, ocultas

- so:

41


42/59

anatoma: patrn trabecular, senos, forames... patoloxas: quistes , tumores, tatuaxes de amalgama ( importantes porque

permanecen de xeito moi caracterstico), fracturas...

Comparacin de radiografas antemortem-postmortem

Similitudes

- non especficas ( de clase: tenas tdolos humanos): anatoma dental tpica,estructuras anatmicas normais, ausencia de 1 e/ ou 3 molar. Non seran datosexcluntes de individualidade

- especficas ( pola sa escasa prevalencia): anatoma inusual, dentessupernumerarios, retencin de dentes deciduos, tatuaxes de amalgama

Discrepancias ou inconsistencias

Hai algunhas explicables, que non exclen a identificacin, pex:

- temporais: cambios acontecidos trala radiografa antemortem. De todos xeitosseguir unha secuencia unidireccional ( dente san- cavidade- obturacin-...-exodoncia)

- tcnicas diferentes, px diferentes angulacins

Pero outras son incompatibles, exclundo a identidade

Hai que evitar erros por:

- materiais que non se ven radioloxicamente- quistes que varan detamao ( patoloxa reversible)- movementos dentarios ( ortodoncia, enfermidade peridontal...)

Prteses dentais

Ofrecen moita informacin:

- fixa ou removible

- materais- nmero e situacin de dentes substitudos- dentes piares- marcas identificativas particulares

Marcas identificativas en prteses e microdiscos dentais son elementos identificativosindelebles. Estn indicados en persoas con profesins de alto risco de morte violenta,minusvlidos, invidentes, cardipatas...

42


43/59

Existen diferentes mtodos:

- marcas en prteses: chapas metlicas, fresado, arame de ortodoncia, microdiscos...- microdiscos incrustados en molares ou premolares ( 16)

Hai limitacins xa que hai unha falta de normalizacin e xeralizacin e problemas ticospolo dereito anonimato

Modelos de estudio

Postmortem:

- se non se poden extraer os maxilares- rotular os tratamentos observdos- estudiaremos caractersticas dentais e rugues palatinos

Antemortem: se hai tratamentos protticos ou ortodncicos ( conservacin 5anos)

Fotografas

Postmortem: cavidade oral, dentes, prteses, pel e mucosas, marcas demordida, de frente eperfil

Fotografas en vida: vemos a existencia de caractersticas bucodentais apreciables e podenpermitir superposicin craneofotogrfica

NOTA: existen mtodos de modelaxe que partindo dun cranio permiten obter a estticafacial do individuo, non un mtodo odontolxico

Informe de identidade

- similitudes especficas- non discrepancias exluntes: identificacin positiva

- similitudes inespecficas- non discrepancias exluntes: identidade compatible, peronon especfica

NOTA: s precisaremos unha similitude moi caracterstica para dar coincidencia, pero e

xeral admtese que sern 12 coincidencias sen ningn contrasentido

- discrepancias excluntes ou inconsistencias irreconciliables: exclusin de identidade

Poden producirse falsos positivos e falsos negativos por parte do investigador, mis graveun falso positivo porque supn un caso pechado

Rugas palatinas

43


44/59

Rugosidades do padal estudiada por :

- palatoscopia: estudio xeral do padal para identificacin- rugoscopia: estudio particular das rugas

Caractersticas das rugas( similares s pegadas dactilares):

- son inmutables( non alterables por ortodoncia, exodoncia, etc)- permanentes ( dende o 3 mes de vida intrauterina ata a morte)- variedade infinita ( includos xemelgos univitelinos)

As limitacins son as mesmas de calquera tecido brando ( putrefaccin, poden perderse engrandes traumatismos...). Son mis resistentes que as pegadas pola proteccion bucal. Peronon existe un rexistro de rugas palatinas, salvo existencia de modelos antemortem.

Mtodos de estudio:

- inspeccin intraoral- impresins ( alxinato)- modelos de estudio- fotos intraorais- fotos de modelos- tcnicas especiais, px estereoscopia ( das fotos dos dous modelos e visin de cada

unha por ollos diferentes; se hai coincidencia vemos o relevo)

Hai mltiples sistemas de clasificacin

Queiloscopia

Estudio dende o punto de vista da identificacin, dos surcos do labio mucoso e as saspegadas ( sobre obxectos)

Caracteres identificativos dos labios:

- groso: delgados,medios, grosos- forma da comisura labial: horizontais, abatidos, elevados- surcos labiais: caracteres fenotpicos permanentes e diferentes ( salvo xemelgos

univitelinos)

O rexistro:

- sospeitoso a identificar: soporte especial de celofn e lapis de labios- papel- obxectos: revelador dactiloscpico

Diagnstico de especie

44


45/59

A.- mtodo anatmico: depende dos restos atopados, pex un so enteiro sera fcil, pero mis complicado cando son fragmentos ou un so dun feto

B.- mtodos histolgicos: cando aparecen fragmentos que non se identifican polo mtodoanatmico. A estructura histolgica humana diferente do resto dos animais ( px os

conductos de Havers)C.- Mtodos biolgicos: baseados na reaccin antxeno- anticorpo. Pdense aplicar adiferentes mostras biolgicas, px o tecido dentario por composicin anlogo entre protenassricas e dentinarias. Hai diferencias significativas entre os aminocidos das distintasespecies.

Estas reaccin antxeno anticorpo poden ser px a reacccin de Uhlenhut, nun tubo de ensaioponse un antisoro antihumano e a mostra a investigar ( extracto dunha mostra dentaria) areaccin de ambos lquidos forza un precipitado cando a mostra humana

O mtodo de Ouchterlony: hai unha placa de Petri; na parte central ponse a mostra aanalizar e arredor cvanse uns pocillos con diferentes antisoros de diferentes especies; estesdifunden e formarase un precipitado co antisoro da especie que sexa

Outros mtodos sriense de inmunofluorescencia ( anticorpos marcados cun elementofluorescente) ou inmunoelectroforese ( aplcanse cargas elctricas entre anticorpos eantxenos acelerando a reaccin)

Diagnstico de raza

Pode ser interesante en accidentes mltiples, para facilitar a identificacin individual.

Realzase con estudios do cranio, px proporcins entre medidas que constiten os ndicescraneais

Os dentes e maxilares teen un valor limitado. Podemos fixarnos en:

- forma da arcada- ndice dentario de Flower: [Lonx dt ( PM+ M) / distancia NA-BA ] x 100

microdontes < 42 : brancos ou caucsicos mesodontes 42-44 amarelos ou mongoloides macrodontes >44 negros e australianos

- variacins morfolgicas dentais: px incisivos en p ( mis frecuentes enmongoloides) tubrculo de Carabelli ( mis frecuente en caucsicos)

Determinacin do sexo

O diagnstico precoz limita as posibilidades de identificacin 50%

45


46/59

A fiabilidade:

- esquelete completo: 98%- so plvicos: 95%- cranio: 90%

- sos longos: 80%Dimorfismo sexual de maxilar e mandbula

Home MullerPadal Ancho e pouco profundo Estreito e profundoArco dentario groso FinoMandbula Grande e grosa PequenaCndilos fortes GrcilApfise coronoides Ancha e alta grcil

Isto dbese a factores hormonais e musculares

Dimorfismo sexual dos dentes:

- variacins no tamao dentario: mayores en homes- variacins no desarrollo dental: antes en mulleres- variacins en certas anomalas dentais: axenesias mis frecuentes en mulleres e

supernumerarios mis frecuentes en homes- variacins na composicin qumica

o valor do dimorfismo sexual dos dentes moi limitado, s d probabilidades. anda mis

limitado en nenos, porque non existen influencias hormonais nin trazos sexuaissecundarios. Para ter mis fiabilidade realzanse probas de laboratorio, con ADN dasclulas pulpares

Determinacin da idade

- cadveres: pistas para identificacin individual- vivos: ausencia de certificado de nacemento ( adopcins, etc). Sospeita de falsedade

de documentos; imputar responsabilidade penal

Determinacin da idade no feto

Os mtodos a seguir dependen do estado de formacin:

- histoloxa se non se iniciou a mineralizacin- radioloxa se hai mineralizacin ( 5 mes intratero)

No esquelete teremos unha serie de puntos de osificacin:

46


47/59

- 4 mes : comeza a mineralizacin con 5 puntos no maxilar e 6 na mandbula- 5 mes comeza a tabicacin alveolar mandibular- a trmino: signo de Billard ( 4 tabiques + 5 alveolos)

Nos dentes vemos a calcificacin dos xermes dentarios:

- comeza s 3-4 meses- 16 semanas incisivo inferior 1-1,5 mm de dentina- 6 mes hai 5 sacos dentarios en cada hemiarcada- no 9 mes hai seis sacos dentarios en cada hemiarcada

O erro probable dunha semana ( entre a semana 24 e o nacemento)

Determinacin da idade no neno

Polo esquelete:

- estudiando as fontanelas pola cronoloxa de peche- puntos de osificacin: con tboas de referencia- evolucin sea: desarrollo de procesos alveolares e desarrollo da apfise coronoides- ngulo da mandbula no refn nacido moi aberto, cando aparecen os dentes

pchase

Os dentes ofrecen mis informacin, pdese establecer se a morte foi intratero ou tralonacemento ( estudio histolxico)

Estes estudios se o cadver aparece s horas da morte, realzanse estudiando os pulmns

( existencia de aire que naceu vivo) , o problema que pasado certo tempo pode haberinterferencia cos gases da putrefaccin. Outros estudios basanse no estudio do corazn

No momento do nacemento existen tdolos dentes deciduos e o primeiro molar ( cspidemesio-bucal) que estn en formacin; no nacemento danse unhas alteracins metablicasmoi importantes ( adaptacin ambiente) isto d lugar formacin dunha lia incrementalen esmalte e dentina ( 90% dos dentes en formacin no nacemento). Existen outras liasincrementais en relacin a outros momentos

Para que a lia neonatal de Orban sexa visible temos que empregar:

- microscopa electrnica con nenos de 1-2 das- microscopa ptica con nenos de 2-3 semanas

A aparicin desta lia de Orban indica que o neno naceu vivo; pero o feito de que nonapareza tampouco descarta o nacemento vital

Outros estudios calculan o nmero de das que sobreviviu contando lias incrementais( frmase unha por da)

47


48/59

A idade segundo a denticin decidua e mixta segue unha cronoloxa; sendo mis til acalcificacin que a erupcin ( mis subxectiva) existen diferentes tboas que miden:

- inicio da calcificacin da coroa

- formacin completa da coroa- erupcin- formacin completa da raz- comezo da reabsorcin radicular- exfoliacin do dente

O erro probable ser de:

< 5 anos: de 2-4 meses5-12 anos: 1,5 anos> 12 anos: aumenta a variacin

NOTA: dentro dunha denticin adulta recoecemos unha boca mis adulta pola maioratricin e pices mis redondeados

Determinacin da idade en adultos

Pasada a erupcin as modificacins son pequenas e danse durante un longo periodo detempo. Podemos controlar:

- nmero de dentes- cor e fluorescencia: avellentamento amarillean ( por depsito de pigmentos, frmase

mis dentina)- atriccin: mis uso, pero tamn pode estar distorsdionado por outros factores( bruxismo, hbitos alimenticios)

- recesin periodontal: maior a mis idade- aposicin de cemento radicular- dentina secundaria na pulpa- translucidez radicular: segundo se avellenta formarse dentina mis compacta, polo

que vai variando a sa translucidez. Este parmetro o nico non alterado porinfluencias patolxicas. o relacionado mis fielmente coa idade:

- reabsorcin radicular

- dentina peritubular: mdese na dentina o dimetro dos tbulos dentinarios- aneis de cemento( similar s rbores) atopar a idade do cemento e relacionalo coaidade do individuo

Con todos estes mtodos podemos realizar mtodos combinados coma o de Gustafson.

Aparte destes mtodos existe un mtodo de anlise qumico: racemizacin dos aminocidos( diferente composicin qumica do dente segundo avellenta)

48


49/59

Mtodo de Gustafson

Valora seis parmetros en monorradiculares: atricin, recesin periodontal, dentinasecundaria na cmara, espesor de cemento, transparencia radicular e reabsorcin radicular.

Puntase de 0-3Total de puntos: An + Pn + Dn + Cn + Rn + Tn

Idade ( dercoecida ) = 11,43 + 4,56 x total de puntos

Problemas:

- destre o dente- influencia doutros factores sobre estes parmetros- erro de 4,5-5,5 anos

Racemizacin dos aminocidos

Coa idade dos aminocidos pasan da forma L forma D ( ismeros)

O cido asprtico o aminocido de maior velocidade de racemizacin: 0,1% ano; poloque o se emprega habitualmente

A identificacin coma un estudio cromatogrfico

Determnase en esmalte e dentina, especialmente en dentina porque mis rica enprotenas, temos maior volume, est protexida polo esmalte, polo que se conserva anda queexista atricin importante

Problemas da racemizacin:

- un proceso que depende moito da temperatura: aplicable a cadveres recentes e suxeitos vivos ( biopsia de dentina) non vlido para especimes histricos non vlido en cadveres expostos a altas temperaturas

Marca de mordida: a marca causada polos dentes, sos ou en combinacin con outraspartes da boca

Mordeduras:

- son lesins producidas presionar mediante os dentes en diferentes partes do corpo

49


50/59

- lesins contusas ou inciso-contusas acompaadas a veces de arrancamento, nas queo axente vulnerable son as pezas dentarias

Axentes

- humano: captulo importante na odontoloxa forense- animais: mamferos: cans, felinos, roedores, porcos, etc reptiles: serpes, etc peixes: tiburn, etc

Localizacin

- alimentos: queixo, maz, chocolate, etc- obxectos : lpices, boquilla da pipa, etc- pel e tecidos corporais: humano, animais

Figuras delictivas

- rias: como arma de ataque aparece en nariz, orellas meixelas, labios e espalda, oucomo arma de defensa que aparece en mans ( do agresor)

- delictos sexuais: sdicos heterosexuais: mans, glteos, cltoris, pene. Homosexuais: espalda, brazos, ombros, axila e escroto

- neno maltratado: en partes ocultas: trax, abdome, espalda e glteos ascianse a outras lesins

Orixe

- agresor - vctima:

sobre o agresor: lesins de defensa autolesins:

1.- involuntarias: situacins de moita dor, accidentes ( cadas, etc)voluntarias

NOTA: poden ser moi tiles na exclusin de posibles sospeitosos ( inocentes) . S enmordeduras moi tpicas e caractersticas se chega conclusin dun sospeitoso certo

Anlise dunha mordedura

50


51/59

Anlise da vctima:

- precoz: porque hai modificacin co tempo- exame visual: distinguir se hai marcas de dentes- mostras de saliva: antes de lavar a ferida empregamos un isopo estril empapado en

soro fisiolxico; envase nun sobre de papel, refrixrase ata que se manda laboratorio.

- modelos : da lesin da denticin ( por autolesin ou mordedura en sospeitoso)empregaremos unha silicona ( mellor que un alxinato) empregando algo quefuncione como unha cubeta para que a impresin da lesin non se modifique

- fotografas en branco e negro e en cor; sofren sempre unha distorsin: tipos de tecidos mordidos cambios de forma nas partes mbiles pasamos dunha imaxe tridimensional a unha bidimensional

magnificacin e / ou distorsin fotogrfica por todo isto debemos engadir unha escala ( rxida, autoadhesiva, ABFO2)

Anlise do sospeitoso

- Debe mediar unha orde xudicial ou consentimento informado escrito do individuoestudiado

- debe ser unha anlise precoz por posibles modificacins

- historia clnica con tratamentos recentes e fotos

- mostra de saliva ou sangue

- exploracin: tamao do arco, apertura mxima, desviacins posicins anmalas, mobilidades dentarias fracturas dentes ausentes

- modelos de estudio

- ceras de mordida: relacin intermaxilar

- marcas de mordida de proba, pex en maz

Comparacin

- superposicin de fotografas- modelo do sospeitoso

51


52/59

NOTA: as fotografas deben revelarse a tamao real

- superposicin de fotografas e impresins do sospeitoso ( px coma unhatransparencia enriba da foto) en acetato

- superposicin de fotografas e marcas experimentais- anlises mtricos

Conclusins

- identificacin positiva, cun elevado grao de probabilidade: coincidencia de menos4 ou 5 marcas

- posible identificacin positiva, compatibilidade pero non especificidade

- incompatibilidade: a marca de mordida non foi provocada polo sospeitoso

NOTA: en cadveres as lesins aparecen mis avanzadas e non hai reaccinhematolxica

Variada serie de violencias de que son vctimas os nenos de curta idade, e que podenconducir a un estado de subdesarrollo fsico e mental, con grande invalidez, e a veces, morte. Xeralmente prodcese dentro do seo familiar

Tipos bsicos

Activos ou por accin

- maltratos fsicos: contusins ( golpes, empurrns, patadas) feridas punzantes ou cortantes queimaduras ( comida quente, cigarrillos)

- abuso sexual- maltrato psquico ou emocional: coaccin, berros, encerros prolongados, etc. Non

existen signos obxectivos claros , polo que difcil de demostrar .

Pasivos ou por omisin

- carencias fsicas abandono, falta de alimentos ou vestidos neglixencia dental

- carencias afectivas ou abandono emocional

52


53/59

Tipos de lesins

- lesins cutneo-mucosas: hematomas: cabeza

feridas e contusins en diferentes estados evolutivos queimaduras

- lesins esquelticas: cabeza, extremidades, costelas, etc: fracturas espirais e en tallo verde dos sos longos ( espirais, pex torcer o

brazo con forza) fracturas mltiples en diferentes estados evolutivos

- lesisn viscerais: rotura de fgado, bazo, etc- lesins xenitais

Papel do odontlogo

- o 50% das lesins son a nivel orofacial- non intervn no tratamento de urxencia: non desconfianza- ve neno varias veces, longo do tratamento

Lesins orofaciais de tecidos brandos

- desgarros e hematomas pola introduccin brutal de obxectos na cavidade oral ou porgolpe directo:

frenillo labial ( en nenos de menos de seis meses ou maiores de 18 meses,porque o resto pode ser pola sa falta de pericia) velo e mucosa palatina frenillo lingual, lingua mucosa iugal e chan da boca

- equmoses e hematomas: meixelas, coiro cabeludo, palpebrais ou periorbitais bilaterais. Zonas de alopecia localizadas mesmo en diferentes partes do coirocabeludo

- queimaduras: por alimentos quentes, cigarrillos, custicos

- mordeduras: cabeza e cuello

Lesins orofaciais en tecidos duros

- traumatismos dentarios: fracturas, luxacins, avulsins

53


54/59

perda prematura de dentes temporais necroses pulpares de idade variables

- traumatismos alveolares: eliminacin de secuestros

ausencia de dentes

- fracturas mandibulares ou maxilares antigas: maloclusin, mala consolidacin

Signos orofaciais de abuso sexual

- ETS en lactantes e prepberes: signos de gonorrea chancro sifiltico tricomonas ou monoliase, etc

- contusin no padal posterior ou rexin sublingual, ou desgarro do frenillo lingualpor introduccin forzada do pene

Signos sospeitosos de neglixencia

- policaries rampantes- infeccins periodontais dolorosas non tratadas- hixiene bucodental deplorable- falta s citas co odontlogo

Deteccin polo odontlogo- signo de alerta: actitude do neno

triste, aptico, indiferente temeroso, aterrado, en actitude de defensa atencin extrema s movementos do dentista ( vixilancia xeada)

- lesins orofaciais: explorar neno interrogar sobre as lesins neno e s pais por separado; explicacins pouco

convincentes, ansiedade, agresividade sospeita elevada: demora de atencin mdica

Actitude do odontlogo

- prudencia: interrogar neno interrogar s pais

54


55/59

consultar con profesores, mdicos, asistentes sociais, etc

- denuncia: obrigatoriedade ( ART 259 da Lei de Enxuizamento Criminal). Nonconflicto con revelacin de secreto profesional

- valoracin pericial das lesins orais ( xuz)

A xentica forense sriese de coecementos xenticos para resolver problemas jurdicos.Existen diferentes tipos de pericia:

- investigacin biolgica de paternidade- criminalstica biolgica- identificacin

Antes das anlises de ADN a gentica forense analizaba protenas e antxenos eritrocitariose leucocitarios ( diferentes marcadores genticos)

Un marcador gentico permite caracterizar e formar grupos de persoas ( a mis variantesgrupos mis pequenos)

Isto limitaba o campo de actuacin, xa que se precisaba xeralmente sangue fresca e engrande cantidade

comezar (1985) a estudiar os polimorfismos do ADN atopouse que era un polimorfismohipervariable pola sa capacidade de individualizacin: pegada gentica

A proba do ADN

Emprgase ADN nuclear e ADN mitocondrial ( s en ocasins)

Unha das caractersticas da estructura do ADN a complementariedade dos nucletidos G-C, A-T

Comprobouse que o ADN mis interesante dende o punto de vista forense o ADN noncodificado ( non involucrado na formacin de protenas ) porque ten maior variabilidadeque o codificado

Dos 23 pares de cromosomas unha parte ser ADN codificante, pero a maiora ADN noncodificante. Dentro do ADN non codificante especialmente importante o ADN repetitivoe dentro deste o repetitivo en tndem ( 10% do xenoma)

No ADN repetido en tndem son de especial importancia os mini e microsatlites

55


56/59

ADN tndem unha secuencia repetida un nmero de veces seguidas.

Minisatlite: unha secuencia ncleo de 10-30 pares de bases

Microsatlites: secuencia ncleo de 2-6 nucletidos

Flase de locus VNTR cando nos referimos localizacin desta secuencia no cromosoma.Os microsatlites tamn se denominan STR ( short tandem repeat)

Estes marcadores comprtanse na transmisin como polimrficos, variables e cunhatransmisin mendeliana simple. Son moi mis polimrficos que as protenas antesempregadas

Para cada locus cada individuos ten dous alelos, un herdado do pai e outro da nai

A variacin est no nmero de veces que se repita a secuencia ncleo do locus. Polo quemoitas veces os mtodos de deteccin buscarn o tamao do locus

Mtodos de anlise do ADN

- sondas- reaccin en cadea da polimerasa (PCR)

Metodologa experimental ( Sondas)

A sonda un fragamento de ADN que se marca ( radiactividade, fluorescencia) empregadopara detectar a secuencia complementaria nun ADN problema. Con sonda analzanse osminisatlites

- extraccin de ADN- dixestin con enzimas de restriccin- electroforese

56


57/59

- transferencia do ADN a membranas de nylon- marcado con sonda- hibridacin- deteccin dos fragmentos hibridados- eliminacin da sonda hibridaza

- rehibridacin con sondas adicionaisOs minisatlites son moi variables e o estudio de catro permite identificar unha persoa.

Esta tcnica emprgase fundamentalmente en probas de paternidade ( precsase bastantecantidade de ADN, e estdianse minisatlites, dicir fragmentos bastante grandes)

Vantaxes das SPLs: detectan unha grande variabilidade

Vantaxes da PCR:

- anlises de mostras degradadas- cantidade mnima de ADN- sinxelo e rpido- anlise mis simple dos patrns

PCR

a sntese in vitro de millns de copias dun fragmento de ADN gracias enzima TACpolimerasa; precisando un ADN molde de partida, primers ou cebadores ( fragmentos deADN que limitan a zona de copia, seleccionando o ADN a copia, o locus que nos interesa)e nucletidos para formar novo ADN

En condicins adecuadas ( termocicladores) que varan a temperatura de forma precisa emoi rpida; xa que a rplica dse en tres fases a diferentes temperaturas:

- desnaturalizacin ( brese a fibra)- acoplamento dos primers: seleccin do inicio e fin da copia- extensin: unin de nucletidos complementarios fibra molde pola polimerasa

Temos as un aumento exponencial de fibras de ADN ( 30 ciclos aproximadamente) .podemos estudiar con este mtodo mini e microsatlites

Polimorfismos analizables con PCR:- ADN nuclear:

expresivo: HLADQA1 repetitivo: minisatlites, microsatlites, cromosomas X e Y ( anlise de

Forense(GALLEGO) USC

Documents

Transcript of Forense(GALLEGO) USC