ローマ法の訴権競合についての一考察(一) - COnnecting ...Max Kaser, Das romische...
Transcript of ローマ法の訴権競合についての一考察(一) - COnnecting ...Max Kaser, Das romische...
ローマ法の訴権競合についての一考察(一)
著者 岡 徹雑誌名 關西大學法學論集巻 62号 2ページ 766-741発行年 2012-07-31その他のタイトル Eine Betrachtung uber die Klagenkonkurrenz im
romischen Recht (1)URL http://hdl.handle.net/10112/7696
ローや悉S逹涯塞
<trr旦でこ~Q1
粕羞后
(l)
匿華
姿語迂ロート坦旦浜t~茜
亭訳
叫0:,\-)禅縣1"'~
如0や~~
゜>JQ臣
睾以
0:,¥-JQ窓
ピ〇
唸姦
窪竺
ロー
ト逗
迅母~:,
送ロ
ート
国膏
苗溢
坦0:1$:
咲軋
Ill以祉
I!!全菜¥-):,~ ゚悧唇疑菜#母忘~~応
臣器
や兵
心菜
,l'¥-J b消叫邸終
l足国〇渥疑
!:.l.0:,
¥-) Q
~ 一
牛ー
(RP1)
Q器
苔如
皿炉
丙吋
か゜
,,Justinian hat die konsumierende Wirkung der Rechtshangigkeit allgemein beseitigt u
nd die Solutionskonkurrenz
<lurch zahlreiche
Interpolationen an die
Stelle der K
onsumptionskonkurrenz gesetzt,
dabei aber versehentlich
←)
eine Reihe von Klassikerstellen unverandert gelassen." (S.
659.) (~
遜述
室旦
.l-6l-0)
洲~
~-R
-:p -
Q RZ旦
2!~~Q奴茶母心
゜
,,Indem Justinian
die mit
der litis
contestatio eintretende
Klagenkonsumption beseitigt,
werden auch die
回Grundsatze der K
lagenkonkurrenz von Grund auf verandert." (S.
505.) (¥£-葉迂室以丑
l-0)
>) Q
吋A区
終臣
製如
’ゃ
蒻和
悩終
菰述
会ふ
’唄
図〇
牲窪
旦ゃ
全0追('¥
\-)如縄ユ心Q茶怜涯〇皿孟
p~i-0
゜
ロー忙坦Q澁避苫器ぐ口旦0:,~Q
,禅
縣(i)
ギ(ギ
1(K)
(Gesammtwirkung) が
Consumptionにもとづくならば、
それは訴訟法に属し、
そうすると、
それは
iuspubli ,
(Gesammtwirkung) をしばしば合意によって排除したという注解、
にもとづき次のように論じる。全効力
当事者たちは
Litiscontestation
の全効力
これは、
、、、、、、、、、、、
ユースティーニアーヌスによってl.
28 C. de
Consumptionskraf tを失ったときに、なおも
Litiscontesta tionに結びついたままであったという事実である。実
際に、次のことは、きわめて自然である。すなわち、
Correalitatの存続の非常に長い世紀の後、古い裁判制度
の崩壊とともに、右の現象の
dieprozessuale Consumption
との関連の認識が失われたこと、人は、それをもはや、
fideiuss. 8, 4
0 (41)
において伝えられる注解、
二個の要因の、すなわち
CorrealverhaltniBの性質およ
び
dieprozessuale Consumptionの規則の、産物として認識したのではなく、もっぱら、
Correal verhal tnif3の実(4
)
体法的な、そしてそれ以上説明され得ない特性であると観察したのである。はじめに引用された1.5 de fideiuss.
、、、、、、
における
Ulpianの意見は、そのような理解を強く想起させる。
まさにこのことが、第二の異論にもまた提示されうる。
すなわち、
(Gerichtsverfassung) および法律学
(J urisprudenz)
異論
(Einwendung) はヽ
ほとんど意味をもたない。第一は、
この効果が、
それが古い
iudiciaの終了の後その
-••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•••••••••••••••••••
••••••••••••••
Gesammtwirkungの根拠としての
dieprozessuale Consumptionに反対して主張されうるであろう他の二個の
1
アイゼレ
(Fridolin Eisele)
関
法
第
六
二巻
二号
が書いた
(3)
(一八九一年)。
八
(七六五)
cus梨0~Qp母
:;;;;:,'pactum旦弓0~溢当ゃ袋砧終全0~
ゃ母
心I',
A.)゚」(叫
>J>
JP!'-----~
~~
忘l]llIT忍,...)~
~ ~
C. 8,
40, 28
藝封
や伶
心0
>) Q~
奴QDJ姿晦峯茶'華王祗
11『ロート栄・綜
111~』
(r-)
約1111澳
<栄
(10)以玲~o
>)QOJ姿晦姦如字号
1"'~゜
Generaliter sancimus, quemadmodum in
mandatoribus statutum est,
ut contestatione contra unum ex his facta
alter non liberetur,
ita et
in fideiussoribus observari.
(~ 薬
竺室
旦吋
心)
「東柊出祁
l旦0::.~~01-<以哀ヤ心咄
坦濁訊赳旦吋(\~
竺幸
Q抑
竺鞣
如涙
会菜
袖4
製◎
ふ兵
心e
心匡
]Q粟
畏竺
苓岩-<U0::, ~
如令ふ菜心'
、く枷')刈如'
!tjrr-<送l~
旦哀俣怜心゜」
’―; ・Invenimus enim et
in fideiussorum cautionibus p
lerumque ex pacto h
uiusmodi causae esse p
rospectum, et
ideo generali
lege sancimus nullo
modo electione
unius ex fideiussoribus
vel ipsius
rei alterum liberari,
vel
ipsum reum fideiussoribus vel u
no ex his
electo liberationem mereri, nisi satisfiat
creditori, sed m
anere ius
in-
tegrum, donec in
solidum ei
pecuniae persolvantur vel alio
modo satis
ei fiat.
(}L-葉
竺匿
以吋
!{a)「迷岩
-<Q
岩崎記パ'::.¥-)
-,@ ,
唸V
竺全
全心
膏王e函探全ふ庄皿む和菜¥-)::. !{a >
J AJ如俎瞑ヤ心全ふや
~0\-)'茫
(""'\,...J¥-) l'¥J
Q迄
旦,
1峯
坦粟
旦吋
0¥-J,
::. 会
各I-Oft:::
坦旦
吋0
\-J如'恙避神旦痙唄‘全ヰペふ菜終二竪~,~
岩<
廿Q
l-<
悩北
送
延姿
抽皿
鈎茶
翠羊
や菜
!{a>J心
旦吋
0¥-J
送等
Q神
迂甑
如ぷ
菜1'1',
洲北'恙途丼皿寄投'苓岩<如...)
"'-/~l'\J Q廿e
1-<茶
翠弄
ゃ菜
1-0>JAJ旦
吋0¥-J
竺'堂至ゃ菜心リ刈吐終"'-/,.
寒避押旦<恥領涵茶屯艮泡ゃ菜憫以迂等e担
坦や
匡<
以痙嗅茶的、沢ふ菜
!{a1t1S
や迂
送栞
竺{I訳<叩ふ出薬1"'!{a
>
J AJ如
粟悛1"'!{a゚
」
N・ldemque in
duobus reis
promittendi constituimus,
ex uni us
rei electione
praeiudicium creditori
ad versus
ロー忙悉Q澁迭店器ぐ口旦0~YQ
i袖縣
(l
)~
(ギ4く回)
翌悉途
~(l1
~1 ]nit'
1 0 (や
1(111)
alium fieri
non concedentes,
sed remanere et
ipsi creditori
actiones integras
et personales
et hypothecarias,
donec per o
mnia ei
satisfiat. (¥L-
薬送室旦吋心)
「匡迭以
,.._)\-..J'11-<茶郎函怜心寄ぐ口旦
0~\-..J送,
}tjo-<投,
1
-<Q迄
姿如
翠羊
以吋
0t-1迂
遅送~Q幸0迄途押旦芸
1"'l-0苗溢旦芸⇒臼寄器揺話刈終
l-0J
J A.)如
涎裔糾01'T',
睾送
神Q
苗送茶学岩-<旦芸
1"'l-0茜
送如
苺罪
蓉旦
芸怜
心如
Q-4)'1"'・: 〈
P旦
0~\-..J匡-<旦痙直茶ヰ
·Kふ兵心悩や逆{涙<印且尽
i¢1"'l-Oリ叫如哀製
1"'l-0゚」
cv:, ・Si enim pactis conventis h
oc fieri
conceditur et in u
su quotidiano s
emper hoc versari adspicimus, q
uare non
ipsa legis
auctoritate hoc permittatur,
ut nec simplicitas
suscipientium contractus ex quacumque parte possit
ius creditoris multilare?
[a. 531]
「ぐ口如加菜心索咲旦吋
0¥--'会全か
JA.I
忠こ
終兵
菜か
JA.I茶
蛋函
和菜
化m
綜〇草
l.t:U兵~\--'綜旦や菜茶
¾l-1~t-OJ
J叫如工築
1"'t-0~D"終旦岱沢旦’坦恙e送
~!'\JQ,-4JQ旦丑
0¥--',,
屎料盆
Q
挑甜抽Q疵葉迂茶二全終心活令旦
0~\--'如芝避抑e避栞如忌蓬⇒終二弓
~r--旦刈~
~r--J J A.I茶溢{~ゃ菜
Q>JA.l茶埒
心↑会
」゚(00
)
N ~~~~ 吋
.s;;-.i忌'
1 <11ギ
母旦ふ
<'l¥"-ー
(Keller)竺罹m::-
.{-! o
,,W enn for eine
Obligation Biirgschaft existirte, so w
urde nach d
em classischen R
omischen Recht der B
urge
(0-,)
<lurch Belangung des H
auptschldners frey,
und ebenso umgekehrt. (1)
Man sehe L.
pen. C. De fideiussoribus. (2)・...... ・...... ・.. ・......
"
リe坦
(N)旦¥,Q蒋苔茶
~t-@゜怜終兵心'C.
8, 40,
28茶示王や辛
~::-t-@QP~t-@o
>JQ幽ざ孟旦井掟旦饂蔀終べ柊
奴Q似
l]llIT如,.._)
0会
s誤
t-@>
J
A.)茶吝
蔀や
玲心
刈ふ
<'l¥"-ー送
l]HIT0
~::-
t-@゚
,,Es ist
notwendig, die
Worte dieser
historisch sehr wichtigen Stelle
vollstandig vor A
ugen zu haben. Sie
lautet so: (Iustinianus A
. Ioanni P.
P.) Generaliter sancimus, q
uemadmodum in
mandatoribus statutum est,
ut
contestatione contra unum ex his f
acta alter
non liberetur,
ita et
in fideiussoribus
obseruari. ……………(ふへ
ll'ー竺<井区如忘8:c,.....)
¥-.l :, l-0)
……………
ut nee s1mp 1c1tas
susc1p1entmm contractus e
x quacumque causa possit
ius creditoris multilare."
奴憐Q~
旦封茶罹討ミ菜
¥-J::,
N_d゚
ぼ)
Dat. 15. Kai. N
ouemb. Constantinopoli post Consulatum Lampadii et
Orestis VV. CC. 531.
終却,
>) Q苺坦茶壬ゃ菜¥会
゜遅送抑如#葉旦楽平北公や玲('\~全゜苗溢翠迎Q~総学旦吋心如Qp~0~
会゜
「苗(:::::
)
送茶t米
辻宕冊苦榮遷刈終
.s;-,, 苗
溢〇
翠製
茶t戒
辻送旦祠海厩恥蛉g吋避和終二知↑以」刈::,JI'-
令"<_-;、,.LI入
ギ"<;:-..L軍
Q裁縄以弓
心如0や~('\~全゜
(....,) Max Kaser,
Das romische Privatrecht,
Erster Abschnitt,
Zweite, neubearbeitete
Auflage, C.H. Beck'sche
Verlagsbuc-
hhandlung, Mlinchen, 1971.
(N) M
ax Kaser, D
as romische Zivilprozessrecht, C. H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung, Mlinchen, 1966.
(CV)) AcP, 77,
S. 416.
(-tj<) Ulpianus libro
quadragensimo sexto a
d Sabinum Generaliter Iulianus ait
eum, qui heres exstitit
ei, pro q
uo intervenerat,
liberari ex causa accessionis
et solummodo quasi
heredem rei
teneri. denique scripsit,
si fideiussor heres extiterit
ei, pro
quo fideiussit,
quasi reum esse
obligatum, ex
causa fideiussionis
liberari: reum vero
reo succedentum ex d
uabus causis
esse obligatam. nee e
nim potest repperiri, q
uae obligatio q
uam peremat :
at in fideiussore et
reo repperitur, quia rei obliga-
tio plenior est.
nam ubi
aliqua differentia
est obligationum,
potest constitui alteram per alteram peremi :
cum vero d
uae
ロー忙屯Q澁避苔器ぐ口旦0~\--'Q
]甜脳
(1
)l 1
(~~
(I 1)
翌坦
踪長
1]~
1 ]II¥t' 1 1 1 (や
~(1
)
eiusdem sint potestatis,
non potest repperiri,
cur altera potius q
uam altera
consumeretur. refert a
utem haec ad speciem, in
qua vult
ostendere non esse
novum, ut
duae obligationes
in unius
persona concurrant.
est autem species
talis. si
reus
promittendi reo promittendi heres extiterit, duas obligationes sustinet :
item si reus stipulandi exstiterit heres rei
stipulandi,
duas species obligationis sustinebit.
plane si ex altera e
arum egerit,
utramque consumet, videlicet quia natura obligationum
duarum,
quas haberet, ea esset,
ut, cum altera e
arum in
iudicium deduceretur, altera consumeretur.
()L--築
廷宝
旦弓
t-0)
!>---~
~~
竺,
)L-薬活如愉唇似011冨エ
(S.375)
U忘田~~~t-0
0
Kaser, RP 1,
S.
643, An
m.
27将
吋・;::,
S. 658, A
nm.
27翁
産°悩心
'Kaser,RZ,
S. 305, A
nm.
38 $
淫゜
Paul Frederic Girard/
Felix Senn, Manuel Elementaire d
e Droit R
omain, Paris,
1929, p. 787, n. 4 $淫
゜
plenior旦0~
~-
Heumann/Seckel, Plenus $
淫(starker,
weiterreichend >
J訊侶唸忘圧ゃ菜~
~t-0)゜
peremi旦0~
~'H
eu
man
n/S
eck
el, P
erimere~\産
(insbes.zum Erloschen bringen, u
nwirksam machen) 0
(Li.))
AcP, 79, S. 338
ゃ如
111111忍~~
勾心
゜知
踪1110
姻(□it'
I1
1 o冨ti¥L-$
苗弓゜
(<.0) CODEX IUSTINIANUS RECOGNOVIT E
T RETRACT A VIT PAULUS KRUEGER.
(t-) 匡
."i(H::1や
冨忌
(ば)如拇街
゜
(oo)
Friedlich L
udwig Keller, U
eber Litis
Contestation und Urtheil n
ach classischem R
omischem Recht, Zi.irich,
1827, S.
435£.
怜詣
綜ば
ば姻
Init'判
l冨幹
淫゜
(0))
>J Q
紺←
)Qm器
忌ti'
緊姦
QMitbi.irge
Q翠
畔1111謳
い芦
心゜
ぼ)
叶ー
K1トヽー
I¥!>---
ー区
k恕
訊庄
珀船磁0蓮
蒻辻
媒0
1母
ェe案
ミ応
JI'('p
硲t-0
..}J :::---
・r--K茶1]1111
0~ ~
t-0°
Detlef Liebs,
Die K
lagenkonkurrenz im romischen Recht,
Zur Geschichte
der Scheidung von Schadensersatz
und Privatstrafe
, Van-
denhoeck &
Ruprecht in
Gottingen, 1972, S
. 38如
翁臣
賽吋
゜悉
旦1]1111
忍1"'t-0゚
は)幸田『ロー忙坦.綜
Ill~』
"i(11I111fnn~ti ¥L--翁産
゜
吋i忌丑
Qi'---~ゃ~Q以Q
die prozessuale C
onsumption刈
丘喫
母t{o
::, 竺心
玉噂
似Q
die konsumierende
Wirkung A.I
::, , 疇恥ぼ
:itrn,....J~r{t{a゜
←)
=—01" K
(Klagenkonsumption)
竺)
)Q Consumption硲
t-0:,迂
konsumieren終刃旦翌
~+,--t-01 R垣
Q嫌
以如
転(<N)
婆⇒¥J:, t-0゚
>J4;ふ
梨土
茶翌
到ヤ
心べ
糾似
や送
終-v'
悩心
,)J菜
3忍土茶躙郡終《怜奴坦刈
:,'I'兵
士や
如終
二茶
’痴
叫◎
ド照
巨3兵
¥J:,r-0Qp誤
ド将
'Vo
-;::--―01"
K Q縄
似Qく曲逗旦0:,
\J送,~
以料
條ヤ
心゜
)))几よ翠士ふ菜心《侶似旦壬¥J
-v t-0
consumere, toll ere,
perimere終
勾謬
砂誤
かい
J旦
.i.,;(¥ ¥..J,
知I':,
叶踪
’勾
e知
C以
王今3菜
心全
Q]惹
如忌
炉J刈
忘や
枷心
刈料xt-0゚
8 Iul.
54 dig. D. 44, 7,
18.
Si is,
qui Stichum dari stipulatus fuerat, heres exstiterit ei,
cui ex extestamento i
dem Stichus debebatur :
s1 ex
testamento Stichun petierit, non consumet stipulationem, et
contra si ex stipulatu S
tichum petierit,
actionem ex
testamento salvam habebit, quia initio
ita constiterint h
ae duae oblgationes, ut altera
in iudicium deducta altera
nihilo minus integra remaneret.
(¥L--薬
迂室
旦サ
t-0)
Heumann/Seckel
Q Consumere
旦ein
Recht oder eine Eigenschaft a
ufheben, erloschen m
achen
茶母
心゜
~Q
]~
叫,...)
¥J cons. s
tipulationem茶
~s;;,'が紹茶示王ゃ菜ド年心
゜
◎ Pomp. 5 Sab.
D. 13,
6, 6.
ut alterutro agente alterius actio contra furem tollatur.
()L--薬
竺室
旦吋
t-0)
Heumann/Seckel
Q Tollere
QM旦
einRecht, Rechtsverhaltnis oder Rechtsgeschaft a
ufheben茶母心
゜~Q
l翠
叫,...J¥..J
toll. actwnem, condictionem茶~,,;;;-."姿《社咋ぷ庄や菜ド勾
-00
(M)
◎ Scaev. 4
quaest. D. 13,
1, 18.
ロー
ト坦Q澁避
苔器ぐ口旦0~\-}Q
1祁森
(l
)1 111
(や-1(
0)
翌坦踪
-1(11~
1]nit'
1回
(~ftj~)
Quoniam furtum fit,
cum quis
indebitos nummos sciens
acceperit, videndum, si
procurator suos nummos sol-
vat, an ipsi
furtum fiat.
et Pomponius epistularum libro octavo i
psum condicere ait
ex causa furtiva:
sed et me
condicere, si ratum habeam quod indebitum datum sit.
sed altera condictione altera tollitur. (}L-
葉竺
室旦
吋l-0)
◎ Pap. 3
resp. D. 12,
6, 57,
1.
Creditor, ut procuratori
suo debitum redderetur,
mandavit :
maiore pecunia soluta
procurator indebiti causa
convenietur: quod si
nominatim ut m
aior pecunia solveretur, delegavit,
indebiti cum eo qui delegavit erit
actio,
quae non videtur perempta, si
frustra cum procuratore lis
fuerit instituta. (¥L-
薬竺
室旦
吋l-0)
Heumann/Seckel Q
P・
enmere旦
zumErloschen brmgen, unw1rksam machen茶
~s::-.">J
訊知
←荘
顎的
~\.J::. i-0゚
◎ Pap. 5
resp. D. 26,
7, 39,
15.
Adulescens tutoribus conventis, a
quibus totum servari n
on potuit,
adversus curatores, qui tutelam ad se neg-
legentia non transtulerunt,
integram actionem retinet :
neque enim tutelae
iudicio consumptum videtur,
quod
alterius officii querellam habuit.
(}L-薬
竺室
旦吋
i-0)("<1'
)
@)
Paul, lb. sg.
cone. D. 44, 7,
34, lf.
,......, ・Si is,
cui rem commodavero, earn
earn subripuerit,
tenebitur quidem et
commodati actione
et condictione,
sed altera actio alteram peremit aut ipso iure aut per exceptionem, quod est tutius.
(}L-葉
竺室
以吋
心)
Heumann/
Seckel Q Perimere
(~ 忌祟)旦,.
J J訊
侶翡
荘症
恥#
勾心
゜
N・Hine de colono r
esponsum est,
si aliquid
ex£undo subtraxerit,
teneri eum condictione et
furti, quin etiam
ex locato:
et poena quidem furti
non confunditur,
illae autem inter
se miscentur.
et hoc in
legis Aquiliae
actione dicitur,
si tibi
commodavero vestimenta
et tu
ea ruperis :
utraeque enim actiones
rei persecutionem
continent. et
quidem post
legis Aquiliae
actionem utique
commodati finietur:
post commodati a
n Aquiliae
remaneat in
eo, quod in
repetitione triginta dierum amplius est,
dubitatur : sed verius est remanere, quia s
im-
plo accredit et simplo s
ubducto locum non habet.
(fL-薬述室旦吋~
)
Heumann/Seckel
Q Miscere !:.2',,inter s
e misceri actiones,
d. h.
die Anstellung der einen actio
konsumiert
die andere (l.
34§2 D. 44,
7)"茶~~゜
回◎ Paul,
18 ed. D. 12,
2, 28,
4.
Exceptio iurisiurandi
non tantum si
ea actione quis
utatur, cuius
nomine exegit
iusiurandum, opponi debet,
sed etiam si alia,
si modo eadem quaestio in
hoc iudicium deducatur, forte
si ob actionem mandati negotiorum
gestorum societatis
ceterasque similes iusiurandum exactum sit,
deinde ex isdem causis c
ertum condicatur, quia
per a teram actlonem altera q
uoque consumitur.
(fL-薬竺宝旦吋~
)(<a
)
@) Paul, 6
Sab. D. 17,
2, 38, 1.
Si tecum societas m
ihi sit
et res e
x societe c
ommunes, quam impensam in
eas fecero quosve fructus e
x his
re-
bus ceperis,
vel pro socio vel
communi dividundo m
e consecuturum et
altera actione alteram
竺!!i
Proculus ait.
(}L-薬
芸室
旦吋t-0)
ロー
ヤ坦e苗~
t器ぐ叫パ,:,\-)
Q]祁森
(1
)lば
(ギ1,q<
)
翌坦
綜Kl1
~1 ]rI¥t'
l~( (やはギ)
(t-)
@
Paul. 8 Sab.
D. 27, 3,
2, 1.
Quod si
furandi animo fecit,
etiam furti tenetur.
utraque autem actione obligatur et
altera alteram n
on tollet.
sed et
condictio ex furtiva
causa competit, per q
uam si
consecutus fuerit pupillus
quod fuerit
ablatum, tollitur
hoc iudicium, quia nihil absit pupillo.
(疇
事山
殻)
⑮
Ulp. 18 ed. D. 44, 7,
60 =50, 17,
130.
D. 44, 7, 60.
N
I d
d
umquam act10nes p
oena es
e ea
em pecuma concurrentes alia aliam consumit.
(}£-薬藝室以吋
t-0) D. 50, 17
130. N
・1
d
d
r r
,
umquam actlones, praesert1m p
oena es,
e ea
em re
concurrentes a ia a
mm
consum1t. (¥L-
-OP4 途
竺室
旦吋t{a)
(00)
◎ Ulp. 2
8 ed.
D. 17, 2,
43.
Si actum sit
communi dividundo, n
on tollitur
pro socio actio,
quoniam pro socio et
nominum rationem habet
et adiudicationem n
on admittit.
sed si
postea pro socio agatur,
hoc minus ex ea actione consequitur,
quam ex
pnma actione consecutus est.
(\L--薬送室旦吋~)
位)
◎ Ulp. 30 Sab.
D. 17, 2,
45.
Rei communis nomine c
um socio
furti agi
potest, si
per fallaciam dolove m
alo amovit vel
rem c
ommunem
celandi animo contrectet:
sed et
pro socio
actione obstrictus
est, nec altera
actio alteram tollet.
idemque in
omnibus bonae fidei
iudiciis dicendum est.
(}L-薬
迂室
旦サ
!-0)
ぼ)
⑬
Ulp. 42 Sab. D. 13,
1, 7,
1.
Furti actio
poenam petit
legitimam, condictio rem ipsam.
ea res facit,
ut neque furti
actio per c
ondictionem
neque condictio per furti
actionem consumatur. is
itaque, cui
furtum factum est,
habet actionem furti
et condic-
tionem et vindicationem, h
abet et a
d exhibendum actionem.
(fr--薬
竺互
以吋
!-0)(::::
)
◎
Ulp. 43 Sab.
D. 47, 1,
2, 1.
Qui igitur h
ominem subripuit et
occidit, quia subripuit, furti
quia occidit, Aquilia tenetur, n
eque altera h
arum
actionum alteram c
onsumit. (fr--
葉竺
室以
吋!-0)
ぼ)
⑬
Ulp. 46 Sab. D. 46,
1, 5 g.
E.
・・・・・・plane
si ex altera
earum egerit,
utramque c
onsumet, videlicet
quia natura
obligationum duarum, quas
haberet, ea esset, ut,
cum altera earurn in iudiciurn deduceretur, altera consurneretur.
(~ 薬
送室
以吋
t-0)
式サ,~一
゜f'K茶迦葵
~l-0consumire, tollere,
perimere終
勾詞
踪墨
芦ふ
菜ド
勾9
叶―
KIド←—
Il I'---ー
区幻
担讀
ト
岩娯誨Q~柊奴旦昇
±:l-0皿は芸声終零如訳~o
>J菜ふQ哩送'「淀燈」
~l-0::,送
「悪
学」
終勾
叫::,'I'吋
が終枷遠終ノ埒心
I'o
一以将::,¥J訳
心吋
ー幻
トヽ
ーll
I'---ー区KQ苺坦や
~l-0C. 8,
40, 28
以迂'リリ旦眠ペ
¥J::,l-0
晦茶乱祖緊⇒
¥J::, 終二
゜
>JQ>JA.l竺'臣匿や
~l-0全勾
'I'全゜
>JQ毎坦迂'「淀證」埒
l-0::, 竺
「要
学」
終勾
Q臣
圏旦
巨兵
心如
QP竺終::,Q全゚
r¥J'I'や
送終
'V'¥J,苺
坦や
逆芸
Q晦
茶庄
二ふ
兵¥J::,
l-0 Q全゚
(.-.) Die Klagenkonsumption des romischen Rechts. SZ, 86 (1969), S.
169-S. 191.
(N)
S. 177,
Anm. 30.
ロート坦Q茜避苔器ぐn以0:,~Q
]禅低~(
i)
lギ
(やばK)
翌坦
~-1(1凌
Il11愈
1 < (早はば)
(M)
>J Q~
似旦0~
化Kaser,
RP 1,
S. 417,
Anm. 39,
S. 615,
Anm. 15,
S. 658,
Anm. 27,
Girard/Senn, op.
cit., p.
433, n.
1,
Reinhard Z
immermann, T
he L
aw of
Obligations, Roman Foundations of
the Civilian
Tradition, Juta &
Co, Ltd,
South
Africa 1990 and 1996, p.
849, n. 99,
p. 924, n.
21如
鈴鹿
゜
(寸)
怜詣
綜1110:¥li!l
踪Knit'
1: <賦~~将吋も匡.綜
1111濠
J綴l索
111回寓~}L-$匪
゜
(L!'))
怜
醤綜11111:¥li!l
翠1nlt'
li~
冨益fL-R
鹿゜
(<.0)
>JQ
~ 似旦0~
~-
Kaser/
Hackl, RZ, S.
617, Anm. 22如拇臣賽吋°
や公
江Kaser,RP 1,
S. 576, A
nm. 44,
S. 592,
Anm.
13如~\産
゜
"The procedural c
onsequence is
spelt out by Proculus:
"・・ ・altera actione alteram tolli
[ait] ."" (Zimmermann, op.
cit., p.
466)
(c---) Kaser, R
P 1,
S. 364, A
nm. 17,
RP 2,
S. 430, A
nm. 37,
Kaser/
Hackl, RZ, S.
617, Anm. 27如鈴臣迦弓゜
(oo) ,,Zur Konkurrenz von actio c
ommuni dividundo und actio p
ro socio s.
Paul.,
Ulp. D. 17, 2,
38, 1 und 43." (Kaser, R
P 2,
S.
414, Anm. 38.)
社澁綜
11111:\li!l抵
11□~h
i l
<冨
鈴淫
゜
(o,) ,,In
all en ihren A
nwendungen hat m
an die
actio pro socio i
m spatromischen P
rozeB gegeniiber d
em f
estumrissenen klas-
sischen Formelschema elastischer g
ehandhabt, sei
es <lurch mogliche Einschrankung ihres G
egenstandes auf einzelne Leis-
tungen, sei es <lurch Erweiterungen." (Kaser, R
P2, S.
413. Anm. 23将吋'6
24ゃ~\涯
0)$
産゜
怜澁
綜Iii
I 1:lli!l
網1nlt'
l: <
皿翁
産゜
ぼ)
Kaser/
Hackl, ZP, S.
305, Anm. 33 $匡怜誼綜
11111:\li!l翠1□~h
I 1
<賦
総淫
゜
(;::::) ,,Die successive V
eriibung verschiedener V
erbrechen andert selbstverstandlich nichts a
n der Bestrafung eines jeden :
qui
hominem
subripuit, sagt U
lpian (Dig.
47, 1,
2, 1)
et occidit,
quia subripuit, furti, quia occidit,
Aquilia
tenetur, neque altera
harum actionum alteram consumit.
" (Theodor Mommsen, R
如mischesStrafrecht,
Leipzig, 1899,
S. 887,
Anm. 1.)"~\
芦怜
醤綜
11111:\li!l踪1
1食1
1~
直総
産゜
心)淀モー
Q栄
(L!'))如
栂皆
゜
M・Gai. 111-180.
Tollitur adhuc obligatio litis
contestatione, si
modo legitimo iudicio
fuerit actum.
nam tune obli-
gatio quidem principalis dissoluitur,
incipit autem teneri reus litis
contestatione. sed si
condemnatus sit,
sublata litis ←)
contestatione incipit
ex causa iudicati
teneri. et
hoc
〈est〉quodapud ueteres s
criptum est:
ante litem contestatam
dare debitorem oportere,
post litem
contestatam condemnari oportere,
post condemnationem iudicatum
facere (C'J
)
oportere. (¥L-
薬竺
至以
吋!-0)
(M)
や一
ヤ心
K(Gaius)
茶'
>J Q 180
旦兵
二戸
obligatio茶
litiscontestatio
以吋
0y淀運
1"'!-0,叫榊四::,y ::,
i-0゚ヤ
や旦
veteres旦吋
0¥--J
l]llII兵
菜y::,
i-0'刈
釦全
菜y::,
心茶,
J) Q
揺倒送臣袈如送ふ之や::,i-0
〇や
藝終
二全
,A
)~
令ヤ
竺
把渠
1"'!-0゚
-<迂
tolliturobligatio litis
contestaione翠
如。
さふ
actioin
personam in
ius concepta旦
Q冷
巨学
や如
,J)菜旦
芸⇒戸
l挙坦終船窓や
~!-0bis d
e eadem re n
e sit
actio旦
迂actio
in rem Q
叡唸
叫氾
虹叩
勾釘
逗終
二忍
A) ::,'因把崇や~!-0
(Levy, 1-50)゚('SI'
)
リQ
bis de eadern re n
e sit
actio竺
坦茫
Q奴
煽旦
専環
如1°',
~"';-; 1ヽド己
:"
I""ー区K以吋心如Qゃ~!-0
゜
Solet et illud
quaeri, quo referatur q
uod scriptum est:'bis d
e eadern re
ne sit
actio': id
est, hoc'bis'ad actorem
回an actionem.
Haec ex iure obscuro.
(¥L-薬
述室
旦弓
!-0)
リ兵
尉繹
事(DonaldA. Russel)
出齋
知゜
Another Question frequently raised
is what the text of
a la
w refers
to. "There shall
not be an action
twice
on the
same matter."
Does "twice"
apply to
the prosecutor or
to the
prosecution ? These points
arise from
ロー
ト坦Q澁~t器ぐ口旦
0:,\--'Qi唸脳
(i
)1~
(ギ
ば回
)
巨悉
綜i(
J潰u
1 ]n¥t'
110
(早ば
II 1)
obscurity in the l
aw. (¥L--
薬竺
室旦
吋t-(a)
慨心'
(<D)
'("'~
ー(Bekker)
竺,¾Q似千示王,_)
\-'~t-(a゜
(c---)
,. ,. ,.
,. ,.
,. ,. ,. ,. ,.
,. ,.
,. ,. ,. ,. ,.
,. ,.
,. ,. ,. ,. ,. ,.
declam. 266 arg. :
bis de eadem re a
gere ne liceat
. in
quadam civitate proditionis d
amnatus missus est in
ex-
silium. hello
eadem civitate
laborante revocati
sunt exsules.
is qui
proditionis damnatus fuerat
fortier fecit
.
,,, ,,
,,,,, ,,
,,,,, ,,,
,,,,, petit ut i
terum causam suam agat.
accusator praescribit quod bis d
e eadem re
agere non licet.
sermo ibid. :
postea veniemus ad id
quoque a
n utique
ista praescriptio
valere debeat semper, hoc est
an
,,, ,,
,,,,, ,,
,,,,, ,,,
,,,,,, etiam in
publicis causis
bis de e
adem re
agere non liceat.
in quo illud
dicetur: privatis
litibus, quoniam et
mmus momenti et
plus nurneri
habeant, succursum esse
hac lege,
publicas .
act1ones
maJores esse
quam ut
cadant exceptione.
(亜屯笑渡合令迂巫似茶ぶふ叶
°("~...L)
'(<'-R-+n"
_,,_ リ
Qbis
de e
adem re
ne sit
actio Q
~ 忌
Q楽
窓旦
0::.¥J',,von
dieser regel
als solcher m
eldet
meines wissens nur Quintilian"
叫急
'(¥-..I::.
l-0゚
4r--rnp竺'
云ふ兵終二゜
リQ臣
輿如
縄01-0
刈枷
'リ0船惑茶圧;ふ兵心゜担起ロー
tyQ~苺P
投'
~"<
;:-, ヽIト'<:-
:::--. I'---
ー区
メ旦⇒全
:, 0 Q堂
起全
ふ'
>) Q
船窓
茶巫
忌如
船兵
怜如
Q叫
,-Jt-'BI:
~ ふ菜心吋
~I'旦終
0足全
゜廷
旦送
令全
ふ終
二゜
r¥J Q.l[J孔パ'::,
~ 竺巡旦洲ぺ心叫,....)~~や一~i"K茶
IIIー180
旦将~\-)~
obligatio茶
litiscontestatio
旦廿
0¥-.J悪
冤
ヤt-0,
刈祉
m::,~::,i-0>J
刈旦
0::,~'
△令
ヤ茶
如淫
〇吋
i("'¥旦臣睾如尭遠し汎..J:,
NP゚リ
辛茶
{1fl<瞑
忌旦
饂邸
終臣
暇ゃ
埒心
゜
リQ~唇坦坦
0~\-.J竺'
(00)
巡以悧唇
0NP >
J ,..lJ旦
1"'NP゚
(-)
= nach d
em Sprachgebrauch der Pandektenjuristen zur Bezeichnung der Juristen, die langere Zeit vor d
em Berichter-
~
statter gelebt haben; dies
geht bald auf die
altere und mittlere
Republik, bald auf das Jahrhundert vor Augustus, bald
au£das erste Jahrhundert der Kaiserzeit (
Heumann/
Seckel QVetus.)
(N)
The Institutes of Gaius, Part I,
By Francis d
e Zulueta, O
xford at
the Clarendon Press
.
(M) "He is
best known for
his Institutes ('Teaching Course'),
elementary lectures for
students delivered in 160
-1 but prob-
ably not published by himself." (
OCD [THon.])
(寸)
"He was born around A
D 35 at
Calagurris (Calahorra) in Spain" (
OCD [
RGA/
MW])
(L0) Quintilian,
The Orator
's Education, B
ooks 6-8,
Edited and Translated b
y Donald A. Russel
, Harvard University Press
,
2001, p. 266.
(<D) Ernst I
mmanuel Bekker, D
ie processualische C
onsumption im classischen r
omischen Recht, Berlin,
Verlag von Wilhelm
Hertz, 1853, S.
21£. 怜誼
~l-1:j国痢回食
1<ば~~
}L-~\鹿
゜
(c--) "Declamationes pseudo-Quintilianeae, t
wo sets
of rhetorical
pieces ascribed to
Quintilian. (1)
The Declamationes mi-
nores ('Minor Declamations')
are the last 145 of a
collection originally numbering 388.
……
That the master w
as Quintilian
himself is quite
possible but hardly probable. (2) The Declamationes maiores ('Major Declamations
') were already b
y the
late 4th cent.
AD
circulating under the n
ame of
Quintilian, as
quotations in Servius a
nd Jerome prove;
…These highly
coloured pieces can hardly come from the h
and of Quintilian…
…." (OCD [MW])
(oo) Julius W
ilhelm Planck, D
ie Mehrheit der Rechtsstreitigkeiten i
m ProzeBrecht, D
ruck und Verlag der Dieterrischen B
uc
。
hhandlung, Gottingen, 1844, S. 3££. ~ 涯゜怜#雑逗十巨剥翠
lかく<~益←~\鹿
゜
(,....,)
ゞ卜"))\ー超’叶ー的ト
'<;--11~ー区
k恕
0苺如[齢蒜
(Codex)
Q~
怜区
如忘
HE,_),斎唇
0\-)~N.a゜
Impp. Seuerus et A
ntoninus AA. Valenti. —
因)
Res in i
udicium deducta n
on uidetur, si
tantum postulatio s
implex celebrata sit
uel actionis species ante iudicium reo
ロー忙坦Q澁痣苔器ぐ口とJ.0~\--'Q
1将
森(1)
I 1 l (や
ば11)
翌坦踪
-1(11~1
1rr\t'I 11 1
(キ吋
1)
cognita. Inter litem e
nim contestatam et
editam actionem permultum interest.
Lis enim tune contestata uidetur,
cum
iudex per narrationem negotii c
ausam audire coeperit.
Dat. Cal. Septembr. Seuero III.
et Antonino A
A. Conss.
> J
e苺
坦(C.
3, 9.)竺
11011母e如Qゃ~t{o
゜(M
)
リQ苺
坦Q
;L.~
~ 晦
峯(M.
Robert Schneider)
出繹
虹゜
1・D.K. S
everus u. Antoninus an Valens.
Eine Sache scheint n
och nicht klagbar g
emacht zu sein,
wenn nur ein einfaches N
achsuchen [um die K
lage]
erfolgt, oder d
em Beklagten die
Art der
Klage vor d
em Prozess
bekannt g
eworden ist.
Denn zwischen der
Litiscontestation und der
Vorlegung der
Klage findet
ein grosser
Unterschied statt.
Die Litiscontestation
scheint namlich dann geschehen zu sein,
wenn der Richter <lurch E
rzahlung des Geschafts die S
ache zu horen
(..;-)
angefangen hat.
(}L-葉
送室
旦吋!-0)
Heumann/Seckel Q
Narratio迂
Erzahlung,Darstellung, insbes.
der Tatsachen, <lurch welche ein K
lager
seine Klage vor Gericht begriinden will (l.
2 pr.§7 C. 2,
58. l. 14§4 C. 3,
1. l. un.
C. 3, 9)や~t-0
(f-薬
述室
旦サ
t-0)゚
!L.. ~?'\晦峯以諾:,¥J,
Auth. De exhib.
et introd.
reis. §.
sancimus. (Nov. LIII.
c. 3.)
将吋
もAuth. De exsecutoribus.
§. 1.
(Nov. X
CVI. c.
1.)
る。
ローマ法の訴権競合についての
一考察
(
と、
「バルトルスにとっては、
は強制的に双方向の法行為を必要とし、
また、
ヽ
それに対応する応答
litis contestati 0
に持ち込むためには
contestati 0
の構成的意義
(die constitutive Bedeutung)
ている。
Litis contestati 0
は、
「続く二世紀においては、
られている。
ーについて。
2
ー ロ
この条文
重要な条文であると考えるが、後に検討する。
(5)
(Schlinker)
(C.
3, 9, 1
)
Das Zustandekommen der litis contestatio (S. 22
2-S. 24
0.)
Die Wirkung der litis contestatio (S. 24
0-259.)
シュリンカーは、
(11)
Panormitasらの見解に言及している。
バルトルスが、
litiscontestati 0
の成立
lung des Klagebegehrens]
シュリンカー
(8)
(
9)
(
10)
Cinus da Pistoia, Ma
rianus Socinus, Ba
ldus de Ubaldis, A
bbas
学術的民事訴訟は
SpeculumIudiciale
によって描かれた路に広範囲にわたって留まっ
原告および被告の行為
(被告の)
同時に次のことが言われた。すなわち、民事訴訟
(12)
その基礎を原告と被告の裁判上の行為のなかに見出す。……」
バルトルスの見解と同時に、
議論は二個の部分に分かれる。
がドイツ語訳で引用されている。
がヽ
(der Akt)
(原告の側の)
訴えの要求の陳述
[ = die damit korrespondierende Antwort]
に基づき、
三(七五0)
が必要で
[ = die Darstel ,
と始ま
を前提とする。民事訴訟の基礎づけにとっての
litis
(N ustandekommen) について綿密に検討していることが論じ
についてのバルトルス
(6)
(Bartol us)
(7)
の見解を論じている。
翌坦
綜i(
l1~1 1rr¥t'
11 臣(斗
回兵)
~l-0
° ≫Protestatio (alias
postulatio) vel
actionis editio
litis contestationem n
on facit,
sed sit
per narratio negotij et
respons1onem.≪」
ぼ)
リリ以
':(~,.L~K茶'C.
3, 9,
1 Q以如庄:,,¥-)
:,, か
)4
茶兵
全心
゜
「Rヽ
ll K ,.L足心
(dieKanonisten) Al送凶芸旦
,':(~..L~K迂,
~~1"'心吾料
\-.J(die
gegenseitige Antrage)
如, ,
, ,
,,,,,
, ,
,
湮室-¥m
t-0 Q p
:?i終
-v-'器如[齢埠
(Codex)
Qt,<1)1111全
ふ壬怨
...J~(vomWortlaut des C
odex ausgehend)'誓挑巨~Q
祀凶
怜心
苺坦
(diegegenseitige Darstellung)
や握
四-¥m
t-0゚痣
否竺
rt-'Q0勾'や
~1-J,..iJQ梨葉如営令営擬
(nach
bestem Wissen und Gewissen)
泰宝
ヤt-0
(schildern)如Qや終土菜互終ふ終~
o
Litis contestatio Q走
製孟
取餘
ざnarratio
全’
埒心
二竺
petitio全,
,..iJ~JI'縄唇妍旦ぷ;~~,
-'.(~..L~K匁’択や竺'
litis contestatio
芸丑笞~(Antrag)刈凶芸王氾
(Gegenantrag)旦吋
0臼船己ゃ品噸叫
~Jt"'Glosse山匡疑怜心
゜
[Glosse竺封〇
-4JQゃ埒
t-0]声謬'硲叫配知造
(Anspruch)如如0~~
心叫
柑奉
...J(sich
eines Anspruchs
bertihmen)'挙
如茶
,,
叫誤ゃ菜這晋栄避迂
+¢W...J終二叫咄租砂丑料
~t-0(einwendet)
寄ぐ口,
Jパ環
旦且
豆ド
竺
litis contestatio
茶{恐とや兵心°
如0迎ふ'痣写
(Recht)製
お茶
晦ふ
兵心
旦如
全会
兵ふ
怜,
rt-'リ
全ふ
送写
茶怨
-:!±1,_
)~
刈>Jl{'Q
茄餅<茶'晦ふ菜~~終二刈匡営旦祟
'、〈ふ~
~t-0゜⇒心茶0~,
匡痣
旦litis
contestatio Q~ 船
こ旦
,..iJ0
~,
挙
如茶延赴訳遠紐船3荼坦
(Tatsachenschilderung)以洲
0~-v-匡憮神咬リ祉終
-v-'如。さ公巫甘訳討思差
(Berechtigung)
如屯
製ヤ
心Jい
JP十令や玲心ふ茶翌縄ゃ兵}内
t-0:
≫quod si
actor ius narrat, & reus contra n
egat illud
ius narratum verbi gratia :
dicit actor petita fieri
debere. reus ば)
negat, petita fieri
debere: an inducatur contestatio ?≪
……
」刈
~t応知↑旦く全
,..L全KQ嵯縄竺器
"../0
ロー
マ法の訴権競合についての
一考察(-)
などが発生する訴訟手続とは異なる時代である。
以上、
シュリンカーの議論のごく
一部分を見たが、
二五
この条文は、前述のように二
0二年のものであ
そこから分かるように、
バルトルスらの時代は、
かれている。
(Prozessgegenstand)
「
litiscontestatioは、訴訟の基礎つけにとって根本的な意味をもっている。それは、手続きを厳格に、
の訴訟係属
をもたらす~シ〉Adevidentiam praemitte, qu
od de jure antiquo
fiebat res litigiosa per litis contestationem tune enim res dicebatur deducta in iudicium.
^^」
lus, ad C. 3, 9, 1, (tit. de litis contestatione), lit. c), p.
318; Marianus Socinus, de litis contestatione,
§
1
,
fol. 2r." ..lJ-$!lill
バルトルスは、議論のなかでたびたび
C.3, 9, 1
を引用している。
(七四八)
件
(Streitsache)
(Rechtshangigkeit)
についての準備の局面
(Vorbereitungsphase)
cons um ere
この部分の注に、
へと、本案についての訴訟へとに分ける。さらに、
実体法への効果
2の叫の①は、次のように始まる。
c) b) (2) (1)
訴訟対象
欠席当事者の扱い
本案弁論
a)
訴訟への効果
(Wirkung)
2について。
への
litiscontestati 0
の効果
(Hauptverhandlung) および判決
2は、次のような項目に分かれている。
許容の問題
主張された係争事
,,Barto-
翌坦綜
~(1
1:#f!J11曲
1Hく
(や臣ギ)
(::3)
心゚窓之旦将:.-,~ 幽
出孟
旦叡
媒-¥m
l-0寄ぐ口以竺,
> J応
J刈
如醤
握⇒
終士菜辺終ふ終二゜
ぼ)
冊北
'IndexInterpolationum
Q C. 3,
9, 1旦
竺Betti,
Biondi, Boye, Collinet, Fliniaux, Jors,
Kipp, Kniep, Kruger,
Lenel, Levy, Longo, Naber, Riccobono, Samter, S
chloBmann, Steinwenter, W
enger, Wlassak Q
如淀
茶玲
心゜
←入
Iト
全弔
II"'\ーI卜
~1'\ー茶埒心刈:.-,
Jr'-> J叫茶雫兵旦
1111rr兵~~:.-,i-0Qp母肉全ふ,
> J応
)A.)Q憮造如咄内ば翌乏終ふ終二
゜図
,,.. . ク、,,
―
1-¥-'; ヽ(Dieter S
imon)
茶,
> J訊
駅(C.
3. 9)
旦0:.-, ~ 愉眉;._)~:.-,
l-0゚
「⇒全,_)'>JQ~怜
以竺,
-tMや
旦叶
ーK
Iい—
II I'---ー
パ旦
壬咲
-¥ml-0Q
ゃ送
終ゾ
11011母
全ふ
Q-4JQP埒心゚
や菜迂~,._)全旦'蚕以
C.3.
9+C. 2.
L 3以将士心~Q令眺茶惑,_)~:.-,
l-0知C旦'醗砂菜~:.-,
終二
や埒
l'0JI" 0
将紐
,i¥"-/,
湮"-/r-\
—K
Iい—
II I'---ー区
KQ嗣認
U茶-¥ml-0
postulatio simplex celebrata
心:.-,J
r-f"\ふ—
'直’如吐
-4JA.l
批':tふ
兵~:.-,北
淮荊
井痣
Q(kognitional)
噂疇
臼心
廷0疇
#芦
詞→
°心
砂山
鰐,
>J Q
《怜奴竺
deductioin
iudicium Q
r-¥ -
K 1ト
ヤー
II I'---ー区
KQ製瘤叫ぐ終伍'(枷や送終:.-,
0ぷ
""'..L~(de
litis
contestatione)苓
}E,-¥m知
↑旦
LitiskontestationQ配匹酌謬四茎製
0心0
や~::;;;;..'苺迅C
.3.
9竺
将や
ふゾ
ぼ)
坦華譴誨~~心茶皿訊汀涅伍
J叫茶や枷~:@lQl峯忌虞翡憚叡や硲
0北゜
」ぼ)
巨母奴如苧国,_)~訳~s{知~
゜
C. 2. 1.
DE EDENDO
3. Impp. Severus et A
ntoninus AA. Valenti.
Edicta actio speciem futurae litis
demonstrat, quam emendari vel
mutari licet, prout edicti
perpetui monet auctoritas
vel ius
reddentis decernit
aequitas. D.
III k. Sept.
Severo (怠)
(;::;)
III et Antonino AA. conss. [a.
202] (}
£--薬迂室旦吋
l-0)
C. 3. 9.
DE LI
TIS C
ONTEST A TIO NE
1. lmpp. Severus et
Antoninus A
A. Valenti.
Res in
iudicium deducta n
on videtur,
si tantum postulatio
sim-
plex celebrata
sit vel
actionis species
ante iudicium
reo cognita.
inter litem
contestatam et
editam actionem
permultum interest.
~en
im tune videtur contestata, c
um iudex per n
arrationem negotii c
ausam audire coeper-
it. D.
k. Sept.
Severo III et Antonino AA. conss. [a.
202) (
疇均
に咽
)
圏C. 3.
9 Q崇峯以
¾Q:;,...茶~~,.
C. 2. 1刈
Q巨
送冷
燕翌
ゃ菜t-'::-
心゜
,,Ueber die verschiedenen E
rklarungen dieser flir
das Wesen der Litiscontestation
sehr bedeutenden Constitu-
tion, welche urspriinglich m
it L.
3. C.
de edendo (2,
1.) ein G
anzes ausgemacht hat……“
I@:~ 怜
奴茶
litiscontestatio
旦刈
0t-'
躙郵
終如
Qp~r-(d
リ刈’洲~,.腟ぺ怜奴茶1~孟
終翌
逃以
玲r{d
>)刈冷渥会菜t-'::-
心゚
:入一~;ヽ
竺postulatio
simplex celebrata叫::,
.
吋祗窓茶吋ー
Kl卜←ー
¥J!'---ー区
KQ坦華囃諜
w;nQ喘窓や
~r-OAJ.....)"
11011母
Q季坦旦長刈叡茶号沢ふ菜心刈迦翌.....)¥--'::,
r-0゚幸浬や,,
>) Q蚕坦茶'坦華く囃蒜抑¥心茶~0
t~d
ie einzige
allgemeiner redende Stelle p
~ 炉
J刈如把渠.....)¥--'::,
心゚
「担公茶
resin
iudicium deducta将
-1-6'6
litis contestatio Q
~ 等旦
暉嵯
如害
、対
終全
0心リ刈竺,,
1 1華
Q囲
王如
(葛)
如いや玲
r-0•00 1°'
終兵心,,
1担
竺"
deductio Q恙
ふQMJ淀茶担呈<孟終
deductioAJ
1凝ヤ心叫::,.
い)刈'
華
択や芸'等ふ茶
deductio旦栄舘旦←湮製終包{~如ヰ-K~QP" t\J~
如如
0¥--'litis
contestatio如
如l]¥lll
::, 船
ゃ兵
心
>)心茶や枷
~AJ::,•0>)
刈や埒心゜
ti..YQ
~ 苺
Qlt!l(
茫旦
袖''0
枷,,~ 抑
茶硲釦ミふ兵
r-0';く枷や
~r-00叶ー
Klトヽー
l\
ロート坦e茜捉苔器ぐ口以
0:C,t-.JQ)喰
森(1)
1 1ギ
(-¥-]臣-1()
室坦踪
-1(11~
1]rr¥t'
11<
(~ 臣ば)
トー
区K
Q坦茫坦
(Gesetzesrecht)旦刈
0t-'
迂,
,{-! ,_J
全旦
'deductio竺
litiscontestatio
如砥
心和
)...¥.)茶や枷心
茶,
,_J会
,....J'litis contestatio Q
~ や超⇒
袋t-'deductio
旦0::, t-'隠旦ふ菜炉
J刈
茶や
枷心
刈::,,r->)
叫送終二゜」
(~)
ャヽ
~(Honore,Emperos and Lawyers)
竺封旦吋が旦暢皿::,t-'::, 心゚
℃ J
has 1,
348 laws between 193 a
nd 282.
Of these seventeen are surely or p
robably letters
addressed to of-
ficials, one of t
hem separated b
y the editor of the c
odes into
three fragments. Six are twins.
Another twenty-
ぼ)
seven are parts of rescripts originally joined but w
hich the editors of the codes h
ave separated. …
…" (f-
薬竺
匿
旦吋
l-0)
ヤ終
兵心
I''l'¥'ヽ△
迂CodexJ ustinianus
旦竺
1~
111母ふふ
11<11母0室Q
1111回<垣
Q坦苺
(laws)茶
如洲
菜
¥-) ::,
l-0刈坦'、
(I';t6.;J't¥J
菜ふ
Q,応心
Ql
1ギ《侶紐
I'-4)A.) -,.JJ A.)
送l垣
0毎
坦(rescript)
や埒
心如
Q如
坦華
譴蒜
押茶
ぼ)
E~
蓑,._)¥-.J翠
姦Q哀
訊叡
旦⇒心礼迦燕,._)¥-.J ::, l-0゚
ャヽ~~,
t\JQ皿
lは全零如宗裟~,._)¥-.J ::,
l-0菜
't¥JQ1 1苺H[II]
以'CJ2.
1. 3-
3. 9.
1 (30 A
ug 202)
茶~l-0
゜(芯)
11011母
旦'茜定)菜如醤ロ::,
.;J全゜ャヽ
~(Ulpian)竺把渠怜心゜
"The first
secure date in Ulpian's career is
30 August 202,
when w
e find
the first rescript that c
an unequivo-
啜)cally b
e attributed to his drafting.
He succeeds Papinian, w
hose last
securely datable rescript was issued o
n 12
February 202.
……The earlier
date is
not impossible,
since Severus returned
to Rome from the
east in
the
spring of 202 and the c
hange from one secretary to the n
ext m
ay be connected with his
return. The text of 3
0
(笈)
August 202 points m
ore decisively t
owards Ulpian's
authorship."
"It is
through parallels
of style and vocabulary that w
e reach the conclusion that U
lpian w
as drafting i
mpe-
rial rescripts
from A
ugust 202 at
the latest
until May 209.
Sixty-six of
them have survived
from Justinian's
(怠)
Codex and three f
rom other sources.
(;;;)
=—01" K
(Liebs, Hofjuristen)
竺罹
I!l~\J~t-0
゜
,,Nach Papinian hat Domitius U
lpian die
Privatreskripte von Septimius S
everus formuliert,
wahrnehmbar von
啜)
August 202 bis Juli
209."
や菜や迂’令全
゜凶トー区KQ釦
~.;.lCJ 2.
1. 3-
3. 9.
1 Q lm§ 似如
1~旦l認,_)
¥J苔
l恰ヤ
かJA)茶
や柏
心全
,r¥J
菜刈
--,6J,
や枷
終二
全゜
(→
Aao, S. 58££.
怜廿雑翠ば翠
]a記く回寓~\柴
゜
(N) H
eumann/
Seckel Q Postulare
旦postulatio
茶玲
:;;;..'gerichtlicherAntrag心峯ゃ
~\J::,戸
resin
iudicium deducta
non videtur, si
tantam postulatio s
implex celebrata sit (1.
1 C. 3, 9)
茶忘王や菜::,~ ゚
(M) D
as CORPUS JURIS CIVILIS in's
Deutsche Ubersetzt
von einem VEREINE RECHTSGELEHRTER und
herausgegeben von Dr. Carl Ed. O
TTO, Dr. B
runo SCHILLING und Dr. Carl Friedlich Ferdinand S
INTENIS, Verlag v
on
Carl Focke, Leipzig, 1832, S.
420.
("<:!') >)Q垢
令e坦
(Anm.25)
旦'Keller,
S. 12££.
26. u.
51££.、全
翠知
心匹
心゜
(LC")) Steffen
Schlinker, Li tis
Contestatio, Eine Untersuchung uber die
Grundlagen des gelehrten
Zivilprozesses in
der Zeit
vom 12.
bis zum 19.
Jahrhundert, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main, 2008.
,入r¥=---'、
-R-Q燕犠皿送
ば苺
全ふ
終肉
゜
綜1垢祖之ロー忙坦旦将
+--~r.
1t1s contestat10
綜11話
Dielitis
contestatio als prozessbegrundender Formalakt in
der mittelalterlichen Rechtswissenschaft
ロー忙屯Q澁淀苔邸
a旦0~\JQ
]滞縣
(;
)11~
(や巨回)
吾坦
綜-1(1凌
:11 1 rr¥t'
1110
(-¥]国11I)
I. Die litis
contestatio bis zur Renaissance der Rechtswissenschat in Bologna (S.
55-58.)
II. Die litis
contestatio in den Rechtslehren des h
ohen Mittelalters bis Durantis (S.
58-S. 145.)
ill. Die litis
contestatio im Speculum Iudiciale
des Durantis und in
den Glossen z
um kanonischen Recht (S.
146-S.
221.)
N. Die litis
contestatio in der Zeit
nach d
em Speculum ludiciale,
insbesondere in den Rechtslehren v
on Bartolus d
e
Sassoferrato und Baldus de Ubaldis (S.
222-S.
259.)
V. Die litis
contestatio und das italienische Statuarrecht i
m spa.ten Mittelalter s
owie summarische Prozess (S
. 260-
S.
281)
VI. Zusammenfassung (S.
281一
288.)
細11話
1 -
1く羊函将吋';:'.:)
1 -¥-l羊
湿e澁裔活
Qlitis
contestatio
綜国
話卦嘩溢裔活
Q器
料全
ふ1<
羊遥
Q忌
袋侃
やQ
litis contestatio
踪ば
垢来
囲咀
詈澁
裔科
味忌
Q怪
料埠
賛悩
ゃQ
litis contestatio
~
1t1s contestat10
茶渥
斗3菜'葉
>J Q窯
l苺旦将:,,¥J,
祁袖
iトr-¥
II"¥入
lト..._..r-<
(Durantis)
Q Speculum Iudiciale~J
兵+--t{d
r .
:,, ¥J,
'; く全
,.L.~r-<
将吋ごく全
~-t--r-<
(Baldus) Q
litis contestatio
Q支印器茶縄⇒
ふ菜
¥J:,,t{d゚
* i卜
叶II"¥
入1ト"°r-<
(Durantis)旦0:,, ¥J゚
"Guglielmo D
urante (1237
-1296),
francese, allievo
a Bo
logna di
Bernardo d
a Parma, professore
di diritto
canaonico
forse a Bologna e
a Mo
dena m
a impegnato soprattutto nella carriera ecclesiastica,
autore dello Speculum iudiciale."
(En-
nio Cortese,
Il Renascimento giuridico
medievale, Seconda edizione
riveduta, Bulzoni
Editore, Roma, 1996
, p.
141.)
Friedlich Carl von Savigny, Geschichte des R
omischen Rechts i
m Mittelalter,
2. Ausgabe, Bd. 5,
1850, S.
571-S. 602. $
淫0
,,Das Werk hat einen g
roBen u
nd dauernden R
uhm erlangt;
auch ist
es nicht blos fur
seine Zeit wichtig gewesen,
sondern es hat diese Wichtigkeit selbst fur unsere Zeit behauptet, i
ndem es
noch jetzt
in dem ProzeB, u
nd auch in
man-
chem Theilen des materiellen Rechts, zu d
en reichhaltigsten Quellen der D
ogmengeschichte gehort."
(S. 585
. ¥L. 華
竺室
旦吋
t{d)坦牲謡唇瞬綜
1O
ITT甜叶く叫t><
中芍皿~~I-'-~\匪
゜
(c..o) S.
224, Anm. 516 $
淫゜
(c--) S.
222££.
(co) Savigny, a
aO., Bd. 6,
S. 71££.
(o,) Savigny, aaO., Bd. 6,
S. 342££.
ぼ)
Savigny, aaO., Bd. 6,
S. 208££.
は)
Susanne Lepsius,
Von Zweifeln zur U
berzeugung, D
er Zeugenbeweis i
m gelehrten
Recht ausgehend v
on Abhandlung
des Bartolus von Sassoferrato, Vittorio K
lostemann Frankfurt a
m Main, 2003, S.
368総産゚
ぼ)
s. 222
.
ぼ)
S. 224, A
nm. 517 $
淫゚
ほ)s.
224£.
ぼ),,
Alleindiese Stelle s
tammt gerade nicht v
on Justinian, sondern aus d
em Jahre 202." (Dieter S
imon, infra.,
S. 129.)
ぼ)
INDEX I
NTERPOLATIONUM Q
UAE IN JUSTINIAN! C
OD ICE I
NESSE D
ICUNTUR, EDITIONEM C
URA VI
T
GERARDUS BROGGINI, T
OMUS IN Q
UO E
A COMMEMORANTUR, Q
UAE VIRI D
OCTI IN SCRIPTIS A
NTE
ANNUM 1936 E
DITIS SUSPICIATI SUNT, B
OHLAU VERLAG KOLN WIEN, 1969
.
(S:;) Dieter S
imon, Untersuchungen z
um Justinianischen ZivilprozeB,
C.H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung, Mlinchen,
1969,
S. 129££
.
虚)
s.
129.
ぼ)
Ugo Zilletti,
Studi sul processo civile
giustinianeo, Milano, Dott. A. Giuffre Editore,
1965, p. 146
釦穿
畔批
ふ造
字
1"'t{d゚(忌),,
Dievorgelegte
Klage bezeichnet die
Art des
klinftigen Rechtsstreits,
und m
an darf
sie verbessern u
nd verandern, je
nachdem es
die Bestimmung des pratorischen Edicts zulasst,
oder die Billigkeit des R
echtssprechenden es
bewilligt. Geg.
, ,,,,,
,,,,,,, d.
30. Aug. 202, u.
d. 3ten C. d.
K. Sever, u.
d. d.
K. Antonin." (M. Robert Schneider, Bd. 5,
S. 274.)
(芯)Lepsius, aaO.,
S. 342£.
~\匿
0Lepsius, D
er Richter u
nd die Zeugen, E
ine Untersuchungen anhand des
Tractatus testimo-
ロー忙坦
Q澁避姦ぐ口旦
0:C,¥--'Ql袖
脳(1)
11 I : (..¥J
国11)
巨悉踪
~(11~
11粛
1111 1 (
や回
1)
niorum des Bartolus v
on Sassoferrato, M
it Edition, Vottorio K
lostermann Frankfurt a
m Main, 2003, S.
50££. ~\匡
(斜)Bd. 5,
S. 420, A
nm. 25.
ぼ)
Heumann/Seek el
旦…
…res
in iudicium d
educta oft
gleichbedeutend mit lis contestata ist
.JJ玲(¥\-..I'~-0全Q~糾似茶
忘庄や菜
\-..I~t-0茶,~Q終全以
1.1 C. 3,
9茶
玲心
゜
(苫)Tony Honore, Emperors and Lawyers, Second Edition, C
ompletely Revised, C
larendon P
ress• Oxford, 1994.
ぼ)
P. 72.
ぼ)
や菜
ふ廷
'p.72,
n. 4旦哀栄斗や菜
\-..I~t-0゜
(芯)Tony Honore, Ulpian, Pioneer o
f Human Rights, S
econd Edition, O
xford University Press, 2002. p.
19.
啜)P.
19. n.
178旦
CJ2.
1. 3-3. 9.
1 (30 A
ug 202) .JJ~t-0
゜
索)
℃J 2.
1. 3-3.
9. 1 (30 A
ug 202) :
'permultum interest'points strongly to
Ulpian :
ch. 2 n.
688-93. The parallel of author-
ity and equity (auctoritas,
aequitas) in 2.
1. 3 is also telling." (p.
19, n.
184.)
国)
P. 19.
"He m
ay also
have drafted
Caracalla's speech to
the senate
about donations b
etween husband and wife
…" (n.
187.)
(窃)Detlef
Liebs, Hofjuristen
der romischen Kaiser
bis Justinian,
Verlag der
bayerischen Akademie der Wissenschaften,
Mlinchen, 2010.
啜)s.
56. 冊
心's.
63£. 如~\臣捨
J吋゜