fareler ve insanlar john steinbeck

8/7/2019 fareler ve insanlar john steinbeck

1/74

FARELER VE NSANLAR - JOHN STENBECK(1902-1968)BIRINCI BOLUMSalinas Nehri, Soledad'n birka mil gneyinde, tepe yamacnn yaknndan geer ve

rengi yeile dner. Suyu lktr, nk; bu dar yerdeki glc oluturmadan nce,gne nda prl prl parlayarak san kumlarn zerinden akp gelmitir buraya.Nehrin bir yannda altn renkli tepeler, gl kayalk Gabilan Dalarna doru kvrla

kvrla trmanr. Dier yannda ise, baharda yeeren ve alt yaprak diplerinde, kn sutaknlarnn brakt kalntlar tayan salkmstlerle beyaz alacal dallar nehredoru kavisle inen nar aalan sralanr. Aalarn bulunduu kumlu kydayapraklar serilip yatmaktadr. Bu yapraklar ylesine gevrektir ki, aralarnda birkertenkele dolamaya kalksa kayak yapyor sanar kendini. Akamlar tavanlarfundalktan kp kumda otururlar. Islak kumda geceleri dolaan rakunlarn, iftlikkpeklerinin geni penelerinin ve karanlkta su imeye gelen geyiklerin atalltrnak izleri grlr.

Salkmstlerin ve nar aalarnn arasnda bir patika uzanr. evredekiiftliklerden derin suda yzmeye gelen ocuklarla gn boyu ana yolu tepip yorgundm ve geceleyin nehir kysnda dinlenmek isteyenlerin zerinden gee gee

sertletirdikleri toprak bir yoldur bu. Dev bir narn yere yakn ve yatay uzanan birdalnn nnde, birok kez yaklm atelerden kalp birikmi bir kl yn vardr.Aacn dal insanlarn zerine oturmas yznden anm, sanki cilal gibi olmutur.

Scak bir gnn akamnda yapraklarn arasnda hafif bir rzgr esmeye balamt.Karanlk, tepelerin yukarlarna doru trmanyordu. Nehir kysndaki kumsaldatavanlar, tatan gri heykelcikler gibi kmldamadan oturuyorlard. Bu sradakarayolundan doru gevrek nar yapraklan zerinde yryenlerin ayak sesleriduyulmaya balad. Tavanlar sessiz bir telala katlar; uzun bacakl bir balkltembelce havalanp, kanat rparak dere boyunca oradan uzaklat. Bir anda ortadahibir yaam belirtisi kalmamt; derken yoldan yeil suyun bulunduu akladoru iki adam kageldi.

Patikada biri nde, dieri onun arkasnda yryordu; akla knca da bunusrdrdler; biri nde dieri arkada. Her ikisi de mavi koton pantolon ve aynkumatan parlak pirin dmeli ceket giymiti. kisinin banda da ekilsiz siyah birerapka vard ve omuzlarnda sk skya sarlm birer battaniye tayorlard. ndekiufak tefek, canl, yank yzl, tedirgin bakl bir adamd; sert anlatml hatlar vard.Elleri kk ve kuvvetli, kollar ince uzun, burnu zayf ve kemikliydi. Arkasndangelen ise onun tam kartyd; iriyar, ekilsiz yzlyd, uuk renkli byk gzleri,geni dk omuzlar vard. Aynn yapt gibi ayaklarn biraz srterek hantal birekilde yryordu. Kollar sallanmyor, iki omzundan sarkyordu.

Akla vardklarnda ndeki adam birden bire durdu, arkadaki adam az daha onunstne yklacakt. apkasn kard, iindeki eritte biriken teri iaret parmaylasildi, sonra parman silkeledi. riyar arkada srtndaki battaniyeleri atp yereyzkoyun yatarak yeil sudan iti; koca yudumlarla iiyor ve ierken bir at gibisoluunu suya vererek suyu fokurdatyordu. Ufak tefek adam sinirli sinirli onunyanna yaklat.

Lennie, dedi serte, Lennie, Tanr akna bu kadar ime.


2/74

Lennie soluya soluya imeyi srdrd. Ufak tefek adam eildi ve onun omuzunututarak sarst:

Lennie, yine dn geceki gibi hastalanacaksn.

Lennie ban apkasyla birlikte suya daldrd, sonra dorulup kyda oturdu.

apkasndan mavi ceketinin zerine ve srtndan aa sular szyordu. Oh be,dedi, Sen de i George. yle doya doya i. Keyifli keyifli glyordu.

George battaniye dengini usulca yere brakt. Suyu pek beenmedim, dedi,Kpk kpk.

Lennie koca bir peneye benzeyen elini suya daldrd, parmaklarn hareket ettirdi,suda halkalar olutu. Halkalar byd yayld, kar kyya vard sonra geri dnd.Baksana George, dedi, Ne yaptm, bak.

George suyun kysnda diz kt, sudan avu avu alarak hzl hzl iti. Tad fenasaylmaz. Ama yine de su akyora benzemiyor. Akmayan sudan imemelisin,

Lennie, dedi. Sonra da umutsuz bir anlatmla, Susadn m lam suyu bulsaniersin, diye ekledi. Bir avu su vurdu yzne, sonra eliyle yzn, enesinin altnve ensesini svazlad. apkasn yeniden bana geirip dereden geri ekildi, dizlerinikarnna doru ekip ellerini dizlerinin evresinde kavuturdu. Onu izleyen Lennie,George'un yaptklarnn aynsn yapyordu. O da arkaya doru ekilip dizlerinikaldrd ve ellerini kavuturdu. Sonra George'a bakp bu ii becerip berecemediinikontrol etti. apkasn George'unki gibi biraz daha gzlerinin zerine doru ekti.

George can skkn suya dalm bakyordu. Gneten gzlerinin kenarlar kzarmt.ofr olacak o dangalak 'karayolunun biraz ilerisinde, aha urackta' deyip bilgiliktaslamasayd, otobsle ta iftlie kadar gidecektik. 'urack' dedii tam drt millikyol. Nedense iftliin kapsnda durmak istemedi. Arabay durdurmaya endi. Belki

de Soledad'ta durmaya hepten eniyor. 'Yolun biraz aasnda' deyip bizisepetledi. Aslnda drt milden de fazla olduuna bahse girerim. stelik bu scakta.

Lennie korka korka ona bakt. George!

Ne var?

Biz imdi nereye gidiyoruz?

Ufak tefek adam apkasnn kenarn hrsla aaya ekti ve kalarn atarak,Demek unuttun bile, ha? Sana bir daha m anlatacam yani? Tanrm. Sen nebudala herifsin be!

Unuttum, dedi Lennie yavaa. Unutmamaya altm. Yemin ederim altm,George.

Tamam, tamam, anladk. Sana yine anlataym. Naslsa ' yapacak baka iimiz yok.Zamanm sana hep bir eyler anlatmakla geiriyorum zaten. Sen unutursun, benyine anlatrm...


3/74

altm. Unutmamaya ok altm, ama ie yaramad, dedi Lennie. Tavanlarunutmadm ama George.

imdi balayacam tavanlardan. Tek unutmadn ey tavanlar. Tamam. Bakimdi beni iyi dinle. Bu kez unutaym deme. Sonra bamz belaya girer yine. HaniHoward Sokanda yolun kysndaki hendekte oturmu kara tahtay izliyordun ya.

8

Lennie'nin yz sevinle aydnland:

Tabii George, anmsadm orasn. Ama sonra ne yaptydk. Oradan kzlarngemekte olduunu da anmsyorum. Sen dedin ki... ey dedin...

Brak imdi ne dediimi. Sen Murray ve Ready'nin brosuna girdiimizi, oradanbize i karnesi ve otobs bileti verdiklerini anmsyor musun?

Tabii George, imdi anmsadm. Elleriyle ceketinin yan ceplerini yoklad. Ve

usulca George.., dedi, benimki yok. Kaybettim galiba. Baklarn umutsuzcayere evirdi.

Budala herif, sende deildi ki... kisi de bende. alma karnesini sana emanetedeceimi dnmezsin herhalde.

Lennie rahat bir soluk alarak srtt. Ben, ben onu cebime koymutum sandm. Elitekrar cebine gitti.

George ona sert sert bakt. Cebinden kardn ne bakaym?

Cebimde bir ey yok, dedi Lennie kurnazca.

Evet cebinde bir ey yok. O ey neyse elinde imdi. Syle bakalm ne elindeki. Nesaklyorsun?

Yok bir ey, George. Yemin ederim yok.

Hadi ver onu.

Lennie kapal avucunu George'dan uzakta tutuyordu. Sadece bir fare George.

Fare mi? Canl bir fare mi?

I h, sadece l bir fare, George. Onu ben ldrmedim.

Yemin ederim. Buldum onu. Bulduumda lyd. Bana ver, dedi George.Ltfen bende kalsn, George. Ver onu bana!

Lennie'nin kapal avucu yavaa ald. George fareyi ald, Suyun te yanndakialla frlatt.


4/74

l fareyi napacaksn ki?

Yrrken baparmamla okayacaktm onu, dedi Lennie.

Hayr efendim, benimle yrrken fare mare okamak yok. imdi nereye gitmekteolduumuzu anmsyor musun?

Lennie ard, duralad ve sonunda utanarak yzn dizlerinin ardna saklad, Yineunuttum, dedi.

Hey Tanrm, dedi George aresiz bir ekilde. ey, buraya bak. Hani kuzeyde biriftlikte almtk ya. te onun gibi bir iftlikte alacaz.

Kuzeyde mi?

Weed'de.

Ha, tamam anmsadm. Weed'de.

imdi almaya gittiimiz iftlik buradan eyrek mil ilerde. Gidince patronugreceiz. imdi bak iyi dinle. Ben ona alma karnelerini vereceim. Sen bir tek lafetmeyeceksin. Sadece yle dikileceksin. Azn amayacaksn. Eer senin ne budalaolduunu anlarsa, ie alnmayz. Eer senin konuman

10

iitmeden nce nasl altn grrse, ie girdik demektir. Anladn m?

Tabii George. Tabii anladm.

Peki, syle bakalm. Patronu grmeye gittiimizde ne yapacaksn?

ey... ey.., dedi ve dnmeye balad. Dnrken yz gerilmiti. ey, bensesimi karmayacam. ylece dikileceim.

Aferin sana. Oldu ite. Bunu iki, kez tekrarla da unutma.

Lennie kendi kendine hafiften mrldanmaya balad. Tek laf etmeyeceim. Tek lafetmeyeceim. Tek laf etmeyeceim.

Tamam, dedi George, Weed'de yaptn gibi kt eyler de yapmayacaksn.

Lennie ard. Weed'de yaptm gibi mi ? Ne yapmtm orada?

Demek onu da unuttun. Sana anmsatmayacam. Yine yaparsn sonra.

Lennie'nin yz aydnland, anlamt. Bizi Weed'den kovdular, diye gururlahaykrd.

Bizi kovdular ne demek yahu, dedi George can skkn. Biz katk. Onlar bizi


5/74

aryorlard, ama yakalayamadlar.

Lennie honutlukla kkrdad. Grdn m, onu unutmadm.

George kumlara uzand srtst; kollarn bann altnda kavuturdu ve Lennie onutaklit etti. Bir yandan da ban

11

kaldrp doru yapp yapmadn kontrol ediyordu. Ulu Tanrm. Sen bama belaoldun. Sen yanmda olmasan yaamak daha kolay ve gzel olurdu. Belki, hatta birde kz bulurdum.

Lennie bir an ses karmadan yatt. Sonra umut dolu bir sesle Biz bir iftliktealacaz, George, dedi.

Tamam. Sonunda anlayabildin. Ama burada yatp geceleyeceiz. Bunun iin birnedenim var.

Artk akam abuk kyordu. Vadiden uzaklaan gne sadece GabilanDalarnn doruklarnda parlyordu. Bir su ylan, ban bir periskop gibi kaldrpglcn iinde kayp giderken su yzeyinde halkalar oluturdu. Uzakta, karayolunayakn bir yerde bir adamn bard duyuldu. Bir baka adam ayn ekilde bararakonu yantlad. Hemen geip giden hafif bir rzgr narlarn dallarn hrdatt.

George, neden yola devam edip iftlie gitmiyoruz? Orada akam yemei yerdik.iftlikte yemek verirler.

George yuvarlanarak ondan yana dnd. Aslnda sence bir neden saylmaz.Sadece buras houma gitti. Yarn ie balayacaz. Gelirken yolda tnaz makineleri

iliti gzme. Demek ki, yarn arpa uvallar srtlayp tayacaz, belimiz krlacak.Bu gece burada yatp g seyredeceim. Houma gitti.

Lennie dizlerinin zerine kalkp George'a bakt. Peki yemek yemeyecek miyiz bizimdi?

Tabii yiyeceiz. Biraz kuru st dal toplasan iyi olur. Bende kutu fasulye var.Atei hazrla. Sen al rpy toplaynca sana kibrit vereceim. Fasulyeleri stp yeriz.

Fasulyeyi ketapl severim ben, dedi Lennie.

12

Ne yazk ki ketabmz yok. Hadi git de odun topla. Fazla oyalanma, nerdeyse havakararacak.

Lennie zorla toplanp ayaa kalkt ve fundalkta gzden kayboldu. George olduuyerde yatm kendi kendine hafiften slk alyordu. Bir ara Lennie'nin gittii yndengelen bir su prts duydu. Isl kesti ve dinledi. Zavall budala, dedi yavaa,sonra yine slk almaya balad.


6/74

Ksa bir sre sonra Lennie allklardan ka geldi. Elinde tek bir st dal vard.George yatt yerden kalkt oturdu. Hadi bakalm, o fareyi bana ver!

Ama Lennie, masum rol yapmaya yeltendi, Ne faresi George? Bende fare falanyok.

George elini uzatt. Hadi, ver onu dedim sana. Bana numara yapma, nkskmez!

Lennie kararszd, geri ekildi. Sanki zgrlne kavumak iin kaacakm gibifundala bakt. George souk bir sesle, Fareyi bana veriyor musun? Yoksa seni birtemiz dveyim mi? dedi.

Neyi vereyim sana George?

Neyi istediimi pek gzel biliyorsun. O fareyi istiyorum.

Lennie istemeye istemeye elini cebine soktu. Sesi alamaklyd. Neden bendekalamaz anlamyorum. Bakasna ait deil ki... almadm. Yolun kenarnda yatpduruyordu.

George kararl bir ekilde elini uzatm bekliyordu. Lennie sahibinin frlatt topuona geri getirmek istemeyen bir kpek gibi yavaa yaklat sonra geri ekildi.Sonunda yine yaklat.

13

George parmaklarn kuvvetle klatt. Bunun zerine Lennie fareyi arkadannavucuna brakt.

Ben ona zarar vermiyordum ki, George. Sadece okuyordum.

George ayaa kalkp fareyi karanla brnmekte olan alla doru atabildiikadar uzaa frlatt, sonra da suya eilip ellerini ykad.

Seni koca budala seni. Onu almak iin derenin te yakasna geerken ayaklarnnslanm olduunu grmeyeceimi mi sandn? Lennie'nin vzrdandn iitince onadnd. Bebekler gibi vzrdanyorsun. Aman Tanrm. Kazk kadar herif olacaksn.Lennie'nin dudaklar titredi ve gzlerine yalar hcum etti. Ah Lennie, diyerekGeorge elini onun omuzuna koydu. Onu senden senin cann skmak iin almadm.O fare leli epey olmu. Onu okarken iyice ezip kemiklerini ufalamsn. Canl birfare bulursan, onun bir sre sende kalmasna izin veririm.

Lennie yere oturdu boynunu bkt. Baka bir fareyi nerede bulacam. Birkadncaz vard. Bana hep fare verirdi. Bulduunu hep bana getirirdi. Ama o daburda deil.

George gld. Hh, bayanm, dedi. Bayann kim olduunu bile anmsamyor. Osenin z be z teyzen Clara'yd. Sana onlar vermekten caymt artk. nk sen


7/74

onlar ldryordun.

Lennie ona zgn zgn bakt. yle ufaktlar ki, dedi, zr dilercesine. Onlarokardm. Derken onlar parmaklarm srrlard, ben de onlarn balarn birazimdiklerdim, hadi bakalm, hemen lrlerdi. ok kk olduklarndan olsa gerek. Ahkeke tavanlar bir an nce alabilsek George, onlar o denli kk deiller.

14

Tavanlarn da can cehenneme. Sana canl fare de verilmez. Clara Teyzen sanalastikten oyuncak bir fare vermiti de sen ona elini bile srmemitin.

Lennie, Onu okamak keyif vermiyordu ki... dedi.

Gnbatmnn alevleri dan tepelerinden ekilince vadi alacakaranla brnd.Stler ve narlar alacakaranlkta kaldlar. Koca bir sazanbal suyun yzne kt,hava yuttu ve suda genileyen halkalar brakarak gizemli bir ekilde karanlk suyagmld yeniden. Balarnn zerindeki yapraklar yine hrdad ve ufak st

pamukuklar aa, glcn zerine dtler.

Sen u alrpy getirecek misin? diye sordu George, uradaki narn arkasndabir yn var. Seller getirip biriktirmi. Hadi git de getir.

Lennie aacn arkasna gitti. Bir yn kuru yaprak ve al getirdi. Onlar daha nceyaklan atelerden kalma kllerin zerine att ve daha getirmek iin yine gitti. Bylebirka kez yaprak ve alrp tad. Artk gece olmaya balamt. Suyun stndendoru bir gvercinin kanat rp duyuldu. George ylan alrpnn yanna gitti.Kuru yapraklar tututurdu. Alev kuru dallarn arasnda atrdayarak dolap iekoyuldu. George dengini zp kutu fasulye konservesini kard. Onlar ateinstne, aleve ok yakn, ama demeyecek ekilde sralad.

Drt kiiye yetecek kadar fasulyemiz var, dedi.

Lennie atein teki yanndan onu izliyordu. Sabrl bir sesle Ben fasulyeyi ketaplayemei seviyorum, dedi.

Eee, ketabmz yok, diye patlyormuasna bard

15

George. Ne olmazsa, sen hep onu istersin. Hey Tanrm, tek bama olaydm, negzel yaardm. Bir ie girer alrdm, bam belaya girmezdi. Bam dertten uzakolurdu. Her ayn sonunda tkr tkr elli dolarm cebime koyar, kente iner, canmnistediini alrdm. Hatta istersem btn geceyi kerhanede geirirdim. Gnlmnistedii yerde, otelde ya da lokantada yer ve de btn bunlar Tanrnn her ayyapabilirdim. Bir galon viski alr ya da bir bilardo salonuna gider, kt ya da bilardooynardm. Diz km durumda atein kar yanndan George'un fkeli haliniizleyen Lennie'nin yz korkuyla gerilmiti. George, fkeyle srdryordukonumasn; Oysa u hale bak. Seni tayorum srtmda. Kendin bir itekalamadn gibi, benim kalmam da engelliyorsun. Benim, lkenin bir ucundan


8/74

dierine srklenmeme neden oluyorsun. Bu da bir yana, ban hep derdesokuyorsun. Olmayacak iler yapyorsun, seni kurtarmak zorunda kalyorum. Sesiykselmiti. Artk barrcasna konuuyordu: Seni kak budala seni! Her an benimde bam yakyorsun! George kk kzlarn birbirini taklit ederken yaptklar gibisesini incelterek, sadece kzn elbisesine dokunmak istedim... Sadece bir fare imigibi okamak istedim... Peki, kz nereden bilsin sadece elbisesine dokunmak

istediini. Kz kamaya kalkt, sen sanki bir fareymi gibi, sk sk tuttun brakmadn.Kz barmaya balaynca da kendimizi su kanalna zor attk. Adamlar btn gn biziaradlar. Gece vakti gizlice kanaldan kp oradan katk. Hep ayn yk. Ama hepayn yk... Ah seni yle bir milyon fareyle birlikte bir kafese kapatsam da, iyice birkeyiflensen. Birden fkesi geivermiti. Atein te yanndaki Lennie'nin ac doluyzne bakt, sonra utanarak baklarn alevlere evirdi.

Hava artk iyice kararmt, ama ate aalarn gvdelerini ve yukardaki kvrmldallar aydnlatyordu. Lennie yavaa ve ekine ekine atein evresinde srnerekdolat ve Geor-

16

ge'un yanna geldi. Topuklarnn zerine oturdu. George fasulye kutularnn bryanlarn atee evirdi. Lennie'nin, kendisine bu denli yakn olduunun ayrdndadeilmi gibi davranyordu.

George, diye yavaa fsldad Lennie. Yantlamad onu George. Lennie yineledi,George...

Ne var?

Sadece aka yapyordum, George. Ben ketap istemiyorum. imdi burda ketapolsayd bile yemezdim.

Ketabmz olsayd yiyebilirdin.

Hayr yemezdim George. Tmn sana brakrdm. Sen. fasulyenin stnkaplardn onunla, ben dokunmazdm bile.

George suratn asm atei seyrediyordu. Sen olmadan ne gzel bir hayatgeirebileceimi dndke hrsmdan kuduruyorum. Senin yznden hi rahatmyok!

Lennie hl diz km duruyordu. Gzlerini derenin kar yamacndaki karanladikmi bakyordu. George, dedi, seni rahat brakp uzaklara gitmemi ister misin?

Ne cehenneme gidebilirsin ki?

ey... Pek gzel de gidebilirim. rnein, uradaki dalara gider, bir yerlerdebarnacak bir delik bulurum.

yle mi? Ne yiyip ne ieceksin? Yiyecek bir eyler bulacak kafa ne gezer sende.


9/74

Bir eyler bulabilirim, George. Ketapl gzel yemekler deil tabii. Aklkta gneteyatarm. Kimse bana dokunmaz,

17

ktlk etmez. Hem bir fare bulduumda da benim olur, kimse onu benden almaz.

George ona merakl baklarla bakt. Sana kt davranyorum deil mi?

Eer beni istemiyorsan, dalara kaar kendime bir maara bulabilirim. Ne zamanistersen ekip giderim.

Hayr canm! Bak demin sana aka yapyordum. Aslnda benimle kalman istiyorumama. u fare konusu var ya, hep ldryorsun onlar. George bir an sustu sonrasrdrd konumasn: Bak ne yapacam syleyeyim sana. lk frsatta sana birkpek yavrusu alacam. Belki ldrmezsin onu. Fareden daha iyidir. Hem onu dahakuvvetli okayabilirsin de.

Lennie bunu yutmad. George'un zayf ynn sezinlemiti. Beni istemiyorsansyle, bam alr u dalara, ite u kardaki dalara gider orada tek bamayaarm. Farelerimi alacak kimse de olmaz orada, dedi.

George, Lennie, senin benimle kalman istiyorum, dedi. Tanr akna, tek banaolursan, biri kar seni akal sanp vuruverir. Hayr, benimle kalacaksn, Clara Teyzensenin ban alp gitmene raz olmazd. Mezarda bile rahat kaar bunu duysa.

Lennie kurnazca, anlat bana bakalm, dedi. Hani eskiden yaptn gibi.

Neyi anlatacam? George uyand birden. Bana bak, beni uyutuyor musun sen?

Lennie yalvard. Hadi George, anlat bana. Noolur anlat George. Hani hep yaptngibi.

18

Bu seni keyiflendiriyor deil mi? Peki anlataym, sonra yemeimizi yeriz.

George'un sesi derinleti. Szckler, ok kez tekrarlanrmasna tempolu birekilde dklyordu azndan. Bizim gibi, iftliklerde alanlar, dnyada en yalnzinsanlardr. Kimi kimseleri, yerleri yurtlar yoktur. Bir iftlie girer, alr didinirler,biraz para yaparlar. Sonra kente gidip, kendilerini ve paralarn datrlar. Sonra birde bakarsn ki, yollara dm baka bir iftlie gitmektedirler. Umduklar,bekledikleri bir ey yoktur.

Tamam oldu ite, dedi Lennie. imdi de bizi anlat.

George, Bize gelince iler byle deil, dedi. Bizim geleceimiz var. Bize deerveren ve konuacamz biri var.' Gidecek yerimiz yok diye bara gidip paramzsavurmamza gerek yok. yleleri hapse girse kimse umursamaz, onlar da oralardamr tketirler. Ama biz yle deiliz.


10/74

Lennie onun szn kesti, Ama biz yle deiliz. nk neden? nk, sen banabakarsn, ben sana bakarm da ondan. Sonra keyifle gld. Hadi devam et,George.

Sen ezbere biliyorsun. Kendin anlatabilirsin.

Hayr, sen anlat. Ben kimi eyleri unutuyorum. Neler olacan anlat.

Peki, oldu. Sonunda bir gn tm paramz toplayp kk bir ev ve birka dnmtoprak alacaz. Bir ineimiz, birka domuzumuz olacak ve...

Topramzn geliriyle yaayacaz, diye bard Lennie. Bir de tavanlarmzolacak. Hadisene George. Bahemizde neler olacan ve kafeste tavanlarmznolacan; kn yamurun nasl yaacan; sobamz; stlerin kaymann bakla

19

kesilecek kadar kaim olacan anlat.

Kendin neden anlatmyorsun? Hepsini biliyorsun.

Hayr sen anlat. Ben anlatrsam keyifli olmuyor. Hadi anlat George. Tavanlarabenim bakacam syle.

Peki, dedi George. Geni bir sebze bahemiz olacak. Tavanlar iin kmesyapacaz. Tavuk da besleyeceiz. Ve kn yamur yanca, 'in can cehenneme,bu havada allr m hi?' diyerek sobay yakp karsna geeceiz. Yamurundamda kard sesi dinleyeceiz. Ne keyif! Cebinden aksn kard. Artk bukadar yeter, dedi. aksn fasulye kutularndan birinin tepesine batrp kanrta

kanrta at ve onu Lennie'ye verdi. Sonra ikinci bir kutu at. Cebinden iki kakkard birini Lennie'ye uzatt.

Atein bana oturup azlarm fasulyeyle doldurdular ve hzl hzl inediler.Lennie'nin azndan birka fasulye frlad. George kan sallayarak ona sordu,Syle bakalm, yarn patron sana sorular sorunca sen ne cevap vereceksin?

Lennie inemeden yuttu azndakilerini. Derin dnceye dald. ey... ey...Diyeceim. Yok ben... Hibir ey sylemeyeceim.

Aferin. ok iyi, Lennie. Belki de adam oluyorsun artk. Birka dnm topramzolunca tavanlara bakmana izin verebilirim pekl. Hele byle gzel gzelanmsarsan.

Lennie gururland. Anmsayabilirim, dedi.

George yeniden kan sallayarak, dinle beni. evrene iyi bak, dedi. Burayanmsayabilirsin deil mi? iftlik bir eyrek mil temizde. Dere boyunca yrrsendoruca buraya karsn.


11/74

20

Lennie, Olur, dedi. Bunu anmsarm. Hibir ey sylemeyeceimi naslanmsadm deil mi?

Elbette anmsadn. ey bak, Lennie. Eer geen seferki gibi kazara ban derde

girerse, hemen buraya gelip allarn arasna saklanacaksn.

Lennie yavaa, allarn arasna saklanacam, diye mrldand.

Ben gelene kadar orada saklanr beklersin. Bunu anmsayabilirmisin?

Tabii George. Sen gelene kadar allklarda saklanacam.

Ama ban derde sokmamaya bak. Sokarsan tavanlar beslemene izin vermem,dedi George ve bo fasulye kutusunu alla frlatt.

Bam belaya sokmam George. Bir tek laf etmeyeceim.

Tamam, imdi dengini buraya atein yanna getir. Burada uyumak iyi olacak.Yukary, yapraklar seyrederek yatmak. Atei besleme. Brakalm snsn.

Yataklarn kumun zerine serdiler. Alevler alaldka, k emberi de ufald, kvrkdallar gzden kayboldu. Sadece aa gvdeleri belli belirsiz bir k altnda grnpkayboluyordu. Lennie karanln iinden seslendi.

George uyuyor musun?

Hayr. Ne istiyorsun?

Tavanlarmz deiik renkte olsun George.

21

Tabii, dedi George, yar uyur yar uyank. Krmz, mavi, yeil tavanlar, Lennie.Milyonlarcas.

Uzun tyllerinden de alalm George. Hani Sacramento'da grmtk ya, ite onlargibi uzun tyllerinden.

Tamam, uzun tyllerinden alalm.

Bak, istersen bam alr giderim, George. Bir maarada yaarm.

Ne cehenneme gidersen git, dedi George. Sus artk.

Atein krmz karard. Derenin yanndaki tepede bir akal uludu, br yakadanbir kpek daha yant verdi. nar yapraklar hafif gece esintisiyle fsldamaya balad.


12/74

22

KNCI BOLUM

Baraka zn dikdrtgen biiminde bir yapyd. duvarlar badanal yerler boyaszd.Duvarlarn nde kk kare eklinde pencereler, drdnc duvardaysa tahta

srgl, ar tahta bir kap vard. Sekiz tane kerevet duvarlara dayanmt.Bunlardan beinde yataklar yaplm, battaniyeler serilmiti. Dier nde uvalbezinden klfl yataklar grlyordu. Her kerevetin stnde, ak yan ne bakarekilde duvara aklm elma kasalar vard. Bunlar yatak sahiplerinin zel eyalarnkoymalarna yarayacak ikier raf oluturuyordu. Bu raflar; sabun, talk pudras, traba ve iftlik iilerinin aktan aa alaya aldklar, ama derinden derinebeeniyle gz gezdirdikleri kovboy dergileri gibi eylerle dolup tamaktayd.Raflarda ayrca ilalar, ufak ieler, taraklar da vard. Kasalarn yanlarna aklmivilerden birka kravat sarkyordu. Duvarlardan birine yakn, dkme bir soba vard,borusu dorudan tavandan kyordu. Odann ortasnda byk drtke bir masastnde de oyun ktlar bulunuyordu. Masann evresine oyuncularn oturmas iintahta kasalar dizilmiti.

Sabahleyin on sularnda yan pencerelerin birinden gnein toz dolu k demetigiriyordu. Sinekler aceleci yldzlar gibi bu k demetinden ieri dar uuuyorlard.

23

Tahta mandal kalkt. Kap ald, uzun boylu dk omuzlu yal bir adam girdi ieri.zerinde kot elbise vard, sol elinde uzun sopal bir sprge tayordu. ArkasndanGeorge, George'un da ardndan Lennie girdi.

Adam, Patron sizi dn akam bekliyordu, dedi, sabah ie balamadnz iinfena kzd. Sa kolunu uzatt, yeninden el yerine uzun bir sopaya benzeyen bilei

kt ortaya. u iki yataa yerleebilirsiniz, dedi. Sobann yanndaki yataklargsteriyordu.

George ilerledi, ilte grevini gren saman dolu uvaln zerine dengini att. Yatanst tarafndaki, elma kasasndan yaplm rafa bakt ve orada ufak sar bir tenekekutu buldu kard: Sylesene bu nedir?

Bilmem, dedi yal adam.

stnde 'bit, hamambcei ve dier haarat yok eder' yazyor. Bize ne biimyataklar veriyorsunuz byle? Bit, bcek sahibi olmak niyetinde deiliz.

Yal temizliki, sprgesinin sopasn br yanna geirip koltuunun altnasktrd. Kutuyu almak iin elini uzatt. Etiketi iyice inceledi. Sonunda, Bakn nediyeceim, dedi, bu yatakta en son yatan adam demirciydi. ok iyi bir insand veok temiz titiz biriydi. Hatta yemek yedikten sonra bile ellerini ykard.

Peki nasl oldu da bitlendi? George'un fkesi yava yava artyordu. Lenniedengini bitiik yataa koyup oturmutu. Azn am George'u izliyordu.


13/74

Temizliki anlatmay srdrd. Ad Whitey olan bu demirci, hi bcek grmese bileemin olmak iin bu ilac kullanan bir adamd, anladnz m? Yemeklerde halanmpatatesini

24

iyice soyup, ne cins olursa olsun, lekelerini oyar atard. Yumurtalarda krmz birnokta grse kazrd. Sonunda yemekleri beenmedii iin ii brakt. te byle titizbir adamd. Darya kmayacak bile olsa, Pazar akamlar gzelce giyinir hattakravat balar sonra da barakada otururdu.

yle mi? dedi Gerge kukulu bir sesle. Neden buradan ayrld demitin?

Yal adam sar teneke kutuyu cebine att ve sert beyaz byklarn yumruuylasvazlad.

Neden mi?.. ey... kt gitti ite, herkesin gittii gibi. Dediine baklrsa yemekleribeenmediinden. Sadece gitmek istemitir ite. Yemeklerden baka neden ileri

srmedi. Bir gece anszn 'param deyin' dedi, biroklarnn yapt gibi kt gitti.

George ilteyi kaldrd altna bakt. Eilip uval bezinden yaplm yatak klfn iyiceinceledi. Lennie de hemen kalkp ayn eyi yapt. Sonunda George'un ii rahat etmigibiydi. Dengini at; ustura, sabun, tarak, bir ila iesi, krem ve deri bileklik gibieylerini rafa dizdi. Sonra battaniyelerini yayarak yatan yapt. Yal adam,Sanrm patron nerede ise gelir. Bu sabah sizi burada grmeyince kprd. Bizkahvalt ederken geldi. 'u yeni adamlar ne cehennemde?' dedi. Seyise de att.

George yatann zerindeki bir kr eliyle dzeltip oturdu. Seyise mi att?

He ya. Seyis bir zencidir de. Zenci mi?

H evet. yi adamdr. Kamburdur. Vaktiyle bir at tepmi de. Patron kznca hrsnondan karr. Ama o hi aldrmaz. ok okur. Kitaplar var odasnda.

25

Patron nasl bir adam? diye sordu George.

ey, olduka iyi bir adamdr. Zaman zaman ok kzar, ama olduka iyidir. Bakanlataym. Noel'de ne yapt biliyor musun? Buraya bir galon viski getirdi. 'inocuklar, iin. Noel ylda bir kez gelir' dedi.

Deme yahu. Koca bir galon mu?

Evet efendim. Tanrm ne denli elenmitik. O gece zencinin gelmesine de izinverdiler. Smitty diye kk bir arabac var. Zenciyle gree tututu. yi de becerdi buii. ocuklar onun ayaklarn kullanmasna izin vermediler. O yzden zenci kazand.Smitty, 'eer ayaklarn kullanm olsaydm, zenciyi ldrrdm' diyor. ocuklar dazencinin kamburu olduundan Smitty'nin ayaklarn kullanamayacan sylediler.Sustu, o an sanki yeniden yaad. Ondan sonra ocuklar Soledad'a gidip


14/74

datmlar. Ben onlarla gitmedim. Ee, artk kocadk.

Lennie yatan dzeltmeyi bitirdii srada, tahta mandal yeniden kalkt ve kapald. Kapnn giriinde ksa boylu tknaz bir adam duruyordu. zerinde kot pantolon,pamuklu kumatan gmlek, siyah n iliklenmemi bir yelek ve siyah ceket vard.Baparmaklarn, drt ke tokann iki yanndan kemerin altna sokmutu. Kafasnda

kahverengi bir stetson apka, ayaklarnda yksek topuklu izmeler vard. Sanki iiolmadn kantlamak iin izmelerine mahmuz takmt.

Yal temizliki ona bir gz att, sonra yumruuyla sakaln svazlayarak, ayaklarnsrte srte kapya doru yrd. Bu ocuklar imdi geldiler, dedi ve patronunnnden geerek dar kt.

Patron, ou iko bacakllarn yapt gibi ksa ve hzl admlarla girdi barakaya.Murray ve Ready firmasna bu sabah

26

iki adama gereksinim olacan yazmtm. karneleriniz var m? George elinicebine soktu, karneleri kararak patrona uzatt. Bu, Murray ve Ready firmasnnhatas deilmi. Burada ie bu sabah balayacanz yazyor.

George gzlerini indirdi ayaklarna bakarak, Otobs ofr yznden oldu, dedi.On mil yrmek zorunda kaldk, buras diye bizi erken indirmi. Sabahleyin de arabulamadk.

Patron gzlerini ksarak bakt. Eh, ben de tahl ekibini iki kii eksik yolladm. Artkyemekten nce gitmenizin yarar yok. Cebinden iilerin altklar saatleri notettii defteri kard, arasna kalem sktrlm sayfay at. George Lennie'yeanlaml bir ka att. Lennie de anladn anlatmak iin bam sallad. Patron

kalemini yalad:

Adn ne?

George Milton. Ya senin ki? George yantlad: Onun ki Lennie Small.

simler deftere yazld. imdi bakalm. Bugn ayn yirmisi deil mi? Yirmisi levakti. Defteri kapatt. Sizler nerede altnz daha nce?

Weed dolaylarnda, dedi George. Sen de mi? diye sordu patron Lennie'ye.George yantlad, Evet o da.

Patron alayc bir ekilde parmayla Lennie'ye iaret etti. Pek konukan birinebenzemiyor.

27

Hayr, dedi George. Pek konumaz, ama alkan bir iidir. Bir boa kadargldr.


15/74

Lennie kendi kendine glerek yineledi George'un szn. Bir boa kadar gl.

George ona kalarn atnca, Lennie unuttuu iin utanarak ban nne edi.

Patron birden, Buraya bak Small, dedi. Lennie ban kaldrd. Ne i gelirelinden?

Lennie panie kaplarak George'a bakt yardm istercesine. Ne i verirseniz yapar,dedi George. Hayvanlara bakar. Tahl uvallarn tar, traktr srer. Ne i verirsenizyapar. Bir deneyin.

Patron George'a dnd. yleyse neye brakmyorsun kendi yantlasn? Ne ieviriyorsun sen burada?

George sesini ykselterek onun szn kesti. Bakn onun pek zeki olduunusylemiyorum. Zeki deil. Ama ie gelince dorusu ok iyi alr. ki yz kilolukbalyay gk demeden tar.

Patron elindeki kk defteri cebine tktrd. Baparmaklarn kemerinin altnageirdi yeniden; ve gznn birini kaparcasna kst. Bana baksana neyinpeindesin sen?

H?

Bu adamn srtndan para m yapyorsun? Yoksa kazancn elinden mi alyorsun?

Ne mnasebet? Neden onun srtndan geindiimi dnyorsunuz?

28

imdiye kadar bir bakas iin bu denli rpnan bir adam grmedim de. Seninbundan ne karn olduunu renmek istedim.

George, ey, dedi. O benim kuzenim olur. Annesine ona gzkulak olacam diyesz verdim. ocukken bana bir at iftesi yemi. Aslnda iyi insandr. Sadece aklkttr. Ama ona syleneni yapar.

Patron hafiften dnd. Eh. Tanr biliyor ya arpa uvallarn tamak iin aklgerekmez. Ama bir numara evireyim deme Milton. Gzm zerinde olacak.Weed'deki iten neye ktnz?

bitmiti.

Ne i yapyordunuz orada? ey, lam kazyorduk.

Pekl. Ama numara evirmeye kalkma. Bana yutturamazsn. ok akgzlergrdk imdiye kadar. Yemekten sonra tahl ekibiyle gidin. Harman dvmemakinelerinden arpa tanacak. Slim'in ekibiyle gidin.

Slimmi?


16/74

Evet, iri yar arabac. Yemekte grrsn onu. Birden dnd kapya gitti. Amadar kmadan nce iki adama uzun uzun bakt.

Adamn ayak sesleri uzaklanca George Lennie'ye dnd. Hani aznamayacaktn? O koca gagan kapayp konumay bana brakacaktn. Nerdeyse

iimizden oluyorduk.

Lennie zgn zgn ellerine bakyordu: Unuttum George.

29

yle ya unuttun. Hep unutursun zaten. i dzeltmek de bana der. Kerevetinzerine att kendini. Artk imdi gz hep stmzde olur. imdi biz de dikkat edipfalso yapmamalyz. Bundan byle o koca eneni kapa. Sonra suratn aspsustu,'dnceye dald.

George. Ne var? Bam at tepmedi benim, deil mi George?

George kzgn bir sesle, keke tepseydi. Ne iyi olurdu, dedi. Kimsenin ba derdegirmezdi.

Senin kuzenin olduumu syledin, George.

N'apaym, yalan syledim. Yalan olduuna da memnunum. Akrabam olaydndayanamaz kendimi vururdum. Birden sustu, ak olan kapya yrd, dar bakt.Hey bana bak, ne halt ediyorsun? Bizi mi dinliyorsun?

Yal adam ar ar odaya girdi. Elinde sprgesi vard. Gri azl, uuk renkligzlerle kr gibi bakan oban kpei ayaklarn srye srye yal adamn peinden

geliyordu. Topallayarak zar zor odann bir yanna gitti, yatt, homurdanarak kurunirenkli gve yemi postunu yalamaya balad. Yal temizliki kpei yleceyerleene dek izledi. Dinlemiyordum. Glgede bir an iin durup kpein srtnkadm. Helay temizlemeyi daha yeni bitirdim.

Koca kulaklarn am, bal gibi bizi dinliyordun, dedi George. Merakl kiilerdenholanmam.

Yal adam huzursuz bir ekilde, bir George'a, bir Lennie'ye bakt. Sonra gzleriniGeorge'a evirdi. Daha yeni

30

geldimdi dar. Konutuklarn duymadm. Hem, ne konutuunuzla ilgilenmiyorum.iftlikte kimse dinlemez, soru sormaz.

George biraz yatmt. Dorusu da bu. inden olmak istemeyen byle yapmal.Yal adamn savunmas onu inandrmt. Gel ieri de biraz otur, dedi ona. Ne dekocam bu kpek byle.


17/74

Yaa. Onu daha yavruyken almtm. Genliinde iyi bir oban kpeiydi.Sprgesini duvara dayad, krl sakaln yumruuyla svazlad. Ee... Patronu naslbuldunuz?

Eh, fena saylmaz. yi birine benziyor.

yidir, dedi temizliki. Suyuna gitmek gerek yalnz.

Bu srada gen bir adam girdi barakaya; yank yzl, kahverengi gzl, kvr kvrsal, zayf gen bir adam. Sol elinde bir i eldiveni vard ve patron gibi topukluizme giymiti. Bizim ihtiyar grdnz m?

Temizliki, Biraz nce buradayd, Curley. Sanrm yemekhaneye gitti, dedi.

Ona yetimeye alaym, dedi Curley. Gzleri yeni adamlara takld ve giderkendurdu. Souk baklarla George'u, sonra da Lennie'yi szd. Yavaa kollar bkld,yumruklar skld. Vcudu gerildi ve hafife ne eildi. Baklar durumu kollargibiydi, ayn zamanda kavgac bir anlatm tayordu. Lennie bu baktan tedirgin

olmutu, sinirli sinirli ayaklarn oynatyordu. Curley ar admlarla ona yaklat vesordu:

Bizim ihtiyarn bekledii yeni iiler siz misiniz? George, imdi geldik, dedi.Brak da koca herif konusun.

31

Lennie utantan kvranyordu.

George, Belki de konumak istemiyor, ne dersin?

Curley aniden ondan yana dnd. Tanrm! Ona bir ey sorunca yant vermekzorunda. Hem sen ne halt etmeye lafa karyorsun?

George souk bir ekilde, birlikte dolarz biz hep.

Demek yle.

George gergin ve hareketsizdi. Evet yle, dedi.

Lennie aresizce George'a bakyor, ondan ne yapmas gerektiini sylemesinibekliyordu.

Sen imdi koca herifin konumasna izin vermiyor musun yani?

Sana bir ey sylemek isterse syler. George Lennie'ye hafife bayla iaret etti.

Lennie de alak sesle, Biz daha imdi geldik, dedi.

Curley onun gznn iine bakarak, Bir daha sana bir ey sorulduunda cevapver, dedi. Kapya dnd ve kt. Dirsekleri hl biraz bkkt.


18/74

George onun darya kn izledi, sonra temizlikiye dnd. Sylesene bana,buna ne oluyor byle. Lennie ona bir ey yapmad ki.

Yal adam kimsenin dinlemediinden emin olmak iin kapdan yana bakt ve alaksesle O patronun olu, dedi. Curley beceriklidir. Ayrca boks almtr. Hafif

siklette. Yumruuda kuvvetlidir.

32

Bana ne bundan, dedi George. Lennie'ye takmas gerekmez. Lennie ona bir eyyapmad. Lennie'den ne istiyor?

Temizliki dnd, tand ey, bak ne diyeceim, dedi. Curley dier ufak tefekadamlara benzer. ri yar kiilerden holanmaz. Onlara hep satar. Bir anlamdakendisi iri yapl olmad iin onlara kzar. Bylelerini grmsndr, bilirsin deilmi? Hep hr karan ufak tefek kiilerdir yani.

Tabii, dedi George. Bu tiplere ok rastlammdr. Ama bu Curley denen adamLennie'ye bulamasa iyi olur. Lennie boksr moksr deil ama, Curley Lennie'yesatarsa can fena yanar.

Tamam da, Curley'nin de yumruu yamandr hani, dedi temizliki. Yalnz banaters gelen bir ey var. Curley kalkyor, dev gibi birine saldryor ve adam pataklyor.Herkes hemen onu vyor. Ayn ey yapp daya yedi mi bu kez koca adamnkendine denk biriyle dvmesi gerektiini syleyip hep birlikte adama ullanyorlar.Bu bana ters gelmitir hep. Curley ne yapar yapar, sonunda hep karsndaki dayakyer.

George kapy gzetliyordu. Tehdit eder gibi, Lennie'ye dikkat etse iyi eder, dedi.

Lennie boksr deil ama kuvvetli ve atik, stelik kaide falan da bilmez. Drt kemasaya gitti ve kasalardan birinin zerine oturdu. Oyun ktlarnn bazlarn topladve karmaya balad.

Yal adam da baka bir kasann stne oturdu. Sakn sana sylediklerimi Curley'esyleme. Beni kovar. Hi fartas furtas yoktur. Kendisi naslsa patronun olu, onukimse kovamaz.

George elindeki desteyi kesti, her bir kd evirip baktktan sonra st ste atmayabalad. Bu Curley denen adam

33

kallein biri gibi geliyor bana. Byle kt bastbacaklardan hi holanmam.

Son gnlerde daha da beter oldu, dedi adam. ki haftalk evli. Kars patronunevinde kalyor. Evlendiinden beri daha aztt.

George homurdand, Karma hava atyordur, belki.


19/74

Yal adam dedikoduyu koyulatrd. Sol elinde eldiven vard, grdn m?

Eee grdm? Nolmu?

O eldivenin ii vazelin doluymu.

Vazelin mi? Ne ie yararm?

Dinle bak. Curley'nin dediine gre elini kans iin yumuak tutuyormu.

George dikkatini ktlara vermiti. nsan byle eyleri nasl syler? Ayp.

,Yal adama artk gven gelmiti. Rahatlamt, artk istedii gibi konuabilirdi.Curley'nin karsn bir grsen.

George katlan yeniden kesti ve kasten yava yava dizmeye balad. Gzel mi?diye ylesine sordu.

Evet gzel. Gzel ama, amas var.

George katlan incelemeyi srdrd. Amas ne?

Gz darda.

Yaa, iki haftalk evli olduu halde mi? Curley'nin byle horozlanmasnn nedeni buolsa gerek.

34

Onu Slim'e gz ederken grdm. Slim bizim arabac olan arkada. ok iyi bir gen.

Onu hasat iinde alrken gr. Yksek ke giymesine gerek yok. Kadnn Slim'egz ettiini grdm. Curley'nin haberi yok. Kadn geenlerde de Carlson'a gzediyordu.

George hi ilgilenmiyormu gibi davranyordu. Grne baklrsa buras enlikli biryer.

Temizliki sandn zerinden kalkt. Biliyor musun ne dnyorum? Georgecevap vermedi. Bana kalrsa Curley, lln biriyle evlenmi bulunuyor.

Bu ii yapan ilk insan Curley deil ki, dedi George. Bir sr adam yapmtrbunu.

Yal adam kapya yneldi. Yal kpei de ban kaldrp evresine gz gezdirdi,sonra sahibini izlemek iin glkle ayaklarnn zerine kalkt. ocuklar iinykanma varillerini karmalym ortaya. Neredeyse gelirler. Siz ikiniz de arpa mekeceksiniz?

Hu.


20/74

Anlattklarmdan Curley'e sz etmezsin deil mi?

Ne gerei var?

Baym, gzlerinle grnce anlayacaksn onun bir rfnt olduunu, dedi adam vekapdan dar gnlk gnelik ak havaya kt.

George iskambil ktlarn grup halinde yyordu. Aslarn zerine drt ispatikoydu. Gnein k demeti yere kare eklinde vurmutu ve sinekler bu kdemetinin iinde kvlcmlar gibi geziniyordu. Dardan koum krts ve fazla

35

yklenmi arabalarn dingillerinin gcrts iitildi. Uzaktan bir ses Seyis, seeeyis,diye bard. Ardndan ne cehenneme gitti bu Allahm belas zenci? dedi.

George serdii fal seyretti seyretti sonra ktlar kantrverdi ve Lennie'ye dnd.Lennie yatana yatm onu izliyordu.

Bak Lennie! Buras madara bir yer. Korkuyorum. Curley denen herifle ban derdegirecek. Bu tipleri tanrm. Seni yokluyordu. Aklnca seni korkuttu. lk frsatta seninlekavgaya giriecek.

Lennie'nin gzlerinde korku belirdi. Ben sorun istemiyorum, dedi yaknr gibi.Beni dvmesine izin verme George.

George kalkt gitti Lennie'nin yatana oturdu. Bu tiplerden nefret ederim. Bunungibilerini ok grdm. Yal herifin dedii gibi Curley iin hava ho, onun tuzu kuru.Hep kazanan o olur. Sonra bir an dnd. Sana satarsa buradan atlrz, hikukun olmasn. Dikkat et falso verme. O patronun olu. Bak Lennie, ondan uzak

durmaya al. Onunla hi konuma. Buraya gelirse doruca odann teki ucuna ge.Dediklerimi anladn m Lennie?

Dert istemiyorum, diye yaknd Lennie. Ben ona bir ey yapmadm ki...

Evet ama, eer Curley'nin can kavga etmek isterse, senin bir ey yapmamolmann nemi kalmaz. Sen sadece ondan uzak dur. Bunu hatrlar msn?

Tabii George, tek bir kelime sylemeyeceim.

Yaklamakta olan tahl ekibinin sesleri daha iyi duyuluyordu imdi. Nal sesleri, frengcrtlar, zincir krtlar... Adamlar

36

birbirlerine sesleniyorlard. Yatakta Lennie'nin yannda oturmakta olan Georgednyordu ve kalarn atmt. Lennie korka korka sordu. Kzgn deilsin deilmi George?

Sana kzgn deilim. u Curley denen pi herife kzyorum. Biraz para, yz dolar


21/74

kadar, koyarz bir yanmza diye umutlanyordum. Sonra kararl bir sesle ekledi.Curley'den uzak dur Lennie.

Tabii George. Tek laf etmeyeceim.

Seni kkrtmasna izin verme. Ama o pi olu pi sana vurursa sen de ona patlat.

Neyi patlatacam George?

Bo ver. Sras geldiinde sylerim. Bu tip heriflerden nefret ederim. Bana bakLennie, eer ban derde girerse, sana ne yapman sylediimi hatrlyor musun?

Lennie dirseinin zerinde doruldu. Dnce ile yz krt. Sonra zgn zgnGeorge'un yzne bakt. Eer bam derde girerse tavanlar beslememe izinvermeyeceksin.

Hayr o deil. Dn gece yattmz yeri hatrladn m? Hani derenin kenarnda?

Hu, hatrladm. Tabii hatrladm. Oraya gidip alla gizleneceim.

Ben gelene kadar kma. Kimseye grnme. Derenin kysndaki alla saklan.Yinele bakaym.

Derenin yanndaki alla saklan. Derenin yanndaki alla saklan.

Ban derde girerse.

Darda bir fren sesi duyuldu. Seyis. Hey seeyis!

37

George, Kendi kendine tekrarla da unutmayasn.

Her iki adam da balarn kaldrdlar. Kapdan giren drtgen biimindeki gne mbir ey nlemiti Bir kz durmu ieri bakyordu. Dolgun boyal dudaklar, fazlamakyajl iri gzleri vard. Trnaklan krmz boyalyd. Salar sosise benzeyen minikbukleler halinde sarkyordu. Pamuklu kumatan bir ev entarisi giymiti, ayaklarndadeve kuu tyleri ile sslenmi krmz terlikler vard. Curley'i aryorum, dedi. Sesigenizden geliyordu ve przlyd.

George baklarn ondan uzaklatrd sonra yine ona evirdi. Bir dakika nceburadayd ama kt.

yle mi? Ellerini arkasna gtrd, kap pervazna yasland, vcudunu ne dorukard. Sz u yeni gelenlersiniz, deil mi?

H.

Lennie gzleriyle kadnn vcudunu inceliyordu. Kadn Lennie'ye bakmyormu gibidavranyordu ama yine de vcudunu yaylandrd. Trnaklarna bakyordu. Curley


22/74

bazen buraya gelir de, diye anlatt kadn.

George ters ters u anda burada deil ite, dedi. Eh yleyse baka yerlerebakaym bari, dedi krtarak.

Lennie, bylenmi gibi onu seyrediyordu. George Onu grrsem aradn

sylerim, dedi.

Kadn fkrdayarak vcudunu sallad. Aramak da kabahat mi? dedi. Arkasndan,oradan geenlerin ayak sesleri geliyordu. Ban evirdi merhaba Slim,

Kapdan Slim'in sesi duyuldu. Merhaba gzelim.

38

Curley'i aryorum, Slim.

yi arasaydn bulurdun. Grdmde eve gidiyordu.

Kadn birden telaa kapld. Barakadakilere hoa kaln ocuklar, diyerek hzladmlarla oradan uzaklat.

George Lennie'ye dnd, Tanrm, ne rfnt be, dedi. Demek Curley kendine kardiye bunu semi.

Lennie, Gzel kz, diye savundu.

Ya evet. Hi de saklamyor dorusu. Curley'in ba derde girer bununla. Eminimyirmi dolar karlnda kimle olsa yatmaya hazrdr.

Lennie hl kadnn az nce bulunduu yere, kapya, bakyordu. Amma da gzelbe, dedi ve hayran hayran glmsedi. George ona bakt ve onu kulandanyakalayp sarst.

Bana bak ahmak herif, dedi fkeyle. Bu orospuya bakmayacaksn bile. Nededii, ne yapt beni ilgilendirmez. Byle zehirli ylanlar ok grdm. Ama insankodese drecek bundan daha iyisi bulunmaz. Ondan uzak dur.

Lennie kulan kurtarmaya alt. Ben kt bir ey yapmadm ki George.

Hayr yapmadn. Ama orada kapda durmu bacaklarn gsterirken ban bryana evirmedin de.

Ktlkle bakmadm, inan George. Namusum hakk iin.

Onu bunu bilmem, ondan uzak dur. Kar fare kapanna benziyor. Brak Curleykslsn kapana. Kendi den alamaz.

39


23/74

Vazelin dolu eldivenmi, dedi George irenerek. Bahse girerim i yumurta yiyor,kuvvet macunu satanlara mektupla sipariler veriyordur.

Lennie birden bard, Buradan hi holanmadm George. Buras iyi bir yer deil.Gitmek istiyorum buradan.

Biraz para biriktirene kadar kalmamz gerek. Baka aremiz yok Lennie. lk frsattakar gideriz. Ben de hi holanmadm buradan. George masaya gitti ve yeniden falamaa koyuldu. Hem de hi holanmadm buradan. Bu kadarck crete ekilir eydeil. Birka dolar toplaynca doru American River'a gider orada altn ararz. Oradabelki de gnde bir iki dolar yaparz, hatta belki de bir damar buluruz.

Lennie heyecanla ona doru eildi. Hadi gidelim George. Hadi gidelim buradan.Buras ok kt bir yer.

Kalmak zorundayz, dedi George bu kez ksaca. imdi kapa eneni. Neredeysegelecek adamlar.

Yakndaki heladan su krtlar ve kova tngrtlar geliyordu. George ktlarinceliyordu. Ykansak iyi olur, dedi. Ama kirlenecek i yapmadk ki...

Kapda uzun boylu bir adam belirdi. Ezilmi, ekilsiz stetson apkasn kolunun altnakstrm, slak uzun siyah salarn arkaya taryordu. Dierleri gibi kot pantolon veceket giymiti. San taramay bitirince, odann ortasna doru yrd. Yryndesoylu bir kii, usta bir sanatkr havas vard. Burada arabac idi, ama iftliin kralyd.On, onalt hatta yirmi katr tek bir koumla srebilirdi. Katrn srtndaki sinei boakrbacyla katra demeden ldrebilirdi. yle sakin ve ar bal davranrd ki, okonumaya baladnda herkes susard. ster politika, ister ak konusunda olsunherkes onun her sylediine

40

inanrd. Bu arabac Slim'di. Dar ve uzun yznden ka yalarnda olduuanlalmazd; otuzbe ya da ellisinde olabilirdi. Kulaklar kendisine sylenendenfazlasn iitirdi. Ar konumas, derin dnceden ok derin anlay tard. Elleri irifakat zayft ve onlar tapnak danslar kadar zarif bir ekilde hareket ettiriyordu.

Ezilmi olan apkasn dzledi, ortasn bastrp bana geirdi. Barakadaki iki kiiyeyumuak bir bakla bakt. Darda gne o denli parlyor ki, ieriye girince gzlerimkarard, sizleri zor gryorum. Yeni iiler siz misiniz?

Yeni geldik, dedi George. Arpa m ekeceksiniz?

Patron yle sylyor.

Slim masann bana geti, bir kasa ekip George'un karsna oturdu. Alm falters tarafndan inceledi. Dilerim benim takma dersin, dedi. Sesi ok yumuakt.Benim takmda iki serseri var, arpa uvaln un uvalndan ayramyorlar. Siz ikinizhi arpa ektiniz mi?


24/74

A tabii, dedi George. Ama bu ite yle olaanst saylmam dorusu. Asl u amyarmas var ya o tek bana iki kiinin ekebileceinden fazlasn eker.

Konumay, gzlerini bir birine bir tekine evirerek izleyen Lennie bu iltifat zerineglmsedi. George'un arkada iin byle konumas Slim'in houna gitmiti.Masann zerine eilip bo ktlardan birinin kesini tklatt. kiniz hep beraber mi

dolayorsunuz? Sesinin tonu dostayd, karsndakinde gven hissi yaratyordu.

Tabii, dedi George. Biz bir anlamda birbirimize gz

41

kulak oluruz. Ba parma ile Lennie'yi iaret ederek pek zeki deildir. Ama okalkandr. ok da iyi bir insandr. Ama pek akll deildir. Uzun zamandr tanrm.

Slim George'a derin derin bakt. Birlikte dolap birbirine destek olan kiilere pekrastlanmyor artk, dedi. Nedendir acaba? u dnyada herkes birbirinden korkuyorolsa gerek.

George oysa, bildiin bir kiiyle dolamak ok daha gzel, dedi.

Bu srada gl kuvvetli, koca gbekli bir adam girdi barakaya. Sandan hl sularszyordu. Merhaba Slim, dedi ve durup George ve Lennie'ye bakt.

Slim onlar tantrmak iin, Bu arkadalar yeni gelmiler, dedi.

Memnun oldum, dedi iri yapl adam. Benim adm Carlson.

Ben George Milton. Bu da Lennie Small.

Carlson yine Memnun oldum, dedi. Hi de ad gibi kk deil ama. Kendiakasna kendi gld hafife. Hi de kk deil, diye szlerini yineledi. SonraSlim'e dnd. Slim senin kpek nasl? Bu sabah arabann altnda grmedim onu.

Dn gece dourdu, dedi Slim. Dokuz tane. Hemen drdn bodum. Bu kadarok yavruyu besleyemez garip hayvan.

Demek be yavru kald.

H evet. En byke olanlar braktm.

42

Ne cins olacak onlar dersin?

Bilmem, dedi Slim. Her halde oban. nk bizimki azdnda etrafnda dolaanitlerin ou oban cinsiydi.

Carlson, Demek be yavru, diye srdrd konumasn. Hepsini saklayacakmsn?


25/74

Bilmem. Hi deilse bir sre tutarm. Lulu onlar emzirsin diye.

Carlson dnceli dnceli buraya bak Slim. Dnyorum da; Candy'nin ukahrolas kpei ok kocad. ylesine de kt kokuyor ki, barakaya girdimi iki gnkokusu burnumdan gitmiyor. Sen ona sylesen de o kpei vuruverse. Ona sendeki

yavrulardan birini verirsin yetitirir. Kokusu bir mil teden burnuma geliyor.Zavallnn dileri yok. Gzleri neredeyse kr. Yemek yiyemiyor. Candy onu stlebesliyor. Zavall bir eycikler ineyemiyor.

George btn dikkati ile Slim'i izliyordu. Birden yemek kampanas almaya baladdarda. nce yava yava sonra hzl hzl, yle ki, vurular belli olmaz oldu,kampanann sesi zil sesine dnt. Sonra balad gibi birden kesiliverdi.

Carlson, te yemek zili, dedi.

Bir grup iinin yemekhaneye doru gittii duyuluyordu.

Slim ciddiyetle ar ar yerinden kalkt. Yemek bitmeden gidip attralm, ikidakika iinde yiyecek diye bir ey kalmaz.

Carlson geri ekildi, Slim'e yol verdi. Slim ilerledi, o da arkasndan yrd, her ikiside barakadan ktlar.

Lennie heyecanla George'u izliyordu. George nndeki

43

ktlar karma kark etti. Evet Lennie duydum. Ondan bir yavru isterim.

Kahverengili beyazl olsun.

Hadi. Yemeimizi yiyelim nce. Kahverengili beyazl bir yavru olup olmadnbilmiyorum.

Lennie yataktan kmldamad. Ona hemen sor George. ste ki, baka yavruldrmesin.

Tabii. Hadi bakalm kalk ayaa da yemee gidelim.

Lennie yatakta yuvarlanarak dnp kalkt. kisi birlikte kapya yneldiler. Tamkapya geldikleri srada Curley hzla ieri girdi.

Burada bir kz grdnz m? diye sordu.

George souk bir sesle, yarm saat kadar nce grdk.

Ne ii varm burada?

George sakin bir ekilde fkeli kk adam izliyordu. Hakaret edercesine Seni


26/74

aradn syledi.

Curley sanki George'u ilk kez gryormusa benziyordu. Gzleri George'a bakarkenate sayordu, boyunu pounu lt, tartt, ince salam grnl bedenine bakt.Peki ne yana gitti? diye sordu.

George, Ne bileyim ben, ardndan bakmadm ki... diye cevaplad.

Curley kalarn atarak onu yeniden szd ve dnp acele ile kapdan kt.

George Lennie'ye dnd. Biliyor musun Lennie? dedi.

44

Korkarm bu serseriyle kendim dalaacam. Havas beni sinir ediyor. AmanTanrm. Hadi gel. Yiyecek p kalmayacak biz gidene kadar.

Dar ktlar. Gne artk pencerenin altnda sadece bir izgi halinde

grnyordu. Uzaktan tabak anak sesleri geliyordu.

Bir sre sonra yal kpek topallya topallya kapdan ieri girdi. Yar kr gzleri ileevreye bakt. Havay koklad ve yere yatp ban iki penesinin arasna koydu.Curley yeniden kapnn nnde belirdi ve uzanp barakann iine bakt. Kpek bankaldrd ama Curley kapdan ekilince ba yeniden yere dt.

45

NCBLM

Barakadan darda akamn aydnl grlmekteyse de, ierisi alaca karanlkt. Akkapdan nal oyunu oynayanlarn grltl sesleri ve ara ara da naln ubuaarpmasndan kan maden nlamalar duyuluyor, bunu seyircilerin vg ya dayergiyle barmalar izliyordu.

Slim ve George karanla brnmekte olan barakaya birlikte geldiler. Slim oyunmasasna uzand, zerindeki teneke balkl elektrik lambasn yakt. Birden masaaydnland. Konik teneke lamba bal dosdoru altna veriyordu. Barakann kyve keleri hl lotu. Slim bir kasann zerine oturdu. George onun karsna getiyerleti.

nemli deil, dedi Slim. Naslsa ocuu bomak zorunda kalacaktm. Bunun iinteekkr etmene gerek yok.

Senin iin nemli olmayabilir. Ama onun iin ok nemliydi. Tanrm, onu buradanasl yatracaz? Samanlkta onlarla uyamak isteyecektir. Onun yavrularsandklarnda rahat brakmas iin epey uraacaz.

46


27/74

Hi nemli deil, diye Slim yineledi. Bana baksana. Onun hakknda sylediklerindoruymu. Kafas pek fazla ilemiyor belki, ama byle bir ii grm deilimbugne dek. Arpa ekerken birlikte alt iinin lmne neden olacaktnerdeyse. Kimse ona ayak uyduramaz. Tanr biliyor ya mrmde byle kuvvetli birinigrmedim.

George gururla Lennie'ye sadece ne yapacam syle o hemen yapar, dedi.Yalnz akln kullanmas gereken bir i sylemeyeceksin. Kendiliinden dnp birey yapamaz, ama syleneni tam tamamna yapar.

Dardan demire arpan naln ngrts ve vg sesleri duyuluyordu.

Slim, k yzne gelmesin diye biraz arkaya doru ekildi. kinizin birbirinizeballnz garip dorusu. Sanki Slim bu szle, bana gvenebilirsin, anlatabilirsindiyordu George'a.

George savunmaya geerek sordu, Nesi garip?

Valla bilmem. Hani insanlarn pek byle can yoldal ettii yok da. Ben iki kiininbyle yoldalk ettiini grdm hatrlamyorum. ilerin halini bilirsin. Gelirler biryataa yerleirler, bir ay kadar alr sonra da ii brakr kendi balarna kargiderler. Kimse kimsenin umurunda deildir. stelik onun gibi kafadan kontak biriylesenin gibi uyank birinin birlikte dolamas garip geldi bana.

O kafadan kontak deil, dedi George. Aptal ama deli deil. Aslna bakarsan bende pek akgz saylmam. yle olsaydm, bir iki lokma yemek, bir yatak ve bir elliliearpa eker miydim? Eer aklm olsayd, birazck akll olsaydm ufak da olsa kenditopram olur, kendi rnm yetitirir, byle ele

47

alp smrlmezdim. George sustu. Konumak istiyordu. Oysa Slimkonumasna engel olmuyor ama bu konuda onu yreklendirmiyordu da. Sadeceoturmu dinliyordu.

Onunla birlikte dolamamz hi de garip deil, dedi sonunda. kimiz deAuburn'da domuuz. Onun Clara Teyzesini eskiden beri tanrm. Clara Teyze o dahabebekken alp onu bytt. Clara Teyzesi lnce, Lennie benimle almaya kt.Zamanla bir anlamda birbirimize altk.

Hm, dedi Slim.

George Slim'e bakt, o bir Tanr gibi sakin baklarn George'a dikmiti. Tuhaf,kendini idare edemeyecek kadar mankafa biri diye onunla alay ederdim hep, onaacaip akalar yapardm. Elenirdim. Ona baknca kendimi baya akll sanrdm. Onane dersem yapard. Kendini uuruma at desem hemen atard. Bir sre sonra budurum beni elendirmez olmutu. stelik bana da hi kzmazd. Ona adamaklldayak atardm da bana parmayla bile dokunmazd. Oysa, sadece elleriyle bir sksabtn kemiklerimi krabilirdi. George imdi sanki gnah karyormu gibi


28/74

konuuyordu. Byle davranmaktan vazgememin nedenini anlataym dur sana.Gnn birinde birka kii Sacramento Deresi'nin kenarnda duruyorlard. Kendimi birey sanyordum. Gsteri olsun diye Lennie'ye 'atla suya' dedim. Hemen atlad.Atlad ama yzmek bilmiyordu. Biz onu sudan karana kadar neredeyseboulacakt. stelik onu kurtardm iin kendini bana borlu hissediyordu. Suyaatlamasn benim sylediimi unutmutu bile. Bu olaydan sonra ona bir daha byle

davranmadm.

yi bir insan, dedi Slim. nsanlarn iyi olmalar iin akll olmalar gerekmez.Aslnda gerekte bu tmyle ters oluyor. ok akll herhangi birini ele alrsan onunhi de iyi bir insan olmadn gryorsun.

48

George dank ktlar toplayp onlar deste haline getirdikten sonra fal amayabalad. Dardan, demire vuran nallarn sesi geliyordu. Akamn aydnlpencereleri hl parlak gsteriyordu.

Kimim kimsem yok, dedi George. iftliklere tek bana almaya gelenleri grpduruyorum. Yaantlar hi elenceli gemiyor. Bir sre sonra da hereyin tadkayor, kt ruhlu oluyorlar. Habire kavga karyorlar.

Evet yle, diye ona hak verdi Slim. O hale geliyorlar ki, kimseyle konumakistemiyorlar.

Tabii dier yandan ou kez Lennie de bamza dert amyor deil, dedi George.Biriyle yoldalk ede ede ona alyor, kolay kolay brakamyor insan.

Kt insan deil, dedi Slim. Bakyorum da onda zerre kadar ktlk yok.

Tabii ki kt deil. Ama yle aptal ki, boyuna ban derde sokuyor. Weed'deolduu gibi... George tam elindeki bir kd evirirken birden durdu. Telaa kapldve Slim'e gz att. Kimseye sylemezsin deil mi?

Weed'de ne yapt ki? diye sordu Slim soukkanllkla.

Kimseye bir ey sylemezsin deil mi? Yoo, tabii sylemezsin.

Slim Weed'de ne yapmt? diye sorusunu yineledi.

Nolacak, krmz entari giymi bir kz grm. Bizim geri zekl her beendii eyedokunmak ister. Sadece eliyle dokunmak, hissetmek ister. Bu nedenle bu krmzentariye de dokunmak istemi; elini uzatm ve kz basm l. Bunun zerine

49

Lennie iyice afallam, elbiseye aslm. nk o anda baka bir ey yapmakgelmiyordur aklna. Kz haykrmay srdrm. Ben pek uzakta deildim Allahtan.lklar iitir iitmez koturdum. Ama Lennie o derece korkmutu ki, kzn eteinesk skya yapmt. aresiz entariyi braksn diye Lennie'nin bana oralarda


29/74

bulduum bir it kazn indirdim. Zira korkudan brakmyordu entarinin eteini. Nedenli kuvvetli olduunu grdn, biliyorsun.

Slim baklarn George'a dikmi, gzn krpmadan onu dinliyordu. Yavaa bansallayarak sordu. Ee, noldu sonra?

George iskambilleri fal iin sralad. Eh ne olabilir ki... Kz doruca polise gidiptecavze uradn sylemi. Weed'deki herifler Lennie'yi lin etmek iin onuaramaya koyuldular. Btn gn akama dek sulama kanalnda suyun iinde oturduk.Sadece balarmz suyun stndeydi. Gece oradan tydk.

Slim bir an iin sessiz oturdu. Demek kza bir zarar vermedi? dedi sonunda.

Yok be. Sadece onu korkuttu. Beni de yle yakalasa benim de yreim azmagelirdi. Ama ona zarar vermedi. Sadece o krmz entariye dokunmak istemiti, okadar. Tpk kpek yavrularn durmadan okamak istedii gibi...

Slim, kt insan deil, dedi. Ben kt insan bir mil uzakta tanrm.

Tabii deil. Ben ona ne desem...

Lennie ieri girdi. Mavi kot ceketini omuzlarna atm, kamburunu kararakyryordu.

George Merhaba Lennie, dedi. Nasl yavruyu beendin mi?

50

Lennie soluk solua tam istediim gibi kahverengili beyazl, dedi. Doru yatanagitti. Yzn duvara dnp dizlerini yukar ekti.

George ktlar elinden atarak Lennie, diye serte seslendi.

H? Ne istiyorsun George?

Sana o yavruyu buraya getirmemeni sylemitim.

Ne yavrusu George? Burada yavru falan yok.

George hzla gidip onu omzundan yakalad ve srtst evirdi. Uzanp Lennie'ninsaklad yerden, karnnn zerinden kpek yavrusunu tutup, kard ortaya.

Lennie hemen oturdu. Onu bana ver George,

Derhal kalk git bu yavruyu yerine brak. Anasyla yatmas gerek. Onu ldrmek miistiyorsun? Daha dn gece domu ve sen onu anasndan ayrp buraya getiriyorsun.Geri gtr, yoksa Slim'e onu sana vermemesini sylerim.

Lennie ellerini uzatp yalvarmaya balad. Onu bana ver. Yerine gtreceim. Onazarar vermek istemedim. Sadece biraz okamak istedim.


30/74

George yavruyu ona verdi. Peki tamam. Onu abuk geri gtr ve bir daha elinealma. ldrverirsin sonra. Lennie usulca odadan kt.

Slim yerinden kmldamamt. Gzleriyle Lennie'nin darya kmasn izledi.Tanrm, tam bir ocua benziyor deil mi?

Evet tam bir ocuktur. Bir ocuk kadar saftr. Tek fark

51

ok kuvvetli olmas. Bahse girerim uyumak iin bu gece gelmez buraya. Samanlktao kutunun yannda uyur. Ee napalm. Brakalm uyusun. Bunda bir ktlk yok.

Artk dars iyice kararmt. Yal temizliki geldi, yatana gitti. Kocam kpei depeindeydi. Zar zor yryordu. Merhaba Slim, merhaba George. Sizler nal oyunuoynamyor musunuz?

Slim, her gece, her gece... Oynamaktan sklyorum, dedi

Candy konumasn srdrd. Birinizde bir yudum viski var m? Sanclarm var da.

Bende yok, dedi Slim. Olsa kendim ierdim. Sancm falan olmad halde.

Karnm fena aryor, dedi Candy. Kahrolas turp karnm artyor. Dahayemeden bunu yapacan anlamtm.

ri yapl Carlson, kararmakta olan avludan ieri girdi. Barakann br ucuna yrd.kinci at. Buras da amma karanlk yahu, dedi. u zenci de ne gzel geiriyornallar ubua.

ok iyi beceriyor o ii, dedi Slim.

Haklsn, dedi Carlson. Herif kimseye frsat vermiyor. Derken sustu, havaykoklamaa balad. Kokmaya koklaya evresine bakarken kpei grd. AmanTanrm. Ne de le gibi kokuyor u it, Candy! Kocam bir kpek kadar pis kokan birey yoktur. Dar karsana unu.

Candy yuvarlanarak dnd, yatann kenarna kadar geldi. Uzanp kocam kpeiokad ve zr diledi. Yanmdan

52

hi ayrmadm da onu, artk kokusuna altm galiba, hi duymuyorum.

Ama ben dayanamyorum, dedi Carlson. O gittikten sonra bile kokusu kalyorhavada. Ar, kuvvetli admlarla yryerek geldi kpee bakt, dileri yok, dedi.Her yan romatizmadan tutulmu. Sana bir yarar yok ki Candy. Aslna bakarsankendine de bir yarar yok. unu vuruver gitsin Candy.


31/74

Yal adam tedirgin kprdand. ey iyi de, ben onu yllardr yanmdan ayrmadm.Yavruydu aldmda.Koyunlar onunla gderdim, dedi gururla. imdi bir eyebenzetemiyorsunuz ama, grdm en iyi oban kpeiydi.

George, Weed'de bir adamn Airedale cinsi bir kpei vard. Onunla koyunlarngdyordu. teki kpeklerden renmi.

Carlson konuyu deitirmeye yanamad. Bana bak Candy. Bu kocam kpek acekiyor boyuna. Alp gtrsen beynine bir kurun sksan, eilip hayvann kafasndabir yeri gsterdi. Tam uraca. nan bana hi ac ekmez.

Candy mutsuz mutsuz evresine baknd, hayr, dedi yavaa. Yoo, bunuyapamam. ok uzun zamandr yanmda.

Yaadndan bir ey anlamyor ki. Srnyor, diye diretti Carlson. Le gibikokuyor. Bak sana ne diyeceim. Senin yerine onu ben vuraym. Bylece senldrm olmazsn.

Candy ayaklarn yataktan yere indirdi. Aarm fra gibi sakallarn sinirli sinirlikad. Ona yle altm ki... dedi alak sesle. Aldmda daha yavru idi.

Onu yaatmakla ona iyilik etmi olmuyorsun, dedi Carl-

53

son. Bak Slim'in kpei yavrulam. Sanrm Slim sana yavrulardan birini verir.Verirsin deil mi, Slim?

Arabac sakin gzlerle kocam kpei inceliyordu. Evet, dedi. stersen bir yavrualabilirsin. Sonra sanki kendini zorlayarak, Carl'n hakk var Candy. Zavall kpein

kendine hayr kalmam. Keke iyice yalanp elden ayaktan dtmde beni vursabirisi.

Candy aresizce evresine bakt. Belki can yanar. Ona bakmak bana zor gelmiyorki... dedi.

Carlson, meraklanma, onu yle bir yerinden vururum ki, hi can yanmaz. Silahite tam urasna dayarm. Ayayla gsteriyordu. Kafasnn tam arkasna.Titremez bile.

Candy yardm istercesine oradakilerin yzlerine teker teker bakyordu. Dars artkiyice kararmt. Gen bir ii girdi ieri. Dk omuzlan ne doru eikti ve sankiarkasnda bir uval tayormu gibi arln topuklarna vererek yryordu.Dorudan kendi yatana gitti. apkasn karp rafa koydu ve oradan bir dergi alpmasann yanna geldi. Slim sana bunu gstermi miydim, diye sordu.

Bana neyi gstermi miydin?

Delikanl derginin arka sayfasn ap parma ile gstererek, Aha uras, oku dabak, Slim eildi. Hadi, dedi gen adam.


32/74

'Sayn Yayn Mdr', diye okumaa balad Slim. 'Alt yldr derginizi okuyorumve bence piyasada bulunanlarn en iyisi. Peter Rand'in yazd ykleri beeniyorum.Kara Atl'ya benzer yklerden daha sk yaynlayn. Ben yle pek fazla mektup yazanbir kii deilim. Sadece verdiimiz on sentin

54

tmn hakettiinizi bilmenizi istedim.' ,

Slim ban kaldrd. Bunu okumam neden istedin benden?

Whit, devam et. Alttaki imzay da oku.

Slim okudu. 'Baarlar dilerim - William Turner' Slim yine Whit'e bakt. Bunu nedenokutuyorsun bana?

Whit dergiyi bir hava ile alp kapad. Bili Tenner'i hatrlamyor musun? ay kadar

nce burda alyordu?

Slim dnd, u ufak tefek delikanl m? diye sordu. Hani traktr srerdigaliba?

te o, diye bard Whit. te o ocuk.

Bunu yazann o olduunu mu dnyorsun?

O olduunu biliyorum. Birgn ikimiz de buradaydk. Bill'in elinde yeni gelmi birsays vard derginin. ine gz gezdiriyordu. 'Bir mektup yazdm. Acaba dergideyaynlarlar m dersin' dedi. Yaynlanmamt. 'Belki de daha sonra yaynlarlar' dediydi

Bili. te dedii oldu. Yaynlamlar.

Sanrm haklsn, dedi Slim. Demek daha yeni yaynladlar.

George elini uzatp, verin de bir bakaym, dedi.

Whit yaznn yerini buldu ama dergiyi brakmadan parma ile gsterdi. Sonra gidipdergiyi kasadan yaplm rafa zenle yerletirdi. Acaba Bili grm mdr? dedi.Bill'le ikimiz u bezelye tarlasnda birlikte alyorduk. kimiz de traktr srclyapyorduk. Bili ok iyi bir arkadat, dorusu.

Carlson tm bu konumalara katlmad. Yerdeki kpee

55

bakmay srdryordu. Candy de tedirgin onu izliyordu. Sonunda Carlson, Eeristersen bu zavall yaratn ilesine hemen imdi son veririm ve bu i olup biter. Buhayvancaz yaamyor ki zaten. Yiyemiyor, gremiyor, yrrken bile can yanyor.

Candy umutla yannda silahn yok, dedi. Kim demi. Lgerrim var. Hi cann


33/74

yakmam. Candy, belki yarn. Yarna kadar bekleyelim, dedi.

Beklemek iin bir neden gremiyorum, dedi Carlson ve yatana kadar gitti.Yatann altndaki antasn ekip iinden 'Luger' marka bir tabanca kard.Bitiriverelim u ii, dedi. Burada bu koku ile uyunmaz ki. Tabancay arka cebinekoydu.

Candy, Slim'in yzne uzun uzun bakt. Onun Carlson' bu iten caydracanumuyordu. Ama Slim azn amad. Sonunda Candy, alak sesle ve umutsuzca,peki al gtr, dedi. Kpee hi bakmyordu. Srt st yatt, kollarn bann altndakavuturdu ve tavana bakmaya balad.

Carlson cebinden deri bir kay kard. Yere eilip kpein boynuna balad.Candy'den gayri herkes olan biteni izliyordu. Yumuak bir sesle hadi olum gel. Gelhadi, dedi Carlson.Sonra zr dilercesine Candy'e Hi bir ey hissetmeyecek,dedi. Candy yerinden kmldamad ve sesini karmad. Carlson kay ekerek, hadiolum, dedi. Kocam kpek yavaa ve glkle ayaklarnn zerine kalkt veusulca ekilen kay izledi.

Slim Carlson, diye seslendi.

Ne var?

56

Ne yapacan biliyorsun, deil mi?

Ne yapacam?

Slim Bir krek al yanna, dedi ksaca.

A, evet. Anladm. Kpei darnn karanlna ekti gtrd.

George kapya kadar izledi onlar, arkalarndan kapy kapad ve mandal usulcaindirdi. Candy gerilmi bir durumda yatyordu yatanda ve gzleri tavana dikilmiti.

Slim yksek sesle, benim katrlardan birinin toyna yarlm. Yaraya katransrmem gerekiyor, dedi. Sesi yava yava alald. Darda t kmyordu.Carlson'n ayak sesleri iitilmez oldu. Odaya bir sessizlik kt ve uzun sre devametti.

George kkrdad. Bahse girerim Lennie samanlkta yavru kpeiyledir. Artk biryavru kpei var ya, buraya gelmek istemeyecektir.

Slim, Candy bendeki yavrulardan hangisini istersen alabilirsin, dedi.

Candy cevap vermedi. Sessizlik bir kez daha kt odaya; dardan kopup geliyor,sanki oday dolduruyordu. George benimle bir iki el kt oynamak isteyen var m?diye sordu.


34/74

Whit, ben birka el oynarm, dedi.

In altndaki masada karlkl oturdular, fakat George ktlar kartrmad.Destenin kenarlarnda tutup trtlatt. Ktlarn kard ses herkesin dikkatiniekmi herkes ,ona bakmaya balamt. George byle yapmaktan cayd. Barakayayine sessizlik kmt. Bir dakika, bir dakika daha geti. Candy gzleri tavanda

sessiz yatyordu. Slim bir an iin onu

57

izledi, sonra baklarn ellerine evirdi. Bir elini dierinin zerine koydu, bastrd. Osrada demenin altndan bir tkrt duyuldu. Herkes ilgiyle sesin geldii yere bakt.Sadece Candy tavan seyretmeyi srdryordu.

Aada bir fare var galiba, dedi George. Oraya bir kapan yerletirmemizgerek.

Whit patlar gibi, ne diye bu denli uzun tutuyor ii? dedi. George, sende

datacaksan dat u ktlar. Bu gidile oynayacamz yok galiba.

George ktlar toparlad, sk bir deste yapt sonra arkalarn incelemeye balad.Bir kez daha sessizlik kt.

Uzaktan bir silah sesi duyuldu. Oradakiler birden yal adama baktlar. Btn balarona evrilmiti.

Ksa bir sre daha tavandan ayrmad gzlerini sonra duvara dnd ve sessizceyatmaya devam etti.

George ktlar sesli sesli kartrd ve datt. Whit bir say tahtas ald ve say

iaretlemeye hazr duruma getirdi. Siz ikiniz buraya gerekten almaya geldinizherhalde.

Ne demek istiyorsun? diye sordu George.

Whit gld. ey yani, dedi. Cuma gn geldiniz. ba yapmamza iki gn var.

Ne demek istediini anlayamadm?

Whit yeniden gld. Eer byle byk iftliklerde almsan anlarsn. iftliinneye benzediini anlamak isteyen insan, iftlie cumartesi leden sonra gelir.Cumartesi akam yemeini, Pazar gn nn yer ve Pazartesi kahvaltdansonra hi ie girimeden eker gider. Ama siz cuma gn

58

leyin geldiniz. Demek ki her durumda en azndan bir buuk gn almolacaksnz.

George onun gzlerinin iine bakarak, bir sre kalacaz burada, dedi. Lennie ile


35/74

biraz para biriktireceiz.

Kap usulca ald, seyis kafasn ieri uzatt. Acdolu yznde izgiler olumu sskabir zenci kafasyd bu. Gzlerinde sabr okunuyordu. Bay Slim.

Slim gzlerini yal Candy'den ayrd. H? Oo merhaba Crooks. Ne var?

Katrn aya iin katran stmam istemitiniz. Isttm. Tabii Crooks, imdigeliyorum. sterseniz ben de yapabilirim Bay Slim.

Hayr, ben gelip kendim srerim, dedi Slim ve ayaa kalkt.

Crooks Bay Slim, dedi. Ne var?

u yeni gelen iri herif samanlkta kpeinizin yavrular ile oynuyor.

Evet ama, zarar vermiyor ki. Yavrulardan birini ona verdim zaten.

Size bildirmem gerekir, diye dndm, dedi Crooks. Yuvalarndan karp elindeoynuyor onlarla. Canlar yanar.

Onlara zarar vermez, dedi Slim. Seninle geliyorum.

George ban kaldrp bakt. Bizim koca kak aztrsa tut kulandan, atver darSlim, dedi.

59

Slim seyisi izledi ve odadan kt.

George ktlar datt. Whit ktlarn eline alp inceledi. Yeni yavruyu grdnm? diye sordu.

Ne yavrusu? diye cevap verdi George.

Ne yavrusu olacak canm, Curley'nin yeni karsn diyorum.

Evet grdm. Fingir fingir deil mi? Pek fazla grmedim onu.

Whit kartlarn yle anlaml bir ekilde masaya att. Hele biraz daha burada kal vegzlerini a, o zaman grrsn. Hem de ok ey grrsn. Hibir eyini sakladyok. Her eyi meydanda. Hi bylesini grmedim. Gz fldr fldr. Herkese pasveriyor. Bahse girerim seyise bile gz szmtr. Neyin peinde olduunu bir trlanlayamadm.

George szde oral grnmyordu. ylesine sordu. O geldikten sonra burada hihr kt m?

Whit'in kt oyunuyla fazla ilgilenmedii belliydi. Elindekileri brakmt. George daonlar alp desteye kartrd. Sonra tek bana faln amaya koyuldu. Yedi kt


36/74

sralad. kinci sraya alt, nc sraya be kt dizdi.

Whit, ne demek istediini anlyorum. Yok henz bir ey olmad. Curley dikenzerinde ve tetikte, ama daha bir hr kmad. Kadn ocuklar buralardayken hemengeliyor. Ya Curley'i aryordur ya bir ey braktn sanyordur buralarda bir yerde de,ona bakyordun Erkeklerden pek uzak kalamyor

60

anlalan. Curley pirelenmekte ama henz bir olay patlak vermedi.

George, Eninde sonunda bu kar yznden karacak ortalk. Hem de ylesinekaracak ki... Bu kar insan hapishanelik eder. Bu kadar erkein bulunduu biriftlikte kadn kalr m? Hele bunun gibisi.

Whit, eer akln apknlktaysa bizle gel yarn akam. Niye, ne var ki?

Her zamanki eyler. Susy'nin yerine gideriz hep. Pek ho bir yerdir. Susy ok

matraktr. Hep aka yapar. rnein: Geen Cumartesi akam gittik. n verandayavardmzda 'kzlar kapann erif geldi,' diye bard omzunun zerinden ieri. Hipis laf kullanmaz. Be tane kz altryor.

Ne kadara patlyor bu i? diye sordu George.

ki buuk. 20 sente bir iki patlatrsn. Orada gzel rahat koltuklar var. Cann kadnekmiyorsa, yle bir koltua yerleir, bir, iki ya da iki yuvarlarsn. Vakitgeirirsin. Susy buna aldrmaz. Can kadn istemeyeni ne zorlar ne de kap dareder.

Belki de gelir yle bir bakarm, ne biim yermi diye.

Tabii. Gel ya. Orada iyi vakit geiyor. Susy durmadan espri yapyor. Hepimiziglmekten krar geirir. rnein bir keresinde 'bazlar yere paavra bir hal seripgramafonun zerine cicili bicili bir abajur yerletirdi mi, lks kerhane iletiyor sanrkendini.' Szn ettii Clara'nn evi. Sonra Susy, 'siz delikanllarn ne istediinizibilirim. Benim kzlarm temizdir ve viskime de su kartrmam,' der. 'Ama cannzcicili bicili abajur seyretmek uruna hastala bulamak istiyorsa, gideceiniz yer

61

malum. Bu ssl abajur seyretmek meraklan yznden paytak paytak yrmekzorunda kalan nice delikanllar tanyorum.'

Demek teki evi ileten Clara, ha? dedi George.

Evet, diye cevaplad Whit. Biz oraya hi gitmeyiz. Clara da vizite papel, biriki otuz be sentti. stelik espri falan da yok. Ama Susy'nin evi temizdir ve gzel dekoltuklar var. Hem nne gelen serseriyi de almaz evine.

Lennie ile ben biraz para biriktirmek istiyoruz, dedi George. Belki urar bir


37/74

kadeh bir ey ierim ama, iki buuklua kyamam dorusu.

yi ama insan arada bir hoa vakit geirmeyi de ister.

"Kap ald ve Lennie ile Carlson birlikte girdiler barakaya. Lennie dikkatekmemeye alarak usulca yatana gitti, oturdu. Yz hl duvara evrili yatan

yal Candy'ye bakmad. Carlson antadan bir namlu temizleme ubuu, bir kutu daya karp yatann zerine koydu. arjr ekip iindeki kovan kard. Sonranamluyu temizlemeye koyuldu. Tetik 'tk' deyince Candy dnd, bir sre silahabaktktan sonra yeniden duvara, dnd.

Carlson, ylesine sordu, Curley gelmedi mi daha?

Hayr, dedi Whit. u Curley'nin derdi ne Tanr akna?

Carlson gzn ksm tabancasnn namlusunu inceliyordu. Hanmn aryor, dedi.Darlarda dolanp duruyor.

Whit alayc bir sesle zamannn yarsn karsn aramakla geiriyor, dier yarsndada kars onu aryor.

Curley birden heyecanla odaya dald. Birinizden biri karm grd m? diye sordu.

62

Whit buraya gelmedi, dedi.

Curley korkutan baklarn odada gezdirdi. Slim ne cehennemde? diye sordu.

Samanla gitti, dedi George. Hayvanlardan birinin toyna yarlm, katran

srecek.

Curley'nin omuzlar dt, ne kadar nce kt? Be on dakika nce.

Curley frlad kt ve kapy arparak kapad.

Whit ayaa kalkt. Galiba bunu seyretmek elenceli olacak, dedi. Curley keilerikarm olmal yoksa Slim'e bulamazd. Ve Curley iyi dvr, gerekten de iyiboksrdr. 'Altn Eldiven' finalinde dvmt. Curley bunun hakknda kan gazetekuprlerini saklam. Biran dnr gibi oldu sonra, ama yine de Slim'e satamasaiyi olur. Slim'in ne yapacan kimse kestiremez.

Slim'in karsyla olduunu sanyor deil mi? dedi George.

Whit, yle grnyor, dedi. Ama aslnda deil. Yani ben yle sanmyorum. Amayine de dvrlerse grmek isterim. Hadi gel gidelim.

George, bir yere gitmem. Lennie'yle ben para biriktirmek zorundayz. Bamzdertten uzak tutmalyz.


38/74

Carlson silah temizlemeyi bitirdi, antaya yerletirdi ve antay da yatan altnasrd. Gidip u kadn bir arayaym dedi. Yal Candy sessizce yatyor, Lennie deyatt yerden dikkatle George'u izliyordu.

63

Whit ve Carlson kp da kapy kapadklarnda, George Lennie'ye dnd. Sen nednmektesin yle derin derin? diye sordu.

Hibir ey yapmadm George. Slim bir sre yavrular okamamam syledi.Dediine gre bu onlar iin iyi olmazm; ben de doruca buraya geldim. Kt birey yapmadm George.

Ben sana sylemedim mi? dedi George.

Evet ama ben onlarn canlarn yakmyordum ki... Sadece benimkini kucamaalm okuyordum.

George sordu Slim'i ambarda m grdn?

Evet bana artk o yavruyu okamamam syledi.

O kz grdn m?

Curley'nin kz m?

Evet. Ambara geldi mi?

Hayr, ben onu hi grmedim.

Slim'i onunla konuurken de grmedin mi?

I h. Ambara gelmedi ki.

Tamam, dedi George. Kavga seyretmek isteyen ocuklarn galiba heveslerikursaklarnda kalacak. Eer bir dvme olursa, Lennie sakn karma.

Lennie, ben kavga falan istemiyorum, dedi. Yatandan kalkt masann banageldi ve George'un karsna oturdu. George sanki farknda olmadan ktlarkartrd ve fal iin

64

masann zerine dizdi. Aslnda amal ve dnceli br ekilde yava yava yapt buii.

Lennie zerinde surat bulunan bir kt ald inceledi, kd ba aa evirdi yineinceledi. Her iki ucu da ayn, dedi. George, neden bunun her iki ucu da ayn?

Bilmem, dedi George. Bunlar byle yapyorlar ite. Sen son grdnde Slim


39/74

ambarda ne yapyordu?

Slim mi?

Evet. Onu ambarda grmsn, o da sana yavrular o denli fazla okamamansylemi.

Ha evet. Elinde bir kutu katran ve bir boya fras vard. Ne yapacakt onlarlabilmiyorum.

O kzn bugn buraya geldii gibi oraya da gelmediinden emin misin?

Hayr, hi gelmedi.

Bence bir kerhane her zaman iin ok daha iyidir, dedi George. nsan giderorada hem ier hem de boalr rahatlar ve ba derde girmez. stelik de bu iin onakaa patlayacan da nceden bilir. Ama bu kar gibi birinin tuzana dtn m,kodesi boylarsn namussuzum.

Lenne onun sylediklerini hayranlkla dinliyor, onunla birlikte konuuyormu gibidudaklarn oynatyordu. George konumasn srdrd, u Andy Cushman'anmsyor musun Lennie? Hani ilkokula gidiyordu.

Lennie, hani anas kek yapar ocuklara datrd. O mu? diye sordu.

65

Evet o. in iinde yemek konusu olunca nasl da anmsarsn, dedi George ve falndikkatle inceledi. Bir as alp yukar koydu, zerine karonun ikilisini, lsn vedrtlsn dizdi. Andy imdi bir orospunun yznden San Quentin hapishanesinde

yatyor.

Lennie parmaklaryle masann zerinde tempo tutuyordu, George?

H, ne var?

George, hani u geliriyle yaayacamz, tavan besleyeceimiz o kk yerialmamza daha ne kadar var?

Bilmem ki, dedi George. oka para biriktirmemiz gerekiyor. Ucuzalabileceimiz ufak bir yer biliyorum ama, o da bedava deil tabii.

Yal Candy yavaa dnd. Gzleri akt ve George'u izliyordu dikkatle.

Lennie, o yerden sz etsene, George, dedi. Daha yeni anlattm. Dn geceanlattm ya. Hadi. Hadi, yine anlat George.

ey, yer on dnmlk, dedi George. Bir yeldeirmeni var. Bir de kk kulbesive tavuk kmesi var. Mutfa, meyve bahesi, kiraz, elma, eftali, kays, cevizaalar... Sonra stleri de var. Yonca yetitirebilecek yeri ve sulamak iin bol


40/74

suyu var.Bir domuz al...

Ve tavanlar George.

imdilik tavanlar iin yer yok. Ama tavanlar iin sana

66

kolayca bir-iki yer yaparm. Sen de onlar yonca ile beslersin.

Tabii beslerim, dedi Lennie. Aman Tanrm, hem de nasl.

George ktlar elinden brakt. Sesi imdi daha bir canl kyordu. Sonra efendim,birka domuzumuz olur. Dedemin-ki gibi bir tts yeri yapar domuzlar kestikepastrmay, jambonu falan orada ttsleriz. Nehirde mersin bal akn balayncabelki yz tane tutar onlar tuzlar ve ttsleriz, kahvalt iin. Meyveler oluncakonserve yaparz. Ha bir de domatesler. Domatesin konservesini yapmak kolaydr.Her pazar, ya bir tavuk ya da tavan keseriz. Belki de bir ineimiz ya da keimiz olur.

Stler yle kaln kaymak tutar ki, bakla keser, ka daldrrz.

Lennie gzlerini am yle dinliyordu. Yal Candy de onu izliyordu. Lennie usulcaTopramzn geliri ile geinir gideriz, dedi.

Tabii, dedi George. Bahemizde her eit sebze olacak. Canmz viskiistediinde, bir-iki yumurta ya da baka bir ey daha da olmazsa biraz st satarz.Orada yaar gideriz. Oraya balanr kalrz. Artk yle o kent senin bu kent benimdolamak ve Japon alarn nmze koyduunu yemek zorunda kalmak yok. Hayrefendim, kendimize ait bir evimiz olacak ve barakalarda yatmayacaz.

Lennie, evi anlatsana George, diye yalvard.

Tabii ya. Kk bir evimiz, kendi odamz olacak. Ufack iko bir demir sobamzolur. Kn srekli yakarz sobay. Topramz ok byk olmayacandan okalmamz gerekmeyecek. Gnde alt ya da yedi saat almamz yeter. Gnde onbir saat arpa ekmek zorunda olmayacaz. Kendi ektiimizi

67

kendimiz bieceiz. Topramzdan ne rn alacamz bileceiz.

Hele tavanlar, dedi Lennie heyecanla. Ben onlara bakarm. Onlara naslbakacam anlatsana George.

Tabii ya. Sen her gn uvalla yonca tarlasna gideceksin. uval dolduracak, getiriptavanlarn kafeslerine koyacaksn.

Lennie, onlar da krt krt yiyecekler, dedi. Onlarn nasl yediini grmtm.

George, her alt haftada bir falan, diye srdrd konumasn, yavrularlar.Bylece bir sr tavanmz olur. Yeriz, yemediimizi satarz. Birka tane de gvercin


41/74

besleriz. ocuk-. ken grdm gibi yeldeirmeninin evresinde uup dolanrlar.George Lennie'nin bann zerinde duvara bakyordu dalgn dalgn. Ve her eybizim olacak. Kimseler bizi oradan kovamayacak. Holanmadmz biri gelirse, 'defolburadan, yaylan bakalm,' diyeceiz o da gitmek zorunda kalacak. Ama bir dostumuzkagelirse, fazladan bir yatamz olacak. Ona 'neden bu gece buradakalmyorsunuz?' diyeceiz. Ve o da kalacak. Bir av kpeimiz, birka tekir kedimiz

olur. Ama kedilere dikkat etmezsek tavan yavrularn kaparlar.

Lennie derin derin soludu. Hele bir tavanlar kapmay denesinler de grsnler,kafalarn koparrm. Onlar ezi eziveririm bir sopayla. Sonra kendi kendinehomurdanmaya balad. lerde alacaklar tavanlara sataacak kedilere tehditleryadryordu.

George kendi yaratt dnya tarafndan bylenmi gibiydi.

Candy konutuunda, ikisi de su ilerken yakalanmlar gibi sradlar.

68

Candy sordu, byle bir yer biliyor musun?

George hemen kendine geldi. Biliyorum farzet, dedi. Bundan sana ne?

Bana nerede olduunu sylemen gerekmez. Herhangi bir yerde olabilir.

Tabii, dedi George. Doru. Yz yl arasan bulamazsn.

Candy heyecanla, byle bir yer iin ne kadar para isterler? diye sordu.

George kukuyla bakt Candy'ye. Valla ey. Ben alt yz dolara alabilirim. Orann

sahibi yal ift zrtlemiler. Kadnn da ameliyat olmas gerekiyormu. ey yahu,sana ne btn bunlardan? Seni neden ilgilendiriyor?

Candy, tek elle bir ie yaramyorum. Sa elimi burada, bu iftlikte kaybettim. Onedenle temizlik iini verdiler bana. Elimi kaybettiimde bana iki yz elli dolarverdiler. Ben de elli dolar biriktirdim. yz eder. Bu ay banda elli dolarm dahaolacak. Bakn ne diyeceim. Candy heyecanla eildi. Ben de sizle geleyimocuklar. yz elli dolar koyabilirim bu ie. Pek ie yaramam ama, yemekpiirebilir, tavuklar besler, biraz bahe de apalarm. Buna ne dersiniz?

George gzlerini yar yarya kapad. Bunu dnmem gerek. Bu ii ikimiz yapmaytasarlamtk.

Candy onun szn kesti. Bir vasiyetname yaparm. lrsem paym size kalr.Zaten hi akrabam falan yok. Sizin hi paranz var m? Belki bu ii hemenyapabiliriz.

George hrsla yere tkrd. kimizin topu topu on dola-

69


42/74

rmz var, dedi. Sonra dnceli dnceli ekledi. Bak eer ben ve Lennie bir ayalr ve hi para harcamazsak yz dolarmz olacak. Bu da seninkiyle birlikte drtyz elli dolar eder. Bahse girerim bu para ile o yeri satn alabiliriz. Sen ve Lennieoray dzenlerken ben de bir i bulur alr borcumuzun kalann derim. Siz deyumurta falan satabilirsiniz.

Susmulard. Hayretle birbirlerine bakyorlard. Olacana asla inanmadklar bir dgereklemek zereydi. George d gryormu gibi, hey Tanrm. Bu iibaarabileceiz galiba, dedi. Gzleri parlyordu. Baardk saylr, diye yinelediszlerini.

Candy yatan kenarndayd. Bileinin kesik yerini heyecanla kayordu. Yakndabeni buradan dehlerler. Baraka temizleyemez duruma geldim mi beni bakmevineyollarlar. Eer param size verirsem, artk pek iyi beceremezsem bile baheniziapalamama izin verirsiniz. Bulak ykar, ufak tefek iler yapmay srdrrm. Amane de olsa ele deil kendimize alrm. dedi. Mutsuzca ekledi, grdnz deil mi,bu gece kpeime yaptklarn. Kendine de bakasna da yarar olmadn sylediler.

Beni buradan dehlediklerinde birinin beni vurmasn isterdim. Ama yapmazlar.Gidecek bir yerim yok. de vermezler bana. Sizin iten ayrlacanz zaman otuzdolarm daha olacak.

George ayaa kalkt. Yapacaz bu ii, dedi. O kk yeri bir gzel onarr vegider orada yaarz. Tekrar oturdu. de bir sre ylece konumadan durdular.Sanki dn gzellii onlar bylemiti ve gerekleecei gn dnyorlard.

George akn, rnein, kasabaya bir karnaval ya da sirk gelmi, ya da ma yahutbaka bir ey var kasabada. Yal Candy kafasn sallyor, onaylyordu. Hemengideriz, dedi

70

George. Kimseden izin almamza gerek yok. 'Hadi gidiyoruz' dedik mi, tamam,hemen toplanr gideriz. Sadece inei saar, tavuklara da biraz yem veririz. Yolakoyuluruz.

Tavanlara da biraz ot veririz diye atld Lennie. Onlar beslemeyi hi ama hiunutmam. George bu ii ne zaman yapacaz?

Bir ay sonra. Tam bir ay sonra. Ne yapacam biliyor musun? Onlara, u yerin yalsahiplerine, yazp oray satn alacamz bildireceim. Candy de yz dolar gnderironlara kapora olarak.

Tabii gnderirim, dedi Candy. Orada onlarn iyi bir sobalar var m?

Tabii. ster kmr ister odun yakabileceimiz ok gzel bir sobalar var.

Ben kpeimi de gtreceim, dedi Lennie. Oray ok seveceine eminim.

Darda yaklaan sesler duyuldu. George hemen kimseye sz etmeyin bu iten.


43/74

Sadece mz bileceiz. Baka kimse deil. Duyarlarsa bizi iten atarlar. Parakazanamayz sonra. Sanki mrmzn sonuna dek arpa ekmeyi srdrecekmiizgibi alacaz. Sonra bir gn paramz alr almaz buradan svacaz.

Lennie de, Candy de balaryla evetlediler. Memnuniyetten srtmaktaydlar. Lenniekendi kendine, kimseye syleme, dedi.

Candy, George, dedi. Ne var?

71

O kpei ben kendim vurmalydm. Kpeimi bir yabancnn vurmasna izinvermemeliydim.

Kap ald. Slim ieri girdi. Curley, Carlson ve Whit onu izlediler. Slim'in elleri katraniindeydi, surat aslmt. Curley onun dirseinin dibindeydi.

Bir ey demek istemedim, dedi Curley. Sadece sordum.

Slim, bana ok sk sorar oldun. Yetti artk. Usandm. Sen kendi karnkollayamyorsan ben ne yapabilirim? Beni rahat brak.

Sana anlatmaya alyorum. Bir kastm yoktu, dedi Curley. Sadece belkigrmsndr diye dndm.

Neden ona, ait olduu yerde, cehennemin dibi evde oturmasn sylemiyorsun?dedi Carlson. O baraka senin, bu baraka benim dolanp duruyor. Yaknda baakamayacan durumlarla karlaacaksn.

Curley hzla ondan yana dnd. Sen bu ie karma. Darda kozlarmz paylamak

istiyorsan, o baka.

Carlson gld. Seni koca serseri. Slim'i korkutmak istedin ama skmedi. Slimsenden baskn kt. Sen dlein birisin. lkenin en iyi boksr olsan ne yazar. Helebir gel stme de gr kafan nasl bir tekmede eziyorum.

Candy de neeyle katld bu saldrya. Vazelin dolu eldiven ha? dedi tiksintiyle.Curley ona ate pskren gzlerle bakt sonra baklarn Lennie'ye evirdi. O sradaLennie iftliin dncesiyle hl mutlu mutlu glmsyordu.

Curley taz gibi hemen Lennie'ye yaklap sen ne srtp duruyorsun ulan? dedi.

72

Lennie ona bo bo bakarak H? diye sordu.

Bunun zerine Curley'nin fkesi birden patlad. Gel bakalm koca hergele. Hibirkoca aynn bana glmesine izin vermem. Sana kimin dlek olduunu gsteririmimdi.


44/74

Lennie aresiz bir halde George'a bakt. Sonra ayaa kalkp gerilemeye alt.Curley kendini dengelemi ve vurua hazrlanmt. Lennie'ye bir sol indirdi, sonraburnuna bir sa indirdi. Lennie korkudan haykrd. Burnundan kan boand.George, diye seslendi. George, syle ona beni rahat braksn. Duvara gelinceyekadar geriledi. Curley ise onu, suratna vura vura izledi. Lennie'nin kollar iki yanndasarkyordu. Kendini savunamayacak kadar korkmutu.

George ayaa kalkm baryordu. Vur ona Lennie. Frsat verme.

Lennie yzn kocaman elleriyle kapad. Korku iinde lklar atp duruyor, durduronu George, diye baryordu. Derken Curley onun midesine bir yumruk indirdi.Lennie'nin soluu kesildi.

Slim yerinden frlad. Seni aalk hayvan, diye bard. Seni benhaklayacam.

George eliyle Slim'i sk sk yakalad ve bir dakika dur, dedi bararak. Sonra ikielini aznn yanma yerletirerek vur ona Lennie, diye haykrd.

Lennie ellerini yznden ekti. evresine baknp George'u arand. Bu srada Curleyonun gzlerine bir yumruk indirdi. Koca yz kan iinde kalmt. George yinehaykrd. Vur ona dedim sana.

Lennie, Curley'nin savrulmakta olan yumruunu yakalad.

73

Birden Curley, oltada sallanan bir balk gibi rpnmaya balad. Yumruu Lennie'ninavucunda kaybolmutu. George koarak onlara doru geliyordu. Lennie brak. Brakonu.

Fakat Lennie, elinde tuttuu ve rpnmakta olan kk adam korku ile izliyordu.Lennie'nin yznden aa kan akyordu. Bir gz yarlm, gz kapa kapanmt.George onun suratna ard arda tokatlar atyordu. Ama Lennie hl avucunuamyordu. Curley artk bembeyaz kesilmiti. rpn da zayflamt. YumruuLennie'nin eli iinde sanki kaybolmutu ve Curley orada durup alyordu.

George boyuna baryordu. Brak onun elini Lennie. Brak. Slim gel yardm et,adamn eti tuz buz olacak yoksa.

Birden Lennie elini gevetti. Duvara yaslanp korkuyla bzld. Sonra, George sensyledin. Sen syledin ben de yaptm, diye mutsuzca inledi.

Curley yere oturmu akn akn eline bakyordu. Slim ve Carlson da eilipbaktlar. Slim doruldu. Lennie'ye dehetle bakt. Onu bir doktora gtrmeliyiz.Bana yle geliyor ki, elinde krlmadk kemik kalmam.

steyerek yapmadm, diye bard. Onun cann yakmak istemedim.

Slim, Carlson sen arabay hazrla, dedi. Onu Soledad'a gtrp brakalm.


45/74

Carlson ac

fareler ve insanlar john steinbeck

Documents

Transcript of fareler ve insanlar john steinbeck