FIOOM 2005 pregled za web - soros.org.mk 2005 MK.pdf · javnosta da & gi pretstavuva svoite...

1

2005FONDACIJA INSTITUT OTVORENO OP[TESTVO - MAKEDONIJA

Crna zelena 1

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

P R O G R A M A

Z A

R A B O T A

2005

2

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 2

Izdava~:Fondacija Institut otvoreno op{testvo - MakedonijaBul. Jane Sandanski 111, SkopjeTel. 02/2444-488; Faks 02/2444-499www.soros.org.mk

Za izdava~ot:Vladimir Mil~in

Urednik:Marijana Ivanova

Lektor:Aneta Vasilevska-Qubeckij

Dizajn i pe~at:Koma lab. Skopje

Skopje, fevruari 2005 godina

Bro{urata e pe~atena na reciklirana hartija

3


Crna zelena 3

2005

FONDACIJA INSTITUT OTVORENO OP[TESTVO - MAKEDONIJA

P R O G R A M A Z A R A B O T A

4

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 4

Ohridsko Ezero

Kru{evo

Kajmak~alan

5


Crna zelena 5

- FIOOM vo 2005 godina 6

- Misija na FIOOM 9

- Misija na Institutot otvoreno op{testvo 9

- Za Xorx Soros 10

- Partneri i donatori 11

- Organizaciska postavenost 14

- Vidovi programi, kako da aplicirate 19

- Kako se donesuva odluka 20

Programi

�Programa za visoko obrazovanie 22

�Programa za osnovno i sredno obrazovanie 26

�Programa za mladi 32

�Programa za ekonomski reformi 36

�Programa za reforma na javnata administracija 42

�Pravna programa 48

�Programa za javno zdravstvo 52

�Programa za kultura i umetnost 58

�Programa za mediumi 64

�Programa za izdava{tvo 68

� Programa za informacii 72

� Programa Istok-Istok: prekugrani~ni partnerstva 76

� Programa za gra|ansko op{testvo 80

Sodr`ina

6

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 6

FIOOM vo 2005 godina

Fondacijata Institut otvoreno op{testvo - Makedonija (FIOOM) so ovaa kni{ka ja prodolùva praktikata na javnosta da & gi pretstavuva svoite programi za rabota. I vo 2005 godina Fondacijata }e prodolì so svoite dolgogodi{ni napori za vospostavuvawe demokratsko, otvoreno op{testvo, koe }e im obezbedi podobra se -ga{nost i idnina na site gra|ani na Republika Make-donija. Pokonkretni odgovori na pra{aweto “[to }e raboti FIOOM vo 2005 godina?” moàt da se pro~itaat na stranicite {to sleduvaat. Programite {to gi sproveduva Fondacijata se grupira-ni vo ~etiri oblasti: obrazovanie, sistemski reformi, kultura i komunikacii i gra|ansko op{testvo. Se is-taknuvaat nekolku prioriteti: evrointegracija, kvali-tet na decentralizacija, reforma na sudstvoto i na ja-vnata administracija, borba protiv organiziraniot kri mi nal, lokalen razvoj, integracija na Romite, gra-dewe sovremena, evropski orientirana politika.

FIOOM osamostoi tri svoi programi - Programata za èni, Programata za informacii i Programata za podo-bruvawe na me|uetni~kite odnosi vo Makedonija - koi otsega aktivno }e gi sproveduvaat novite zdruènija “Akcija Zdruènska”, “Metamorfozis” i “Zaedni~ki vre-dnosti”.

Toa po {to ovaa godina }e se razlikuva od minatite e i novata politika na rabotewe. Od fondacija {to dode-luva finansiska poddr{ka, poleka se transformirame vo organizacija {to direktno u~estvuva vo kreiraweto politika i vo zna~ajnite op{testveni dvièwa. Poradi toa, i golem del od aktivnostite na FIOOM se naso~eni kon sorabotka so dràvnata i lokalnata vlast. Preku zaedni~ki inicijativi i otvorawe kancelarii vo ram-kite na nekoi dràvi organi, Fondacijata go promovira gra|anskoto vlijanie. Pritoa, cel ni e da go vgradime iskustvoto i znaeweto na na{ite vraboteni i na sor-abotnicite, koe go zdobija doma i vo stranstvo sorabo-tuvaj}i so mnogu regionalni, evropski i svetski orga-

7


Crna zelena 7

nizacii i institucii. FIOOM se nadeva deka }e po-mogne da se zadovoli potrebata od ~ove~ki resursi, koi na Makedonija & se neophodni na patot kon EU. Novata politika na rabotewe na Fondacijata opfa}a i poin-tenzivno gradewe partnerstva so doma{ni i stranski donatori i institucii, kako i interprogramska sor-abotka vo ramkite na na{ite sopstveni programi.

Na razli~ni nivoa, po~nuvaj}i od pottiknuvawe javno u~estvo, preku ekspertiza, pa s$ do finansiska poddr{-ka, FIOOM u~estvuva vo donesuvaweto Nacionalna pro-grama za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedo-nija, Nacionalna strategija za mladi, Nacionalna stra-te gija za razvoj na informati~kata tehnologija i Na-cionalna strategija za mediumi.

So mototo Evropa - sega ili nikoga{, ja po~navme kam-pawata {to }e gi obeleì na{ite aktivnosti i vo 2005 godina. Pod ova moto FIOOM }e se zalaga za regularno odrùvawe na lokalnite izbori. Posebno vnimanie }e posvetime na decentralizacijata, kako u{te eden vaèn ~ekor kon EU. Za podobro razbirawe na evrointe-gracijata, vo 12-te centri za poddr{ka na nevladini organizacii }e bidat otvoreni informativni to~ki na Evropskata komisija. ]e bide prevedena Belata kniga za evropsko vladeewe, a poddr{ka }e bide dadena i vo donesuvaweto evropski orientiran Zakon za sloboden pristap do informaciite i drugi zakoni, programi i javna politika.

Godinava, FIOOM }e organizira i nekolku zna~ajni nastani, me|u koi ekonomski forumi, konferencija za antikorupcija i me|unarodna konferencija za kulturno-to nasledstvo. I natamu }e bideme aktivni vo oblasta na javnoto zdravstvo - ovaa programa vo 2005 godina slavi petgodi{en jubilej. Multikulturalizmot, promo-ci ja ta na kulturno nasledstvo kako resurs za lokalen razvoj i obrazovanieto za evropskite procesi - se del od drugite aktivnosti {to }e se sproveduvaat vo 2005 godina.

Fondacijata aktivno }e bide vklu~ena vo dve globalni inicijativi - Romskata dekada i Mileniumskite raz-vojni celi. Vo sorabotka so Svetskata banka, FIOOM ja koordinira donatorskata zaednica vo Makedonija, a u~estvuva{e i vo kreiraweto na akciskite planovi za sproveduvawe na Romskata dekadata vo Makedonija. Fon-

8

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 8

da ci jata go sproveduva i Proektot za obrazovanie na Romi. Preku Gra|anskata platforma na Makedonija, vo Mileniumskite razvojni celi Fondacijata u~estvuva vo izrabotkata na Nacionalniot izve{taj za milenium-skite celi na Republika Makedonija.

Ne slu~ajno, na naslovnata stranica od ovaa kni{ka se nao|aat tri motivi od Makedonija. Kajmak~alan - edna od najgolemite planini vo Makedonija - e najvisokoto nivo na koe se spojuvame so Republika Grcija, a preku nea so EU. Kru{evo - najvisokiot grad na Balkanot - e sedi{te na prvata balkanska republika, zasnovana na demokratski principi i na multikulturnost. Ohrid - kraj ezeroto {to e edno od pette najstari i najdlaboki na svetot - e grad-lulka na kulturni vrednosti {to gi preminuvaat makedonskite granici. Posakuvame takvite viso~ini, dlabo~ini, istoriski i kulturni vrednosti da gi dostigne i makedonskoto op{testvo - vnatre, vo sebe, i kako sopstven pridones da gi vnese vo sovremena Evropa.

9


Crna zelena 9

Institutot otvoreno op{testvo (IOO) e privatna fon-dacija {to obezbeduva grantovi. So sedi{te vo Wujork, raboti kako centrala na Mreàta otvoreni op{testva – grupa na avtonomni fondacii i organizacii vo pove}e od 50 zemji vo svetot. Ovaa mreà realizira golem spektar inicijativi naso~eni kon promocija na otvorenoto op{testvo preku oblikuvawe na politikata na vlasta i preku poddr{ka na sektorite obrazovanie, mediumi, javno zdravstvo, ~ovekovi i ènskite prava, kako i na op{testvenata, pravnata i ekonomskata re-forma. So cel da gi namali i spre~i negativnite po-sledici od globalizacijata, Mreàta nastojuva da go neguva globalnoto otvoreno op{testvo preku zgolemu-vawe na sorabotkata so drugite nevladini organizacii, so vladite i so me|unarodnite institucii. IOO e osno-van vo 1993 godina od strana na investitorot i filan-trop Xorx Soros, so cel da gi poddrùva negovite fon-dacii vo Sredna i vo Isto~na Evropa i vo porane{niot Sovetski Sojuz. Ovie fondacii, pak, bea osnovani po~nuvaj}i od 1984 godina navamu za da im pomognat na porane{nite komunisti~ki zemji da go prebrodat pro-cesot na tranzicija kon demokratijata. Mreàta go zgolemi svojot geografski opfat i sega vklu~uva fon-dacii i inicijativi vo Afrika, Sred na Azija i Kavkaz, Latinska Amerika, Mongolija, Jugo isto~ na Azija, Tur-cija i vo Soedinetite Amerikanski Dràvi. IOO, isto taka, poddrùva selektirani proekti vo drugite delovi na svetot.

Misija na IOO

Vnatre{na integracija na Makedonija, kako preduslov za integracija vo Evropskata unija.

Misija na FIOOM

10

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 10

Xorx Soros e roden vo Budimpe{ta, Ungarija, vo 1930 godina. Vo 1947 godina emigrira{e vo Anglija kade {to gi zavr{i studiite vo Londonskata {kola za ekonomija (London School of Economics) i se zapozna so deloto na filozofot Karl Poper. Vo 1956 godina Soros se prese-li vo SAD kade {to go osnova Me|unarodniot investi-ciski fond – Grupata Kvantum (Quantum Group).

Vo 1979 godina Soros ja osnova svojata prva fondacija - Fondot otvoreno op{testvo vo Wujork, dodeka prvata Isto~no-evropska fondacija ja osnova vo 1984 godina vo Budimpe{ta. Denes ja finansira mreàta fon dacii {to operiraat vo 31 zemja od Centralna i Isto~na Evro–pa, porane{niot Sovetski Sojuz, Centralna Azija kako i Ju`na Afrika, Haiti, Gvatemala i SAD. Ovie fon-dacii imaat za cel da ja gradat i odrùvaat infra-strukturata i instituciite na otvorenoto op{testvo.

Osven golemiot broj objaveni napisi za politi~kite i ekonomskite promeni vo Isto~na Evropa i vo So vet ski-ot Sojuz, Soros e avtor i na nekolku knigi: The Alchemy

of Finance, 1987; Opening the Soviet System, 1990; Un-

derwriting Democracy, 1991; Soros on Soros: Staying

Ahead of the Curve, 1995; The Crisis of Global Capital-

ism,1998, i najnovata, The Bubble of American Suprema-

cy, 2004.

Za negovite napori da go promovira i poddrùva ot-vorenoto op{testvo vo svetot, Soros e proglasen za po~esen doktor na univerzitetite Jel i Oksford, na Novata {kola za socijalni istraùvawa i na Ekonom-skiot univerzitet vo Budimpe{ta. Xorx Soros e i dobitnik na Laurea Honoris Causa, najvisokata po~est na Univerzitetot vo Bolowa, Italija.

Za Xorx Soros

11


Crna zelena 11

Doma{ni

� Agencija za mladi i sport na Republika Makedonija� Biro za razvoj na obrazovanieto � Generalen sekretarijat na Vladata na Republika Makedonija� Dendo Vas, Skopje� Dobre dojde, Skopje� Drom, Kumanovo� Doverba, Skopje� ESE, Skopje� Ekonomski institut, Skopje� Zaednica na edinicite na lokalnata samouprava - ZELS� Zdruènie na novinari na Makedonija� Zdruènie na sudii na Republika Makedonija� Zdruènie na javni obviniteli na Republika Makedonija � Izvozna i kreditna banka, Skopje (IK Banka)� Izbor, Strumica� Kham, Kumanovo� Komisija za informati~ka tehnologija, Vlada na Republika

Makedonija� Lekarska komora na Makedonija� Luludi, Skopje� Makedonski centar za me|unarodna sorabotka (MCMS),

Skopje� Medicinski fakultet, Skopje� Mese~ina, Gostivar� Ministerstvo za kultura � Ministerstvo za obrazovanie i nauka�Ministerstvo za ekonomija � Ministerstvo za transport i vrski � Ministerstvo za trud i socijalna politika �Ministerstvo za pravda � Ministerstvo za vnatre{ni raboti � Ministerstvo za zdravstvo � Ministerstvo za lokalna samouprava � MIA, Skopje� Mladinski obrazoven forum - MOF, Skopje� Policiska akademija, Skopje� Pomo{ za hendikepirani i siroma{ni, Prilep� Poraka, Skopje� Sektor za evropska integracija, Vlada na Republika

Makedonija� Sovet za radiodifuzija� Son~ogledi, Skopje

Partneri i donatori

12

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 12

Stranski

� Ambasada na Kralstvoto Norve{ka vo Republika Makedonija

� Ambasada na SAD vo Republika Makedonija� Ambasada na [vedska vo Republika Makedonija� Amerikanska advokatska asocijacija – Centralnoevropska

i evroaziska pravna inicijativa - ABA SILI (ABA CEELI),

SAD� Amerikansko-Avstriska fondacija (American-Austrian

Foundation - AAF), Avstrija� Agencija za me|unaroden razvoj na SAD (Unuted States

Agency for International Development – USAID)

�Akademska trening asocijacija (Academic Training

Association – ATA)

� Institut Albert [vajcer (Albert Scweitzer Institute), SAD� Vera institut za pravda (Vera Institute of Justice) SAD� Razvojni alternativi (Development Alternatives, Inc – DAI)

� DPK Konsultacii (DPK Consulting), SAD� DFID, Ambasada na Velika Britanija vo Republika

Makedonija� Delegacija na Evropskata komisija vo Republika

Makedonija (Delegation of the European Commission in the

Former Yugoslav Republic of Macedonia)

� Doveritelen fond na Kralstvo Norve{ka (Kingdom of

Norway – CEB Trust Account)

� Dr`aven univerzitet na Arizona (Arizona State University), SAD

� Evropska agencija za rekonstrukcija (European Agency for

Reconstruction – EAR)

� Holandski institut za javna administracija (Dutch

Institute for Public Administration – ROI)� Invent (InWent), Germanija� Institut za evropska politika (Institut fur Europaische

Politik, Berlin), Germanija

� Sonet, internet-provajder, Skopje� Stomatolo{ka komora na Makedonija� Uprava za razvoj i unapreduvawe na obrazovanieto na

jazicite na pripadnicite na zaednicite, Ministerstvo za obrazovanie

� Ustaven sud na Republika Makedonija� Univerzitet “Sv. Kiril i Metodij”, Skopje� Fondacija za obrazovni inicijativi “^ekor po ~ekor”,

Skopje� HOPS, Skopje� Hospius Sju Rajder, Skopje� Centar za gra|anski inicijativi, Prilep� Centar za kontinuirana edukacija na sudii, Skopje

12

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 12

13


Crna zelena 13

� Inicijativa za pravda na otvorenoto op{testvo (Open

Society Justice Initiative), SAD� IREKS Promedija (IREX ProMedia), SAD� Katoli~ki slu`bi za pomo{ - Horizonti (Catolic Relief

Services – CRS) � Kancelarija za demokratski institucii i ~ovekovi prava

(OSCE/ODIHR - Office for Democratic Institutions and Human

Rights

� Medienhilfe (Medienhilfe), [vajcarija� Ministerstvo za nadvore{ni raboti na Avstrija� Mre`a za zastapuvawe na slobodata na informirawe

(Freedom of Information Advocacy Net)

� Mre`na programa za mediumi (Network Media Program), Ungarija

� Norve{ka narodna pomo{ (Norvegian People’s Aid),

Norve{ka� OBSE – Organizacija za bezbednost i sorabotka na Evropa

(Organization for Security and Co-operation in Europe -

OSCE)

� Pres nau (Press Now), Holandija� Programa za razvoj na Obedinetite nacii (United Nations

Development Program - UNDP)

� Razvojna banka na Sovetot na Evropa (Council of Europe

Development Bank (CEB)

� SINTEF tehnologija i op{testvo (SINTEF technology and

Society), Norve{ka� Svetska zdravstvena organizacija (World Health

Organisation – WHO)� Svetska banka (World Bank) SAD� Stejt Department (USA State Department), SAD� Fondacija Kral Boduen (King Baudouin Foundation),

Belgija� Fondacija ^arls Mot (Charles Mott Foundation), SAD� Fondacija Pestaloci (Pestalozzi Children’s Village

Foundation), [vajcarija� Fondacija za partnerstvo i lokalen razvoj (Foundation for

Partnership and Local Development - FPLD), Romanija� Francuski kulturen centar vo Republika Makedonija� Centralnoevropski univerzitet (Central European

University - Center for Political Studies), Ungarija� Centar za javna politika i menaxment – Pitsburg vo

Makedonija� Centar za demokratija i smiruvawe vo Jugoisto~na Evropa

(Center for Democracy and Reconciliation in South-East

Europe, Thessalonica), Grcija� [vedski helsin{ki komitet (Swedish Helsinki Committee)

[vajcarska agencija za razvoj i sorabotka (Swiss Agency

for Development and Cooperation – SDC)

� [vedska agencija za me|unaroden razvoj (Swedish

International Development Agency – SIDA)

13


Crna zelena 13

14

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 14

Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija Bul. Jane Sandanski 111, SkopjeTel. 02/ 2444-488; Faks 02/2444-499www.soros.org.mk

Upraven odborSlobodanka Markovska, pretsedatel (od 9. 02. 2005 godina)Emilija Simoska, pretsedatel (do 8. 02. 2005 godina)Nikola Gelevski Gordana DuvwakHasan Ja{ari Mabera KamberiSa{o Klekovski (sedmiot ~len na Upravniot odbor }e bide izbran vo

fevruari 2005 godina)

MenaxmentVladimir Mil~in, izvr{en direktor lok. 101Slavica Inxevska, zamenik-direktor za zaedni~ki programi; programa Istok-Istoklok. 105, [email protected]

Zoran Cali, administrativen direktorlok. 104, [email protected]

ObrazovanieSpomenka Lazarevska, programski direktor, lok. 150, [email protected]

Suzana Pecakovska, koordinator na programa za visoko obra zovanie, lok. 190, [email protected]

Nata{a Angeleska, koordinator na programi za mladi i Kreativna nastava i u~ewe, lok. 160, [email protected]

Teodora Ajanovska, koordinator na programa za obrazovanie na Romi, lok. 220, [email protected]

Senad Mustafov, koordinator na programa RomaverzitasTel. 02/3296-142, [email protected]

Eliza Abazovska, asistent za obrazovanie na Romilok. 106, [email protected]

Denis Durmi{ asistent za obrazovanie na Romilok. 107, [email protected]

Darko Bo`inovski, asistent za visoko obrazovanielok. 107, [email protected]

Organizaciska postavenost

Programski oblasti

14

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 14

15


Crna zelena 15

Kristina Tasevska, asistent za kreativna nastava i u~ewelok. 151, [email protected]

Ana Tomovska, asistent za kreativna nastava i u~ewelok. 116, [email protected]

Ana Dangova, asistent za kreativna nastava i u~ewelok. 116, [email protected]

Ferki Demirovski, asistent na programa RomaverzitasTel. 02/3296-142, [email protected]

Sistemski reformiFani Karanfilova-Panovska, programski direktorlok. 113, [email protected]

Neda Korunovska, koordinator na pravna programa lok. 188, [email protected]

Dan~e Danilovska, koordinator na proekt za sloboden pristap do informacii, lok. 226, [email protected]

Vera Dimitrievska, koordinator na programa za javno zdravstvo, lok. 140, [email protected]

Roska Ilievska asistent na pravna programa, lok. 117, [email protected]

Milica Srdanovi} asistent za ekonomski reformi, lok. 115 [email protected]

Petar Kurjak, asistent za javna administracija, lok. 126, [email protected]

Kultura i komunikaciiIvan Dodovski, programski direktor lok. 114, [email protected]

Marijana Ivanova, koordinator na programa za kultura i umetnost, lok. 127, [email protected]

Violeta Gligorovska, koordinator na programa za mediumi i za izdava{tvo, lok. 118, [email protected]

Gra|ansko op{testvoSun~ica Kostovska-Petrovska, programski direktor lok. 108 [email protected] - od juni 2005

Adrijana Trendova, koordinator na programa za gra|ansko op{testvo i Centri za poddr{ka na NVO (FIOOM/SDC) lok. 108, [email protected] - do juni 2005,

Hajrije Ahmed, koordinator na programa za podobruvawe na me|uetni~kite odnosi (programata }e bide osamostoena do april 2005 godina), lok. 129, [email protected]

Elena Angelovska, asistent za Centri za poddr{ka na NVO (FIOOM/SDC), lok. 282, [email protected]

15


Crna zelena 15

16

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 16

Centri za poddr{ka na NVO (FIOOM/SDC)

PrilepGoran Karapeevski i Goce Todoroski - lokalni koordinatoriUl. Bitolska 1, 7500 PrilepTel. 048/ 401-480Tel./faks 048/ 418-319 [email protected]

VelesVesa [kortova i Dim~e Velev - lokalni koordinatoriUl. Nikola Orov~anec 25, VelesTel. 043/ 221-583, 212-450; Faks: 043/ [email protected]

[tipNevenka Longurova-Girova i Boris [arkovski - lokalni koordinatoriUl. General Mihajlo Apostolski 14a, [tipTel. 032/ 383-422; Faks: 032/ [email protected]

Ki~evoIsmet Bala~i i Elizabeta Risteska - lokalni koordinatoriUl. 11 Septemvri bb, zgrada “Su{ica”, Ki~evoTel. 045/ 221-817; Tel/faks: 045/ [email protected]

Centri za poddr{ka na NVO (FIOOM/EAR)

Proektna kancelarija Bul. Jane Sandanski 26/II/1, SkopjeTel. 2446-760Melita Ivanova, proekten rakovoditel [email protected]

Iskra Andreeva, proekten koordinator [email protected]

Sara Demiri, proekten [email protected]

Stefan Stefanov, asistent za [email protected]

Qubi{a Angelovski, asistent za [email protected]

17


Crna zelena 17

Debar[uip Marku i Goce Qubinovski - lokalni koordinatoriUl. Veqko Vlahovi} 13, P. fah 40, DebarTel: 046/ 835-105; Tel/faks: 046/ [email protected]

[email protected]

Del~evoTereza Filobok i Toni Stoimenovski - lokalni koordinatoriUl. Mar{al Tito bb, P. fah 86, Del~evoTel: 033/ 411-727; Tel/faks: 033/ [email protected]

[email protected]

StrumicaTawa Ta{eva, Riste Stevanov, Mitko Nikolov lokalni koordinatoriUl. Bratstvo Edinstvo 29 P. fah 192, StrumicaTel: 034/ 326-832; Tel/faks: 034/ 326-831; [email protected]

[email protected]

[email protected]

ResenGordana Toskovska, Engin Bahtijar - lokalni koordinatoriPlo{tad Mar{al Tito 18, ResenTel: 047/ 454-560; Tel/faks: 047/ [email protected]

[email protected]

KratovoGoce Angelovski, Borjan~o Micevski - lokalni koordinatoriUl. Goce Del~ev 24, P. fah 28, KratovoTel: 031/ 481-157; Tel/faks: 031/ [email protected]

[email protected]

NegotinoRoza Janevska, Eleonora Nastova-Dimova lokalni koordinatoriUl. Mar{al Tito 148, P. fah 23, NegotinoTel: 043/ 371-151Tel/faks: 043/ [email protected]

[email protected]

18

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 18

StrugaDimitri Golaboski, Arbre{a Vla{i, Edi Kela - lokalni koordinatoriKej Boris Kidri~ 29a, StrugaTel: 046/ 782 755; Tel/faks: 782 [email protected]

[email protected]

[email protected]

GevgelijaKatica Haxi-Nikolova, Tatjana Petrova - lokalni ko ordi na-toriUl. Bra}a Miladinovi 37, GevgelijaTel: 034/ 218 934; Tel/faks: 034/ 218 [email protected]

[email protected]

AdministracijaVan~o Xambaski, grantovi i logistikalok. 112, [email protected]

Marijana Ivanova, odnosi so javnost lok. 127, [email protected]

Liljana Ristevska, rakovoditel na smetkovodstvo lok. 110, [email protected]

Solunka Zoksimovska, administrativen asistent lok. 101, [email protected]

Beti Simjanoska-Traj~evska, smetkovoditellok. 120, [email protected]

Blagoja Mitevski, smetkovoditellok. 120, [email protected]

Anastazija Paneva, blagajniklok. 111, [email protected]

Igor Krstevski, sistemski in`enerlok. 125, [email protected]

Branko Zoksimovski, voza~lok. 222, [email protected]

Stana Filipovska i Lepa Doneva, odr`uvawe lok. 130

19


Crna zelena 19

Gra|anite, instituciite i organizaciite od Republika Makedonija moàt da dobijat finansiska pomo{ od dva vida programi: nacionalni i mre`ni.

Barawa se podnesuvaat za programi {to se oglasuvaat pre ku javni konkursi so nazna~eni kriteriumi i da tu-mi. Vo isklu~itelni slu~ai, barawa moàt da se podne-sat i po va{a inicijativa, odnosno so sopstven pro-ekt.

Nacionalni programi

Sekoja esen, Upravniot odbor na FIOOM ja utvrduva programata i buxetot za slednata kalendarska godina i ja podnesuva na odobruvawe do Upravniot odbor na Institutot otvoreno op{testvo - Budimpe{ta. I progra-ma ta i buxetot se temelat na strategija {to ja donesuva Upravniot odbor, vrz osnova na analiza na potrebite i prioritetite za promocija na otvorenoto op{testvo vo Makedonija.Za da podnesete barawe za finansiska pomo{ od nekoja nacionalna programa, treba da popolnite formular {to moè da se dobie vo prostoriite na FIOOM, kaj soodvetnite programski koordinatori i asistenti ili na veb-stranicata na FIOOM: www.soros.org.mk.Postojat dva vida formulari so koi se podnesuva ba-rawe za finansiska pomo{ od nacionalnite progra mi: za organizacii i za poedinci. Vo nekoi programi fi-nan siskata pomo{ e nameneta isklu~ivo za organi-zacii.

Mre`ni programi

Mre`nite programi se oblikuvani od eksperti anga ̀ i-rani od trite centri na Sorosovata mreà fondacii vo Wujork, vo London i vo Budimpe{ta i tie im se nudat re~isi na site nacionalni fondacii. Otkako Upravniot odbor na FIOOM }e oceni koi od ponudenite mre`ni pro-gra mi se soodvetni na potrebite vo Republika Make do-nija, tie se prifa}aat i po~nuva nivno sprove du va we.Za da podnesete barawe za finansiska pomo{ od nekoja mre`na programa se popolnuva poseben formular koj moète da go dobiete kaj soodvetniot programski ko-ordi nator i asistent vo prostoriite na FIOOM ili di-

Vidovi programi, kako da aplicirate

20

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 20

rek tno vo Budimpe{ta, na veb-stranicata www.osi.hu. Pri podnesuvaweto barawe moète da priloìte i recenzii ili preporaki, koi }e go potkrepat va{eto barawe.

Osamostoeni programi

FIOOM praktikuva da gi osamostojuva svoite proekti ili programi dokolku se sozdadat uslovi za toa. Na toj na~in, pridonesuva vo sozdavaweto silni i profili-rani zdruènija, koi ponatamu samostojno }e gi sprove-duvaat svoite programski zada~i. Vo zavisnost od potre-bite i objektivnata situacija, ovie programi izvesen po~eten period dobivaat potkrepa od FIOOM. Otkako }e se zacvrstat, tie apliciraat na programite na Fondaci-jata na ramnopravna osnova so drugite organizacii. FIOOM na ovie osamostoeni programi gleda kako na svoi strate{ki partneri vo promoviraweto na otvore-noto op{testvo vo Makedonija.

Otkoga va{eto barawe za finansiska pomo{ }e bide primeno, programskite koordinatori/asistenti prov-eruvaat dali ste gi ispolnile uredno va{ite obvrski vo slu~aj prethodno vie ili va{ata organizacija da ste koristele finansiska pomo{ od FIOOM. Ova se odnesu-va na tro{eweto sredstva i podnesuvaweto finansiski iz ve{tai, obvrski prezemeni od va{a strana pri pot-pi{uvawe dogovor za grant.Ako vrz osnova na toa programskite koordinatori/asistenti dadat pozitiven predgrantov memorandum, va{eto barawe }e se razgleda od Komisijata za mali grantovi, Programskiot sovetodaven komitet ili ek-spertski timovi koi samostojno re{avaat za barawa do 1.000 USD za poedinci i do 2.000 USD za organizacii/institucii. Za barawata so pogolem iznos ovie tela (ili koordinatorot) mu davaat pozitivna ili negativna preporaka na Upravniot odbor, koj potoa ja donesuva odlukata. Za barawa (proekti) vo koi vrabotenite, ~lenovite na Komisijata za mali grantovi ili Upravniot odbor se nao|aat vo pozicija na konflikt na interesi, odlu~uva Upravniot odbor na IOO - Budimpe{ta.Selekcijata za mre`nite programi ne e vo nadle`nost na FIOOM, koja vr{i samo administrirawe: oglasuva-

Kako se donesuva odluka

21


Crna zelena 21

we, testirawe, intervjuirawe i sli~no, a odlukite gi do nesuva soodvetnoto telo na IOO vo Budimpe{ta, Lon-don ili Wujork.Vo isklu~itelni slu~ai, Upravniot odbor na FIOOM razgleduva i vonredni barawa od organizacii ili poedin ci za koi ne e predviden buxet preku postojnite pro grami. Takvite barawa, so preporaka na izvr{niot direktor, se odobruvaat od Upravniot odbor ako se odne-su vaat na strate{kite celi na FIOOM i ako ima buxet-ska mo`nost za toa.

Upraven odbor na FIOOM

Programski

koordinator

Komisija

za mali

grantovi

Izvr{en

direktor

Grafi~ki prikaz na procesot na donesuvawe odluka

Eksper tski

timovi

Programski

sovetodaven

komitet

Kone~na odluka

Baratel

22

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 22

OB

RA

ZO

VA

NI

E

Programa za Programa za visoko visoko obrazovanieobrazovanie

K o n t a k t Suzana Pecakovskaprogramski koordinator

Darko Bo`inovskiprogramski asistent

23


Crna zelena 23

Osnovna cel na Programata za visoko obrazovanie e da go pomogne i zabrza procesot na vklu~uvawe na makedonskoto visoko obrazovanie vo zaedni~kiot evropski visokoobrazoven prostor.

Drugiot vo nastavnite sodrìni

na visokoto obrazovanie

Vrz osnova na ve}e sprovedenite istraùvawa foku si-ra ni na aktuelni problemi, temi i pra{awa za etni~ki, ver ski i jazi~no Drugiot vo nacionalen i regionalen kon tekst, istraùva~kite timovi }e izrabotat novi ku-ri kulumi. Izve{taite od istraùvawata }e bidat ob ja-ve ni vo posebna publikacija i }e bidat dostapni za ce-lata akademska javnost. Periodot od januari do maj 2005 godina }e se iskoristi za izrabotka na {est novi ili za izmeni vo postojnite kursevi (kurikulumi) od strana na univerzitetskite nastavnici-nositeli na nas ta vnite programi, kako i nivno vgraduvawe vo stud-iskite programi na mati~nite institucii. Se o~ekuva izrabotenite kursevi da im bidat ponudeni na studen-tite na po~etokot na novata akademska godina 2005/06 zaedno so referentna literatura - prira~en materijal neophoden za realizacija na kursevite. Proektot “Drugiot vo nastavnite sodrìni na visokoto obrazovanie na RM” ima za cel da ja pomogne reformata na visokoto obrazovanie vo RM vo oblasta na op{test-venite i humanisti~kite nauki, preku poddr{ka na ini-ci jativi naso~eni kon nadminuvawe i/ili ublaùvawe na postojnite nedostatoci na nastavnite planovi, pro-gra mi i metodi, od aspekt na zastapenosta, tematizi ra-we to i praktikuvaweto na sodrìni i informacii za (etni~ki, jazi~no i verski) Drugiot.Buxet: 35.000 USD

Istraùva~ki centar za rodovi studii

(ICRS) pri Evro Balkan

I godinava, FIOOM }e go poddrì Itraùva~kiot cen-tar za rodovi studii (ICRS) pri Institutot Evro Bal-kan koj }e raboti na ve}e zapo~natite aktivnosti vo sled ni ve tri oblasti: obrazovanie, izdava{tvo i bor ba-ta protiv trgovijata so lu|e. Vo delot za obrazovanie, ICRS }e raboti na poddr{ka i razvoj na nastavnite programi i na zasiluvawe na kapacitetite na uni ver zi-tet skiot kadar za razvivawe nastavni programi od ob-

24

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 24

las ta na rodovite studii. Toa }e se realizira preku aktivnosti na nacionalno nivo (sorabotka so UKIM) i na regionalno nivo (Regionalnata mreà za rodovi/èn ski studii na JIE i Regionalniot seminar za ro do-vi/ènski i evropski studii 2004-2006 godina). Pred da se zapo~ne so izrabotka na strategiite za integracija na rodovite studii vo visokoobrazovanite institucii, }e se izvr{i mapirawe na sostojbata. ]e sleduvaat progra mi te za obuka i izdava~ka programa, preku koja }e obezbe di prira~nici i nastaven materijal za ko ris te-we vo obrazovniot proces. ICRS istovremeno }e pro-dol ̀ i so izdavaweto na “Identiteti: Spisanie za poli-tika, rod i kultura” i so organiziraweto alternativni obra zovni programi vo ramkite na [kolata za rod i po-li tika. Aktivnostite vo oblasta na borbata protiv trgo-vijata so lu|e }e gi sproveduva novoformiraniot oddel na ICRS, koj }e sorabotuva so Nacionalnata komi sija za borba protiv trgovijata so lu|e i ilegalnata migracija, preku istraùvawa {to }e bidat osnova za izrabotka na Nacionalnata strategija za borba protiv trgovijata so lu|e. Buxet: 20.000 USD

Angliski jazik za Romi

Preku ovaa petgodi{na programa, finansirana od IOO - Wujork, 22 Romi go izu~uvaat angliskiot jazik. Osumte stepeni od obukata gi zavr{ija 14 Romi, koi }e go pro-dolàt izu~uvaweto na jazikot vo 2005 godina, so pod-got vitelen kurs za test TOEFL, za da moàt da kon ku-riraat na stranskite univerziteti.Buxet: 4.500 USD

Programa za stipendii

na Sorosovata mreà fondacii

Mre`nata programa za stipendii nudi mo`nosti za sti-pen dirawe na: studenti, postdiplomci, doktoranti, ist-ra ̀ uva~i, pomlad nastaven kadar, profesionalci i ad-mi nistratori so isklu~itelni akademski dosiea, za stu dii vo razli~ni akademski i kulturni sredini vo SAD, Zapadna Evropa i vo regionot na Centralna i Isto~na Evropa.Celite na vakvite programi se: revitalizacija na op-{testvenite i humanisti~kite nauki na visokoobrazov-nite institucii vo regionot; obezbeduvawe profesio-nal na obuka za oblastite {to ne se zastapeni ili se mal ku zastapeni vo lokalnite institucii na zemjite op fateni so programite; poddr{ka na talentiranite

25


Crna zelena 25

stu denti od pove}e oblasti zaradi prodol`uvawe na stu diite vo alternativni akademski i kulturni sre-dini. Site programi se objavuvaat na javni oglasi.Ovde spa|aat programi za kulturna razmena na studenti; za ednogodi{ni magisterski studii na univerzitetite vo Kembrix i Oksford, Velika Britanija; za devet me se-~ni, trimese~ni i ednomese~ni istra`uva~ki studiski pre stoi na Univerzitetot vo Oksford, Velika Britanija; za dopisni magisterski i doktorski studii na Univerzi-te tot vo Staford{ir, Velika Britanija; za ednogodi{ni magisterski studii na [kolata za slavisti~ki i ju`no-evropski studii na Univerzitetskiot kolex vo London, Velika Britanija; kako i Sorosova Programa za dopolni-telna finansiska poddr{ka za studenti {to studiraat op {testveni i humanisti~ki nauki nadvor od Republika Makedonija, vo Centralna ili Isto~na Evropa; i Global-na programa za dopolnitelna finansiska poddr{ka za studenti {to posetuvaat doktorski studii od op{testve-ni i humanisti~ki nauki na univerziteti vo Zapadna Ev ro pa, Severna Amerika ili Avstralija.FIOOM gi administrira programite preku Amerikan-ski ot edukativen centar na osamostoenata programa Mla din ski obrazoven forum, no selekcijata na kandida-tite ja vr{i IOO - Budimpe{ta i/ili IOO - Wujork.

Kontakt:Nikola Naumoski, koordinator na programite za stipendirawe Amerikanski edukativen centarBiblioteka “Bra}a Miladinovci”Partizanska bb, 1000 Skopjetel: 02/3112-464; faks: 02/[email protected]; [email protected]

26

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 26

OB

RA

ZO

VA

NI

E

K o n t a k t Spomenka Lazarevskaprogramski direktor

Nata{a Angeleskaprogramski koordinator,

Kreativna nastava

i u~ewe

Suzana Pecakovskaprogramski koordinator,

programa za obrazovanie

na Romi

Teodora Ajanovskaprogramski koordinator,

programa za obrazovanie

na Romi

Senad Mustafovprogramski koordinator,

Romaverzitas

Eliza Abazovskaasistent za

obrazovanie na Romi

Denis Durmi{asistent za

obrazovanie na Romi

Ana Dangovaasistent

za kreativna nastava

i u~ewe

Ana Tomovskaasistent


i u~ewe

Kristina Tasevska asistent


i u~ewe

Ferki Damirovskiasistent, Romaverzitas

Programa Programa za osnovno za osnovno i sredno i sredno obrazovanieobrazovanie

27


Crna zelena 27

Programata za osnovno i sredno obrazovanie ima cel da gi poddrì: aktivnostite koi promoviraat ednakov pristap do kvalitetno obrazovanie za site u~enici, so poseben akcent kon podobruvawe na obrazovanieto na Romite vo Republika Makedonija; aktivnostite koi promoviraat znaewa, kompetencii i stavovi, neophodni za razvoj na otvoreno i demokratsko op{testvo; aktivnosti koi promoviraat podobro upravuvawe i pogolema transparentnost vo obrazovanieto; i aktivnosti naso~eni kon razvivawe i dizajnirawe dokumenti vrzani za razvojot na obrazovanieto vo Makedonija.

Obrazovna politika

FIOOM prodolùva aktivno da raboti i finansiski da go poddrùva donesuvaweto na Nacionalnata progra ma za razvoj na obrazovanieto, vo soglasnost so Protokolot za sorabotka {to go potpi{a so Vladata na Republika Make donija, odnosno Ministerstvoto za obrazovanie i nauka. Vo 2004 godina be{e izrabotena Nacrt-verzija na Nacionalnata programa. Taa be{e predmet na ~etiri-me se~na javna rasprava vo koja u~estvuvaa site zainte re- si rani makedonski gra|ani, ~ii{to zabele{ki, ko men -tari i sugestii bea vgradeni vo finalnata verzija na ovoj dokument. Do krajot na mart 2005 godina Nacionalnata programa }e bide dopolneta so akciski planovi (programi) za spro ve duvawe vo 11 razli~ni segmenti od sferata na ob razo vanieto. Tie }e bidat podloèni na fokus-ras-pravi pred relevantnite institucii i poedinci, po {to }e se izrabotat nivni finalni verzii. Ovie aktiv nosti }e gi koordinira Oddelenieto za poddr{ka vo Mi nis-terstvoto za obrazovanie i nauka, vo koe FIOOM vra-botuva tri lica.Vo vtorata polovina na 2005 godina, Nacionalnata programa za razvoj na obrazovanieto i akciskite pla-novi }e bidat staveni vo procedura za usvojuvawe vo Vladata na Republika Makedonija i vo Sobranieto na Republika Makedonija, po {to FIOOM }e organizira Donatorska konferencija (na krajot na 2005 godina), na koja }e bidat pretstaveni site izraboteni dokumen ti.Buxet: 240.000 USD

28

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 28

Kreativna nastava i u~ewe

Vo tekot na 2005 godina }e prodol`i rabotata vo 18 gimnazii i 45 osnovni u~ili{ta vo Republika Makedo-nija vklu~eni vo proektot, so cel da se ponudi model za re for ma na u~ili{tata {to aktivno gi vklu~uvaat u~e-nicite vo nastavnite i fakultativnite aktivnosti i pro moviraat razvoj na kreativni i kriti~ki mislite-li. ]e se organizira obuka i mentorstvo za okolu 300 nas-tavnici, direktori na u~ili{ta, pedagozi i psiholozi od {est gimnazii, kako i na u~ili{ni timovi (direk-tori, pedagozi, psiholozi i roditeli) od 15 osnovni u~ili{ta za metodologijata “So ~itawe i pi{uvawe do kriti~ko mislewe” (^PKM). Na {est gimnazii i vo 15 osnovni u~ili{ta }e im bide dadena poddr{ka za os-novawe medioteki, a nastavniot i administrativniot kadar }e dobie obuka za rabota na kompjuteri. Osnovna obu ka i materijali potrebni za voveduvawe u~ili{ni aktivnosti po redovnite ~asovi (U~eni~ki demokratski klu bovi) }e dobijat {est gimnazii. Site vklu~eni u~i-li{ta i gimnazii }e dobijat i obuka i mentorstvo za izrabotka na razvojni planovi na u~ili{tata. Godinava, }e se izvr{i nezavisna evaluacija za spro-veduvawe na proektot i procena na dostignuvawe na predvidenite rezultati. Proektot po~na da se realizi-ra vo 2002 godina so grant od USAID.Buxet: 688.230 USD

Programa za obrazovanie na Romi

Preku ~etiri komponenti - za predu~ili{no, osnovno, sredno i visoko obrazovanie, ovaa programa }e im pomaga na u~enicite Romi da ostanat vo {kolskiot sistem i da go podobrat uspehot i redovnosta preku pozitivni intervencii vo site obrazovni nivoa. Se pro cenuva deka direktna korist }e imaat okolu 4.000 u~e ni ci vo osnovnite u~ili{ta, okolu 260 sred no {kol-ci i 70 univerzitetski studenti.Zada~i na programata se: da se podgotvat romskite deca od predu~ili{na vozrast za osnovno u~ili{te; da se podobri uspehot na romskite u~enici na vozrast od 7 do 15 godini; da se podobri uspehot na romskite u~enici na vozrast od 15 do 19 godini; da se promoviraat ed-nakvite mo`nosti i da se podobri akademskiot uspeh na studentite Romi na dr`avnite univerziteti.Komponentata za predu~ili{no i osnovno obrazovanie }e se sproveduva vo pet romski naselbi: Dame Gruev i Klanica vo Skopje, Lozja i Sredorek vo Kumanovo i Tri-

29


Crna zelena 29

zla vo Prilep, kade {to kako dobri primeri ve}e posto-jat centri za poddr{ka na obrazovanieto na Romi, ~ii-{to aktivnosti gi sproveduvaat nevladinite organiza-cii “Den do vas” i “Son~ogledi” od Skopje, “Drom” i “Kham” od Kumanovo, i “Pomo{ za hendikepirani i si-roma{ni” od Prilep.Predu~ili{nata komponenta se fokusira na podobruva-we na poznavaweto na makedonskiot jazik kaj romskite de ca, kako i na zgolemuvawe na znaeweto i obrazovnoto iskustvo na romskite deca za tie da moàt da go po~nat osnovnoto u~ili{te na isto nivo so nivnite neromski vrsnici. Programata, isto taka, se koncentrira na li-~nata higiena i na zdravstveni pra{awa i raboti so roditelite za da im pomogne da ja sfatat vrednosta na obrazovanieto.Vo komponentata za osnovno u~ili{te }e se raboti na nadgradba na individualnite ve{tini na nastavnic-ite (obuka za metodologijata vo ~ij{to fokus se nao|a deteto, obuka na nastavnicite protiv predrasudi, kako i tehni~ka pomo{ za nastavnicite na teren), kako i na razvivawe na organizaciskiot kapacitet na u~ili{tata niz podgotovka na planovi za podobruvawe na u~ili-{tata. Vtorata nasoka na ovaa komponenta se fokusira na vonu~ili{ni aktivnosti: tutorstvo, pomo{ pri pi-{uvawe doma{ni raboti, sostanoci i rabotilnici so roditelite organizirani vo centrite za obrazovanie na Romi. Komponentata za sredni u~ili{ta e naso~ena kon potrebite na odbrani romski u~enici od srednoto ob-razovanie. ]e se obezbedat stipendii, mentorska po-mo{, mentorstvo od sou~enici i dopolnitelna akadem-ska pomo{ (letni kampovi za dobitnicite na stipendi-ite i za nivnite mentori). Stipendiite gi zadovoluvaat potrebite svrzani so u~eweto na romskite sredno{kol-ci (u~ebnici, dopolnitelni nastavni materijali, pre-voz, hrana, obleka i sli~no). Mentorstvoto }e pomogne da se nadminat ili barem ublaàt nedostatocite od prethodnoto nivo na obrazovanie, dodeka mentorstvoto od sou~enici }e pomogne da se podobrat i da se razvijat pozitivni li~ni vrski me|u studentite. êtvrtata komponenta e naso~ena kon romski studenti zapi{ani na dràvnite univerziteti. Tie }e imaat mo`nost da dobijat stipendija, dopolnitelna akadems-ka pomo{, mentorstvo od kolegi na lokalno nivo i raz-vivawe bibliote~ni i informativni resursi. Stipen-diite se nameneti za nabavka na knigi, patni tro{oci, smestuvawe i druga u~ili{na oprema. Programata za

30

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 30

dopolnitelna akademska pomo{ }e ponudi pomo{ vo popolnuvawe na obrazovniot kvaliteten jaz nastanat vo prethodnoto nivo na obrazovanie kako i mo`nost za site motivirani studenti da gi razvijat svoite li~ni sposobnosti i da se podobri nivniot akademski per-formansi. Programata za mentorstvo od kolegi na lo-kalno nivo }e gi vklu~i site zainteresirani romski stu denti vo rabotata so sredno{kolci so cel da se oh-rabrat pove}e romski u~enici da vlezat vo visokoto obrazovanie.Programata za obrazovanie na Romi FIOOM ja sprovedu-va vo sorabotka so fondacijata “êkor po ~ekor” i pette romski nevladini organizacii, koi gi sprovedu-vaat aktivnostite na centrite za poddr{ka na obra-zovanieto na Romi. Taa e finansirana od USAID, FIOOM, OBSE i Fondacijata Pestaloci od [vajcarija. Buxet: 950.000 USD

OSAMOSTOENA PROGRAMA

êkor po ~ekor

Vo 2005 godina Fondacijata za obrazovni i kulturni inicijativi “êkor po ~ekor” }e gi prodolì tekovnite proekti: “êkor po ~ekor” vo predu~ili{nite ustanovi i osnovnite u~ili{ta, Kreativna nastava i u~ewe, Ini-ci jativa za obrazovanie na Romite i Socijalna in klu-zija na deca i mladiVo predu~ili{nite ustanovi i vo osnovnite u~ili{ta Fondacijata po~na inicijativa za izdavawe sertifi-kati za vospitno-obrazovniot kadar {to ja sproveduva metodologijata “êkor po ~ekor”. Vo mart 2005 godina }e bide odràna obuka, po {to site onie vospituva~i i nastavnici {to uspe{no ja realiziraat programata }e dobijat sertifikat kako dokument za uspe{no praktiku-vawe na ovaa metodologija. Vo procesot na dobivawe sertifikati moàt da se vklu~at site vospituva~i i nastavnici vo osnovno u~ili{te {to }e pokaàt in-teres, a koi rabotele so metodologijata “êkor po ~e kor”. Fondacijata “êkor po ~ekor” e partner na FIOOM vo proektot “Kreativna nastava i u~ewe”, vo ~ii{to ramki e zadolèna za obuka i sledewe na rabotata vo osnov-nite u~ili{ta. Proektot “Inicijativa za obrazovanie na Romite” se realizira vo partnerstvo so ~etiri romski nevladini organizacii. Fondacijata “êkor po ~ekor” e odgovor-na za zasiluvawe na kapacitetot na nastavniot kadar vo

31


Crna zelena 31

osnovnite u~ili{ta i na edukatorite vo romskite cen-tri za poddr{ka na obrazovanie i za sledewe na spro ve-du vaweto. Evaluacijata na proektot }e ja vr{i nadvo re-{en, nezavisen evaluator. Vo ramkite na ovoj proekt, vo vtorata polovina na 2005 godina, }e bide zaokruèn i procesot na obuka na treneri za programata “Socijalna prav da za vozrasni”, koj se realizira na interna cio-nalno nivo. So po~etokot na u~ebnata 2005/2006 godina se o~ekuva razvivawe modul za rabota od programata “Socijalna pravda” vo na{i uslovi i po~nuvawe na prva-ta faza od nejzinoto sproveduvawe vo u~ili{tata vklu-~e ni vo proektot “Inicijativa za obrazovanie na Romite”.Proektot “Socijalno vklu~uvawe na deca i na mladi od ekonomski nerazvieni podra~ja”, koj po~na vo 2002 godina, se nao|a vo zavr{na faza. Vo 2005 godina }e se odràt u{te nekolku seminari po barawe na nevladi ni-te organizacii {to go realiziraat proektot. Proektot }e se zaokruì so celosna evaluacija na site aktiv-nosti i so zavr{na kampawa za podignuvawe na javnata svest za problemot na socijalna isklu~enost. Pred po-{i ro kata javnost, preku mediumite, }e bide promoviran dokumentaren film {to be{e snimen vo ramkite na proektot.Buxet: 70.000 USD

Kontakt:Suzana Kiranxiska, direktorFOKIM “êkor po ~ekor”Bul. Partizanski odredi 72a – mezanin, Skopjetel/faks: 02/ [email protected]

32

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 32

OB

RA

ZO

VA

NI

E

K o n t a k t Spomenka Lazarevskaprogramski direktor

Nata{a Angeleskaprogramski kordinator

ProgramaProgramaza mladiza mladi

33


Crna zelena 33

Mladinskata programa godinava ima cel da go zgolemi aktivnoto u~estvo na mladite vo site sferi na op{testveniot i politi~kiot `ivot vo odnos na pra{awata {to direktno ili indirektno gi zasegaat. Toa }e bide postignato preku poddr{ka na procesot na usvojuvawe i sproveduvawe na Nacionalnata strategija za mladi na Republika Makedonija, zacvrstuvawe na kapacitetot na Agencijata za mladi i sport, kako i pottiknuvawe diskusii i sredbi me|u vladiniot i nevladiniot sektor, so istovremeno u~estvo i koordinacija na donatorite vo ovaa sfera.

Institut za mladi

lideri od Jugoisto~na Evropa

I godinava, desetmina mladi na vozrast od 15 do 17 godini i dvajca vozrasni, izbrani preku javen konkurs, vo juli }e u~estvuvaat na intenzivna ~etirinedelna obu ka vo SAD, preku koja }e dobijat poznavawa za ameri-kan skiot politi~ki sistem i kultura. Tie }e imaat mo`nost da se zapoznaat i da vospostavat sorabot ka so mladi lica od Jugoisto~na Evropa i od SAD, da posetat zna~ajni politi~ki i kulturni institucii vo Va{ington i vo okolinata. Po nivnoto vra}awe, tie }e tre ba da podgotvat mini-proekti vo koi }e gi vgradat iskustvoto i znaeweto zdobieni na ovoj leten Institut za mladi lideri.Celta na ovaa programa e kaj mladite da se razvijat sposobnosti za liderstvo, zastapuvawe, pregovarawe i istra`uvawe. Kandidatite se izbiraat preku razgle du-va we na aplikaciite, testirawe za poznavawe na angli-skiot jazik i intervjua so pretstavnici od Ambasadata na SAD i na ovaa programa. Programata e inicirana i fi nansirana od Stejt Departmentot na SAD i od Insti-tutot otvoreno op{testvo od Wujork.Buxet: 12.000 USD

34

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 34

Mladinska politika

Preku ovaa programa, FIOOM }e organizira nekolku trkalezni masi, konsultaciski sredbi i donatorski so-sta noci, so {to gi prodol`uva naporite za vklu ~u va we na gra|anskite organizacii vo procesot na izrabotu-vawe na Nacionalnata strategija za mladi. Ovie ak-tivnosti pretstavuvaat osnova za natamo{na sorabotka me|u vladiniot i nevladiniot sektor ne samo za iz-rabotkata, tuku i za sproveduvaweto na Nacionalnata strategija vo praktika. FIOOM }e obezbedi i obuka za vrabotenite i za sora bot-nicite na Agencijata za mladi i sport od oblastite na strate{ko planirawe, upravuvawe proekt, gradewe part-ner stva i drugi, so {to }e se pomogne vo zacvrstuvawe na kapacitetite na ova vladino telo, koe ja koordinira izrabotkata na Nacionalnata strategija za mla di.Buxet: 46.000 USD

35


Crna zelena 35


Debatna programa

Programata ja sproveduva Mladinskiot obrazoven fo-rum (MOF), zdruènie na gra|ani, ~ija{to misija e promocija na gra|anskoto op{testvo i obrazovanie preku programi i proekti nameneti za mladite.Debatnata programa }e organizira raspravi na odrede-ni temi vo koi }e se vklu~uvaat mladi lica, preku koi u~esni cite }e razvivaat sposobnost za timska rabota, kriti~ko razmisluvawe, tolerancija kon ideite i sta-vovite na drugite u~esnici.MOF }e prodolì da sproveduva u{te dve programi fi-nansirani od FIOOM. Ednata e “U~ime pravo”, nameneta za sredno{kolci, koi preku nea dobivaat osnovni znaewa za pravniot sistem, ~ovekovite prava i demokra-tijata; a vtorata e programata “Odliv na umovi”, preku ko ja se sozdava baza na podatoci za makedonski dràv ja-ni {to dobile obrazovanie (dodiplomski, magisterski i doktorski studii) ili rabotno iskustvo nadvor od Makedonija.Buxet: 15.000 USD

Kontakt:Marjan Zabr~anec, pretsedatel na MOFBul. Partizanski odredi 21/2-4, SkopjeTel. 02/3139-692, [email protected]

www.mof.org.mk

www.braindrain.org.mk

www.studentitezasebe.org.mk

www.studentskipravobranitel.prg.mk

36

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 36

SI

ST

EM

SK

I R

EF

OR

MI

K o n t a k t Zoran Caliadministrativen direktor

Fani Karanfilova-Panovskaprogramski direktor

Milica Srdanovi}programski asistent

ProgramaProgramaza ekonomski za ekonomski reformireformi

37


Crna zelena 37

Programata za ekonomski reformi ima cel da go unapredi delovnoto opkruùvawe i da & pomogne na vladata da ja podobri politikata od ovaa oblast, pred s$ zaradi pottiknuvawe na privatnite inicijativi i pretpriemni{tvoto. Poseben fokus na programata se mladite lica kaj koi }e se raboti na razvivawe ve{tini za pretpriemni{tvo, i po~etni biznisi za mladi pretpriema~i. Vo sostav na ovaa programa se i kreditni linii so povolni uslovi.

Istraùvawa i debati

za kreirawe ekonomska politika

Generalnata tema na koja vo ovoj proekt }e se spro vedat anketa, istraùvawa i debati, e “Merewe na transakci-skite tro{oci na instituciite”. Otkako }e sprovede an keta na biznismenite, pretstavnicite na dràvnata administracija i na bankarskiot sektor, FIOOM vrz os nova na rezultatite od nea }e opredeli nekolku pot te-mi na koi }e se organiziraat podgotvitelni rabotil ni-ci i }e se sprovedat istraùvawa. Po nivnoto izrabo tu-va we, za sekoj od niv }e se organizira javen forum na koj }e se prezentiraat rezultatite od istraùvawata. Na krajot, }e se izraboti zbiren dokument so preporaki i plan za akcija.Ovoj proekt e dvegodi{en (2005/2006 godina).Buxet: 86.000 USD

Ekonomski forum

Vo sorabotka so Centarot za ekonomski analizi od Skopje, FIOOM }e organizira dva foruma vo 2005 godina, na temite: “Merewe na fiskalnite kapaciteti na op{tinite” i “[emi za fiskalno izedna~uvawe na op{tinite”. Forumite }e se organiziraat so cel da pottiknat proaktivno javno u~estvo na site faktori (pretstavnicite na centralnata i lokalnata vlast, ne-vla dinite organizacii i akademskata javnost) vo disku-siite povrzani so kreiraweto i sproveduvaweto na politikata vo ovaa oblast. Forumite }e bidat mo`nost za lobirawe, inicirawe dijalog i ponu da na poinakvi re{enija za ekonomskiot razvoj na dràvata.Buxet: 20.000 USD

38

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 38

Institucionalna poddr{ka za razvoj

na politika za mali i sredni pretprijatija

Ekonomskiot institut od Skopje i FIOOM minatata go-dina sprovedoa istra`uvawe {to }e bide osnova za opre de luvawe na konkretnite celi za sproveduvawe na Evropskata povelba za mali i sredni pretprijatija. Go-dinava, FIOOM }e go poddr`i Ministerstvoto za eko no-mija vo procesot na sproveduvawe na prioritetite i is pol nuvawe na celite na ovaa povelba. Preku ovaa programa FIOOM }e vospostavi i sistem za sle dewe na vladinata politika za mali i sredni pret-pri jatija i }e inicira sozdavawe jadro sostaveno od pretstavnici od akademskata javnost i nevladiniot sek-tor, koe ponatamu }e ja sledi ovaa oblast i }e & dava pre po raki na Vladata.Buxet: 9.000 USD

Postdiplomski studii od

oblasta na pretpriemni{tvoto

na Univerzitetot vo Osiek

So poddr{ka od FIOOM, {est studenti ve}e ja sledat vto rata godina od Postdiplomskite studii za pret-priem ni{tvo na Ekonomskiot fakultet na Univerzitetot vo Osiek. Preku ovaa programa, tie dobivaat stipendija i za ~etvrtiot semestar, koj e planiran za konsolidacija na znaeweto i na ve{tinite i nivna primena vo prak ti-ka ta preku po~nuvawe, razvoj ili konsalting na realen biz nis.Buxet: 20.000 USD

Poddr{ka na pretpriema~ki Romki

Od 350 Romki {to ve}e koristat mikrokrediti od mikrofinansiskata institucija Horizonti na CRS (so vkupen fond od 160.000 evra), }e bidat izbrani 100, spored definirani kriteriumi, za u~estvo na obuki pod naslov “Kako se po~nuva i upravuva biznis”. Ovie obuki }e gi sprovedat FIOOM i Horizonti.Celta na ovoj proekt e da se podobri socio-ekonomskiot status na Romkite i da se zgolemi mo`nosta za nivno sa movrabotuvawe. FIOOM }e go sprovede proektot vo sorabotka so Razvojnata banka pri Sovetot na Evropa i Norway Trust Account. Se o~ekuva toj da zavr{i vo septem vri 2005 godina.Buxet: 134.719 USD

39


Crna zelena 39

Mladinski pretpriema~ki servis

Preku ovoj proekt }e se stimulira pretpriemni{tvoto i sozdavaweto novi firmi od strana na obrazovanite mladi lu|e vo Makedonija. Proektot }e obezbedi pomo{ pri sozdavawe novi firmi, od delovnata zamisla do celosna operativnost na biznisot. ]e se organiziraat prakti~ni kursevi po pretpriemni{tvo, }e se objavi kon kurs za izbor na delovni planovi za mladite vo Ma ke donija i }e se organizira rabotata na eden delo-ven inkubator za mladite vo Skopje.Proektot Mladinski pretpriema~ki servis ima cel da razvie seopfaten sistem za poddr{ka na inovaciite i na pretpriemni{tvoto kaj mladite, kako i otvorawe no vi rabotni mesta. Vo 2004 godina vo ramkite na pilot-proektot be{e sprovedeno istraùvawe za utvr-du vawe na tekovnite sostojbi na poddr{ka na pret-priemni{tvoto vo Makedonija za da se opredeli na {to na~in da se koordinira proektot so drugite institucii koi rabotat na istata cel. Proektot se sproveduva vo sorabotka me|u SINTEF i FIOOM. Buxet: 203.000 USD

Kreditni linii

Kreditnite linii na FIOOM moàt da se koristat preku IK Banka. Celta na ovaa programa e da se poddrì razvojot na zemjodelstvoto i na malite i srednite pretprijatija vo Republika Makedonija, Kreditnata li-ni ja za zemjodelstvo postoi od 1998 godina, a za obrtni sredstva od 2002 godina. Godinava, FIOOM voveduva nova kreditna linija – za po~etni biznisi. Podetaqni informacii za sekoja kreditna linija se dadeni vo prodolènie.

Kreditna linija za razvoj

na zemjodelstvoto vo Makedonija

Vo 2005 godina, ovaa kreditna linija }e raspolaga so kapital od 550.000 evra, obezbedeni od Sorosoviot fond za ekonomski razvoj od Wujork. Uslovite za kre di-ti rawe se: 8% kamatna stapka i 1,5% ednokratna admi-ni strativna provizija. Moè da se obezbedi kre dit so mak si malen iznos od 10.000 evra, za maksimalen peri-od od 36 meseci, so grejs-period od 12 meseci. MikroAgro kako poseben krediten proizvod e mo`nost za kreditirawe, koja nudi polesen i pobrz pristap do mi kro kreditot. Iznosot na zaemot MikroAgro e od 500

40

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 40

do 3.000 evra, so mese~nna kamata od 0,36% i otplata od 12 do 36 meseci (vo zavisnost od toa dali kreditot e za obrtni ili za osnovni sredstva). Pravo da dobijat sred-stva imaat individualni zemjodelci i mali zemjodelski stopanstva.

Kreditna linija za obrtni sredstva

za mali i sredni biznisi

Ovaa kreditna linija na raspolagawe ima 276.000 evra, a uslovite za koristewe krediti se godi{na kamatna stapka od 12%, otplata od 6 do 12 meseci i grejs-period od {est meseci. Maksimalen iznos na kreditot e 14.600 evra. Ovie krediti se nameneti, pred s$, za mali i sredni biz-nisi, registrirani najmalku {est meseci vo Trgov skiot registar na Republika Makedonija.

Kreditna linija za po~etni biznisi

Vo ramkite na proektot poddr`an od Evropskata agenci-ja za rekonstrukcija i FIOOM, „Samovrabotuvawe vo sop stven biznis” (pilot-proekt za poddr{ka na poli ti-kata za vrabotuvawe preku obuka i izrabotka deloven plan za mladi), FIOOM predvide 55.000 USD za izrabotuvawe dopolnitelen modul, koj }e obezbedi sovetuvawe i kreditirawe za po~nuvawe biznis. Kredi-ti te }e bidat dostapni za licata {to u~estvuvale vo obuka ta, koi izrabotile kvaliteten i primenliv biz-nis-plan i koi imaat li~en potencijal na dobar pret-priema~.

Tehni~ka pomo{ za kreditnite linii

Za 2005 godina e predvidena poddr{ka za podobruvawe na kapacitetot na IK Banka za administrirawe na kreditnite linii vo oblastite vo koi ne postoi sop-stveno relevantno iskustvo, osobeno vo domenot na menaxiraweto krediti za po~etni biznisi.Buxet: 10.000 USD

41


Crna zelena 41

42

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 42

SI

ST

EM

SK

I R

EF

OR

MI

K o n t a k t Fani Karanfilova-Panovskaprogramski direktor

Petar Kurjakprogramski asistent

Programa Programa za reforma za reforma na javnata na javnata administracijaadministracija

43


Crna zelena 43

Programata za reforma na javnata administracija ovaa godina }e se fokusira na zasiluvawe na kapacitetite na javnata administracija na lokalno i na centralno nivo. Programata }e poddrì aktivnosti za obezbeduvawe koordiniran, efikasen i transparenten proces na sozdavawe politika, donesuvawe odluki i davawe uslugi na gra|anite, {to se osnovni preduslovi za uspe{no pribliùvawe kon EU. Preku ovaa programa FIOOM }e obezbedi institucionalna poddr{ka, istraùvawa, seminari, obuki i debati za javnata politika.

Zasiluvawe na kapacitetite za kreirawe

i sproveduvawe politika na centralno nivo

Proektot se sproveduva vo tri ministerstva – Mini-sterstvoto za trud i socijalna politika, Minister-stvoto za pravda i Ministerstvoto za transport i vrski. Vo sekoe od niv se opredeleni rabotni grupi {to izrabotuvaat dokumenti za javna politika vo iden-ti fikuvanite prioritetni oblasti. Holandskiot insti-tut za javna administracija }e im odrì obuki “na ra-bot no mesto” na rabotnite grupi. Vo tekot na obukite i izrabotuvaweto na dokumentite }e bidat identifi ku va-ni i slabostite i prednostite na organizaciskata struk tu ra vo ministerstvata i vo celata vlada, kako i na normativno-pravnite akti.Ovoj proekt, po~nat minatata godina, ima cel da prido-nese kon pouspe{no sproveduvawe na administrativnata i institucionalnata reforma na dràvata. Se sprove du-va vo sorabotka so Holandskiot institut za javna admi-ni stracija i so Generalniot sekretarijat na Vladata na Republika Makedonija.Buxet: 120.000 USD

Istraùvawa i debati za javnata politika

FIOOM, vo sorabotka so Centarot za javna politika i menaxment – Pitsburg vo Makedonija, }e poddrì pet postdiplomci na Centarot, koi }e sprovedat istraù va-wa so studii na slu~ai vo razli~ni oblasti za {to ima potreba od kreirawe javna politika od strana na Vla da-ta. Izbranite istraùvawa }e bidat pretstaveni na fo-

44

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 44

rumi i debati. Diskusiite od niv }e bidat sumirani vo do ku men ti so nasoki i preporaki za kreirawe odre dena javna politika, koi }e bidat dostaveni do Vladata i Sobranieto. Celta na ovaa programa e da se pottiknat istraùvawe i diskusija za procesot na kreirawe javna politika i niv na soodvetna primena od strana na Vladata vo sorabotka so site drugi zasegnati strani.Buxet: 35.700 USD

Politika za obuka na dràvnite slu`benici

Preku ovaa programa, FIOOM }e poddrì formirawe edinica vo Agencijata za dràvni slu`benici i }e go po mogne procesot na kreiraweto politika i programa za kontinuirana obuka, usovr{uvawe i razvoj na karie-ra ta na dràvnite slu`benici od centralnata admini-stra cija. Proektot }e se sproveduva vo 2005 i vo 2006 go di na.Buxet: 40.000 USD

Seminari za novata zakonska ramka

za javnite ustanovi

FIOOM }e organizira 10 sesii na javna rasprava za no-viot Zakon za javnite ustanovi, koj go regulira statusot, vospostavuvaweto i rabotata na javnite i na privatnite institucii od oblasta na zdravstvoto, obrazovanieto, kul tu rata i socijalnata za{tita. Pretstavnici od ovie insti tucii }e bidat zapoznati so novoto zakonsko i in-sti tucionalno ureduvawe. Javnata rasprava istovre me-no }e ovozmoì forum za diskusija i razjasnuvawe na odred bite od Zakonot, kako i drugi temi povrzani so ne govoto sproveduvawe.Buxet: 15.000 USD

Razvoj na lokalni kapaciteti za obuka

Preku ovaa programa }e izvr{i obuka na 15 lica, ve}e izbrani po konkurs, koi }e bidat idni obu~uva~i vo oblasta na rabotata na lokalnata samouprava i ponatamu samostojno }e sproveduvaat seminari, rabotilnici i obuki na temite: izbrani lideri, upravuvawe kon flik-ti, vklu~uvawe na gra|anite vo procesot na planirawe na lokalno nivo, upravuvawe na lokalnata samouprava, upravuvawe na javnite slu`bi, napredna obuka za tehni-ka ta i metodologijata na obu~uvawe. Obukata ja sprove-du va Fondacijata za partnerstvo i lokalen razvoj (FPDL) od Bukure{t, Romanija. Celta na ovaa programa e

45


Crna zelena 45

gradewe lokalni kapaciteti za sproveduvawe obuki po-vrzani so funkcioniraweto na lokalnata samouprava.Buxet: 50.000 USD

Nabquduvawe na sproveduvaweto

na decentralizacijata

FIOOM }e poddrì sorabotka me|u doma{ni ili stran-ski eksperti i lokalni NVO, za izrabotuvawe metodolo-gi ja preku koja }e se nabquduva sproveduvaweto na de-cen trali zacijata vo Makedonija. ]e bide objaven povik za doma{ni i stranski eksperti i organizacii, koi }e izrabotat metodologija za nabquduvawe od gledna to~ ka na prenesuvawe na nadle`nostite od centralno na lo-kal no nivo (kako {to se predvideni so paketot za ko ni i so akciskiot plan za decentralizacija). Po izbo rot na metodologijata, }e se objavi konkurs za lica {to }e bidat obu~eni da go sproveduvaat nabquduvaweto. Re-zul ta tite od nabquduvaweto }e bidat prezentirani vo forma na izve{tai so preporaki, koi }e se objavat (vo spisanija ili kako prilog vo dnevnite vesnici).Celta na ovoj proekt e, preku gra|anska kontrola na de-cen tra lizacijata i alarmirawe vo itni slu~ai, da se pridonese procesot na decentralizacija da bide po le-zen i za vlastite (lokalni i centralni) i za gra|anite. Proektot se sproveduva vo sorabotka so proektot Nabquduvawe na lokalnite vlasti na Programata za gra|ansko op{testvo*.Buxet: 60.000 USD

Zbornik “Makedonska tranzicija”

Vo ramkite na proektot Zbornik “Makedonska tranzi-cija”, FIOOM }e go objavi tretoto izdanie na tema “Makedonija po Ramkovniot dogovor”. Publikacijata }e sodrì tekstovi na eksperti, politi~ari, novinari, intelektualci – selektirani preku javen konkurs. Tie }e bidat povikani da gi iskaàt svoite stavovi vo vrs-ka so slednive pra{awa: Dali Makedonija gradi multi-kul turno op{testvo? Dali Makedonija sproveduva efek-tiv na decentralizacija? Dali vo Makedonija se prakti-kuva pogolema lokalna demokratija? Dali Makedonija poefikasno se soo~uva so korupcijata i organiziraniot kriminal? Dali Makedonija e bezbedno mesto za ì ve e-we? Dali Makedonija sigurno ~ekori kon EU? Buxet: 30.000 USD

* Vidi stranica 83

46

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 46

Sloboden pristap do informacii

na lokalno nivo

Vo 15 op{tini }e se izvr{i obuka na gra|anite i na vrabotenite vo lokalnata samouprava za zakonite {to go opfa}aat slobodniot pristap do informaciite od javen karakter, kako i za procedurite na lokalno i na nacionalno nivo. Obukite }e bidat pridruèni so pro-mo cija na konceptot na otvorena lokalna samouprava i kampawa za promena na statutite, kako i zasiluvawe na kapacitetot na lokalnite NVO za nabquduvawe na spro-ve duvaweto na zakonite.Ovaa me|uprogramska aktivnost na FIOOM }e vklu~i i aktivnosti od programite za pravo i za informacii*. Nejzina cel e da se razvie edinstvena politika za pristap do informaciite na lokalno nivo. ]e se spro-veduva dve godini, vo sorabotka so Zaednicata na edi-nicite na lokalnata samouprava.Buxet: 65.250 USD

Model makedonska op{tina

Programata “Zgolemuvawe na kapacitetot na lokalnata samouprava: Model makedonska op{tina” vo {est pilot-op{tini (Veles, Kriva Palanka, [tip, Gevgelija, Resen i Ki~evo) }e obezbedi tehni~ka pomo{ i zasiluvawe na kapacitetot na slu`benicite za primena na modelot na op{tinska organizacija i upravuvawe. ]e se raboti i na zgolemuvawe na gra|anskoto u~estvo vo kreiraweto politika i donesuvaweto odluki. Vo prostoriite na Agencijata za dràvni slu`benici vo Bitola }e bide vospostaven resursen centar za kontinuirano obra zo va-nie na lokalnata administracija.Sozdadeni se grupi treneri i modeli za obuka na pretstavnicite na lokalnata samouprava. ]e prodolì razvojot na novi moduli za obuka i sozdavawe treneri za obuka. Proektot se sproveduva vo sorabotka so Programata za razvoj na ON – Makedonija (UNDP), kade {to funkcionira Kancelarija na proektot.Buxet: 100.000 USD

Kako da se aplicira

i da se upravuvaat fondovite na EU

Preku ovaa programa 10 grupi pretstavnici od site ministerstva na Vladata (koi }e gi opredeli Gene ral-niot sekretarijat) }e dobijat obuka kako da apliciraat

*Vidi stranici 50 i 74

47


Crna zelena 47

so proekti i da gi upravuvaat fondovite na “Twinning”, programa na Evropskata unija. Obukite }e gi vr{i Makedonskiot centar za evropsko obra zovanie, koj vo 2004 godina dobi poddr{ka od FIOOM za zasiluvawe na kapacitetot i obu~uva~kite ve{tini i znaewa od ovaa oblast. Programa e dve go di{-na (2005/2006) i se sproveduva vo sorabotka so General-ni ot sekretarijat na Vladata na Makedonija.Buxet: 45.000 USD

Obuka za nadgraduvawe na kapacitetite na MCEOPreku serija rabotilnici i obuki, godinava }e se zaokru`i procesot na osposobuvawe na Makedonskiot centar za evropsko obrazovanie (MCEO) da sproveduva obuki za pra{awa povrzani so EU. So toa, ovaa programa }e pomogne za pouspe{no pribli`uvawe na Makedonija kon EU. Programata se sproveduva vo sorabotka so Insti-tu tot za evropska politika od Berlin i InWent od Keln, Germanija.Buxet: 25.000 USD


Makedonskiot centar za evropsko obrazovanie (MCEO)Makedonskiot centar za evropsko obrazovanie e os no-van kako nevladina organizacija vo dekemvri 2002 go-di na od 14 obu~uva~i za pra{awa povrzani so Evropska-ta unija, so nekolku celi i zada~i: podobruvawe na zna-e we to na vladinite, nevladinite, stopanskite struk-turi i mediumite za pra{awata povrzani so EU; zasilu-va we na kapacitetite na lokalnata administracija za poefikasna integracija na Makedonija vo EU; promocija na regionalna sorabotka za pristapuvawe kon EU, promo-vi rawe na principite za edinstven pazar; vosposta vu-vawe strategiski partnerstva. Ova se sproveduva preku obuki, proekti, kampawi, obezbeduvawe informacii i literatura, studiski poseti, sorabotka so stranski orga-nizacii i institucii, obezbeduvawe ekspertski uslugi i na drugi na~ini.Buxet: 25.000 USD

Kontakt:Andrea Stojkovski i Kalina MiqovskaUl. Kole Nedelkovski 12, SkopjeTel. 02/ 3217-512, Faks: 02/[email protected]

48

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 48

SI

ST

EM

SK

I R

EF

OR

MI

K o n t a k t Neda Korunovskaprogramski kordinator

Dan~e Danilovskakordinator na proekt

za sloboden pristap do

informacii

Roska Ilievskaprogramski asistent

Pravna Pravna programaprograma

49


Crna zelena 49

Celta na ovaa programa e da se unapredi vladeeweto na pravoto i da se poddràt reformite na pravniot sistem vo Makedonija, a nejzin prioritet e da go ohrabri javnoto u~estvo vo ovie procesi. ]e se poddràt procesite povrzani so ot~etnosta i transparentnosta na vladi nite institucii, nabquduvaweto na rabotata na administracijata i javnoto u~estvo vo procesot na donesuvawe odluki. Slobodniot pristap do informacii, antikorupcijata i pribliùvaweto na makedonskoto kon evropskoto zako nodavstvo se, isto taka, klu~ni oblasti vo koi }e raboti programata. Svoite aktivnosti }e gi sproveduva vo sorabotka so Otvoreno op{testvo - Inicijativa za prav da od Budimpe{ta a sredstva }e obezbedi preku Progra-mata za grantovi za ~ovekovi prava i upravuva we.

Antikorupciski inicijativi

FIOOM gi prodolùva aktivnostite za iskorenuvawe na korupcijata vo Republika Makedonija. Preku celata go-di na, nevladinite organizacii i instituciite moàt da prijavuvaat proekti za sproveduvawe na antikorupci-skoto zakonodavstvo, prevencija od korup ci jata, trans-pa ren tnost i ot~etnost na dràvnite insti tu cii, revi-zi ja i kontrola na tro{eweto na javnite fondovi.Buxet: 50.000 USD

Strategii i politika

za sproveduvawe na pravoto

Vo ramki na ovaa programa }e se sprovede istraùvawe za zakonskite i institucionalnite mo`nosti za sora-bot ka na policijata, obvinitelstvoto i sudstvoto, ~ii pret sta vnici }e dobi jat obuka za izrabotuvawe strate-gii za sproveduvawe na pravoto i za akciski planovi. Za nivna realizacija }e se obezbedi poddr{ka od do-ma{ ni i stranski eksperti. ]e se poddràt i aktiv-nosti za nezavisen monitoring za sproveduvawe na str-ate giite i na planovite. Programata }e se sproveduva tri godini, vo sorabotka so relevantni institu cii i so nevladini organizacii.Buxet: 35.000 USD

50

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 50

Pribliùvawe na zakonodavstvotoFIOOM }e ja poddrì Vladata za pribliùvawe na zakonite i na podzakonskite akti od oblasta na iskore nu-vaweto na organiziraniot kriminal i na korupcijata i obezbeduvaweto besplatna pravna pomo{, kon zakono da-vstvoto na EU. Na Vladata }e & se obezbedi ekspertska pomo{ vo ovoj proces i }e se poddrì javnoto u~estvo pre ku trkalezni masi i drugi formi.Buxet: 25.000 USD

Razotkrivawe na skrienata istorija:

Lustracijata* vo Zapaden Balkan

2005 e poslednata godina na ovoj regionalen proekt. Na forumite vo Albanija, Hrvat ska i Srbija se diskutira{e za istori ja ta, (ne)postoeweto na lustraciskoto zako no-davstvo vo Za pa den Balkan i efektite od negovoto spro-veduvawe vrz vladeeweto na pravoto. Vo maj vo Make-donija }e se od rì posledniot fo rum po {to }e se izraboti zavr{en iz ve{taj, koj }e ponudi regionalni i preporaki za se ko ja dràva. Pove}e informacii na www.lustration.net. Buxet: 7.015 USD

Kontakt: Goce Adam~evski, koordinator na proektotTel: 02/ 2444-488, lok. 188, [email protected]

Reforma na sudstvoto

Vo sorabotka so Centarot za kontinuirana edukacija (CKE) od Skopje i USAID DPK Konsalting, FIOOM }e ja prodolì poddr{kata na reformata na sudstvoto preku edukacija na sudskata administracija. FIOOM }e prido-ne se vo sproveduvaweto na Strategijata za reforma na sudstvoto preku poddr{ka na transformacijata na CKE vo Nacionalna {kola za edukacija na sudii i javni obvi ni teli.Buxet: 45.000 USD


na lokalno nivo

So cel sozdavawe unificirana politika za sloboden pristap do informaciite na lokalno nivo, }e se obu~at pretstavnici na 25 nevladini organizacii (izbrani na konkurs) za nabquduvawe na sproveduvaweto na Zakonot za sloboden pristap kon informacii od javen karakter. Pokraj toa, grupa makedonski i stranski eksperti }e

*Vidi stranica 88

51


Crna zelena 51

izraboti model na odredbi vo statutite na op{tinite za konceptot na sloboden pristap do informacii. Lokal ni slu`benici od site op{tini }e bidat obu~eni za primena na ovie odredbi i za nivnite obvrski {to pro izleguvaat od Zakonot. Preku kampawa, za svoite pra-va i obvrski garantirani so Zakonot }e bidat educirani i gra|anite na Republika Makedonija. Ova e me|upro -gram ska aktivnost i vklu~uva aktiv nos ti od programite za jav na administracija i za informa cii*. ]e se sprove-du va dve godini, vo sora botka so Zaednicata na edini-cite na lokalnata samo uprava na Makedonija - ZELS. Buxet: 46.625 USD

Iskorenuvawe na organiziraniot kriminal

FIOOM }e objavi konkurs za istraùvawe za jav nata percepcija na organiziraniot kriminal vo Make donija. Istraùvaweto }e donese novi znaewa za pri rodata na ovoj fenomen, novi per spek tivi na jav nosta za organiziraniot kriminal {to }e gi nadmi nat tesnite de fi nicii na policijata, za vrs ka ta so po li ti kata i so biz nisot i }e predloì nov pristap za namaluvawe na organiziraniot kriminal. Rezultatite od is traù-vaweto }e bidat publikuvani. Proektot e re gi o na len, }e se sprovede vo Bugarija i vo Srbija i Crna Gora.Buxet: 20.000 USD

Unapreduvawe na pravnata

i na fiskalnata ramka na tretiot sektor

FIOOM }e poddrì rabotna grupa za podgotovka na novite zakonski amandmani od oblasta na fiskalnata ramka na gra|anskiot sektor i podgotovka na prira~nik za koristewe na amandmanite. ]e se sprovede kampawa za prifa}awe na predloènite amandmani. Po pat na konkurs }e se izberat pretstavnici na NVO {to }e dobijat obuka za novite zakonski re{e nija. Buxet: 41.374 USD

Pristap do pravdaOvaa nova potprograma }e bide fokusirana na podo bru va-we na sistemot na obezbeduvawe besplatna prav na po-mo{. FIOOM }e sprovede kampawa za prifa}awe na pred-loènite izmeni na sistemot za obezbeduvawe bes platna prav na pomo{, }e inicira diskusii i }e organi zi ra na-bquduvawe na sproveduvaweto besplatna prav na po mo{.Buxet: 40.000 USD

*Vidi stranici 46 i 74

52

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 52

SI

ST

EM

SK

I R

EF

OR

MI

K o n t a k t Vera Dimitrievskaprogramski kordinator

Programa Programa za javno za javno zdravstvozdravstvo

53


Crna zelena 53

Programata za javno zdravstvo navr{uva pet godini od svoeto sproveduvawe vo Republika Makedonija. Glavnata cel na programata e da go promovira i poddrì konceptot na javnoto zdravstvo. Toa e mre`na programa, koja }e sorabotuva so institucii od oblasta na zdravstvoto i so nevladini organizacii, ~ii{to proekti bea poddràni vo prethodniot period. Programata }e se fokusira na standardiziraweto na kvalitetot na zdravstvenata za{tita, preku Postdiplomskite studii od oblasta na javnoto zdravstvo i preku sozdavaweto uslovi i politika za ramnopraven pristap do zdravstvenata za{tita, osobeno za ranlivite grupi gra|ani (Romite, korisnicite na droga, licata so intelektualni i fizi~ki pre~ki, licata {to ìveat so HIV/SIDA).

[vajcerovi seminari

Ovaa programa se sproveduva preku Institutot Al bert [vajcer od SAD, a nejzin fokus se zdravjeto i etikata. Institutot i Sorosovata mreà organiziraat nacional-ni, regionalni i podregionalni konferencii i semina-ri, na koi moàt da u~estvuvaat profesionalci od oblas ta na javnoto zdravstvo prepora~ani od zdravstve-ni te institucii vo Makedonija. Za ovoj vid seminari ne se objavuvaat javni konkursi. Seminarite opfa}aat raz li~ ni temi - od zdravjeto vo zatvorite, pa s$ do nacionalnite programi za prevencija od rak. Buxet: 4.000 USD

Programa za inicijativi za mentalno zdravje

Promocijata na ~ovekovite prava, vklu~uvaweto i aktiv-no to u~estvo na licata so intelektualni i fizi~ki pre~ ki vo op{testveniot ìvot e glavnata cel na ovaa pro grama, koja se sproveduva vo regionot na Centralna i Isto~na Evropa. Vo 2005 godina programata }e raboti na promocija na gradovi-modeli vo regionot, a FIOOM }e ja prodolì poddr{kata na ve}e vklu~enite nevla di-ni organizacii {to rabotat so lica so pre~ki vo inte-lek tualniot i fizi~kiot razvoj (“Poraka” i “Dobre-dojde” od Skopje). Tie }e rabotat na pro{iruvawe na

54

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 54

informaciite za prirodata na mentalnite zaboluvawa, so cel da se podobri kvalitetot na ̀ ivotot na licata so pre~ki vo intelektualniot i fizi~kiot razvoj i tie po-do bro da se integriraat vo op{testvenata zaednica.Buxet: 50.000 USD

Me|unarodna programa za namaluvawe

na {tetite od zloupotreba na drogi

Spored podatocite na OON, regionot na Centralna i na Isto~na Evropa se karakterizira so najgolem porast na HIV vo svetot. Poradi toa, FIOOM preku ovaa programa }e raboti na tri priodi za namaluvawe na infekciite so HIV i hepatit B i C, kako posledica na zloupotreba na droga: izrabotuvawe politika i zastapuvawe za pro-meni; poddr{ka na slu`bite za namaluvawe na {tetite od zloupotreba na drogi; tehni~ka pomo{ i gradewe ka-pa citeti. FIOOM }e prodolì so konti nuiranata pod-dr{ ka na nevladinite organizacii {to ve}e imaat dobieno grantovi za postignuvawe na ovie celi (HOPS i “Doverba” od Skopje i “Izbor” od Strumica). Za spro-ve duvawe na proektnite aktivnosti ovie organizacii }e sorabotuvaat so nadle`nite javni institucii.Buxet: 40.000 USD

Kadrovski razvoj - [kola za javno zdravstvo

Ovaa mre`na programa go promovira konceptot na jav no-to zdravstvo vo obrazovanieto i vo praktikata. Vo Make-donija, FIOOM go inicira{e i go pomogna otvo raweto na [kolata za javno zdravstvo vo ramkite na Medicin-ski ot fakultet vo Skopje, a vo 2005 godina }e prodolì so poddr{ka na nejzinata rabota. Kadrite {to }e izlez-at od {kolata }e dobijat mo`nost da se usovr{at na poz na tite {koli za javno zdravstvo, me|u koi vo Izrael i vo Ungarija, a profesionalcite {to dobile magister-ska titula vo Izrael }e imaat mo`nost da dobijat postkva lifikaciski grantovi. Preku programata }e se ra boti i na za~lenuvaweto na makedonskata {kola vo Asocijacijata na {kolite za javno zdravstvo vo Evropa, i na razvoj na novi moduli za magisterski studii vo ramkite na nastavnata programa na {kolata. Godinava, FIOOM }e poddrì nadvore{na evaluacija na dose-ga{nata rabota na [kolata za javno zdravstvo.Buxet: 40.000 USD

55


Crna zelena 55

Kontakt:Jovanka BislimovskaKoordinator za javno zdravstvoMedicinski fakultetUl. „Vodwanska“ 17, SkopjeTel. 02/ [email protected]

Palijativna nega

I godinava, FIOOM }e go poddrì proektot na edinstvenata organizacija, koja vo Makedonija raboti na praktikuvawe na palijativnata nega vo doma{ni uslovi (nega na lica so kancer, HIV/SIDA, srcevi i drugi smrtonosni zaboluvawa), JZO GZ Hospis Sju Rajder. Proektot opfa}a podobruvawe na palijativnata nega na ovoj vid zaboleni i izrabotuvawe pravilnici za rako-vodewe na medicinskata za{tita na lica infi cirani so HIV/SIDA i drugi smrtonosni bolesti.Buxet: 30.000 USD

Ranlivi grupi

]e prodolì poddr{kata na proektite na trite nevla-dini organizacii: Centarot za gra|anski inicijativi od Prilep i ESE i “Luludi” od Skopje, so cel romskoto naselenie da dobie podobar pristap kon zdravstvenite uslugi, ramnopraven so drugite gra|ani. Ovaa programa vo 2003 godina po~na kako inicijativa na FIOOM i IOO - Wujork i ima ~etiri glavni aktiv-nosti: podobruvawe na pristapot do postojnite zdrav-stveni slu`bi, vlijanie za podobruvawe na zakonite i na politikata, mehanizmi za za{tita na pravata na pacientite i primena na me|unarodni standardi za pro-mo virawe na zdravjeto i pravata na Romite.Buxet: 30.000 USD

Prava na pacientite

Godinava, }e prodolì ve}e po~natiot proekt na organizacijata MIA od Skopje za podigawe na javnata svest kaj gra|anite i kaj zdravstvenite profesionalci za pravata na pacientite spored evropskite standardi. ]e se sogledaat iskustvata i }e se istraì kolku se zadovolni pacientite od zdravstvenite uslugi, ambu-lant skite uslugi i slu`bite za itna medicinska pomo{, so cel da se izvr{i procena kade e potrebna inter ven-ci ja za podobruvawe na zdravstvenite uslugi. Isto ta-ka, }e bide podgotven materijal za informacija, komu-

56

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 56

nikacija i edukacija za poddr{ka na kampawi {to imaat cel podignuvawe na svesta za pravata na pacien-tite vo javnosta i posebno kaj ranlivite grupi gra |a-ni.Buxet: 20.000 USD


Seminari Salcburg

Vo 2005 godina, FIOOM i IOO - Wujork }e poddr`at u~estvo na medicinski profesionalci na {est inten-zivni vikend-seminari vo Salcburg, Avstrija. Temite }e bidat: aku{erstvo i ginekologija, javno zdravstvo, kardiologija, urologija, uvo, nos i grlo i pedijatrija. Mo`at da u~estvuvaat lekari-specijalisti {to }e bidat izbrani na javen konkurs. U~estvoto na seminarite vo Salcburg se sproveduva vo sorabotka so Amerikansko-avstriskata fondacija (AAF). Tie gi pretstavuvaat najnovite medicinski dostignuvawa i klini~ki soznanija na razli~ni poli-wa. Od 2001 godina, ovaa programa e samostojna i se vodi od Medicinskiot fakultet vo Skopje.Buxet: 8.790 USD

Kontakt:Bo{ko AngelovskiKoordinatorMedicinski fakultetUl. Vodwanska 17, 1000 SkopjeTel/faks: 02/[email protected]

57


Crna zelena 57

58

Crna zelena 58

KU

LT

UR

A I

KO

MU

NI

KA

CI

I

K o n t a k t Ivan Dodovskiprogramski direktor

Marijana Ivanovaprogramski kordinator

ProgramaProgramaza kulturaza kulturai umetnosti umetnost

59


Crna zelena 59

Ovaa programa gi ima slednite celi: da go poddrì javnoto u~estvo pri zaokruùvawe na zakonodavnata ramka vo odnos na ispolnuvaweto na standardite na EU; da go zabrza procesot na decentralizacija preku poddr{ka na instituciite i zacvrstuvawe na kapacitetite na kulturnata administracija; da gi promovira kulturata i nasledstvoto kako razvojni resursi; i da pottikne interkulturen dijalog i sorabotka.

Zasiluvawe na kapacitetot

na kulturnata administracija

Preku ovaa operativna i grantova programa }e se raboti na zasiluvawe na kapacitetot na administracijata vo Ministerstvoto za kultura, a }e se instalira i kompju ter ski softver za sledewe dodeleni sredstva. Po kraj toa, ovaa programa }e obezbedi obuka na admi-nistracijata, tehni~ka pomo{ i ograni~eno tehni~ko opremuvawe, pristap na internet i grantovi za mali proekti vo nacionalnite ustanovi - centri za kultura, ka ko vitalni instrumenti na decentralizacija i deprovincijalizacija na kulturniot ìvot vo Make-do nija. Programata }e se sproveduva vo sorabotka so Ministerstvoto za kultura, so cel da pottikne dostapnost i transparentnost pri donesuvaweto odluki i dodeluvaweto sredstva vo kulturata i da utvrdi i sprovede razvojna politika za nacionalnite ustanovi - centri za kultura.Buxet: 60.000 USD

Istraùvawa i debati

zaradi kreirawe politika

Vrz osnova na zna~ajni prethodni iskustva (kako, na primer, ekspertskiot forum za multikulturalizam vo 2004 godina), ovaa programa }e poddrì: pribirawe podatoci, procena na potrebi za prioritetni istraù-va ~ki oblasti i pra{awa i }e objavi konkurs za nezavis-ni istraùvawa. ]e bidat organizirani nekolku javni debati i eden ekspertski forum posveteni na relevantni pra{awa na kulturnata politika i sovremeni op{testveni pre diz vici, kako, na primer, demistifikuvawe na na cionalisti~kite mitovi, promovirawe multi kul-

60

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 60

tur ni vrednosti i primena na standardi na kulturen menaxment. Se o~ekuva partnerstvo so Ministerstvoto za kultura.Buxet: 30.000 USD

Mreà „@ivo nasledstvo”

Ovaa programa }e prodolì da ja poddrùva nefor-malnata mreà {to ja so~inuvaat 32 lokalni proekti za iskoristuvawe na kulturnoto nasledstvo kako resurs za lokalen razvoj. Godinava, mreàta }e se pretstavi i javno, na Saem na ìvoto nasledstvo vo Skopje.Vospostavena e i regionalna sorabotka so partneri od Bugarija, Romanija i od Bosna i Hercegovina, ka de {to, isto taka, se sproveduva ovaa programa. Slednite aktivnosti na ovaa neformalna regionalna mreà se razmena na uspe{na praktika vo regionot, me|unarodna konferencija vo Skopje posvetena na kulturnoto nasledstvo (vo oktomvri 2005 godina), kako i podgotovka na kniga, dokumentaren film i patuva~ka izlo`ba za pretstavuvawe na aktivnostite vo site vklu~eni dràvi. „@ivo nasledstvo” po~na vo 2001 godina, kako inicijativa na FIOOM i Fondacijata Kral Boduen od Belgija. Dopolnitelni informacii na: www.zivonasledstvo.org.mk Buxet: 35.000 USD

Multikulti

So cel da se pottikne interkulturniot dijalog i raz-vivaweto multikulturni vrednosti vo makedonskoto op{testvo, }e bide objaven konkurs za umetni~ki pro-ekti so jasna interkulturna i afirmativna socijalna dimenzija, sproveduvani od zdruènija na gra|ani vo lokalni zaednici. Ovaa programa }e se sprovede vo partnerstvo so Ministerstvoto za kultura.Buxet: 20.000 USD

Skomrahi

FIOOM ja poddrùva godi{nata sredba na studenti od balkanskite i od evropskite akademii za drama i film. Celta e da se unapredi kvalitetot na edukativnite pro grami vo ovaa oblast, da se ovozmoì razmena na znaewa i iskustva vo regionot zaradi dostignuvawe kva-li tetni moderni izveduva~ki ve{tini. Programata e poddràna i od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Avstrija.Buxet: 23.400 USD

61


Crna zelena 61

Detsko teatarsko studio 2

Vo 2004 godina, staroto kino “Napredok” vo Sta-rata skopska ~ar{ija be{e renovirano i stana detsko teatarsko studio so pove}e nameni. Objektot sega se ko-risti za programskite aktivnosti na DTC. Nivniot rep-ertoar, izveduvan na pove}e jazici, im e posveten na deca od razli~no etni~ko poteklo, od Makedonija i od regionot. Proektot zavr{uva vo mart 2005 godina. Ovaa operativna zaedni~ka programa na FIOOM i na SIDA ja sproveduva Detskiot teatarski centar, Skopje.Buxet 2003-2005 godina: 103.156 USD

Kontakt:Refet Abazi, administrativen direktorDetski teatarski centar - SkopjeUl. Evlija ^elebija bb1000 Skopje, MakedonijaTel./faks: 02/ [email protected]@sonet.com.mk

62

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 62

OSAMOSTOENI ORGANIZACII

Romski kulturen

i edukativen centar “Darhija”

FIOOM go poddrùva zdruènieto “Darhija” kako osa-mostoena organizacija, osnovana vo 1998 godina, koja ra boti na razre{uvawe na kulturnite i edukativni problemi na Romite vo Makedonija. Glaven akcent e staven na standardizacijata i afirmacijata na romski-ot jazik, vo tesna sorabotka so stranski lingvisti-ro-molozi, preku organizirawe seminari, rabotilnici i kursevi po romski jazik vo pove}e delovi na Makedoni-ja. Zdruènieto nudi pristap do biblioteka so naslovi na romski jazik, prevodni uslugi na romski jazik, a go objavuva i spisanieto za romska kultura “Horizonto”. Centarot organizira raznovidni kulturni aktivnosti za deca i mladi (hor, mandolinski orkestar i kuklen teatar), kako i nastapi na poznati teatri, folklorni i tancovi ansambli od Makedonija i stranstvo, koi imaat za cel da ja za{titat i pretstavat romskata kultura vo multikulturni sredini. Poddr{ka od FIOOM vo 2005 godina: 15.000 USD

Kontakt:Qatif Demir, izvr{en direktorRomski kulturen i edukativen centar „Darhija”Razlo{ka 28, Skopje Tel/faks: 02/ [email protected]@freemail.org.mk

Centar za sovremena umetnost

Godinava, CSU vo Skopje }e go organizira odrùvaweto na Saemot na ìvoto nasledstvo na Makedonija.Centarot za sovremena umetnost (CSU) e neprofitna kulturna ustanova {to se zanimava so sovremena umet-nost, informacii i so napredna tehnologija, a igra uloga na katalizator na dinami~nite transformaciski sili vo makedonskite i vo balkanskite zaednici. CSU dejstvuva so logisti~ka i so tehni~ka poddr{ka, dava grantovi i prenesuva op{ti znaewa. Toj sluì i kako informativen centar za najnovite slu~uvawa vo umetnosta, kako i za poddrùvawe i promovirawe na Makedonskata umetnost. CSU e eden od osnova~ite na

63


Crna zelena 63

Me|unarodnata mre`a za sovremena umetnost - ICAN od Amsterdam.

Kontakt:Kalina Bunevska-Isakovska, direktorCentar za sovremena umetnost, SkopjeKur{umli an, ]ur~iska bb, SkopjeTel/faks: 02/ 3133-541; [email protected]://www.scca.org.mk

64

Crna zelena 64

KU

LT

UR

A I

KO

MU

NI

KA

CI

I

K o n t a k t Violeta Gligorovskaprogramski kordinator

Programa Programa za mediumiza mediumi

65


Crna zelena 65

Programata za mediumi vo 2005 godina planira da gi ostvari slednite celi: lobirawe za celosno usvojuvawe i primena na Zakonot za radiodifuzija i pridru`nite zakoni (za telekomunikacija, za avtorski prava, za pristap do informaciite od javen karakter), kako i da pomogne za usvojuvawe na Nacionalnata strategija za mediumi od strana na Sobranieto na Republika Makedonija; da pridonese vo izgradbata na svesno, odgovorno i profesionalno mediumsko op{testvo, oslobodeno od vlijanija, vo koe dvata vida mediumi - komercijalnite i mediumite na zaednicite - }e bidat nezavisni.

Nacionalna mediumska strategija

Programata za mediumi, zaedno so Sovetot za radio-difuzija i Centarot za razvoj na mediumi, }e ja poddr`i izrabotkata i donesuvaweto na Nacionalnata mediumska strategija za razvoj na radiodifuzniot sek tor od stra-

na na Parlamentot na Republika Ma ke donija. Za taa cel }e se raboti na identifikacija na drugi partneri-do-natori za obezbeduvawe sredstva za celosna fina li-zacija i usvojuvawe na Strategijata.Buxet: 165.000 USD

Lokalni radija na zaednicite

Na site lokalni radija na zaednicite, koi }e bidat ofor meni vo soglasnost so noviot Zakon za radiodi-fuzna dejnost, FIOOM, vo sorabotka so drugi partnerski organizacii, }e im ponudi obuka za pra{awa povrzani so nivnata preregistracija, upravuvaweto i vodeweto ne pro fitni radija i radija na zaednicite, so sa mo-odr`livosta i odnosite so javnost. Se o~ekuva vo radija na zaednicite da se preregistriraat postojnite romski radiostanici, kako i del od lo kal ni-te radija.Buxet: 50.000 USD

Programa za romski mediumi

Na postojnite radiodifuzni mediumi na romski jazik }e im se pomogne vo procesot na prestruktuirawe vo radija na Zaednicata, vo soglasnost so noviot Zakon za

66

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 66

radiodifuzna dejnost. Tie }e dobijat poddr{ka od FIOOM, [vedskiot helsin{ki komitet i od Me di en-hilfe od Cirih, [vajcarija. Celta e nivnata pro grama na romski jazik da nema zastoj vo emituvaweto za vreme na procesot na preregistracija. Buxet: 115.000 USD

Internacionalen mediumski fond (IMF)

Internacionalniot mediumski fond }e prodolì se-lek tivno da im dava poddr{ka na privatnite radio di-fu zeri. Fondot dopolnitelno }e finansira infra-struk turni proekti za podobruvawe na sorabotkata me|u privatnite radiodifuzeri. IMF e osnovan vo 1998 godina i vo negovo ime odlu~uva Nezavisen upraven odbor, koj se sostoi od po eden pretstavnik od sekoj donator - ~len na Fondot. Dosega, vo ovoj fond donirale FIOOM, Mre`nata programa za mediumi od Budimpe{ta, [vedskiot helsin{ki komitet, Pres Nau od Amsterdam, Medienhilfe od Cirih i Nor-ve{kata narodna pomo{ od Oslo.Buxet: 145.000 USD

IMF - monitoring na mediumite

Preku ovaa programa }e se vr{i kvalitativno sledewe na programskata sodrìna na mediumite. Programata }e ja poddrì Internacionalniot mediumski fond.Buxet: 185.700 USD

Istraùva~ko novinarstvo

Zdruènieto na novinari na Makedonija }e dobie grant za izbor i nagrada na najdobra novinarska istraùva~ka storija. Izborot, kako i sekoja godina, }e go vr{i nezavisna ìri-komisija. Celta na ovaa programa e da se podigne nivoto na profesionalizam i da se pot tik-nat novinarite vo istraùvaweto na devijantnite po ja-vi vo op{testvoto.Buxet: 5.000 USD

NVO Infocentar

NVO Infocentarot }e prodolì na site gra|anski zdruènija da im obezbeduva direktna komunikacija i sorabotka so mediumite, konsultacii i logistika pri razli~ni nastani i kampawi, ekspertiza i obuki za od-no si so javnost, prostor i oprema za odrùvawe pres-konferencii, obuki, seminari i debati. Infocentarot nudi i specijalizirana biblioteka i podatoci za rodo-

67


Crna zelena 67

vite pra{awa, mediumite, javniot sektor i odnosite so javnosta.Celta na NVO Infocentarot e natamo{no zacvrstuvawe na gra|anskiot sektor i negovoto vlijanie vo make don-skoto op{testvo, preku pottiknuvawe na sorabotkata me |u NVO, mediumite, dr`avnite i lokalnite javni in-sti tucii. Rabotata na Infocentarot na NVO e fi nan-siski poddr`ana od FIOOM i od [vajcarskata agencija za razvoj.Buxet: FIOOM - 122.984 USD,

[vajcarska agencija za razvoj - 133.922 USD

Kontakt:Biljana Bejkova, izvr{en direktorNVO InfocentarGradski yid blok 8, SkopjeTel/faks: 02/ 3233-560, [email protected]

68

Crna zelena 68

KU

LT

UR

A I

KO

MU

NI

KA

CI

I

Programa Programa za izdava{tvoza izdava{tvo

K o n t a k t Ivan Dodovski programski direktor

Violeta Gligorovska programski koordinator

69


Crna zelena 69

Programata za izdava{tvo ima cel da ponudi pokvaliteten pristap do informacii i upotreba na novi komunikaciski tehnologii za gra|anite od ruralnite sredini vo Isto~na Makedonija; kako i da ovozmoì pristap do novite tekovi na sovremenata svetska humanisti~ka nauka i misla, preku delumna finansiska poddr{ka za izdavawe prevodi od ovaa sfera.

Sovremena svetska humanisti~ka nauka i misla

Vo finansisko partnerstvo me|u FIOOM i Ministerstvoto za kultura na Republika Makedonija, ovaa programa }e pod-drì prevod i izdavawe dela od sovremenata svetska huma-nis ti~ka nauka i misla. ]e bide objaven konkurs, a pred lo-zi te }e gi ocenuva zaedni~ka komisija. Buxet: 20.000 USD Ministerstvo za kultura, 20.000 USD

FIOOM

Info-bus

Mobilnata informaciska bus-biblioteka so Internet, CD romovi, knigi i drugi publikacii i ovaa godina }e nudi besplatni uslugi na naselenieto od ruralnite oblasti vo Isto~na Makedonija. Info-busot e otvoren za sorabotka so site zdruènija na gra|ani i drugi institucii koi izve du-vaat proekti na ova podra~je. Proektot go finansiraat FIOOM i Ministerstvoto za kultura na Republika Make-donija.Buxet: 6.000 USD Ministerstvo za kultura, 6.000 USD

FIOOM

Kontakt:Sneàna Golomeovadirektor na bibliotekata vo [tipJasminka Sokolovskabibliotekarka na Info-busotUl. V.Pop Jordanova bb, 3200 [tiptel/faks: +389 (0)32 380-057, [email protected]

[email protected]

70

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 70

Nagrada za najdobar vizuelno-grafi~ki

dizajn na kniga

Programata za izdava{tvo po pat na konkurs }e dodeli edinstvena nagrada na izdava~ka ku}a za najdobar vizuel-no-grafi~ki dizajn na kniga pe~atena vo minatata godina. Za nagradata vo iznos od 1.000 amerikanski dolari }e donese odluka nezavisna stru~na komisija.Buxet: 2.000 USD

71


Crna zelena 71

72

Crna zelena 72

KU

LT

UR

A I

KO

MU

NI

KA

CI

I

Programa za Programa za informaciiinformacii(osamostoena)(osamostoena)

K o n t a k t Bardil Ja{ariFondacijata

„Metamorfozis“

Ul. Naum Naumovski - Bor~e 88a, SkopjeTel. 02/ 3130-737Faks: 02/ [email protected]

73


Crna zelena 73

Od 2005 godina, programata za informacii na FIOOM funkcionira vo ramkite na osamostoenata Fondacija “Metamorfozis”. Ovaa programa ima cel informati~kata i komunikaciskata tehnologija (IKT) da ja nametne kako strategiski prioritet vo dràvata i da ja promovira kako alatka za zacvrstuvawe na demokratijata, da obezbedi poddr{ka za sproveduvawe na Nacionalna strategija za IKT, da im pomogne na nevladinite organizacii da izrabotat sopstveni odr`livi strategii za IKT, skroeni spored svoite aktivnosti, celi i misii, i da sprovede mediumska kampawa za promocija na ovoj vid tehnologija.

Elektronsko izdava{tvo

Ako se ostvari planiranata sorabotka so Minister stvo-to za kultura }e bide objaven javen konkurs za NVO, prav-ni i fizi~ki lica za izrabotka na elektronski izdani-ja: veb-stranici, multimedijalno CD i DVD od oblasta na kulturata. Celta na programata e da se promovira i po ddrì elektronskoto izdava{tvo vo Republika Make-do nija.Buxet: 40.000 USD

Elektronski java~i Makedonija

(e-Riders Macedonia)

Gra|anski zdruènija {to }e bidat izbrani preku kon-kurs }e dobijat stru~na pomo{ od “elektronskite java-~i” za izrabotka sopstvena strategija za koristewe na infor mativnite alatki. Elektronskite java~i od “Me-tamorfozis” }e gi posetuvaat NVO vo nivnite pro storii i zaedno so niv }e rabotat na sozdavawe veb-stra nici, koristewe internet, vospostavuvawe elek tron ski mreì i drugi sekojdnevni problemi po vrzani so informati~kata i komunikaciskata tehno logija. Vklu-~enite NVO }e moàt da dobijat i mali grantovi za proekti od ovaa oblast.Buxet: 30.000 USD

74

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 74

Elektronsko vladeewe*

vo lokalnata samouprava

Preku ovaa programa, vo tekot na 2005 i 2006 godina }e se posetat site op{tini vo Republika Makedonija i, po izvr{enata procena na nivnata organizaciska posta-venost i administrativno rabotewe, }e im se ponudi mo del za kompjutersko re{enie, so cel da se ovozmoì gra|anite da zavr{uvaat pove}e administrativni postapki preku internet. Na op{tinskite veb-stranici }e se postavat site dostapni formulari i drugi po tre-bni dokumenti. Celta na ovaa programa e vospostavuvawe podobra javna politika vo edinicite na lokalnata samouprava, po-golema doverba vo vlasta i posilna demokratija, ka ko i podobren kvalitet na uslugite na gra|anite. Pro ektot se sproveduva vo sorabotka so Razvojnite inicijativi - DAI od SAD i Ministerstvoto za lokalna samouprava na Republika Makedonija.Buxet: 360.000 USD


vo lokalnata samouprava

Vo edinicite na lokalnata samouprava }e se odràt kursevi za obuka na slu`benicite vo vrska so Zakonot za sloboden pristap do informacii od javen karakter. Celta e slu`benicite da nau~at da gi organiziraat i skladiraat informaciite na na~in {to }e ovozmoì nivno lesno prepoznavawe i koristewe, odnosno elektron sko evidentirawe i dokumentirawe na molbite na gra|anite za dobivawe informacii i odgovorite vo vrska so niv.Ovaa programa se sproveduva vo sorabotka so u{te dve programi na FIOOM - za reforma na javnata admini-stracija i pravnata programa**, kako i so Zaednicata na edinicite na lokalna samouprava.Buxet: 20.000 USD

Nacionalna strategija za informati~kata

i komunikaciskata tehnologija

Do maj 2005 godina, treba da zavr{i izrabotkata na Nacionalnata strategija za informati~kata i komu ni-kaciskata tehnologija (IKT) i na soodvetniot Akciski plan. Izrabotkata na strategijata i na akciskiot plan e

*Vidi stranica 88**Vidi stranici 46 i 50

75


Crna zelena 75

poddr`ana od FIOOM, Komisijata za informati~ka tehnologija na Vladata na RM i Programata za razvoj na Obedinetite nacii (UNDP). Preku ovaa programa, godinava }e se organiziraat javni forumi vo pove}e gradovi vo Republika Makedonija i na veb-stranicata www.kit.gov.mk so cel da se obezbedi javno u~estvo vo kone~noto oformuvawe i donesuvawe na ovie dokumenti.Nacionalnata strategija i akciskiot plan }e gi identifikuvaat mehanizmite, pravnite i fiskalnite ramki potrebni za sproveduvawe elektronsko vladeewe i obrazovanie, elektronski delovni inicijativi i razvivawe infrastruktura za IKT.Buxet: 50.000 USD

Otvoren softver* Makedonija

Vo sorabotka so nekolku nevladini organizacii vo Makedonija {to rabotat vo oblasta na otvoreniot softver, }e bidat organizirani rabotilnici za NVO i }e bide obezbedena pomo{ za koristewe otvoreni softveri. ]e se raboti na podignuvawe na javnata svest kaj NVO, taka {to }e se promoviraat Open Office, Mozilla i drugi sli~ni softveri, a }e se raboti i na razvoj na Makedonski otvoren softver (MOS).Buxet: 7.000 USD

*Vidi stranica 88

76

Crna zelena 76

KU

LT

UR

A I

KO

MU

NI

KA

CI

I

Programa Programa Istok-Istok: Istok-Istok: prekugrani~ni prekugrani~ni partnerstvapartnerstva

K o n t a k t Slavica Inxevskazamenik-direktor

za zaedni~ki programi

77


Crna zelena 77

Istok-Istok: Prekugrani~ni partnerstva e mre`na programa na Institutot Otvoreno op{testvo od Wujork za poddr{ka na prekugrani~ni partnerstva {to ovozmoùvaat povrzuvawe na lu|eto i prenesuvawe idei nadvor od nacionalnite granici, pri {to se zacvrstuvaat uslovite za gradewe na gra|anskoto op{testvo preku granicite. Programata }e poddrì otvoren dijalog i neutralen prostor za razli~nostite na pogledite i mislewata. Inicijativite poddràni so ovaa programa treba da otkrijat i inspiriraat novi vizii, energija i kreativnost vo gradeweto otvoreni op{testva me|u najmalku dve dràvi.

Celi na programata

� poddrùva partnerstva za op{testvena inovacija pre ku idei, informacii i znaewe i prakti~ni akcii ba zi rani vrz vmreùvawe na znaeweto;

� ja konsolidira rabotata na kriti~nata masa lu|e za promocija na otvorenoto op{testvo kako trans dr ̀ av-na alatka za zastapuvawe, vlijanie i pozitivna pro-me na i politi~ki dijalog vo vrska so pra{awa povr-zani so misijata na Institutot otvoreno op{testvo - Wujork.

Programata e naso~ena kon sovremenite globalni pre-dizvici vo koi se vklu~eni zacvrstuvaweto na gra |an-skoto op{testvo, marginaliziranite delovi od op{tes-tvoto, multikulturalizmot i socijalnoto vlijanie vrz ekonomskite i politi~kite promeni, no ne e ograni~ena samo na niv.

Kriteriumi

Proektite treba da bidat prakti~ni, da podrazbiraat preku grani~na sorabotka i da imaat jasno definirani i realno ostvarlivi celi, so potencijal da izvr{at vli-janie i na lokalno i na prekugrani~no nivo. Proektite treba da bidat organizirani od dve ili pove}e nevla-dini organizacii, od najmalku dve zemji (ne isklu~ivo od Isto~na Evropa).

78

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 78

Razmenite vo ramkite na ovaa programa moàt da bidat vo forma na seminari, rabotilnici, trkalezni masi, ra bot ni grupi ili studiski poseti, no ne mora da se ograni~eni samo na ovie formi.

So ovaa programa ne se poddrùvaat: �svetski kongresi i me|unarodni ili godi{ni kon-

ferencii�poedine~ni istraùva~ki proekti�nau~ni proekti ili nau~ni konferencii, obuka ili

istraùvawe�umetnosti i kulturni manifestacii, festivali, nat-

pre vari, izlo`bi ili pretstavi�visokospecijalizirani i individualizirani kurse-

vi za obuka�prevod ili izdava{tvo.

Prijavuvawe i donesuvawe odlukiProgramata e otvorena za podnesuvawe proekti preku ce lata godina. Predlog-proektite treba da bidat do-staveni na makedonski i na angliski jazik, vo forma na proektna aplikacija ili koncept-dokument, i toa najmalku tri meseci odnapred (pred donesuvaweto na odlukata). Prijavite gi razgleduva Sovetodaven komitet na FIOOM, koj dava preporaka do Upravniot odbor. Barawata za koi Upravniot odbor donesuva pozitivna odluka se prosle-du vaat do sedi{teto na programata Istok-Istok vo London za kone~na odluka.

Dopolnitelni prijavi i proektni aplikacii moàt

da se dobijat vo FIOOM, sekoj raboten den osven vtor-

nik, od 12.30 do 14.30 ~asot.

79


Crna zelena 79

80

Crna zelena 80

Gr

a|

an

sk

o o

p{

te

st

vo Programa Programa

za gra|ansko za gra|ansko op{testvoop{testvo

K o n t a k t Sun~ica Kostov-ska-Petrovskaprogramski direk-torAdrijana Trendovaprogramski koordi-natorHajrije Ahmetprogramski koordinator za podobruvawe na me|uetni~kite odnosiMelita Ivanovaprogramski rako-voditel, centri za NVO (FIOOM/EAR)Iskra Andreevskaprogramski koordi-nator, centri za NVO (FIOOM/EAR)

Sara Demiriprogramski koordi-nator, centri za NVO (FIOOM/EAR)Stefan Stefanovprogramski asis-tent, centri za NVO (FIOOM/EAR)Qubi{a Ange-lovskiprogramski asis-tent, centri za NVO (FIOOM/EAR)Elena Angelovskaprogramski asis-tent, centri za NVO (FIOOM/SDC)

81


Crna zelena 81

Programata za gra|ansko op{testvo ima cel da go promovira i poddrì razvojot na otvorenoto op{testvo i vrednostite i principite na gra|anskata filozofija preku poddr{ka na nevladinite organizacii i gra|anskite inicijativi.Prioritetite na Programata za gra|ansko op{testvo vo 2005 godina se: gradewe gra|anska svest za u~estvo vo kreirawe na javnata politika i podobruvawe na lokalnata demokratija; zgolemuvawe na kapacitetite na NVO za inicirawe, lobirawe i zastapuvawe; zgolemuvawe na odr`livosta, vidlivosta i ot~etnosta na NVO; podobruvawe na me|uetni~kite odnosi na lokalno nivo; pottiknuvawe i poddr{ka na razvojot na koalicii i partnerstva me|u NVO, kako i sorabotkata na NVO so mediumite, centralnata vlast i lokalnite vlasti i privatniot sektor.

Poddr{ka na inicijativi na NVO

za razvoj na lokalnata zaednica preku

centrite za poddr{ka na NVO vo Veles,

Prilep, [tip i vo Ki~evo

Centrite za poddr{ka na NVO vo Veles, Prilep, [tip i vo Ki~evo ovozmoùvaat logisti~ka poddr{ka, sove tu va-wa, konsultacii, soodvetni obuki, kako i grantovi {to se fokusiraat na vospostavuvawe partnerstva me|u NVO, me|u niv i lokalnata samouprava, mediumite i biznis-sektorot, kako i vklu~uvawe na NVO vo kreira-we to javna politika.Celta e centrite da im pomognat na gra|anskite zdru-ènija za gradewe koalicii, vmreùvawe na lokalno i nacionalno nivo, lobirawe i zastapuvawe, poddr{ka na akcii i inicijativi, ohrabruvawe partnerstva i podgo tovka na zaedni~ki strategii me|u NVO, lokalnite vlas ti i biznis-sektorot za re{avawe dominantni zaedni ~ki problemi vo zaednicata. I ponatamu, cen tri-te }e se fokusiraat na institucionalnoto zacvr stu va-we na NVO kako i na nivniot sopstven razvoj i odr`li-vost.Ova e vtora faza na Proektot za institucionalen razvoj na makedonskite nevladini organizacii {to se spro ve-du va vo periodot 2004-2005 godina. Proektot e finan-siran od FIOOM i od [vajcarskata agencija za raz voj i sorabotka. Aktivnosti na centrite se objavu vaat na www.ngocenters.org.mk. Buxet za 2005 godina: 352.568 USD

82

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 82

Poddr{ka na gra|anskoto op{testvo

- zacvrstuvawe na NVO: Centri za poddr{ka

na NVO vo socijalno i ekonomski

nerazvieni podra~ja vo Makedonija

Vo 2005 godina, rabotata na centrite na NVO vo Debar, Del~evo, Kratovo, Gevgelija, Resen, Strumica, Struga i vo Negotino }e se fokusira na izgradba na kapacitetite na lokalnite NVO, preku serija obuki bazirani vrz procenetite potrebite na NVO od ovie oblasti. Potoa, na vmreùvawe na lokalno i na regionalno nivo, pri {to centrite }e iniciraat razvoj na koalicii, koi }e se zanimavaat so temi od lokalno/regionalno zna~ewe i }e ja ohrabruvaat i poddrùvaat sorabotkata vo raz-voj ot na zaedni~ki predlog-proekti i zaedni~ki akci-ski planovi. Centrite }e rabotat i na zgolemuvawe na kapacitetot na NVO za lobirawe, zastapuvawe, odgo vor-nost i odr`livost. Stranski eksperti vo ova pole }e odràt obuka za lobirawe i za zastapuvawe za vra bo-tenite vo centrite na NVO. Isto taka, centrite }e or-ganiziraat sostanoci, trkalezni masi i rabotilnici za NVO i za pretstavnicite na lokalnite vlasti, i }e ohra-bru vaat i iniciraat aktivnosti od zaedni~ki interes za lokalnite NVO.Lokalnite NVO od oblastite {to se pokrieni od centri-te }e moàt da konkuriraat za mali, razvojni i zastapu-va ~ki proekti. Prioritet }e im bide daden na proekti {to bi gi re{ile problemite i potrebite na lokalnata za ednica. Godinava, vo sorabotka so Delegacijata na Evropskata ko misija vo Republika Makedonija, vo centrite }e po~-nat da rabotat informativni to~ki na Evropskata komi-sija.Proektot ima za cel da ja zasili ulogata na NVO vo gra|anskoto op{testvo, a so toa i samoto gra|ansko op-{te stvo, nadvor od glavniot grad, preku poddr{ka na ne vla dinite organizacii so cel da nudat podobri uslu-gi i da se zgolemat nivnite kapaciteti za sorabotka so dru gi NVO, kako i so lokalnite vlasti i ekonomskiot sek tor, nadminuvaj}i ja podelenosta na etni~ka osno-va.Proektot e finansiran od FIOOM i Evropskata agencija za rekonstrukcija (EAR) i }e se sproveduva vo periodot 2003-2005 godina.Aktivnostite na centrite se objavuvani na: www.nvocentri.org.mk.Buxet za 2003 - 2005 godina: 1.980.282.00 EUR

83


Crna zelena 83

Sorabotka me|u Vladata i gra|anskiot sektor

FIOOM vo partnerstvo so Generalniot sekretarijat na Vladata na Republika Makedonija ovozmoì vrabo tu va-we na edno lice od nevladiniot sektor vo Generalniot sekretarijat (Sektorot za Evropska integracija, Odde le-nie za institucionalna nadgradba), koe }e bide za dol-è no za koordinacija na proektot za razvoj na Strate-gija za sorabotka na Vladata so gra|anskiot sek tor. Cel ta na proektot e da se ostvari pointenzivna sora bot-ka na Vladata so nevladiniot sektor. Buxet: 10.000 USD

Nabquduvawe na lokalnite vlasti

FIOOM }e poddrì gra|anski akcii, kampawi i lokalni nastani za izrazuvawe stavovi, potrebi i o~ekuvawa na gra|anite od idnite lokalni vlasti i nivnata odgovor-nost i nadle`nost vo procesot na decentralizacijata. Preku ovaa operativna i grantovska programa }e se pottiknat i poddràt aktivnosti na NVO za sledewe na pro cesot na prenesuvawe na nadle`nosta od central no-to na lokalno nivo. Ovaa programa se ostvaruva vo sorabotka so programata Nabquduvawe na sprove du-vaweto na decentra li za ci ja ta*.Buxet: 50.000 USD

Gra|anski sovetodavni centri

Ova e zavr{na godina na proektot „Gra|anski soveto dav-ni centri” (toj po~na vo 2003 godina, kako inicijativa na zdruènieto “Mese~ina” od Gostivar), vo ~ii{to ramki se otvoreni {est regionalni gra|ansko-sove-todavni cen tri vo [tip, Del~evo, Prilep, Skopje, Ku-manovo i vo Gostivar. Proektot go sproveduva HDZR „Mese~ina” od Gostivar, vo sorabotka so Institutot za sociolo{ki i politi~ko-pravni istraùvawa (oddelot za ~ovekovi pra va i razre{uvawe konflikti), Forum za ~ovekovi pra va „Arka” i Centar na romska zaednica „Drom” od Kuma novo, Zdruènie za za{tita na pravata na Romite od [tip, Humanitarno i dobrotvorno zdru-ènie na Romite - Kham od Del~evo, Zdruènie na gra|ani „Romani [ukaripa” od Prilep. Generalna cel e podobruvawe na socio-ekonomskata polo`ba na Romite, nadminuvawe na predrasudite i ne-ga tiv nata stereotipizacija kon niv, sozdavawe educi-ran kadar vo ramkite na samata romska populacija; po-di gawe na nivoto na svesta za potrebata od sopstvena

*Vidi stranica 45

84

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 84

organizirana aktivnost i vlijanie, identifikuvawe na povredite na ~ovekovite prava i slobodi, nivno posta-vu vawe na dneven red i davawe konsultativno-advo kat-ski uslugi so cel za{tita na povredenite prava. Proekt-ot e finansiran od Makedonski centar za me|unarodna sorabotka - Skopje (MCMS) i od FIOOM.Buxet: 93.954 USD

Kontakt:Muhamed To~ikoordinator na programataNVO Mese~ina, Gostivartel. 042/[email protected]

Gra|anski akcii

Vo 2005 godina }e se iniciraat i poddràt proekti na NVO za aktivnosti za lobirawe i zastapuvawe, koi }e gi pokrivaat slednite temi: vklu~uvawe na NVO vo vladi-nite reformi za zaedni~ko dejstvuvawe; odgovornost, transparentnost, ot~etnost, kodeks na NVO; antiko rup-ci ja na lokalno nivo; regionalno povrzuvawe na sli~-ni akcii; i {iroko rasprostraneta akcija na NVO za pri ti sok vrz vlastite za sproveduvawe na reformite za razvoj na demokratskite procesi.Celta e da se poddrì gra|anskoto u~estvo vo kreirawe na politikata, kako i da se pottiknat NVO da stanat akti-ven subjekt na gra|anskoto op{testvo. Ovaa potprograma }e se realizira operativno i preku grantovi na NVO, koi se nao|aat vo oblastite kade {to ima vospostaveno centri za poddr{ka na NVO.Buxet: 55.000 USD

MaNGO Online

- Makedonski internetski portal za NVO

MaNGO Online www.mango.org.mk e internetski portal dostapen do site {to se zainteresirani za aktivnostite, proektite i rezultatite od rabotata na nevladiniot sektor. MaNGO Online nudi vesti za NVO, imenik na nevladini organizacii i fondacii registrirani na saj tot, kalendar na nastani i biblioteka na informacii i dokumenti {to se od interes za gra|anskiot sektor.Vo naredniot period, dopolnitelno }e se zbogatuva bibliotekata na MANGO; }e se izvr{i povrzuvawe so avtomatski prenos na informacii i nastani so partner-ski sajtovi; }e po~ne MaNGO Newsletter - dvonedelna e-lista dostapna do site organizacii, koja }e sodrì

85


Crna zelena 85

linkovi kon najnovi informacii i nastani; i }e se izvr {i prevod na korisni~kiot interfejs na site jazi-ci {to se koristat vo Republika Makedonija.Buxet: 10.000 USD

Kontakt:

Jovan Petrov, veb-menaxertel. 043/[email protected]

Internet za NVO

Vrz baza na javen konkurs, preku Centrite za poddr{ka na NVO, FIOOM vo sorabotka so internet-provajderot Sonet }e obezbedi besplaten ednogodi{en pristap na internet za NVO. Grantovi }e se dodelat na nevladini organizacii {to imaat svoi kancelarii i potrebna op-re ma i koi rabotat vo sferata na: unapreduvawe na gra-|an sko to op{testvo, za{tita na ~ovekovite prava, za{-tita na pravata na etni~kite zaednici i na margi na li-ziranite grupi, reformi na pravniot sistem, socijal ni reformi, za{tita na `ivotnata sredina, unapre du va we na me|uetni~kite odnosi, obrazovanie, zdravstvo, kul tu-ra i kulturna politika.Cel na potprogramata e da obezbedi pristap do infor-ma ciite potrebni da gi povrzat makedonskite NVO so me |unarodnite organizacii i donatori. Buxet: 7.500 USD

OSAMOSTOENA PROGRAMA (od april 2005)

Pravata na malcinstvata vo praktika

vo Jugoisto~na Evropa

FIOOM vo partnerstvo so Fondacija Kral Boduen, Bel gi-ja i so Fondacija ̂ arls Stjuart Mot, SAD, vo 2005 godina }e ja razvie novata regionalna inicijativa Pravata na mal cin stvata vo praktika vo Jugoisto~na Evropa, koja e prodol`enie na trigodi{nata programa Podobruvawe na me|uetni~kite odnosi vo Makedonija, {to zavr{uva vo mart 2005 godina. Vo inicijativata osven Makedonija se vklu~eni Srbija, Albanija, Bugarija, Romanija, Hrvat-ska i Bosna i Hercegovina. So utvrdenata strategija za osamo stojuvawe, vo naredniot period programata }e ja sproveduva novoformiranata NVO „Zaedni~ki vrednos-ti”.Za razlika od prethodniot period koga programata obezbeduva{e finansiska poddr{ka za proektni aktiv-

86

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 86

nos ti razvieni od zdruènija na gra|ani i neformalni gra|anski vgrupi, programata vo naredniot period }e opfa }a aktivnosti vo nasoka na promovirawe na po-stojna ta zakonska regulativa i konvencii od oblasta na pra vata na etni~kite zaednici vo Makedonija, promo ci-ja na pravata na nemnozinskite etni~ki zaednici na lo kal no nivo, zasiluvawe na kapacitetot na NVO i na na dle` ni te institucii za uspe{no adresirawe, promo-cija na potrebi i prevencija od problemi predizvikani od nepoznavawe na zakonskata regulativa za pravata na etni~kite zaednici vo Republika Makedonija. Buxet: 77.800 USD

Programski sovetnici:

Samet Skenderi, 070/466-378 [email protected]

Vesa [korotva, 070/459-977, [email protected]

Bardil Ja{ari, 02/3130-737, [email protected]

Anita Vojnovska, 070/466-380, [email protected]

Sabaheta Mersimi, 070/485-049, [email protected]

Sreten Koceski, 070/250-8680, [email protected]


Akcija Zdruènska

Akcija Zdruènska e neprofitna organizacija, os no-vana vo juli 2004 godina, vo ramkite na strate{kata trans formacija na Programata za èni na Fondacijata Institut otvoreno op{testvo - Makedonija. Misijata na Akcija Zdruènska e zacvrstuvawe i razvoj na ènskoto dvièwe vo Makedonija, kompetentno vo po gled na ~ovekovite prava na ènite i na pra{awata za rodova ednakvost, vo soglasnost so globalnite zala ga-wa i potrebi na ovoj plan. Osnovna opredelba na orga-ni zacijata e da gi zgolemuva znaewata, ve{tinite i sposobnosta za identifikuvawe i odgovor na speci fi-~ni te potrebi na Makedonija vo pogled na rodovata ednakvost.Vo 2005 godina Akcija Zdruènska }e raboti na Progra-ma ta za razvoj i poddr{ka na inicijativi na akti vi-stki te od lokalni zaednici, a vo sorabotka so Rodovata edinica - NVO Infocentar }e sprovede aktivnosti po-vr zani so lokalnite izbori, so akcent na prisustvoto na rodovata ramnopravnost vo izbornite programi na politi~kite partii. Vo pet gradovi }e se organiziraat forumi na tema „Potrebi za rodovosenzitiven razvoj

87


Crna zelena 87

na lokalnata zaednica”; }e se nabquduvaat lokalnite iz borni kampawi vo mestata kade {to se odràni fo ru-mi te od aspekt na ramnopravnosta me|u ènite i ma ̀ i-te. Vo partnerstvo so Asocijacijata za emancipacija, solidarnost i ednakvost }e se sprovede proektot Vospos tavuvawe pozitivni praktiki za izleguvawe na kraj so semejnoto nasilstvo vo Makedonija. Vo 2005 go-di na se predviduva realizacija na prvata faza od inicijativata: izrabotuvawe protokoli za interven-cija na policiski zdravstveni i socijalni rabotnici i standardi za NVO i izrabotka na predlog za referalen sistem za nivni koordiniran pristap vo slu~aite na semejno nasilstvo. Sredstvata za ovaa faza, vo visina od 15.000 USD se obezbedeni od Razvojniot fond za èni na ON. Akcija Zdruènska }e sprovede i nekolku regionalni incijativi (Transfer na informati~ka tehnologija me-|u aktivistkite, Prekugrani~ni akcii na akti vistkite, Programata Globalen pristap). Pokraj svoite redovni aktivnosti, timot obu~uva~ki na Akcija Zdruènska }e sprovede serija obuki za rodova senzibilizacija preku Centrite za poddr{ka na NVO na FIOOM.Buxet obezbeden od FIOOM za 2005 godina: 80.000 USD

Kontakt:Marija Savovska, pretsedatelUl. Ilindenska 39/1-2, SkopjeTel/faks: 02/ 3215-660, 661, [email protected]@mt.net.mk

88

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 88

Pojasnuvawa

Lustracijata pretstavuva regionalno re{enie na zemjite od centralno-isto~na Evropa za problemot na tran zicionata pravda. Toa e praven proces za dobivawe zna ewa za klu~nite sorabotnici na minatite re`imi, ~esto povrzani so diktatura i represija, a tamu kade {to e soodvetno, i voveduvawe zabrana za nivno vklu-~uvawe vo sega{niot sistem.

Otvoren (sлободен) софтвер (софтвер со отворен код) е оној за кој неговиот автор дозволува без финан-сиски надомест други лица да го користат, дистрибуираат и публикуваат (непрофитно), при што можат да имаат увид во извор ниот код, кој може да го менуваат и надградуваат. Па радигмата е аналогна на условите под кои се разме ну ваат информации во рамките на кон-цептот слобода на говор, или во научната заедница.

Еlektronsko владeewe (e-Vlada) се однесува на ко-рис тењето на ИКТ од страна на владините агенции и служби за трансформација на одно сите со граѓаните, де ловните и владините субјекти во насока на поефи-касно и подемократско задоволување на нивните потре-би.

89


Crna zelena 89

CIP – Katalogizacija vo publikacijaNarodna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”,Skopje

061.27(497.7) ”2005” (083.9)

FONDACIJA Institut otvoreno op{testvo – Makedonija 2005 :programa za rabota, - Skopje : Fondacija Institut otvoreno op{testvo – Makedonija, 2005. – 90 str. ; 21 sm

ISBN 9989-834-78-4

a) Fondacija Institut otvoreno op{testvo Makedonija – 2005 –ProgramiCOBISS.MK-ID 60219402

90

2005

FO

ND

AC

IJA

IN

STI

TUT

OTV

ORE

NO

OP

[TE

STV

O -

MA

KED

ON

IJA

Crna zelena 90

Fo

nd

acij

a I

nst

itut

otv

or

eno

op{

test

vo -

Mak

edo

nij

a, B

ul. J

ane

San

dan

ski

111,

Sko

pje

Tel.

02/

244

4-48

8; F

aks

02/

2444

-499

, www.soros.org.mk

FIOOM 2005 pregled za web - soros.org.mk 2005 MK.pdf · javnosta da & gi pretstavuva svoite...

Documents

Transcript of FIOOM 2005 pregled za web - soros.org.mk 2005 MK.pdf · javnosta da & gi pretstavuva svoite...