for increased cattle and beef arketing M froM the northern ...
6
June 2012 51 P O Box 38 WINDHOEK Namibia Tel +264 61 - 275 830 Fax +261 61 228 310 Email [email protected] www.nammic.com.na Meat Board of Namibia Background: The Meat Board, after the abolish- ment of the Veterinary Cordon Fence Task Force, resolved to draft a Master Plan to guide role player activities in the Northern Communal Ar- eas towards a joint goal of increasing cattle and beef marketing from the NCA. Agra Cooperative in consultation with role players conducted the study and presented the findings below. Major Findings Total off-take of cattle was estimated to be 8,17% in 2 000; today it is estimated to be around 9,5%. Government extension services have limited ca- pacity to support livestock farmers to become commercially oriented cattle producers. Although considerable progress has been made in improving livestock marketing infrastructure, considerable gaps still exist. The demand for production inputs like genetic material, feeds, licks and veterinary medicines increases while supply remains limited. Rangeland condition and productivity are gen- erally very poor. Farmers’ associations are poorly organised at lo- cal level in the NCA and are not much involved in supporting their members in improved pro- duction and marketing. Many households own only small numbers of cattle. Around 38% of cattle herds consist of cows, and the average calf-to-cow ratio for all regions is estimated to be around 44%. An average bull ratio in the whole herd is estimated at 4% for all regions, but bull ratio in the cow herd is much higher at an estimated 11%. Meatco currently slaughters approximately 18 000 head of cattle per annum at their two abat- toirs, which have a potential full capacity of 40 000. More than 70% of cattle slaughtered at Meatco are C (old) grades, 60% are 0 and 1 fatness (lean) grades and nearly 70% are oxen. It is estimated that 18 800 head of cattle enter the NCAs from the south and most of them are slaughtered for the local market. Additionally, the equivalent of 10 000 animals enter the NCAs in the form of cuts and processed meat. “Trekking” of cattle to the quarantine facilities (Caprivi) with subsequent loss in condition and weight is considered one of the biggest obsta- cles to farmers. The Master Plan offers the following ob- jectives and strategies: Farming inputs that are demand-driven and of high quality will – • provide effective livestock-oriented agri- cultural extension services • improve access of farmers to feeds, licks and veterinary medicines and services • improve access of farmers to superior breeding material, and • support farmers’ associations to become more functional and involved in marketing activities. Increased effectiveness and efficiency of cat- tle production will – • improve rangeland condition and produc- tivity • improve herd efficiency, and • strengthen individual land tenure in the NCA. Enhanced marketing (locally and interna- tionally) will – • increase the chilling capacity of Meatco (Oshakati and KatimaMulilo) abattoirs • improve use and standards of other exist- ing smaller abattoirs (e.g. Rundu, Oshakati) • upgrade Eenhana and Outapi abattoirs and support the processing of meat prod- ucts at the Ongwediva Fresh Produce hub • assess Meatco’s strategy of providing in- MASTER PLAN FOR INCREASED CALE AND BEEF MARKETING FROM THE NORTHERN COMMUNAL AREAS centives for bigger carcasses • enlarge the marketing “window” of cattle • promote the supply of younger animals to abattoirs • promote big and small auctions • improve marketing infrastructure • improve management of quarantine facili- ties (in Caprivi), and • continue developing the Commodity- based Trade (CBT) approach. Trans-boundary animal disease status in NCA’s enhanced and maintained will – • develop and implement animal disease management and eradication strategies for foot-and-mouth disease and conta- gious bovine pleura pneumonia, and • coordinate the implementation of the Master Plan through the National Consul- tative Livestock Marketing Forum. Monitoring, evaluation and adjustment will – • coordinate impact monitoring. Enhanced policy environment for increased marketing of cattle and beef will – • review current policies and legislation regarding cattle and beef marketing and production in the NCA. This Master Plan will serve as a guideline for the implementation of interventions in the NCA livestock and meat sector. By doing so interven- tions will be focussed and will prevent duplica- tion of activities. The Master Plan will be oper- ated by the National Consultative Livestock Marketing Committee at regional level with involvement of all stakeholders. Meat Board of Namibia Die Braunvieh is baie gewild as kruisteelras in Namibië, maar daar is relatief min telers. Die kuddes in Namibië was in die verlede nie vol- doende geneties aan mekaar gekoppel nie omdat die telers afsonderlik bulle in Suid-Af- rika gekoop het. Die nuutste tegnologie, soos BLUP-teelwaardes, kon dus nie doeltreffend gebruik word nie. Intussen het ’n groep telers besluit om op ’n geordende manier van hul beste bulle uit te soek en die diere in verskeie kuddes te ge- bruik. Sodoende kan hulle met die k dat boere wat van dié bulle koop, sulke gegewens van die telers verwag. Sulke syfers skep’n ver- wagting by hulle oor wat die dier vir hul kud- des gaan beteken, en as dit weens onakku- raatheid mettertyd verander, doen dit skade aan die ras. Daar is by verskeie plekke kers opgesteek oor wat gedoen kan word om die saak reg te stel. Een voorstel wat ’n groot bydrae lewer, was om die koppelings tussen kuddes te ver- groot. Die oogmerk van die projek is om binne elke kudde daadwerklik inligting te versamel ’n Groep Braunviehtelers het ’n projek van stapel gestuur om die korrekte BLUP-teel- waardes vir sekere eienskappe in hul kuddes te bereken en só geneties vinniger met hul beeste te vorder. Lees hiernaas hoe hulle dit doen en hoe hulle gevorder het. Telers ernstig oor vooruitgang om teelwaardes vir ’n reeks eienskappe te bereken. Hulle wou ook minstens twee bulle in dieselfde dektydperk in verskillende kud- des gebruik. Daar is ses telers wat aan die projek deel- neem en saam die bulle geïdentifiseer het. Deur middel van kunsmatige inseminasie word nou gepoog om sowat 30% van die kalwers in elk van die kuddes uit dié twee bulle te teel. Die minimum tydperk vir die projek is op ’n kernbelangrike tydperk van drie jaar vasgestel met vanjaar as die laaste jaar. Die verwagting is egter dat die projek voortgesit gaan word om die korrektheid van data steeds te verbeter. Voor die aanvang van 2010 se dektydperk het die boere gekyk watter bulle wat goeie verteen- woordigers van die ras sou wees, beskikbaar was, bevredigend presteer het en bekostig- baar was, sodat al die telers soveel insemina- sies as moontlik kon doen. Die semen is teen kosprys aan die telers verkoop. Die bulle wat gebruik is, was Die Rante Razor 2 van Junior Versfeld van Gobabis en Delkoms Zorrow van Danie Delport van Witvlei. Sowat sestig koeie is in die eerste paartyd kunsmatig geïnsemineer en sowat dertig kal- wers is uit die poging gebore, aangesien KI vir die meeste boere ’n nuwe ding was. Verlede jaar is die poging met dieselfde bulle herhaal en sowat tagtig koeie is geïnsemineer – sowat twintig koeie elk van die groter telers en vyf tot tien koeie van kleiner telers. Van die aanteeldiere moet in die kuddes behoue bly sodat hul eie prestasie en uiteindelik ook dié van hul nageslag aangeteken kan word om die teelwaardes van die diere te bepaal. Vanjaar is een van die bulle vir KI-doelein- des vervang en tussen 80 en 90 koeie sal geïn- semineer word. Dit kom daarop neer dat al die geregistreerde telers wat aan die projek deel- neem, dieselfde twee bulle gebruik. Deur die prestasie van ’n bul in verskillende kuddes te meet word die invloed van die omgewing, bestuur, voeding en seisoene (droogtes, ens.) uitgeskakel. Deur dit oor ’n paar jaar te doen, word die invloed van verskille oor jare ook geneutraliseer. Dr. Michael Bradfield, direkteur van Breed- plan Afrika, sê die beginsel van ’n teelwaarde is maklik om te verstaan. As ’n mens byvoor- beeld tien diere in ’n bestuursgroep (diere in 52 bl. ?? - ??
Transcript of for increased cattle and beef arketing M froM the northern ...
June 201250 June 2012 51
P O Box 38 WINDHOEK NamibiaTel +264 61 - 275 830 Fax +261 61 228 310
Email [email protected]
Meat Board of Namibia
Background: The Meat Board, after the abolish-ment of the Veterinary Cordon Fence Task Force, resolved to draft a Master Plan to guide role player activities in the Northern Communal Ar-eas towards a joint goal of increasing cattle and beef marketing from the NCA. Agra Cooperative in consultation with role players conducted the study and presented the findings below.
Major Findings Total off-take of cattle was estimated to be 8,17% in 2 000; today it is estimated to be around 9,5%.Government extension services have limited ca-pacity to support livestock farmers to become commercially oriented cattle producers.Although considerable progress has been made in improving livestock marketing infrastructure, considerable gaps still exist. The demand for production inputs like genetic material, feeds, licks and veterinary medicines increases while supply remains limited.Rangeland condition and productivity are gen-erally very poor. Farmers’ associations are poorly organised at lo-cal level in the NCA and are not much involved in supporting their members in improved pro-duction and marketing.Many households own only small numbers of cattle.Around 38% of cattle herds consist of cows, and the average calf-to-cow ratio for all regions is estimated to be around 44%. An average bull ratio in the whole herd is estimated at 4% for all regions, but bull ratio in the cow herd is much higher at an estimated 11%.Meatco currently slaughters approximately 18 000 head of cattle per annum at their two abat-toirs, which have a potential full capacity of 40 000. More than 70% of cattle slaughtered at Meatco are C (old) grades, 60% are 0 and 1 fatness (lean)
grades and nearly 70% are oxen. It is estimated that 18 800 head of cattle enter the NCAs from the south and most of them are slaughtered for the local market. Additionally, the equivalent of 10 000 animals enter the NCAs in the form of cuts and processed meat. “Trekking” of cattle to the quarantine facilities (Caprivi) with subsequent loss in condition and weight is considered one of the biggest obsta-cles to farmers.
The Master Plan offers the following ob-jectives and strategies:Farming inputs that are demand-driven and of high quality will –• provide effective livestock-oriented agri-
cultural extension services• improve access of farmers to feeds, licks
and veterinary medicines and services• improve access of farmers to superior
breeding material, and• support farmers’ associations to become
more functional and involved in marketing activities.
Increased effectiveness and efficiency of cat-tle production will –• improve rangeland condition and produc-
tivity • improve herd efficiency, and• strengthen individual land tenure in the
NCA.Enhanced marketing (locally and interna-tionally) will –• increase the chilling capacity of Meatco
(Oshakati and KatimaMulilo) abattoirs• improve use and standards of other exist-
ing smaller abattoirs (e.g. Rundu, Oshakati)• upgrade Eenhana and Outapi abattoirs
and support the processing of meat prod-ucts at the Ongwediva Fresh Produce hub
• assess Meatco’s strategy of providing in-
Master Planfor increased cattle and beef Marketing
froM the northern coMMunal areascentives for bigger carcasses
• enlarge the marketing “window” of cattle• promote the supply of younger animals to
abattoirs• promote big and small auctions• improve marketing infrastructure• improve management of quarantine facili-
ties (in Caprivi), and• continue developing the Commodity-
based Trade (CBT) approach.
Trans-boundary animal disease status in NCA’s enhanced and maintained will –• develop and implement animal disease
management and eradication strategies for foot-and-mouth disease and conta-gious bovine pleura pneumonia, and
• coordinate the implementation of the Master Plan through the National Consul-tative Livestock Marketing Forum.
Monitoring, evaluation and adjustment will –• coordinate impact monitoring.
Enhanced policy environment for increased marketing of cattle and beef will –• review current policies and legislation
regarding cattle and beef marketing and production in the NCA.
This Master Plan will serve as a guideline for the implementation of interventions in the NCA livestock and meat sector. By doing so interven-tions will be focussed and will prevent duplica-tion of activities. The Master Plan will be oper-ated by the National Consultative Livestock Marketing Committee at regional level with involvement of all stakeholders. Meat Board of Namibia
Master Plan for increased cattle and beef marketing from the Northern Communal Areas
The Meat Board, after the abolishment of the Veterinary Cordon Fence Task Force, resolved to draft a Master Plan to guide role player activities in the Northern Communal Areas towards a joint goal of increasing cattle and beef marketing from the NCA. Agra Cooperative in consultation with role players conducted the study and presented the findings below.
Major Findings • Total off-take of cattle was estimated to be 8,17% in 2 000; today it is
estimated to be around 9,5%. • Government extension services have limited capacity to support livestock
farmers to become commercially oriented cattle producers. • Although considerable progress has been made in improving livestock
marketing infrastructure, considerable gaps still exist. • The demand for production inputs like genetic material, feeds, licks and
veterinary medicines increases while supply remains limited. • Rangeland condition and productivity are generally very poor. • Farmers' associations are poorly organised at local level in the NCA and are
not much involved in supporting their members in improved production and marketing.
• Many households own only small numbers of cattle. • Around 38% of cattle herds consist of cows, and the average calf-to-cow
ratio for all regions is estimated to be around 44%. An average bull ratio in the whole herd is estimated at 4% for all regions, but bull ratio in the cow herd is much higher at an estimated 11%.
• Meatco currently slaughters approximately 18 000 head of cattle per annum at their two abattoirs, which have a potential full capacity of 40 000.
• More than 70% of cattle slaughtered at Meatco are C (old) grades, 60% are 0 and 1 fatness (lean) grades and nearly 70% are oxen.
Master Plan for increased cattle and beef marketing from the Northern Communal Areas
The Meat Board, after the abolishment of the Veterinary Cordon Fence Task Force, resolved to draft a Master Plan to guide role player activities in the Northern Communal Areas towards a joint goal of increasing cattle and beef marketing from the NCA. Agra Cooperative in consultation with role players conducted the study and presented the findings below.
Major Findings • Total off-take of cattle was estimated to be 8,17% in 2 000; today it is
estimated to be around 9,5%. • Government extension services have limited capacity to support livestock
farmers to become commercially oriented cattle producers. • Although considerable progress has been made in improving livestock
marketing infrastructure, considerable gaps still exist. • The demand for production inputs like genetic material, feeds, licks and
veterinary medicines increases while supply remains limited. • Rangeland condition and productivity are generally very poor. • Farmers' associations are poorly organised at local level in the NCA and are
not much involved in supporting their members in improved production and marketing.
• Many households own only small numbers of cattle. • Around 38% of cattle herds consist of cows, and the average calf-to-cow
ratio for all regions is estimated to be around 44%. An average bull ratio in the whole herd is estimated at 4% for all regions, but bull ratio in the cow herd is much higher at an estimated 11%.
• Meatco currently slaughters approximately 18 000 head of cattle per annum at their two abattoirs, which have a potential full capacity of 40 000.
• More than 70% of cattle slaughtered at Meatco are C (old) grades, 60% are 0 and 1 fatness (lean) grades and nearly 70% are oxen.
Master Plan for increased cattle and beef marketing from the Northern Communal Areas
The Meat Board, after the abolishment of the Veterinary Cordon Fence Task Force, resolved to draft a Master Plan to guide role player activities in the Northern Communal Areas towards a joint goal of increasing cattle and beef marketing from the NCA. Agra Cooperative in consultation with role players conducted the study and presented the findings below.
Major Findings • Total off-take of cattle was estimated to be 8,17% in 2 000; today it is
estimated to be around 9,5%. • Government extension services have limited capacity to support livestock
farmers to become commercially oriented cattle producers. • Although considerable progress has been made in improving livestock
marketing infrastructure, considerable gaps still exist. • The demand for production inputs like genetic material, feeds, licks and
veterinary medicines increases while supply remains limited. • Rangeland condition and productivity are generally very poor. • Farmers' associations are poorly organised at local level in the NCA and are
not much involved in supporting their members in improved production and marketing.
• Many households own only small numbers of cattle. • Around 38% of cattle herds consist of cows, and the average calf-to-cow
ratio for all regions is estimated to be around 44%. An average bull ratio in the whole herd is estimated at 4% for all regions, but bull ratio in the cow herd is much higher at an estimated 11%.
• Meatco currently slaughters approximately 18 000 head of cattle per annum at their two abattoirs, which have a potential full capacity of 40 000.
• More than 70% of cattle slaughtered at Meatco are C (old) grades, 60% are 0 and 1 fatness (lean) grades and nearly 70% are oxen.
Die Braunvieh is baie gewild as kruisteelras in Namibië, maar daar is relatief min telers. Die kuddes in Namibië was in die verlede nie vol-doende geneties aan mekaar gekoppel nie omdat die telers afsonderlik bulle in Suid-Af-rika gekoop het. Die nuutste tegnologie, soos BLUP-teelwaardes, kon dus nie doeltreffend gebruik word nie.
Intussen het ’n groep telers besluit om op ’n geordende manier van hul beste bulle uit te soek en die diere in verskeie kuddes te ge-bruik. Sodoende kan hulle met die k dat boere wat van dié bulle koop, sulke gege wens van die telers verwag. Sulke syfers skep’n ver-wagting by hulle oor wat die dier vir hul kud-des gaan beteken, en as dit weens onakku-raatheid mettertyd verander, doen dit skade aan die ras.
Daar is by verskeie plekke kers opgesteek oor wat gedoen kan word om die saak reg te stel. Een voorstel wat ’n groot bydrae lewer, was om die koppelings tussen kuddes te ver-groot. Die oogmerk van die projek is om binne elke kudde daadwerklik inligting te versamel
’n Groep Braunviehtelers het ’n projek van stapel gestuur om die korrekte BLUP-teel-waardes vir sekere eienskappe in hul kuddes te bereken en só geneties vinniger met hul beeste te vorder. Lees hiernaas hoe hulle dit doen en hoe hulle gevorder het.
Telers ernstig oor vooruitgangom teelwaardes vir ’n reeks eienskappe te bereken. Hulle wou ook minstens twee bulle in dieselfde dektydperk in verskillende kud-des gebruik.
Daar is ses telers wat aan die projek deel-neem en saam die bulle geïdentifiseer het. Deur middel van kunsmatige inseminasie word nou gepoog om sowat 30% van die kalwers in elk van die kuddes uit dié twee bulle te teel. Die minimum tydperk vir die projek is op ’n kernbelangrike tydperk van drie jaar vasgestel met vanjaar as die laaste jaar. Die verwagting is egter dat die projek voortgesit gaan word om die korrektheid van data steeds te verbeter.
Voor die aanvang van 2010 se dektydperk het die boere gekyk watter bulle wat goeie verteen-woordigers van die ras sou wees, beskikbaar was, bevredigend presteer het en bekostig-baar was, sodat al die telers soveel insemina-sies as moontlik kon doen. Die semen is teen kosprys aan die telers verkoop. Die bulle wat gebruik is, was Die Rante Razor 2 van Junior Versfeld van Gobabis en Delkoms Zorrow van Danie Delport van Witvlei.
Sowat sestig koeie is in die eerste paartyd kunsmatig geïnsemineer en sowat dertig kal-wers is uit die poging gebore, aangesien KI vir die meeste boere ’n nuwe ding was.
Verlede jaar is die poging met dieselfde bulle herhaal en sowat tagtig koeie is geïnsemineer – sowat twintig koeie elk van die groter telers en vyf tot tien koeie van kleiner telers. Van die aanteeldiere moet in die kuddes behoue bly sodat hul eie prestasie en uiteindelik ook dié van hul nageslag aangeteken kan word om die teelwaardes van die diere te bepaal.
Vanjaar is een van die bulle vir KI-doelein-des vervang en tussen 80 en 90 koeie sal geïn-semineer word. Dit kom daarop neer dat al die geregistreerde telers wat aan die projek deel-neem, dieselfde twee bulle gebruik. Deur die prestasie van ’n bul in verskillende kuddes te meet word die invloed van die omge wing, bestuur, voeding en seisoene (droogtes, ens.) uitgeskakel. Deur dit oor ’n paar jaar te doen, word die invloed van verskille oor jare ook geneutraliseer.
Dr. Michael Bradfield, direkteur van Breed-plan Afrika, sê die beginsel van ’n teelwaarde is maklik om te verstaan. As ’n mens byvoor-beeld tien diere in ’n bestuursgroep (diere in
52
Braunviehbl. ?? - ??
June 201252 June 2012 53
Farm Okatjerute West, WitvleiContact:
Des: 081 124 2397 | Ulrike: 081 128 8208Email: [email protected]
PO Box 11539, Windhoek, Namibia
Farm Okatjerute West, Witvlei
OK
AT
JERUTE
QUALITY. TEMPERAMENT. FE
RTIL
ITY
BRAUNVIEH
E
Proof
dieselfde geboortejaar, geslag en seisoen) het, kan jy een van die diere met die ander nege in die groep vergelyk.
As die gemiddelde speengewig van die hele groep byvoorbeeld 200 kg is en die spe sifieke dier se speengewig is 250 kg, is die 50 kg wat hy swaarder is met speentyd toe te skryf aan sy genetiese vermoë nadat die ouderdom van die dier en die ouderdom van die moe-der gekorrigeer is.
Die oorerflikheid van dié eienskap is by-voorbeeld 30%. ’n Mens kan dus verwag dat sy teelwaarde vir speengewig (50 kg x 30%) 15 kg sal wees. ’n Mens kan ook verwag dat die nageslag 7,5 kg swaarder sal wees om-dat die bul die helfte van die gene sal oordra.
Met ’n oorerflikheid van 30% vir ’n spesi-fieke eienskap sal die akkuraatheid van só ’n dier in die Breedplan-stelsel sowat 55% wees. As ’n mens die dier se voorgeslag se presta-sie ook in ag neem, styg die akkuraatheid tot 70% in ooreenstemming met die hoeveel-heid gegewens wat beskikbaar is. Wanneer dié dier nageslag verwek en hul gegewens bygewerk word, kan die akkuraatheid van die dier se teelwaarde tot 90% opskuif.
As boere egter die genetiese vordering van hul teelkuddes wil versnel, moet hulle sorg dat hul kuddes met ander diere gekoppel word deur die bul ook in ander kuddes te gebruik. Só word die bul se nageslag in verskillende omgewingstoestande en bestuurstelsels di-rek met mekaar vergelyk en kan die verskille
verkoop, sê Lourens. Hy probeer egter om al sy bulle op veilings aan te bied om sodoende die ras se naam bekend te stel.
F1-Braunviehverse sien ’n mens feitlik nooit op die mark nie, maar dié diere vorm die grond-slag van die speenkalf- en osbedryf in die land. Hulle het goeie melk, is gehard en le wer karkasse wat goed gradeer, veral as hulle met Brahmane gekruis word.
Die Braunvieh kruis egter baie goed met feit-lik alle rasse. Groot welslae word behaal waar ’n Braunviehbul by Brahmankoeie gebruik word en daarna ’n Britse of Europese vleisbeesbul by dié diere se nageslag.
Die afgelope paar jaar het die ledetal van die Namibiese telersgenootskap van agt tot 15 telers toegeneem. Lourens skryf die groei toe aan die welslae wat behaal word met ak-tiewe pogings om die ras te bevorder.
In 2010 het die Braunvieh Telersgenoot-skap van Namibië ’n internasionale skou in Windhoek aangebied waaraan ses telers van Namibië en ses van Suid-Afrika deelgeneem het en meer as sewentig beeste is vertoon. Dit alles help om ’n gunstige beeld van die ras te skep en weg te kom van die persepsie dat die Braunvieh ’n melk-en-botterbees is. Die mo-der ne diere kan hul man staan teen die bestes van enige vleisbeesras. Daarby is dit ’n maklike boerbees met ’n uitstekende temperament en uitstekende ekonomies belangrike vleisbees-eienskappe.(Andries Gouws van Landbouweek-blad en eie berig)
51Telers ernstig oor vooruitgang
uitsluitlik aan die dier se genetiese vermoë toegeskryf word.
Lourens sê deelnemende telers se eerste oogmerk is om sulke sterk koppelings te verse-ker en terselfdertyd genetiese vordering in hul kuddes te maak deur bulle met uitstekende teelwaardes aan al die lede beskikbaar te stel. Jonger bulle met goeie teelmateriaal word maklik en korrek in die stelsel geïdentifiseer. Die Namibiese Braunvieh-stoeterye wat aan die stelsel deelneem, is in werklikheid nou een groot kudde met ’n puik databasis.
Die stelsel plaas egter nie ’n demper op elke teler se eie inisiatief nie. ’n Teler staan net ’n gedeelte van sy koeikudde aan die projek af en hy kan met die res van sy stoetery woe ker soos hy wil. Die teler geniet egter die voordeel dat hy die nageslag van sy eie teelbeleid kan vergelyk met die nageslag van die bulle in die projek. Daardeur kan die akkuraatheid van al die teelwaardes verhoog word.
Lourens sê die Braunvieh was sowat 30 jaar gelede dubbeldoelbeeste met die klem op melk- en roomproduksie. Vandag ding die beeste in die vleismark mee. Die bulle wat syns insiens vandag gewild is, is die diere wat goeie vleis dra, aangepas is en ’n goeie haarkleed het.
Die Braunvieh speel ’n groot rol in Namibië se vleisbeesbedryf deur kruisteeltstelsels. Op veilings sien ’n mens baie meer diere wat ken-merke van dié ras in hul voorgeslag het, maar op stoetveeveilings is daar min Braunviehs. Hy lei daaruit af dat baie telers bulle uit die hand
June 201254 June 2012 55
Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space Visible from outer space
in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...in Namibia...
SpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppeSpitzkoppe Etosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha PanEtosha Pan
AURORABraunvieh BullBraunvieh BullBraunvieh Bull
Still in the market for a bull?Don’t settle for anything less thanan Aurora Braunvieh bull …
Lourens Le Grange: 081 127 9170 & Henriëtt e Le Grange: 081 124 9670
Superior Genetic Sale28 August 2012, Agra/Bank Windhoek Ring, Windhoek
&Paresis Production Auction
12 Oktober 2012, Agra Pens Otjiwarongo
Lourens en Henriëtte Le Grange van die Aurora Braunvieh Stoetery by Summerdown boer met sowat 150 teelkoeie op die plaas Kei-zen by Summerdown (4 400 ha) en selekteer vir mediumraamkoeie wat goeie vleis dra en ’n ronde bouvorm het. Ons glo as ’n mens net groeiprestasiesyfers vir seleksie gebruik, sit jy uiteindelik met ’n lang, rankerige bees. Die gemiddelde speengewig van die kalwers is so-wat 250 kg vir die verse en 280 kg vir die bulkalwers. Die gemiddelde volwasse koeigewig is sowat 550 kg.
Twee dektye word gebruik wat voortgevloei het uit die feit dat koeie uit alle windrigtings aangekoop is. Dié stelsel word behou omdat dit bestuur vergemaklik en bulle doeltre� ender gebruik kan word. Dit bring mee dat bulle feitlik deur die jaar vir bemarking beskikbaar is. Bulle word hoofsaaklik op veilings bemark as hulle drie jaar oud is.
Sodra die teelwaardes van bulle betroubaarder is, sal dit ’n al gro-ter aanvullende rol in die seleksieproses speel.
Een van die Aurora Braunvieh Stoetery se groot voordele is dat diere by meer as ses vooraanstaande telers gekoop is en daar ’n wye genepoel is om mee te werk. Ons is nou in die posisie om van die ouer koeie ontslae te begin raak en met selfgeteelde verse ’n spesi-� eke tipe Braunvieh-bees in ons stoetery te vestig.
Onderweg na hierdie mikpunt word streng volgens prestasiesyfers en voorkoms geselekteer om te verseker dat dié stoetery uiteindelik geneties meerderwaardige diere van ’n spesi� eke voorkoms sal hê.
Die bulle wat ons verkoop, moet die ras bevorder. Die bulle wat op veilings aangebied word, loop deurentyd op die veld met ’n af-rondingsrantsoen die laaste sowat drie maande voor die veiling. Só verkoop ons � ks bulle wat nie ’n volvoerrantsoen gekry het nie en wat dadelik weer op die koper se plaas kan aanpas, want Aurora Braunvieh wil graag hê kopers moet weer na hulle toe terugkom.
Bo en behalwe deurdagte teling sorg ‘n ongeloo� ike passie vir die Braunvieh vir ‘n puik teelkudde.
Só teel ons Braunviehs
On
ly a
t:
June 201256 June 2012 57
Uitstekende kruising vir speenkalfproduksiePetot Mudge van die plaas Toscani in die Okahandja-omgewing vertel: Ons het 16 jaar gelede met ’n kommersiële boerdery oos van die Omatako-berge begin. Ons het besluit op ’n kruisteelprogram om speenkalwers te produseer. Die keuse het geval op Brahman x Braun-vieh as basis vir die kudde. Ons het later Charolais- en Angus-bulle op ons F1-koeie vir terminale kruisings gebruik.
Hierdie kudde is deurentyd soos ’n stoetery bedryf. Daar is volledig rekord gehou van elke dier en ons het van die begin af aan prestasie-toetsing deelgeneem.
Stoetbeeste altyd beskikbaar op navraagPosbus 1, Witvlei | Sel: 081 127 8998 | Sel: 081 124 4362 | E-pos: [email protected]
Ons teel vleisbeeste met baie melk!
DelkomsBraunvieh Stoet
Delport Familie
KRY TOP BRAUNVIEH BULLE BY DIE VOLGENDE VEILINGS:
2 Aug 2012, Beef Excellence Veiling – 3 bulleWindhoek Skou Veiling – 2 bulle
Hoekom die Braunvieh vir kruisteling gebruik word: Twee produsente aan die woord ...
Raamgrootte, melk, temperament gee die deurslagHelmut Stehn van die plaas Smalhoek in die Nina-omgewing ver-tel: Om die vraag te antwoord oor waarom ons Braunvieh in kruiste-ling gebruik, moet daar na die begin van ons boerderyloopbaan terug-gegaan word.
Pas uit die universiteit in 1985, het ’n mens baie teoretiese kennis en idees wat in ’n teelstelsel ingebou behoort te word, onder meer dat kruisteling groter voordele inhou as suiwer kommersiële teling en dat die moederlyn in ’n kruisteelstelsel verkieslik ’n inheemse ras behoort te wees. Met dit in gedagte en die gegewe omstandighede op die fami-lieplaas, wat ons bevoorreg was om te kon oorneem (diep, diep sand met veld van ’n lae voedingswaarde, ’n laag vrugbare kudde, koeie met
min melk en diere van ’n onaanvaarbaar klein raamwerk), het ons begin veran-derings aanbring.
Hoewel ons besef het dat beter bestuur die belangrikste verandering moes wees, het ons steeds besluit om ook ’n ander teelstrategie te volg. Die Sanga is inge-bring as inheemse ras (veral omdat die ras as baie vrugbaar bekend is, klein kal-wers gee en aanpasbaar is vir droogte-toestande) en die Braunvieh om die raamgrootte en veral die melkeienskap te bevorder. Die temperament van die Braunvieh en die feit dat my grootouers in die tyd van die veldmelkstelsel die ras as aangepas vir ons plaas beskou het, was verdere oorwegings. Hoewel die ideaal in daardie sta-dium steeds was om ’n terminale kruisteelstelsel te volg, het ons eers alle verse uit hierdie teling vir vervanging gebruik om getalle te ver-meerder. In die proses het ons baie belangrike lesse geleer. Dit het ge-blyk dat die Sanga- en Braunvieh-kruiskoeie uitstekende moeders was met baie melk. Die droogte in die 1990’s het ons verder geleer dat ’n mediumraam, harde Braunvieh-bees net so droogtebestand was as ons meer suiwer Sangas. Dit het die deurslag gegee vir dit waarmee ons vandag besig is.
Ons volwasse koeikudde bestaan vandag om die helfte uit feitlik sui-wer (ongeregistreerde) Braunvieh-koeie, wat ook deur ’n suiwer Braun-viehbul gedek word. Die ander helfte bestaan uit Sanga- en Braunvieh-kruiskoeie, wat ook deur ’n suiwer Braunviehbul gedek word. Alle verse en eerstekalfkoeie word deur ’n Sangabul gedek. Verse word geselek-teer op grond van prestasie en visuele voorkoms en suiwer of kruis op grond van die vervangingsbehoefte in die verskillende troppe. By die seleksie van koeie probeer ons spesifiek na vrugbaarheid (TKP) en koeidoeltreffendheid kyk (koeimassa met speen versus speenmassa
Braunvieh- en Sanga-kruisings op Helmut en Iris Stehn se plaas, Smalhoek, in die omgewing van Nina.
Helmut Stehn
Braunvieh- en Brahman-kruisings op Petot Mudge se plaas, Tosca-ni, in die Okahandja-distrik.
Ons het ons speenkalwers op Agra-vei-lings op Okahandja verkoop. Vanaf 1999 het ons agtergekom dat ons elke keer die hoog-ste prys per kilogram vir ons speenkalwers op elke veiling behaal het.
Toe dit weer in 2000 gebeur, het ons ge-wonder hoe lank dit sou aanhou. Weer het ons sonder uitsondering elke keer die hoogste prys op veilings behaal. Dit het so aangehou vir die volle 2001. Ons het toe statistieke nagegaan en aan die einde van 2001 het ons speen-kalwers die hoogste prys van alle veilings in die hele Namibië behaal.
Dieselfde het in 2002 gebeur. Sonder uitsondering elke keer die hoog-ste prys op Okahandja en aan die einde van die jaar weer die hoog-ste prys in Namibië.
Ons glo dat seleksie uiters belangrik is, ongeag van die ras waarmee jy boer. Koeie moet volgens hulle TKP’s geselekteer word. Goeie rekord-houding is van kardinale belang. Party boere hoop soms dat ’n koei die volgende jaar sal kalf of dat ’n bul dan dalk ’n beter kalf sal gee. As ’n mens na jou opbrengs volgens kg per ha kyk, sal jy sien dat jy nie op hoop kan staatmaak nie. Dit is maklik om te sê ’n plaas dra soveel kg per ha, maar die eintlike vraag is hoeveel kg per ha geproduseer word.
Dit het ons laat besluit dat daar net een manier is om jou kudde te verbeter, en dit is met goeie bulle en goeie genetika. Jy moet jou kud-de dus reg teel. Ons het goeie resultate gekry met goeie genetika van Lourens en Henriëtte Le Grange, Junior Versveld en Lenn de Jager. Ek sien ’n goeie toekoms vir Brahman- en Braunvieh-kruisings.
Petot Mudge
June 201258 June 2012 59
Die Braunvieh Beestelersgenootskap van Nami-bië het tydens ’n onlangse Windhoek Skou vir Henk van der Laarse, veterinêre tegnoloog en stigter en hoof van die Vriesit Laboratorium in Pretoria, genooi om met telers oor geslagsiektes by bulle te praat. Hieronder volg sy bespre king van drie van die algemeenste geslagsiektes.
1. BESMETLIKE RINOTRAGEÏTIS Besmetlike rinotrageïtis by beeste, oftewel IBR, is ’n ernstige, hoogs aansteeklike virussiekte wat beeste op ’n verskeidenheid maniere kan affek-teer. Die infeksie tas meestal die lugweë van nie-geënte diere aan. Kalwers wat van geënte diere gebore is, kry passiewe immuniteit van hul moeders wat hulle vir vier maande beskerm.
Kliniese tekensOmdat IBR die algemene immuniteit van die-re beïnvloed, gee dit aanleiding tot ’n verskei-denheid ander siektes soos byvoorbeeld pas-teurella. Dit is ook die rede waarom die kliniese tekens van dier tot dier kan verskil.
Die algemeenste kliniese tekens wat waarge-neem word, is verhoogde temperatuur, swak eetlus, verlaagde melkproduksie, neus- en oog afskeidings, vlak asemhaling en aborsies by vroulike diere (tot so hoog as 10%). In som-mige gevalle is daar ook rooierige inflamma-sie in die vagina. Die buise van Fallopius word ook soms aangetas en dit gee aanleiding tot vals hittes by vroulike diere wat dan die kon-sepsiesyfers nadelig beïnvloed.
Voor van links is Christopher Havenga, ’n teler van Suid-Afrika, Cois Harman, voorsitter van die Braunvieh Beestelersgenootskap van Suid-Afrika, Annemarie Harman, ook van Suid-Af-rika, en Henriette Le Grange, sekretaresse van die Braunvieh Beestelersgenootskap van Na-mibië. Agter van links is plaaslike teler Danie Delport met Annika de Villiers en haar ma, Eri-ca, regs van hom. Erica is ook een van die Suid-Afrikaanse telers haar diere by die Braunvieh se Internasionale Kampioenskappe in Windhoek tydens 2010 se skou vertoon het.
DIE RANTE BRAUNVIEHDIE RANTE BRAUNVIEHDIE RANTE BRAUNVIEHDIE RANTE BRAUNVIEHDIE RANTE BRAUNVIEHDIE RANTE BRAUNVIEH
Braunvieh van Die Rante: Gobabis
• aangepas in marginale omgewing
• gehard op natuurlike veld
• vleis en melk
• ideaal vir kruisteling
• strewe na goeie kwaliteit
en vrugbare diere
• ‘n ras vir u doel
Die
Rante Braunvieh
W. Versfeld Box 994, Gobabis, Namibia T:
062
563
679
nvie
Bulle beskikbaar op plaas
Windhoek Skou 5 Oktober 2012Gobabis BTV Veiling12 Oktober 2012
W. Versfeld • 062 563 679 • [email protected]
VerspreidingDie virus versprei van dier tot dier deur direk-te kontak met besmette materiaal soos slym, trane en semen. Hoe hoër die konsentrasie van diere, hoe vinniger versprei die siekte. IBR kan ook met KI-semen versprei word.
Diagnose’n Diagnose kan gemaak word deur te kyk na die kliniese tekens en dit daarna te bevestig met ’n bloedtoets. Daar kan ook monsters van die slym en ander afskeidings geneem word
om die virus self te isoleer.
BehandelingIBR alleen is selde dodelik, maar sekondêre infeksies soos pasteurella of BVD veroorsaak meestal die dood. Daar moet dus vir die se-kondêre siektes behandel word.
VoorkomingLewendige entstof soos Bovishield of Pyramid mag slegs aan nie-dragtige diere toegedien
60
Waak teen dié geslagsiektes by bulle
June 201260 June 2012 61
Sarel du Toit Farm Sannieshof
+264 67 234588 +264 8 12345 722
word. Alle diere insluitend die bulle moet eenmalig drie weke voor die dekseisoen geënt word. Hierdie immunisering moet jaarliks her-haal word. Kalwers kan alreeds op die ouderdom van een week geïm-muniseer word. Maak seker dat die moeders van hierdie kalwers ook teen die siekte geënt is. Dit is interessant dat navorsing toon dat geënte kalwers 5 kg vinniger gegroei het as ongeënte diere.
Dooie entstof soos Cattlemaster of Triangle kan enige tyd toegedien word (dragtig of nie-dragtig). Vir die eerste enting van diere moet hier-die enting twee keer herhaal word, drie weke uitmekaar, waarna dit elke agt maande herhaal moet word om die immuniteit te behou.
2. TRIGOMONIASE Hierdie siekte is die eerste keer in 1888 in Frankryk ontdek. Dit is ’n venerie-se siekte wat tot ernstige ekonomiese verliese vir die beesboer kan lei.
Die veroorsakende organisme is Tritrichomonas fetus wat ’n mikro-skopiese klein protosoön is. Protosoa is eensellige organismes wat effe meer kompleks is as bakterieë.
Waar leef die organisme? BUL In die bul leef die organisme op die penis en in die voue van die ske-de. Bulle toon geen uiterlike tekens van die siekte nie en sal normaal sperms produseer. Ouer bulle, gewoonlik ouer as vier jaar, bly perma-nente draers van die siekte omdat die voue in die skede meer promi-nent is as in jonger bulle. Jonger bulle het ’n redelike kans om van die siekte ontslae te raak met dek-rus. Die tyd wat dit neem sal wissel van bul tot bul, maar dit sal nie noodwendig gebeur dat die bul self ont-slae raak van die siekte nie.
KOEI In die koeie leef die organisme in die vagina en baarmoeder. Koeie toon soms ’n inflammatoriese reaksie wat hulle in staat stel om ontslae te
raak van die siekte. Die koei toon ook dikwels ’n chroniese baarmoeder-ontsteking wat die gevolg is van die afsterwe van die fetus. In sommige gevalle aborteer die koei of anders word die fetus geresorbeer. Hierdie aborsies vind gewoonlik plaas voor vyf maande van dragtigheid. Koeie kan hulleself van die siekte bevry ná drie tot vyf sigbare estrus-siklusse.
Verspreiding Verspreiding vind plaas deur besmette bulle tydens dekking. Tri-trichomonas fetus vries baie goed en daarom moet ’n bul wat posi-tief is, se semen nie bevries word nie. Bulletjies wat te laat gespeen word, kan baie vroulike diere dek en so die siekte versprei. Daar is nog geen bewyse dat bulle mekaar aansteek deur middel van homosek-suele gedrag nie.
Hoe word vir die siekte getoets? BULLE Skedewas/nat metode. Dit word gedoen deur ’n fosfaatbuffer in die ske de te gooi en 100 deeglike masserings van die voorste punt van die skede tot teen die testis te gee en 100 masserings van agter na voor.
Skedeskraap. Dié metode is meer effektief as die skedewas. ’n Skraap word deur middel van ’n pipet gedoen om ’n gedeelte van die preputeale vog te versamel en in ’n kweekbodem te plaas. In beide gevalle moet drie toetse gedoen word om ’n negatiewe bul te bevestig.
KOEIE Hier word vaginale en/of baarmoedervog vir toetsing versamel. Dit is nie ’n baie betroubare toets nie.
Aanbevole bestuursprogram • Die beste en goedkoopste metode is om geheel en al oor te gaan
na KI en al die bulle op die plaas te slag. Dit sluit die werkers se bulle in. KI moet dan vir twee tot vier jaar voortgaan.
• ’n Entstof is beskikbaar vir die immunisering van alle vroulike diere. Immunisering vind ses en drie weke voor die dekseisoen plaas. Die proses word jaarliks herhaal, maar dan met slegs een inspuiting. Bulle kan nie geïmmuniseer word nie en bly lewenslange draers. Volgens eksperimente in die VSA met die entstof het die kalfpersentasie met tot 35% gestyg in besmette kuddes. Dit dien as duidelike bewys dat die weerstand van die koeie verhoog en dat aborsies wat met die siekte verband hou, afneem.
• Beheer die teelseisoen om nie-dragtige koeie uit te skakel, byvoor-beeld deur ’n 90 dae dekseisoen in te stel. Indien die teelseisoen te lank is, bemoeilik dit die uitskot van nie-produseerders.
• Vervang ou bulle met jong, skoon bulle. Skedevoue van jong bulle is minder ontwikkel en dus minder vatbaar vir die siekte.
• Toets bulle gereeld, verkieslik vier tot ses weke ná die dekseisoen. Die rustyd gee die organisme weer die geleentheid om in die skede te vermeerder. Alle bulle wat positief toets moet uitgeskot word. (In die geval van kosbare stoetbulle kontak Vriesit Laboratorium vir die nodi-ge aanbevelings. Sien besonderhede aan die einde van die artikel.)
• Sestig dae ná die dekseisoen moet dragtigheidsondersoeke gedoen word. Alle oop diere moet dan uitgeskot word. Vroulike diere kan in die meeste gevalle hulleself van die siekte bevry deur geslagsrus. Drie sigbare siklusse moet eers voltooi word voordat hulle skoon is. Geslagsrus by normaal gekalfde koeie van besmette bulle moet ook toegepas word. Die moontlikheid dat hierdie koeie die besmetting van een dekseisoen na die volgende kan oordra, is goed.
• Toets alle nuwe bulle voor gebruik. • Hou drade altyd in ’n goeie toestand om te verhoed dat die buur-
man se beeste met jou diere meng. • Gebruik altyd skoon, getoetste bulle op verse. • Moenie bulle leen, huur of koop wat nie gereeld getoets word nie. • Moet nooit iemand se uitskot-koeie koop nie. Hou jou kudde geslote. • Sorg dat die persoon wat die toets doen oor deeglike kennis van die
prosedures en tegnieke beskik. • Skot alle koeie uit wat nie gekalf het nie; onder meer weens abor-
sie of resorpsie. • Probeer om so veel as moontlik jong bulle te gebruik omdat hulle
nie die siekte so maklik versprei nie. • Slaan oor na dekseisoene om die koeie te laat rus.
3. VIRUSDIARREEVirusdiarree by beeste of BVD is ’n siekte wat vinnig versprei het in Suider-Afrika. Dit het waarskynlik Suid-Afrika met besmette KI-semen binnegekom. VRIESIT het die afgelope jaar toetse op ’n groot aantal plase in Suid-Afrika gedoen om vas te stel of die siekte in die kuddes voorkom. Met geen uitsondering nie was alle kuddes besmet of voor-heen in aanraking met die siekte. BVD manifesteer op verskillende maniere, soos byvoorbeeld: • Onvrugbaarheid • Aborsies of resorpsies • Geboorte-afwyking by kalwers • Swak groei • Slymvliessiektes wat vrektes veroorsaak
Verspreiding Verspreiding vind plaas deur blootstelling aan besmette materiaal soos slym, mis, semen, ens. Die plasenta van die besmette dier bev-at ook groot hoeveelhede van die virus. Wanneer ’n dragtige koei be-smet raak, kan een van die volgende gebeur: • As die fetus 40 dae of jonger is, vind aborsie of resorpsie plaas. Die
gevolg hiervan is ’n lae kalfpersentasie. • As die fetus tussen 40 dae en 120 dae is en die vroulike dier word
besmet, word ’n draerdier gebore. In hierdie tyd van die kalf se lewe word die immuniteitstelsel van die dier ontwikkel. Die kalf herken die virus as iets van sy eie en kan dus nie immuniteit daar-teen opbou nie. Hierdie diere is die draers van die siekte en moet, indien moontlik, uitgeskot word. Die draerdiere word normaal ge-bore, maar in die meeste gevalle ontwikkel hulle op tussen 6 en 30 maande ’n slymvliessiekte wat hulle laat vrek. Die simptome is swak groei, diarree, hoë koors of neusdrup. Wanneer die diere oopgesny word, vind ’n mens dat die slymvliese in die dermkanaal en lugpyp ’n rou voorkoms het. In ander gevalle sal die kalwers swak wees met chroniese gewigsverlies en met wisselvallige diar-ree. Lamheid kan ook voorkom. BVD gee dan aanleiding tot long-siektes omdat die immuniteit van die dier aangetas is en dan vrek die dier aan longontsteking.
• As die fetus op tussen 120 en 180 dae besmet word, word kalwers met abnormaliteite gebore. In hierdie gevalle kom balansprobleme, misvormde voete, katarakte of selfs blindheid voor.
• As die fetus ná 180 dae besmet word, sal die kalf normaal gebore word met teenliggame teen die siekte.
Behandeling Omdat dit ’n virus is, is daar nie behandeling vir BVD nie. Slegs simptome en die sekondêre besmetting moet behandel word.
Voorkoming Die beste manier is die immunisering van die diere omdat dit die hoek-steen vorm van die voorkoming van die siekte.Twee tipes entstof is tans op die mark beskikbaar: • Lewendige entstof soos Bovishield of Pyramid mag slegs aan nie-
dragtige diere toegedien word. Alle diere, insluitend die bulle, moet eenmalig drie weke voor die dekseisoen geënt word. Hierdie immuni-sering moet jaarliks herhaal word. Kalwers kan alreeds op ouderdom een week geïmmuniseer word. Maak seker dat die moeders van hier-die kalwers ook teen die siekte geënt is. Dit is interessant dat daar in navorsing bevind is dat geënte kalwers 5 kg (11 pond) vinniger ge-groei het as ongeënte diere.
• Dooie entstof soos Cattlemaster of Triangle kan enige tyd toegedien word (dragtig of nie-dragtig). Vir die eerste enting van diere moet hierdie enting twee keer herhaal word, drie weke uitmekaar, waar-na dit agtmaandeliks herhaal moet word om die immuniteit te be-hou. Dit is raadsaam om alle diere wanneer hulle kalf met die lewen-dige entstof te immuniseer (insluitend die kalf) omdat die lewendige entstof veel goedkoper is en beter reaksie uitlok. Draerdiere kan nie gehelp word om immuniteit te verkry nie en moet eerder uitgeskakel word om die bron van besmetting te verwyder. Kalwers wat voer-kraal toe moet gaan, maar nie met een van bogenoemde entstow-we geënt is nie, kan met Leukopast 3 geënt word.
Kontak Vriesit Laboratorium by +27 12 547 0446, of stuur ’n e-pos na [email protected]
Waak teen dié geslagsiektes58
Proof
