eoresebetsangkayona, hape mosebetsimmoho).Mabak" enga tshohany etsosekolosa ngwana hao se ka...

2
The copyright act of 1978 (as amended) prohibits the reproduction of this copy IN ANY FORMAT, (See Clause 4 Terms and Conditions) without prior permission of the original publisher. Publication BONA - SOTHO Page 56-57 Date Wed 01 May 2019 AVE (ZAR) 72947.8 56 ejana lemong sena, setshwantsho sa mosebeletsi ya nenga sebedisamohalawa hae ofising ya kamoheloya lefaphala mereroya lehae KwaZulu-Natal se ile satlalaho metjhaya dikgokahano. Sena se ile sa etsa hore setihaba se ngangisanekahorehonepahetsehore basebeletsiba mmusobasebedise mehala mosebetsing.Ka lebaka la ditletlebotsa setjihaba,komitiya lefaphala mereroya lehaee ile ya re hokginwediselefounu diofising. "Ha ho a loka hore batho ba eme nako e telele diofising tsa lefapha ha bahlanka ba nka nako ba shebane le diselefounu.Bahlankaba hiretswe ho fana ka tshebeletso," modulasetulo Hlomani Chauk e o ile a rialo. HO KGINWA HA MEHALA Jwalokaha tshebediso le nakoe sebediswangInthanetengentsee phahamaho feta ya ho boha TV kapa Bongata ba batho ha bo kgone hophela ntle le mehala, mme ba sebedisanakoe ngataba e shebilehona hooho sheba sekirini ho ka bangkotsi. Mebhalahapeefetotsetsela eoresebetsang kayona,hape e ka re tebedisa.Gugulethu ' Mbhlunguoa batlisisa. { ho mamelaradiyo, dikhamphanidi lekaho laola metjhaya dikgokahano lediselefoununakongya mosebetsi. Tseding di bile di kginale ho thibela phumantshoya metjha ya dikgokahano. "Kaha basebetsi e ba batjhammele diselefounuditletsetletse, ho ba le diphephetsotsengatamosebetsing. Dintlhatsekangtsabasebetsiba sa ikitlaetseng ka lebaka la ditshitiso, nako e sebediswanghoshebanwelemehala leditselatsesalokangtsahorobala ke matshwaoa ho sebedisaselefounu haholo.Dikhamphanidi sokolaho laola sena," ho rialo Emma Sadlier, setsebi sekasehloohongsamedia law le sengodi-mmohosaDon't Film Yourself HavingSexand Otherlegal AdvicefortheAge of SocialMedia. Hoya kaJacquesvanWyk, setsebisa mesebetsi le motsamaisi wa Werksmans Attorneys, mohirio na le tokeloya ho laola boitshwaroba basebeletsi. "Sena se laola sebakasa tshebetsole kamoo basebeletsi ba lokelangho sebetsa nakongya mosebetsi. Ha ho molaoo ikgethango laolang sena,feela tokelo ena ya mohirie hlahella konterakengya kgirole hoya kamolaoo thwaelehileng. Basebeletsiha ba a lokela hoshebana le mabakaa bona ka nakoya mosebetsi,ho kenyeletsaho letsetsa mehala.Lehahole jwalo,ditlwaelotse lokilengdi sisinyahorehobeletumello ya ho letsa kapa ya ho amohela mehala nakongya tshebetsoha feela sena sesa sitisemosebetsi wa hao (kapa wa mosebetsimmoho)." Mabakenga tshohanyetso sekolosa ngwanahao seka letsangkapao kulae ka ba boemo bo utlwahalang ba hore thibelo e nyahlatswe,0 rialo. Dikgwebong tseding, ho kginwaha diselefounu e ka ba ka mabakaa polokeho le tshireletso- radiatione ka baka kotsi ho tsabofofisikapa laboratoring le merafongmoodikhemikhaledi ka behangbopheloba hao le ba ba bang Setshwan iStock

Transcript of eoresebetsangkayona, hape mosebetsimmoho).Mabak" enga tshohany etsosekolosa ngwana hao se ka...

The copyright act of 1978 (as amended) prohibits the reproduction of this copy IN ANY FORMAT, (See Clause 4 Terms and Conditions) without priorpermission of the original publisher.

Publication

BONA - SOTHO

Page

56-57

Date

Wed 01 May 2019

AVE (ZAR)

72947.8

56

ejana lemong sena, setshwantsho

samosebeletsiya nengasebedisamohalawa hae ofisingya kamoheloya lefaphala

mereroya lehae KwaZulu-Natal se ilesatlalahometjhaya dikgokahano.Sena se ile sa etsahore setihabasengangisaneka horehonepahetsehorebasebeletsiba mmusoba sebedisemehala mosebetsing.Ka lebaka laditletlebotsasetjihaba,komitiyalefaphala mereroya lehaee ile yare hokginwediselefounudiofising."Ha ho a loka hore batho ba emenako e telele diofising tsa lefapha habahlanka ba nka nako ba shebanele diselefounu.Bahlankaba hiretsweho fana ka tshebeletso," modulasetuloHlomani Chauke o ile a rialo.

HO KGINWA HA MEHALAJwalokaha tshebedisole nakoesebediswangInthanetenge ntseephahamaho fetaya ho bohaTV kapa

Bongata ba bathoha bokgonehophela ntle le mehala, mmeba sebedisanakoengatabaeshebilehona hoohoshebasekirini hoka bangkotsi.Mebhalahapeefetotsetselaeoresebetsangkayona,hapeeka re tebedisa.Gugulethu 'Mbhlunguoa batlisisa. {

homamelaradiyo, dikhamphanidilekaho laolametjhaya dikgokahanole diselefoununakongya mosebetsi.Tsedingdi biledi kginale hothibelaphumantshoya metjha ya dikgokahano."Kaha basebetsie ba batjhammelediselefounudi tletsetletse,ho ba lediphephetsotsengatamosebetsing.Dintlhatsekangtsabasebetsiba saikitlaetseng ka lebaka la ditshitiso, nakoe sebediswanghoshebanwelemehalaleditselatsesalokangtsahorobalake matshwaoa ho sebedisaselefounuhaholo.Dikhamphanidi sokolaholaola sena," ho rialo EmmaSadlier,setsebisekasehloohongsamedialaw le sengodi-mmohosa Don't FilmYourselfHavingSexandOtherlegalAdvicefortheAge ofSocialMedia.Hoya kaJacquesvanWyk, setsebisamesebetsile motsamaisiwa WerksmansAttorneys,mohirio na le tokeloya holaola boitshwaroba basebeletsi. "Senase laola sebakasa tshebetsole kamoo

basebeletsiba lokelangho sebetsanakongya mosebetsi.Ha homolaooikgethango laolang sena, feela tokeloena ya mohirie hlahella konterakengyakgirole hoya kamolaoo thwaelehileng.Basebeletsiha ba a lokela ho shebanale mabakaa bona ka nakoyamosebetsi,ho kenyeletsaho letsetsamehala.Lehaho le jwalo,ditlwaelotselokilengdi sisinyahorehobe le tumelloya ho letsakapa ya ho amohelamehalanakongya tshebetsoha feela senasesa sitisemosebetsiwa hao (kapawa mosebetsimmoho)."Mabakengatshohanyetsosekolosa ngwanahaoseka letsangkapao kulae ka baboemobo utlwahalangba hore thibeloe nyahlatswe,0 rialo. Dikgwebongtseding, ho kginwaha diselefounue ka ba ka mabakaa polokeho letshireletso- radiatione ka baka kotsiho tsabofofisikapa laboratoring lemerafongmoodikhemikhaledi kabehangbopheloba hao le ba ba bang

SetshwantshoiStock

Lehao batlahoarolelanase/fiekapamoaparowaletsatsileo0 leofising,o lokelahoelahlokohorehaofanekalesedi

lasephiri,hokenyeletsaletulo0saIkemisetsa.

kotsing.Hosebedisadiselefounuebeho lebisaho nyaolwengkaha seosenkuwae le boitshwarobo hlephileng.Jacqueso boelaa hlalosahoremohiria kasebedisamelaoIehae leefehafeelae hlokaleeme."Senasebolelahoreba na le ditokelotsahosebedisaleanole tla fokotsakapahothibeladiselefounuka nakoya mosebetsi,hafeelaseoselemolaonglehoutlwahala. Haeba thibelo e ngotluwefeela, botsamaisibo lokela ho bopaleanokatselaeo kayonabasebeletsiba kgonanghoutlwisisaseobaloketsenghoseetsalesesalokelang."

DIPHIRI TSA KGWEBODiselefounuhape di ka baka kotsiyahoarolelanalesedila diphirimmeke kahoodikhamphanitseding didi kginang.Konterakaya kgiroe kaba le pehelomabapile hosebetsamolemongwa khamphanile hobasedi.Senasebolelahorekhamphanie o tshepetsehosephahlediphiritsayona.Jacqueso re hoetsaseoho kao kenyatsietsing."Lesedila sephiri,di-trademarkle ditokelotsakgatisokethepaya mohiri,hao nyenyelepisalesedile kang leo, o ka tebellwaboitshwarobo bobele hoba kotsingyahoqosetswatahleheloya khamphanika lebakala lesedile nyenyelepileng,"o a hlalosa.Lehao batla hoarolenaselfiekapamoaparowa letsatsileoo leofising,0 lokela ho ela hlokohore ha ofane ka lesedi la sephiri, ho kenyeletsale tuloo sa ikemisetsa.Emmahapeoeletsaka hore o se nke setshwantshosadeskekahaho kaetsahalahoreho be le sephirihodimayona.

KA THOKO HO MOSEBETSIBothatabo bongbo tlisitswengkemehalale Inthaneteke ho pepesabophelo ba sephiri le ba setjhaba.Redipaki tsadipale tsengatatsabathoba nyaolelwanghomanehadinthometjhengya dikgokahanole ditaba tsebuuweng kapa ho ngolwa sephiring."Ha hosana hobitswangtsalekunutu;mantsweao hae sale boitshireletsokapamohlolo.Ha o hlokele hoyamosebetsing hore o be bothateng," horialo Emma. Jacques o a dumela, kaho re o ka tebellwasesengseoo sebuilengsephiringhaebahoka ba le

BOPHELO MOSEBETSING

kamano ya tshenyo ya lebitso pakeng

tsahao le mohiri."Tshenyoya lebitsoe kenyeletsataba ya horemohiriare a ke ke a tswellaho ikamahanyalewenaka lebakala boitshwarobahao, bo kgahlanongle seoba selebeletseng." Efela, tsenadi tla fellakae? O a tswella:"Nkile ka amehatabenge nngwemooba bangbabasebetsimmohoba nengba le ha emongmafelonga beke.Emongo ilea manehadipuotsekgahlanongleMajutatseomohiria ilenga tsebakatsona.Ba ile ba lauwa le ho nyaolwa."O eketsaka hore ho na le ditlolo tsamolaotseomohiria tlangwangkemolaohodi fadimehela,tsekangtlhekefetsoya motabo.Dinyewetsekangtsasemorabekapa lehae lemokgwaofewa puoya lehloyohadi a lokelaho iphapanywa.Efela,mohiri0 na le ditokelotsahoetsajwalo hobanedi ba hlahisahampe.Hodima ho lahlehelwa ke mosebetsi, okaba kotsingya hoqosetswatshenyo,jwalokaha hoetsahetsekaVickiMomberg. O ile a hlahela khamerenga buamantswea lehloyohomapolesaa bathobatshokamorahothubelwakoloiJohannesburgka 2016.O kaqosetswanyenyefatsoya seritile hoya tjhankaneng.Emmao re o lokelahosebetsamolemongwa khamphani.Sena sekenyeletsaWhatsAppgroupya lelapa,imeileya haokapahohlemooseoo sebuangle seoo seetsangseka hlahellangsetjhabeng.&

PELE0MANEHAKAPAOROMELA...

Jacqueso re ho na le tselatsetharotsaho thibelaho kena tsietsing.Ipotsetselatelangpeleo manehakapao romelalehae le eng:1. Leanola khamphanila metjha

ya dikgokahanole ITle reng?2. Molaowa Molactheoo rengka

puo tseitseng?Na seoke tla sebuakapahoseetsaketloloyamolaowa khamphanikapa leano,o hopola hore bolokolohiba puoha setokeloe senangmoedi?

3. Na senasetlaba le kgahlameloe mpehomohirikapa seritikapa boemoba e mong?