Factors Predicting Low Birth Weight Newborn in Pregnant ... · J NURS SCI Vol 36 No 2 April - June...

J NURS SCI Vol 36 No 2 April - June 2018

Journal of Nursing Science30

Factors Predicting Low Birth Weight Newborn i n P regnant Women At tend ing Teenage Pregnancy Clinic*

Piyaporn Lahfahroengron1, Ameporn Rathinthorn, RN, PhD1,

Rudee Pungbankadee, RN, PhD1, Pattarawalai Talungchit, MD, PhD2

Abstract Purpose: The present study was a retrospective study which aimed at investigating the predictive power of pre-pregnancy body mass index, gestational weight gain, gestational age at first prenatal care visit, anemia, second hand smoking, and continuity of care on low birth weight. Design: A Correlational predictive design by retrospective chart review was employed. Methods: The study sample consisted of 490 pregnant adolescents who sought prenatal care services at the teenage pregnancy clinic of Siriraj Hospital between May 2012 and June 2016. Of the total subjects, 60 were having low birth weight newborns (case) and 430 were having normal birth weight newborns (control). Data were collected by using: 1) the demographic questionnaire, 2) the obstetrics record form, and 3) the continuity of care evaluation form. Chi-square test and multiple logistics regression analysis were used to analyze data. Main findings: The study findings revealed that pregnant adolescents who had under weight gain (OR 7.82, 95%CI [4.03 - 15.16]) and sought prenatal care services at >12 weeks gestational age (OR 2.86, 95%CI [1.11 - 7.35]) were 7.82 times and 2.86 times more likely to have low birth weight newborns, respectively. On the other hand, pregnant adolescents who received continuity of care had lower risks to have low birth weight newborns (OR .32, 95%CI [.17 - .61]). Conclusion and recommendations: Based on such findings, it is recommended that a continuity of care system by nurse midwives should be implemented in prenatal care services for pregnant adolescents. Nurse midwives should also assess and follow up gestational weight gain through out pregnancy, and closely monitor risks in pregnant adolescents who first seek prenatal care services at >12 weeks of gestational age.

Keywords: continuity of care, gestational weight gain, low birth weight newborn, teenage pregnancy

J Nurs Sci. 2018;36(2):30-41

Corresponding Author: Associate Professor Ameporn Rathinthorn, Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok 10700, Thailand; e-mail: [email protected]* Master’s Thesis, Master of Nursing Science Programe in Midwifery, Faculty of Nursing and Faculty of Graduate Studies, Mahidol University. This research was funded by Mondharoph Kamalaana Foundation, The Nurses’ Association of Thailand1 Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok, Thailand2 Faculty of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol University, Bangkok, Thailand


Journal of Nursing Science 31

J Nurs Sci. 2018;36(2):30-41

ปจจยทำานายการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยในสตรตงครรภ

ทฝากครรภในคลนกตงครรภวยรน*

ปยาภรณ ลาฟาเรงรณ1 เอมพร รตนธร, PhD1 ฤด ปงบางกะด, PhD1 ภทรวลย ตลงจตร, PhD2

บทคดยอ

วตถประสงค: เพอศกษาอำานาจทำานายของดชนมวลกายกอนการตงครรภนำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภ

อายครรภทมาฝากครรภครงแรก ภาวะซด การสบบหรมอสอง และการดแลตอเนอง ตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอย

รปแบบการวจย: ความสมพนธเชงทำานายโดยศกษายอนหลงจากแฟมขอมล

วธดำาเนนการวจย: สตรตงครรภวยรนทมารบบรการในคลนกตงครรภวยรน หนวยฝากครรภ และคลอดท

โรงพยาบาลศรราชในชวงระยะเวลาตงแตเดอนพฤษภาคม2555ถงเดอนมถนายน2559จำานวน490รายโดยแบง

เปนกลมทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอยจำานวน60รายและกลมทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกปกตจำานวน430ราย

เกบรวบรวมขอมลโดยใช1)แบบบนทกขอมลสวนบคคล2)แบบบนทกขอมลทางสตกรรมและ3)แบบประเมนความ

ตอเนองของการดแลวเคราะหขอมลโดยใชสถตไคสแควและสถตถดถอยโลจสตกเชงพห

ผลการวจย: สตรตงครรภวยรนทมนำาหนกเพมขนนอยกวาเกณฑ (OR 7.82, 95%CI [4.03 - 15.16]) และมา

ฝากครรภครงแรกเมออายครรภมากกวา12สปดาห(OR2.86,95%CI[1.11-7.35])มความเสยงตอการเกดภาวะ

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยมากกวา7.82และ2.86เทาตามลำาดบในขณะทสตรตงครรภวยรนทไดรบการดแลตอเนอง

มความเสยงตอการเกดภาวะทารกแรกเกดนำาหนกนอยนอยกวา(OR.32,95%CI[.17-.61])

สรปและขอเสนอแนะ: ควรนำาระบบการดแลตอเนองโดยพยาบาลผดงครรภเจาของไขมาใชในการดแลสตรตงครรภ

วยรน โดยพยาบาลผดงครรภควรตดตามประเมนการเพมของนำาหนกตวตลอดการตงครรภใหเหมาะสม และเฝาระวง

ความเสยงในกลมสตรตงครรภวยรนทมาฝากครรภครงแรกเมออายครรภมากกวา12สปดาห

คำาสำาคญ:การดแลตอเนองนำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภทารกแรกเกดนำาหนกนอยการตงครรภวยรน

Corresponding Author: รองศาสตราจารยเอมพร รตนธร, คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล บางกอกนอย กรงเทพฯ 10700, e-mail: [email protected]* วทยานพนธหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร และบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล และไดรบทน สงเสรมและสนบสนนการวจยจากมลนธหมอมเจาหญงมณฑารพ กมลาศน สมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย1 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล2 คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล



ความสำาคญของปญหา

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยเปนปญหาสำาคญทางดาน

อนามยแมและเดก อบตการณของทารกแรกเกดนำาหนก

นอยทวโลกในแตละปมจำานวนมากกวา 20 ลานคน

โดยพบวารอยละ95.6เกดขนในประเทศกำาลงพฒนาและ

มอตราสงเปน 2 เทาของประเทศทพฒนาแลว1 สำาหรบ

สถานการณทารกแรกเกดนำาหนกนอยในประเทศไทยตงแต

ปพ.ศ.2548-2558มแนวโนมเพมขนจากรอยละ9.3เปน

รอยละ10.12ซงสงกวาเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาตฉบบท 7 ถง 11 (พ.ศ. 2535-2559)

ทกำาหนดไวไมเกนรอยละ 72 ในขณะทขอมลสถตของ

โรงพยาบาลศรราชพบอตราทารกแรกเกดนำาหนกนอย

เพมขนจากรอยละ11.4ในปพ.ศ.2557เปนรอยละ13.9

ในปพ.ศ.25593,4

จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมาพบวาปจจยดาน

มารดาทงดานรางกายจตใจและพฤตกรรมสขภาพมความ

สมพนธตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยดานรางกาย

ไดแก ดชนมวลกายกอนการตงครรภ นำาหนกทเพมขน

ระหวางการตงครรภ อายครรภทมาฝากครรภครงแรก

ภาวะซดโดยพบวาสตรตงครรภทมดชนมวลกายกอนการ

ตงครรรภตำากวาปกต(<18.5kg/m2)มความเสยงตอการ

คลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอยมากกวาสตรตงครรภทม

ระดบดชนมวลกายกอนตงครรภปกต(18.5-24.9kg/m2)

6.69 เทา5 ในสวนของการเพมขนของนำาหนกตวขณะ

ตงครรภพบวา สตรตงครรภทมนำาหนกตวตลอดการ

ตงครรภเพมขนนอยกวาเกณฑ มความเสยงตอการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยมากกวาสตรตงครรภทมนำาหนก

ตวตลอดการตงครรภเพมขนตามเกณฑ6 นอกจากนอาย

ครรภทมาฝากครรภครงแรกยงมความสมพนธตอการเกด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยโดยสตรตงครรภทมาฝากครรภ

ครงแรกเมออายครรภมากกวา12สปดาหมความเสยงตอ

การเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยถง1.18เทา7และภาวะ

ซดระหวางตงครรภมความสมพนธตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอย8ดานจตใจพบวาความเครยดความวตกกงวล

ระหวางตงครรภมความสมพนธกบการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอย6,9 โดยพบวาสตรตงครรภทมความเครยด

ความวตกกงวลระหวางการตงครรภจะเสยงตอการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอย 1.76 เทา6 ในดานพฤตกรรม

สขภาพ พบวาสตรตงครรภทมพฤตกรรมสขภาพทไม

เหมาะสม เชน รบประทานอาหารไมเพยงพอ สบบหร

ดมแอลกอฮอลและใชสารเสพตดเสยงตอการคลอดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยสวนปจจยดานทารกเชนเพศภาวะ

สขภาพและความเจบปวยของทารกในครรภพบวามความ

สมพนธตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอย10,11

นอกจากน ปจจยทมความสมพนธตอการเกดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยยงไดแกปจจยดานสงแวดลอมทงทาง

กายภาพและทางสงคมและปจจยดานการบรการสขภาพ

ปจจยดานสงแวดลอมไดแกการสมผสกบสงแวดลอมทเปน

อนตรายตอสขภาพเชนการสบบหรมอสองทำาใหเพมความ

เสยงตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอย1.16เทา12และ

สตรตงครรภทไดรบการสนบสนนทางสงคมมโอกาสเสยง

ตอการคลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอยตำากวา 0.56 เทา

เมอเทยบกบสตรตงครรภไมไดรบการสนบสนนทางสงคม13

ในสวนของปจจยดานการบรการสขภาพพบวา สตร

ตงครรภทไดรบการดแลตอเนองโดยพยาบาลผดงครรภ

เจาของไขมความเสยงตอการคลอดทารกแรกเกดนำาหนก

นอยตำากวาสตรตงครรภทไดรบการดแลตามปกต0.47เทา14

ในประเทศไทยพบอตราการคลอดบตรของมารดา

วยรนทมอาย 15-19 ป มแนวโนมสงขนจาก 39.2 ตอ

ประชากรหญงวยเดยวกน1,000คนในปพ.ศ.2546เปน

44.8 ตอประชากรหญงวยเดยวกน 1,000 คนในป

พ.ศ.25582และพบวาสตรตงครรภวยรนมอตราการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยสงกวาสตรตงครรภวยผใหญถง

1.4เทา2เนองจากสตรตงครรภวยรนมกมปญหาในการดแล

ตนเองในระยะตงครรภมนำาหนกตวไมขนตามเกณฑอยใน

สภาพแวดลอมทไมเหมาะสมและมภาวะซดเสยงตอการ

คลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอย จากขอมลสถต

โรงพยาบาลศรราชพบอตราการคลอดบตรของสตร

ตงครรภวยรนคดเปนรอยละ 7.9 ในปพ.ศ. 2557 และ

รอยละ7.3ในปพ.ศ.25593,4หนวยฝากครรภโรงพยาบาล

ศรราชจงจดตงคลนกดแลสตรตงครรภวยรน ซงเปดให

บรการมาตงแตป พ.ศ. 2555 จนถงปจจบน โดยใชหลก



การดแลตอเนองโดยพยาบาลผดงครรภเจาของไข ซง

1)มระบบการบนทกขอมลของสตรตงครรภแตละรายเพอ

นำามาใชวเคราะหปญหาและตดตามผลการดแล2)มการ

วางแนวทางในการดแล ใหคำาแนะนำาตามอายครรภ และ

ใหการดแลเฉพาะบคคล และ 3) มพยาบาลผดงครรภ

เจาของไขทตดตามดแลตอเนองตลอดระยะเวลาฝากครรภ

ในฐานะทผวจยเปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในคลนก

ตงครรภวยรนผวจยจงสนใจทจะศกษาอำานาจทำานายของ

ดชนมวลกายกอนการตงครรภ นำาหนกทเพมขนระหวาง

การตงครรภ อายครรภทมาฝากครรภครงแรก ภาวะซด

การสบบหรมอสองและการดแลตอเนองตอการเกดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยในสตรตงครรภวยรน อยางไรกตาม

เนองจากสตรตงครรภในคลนกฝากครรภวยรนสวนใหญจะ

ไมมความผดปกตของทารกในครรภ ดงนนดวยขอจำากด

ของขอมลในการศกษาครงนจงมไดศกษาถงอทธพลของ

ปจจยดานทารก ทงนผลทไดจากการศกษาปจจยดงกลาว

จะนำามาพฒนาและวางระบบการดแลสตรตงครรภวยรน

ตอไป

วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาอำานาจทำานายของดชนมวลกายกอนการ

ตงครรภ นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภอายครรภ

ทมาฝากครรภครงแรกภาวะซดการสบบหรมอสองและ

การดแลตอเนอง ตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยใน

สตรตงครรภวยรน

สมมตฐานการวจย

ดชนมวลกายกอนการตงครรภ นำาหนกทเพมขน

ระหวางการตงครรภ อายครรภทมาฝากครรภครงแรก

ภาวะซดการสบบหรมอสองและการดแลตอเนองสามารถ

ทำานายการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยในสตรตงครรภ

วยรน

วธดำาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการศกษาความสมพนธเชงทำานายโดย

ศกษายอนหลงจากแฟมขอมล(retrospectivechartreview)

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทศกษาเปนสตรตงครรภวยรนทมารบ

บรการในคลนกตงครรภวยรนหนวยฝากครรภและคลอด

ทโรงพยาบาลศรราช ในชวงระยะเวลาตงแตเดอน

พฤษภาคมพ.ศ.2555ถงเดอนมถนายนพ.ศ.2559โดย

มเกณฑการคดเขาไดแก มประวตการตงครรภเดยวอาย

ครรภนอยกวาหรอเทากบ 32 สปดาหเมอเขารบบรการท

คลนก และเกณฑการคดออก ไดแก มโรคตดเชอทาง

เพศสมพนธมภาวะแทรกซอนทางอายกรรมและสตกรรม

(high risk) ไดแก โรคหวใจ โรคไทรอยด โรคเอสแอลอ

โรคไตโรคความดนโลหตสงโรคเลอดโรคเบาหวานขณะ

ตงครรภทตองฉดอนสลนคลอดบตรทมอายครรภนอยกวา

28สปดาหโดยการศกษานไดแบงกลมตวอยางออกเปน2

กลม คอกลมศกษา (case)หมายถงกลมทคลอดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยกวา2,500กรม (กลมทคลอดทารก

แรกเกดนำาหนกนอย) และกลมเปรยบเทยบ (control)

หมายถง กลมทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกมากกวาหรอ

เทากบ2,500กรม(กลมทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกปกต)

ในการคำานวณขนาดของกลมตวอยางในการวจยครงน

อางองจากงานวจยของสรชยวองวไลรตน15โดยเลอกคา

OddRatioจากตวแปรตนดชนมวลกายกอนการตงครรภ

เนองจากมคาOddRatioอยในระดบกลางซงมคาOdd

Ratio=2.38และมคาสดสวนใกลเคยงสดสวนการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยในสตรตงครรภวยรนทมคา

สดสวน 1:6 (13%) และแทนคาในสตรเพอคำานวณกลม

ตวอยางจากคาสดสวน 2 กลม โดยในการคำานวณขนาด

ของกลมตวอยางของการศกษาเชงพรรณานใชสตรทดสอบ

สมมตฐานความแตกตางของสดสวน 2 กลมทเปนอสระ

ตอกน(twoindependentproportions)16



เมอn1คอขนาดกลมตวอยาง,p

1คอProportion

in group 1, p2คอProportioningroup2,rคอRatio

กำาหนดคาα=.05และคาPoweroftest=.80ดงนน

จะไดกลมตวอยางn1=347รายและn

2=59รายเพอ

ความสมบรณของงานวจย จงคำานวณกลมตวอยางเพม

10%ดงนนจะไดกลมตวอยางn1=382รายและn

2 =

65อยางไรกตามในชวงระยะเวลาการศกษามจำานวนสตร

ตงครรภในคลนกคลอดบตรทารกแรกเกดนำาหนกนอย

70รายเมอพจารณาตามเกณฑการคดเลอกพบวามกลม

ทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอยตามเกณฑการคดเลอก

60รายและผวจยไดคดเลอกกลมเปรยบเทยบซงเปนกลม

ทคลอดทารกแรกเกดนำาหนกปกตเปนจำานวน 430 ราย

รวมจำานวนกลมตวอยางทงหมด490ราย

เครองมอการวจย

เครองมอทใชในการวจยแบงเปน3สวนดงน

1.แบบบนทกขอมลสวนบคคลเพอบนทกอายอาชพ

ระดบการศกษา สมพนธภาพคสมรส สทธการรกษา

พยาบาลแหลงทพกอาศยและลกษณะครอบครว

2.แบบบนทกขอมลทางสตกรรม เพอบนทก

อายครรภทมาฝากครรภครงแรกนำาหนกกอนการตงครรภ

สวนสง ดชนมวลกายนำาหนกวนมาคลอดบตรนำาหนกท

เพมขนตลอดการตงครรภภาวะโลหตจางการสบบหรมอ

สองขณะตงครรภนำาหนกทารกแรกเกดและอายครรภณ

วนทคลอดบตร

3.แบบประเมนความตอเนองของการดแลซงผวจย

สรางขนจากการทบทวนงานวจยทผานมา เพอใชในการ

ประเมนขอมลจากแฟมบนทกขอมลของคลนกฝากครรภ

วยรนแบงออกไดเปน3ดานไดแก1)ความตอเนองของ

ขอมล หมายถง มการรวบรวมขอมลทสมบรณครบถวน

มการนำาขอมลจากการดแลในครงกอนมาใชตดตามและ

วางแผนเพอใหการดแลและในกรณทสตรตงครรภมปญหา

ทจำาเปนตองไดรบการรกษาเพมเตม มการสงตอขอมล

ระหวางผดแลไปยงผดแลคนอนหรอจดบรการอน2)ความ

ตอเนองของการจดการหมายถง มการใหการดแลตามท

ไดวางแผนไวตงแตระยะตงครรภไปจนถงระยะคลอดและ

ใหการดแลตามปญหาและสถานการณตางๆ ตามบรบท

ของแตละบคคลและ 3) ความตอเนองของสมพนธภาพ

หมายถงสตรตงครรภไดพบพยาบาลผดงครรภททำาหนาท

ดแลหลกหรอเจาของไขอยางสมำาเสมอมากกวาหรอเทากบ

3 ครง และมจำานวนผดแลหลก/เจาของไขนอยกวาหรอ

เทากบ 2 คน ซงแบบประเมนนผานการตรวจสอบความ

เทยงตรงเชงเนอหา(contentvalidity)จากผทรงคณวฒ

จำานวน3ทานไดคาCVI=.67หลงจากนนผวจยไดนำา

แบบสอบถามมาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ กอนนำา

ไปใชเกบขอมลจรง

การพทกษสทธกลมตวอยาง

การวจยครงนไดรบการพจารณาและไดรบการรบรอง

จากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคนของคณะ

แพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล(COA.

No.Si631/2016)รหสโครงการ576/2559(EC3)เพอ

เปนการปองกนไมใหมการระบตวตน และเปนการรกษา

ความลบของสตรตงครรภวยรน ผวจยไดทำาแบบบนทก

ขอมล(caserecordform)เพอใชในการรวบรวมขอมล

จากแฟมบนทกขอมลโดยไมมการระบชอนามสกล

วธเกบรวบรวมขอมล

ภายหลงจากไดรบการรบรองจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในคนและไดรบอนญาตใหเกบรวบรวม

ขอมล ผวจยไดดำาเนนการรวบรวมขอมลจากแฟมบนทก

ขอมลและระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส โรงพยาบาล

ศรราชและบนทกขอมลลงในแบบบนทกขอมลดวยตนเอง

โดยเรมเกบรวบรวมขอมลในเดอนธนวาคม 2560 ถง

มนาคม2561

การวเคราะหขอมล

1.ลกษณะขอมลสวนบคคลทวไปของกลมตวอยาง

วเคราะหโดยการแจกแจงในรปของความถรอยละ และ

เปรยบเทยบขอมลระหวางกลมทารกแรกเกดนำาหนกนอย

และกลมทารกแรกเกดนำาหนกปกตโดยใชสถตเชงพรรณา

2.วเคราะหหาความสมพนธรายคระหวางปจจยท

ศกษาตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยโดยใชสถต

ไคสแควร

3.วเคราะหความสมพนธเชงทำานายตอการเกดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยโดยใชสถตถดถอยโลจสตกเชงพหเพอ



ควบคมอทธพลของแตละตวแปร โดยผวจยไดมการ

Recodeตวแปร2ตวคอดชนมวลกายกอนการตงครรภ

และนำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภเปน2กลมกอน

วเคราะห

ผลการวจย

1.ลกษณะดานประชากรของกลมตวอยางทงหมด

พบวามอายระหวาง12-18ปมอายเฉลย16.45ป(SD

= 1.16) สวนใหญมอายมากกวา 15 ป (รอยละ 79.4)

โดยมอายนอยทสด 12 ป อายมากทสด 18 ป ระดบ

การศกษาพบวากลมตวอยางมากกวาครงจบการศกษา

ระดบมธยมตน (รอยละ 58.4) รองลงมาจบระดบปวช.

(รอยละ17.1)มารดารอยละ44.7ใหประวตวาตงครรภ

ขณะกำาลงศกษา ในจำานวนนพบวารอยละ 57.1 ลาพก

การศกษารอยละ20.5ลาออกจากการศกษาและรอยละ

22.4 ยงคงศกษาอยขณะตงครรภ กลมตวอยางมอาชพ

แมบานรอยละ 40.6 รองลงมาเปนนกเรยน/นกศกษา

รอยละ 35.5 และมอาชพรบจางรอยละ 19.4 ในสวน

สมพนธภาพกบคสมรสสวนใหญ(รอยละ70.4)อยดวย

กนกบสามรองลงมารอยละ23.1แยกกนอยและมเพยง

รอยละ6.5 ทแยกทางกนกบสามสำาหรบสทธการรกษา

พยาบาลพบวาสวนใหญ(รอยละ82.2)ชำาระคาใชจายเอง

โดยทมสทธประกนสขภาพถวนหนาทสถานบรการสขภาพ

อน แตเลอกชำาระคาใชจายเองรอยละ 56.1 แหลงท

พกอาศยสวนใหญอาศยอยในเมองรอยละ71.2รองลงมา

อาศยอยบรเวณชานเมองรอยละ26.5และมเพยงรอยละ

1.6 อาศยอยในชมชนแออดและกลมตวอยางสวนใหญม

ลกษณะครอบครวเปนครอบครวขยาย (รอยละ 72.9)

โดยในจำานวนนอยกบครอบครวตนเองรอยละ 71.4 และ

อยกบครอบครวสามรอยละ28.6นอกจากนกลมตวอยาง

สวนใหญเปนการตงครรภแรก (รอยละ89.4) เรมมาฝาก

ครรภครงแรกตงแตอายครรภ5-32สปดาห

เมอเปรยบเทยบขอมลทวไปของมารดาระหวางกลม

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยและกลมทารกแรกเกดนำาหนก

ปกต โดยใชสถตไคสแควรพบวา ไมมความแตกตางกน

ทนยสำาคญทางสถต.05ดงแสดงในตารางท1

ตารางท 1 เปรยบเทยบขอมลทวไปของมารดากลมตวอยาง(N=490)

ขอมล

อาย (ป)(M+SD)

≤15ป

>15ป

ระดบการศกษา

ป.1-ป.6

ม.1–ม.3

ม.4–ม.6

ปวช.

ปวส.

สถานภาพการศกษา

ตงครรภขณะกำาลงศกษา

-ลาออกจากการศกษา

กลมทารกแรกเกด


(n=60)

จำานวน(รอยละ)

(16.42+1.16)

14(23.3)

46(76.7)

6(10.0)

37(61.7)

7(11.7)

10(16.7)

-

24(45.0)

7(26.0)


นำาหนกปกต

(n=430)


(16.45+1.15)

87(20.7)

343(79.3)

53(12.3)

249(57.9)

53(12.3)

74(17.2)

1(0.2)

195(45.3)

38(19.5)

x2

.039

.531

.609

p-value*

.578

.970

.435



ขอมล

-ลาพกการศกษา

-กำาลงศกษาอย

ไมไดตงครรภขณะกำาลงศกษา

อาชพ

แมบาน

นกเรยน/นกศกษา

รบจาง

คาขายธรกจสวนตว

สมพนธภาพกบคสมรส

อยดวยกนกบสาม

แยกกนอย

แยกทางกน

สทธการรกษาพยาบาล

ประกนสงคม

ตนสงกด/ขาราชการ

ประกนสขภาพถวนหนา

ชำาระเงนเอง

แหลงทพกอาศย

ในเมอง

ชานเมอง

ชนบท

ชมชนแออด

ลกษณะครอบครว

เดยว

ขยาย

-ครอบครวตนเอง

-ครอบครวสาม

ลำาดบการตงครรภ

ตงครรภแรก

ตงครรภหลง



(n=60)


11(41.0)

6(33.0)

36(55.0)

29(48.3)

17(28.3)

13(21.7)

1(1.7)

40(66.7)

15(25.0)

5(8.3)

5(8.3)

8(13.3)

37(61.7)

10(16.7)

49(81.6)

9(15.0)

1(1.7)

1(1.7)

14(23.3)

46(76.7)

34(73.9)

12(26.1)

57(95.0)

3(5)



(n=430)


114(58.5)

43(22.0)

232(54.7)

170(39.5)

157(36.5)

82(19.1)

21(4.9)

305(70.9)

98(22.8)

27(6.3)

34(7.9)

40(9.3)

238(55.3)

118(27.5)

300(69.8)

121(28.1)

2(0.5)

7(1.6)

119(27.7)

311(72.3)

221(71.1)

90(28.9)

381(88.4)

50(11.6)

x2

2.035

.588

3.600

5.715

.502

p-value*

.335

.745

.308

.126

.479

.178a

ตารางท 1 (ตอ)เปรยบเทยบขอมลทวไปของมารดากลมตวอยาง(N=490)

a Fisher’s exact test



ขอมล

ดชนมวลกายกอนการตงครรภ

<18.5

18.5-24.9

25-29

>30

นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภ

นอยกวาเกณฑ

เทากบเกณฑ

นอยกวาเกณฑ

อายครรภทมาฝากครรภครงแรก

≤12สปดาห

>12สปดาห

ภาวะซด

ซด

ไมซด

การสบบหรมอสอง

ใช

ไมใช

การดแลตอเนอง

ไดรบ

ไมไดรบ



(n=60)


26(43.3)

32(53.3)

1(1.7)

1(1.7)

25(41.7)

30(50.0)

5(8.3)

6(10.0)

54(90.0)

24(40.0)

36(60.0)

40(66.7)

20(33.3)

18(30.0)

42(70.0)



(n=430)


173(40.2)

231(53.7)

23(5.4)

3(0.7)

44(10.2)

291(67.7)

95(22.1)

85(19.8)

345(80.2)

151(35.1)

279(64.9)

243(56.5)

187(43.5)

221(51.4)

209(48.6)

x2

2.189

44.343

3.322

.547

2.225

9.467

p-value*

.534a

<.001

.068

.460

.136

.002

2.ผลการวเคราะหความสมพนธรายคระหวางปจจย

ทศกษาตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอย โดยใชสถต

ไคสแควรพบวามเพยง2ปจจยซงไดแกนำาหนกทเพมขน

ระหวางการตงครรภและการดแลตอเนองมความสมพนธ

ตอการเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยอยางมนยสำาคญทาง

สถตดงแสดงในตารางท2

ตารางท 2ความสมพนธระหวางดชนมวลกายกอนการตงครรภ นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภ ภาวะซด

การสบบหรมอสอง อายครรภทมาฝากครรภครงแรก และการดแลตอเนอง ตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอยวเคราะหโดยใชสถตไคสแควร(N=490)

a Fisher’s exact test



3.ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทศกษา

โดยใชสถตถดถอยโลจสตกเชงพหพบวา มเพยงนำาหนกท

เพมขนระหวางการตงครรภ(OR=7.82,95%CI[4.03

-15.16])อายครรภทมาฝากครรภครงแรก(OR=2.86,

95%CI[1.11-7.35])และการดแลตอเนอง(OR=.32,

95%CI[.17-.61])ทมความสมพนธเชงทำานายตอการเกด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยโดยพบวากลมสตรตงครรภทม

นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภนอยกวาเกณฑจะ

เสยงตอการคลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอย7.82เทาเมอ

เทยบกบกลมสตรตงครรภทมนำาหนกทเพมขนระหวางการ

ตงครรภตามเกณฑปกต ในสวนของอายครรภทมาฝาก

ครรภครงแรกพบวา สตรตงครรภทมาฝากครรภครงแรก

เมออายครรภมากกวา 12 สปดาห มความเสยงตอการ

คลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอย 2.86 เทา เมอเทยบกบ

กลมสตรตงครรภทมาฝากครรภครงแรกเมออายครรภ

นอยกวาหรอเทากบ12สปดาหนอกจากนยงพบวาสตร

ตงครรภทไดรบการดแลตอเนองมความเสยงตอการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอยนอยกวา.32เทาเมอเทยบกบ

กลมสตรตงครรภทไมไดรบการดแลตอเนองดงแสดงใน

ตารางท3

ตารางท 3 ความสมพนธระหวางดชนมวลกายกอนการตงครรภ นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภ ภาวะซด

การสบบหรมอสอง อายครรภทมาฝากครรภครงแรก และการดแลตอเนอง ตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอยวเคราะหโดยใชสถตถดถอยโลจสตกเชงพห(N=490)

ตวแปร

ดชนมวลกายกอนการตงครรภ<18.5

นำาหนกทเพมขนระหวางการตงครรภนอยกวาเกณฑ

อายครรภทมาฝากครรภครงแรก>12สปดาห

ภาวะซด

การสบบหรมอสอง

การดแลตอเนอง

B

-.01

2.06

1.05

-1.6

.49

-1.13

SE

.30

.34

.48

.32

.31

.32

OR

.99

7.82

2.86

.83

1.64

.32

95%CI

Lower-Upper

.54-1.79

4.03-15.16

1.11-7.35

.44-1.54

.89-3.03

.17-.61

p-value

.977

<.001

.029

.547

.113

<.001

Nagelkerke R2 = .194, Hosmer and Lemeshow Test (p = .976), Overall Percentage = 88.4

การอภปรายผล

ผลการวจยพบวามเพยง3ปจจยไดแกนำาหนกทเพม

ขนระหวางการตงครรภ อายครรภทมาฝากครรภครงแรก

และการดแลตอเนองทมสามารถทำานายการเกดทารก

แรกเกดนำาหนกนอยโดยสตรในกลมทคลอดทารกแรกเกด

นำาหนกนอยและกลมทคลอดทารกนำาหนกปกตมลกษณะ

สวนบคคลไมแตกตางกนอาจอธบายไดวาสตรตงครรภทม

นำาหนกตวเพมขนตลอดการตงครรภนอยกวาเกณฑมความ

เสยงตอการคลอดทารกแรกเกดนำาหนกนอยมากกวาสตร

ทมนำาหนกเพมตามเกณฑเนองจากนำาหนกทเพมขน

ระหวางตงครรภ แสดงถงภาวะโภชนาการและพฤตกรรม

การรบประทานอาหารทถกตองเหมาะสมระหวางตงครรภ

สงผลตอการเจรญเตบโตของทารกในครรภสอดคลองกบ

หลายการศกษาทพบวา สตรตงครรภทมนำาหนกเพมขน

ระหวางตงครรภนอยกวาเกณฑเสยงตอการคลอดทารก

แรกเกดนำาหนกนอย8,17 ในสวนของอายครรภทมาฝาก

ครรภครงแรกพบวามความสมพนธกบการเกดภาวะทารก

นำาหนกตวนอยสอดคลองกบการศกษาของDaiและคณะ7

ทพบวาสตรตงครรภทมาฝากครรภครงแรกเมออายครรภ

มากกวา12สปดาหมความเสยงตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอยถง 1.18 เทาเนองจากสตรตงครรภทมาฝาก

ครรภครงแรกเมออายครรภนอยกวา 12 สปดาหมโอกาส

ไดรบการคดกรองภาวะเสยง และการดแลตามมาตรฐาน

ตลอดจนไดรบคำาแนะนำาการปฏบตตวขณะตงครรภตาม



ระยะเวลาของการมาฝากครรภ ซงสงผลตอผลลพธของ

การตงครรภ

การดแลตอเนองพบวาสตรตงครรภทไดรบการดแล

ตอเนองโดยพยาบาลผดงครรภมความเสยงตอการคลอด

ทารกแรกเกดนำาหนกนอย ตำากวากลมทไมไดรบการดแล

ตอเนองสอดคลองกบงานวจยทผานมา14,18,19ทงนเนองจาก

สตรตงครรภทไดรบการดแลตอเนองโดยผดงครรภเจาของ

ไขจะไดรบการดแลและคำาแนะนำาตามปญหาทประเมนได

ในแตละบคคล(individualizedcare)20และมการตดตาม

นำาหนกตวทควรเพมขนตลอดการครรภในทางตรงกนขาม

สตรตงครรภวยรนทไมไดรบการดแลตอเนองอาจขาด

โอกาสทจะไดรบการตดตามอาการเปลยนแปลงตางๆ

ทำาใหไมไดรบการแกไขปญหาทอยางตอเนอง

ในสวนของระดบดชนมวลกายกอนการตงครรภภาวะ

ซดและการสบบหรมอสองพบวาไมมความสมพนธกบการ

เกดทารกแรกเกดนำาหนกตวนอย ซงแตกตางจากงานวจย

ทผานมา สวนหนงอาจเนองมาจากสตรตงครรภในคลนก

ทกรายจะไดรบการประเมนระดบดชนมวลกายกอนการ

ตงครรภ ภาวะซด และการสบบหรมอสอง ซงพยาบาล

ผดงครรภเจาของไขจะวางแผนการดแลและใหคำาแนะนำา

ตามปญหาทพบเชนดานโภชนาการและนำาหนกทควรเพม

ขนแตละสปดาหและตลอดการตงครรภ และเมอตดตาม

พบวามนำาหนกไมขนตามเกณฑพยาบาลผดงครรภเจาของ

ไขจะใหคำาแนะนำาการปฏบตตวเพมเตมเฝาระวงความเสยง

หรอสงพบแพทย ในกรณทพบวาสตรตงครรภมภาวะซด

จะใหคำาแนะนำาเนนยำาใหเหนความสำาคญของการ

รบประทานอาหาร และยาบำารงเลอดอยางสมำาเสมอ

รวมทงตดตามการรบประทานยา สงผลใหสตรตงครรภ

วยรนทมภาวะซดปรบเปลยนพฤตกรรมการดแลตวเอง

และในรายทประเมนพบวามประวตการสบบหรมอสองใน

ครอบครวจะใหคำาแนะนำาการปฏบตตวเพมเตม บอกถง

ผลกระทบของการสบบหรมอสองตอการเกดทารกแรกเกด

นำาหนกนอยซงอาจมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมของ

สตรตงครรภทำาใหผลการวจยมความแตกตางจากการศกษา

ทผานมา

ขอจำากดของการทำาวจย

เนองจากการศกษาครงนเปนการเกบขอมลจากแฟม

บนทกขอมลในการซกประวตทำาใหขาดรายละเอยดขอมล

ของตวแปรบางตวเชนระยะเวลาการสบบหรมอสองและ

ในประเดนของความตอเนองของสมพนธภาพทไดรบ

สรปและขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาพบวาม3ปจจยมความสมพนธกบ

การเกดทารกแรกเกดนำาหนกนอยในสตรตงครรภวยรน

ไดแก นำาหนกตวทเพมขนระหวางการตงครรภ อายครรภ

ทมาฝากครรภครงแรกและการดแลตอเนองจงมขอเสนอ

แนะทไดจากผลการวจยในครงน

ดานการปฏบต

1.ควรนำารปแบบการดแลตอเนองมาใชพฒนาระบบ

การดแลสตรตงครรภวยรน ตงแตชวงระยะตงครรภจนถง

ระยะหลงคลอดโดยกำาหนดเปนนโยบายรวมทงอาจตอง

มการปรบระบบการทำางานใหเออตอการดแลตอเนอง

2. ควรตดตามและประเมนนำาหนกตวทเพมขนใน

แตละสปดาหและตลอดการตงครรภใหเพมขนตามเกณฑ

และใหคำาแนะนำาเกยวกบการรบประทานอาหารใหเหมาะ

สมเพอใหสตรตงครรภมนำาหนกตวเพมตามเกณฑ

โดยเฉพาะในกลมสตรตงครรภวยรนทมระดบดชนมวลกาย

ตำากวาเกณฑและทมาฝากครรภเมออายครรภมากกวา12

สปดาห

ดานการวจย

ควรมการศกษาในรปแบบของการตดตามไปขางหนา

เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการเกดทารกแรกเกด




References

1.WorldHealthOrganization.Globalnutrition

targets2025:lowbirthweightpolicybrief.

Geneva,Switzerland:WHO;2014.

2.BereauofReproductiveHealth,Ministryof

Health.SituationoftheThaiadolescent

inreproductivehealth.Nonthaburi:

Department of Health, Ministry of Health;

2016.(inThai).

3.MedicalStatisicUnit,SirirajHospital.

Prevalence in low birth weight newborn

andrateofdeliveryin2014.Bangkok:

MedicalStatisicUnit,SirirajHospital;2015.

(inThai).

4.MedicalStatisicUnit,SirirajHospital.

Prevalence in low birth weight newborn

andrateofdeliveryin2016.Bangkok:

MedicalStatisicUnit,SirirajHospital;2017.

(inThai).

5.RuchobR,SinsuksaiN,PhahuwatanakornW,

BoriboonhirunsarnD.Factorspredicting

deliveryoflowbirthweightinfants.Journal

ofNursingScience.2016;33(3):19-29.

(inThai).

6.DingXX,WuYL,XuSJ,ZhuRP,JiaXM,

ZhangSF,etal.Maternalanxiety

duringpregnancy and adverse birth

outcomes: a systematic review and

meta-analysisofprospectivecohortstudies.

JAffectDisord.2014;159:103-10.

7.DaiLL,MaoYY,LuoXM,ShenYP.Prenatal

care in combination with maternal

educational level has a synergetic effect

on the risk of neonatal low birth weight:

newfindingsinaretrospectivecohortstudy

inKunshanCity,China.PLoSOne.2014Nov

26;9(11):e113377.doi:10.1371/journal.

pone.0113377.PubMedPMID:25426715;

PubMedCentralPMCID:PMC4245141.

8. ChenY,LiG,RuanY,ZouL,WangX,

ZhangW.Anepidemiologicalsurvey

onlowbirth weight infants in China and

analysis of outcomes of full-term low birth

weightinfants.BMCPregnancyChildbirth.

2013Dec26;13:242.doi:10.1186/1471-

2393-13-242.PubMedPMID:24370213;

PubMedCentralPMCID:PMC3877972.

9. Graignic-PhilippeR,DayanJ,ChokronS,

JacquetAY,TordjmanS.Effectsof

prenatalstress on fetal and child

development:acriticalliteraturereview.

NeurosciBiobehavRev.2014Jun;43:137-62.

doi:10.1016/j.neubiorev.2014.03.022.

PubMedPMID:24747487.

10.CoutinhoPR,CecattiJG,SuritaFG,

CostaML,MoraisSS.Perinatal

outcomesassociated with low birth weight

inahistoricalcohort.ReprodHealth.2011

Jun2;8:18.doi:10.1186/1742-4755-8-18.

PubMedPMID:21635757;PubMedCentral

PMCID:PMC3118322.

11.LongoS,BorghesiA,TziallaC,StronatiM.

IUGRandinfections.EarlyHumDev.

2014;90Suppl1:S42-4.

12.VelosoHJ,daSilvaAA,BettiolH,

GoldaniMZ,FilhoFL,SimoesVM,etal.

Low birthweight in Sao Luis, Northeastern

Brazil:trendsandassociatedfactors.

BMCPregnancyChildbirth.2014May

1;14:155.doi:10.1186/1471-2393-14-155.

PubMedPMID:24885887;PubMedCentral

PMCID:PMC4108005.



13.WadoYD,AfeworkMF,HindinMJ.Effects

of maternal pregnancy intention,

depressive symptoms and social support

on risk of low birth weight: a prospectistudy

fromsouthwesternEthiopia.PLoSOne.

2014May21;9(5):e96304.doi:10.1371/

journal.pone.0096304.PubMedPMID:

24848269;PubMedCentralPMCID:

PMC4029816.

14.AllenJ,GibbonsK,BeckmannM,TracyM,

StapletonH,KildeaS.Doesmodelof

maternity care make a difference to birth

outcomes for young women?

Aretrospectivecohortstudy.

IntJNursStud.2015;52(8):1332-42.

15.WongvilailukS.Pre-pregnancybody

massindex for predicting pregnancy

outcomes.BuddhachinarajMedical

Journal.2010;27(3):502-11.(inThai).

16.RosnerB.Fundamentalsofbiostatistics.

7thed.Boston,MA:Brooks/Cole,Cengage

Learning;2010.

17.YangS,PengA,WeiS,WuJ,ZhaoJ,

ZhanY,etal.Pre-pregnancybodymass

index, gestational weight gain, and birth

weight:acohortstudyinChina.PLoSOne.

2015Jun26;10(6):e0130101.doi:10.1371/

journal.pone.0130101.PubMedPMID:

26115015;PubMedCentralPMCID:

PMC4482572.

18.TracySK,HartzDL,TracyMB,AllenJ,

FortiA,HallB,etal.Caseloadmidwifery

care versus standard maternity care for

womenofanyrisk:M@NGO,arandomised

controlledtrial.Lancet.

2013;382(9906):1723-32.

19.McLachlanHL,ForsterDA,DaveyMA,

FarrellT,GoldL,BiroMA,etal.Effectsof

continuity of care by a primary midwife

(caseloadmidwifery)oncaesareansection

rates in women of low obstetric risk: the

COSMOSrandomisedcontrolledtrial.

BJOG.2012;119(2):1483-92.

20.DahlbergU,AuneI.Thewoman’sbirth

experience---the effect of interpersonal

relationshipsandcontinuityofcare.

Midwifery.2013;29(4):407-15.

Factors Predicting Low Birth Weight Newborn in Pregnant ... · J NURS SCI Vol 36 No 2 April - June...

Documents

Transcript of Factors Predicting Low Birth Weight Newborn in Pregnant ... · J NURS SCI Vol 36 No 2 April - June...