Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and...

20
ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 1 Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand. Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions 1 Theeravut Ninphet 2 Received: May 07, 2018 Accepted: May 25, 2018 Abstract Domestic violence issue has been a chronic problem in Thai society and its results lead to pain and suffering for the victim. The formation of the domestic violence behavior can be explained through various theories either sociological or psychological: Psychoanalytic theory, Social Learning theory, Sub-Culture of Violence theory, Family Symbolic Interaction theory, Family Development theory, Feminist Family theory, and Resource theory. These theories describe the causes of domestic violence at an individual level that happens by the aggressive instinct of a human; it is without reason and conscience. Also, it includes imitation of aggressive behaviors at the family level. This describes the causes of violence that result from the inherited behavior and culture of violence from parents. In addition, the family relations are diminished and occurrence of maybe there. sexual abuse It includes resource management by creating family authority and community. In the dimension of community, causes of domestic violence arise from community conditions and cultural community. It also has a macro dimension that is related to the family or as a consequence of domestic violence. According to theoretical perspectives, there are four levels of the way to prevent family violence in Thai society that consist of 1) personal violence prevention focuses on implantation of reasoning, promoting virtue and merit, imitating appropriate behaviors; 2) family violence prevention that emphasizes strong family relationships. It also promotes the transmission of good beliefs and values from generation to generation; 3) community violence prevention that focuses on the participation of people in the community. It also includes managing community environment that supports in preventing problems; and 4) national violence prevention that emphasizes the integration of operation from all sectors in order to drive the implementation simultaneously. All these approaches are expected to ensure the stability of the institution of family for sustainable development in the Thai society. Keywords: domestic violence, violence prevention 1 Academic Article. 2 Instructor (Level 2), Department of Instructor, Faculty of Social Science, Royal Police Cadet Academy. E-mail: [email protected]

Transcript of Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and...

Page 1: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 1

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions1

Theeravut Ninphet2

Received: May 07, 2018 Accepted: May 25, 2018

Abstract

Domestic violence issue has been a chronic problem in Thai society and its results lead to pain and

suffering for the victim. The formation of the domestic violence behavior can be explained through

various theories either sociological or psychological: Psychoanalytic theory, Social Learning

theory, Sub-Culture of Violence theory, Family Symbolic Interaction theory, Family Development

theory, Feminist Family theory, and Resource theory. These theories describe the causes of

domestic violence at an individual level that happens by the aggressive instinct of a human; it is

without reason and conscience. Also, it includes imitation of aggressive behaviors at the family

level. This describes the causes of violence that result from the inherited behavior and culture of

violence from parents. In addition, the family relations are diminished and occurrence of maybe

there. sexual abuse It includes resource management by creating family authority and community.

In the dimension of community, causes of domestic violence arise from community conditions and

cultural community. It also has a macro dimension that is related to the family or as a consequence

of domestic violence. According to theoretical perspectives, there are four levels of the way to

prevent family violence in Thai society that consist of 1) personal violence prevention focuses on

implantation of reasoning, promoting virtue and merit, imitating appropriate behaviors; 2) family

violence prevention that emphasizes strong family relationships. It also promotes the transmission

of good beliefs and values from generation to generation; 3) community violence prevention that

focuses on the participation of people in the community. It also includes managing community

environment that supports in preventing problems; and 4) national violence prevention that

emphasizes the integration of operation from all sectors in order to drive the implementation

simultaneously. All these approaches are expected to ensure the stability of the institution of family

for sustainable development in the Thai society.

Keywords: domestic violence, violence prevention

1 Academic Article. 2 Instructor (Level 2), Department of Instructor, Faculty of Social Science, Royal Police Cadet Academy.

E-mail: [email protected]

Page 2: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

2 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย1

ธรวฒ นลเพชร2 บทคดยอ ความรนแรงในครอบครวเปนปญหาเรอรงของสงคมไทยมาชานาน ผลของความรนแรงในครอบครวกอใหเกด ความเจบปวด ความทกขทรมานทงทางรางกายและจตใจแกผถกกระท าความรนแรง ทงน การอธบายการกอรปของพฤตกรรมความรนแรงในครอบครว อธบายไดโดยแนวคดทฤษฎทหลากหลายทงแนวคดทฤษฎทางสงคมวทยาและจตวทยา ไดแก ทฤษฎจตวเคราะห ทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรง ทฤษฎปฏพนธเชงสญลกษณของครอบครว ทฤษฎพฒนาการครอบครว ทฤษฎครอบครวสตรนยม และทฤษฎเกยวกบทรพยากร แนวคดทฤษฎเหลานอธบายสาเหตของความรนแรงในครอบครวทงในระดบบคคล ทมองวาความรนแรงในครอบครวเกดจากการทบคคลใชสญชาตญาณแหงความกาวราวรนแรงโดยไมสามารถใชเหตผล และมโนธรรมควบคมได รวมไปถงการเลยนแบบพฤตกรรมรนแรงในระดบครอบครว อธบายสาเหตของความรนแรงวาเกดจากการสบทอดพฤตกรรมและวฒนธรรมความรนแรงจากพอแม ความสมพนธในครอบครวทจดจางลง การกดขสตรจากความเชอทวาชายเปนใหญ และการจดสรรทรพยากรในเชงการสรางอ านาจในครอบครว ในระดบของชมชน อธบายสาเหตของความรนแรงวาเกดจากสภาพชมชน และวฒนธรรมชมชน ซงนอก เหนอจากน ยงมสาเหต ความรนแรงในสงคมระดบมหภาคทเกยวเนองหรอสงผลใหปญหาความรนแรงในครอบครวยงคงอยตอไป จากการอธบายสาเหตของความรนแรงในครอบครวผานมมมองแนวคดทฤษฎตาง ๆ ไดใหขอเสนอการปองกนปญหาความรนแรงในครอบครวของสงคมไทย โดยแบงเปน 4 ระดบ ไดแก 1) การปองกนความรนแรงในระดบบคคล เนนการปลกฝงการใชเหตผลและการสงเสรมจรยธรรม และการเลอกเลยนแบบพฤตกรรมทเหมาะสม 2) การปองกน ความรนแรงในระดบครอบครว เนนการเสรมสรางความสมพนธอนดภายในครอบครว รวมไปถงการสงเสรมใหเกดการสงผานความเชอและคานยมทดงามและถกตองจากรนสรน 3) การปองกนความรนแรงในระดบชมชน ทเนนการมสวนรวมของคนในชมชน รวมไปถงการจดสภาพชมชนใหเออตอการปองกนปญหา และ 4) การปองกน ความรนแรงในระดบชาต ทเนนการบรณาการการด าเนน งานจากทกภาคสวน เพอใหเกดการขบเคลอน การด าเนนงานไปพรอม ๆ กน ซงแนวทางทงหมดนคาดหวงใหเกดความมนคงของสถาบนครอบครวของสงคมไทยอยางยงยนตลอดไป

ค ำส ำคญ: ความรนแรงในครอบครว การปองกนความรนแรง

1 บทความวชาการ 2 อาจารย (สบ 2) กลมงานคณาจารย คณะสงคมศาสตร โรงเรยนนายรอยต ารวจ Email: [email protected]

Page 3: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 3

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

บทน ำ ปญหาความรนแรงในครอบครวยงคงเปนปญหาทคงอยในสงคมไทยอยางมไดเบาบางลง มหนาซ ายงม

แนวโนมทจะทวความรนแรงเพมมากข น โดยเฉพาะในปจจบนทสอออนไลนกลายเปนสอกระแสหลก จงกลายเปนกระจกสะทอนใหเหนภาพสถานการณความรนแรงทเกดข นไดอยางชดเจนและรวดเรว กลายเปนภาพซ าทยงไมเลอนหายไปจากสงคมไทย แมจะมความพยายามของรฐเพอทจะขจดปญหาดงกลาว ซงจะเหนไดจาก ในป พ.ศ. 2551 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตคมครองผถกกระทาความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 และในป พ.ศ. 2553 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดประกาศใหเปนปแหงการรณรงคยตความรนแรงตอสตร เดกและความรนแรงในครอบครว (หทยรตน มาปราณต, 2554: 163) การกาหนดมาตรการดงกลาวไดรบการคาดหวงวาจะสามารถบรรเทาปญหาความรนแรงในครอบครวได แตจากสถตเหตการณความรนแรงในครอบครวเรยงลาดบต งแตป พ.ศ. 2556 มจานวนความรนแรงเกดข น 1,295 ราย ปถดมาคอ พ.ศ. 2557 ความรนแรงลดลงเหลอ 911 ราย ป พ.ศ. 2558 กลบเพมข นเปน 1,209 ราย และในป พ.ศ. 2559 ลดลงเหลอ 846 ราย (กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2560) จากตวเลขดงกลาวแสดงใหเหนวาปญหา ความรนแรงในครอบครวอยในสถานการณททรงกบทรด สงผลกระทบตอการดารงชวตในดานสขภาพ เสรภาพ ชอเสยง และทรพยสน ของผถกกระทาและบคคลทเกยวของกบครอบครวน น (พชญาภา เจยมแท, 2555)

สภาพการณดงกลาวขางตนมเพยงสงผลตอบคคลในครอบครวท งตวผกระทาและผถกกระทาความรนแรง แตยงสงผลกระทบตอความมนคงของครอบครวซงเปนสถาบนสาคญในการขดเกลาและหลอเล ยงใหเกดทรพยากรมนษยซงจะเปนวตถดบทสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ดงน น ปญหาความรนแรงในครอบครวจงมใชเรองสวนบคคลอกตอไป แตเปนประเดนสาธารณะททกฝายตองใหความสนใจและรวมคนหาแนวทางปองกนแกไข หรออาศยความรวมมอจากทกภาคสวนทกระดบท งภาครฐ และองคกรเอกชน ไปจนถงภาคประชาสงคมเพอใหเกด การปองกนและแกไขปญหาแบบบรณาการ บทความน จงจะนาเสนอใหเขาใจเกยวกบปญหาความรนแรงในครอบครว โดยแบงการนาเสนอออกเปน 3 สวน สวนแรก เปนการอธบายความหมายและลกษณะของความรนแรงในครอบครวทเกดข นในสงคมไทย สวนทสอง เปนการวเคราะหสาเหตความรนแรงในครอบครวผานมมมองแนวคดทฤษฎจากศาสตรตาง ๆ เพอสรางความเขาใจเกยวกบการกอรปพฤตกรรมความรนแรงในครอบครว และสวนสดทาย เปนการเสนอแนวทางการปองกนปญหาความรนแรงในครอบครว ทไดมาจากการวเคราะหสาเหต ของความรนแรงผานมมมองแนวคดทฤษฎ ท งน จดมงหมายสาคญของการเขยนบทความน เพอเสนอมมมองทเปนประโยชนจากการเชอมโยงแนวคดทฤษฎจากศาสตรตาง ๆ สการปฏบตทเฉพาะเจาะจงสาหรบบรบทครอบครวไทย เพอปองกนไมใหเกดปญหาวนซ าไปมาและดาดงไปมากกวาทเปนอย ความหมายและลกษณะของความรนแรงในครอบครวทเกดขนในสงคมไทย

ในหวขอน จะกลาวถงความหมายของความรนแรงในครอบครว เพอเปรยบเทยบความหมายความรนแรงจากมมมองของศาสตรตาง ๆ และจะเชอมโยงไปถงลกษณะของความรนแรงในครอบครวทเกดข นในสงคมไทยเปนสาคญ

1. ความหมายของความรนแรงในครอบครว ความรนแรงในครอบครว หมายถง การกระทาใด ๆ โดยมงประสงคใหเกดอนตรายแกรางกาย จตใจ หรอ

สขภาพของบคคลในครอบครว หรอบงคบ หรอใชอานาจครอบงาผดครองธรรม ใหบคคลในครอบครวตองกระทาการ ไมกระทาการ หรอยอมรบการกระทาอยางหนงอยางใดโดยมชอบ แตไมรวมถงการกระทาโดยประมาท (วฒชย เปยแดง, 2553) ซงหากสอความหมายความรนแรงตามศาสตรตาง ๆ จะมความหมายทมความเฉพาะในศาสตรน น (พชญาภา เจยมแท, 2555: 7-8) ดงเชน

Page 4: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

4 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

1) ความรนแรงในครอบครวตามความหมายดานสงคมวทยาและจตวทยา หมายถง กระบวนการใช ความรนแรงเพอนาไปสความสาเรจของผกระทา ในการใหไดมาซงอานาจครอบงาและควบคมบคคลในครอบครว หรอใหไดมาซงการยอมรบจากบคคลในครอบครว อนเนองมาจากอารมณแปรปรวนของตน ซงพฤตกรรมดงกลาว หากไมไดรบการแทรกแซงและควบคมอยางเหมาะสม กจะเกดซ าและขยายความรนแรงข น

2) ความรนแรงในครอบครวตามความหมายดานกฎหมาย มความหมายทแคบกวาดานสงคมวทยาและจตวทยา และเนนไปทลกษณะและผลของการกระทาผด โดยพระราชบญญตคมครองผถกกระทาดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 ไดนยามความหมายของความรนแรงในครอบครววาหมายถง การกระทาใด ๆ โดยมงประสงคใหเกดอนตรายแกรางกาย จตใจ หรอสขภาพ หรอการกระทาโดยเจตนาในลกษณะทนาจะกอใหเกดอนตรายแกรางกาย จตใจ หรอสขภาพของบคคลในครอบครว หรอบงคบหรอใชอานาจครอบงาผดคลองธรรมใหบคคลในครอบครวตองกระทาการไมกระทาการ หรอยอมรบการกระทาอยางหนงอยางใดโดยมชอบ แตไมรวมถงการกระทาโดยประมาท (สานกเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2558)

โดยสรป ความรนแรงในครอบครว หมายถง การใชความรนแรงเพอนาไปสความสาเรจของผกระทา หรอใหไดมาซงอานาจควบคม กอใหเกดความเจบปวด ทกขทรมานท งทางรางกายและจตใจแกผถกกระทา ขอบเขตของความรนแรงในครอบครวจะกวางขวางแตกตางกนเพยงใดข นอยกบการใหความหมายตามศาสตร ตาง ๆ ความหมายทกลาวถงขางตน ช ใหเหนปลายเหตของความรนแรงทจบลงดวยความทกขทรมานแก ผถกกระทา ซงสาหรบสงคมไทยเปนทนาสนใจวารปแบบของความรนแรงทเกดข นในครอบครวมลกษณะเชนไร หรอมขอบเขตของความรนแรงกวางขวางเพยงใด 2. ลกษณะของความรนแรงในครอบครวทเกดขนในสงคมไทย

ลกษณะของความรนแรงในครอบครวของสงคมไทยทจะกลาวถงตอไปน เปนลกษณะของความรนแรง ทจาแนกตามลกษณะของผลทเกดตอผถกกระทา ไดแก 1) ความรนแรงทางรางกาย ทผถกกระทาไดรบอนตรายแกรางกายจากการกระทารนแรง 2) ความรนแรงทางจตใจ ทผถกกระทาเกดความทกขทางจตใจจากการกอ ความรนแรง อนไมไดเกดจากการทารายรางกาย 3) ความรนแรงทางเพศ เปนความรนแรงทผถกกระทาถกลวงละเมดหรอคกคามทางเพศ และ 4) ความรนแรงทกอใหเกดความสญเสย/การละเลยและทอดท ง เปนความรนแรงทมผลใหผถกกระทารสกถงการสญเสย ถกละเลย หรอทอดท งจากผกอความรนแรง (สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558)

จากการสารวจปญหาความรนแรงในครอบครวของไทยในป 2554 - 2559 ของกรมกจการสตรและสถาบนครอบครว (กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว, 2560) พบวา ความรนแรงทางรางกาย เปนเหตการณ ความรนแรงในครอบครวทพบมากทสดตลอด 6 ปทผานมา รองลงมาคอ ความรนแรงทางจตใจ อนเกดจากการถกดดา/ดถก การใชคาหยาบคาย ขตะคอก ประจาน หรอบงคบ สวนการละเลยและทอดท งเปนเหตการณ ความรนแรงในครอบครวทพบตามมา ซงพบจานวนเหตการณใกลเคยงกบความรนแรงทางเพศ ทมกพบในรปแบบของการขมขน ในขณะทผลการสารวจลกษณะของการกระทาความรนแรงในเดก ในชวงป 2554 - 2558 (สานกบรหารการสาธารณสข, 2559) พบวา ลกษณะของการกระทาความรนแรงในเดกทพบบอยทสดตลอด 5 ปน คอความรนแรงทางเพศ รองลงมา คอ ความรนแรงทางกาย สวนความรนแรงทางจตใจ และการถกละเลยทอดท งพบจานวนใกลเคยงกน ซงเหตการณความรนแรงทเกดข นจากผลการสารวจทกลาวมาน กลบไมพบวาอบตการณ ความรนแรงจะเบาบางลง แตกลบพบปญหาทยงคงมจานวนมากและมความซบซอน โดยเฉพาะปญหาทเกดกบสตรทเปนเพศทออนแอและเดกซงมความเปราะบาง หากยงตองเผชญกบความบอบช าท งทางดานรางกายและจตใจ จะเหนวา สภาพความเปนจรงดงกลาวดเหมอนจะสวนทางกบการรบมอกบปญหาทเกดข น จงเปนทนาศกษา

Page 5: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 5

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

วาเหตใดเหตการณความรนแรงในครอบครวเหลาน จงยงคงเปนปญหาทคงอยกบสงคมไทยมาโดยตลอด และจะตองดาเนนการอยางไรเพอใหปญหาเหลาน ลดนอยลง การวเคราะหเหตความรนแรงในครอบครวไทยผานมมมองแนวคดทฤษฎ

แนวคดทฤษฎความรนแรงในครอบครวทนาเสนอในบทความน กลาวถงสาระสาคญทใชอธบายสาเหต ของพฤตกรรมความรนแรงทเกดข นในครอบครวของสงคมไทย ตามศาสตรทางจตวทยา สงคมวทยาและเศรษฐศาสตร รวมถงแนวคดทฤษฎทเกดจากการผสมผสานศาสตรตาง ๆ เขาดวยกนเปนแนวคดทฤษฎครอบครว (Family Theory) โดยนาเสนอเรยงลาดบตามศาสตรตาง ๆ ดงน

1. ทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytic Theory) ทฤษฎจตวเคราะห เปนแนวคดทฤษฎทางจตวทยา ทอธบายมลเหตเบ องตนของการกระทาผดวาเกดจากจต

ใตสานก (Unconscious) โดยกลาววา เรองของจตใจเปนเรองของการตอสระหวางพลงของเหตผลกบพลง ของความไมมเหตผล โดยพฤตกรรมของมนษยสวนใหญเกดจากสญชาตญาณ ( Id) ไดแก สญชาตญาณทางเพศ และสญชาตญาณความกาวราว การแสดงออกของสญชาตญาณ เปนไปเพอแสวงหาความสขและความพงพอใจ และเมอไดรบความพงพอใจแลวกจะด นรนแสวงหาตอไปอก เวนแตจะไดรบการควบคมจากพลงแหงการใชเหตผล (Ego) เมอเปนเชนน Id กบ Ego จะเกดการขดแยงกนบอย ๆ ซงอาจแกปญหาไดโดยความคดในเชงมโนธรรม ซงเปนพฒนาการของจตใจทเรยกวา Superego เพอทจะดารงตนใหเปนไปตามขอกาหนดทางวฒนธรรม ดานความประพฤต (Freud, 1964) จากมมมองทฤษฎน การทสามกระทาตอภรรยา หรอการกระทาความรนแรงตอสมาชกในครอบครว เกดจากการใชสญชาตญาณทมอยในคนทกคน ไมวาจะเปนความตองการทางเพศ และสญชาตญาณความกาวราวรนแรง โดยท Ego หรอ Superego ไมสามารถควบคมสญชาตญาณน นไมใหแสดงออกมาได

หากอธบายเฉพาะบรบทสงคมไทย ความเชอทางศาสนาทใหความสาคญกบการใชสตในการควบคมตน ถอวา สญชาตญาณเปนการกระทาทขาดสตควบคม ทาใหไมกอปญญา คอ ไมสามารถนาเหตและผลมาใชใน การตดสนใจทจะกระทาตามหลกเหตและผลทควรปฏบตและหลกศลธรรมได ทฤษฎน จง ใชไดกบสงคมไทยในแงของการกระตนใหคนใชเหตผลในการตดสนใจ (Ego) และสงเสรมมโนธรรม คณธรรมจรยธรรมและคานยมอนด (Superego) ภายในจตใจเพอหลกเลยงปญหาความรนแรง อยางไรกตาม การกอความรนแรงในครอบครวทพบเจอในสงคมไทย อาจไมไดเกดจากการใชสญชาตญาณ ( Id) เพยงตวเดยวโดด ๆ โดยพบวา หลายเหตการณ ของความรนแรง เกดจากมปจจยอน ๆ มากระตนใหสญชาตญาณของมนษยกระโจนออกมาโดย Ego และ Superego ไมสามารถทดทานได เชน การใชเครองดมแอลกอฮอล การใชสารเสพตด หรออาการทางจตประสาท จะเหนไดจากผลการวจยเกยวกบผหญงทถกทารายจากครอบครวในสงคมไทย พบวา ปจจยททาใหเกดความรนแรงทเดนชดคอการทสามตดเหลาจนทาใหขาดสต ทาใหเกดความรนแรงในครอบคร ว (ณฐฐน คงทรพยสนสร, 2552) และผลการวจยเกยวกบพฤตกรรมความรนแรงตอครอบครวของผใชยาบา ซงพบวา ผปวยทใชยาบา มพฤตกรรมรนแรงตอครอบครวถงรอยละ 92.2 (สจตรา ฤทธมนตร และกฤตยา แสวงเจรญ, 2554) นอกจากน น ยงพบขาวความรนแรงในครอบครวทางสอตาง ๆ ทผกอความรนแรงจานวนหนงไมวาจะเปนการทารายรางกาย ไปจนถงการฆาตวหรอฆากนตาย มการใชเครองดมแอลกอฮอลหรอการใชสารเสพตดรวมดวย รวมไปถงอาจตรวจพบวามความผดปกตทางจต

2. ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Learning Theory) เปนแนวคดทฤษฎทางจตวทยาทนาเสนอความเชอทวา พฤตกรรมของมนษยเกดข นจากการเรยนรโดย

การสงเกตและเลยนแบบจากสงแวดลอม (Environment) เพราะมนษยจะมปฏสมพนธ (Interact) กบสงแวดลอม

Page 6: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

6 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ตลอดเวลา ซ ง Bandura ไดสรปวาพฤตกรรมของคนเรา สวนมากจะเปนการเรยนร โดยการสง เกต (Observational Learning) หรอจากการเลยนแบบจากตวแบบ (Modeling) ซงตองอาศยความสนใจ ความจา และศกยภาพในการแสดงพฤตกรรม (Bandura, 1986) จากแนวความคดทฤษฎดงกลาวน สรปไดวา พฤตกรรมความรนแรงในครอบครวท งผกระทาและผถกกระทาไดรบอทธพลจากสภาพแวดลอมภายในและภายนอก ของครอบครว สภาพแวดลอมภายใน หมายถง อตลกษณของบดา มารดาและการอบรมสงสอนหรอสงคมประกต (Socialization) สภาพแวดลอมภายนอก หมายถง ลกษณะเฉพาะของชมชน กลมเ พอน และสถาบนตาง ๆ ในสงคม ท งน การต งสมมตฐานเกยวกบความรนแรงในครอบครว ไดแก 1) พฤตกรรมเบยงเบน (Deviant) ไดรบอทธพลจากการอบรมเล ยงด 2) ความรนแรงในครอบครวมความสมพนธกบการอบรมเล ยงดของบดามารดา 3) ความรนแรงในครอบครวมความสมพนธกบสภาพแวดลอมของชมชน

จากแนวคดดงกลาวน การใชความรนแรง เกดจากการมประสบการณความรนแรงท งประสบการณตรงในฐานะผถกกระทารนแรง และประสบการณออมในฐานะผสงเกตการณความรนแรงต งแตวยเดก ซงอาจเนองมาจากการอบรมเล ยงด บรรยากาศในครอบครว และสภาพแวดลอมชมชนทมตวอยางความรนแรงใหเหนเปนประจา โดยเกดการจดจาตวแบบบทบาททใชความรนแรง และยอมรบการใชความรนแรงวาเปนเรองปกต หรอเรยนรในการใชความรนแรงเปนวธการทใชยตเหตการณความขดแยงได ดงน น ในชวตสมรสเมอเกดความขดแยงกน จงมกใชความรนแรงเปนวธการในการแกปญหาตามประสบการณทไดเรยนรมา โดยเฉพาะเมอรบรตนวามศกยภาพพอทจะกอเหตรนแรงตามตวแบบน นไดไมยาก หรออาจเปนการกอความรนแรงดวยความพล งเผลอหรอกระทาความรนแรงออกมาโดยไมรตว อนเนองมาจากการเลอกเลยนแบบพฤตกรรมรนแรงบอยคร งจนหลอหลอมเปนบคลกภาพแหงตน ดวยเหตน ครอบครวจงเปนสถาบนทสงผานประสบการณความรนแรงท งทางตรงและทางออมใหกบเดก ซงจะนาไปสบทบาทของผกระทาความรนแรงในครอบครวตอไป โดยเฉพาะสงคมไทยทยงคงเปนสงคม ทใหความสาคญกบการอยรวมกนแบบพงพา และคานยมผนอยเดนตามผใหญ ดงน น การเรยนรจากการเลยนแบบพฤตกรรมแวดลอมและการเลยนแบบจากรนสรนจงเกดไดไมยาก ความรนแรงในครอบครวของสงคมไทยจงยงคงมลกษณะเปนวฎจกรอยางหนง ซงสงผานจากคนรนหนงไปยงคนอกรนหนง 3. ทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรง (Subculture of Violence Theory)

ทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรง ใชฐานแนวคดทางจตวทยาและสงคมวฒนธรรม โดยขยายแนวคดมาจากทฤษฎการเรยนรทางสงคมซงเนนทความสมพนธระหวางบคคลกบบคคล สวนทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรงเนนทความสมพนธระหวางสงคมวฒนธรรมกบบคคล โดยวฒนธรรมยอยของความรนแรงมลกษณะเชนเดยวกบวฒนธรรมอน ทเปนการรวบรวมรปแบบพฤตกรรมตาง ๆ ของสมาชกเขาดวยกน จนกลายเปนบรรทดฐานและคานยมใหสมาชกในวฒนธรรมน นปฏบตตาม เมอมสมาชกใหมเกดข น พวกเขาจะสามารถเรยนรทจะแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ภายในบรบทของบรรทดฐานและคานยม เปนการสบทอดวฒนธรรมน นใหดารงอยอยางตอเนอง (Gelles & Straus, 1979: 556) ทฤษฎน มองวา ความรนแรงเกดจากการตอบสนองท ไดรบการเรยนร ในฐานะทบคคลเปนสมาชกของวฒนธรรมยอยของความรนแรง บคคลจะไดรบการขดเกลาทางสงคมภายใตคานยมและบรรทดฐานทสนบสนนหรอยอมรบความรนแรง การทบคคลมพฤตกรรมทกาว ราวหรอยอมรบ ความรนแรงเปนผลมาจากการเขาไปมสวนรวมและไดรบการเรยนรจากวฒนธรรมยอยของความรนแรงน นเองและอธบายการใชความรนแรงตอภรรยาวา ผทเปนสมาชกวฒนธรรมยอยของความรนแรง จะไดเรยนรการใช ความรนแรง ยอมรบ ซมซบคานยมและบรรทดฐานทสนบสนนใหใชความรนแรง โดยครอบครวเปนสถาบนพ นฐานททาหนาทถายทอดวฒนธรรมยอยของความรนแรงไปยงสมาชกในครอบครว และสมาชกในครอบครวจะเรยนรบรรทดฐานการยอมรบใหใชความรนแรง มคานยมวาการใชความรนแรงตอภรรยาเปนสงท ไมผดและเปนสง ทยอมรบได และเมอเกดความขดแยงข น มกจะใชความรนแรงในการแกปญหา

Page 7: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 7

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

ทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรง แสดงถงการสงผานแบบแผนพฤตกรรมความรนแรงเชนเดยวกน กบทฤษฎการเรยนรทางสงคม แตตางกนททฤษฎการเรยนรทางสงคมเปนการสงผานพฤตกรรมความรนแรงจากการทบคคลมปฏสมพนธกบบคคลจนเกดการเลยนแบบพฤตกรรมความรนแรง ในขณะททฤษฎวฒนธรรมยอย แสดงใหเหนถงการการสงผานแบบแผนพฤตกรรมความรนแรง จากการทบคคลเรยนรคานยม บรรทดฐาน หรอความเชอ ซงเปนแบบแผนวฒนธรรมของสงคมน น ๆ โดยเฉพาะการเรยนรจากกลมสงคมทใกลชดกบคนต งแตวยเดกซงสาหรบสงคมไทยแลว ครอบครวจดไดวาเปนระบบทางสงคมทปลกฝงวฒนธรรมใหเดกยาวนานและใกลชดกวาครอบครวทางตะวนตกทเดกมกแยกจากครอบครวเรวกวาและมความอสระทางความคดสงกวา ยงไปกวาน น การสงผานวฒนธรรมความรนแรงในสงคมไทยนาจะมความแนบแนนกวา เนองจาก รปแบบวฒนธรรมยงเปนลกษณะทคนในสงคมใหความสาคญกบกลมและการยอมรบจากสงคมรอบขาง จงงายทบคคลจะยอมรบและเลอกเรยนรวฒนธรรมของกลม จะเหนไดวา วฒนธรรมความรนแรงเกดจากสภาพแวดลอมภายนอกตวบคคล แตสภาพแวดลอมภายนอกนเองทสงผลตอสภาพภายในตวบคคล ทาใหบคคลเกดนสยเชงลบของผทกระทา ความรนแรง จนถงข นทอาจยอมรบวาความรนแรงเปนวธแกไขปญหาของครอบครว หรอเกดความรสกชอบธรรมในการใชความรนแรงตอคนในครอบครว และมพฤตกรรมการใชความรนแรงตอบคคลอนตอเนองตอไป

4. ทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณของครอบครว (Family Symbolic Interaction Theory) ทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณของครอบครว ขยายแนวคดมาจากแนวคดทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ

ซงเปนทฤษฎทางสงคมวทยา โดยแนวคดน ใหความสาคญกบมนษยแตละคน หรอสงทเกยวกบตวตน (Concept of Self) (พนสข เวชวฐาน, 2557: 4-9) สาระสาคญของทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณของครอบครว เนนกระบวนการสรางบทบาทภายในครอบครว การใหความหมายและการแสดงบทบาทของแตละบคคลในครอบครว และความสาคญของปฏสมพนธของบคคลผานกระบวนการสอสาร ซ งมอทธพลตอการเรยนรของเดกผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม หรอทเรยกวา สงคมประกต (Socialization) (Blumer, 1969) แนวคดทฤษฎน อธบายปรากฏการณความรนแรงในครอบครว ไววา การจะเกดความรนแรงในครอบครวข นหรอไม อยทวาผชาย มความรสกเกยวกบตนเองอยางไรเปนสาคญ ท งน ครอบครวทมปญหามกเกดจากการสรางสญลกษณความสาคญในครอบครวโดยใหผชายแสดงบทบาททเปนใหญเสมอ และการใหความสาคญกบตวตนของผชายทมากเกนไป ซงจะนาไปสปญหาความรนแรงในครอบครวได

ความเชอตามแนวคดน เหยอความรนแรงจงเปนสตรเพศทมกถกกระทาจากบรษทสรางตวตนของตนเองใหมบทบาทหรออานาจทเหนอกวา และอาจเกยวโยงไปถงเดก ๆ ซงเปนผเปราะบางในครอบครวทอาจถกกระทาความรนแรงท งทางตรงและทางออม ท งทางดานรางกายและจตใจ สอดคลองกบสภาพสงคมไทย ทยงคง มการปลกฝงคานยมบางอยางของสงคม ทถอวาสถานภาพของผชายอยเหนอผหญง ผชายจงพยายามแสดงอานาจเหนอเพศทออนแอกวาทางรางกาย จงทาใหเกดกรณสามทารายรางกายภรรยาอยบอยคร ง รวมไปถงคด การกระทารนแรงกบบตรสาวหรอหลานสาวทอยในครวเรอนเดยวกน ซงสอดคลองกบการจาแนกสถตความรนแรงตามลกษณะความรนแรงในครอบครวของสงคมไทยทนาเสนอในตอนตน ทยงคงพบวา การถกทารายรางกายภายในครอบครว ยงคงเปนเหตการณความรนแรงในครอบครวไทยทพบมากทสดและพบมากตอเนองมาโดยตลอด จงเปนเรองทสงคมตองต งคาถามเพอการดาเนนการตอไปวา ทาอยางไรจงจะปรบเปลยนมมมองของชายไทย ในการใหความหมายบทบาทของตนในครอบครวไดอยางเหมาะสมและเทยงธรรมตอฝายหญง และสรางกระบวนการสอสารภายในครอบครวเพอใหเดกเรยนรบทบาททเหมาะสมของการเปนสมาชกครอบครวตอไปได

5. ทฤษฎพฒนาการครอบครว (Family Development Theory) เปนแนวคดทฤษฎครอบครว ทเกดจากการประยกตศาสตรทางสงคมวทยา มาใชอธบายพฒนาการ

ของครอบครววาเปนกระบวนการเปลยนแปลงโครงสรางและแบบแผนประสบการณภายในครอบครว เรยกวา

Page 8: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

8 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วงจรชวตครอบครว (Family Life Cycle) โดยปจจยกระตนใหเกดการเปลยนแปลงวงจรชวตน เกดจากท งปจจยภายในครอบครว อนเกดจากความตองการหรอขอเรยกรองของสมาชกในครอบครวในดานตาง ๆ (Demands of family members) และปจจยภายนอกครอบครว เชน สภาพสงคมแวดลอมหรอความคาดหวงของสงคม เปนตน (Hill & Mattessich, 1979) วงจรชวตครอบครว แบงออกเปน 2 ข นตอนใหญ ๆ คอ 1) ข นตอนของครอบครวขยายเปนข นตอนทครอบครวใหกาเนดบตรจนเตบใหญ ไดแก ระยะเรมสมรสพฒนาครอบครว ระยะแรกต งครรภ ระยะเรมเปนบดามารดา ระยะบตรเขาโรงเรยน และระยะบตรเขาสวยรน และ 2) ข นตอนของครอบครวหดตวเปนข นตอนทบตรไดแยกออกจากครอบครวเดม ไดแก ระยะบตรแยกครอบครว ระยะบานวางเปลา และระยะปจฉมวยทสมรรถภาพทางกายของคสมรสเรมเสอมลง (พนสข เวชวฐาน, 2557: 10-15)

ความพงพอใจในชวตสมรสของบคคลจะเปลยนแปลงไปตามชวงชวตในลกษณะรปตวย (U-Shape) ตามวงจรชวตครอบครว กลาวคอ สามภรรยาจะมความพงพอใจในชวตครอบครวมากทสดเมอเรมตนชวตครอบครว จากน นความพงพอใจจะเรมลดลงอยางรวดเรวเมอมบตรคนแรก และลดลงอยางเรอย ๆ จนถงระยะบตรอยในวยเรยน และลดตาลงทสดเมออยในชวงวยรน หลงจากน นความพงพอใจในชวตครอบครวจะเรมมากข นจนถงระยะ ทบตรเรมมครอบครวและออกจากบานไป (Eshleman, 1994: 380) จากทฤษฎพฒนาการครอบครวน สามารถช ใหเหนถงการเปลยนแปลงความสมพนธทเกดข นภายในครอบครวในชวงระยะตาง ๆ ซงในระยะทความพงพอใจตอกนลดนอยลง ความเหนหาง การขาดความสนใจซงกนและกน การขาดสงยดเหนยวไวดวยกน อาจทาใหชวตครอบครวราบเรยบจนนาเบอหนาย หรอแมแตเกดความขดแยงจนนาไปสความรนแรงในครอบครวได

ตามแนวคดน การเกดความรนแรงในครอบครว ปมเหตแหงความรนแรงเกดจากการเปลยนแปลงวงจรชวตครอบครวทเรมตนจากความพงพอใจ ไปสความเหนหาง ความนาเบอหนาย และในทสดอาจนาไปสความขดแยงภายในครอบครว และเกดความรนแรงได ซงวงจรแบบน เหนไดบอยในสงคมไทย โดยเหยอความรนแรงอาจเปนไดท งสามหรอภรรยา และลกษณะความรนแรงอาจเปนไดท งความรนแรงทางรางกายและความรนแรงทางจตใจ เชน การทารายรางกายภรรยาทตจากไปมคนใหมจากความสมพนธทจดจาง การดถก เหยยดหยาม หรอพดใหเจบช าน าใจ หรอแมแตความรนแรงทางดานเพศ เชน สามอาจใชกาลงบงคบใหภรรยามเพศสมพนธ ในขณะทฝายภรรยาน น เนองจากความสมพนธทแปรเปลยนไป อาจเพราะกลววาสามไมรก หรอกลววาจะไปมความสมพนธกบคนอน หรอแมกลวถกทารายจากความสมพนธทไมแนบแนนเหมอนกอน จงตองจายอมถกบงคบ ใหมเพศสมพนธในลกษณะทไมชอบหรอในลกษณะทผดธรรมชาต ซงความรนแรงเชนน ถอเปนความทบซอนของความรนแรงท งทางกายและทางเพศ และตอเนองไปถงความบอบช าทางจตใจตามมา อยางไรกตาม สาเหตแหงความรนแรงลกษณะน ทยงคงอย นอกจากมลเหตความสมพนธทจดจางลงในครอบครวตามแนวคดทฤษฎแลว อาจควบคไปกบการมองความรนแรงเปนเรองปกตของครอบครว จะเหนไดจากผลการวจยเกยวกบการใหความหมายของความรนแรงในครอบครวของสมาชกในชมชนแหงหนง ทพบวา กลมตวอยางรอยละ 37.2 กลบมองวาการละเมดทางเพศตอคนในครอบครวไมถอวาเปนความรนแรงในครอบครว (วฒชย เปยแดง, 2553)

6. ทฤษฎครอบครวสตรนยม (Feminist Family Theory) แนวคดทฤษฎครอบครวสตรนยม เปนแนวคดทฤษฎครอบครวทเกดจากการประยกตใชศาสตรทางสงคม

วฒนธรรม เนนไปทความสมพนธระหวางมโนคตทางวฒนธรรมทยดหลกผชายเปนใหญและการมขอจากดของเพศหญง จากเหตผลน ทาใหผหญงตกอยในบทบาททเปนรอง ซงกลายเปนมรดกตกทอดทางวฒนธรรมและประเพณในครอบครว และมองวาความรนแรงตอผหญงน นเปนเรองธรรมดาในสงคมท เหนตองกนวาผชายเปนใหญ ความรนแรงจงเปนวธการในการรกษาการควบคมทางสงคมและการคงอานาจของชายทเหนอกวาหญง แนวคดน สอดคลองกบผลการวจยเกยวกบทศนคตของผหญงทจาทนอยกบปญหาความรนแรงในครอบครว ซงพบวา การเลอกทจะทนอยกบสามในครอบครวกเพอรกษาความเปนครอบครวตอไป รวมถงคานยมความเชอทถกสงสอน

Page 9: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 9

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

จากพอแมทวาภรรยาควรจะตองทน สวนพ นฐานทางครอบครวกเปนอกเหตผลหนงททาใหผหญงตองทนอยในภาวะจาทน แตทายสดแลวเหตผลลก ๆ ทอยในใจของผหญงนนคอเพราะรกนนเอง (ณฎฐน คงทรพยสนสร, 2552) ซงผลการวจยน เปนตวอยางหนงทแสดงถงความไมเสมอภาคระหวางหญงชาย และภาวะทสตรตองตกเปนฝายเสยเปรยบในครอบครว นอกจากน น Bograd (1988) ยงกลาวถงแนวคดเกยวกบครอบครวสตรนยมไววา การวเคราะหหรอการกระทาใด ๆ ทมจดยนวาความสมพนธระหวางชายหญงเปนความสมพนธทขดแยง ซงผหญงเปนฝายเสยเปรยบและมเปาหมายทจะเปลยนแปลงความสมพนธทไมเทาเทยมน น ความไมเสมอภาคระหวางหญงชายดงกลาวน ทาใหผหญงถกคกคามหรอกดขทางเพศจากเพศชาย นาไปสการเกดปญหาความรนแรงในครอบครวตามมา

สาหรบสงคมไทย วฒนธรรมทใหชายเปนใหญมความเดนชดต งแตยคอดต ปจจบนวฒนธรรมเชนน นดเหมอนจะเจอจางลง และมความพยายามทจะทาใหเกดความเสมอภาคระหวางหญงชาย โดยไมใชความพยายาม ทจะทาใหบทบาทหรอความดเดนของเพศชายลดลง แตเปนความพยายามทจะสงเสรมใหเกดความเขาใจทดระหวางชายและหญง ซงแมจะมความพยายามสรางความเสมอภาคดงกลาว ปมเหตแหงความรนแรงทเกดข นตามแนวคดน ยงคงมความรวมสมยอย พจารณาจากการวเคราะหสาเหตความรนแรงตามแนวคดทฤษฎน จะพบวาเปน การกระทารนแรงทสามกระทาตอภรรยา ซงเปนผลมาจากความไมเสมอภาคในชวตแตงงาน เพอคงความมอานาจเหนอผหญง หรอเปนการแสดงถงสถานภาพของเพศชายทอยเหนอเพศหญง ภาพขาวเกยวกบความรนแรง ในสงคมไทยทยงพบอยเสมอ คอ การทผชายแสดงอานาจผานการใชความรนแรงจากสาเหตตาง ๆ เชน ใชความรนแรงเพราะหงหวง เพอแสดงความครอบครองเสมอนสตรเปนสงของของตนทจะย อแยงไปไมได อนเกดจากความเชอทวาภรรยาเปนสมบตของสาม สถานการณดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของณฏฐน คงทรพยสนสร (2552) ซงเปนการวจยจากกรณศกษาหนง พบวา สามทารายรางกายภรรยารนแรง รวมไปถงกกขงไมใหออกจากบาน เนองมาจากกลววาภรรยาจะไปมผชายอนหรอคบช ซงกรณศกษาน เปนตวอยางของการทบซอนระหวางการแสดงอานาจกบการแสดงออกวารกโดยไมมองวาเปนความรนแรง อนเกดจากความคดและทศนคตทผดเพ ยนไป

7. ทฤษฎเกยวกบทรพยากร (Resource Theory) เปนแนวคดทฤษฎครอบครวทนาแนวคดทางเศรษฐศาสตรและสงคมวทยามาใชอธบายความสมพนธภายใน

ครอบครว โดยแนวคดน กลาวถงการแบงช นทางสงคมเปนผลของการทสงคมน น ๆ ใหความสาคญวาใคร เปนผครอบครองทรพยากรมากกวากน และสงน มความเกยวพนกบความสมพนธในครอบครว ในแงของอานาจและการใชทรพยากรในครอบครว โดยอานาจคอความสามารถทสมาชกคนหนงมอทธพลตอสมาชกคนอน ๆ ในครอบครว และการใชทรพยากรในครอบครว เปนการจดหาทรพยากรใหสมาชกในครอบครว เพอชวยใหไดเปาหมายของความตองการทต งไว เชน เพอความสาเรจในหนาทการงาน อานาจทางการเงน เพอนฝง สถานภาพทางเศรษฐกจ เปนตน สามภรรยา คอ ผทหาเล ยงครอบครว โดยจะตองมอานาจทสมดลกนในครอบครว ไมเอนเอยงไปขางใดขางหนง แตโดยทวไป สามมกจะมอานาจมากทสดในครอบครว เนองจากเปนผหาเล ยงครอบครว หรอเปนผนาทรพยากรมาใหครอบครว เปนผมอานาจในการตดสนใจในครวเรอน ในบางครอบครวทเกด ความรนแรงมาจากการใชอานาจของสาม-ภรรยาทตองพงพาทางเศรษฐกจจากสาม ทาใหไมสามารถปกปองตนเองจากการกระทาความรนแรง และตองยอมทนอยแมจะถกกระทา หรอเมอใดทสามมความรสกตาตอยกวาภรรยา ท งหนาทการงาน รายได ความรตาง ๆ เมอน น การใชความรนแรงในครอบครวอาจเกดข น เพอเปนการแสดงวาอยางนอยผชายกยงมอานาจมากทสดในครอบครว รวมไปถงคนทอยในสภาพภาพทางเศรษฐกจและสงคมตา ไมสามารถจดหาทรพยากรจากภายนอกใหสมาชกในครอบครวได อาจทาใหเกดความคบของใจ และอาจจะกอปญหาความรนแรงในครอบครวไดสงกวาครอบครวทมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมทดกวา เนองจาก มอานาจในการจดหาทรพยากรไดดกวา (Goode, 1971)

Page 10: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

10 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สาหรบสงคมไทย แนวคดน ยงใชอธบายสาเหตแหงความรนแรงไดเปนอยางดและไมตกยคสมย เนองจากสภาพเศรษฐกจเกยวพนกบสงคมและชวตของคนไทยอยางหลกเลยงไมได แมปจจบนอานาจในการจดหาทรพยากรทตกอยกบเพศชายจะไมเดนชดเทาในอดต แตยงคงมใหเหนอยไมนอย ทอานาจดงกลาวน สงผลใหเพศชายมอานาจในการตอรองใหผหญงตองพงพงและยอมตาม และยงคงพบเหนความรนแรงทเกดข นบอยในครอบครวทมความขดสนทางเศรษฐกจ เชน การศกษาวจยความรนแรงในครอบครวของชมชนแหงหนงของไทย ซงผลการวจยพบวา ครอบครวทมฐานะทางเศรษฐกจตา จะพบเหตของความรนแรงในครอบครวมากกวา เนองจากสภาพเศรษฐกจทยาแย จะสงผลตอสภาพจตใจและชวตความเปนอยของคนในครอบครว ทาใหเกดความเครยด ความวตกกงวล อารมณหงดหงด และหากคนในครอบครวเรงหารายไดจนไมมเวลาวางทากจกรรมกบคนในครอบครวดวยแลว มผลใหความสมพนธกบสมาชกในครอบครวไมแนนแฟนเทาทควร (ยงยทธ แสนประสทธ, 2554) นอกจากน น ยงมงานวจยทศกษาสาเหตทเกยวของกบการทะเลาะววาทในครอบครว ทผลการวจยแสดงใหเหนวา เหตของการทะเลาะววาทเกดจากความขดแยงในเรองเงนมากทสด (ดาวชมพ พฒนประภาพนธ และรณชย คงสกนธ, 2550) รวมถงผลการศกษาทนาเสนอใหเหนวา ผชายทไมมงานทา มอตราการทารายภรรยาสงกวาผชายทมงานทา (สานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558) หลกฐานเชงประจกษเหลาน ช ใหเหนวา ปญหาความตงเครยดทางเศรษฐกจ หรอการกอเกดหน สน เปนทมาของความเครยดและ ความกดดนในจตใจ และแสดงออกในรปแบบของการใชความรนแรงในครอบครวได และการทเพศชายไมสามารถแสดงบทบาทตามทสงคมคาดหวงใหมบทบาทเปนผนาหรอหวหนาครอบครวทตองเปนผจดหาทรพยากรเล ยงดครอบครว อาจทาใหการแสดงบทบาทผดเพ ยนไป หรอเปลยนทระบายความเครยดและความกดดนทางจตใจไปสการกระทารนแรงตอบคคลในครอบครว

จากการวเคราะหเหตของการเกดความรนแรงในครอบครวตามแนวคดทฤษฎจากศาสตรตาง ๆ พบวา ปมเหตความรนแรงในครอบครว เกดข นท งในระดบตวบคคล ครอบครว ชมชนหรอสงคมแวดลอม เรมจากศาสตรทางจตวทยา ไดแก ทฤษฎจตวเคราะห และทฤษฎการเรยนรทางสงคม โดยทฤษฎจตวเคราะหอธบายสาเหต ความรนแรงทเกดในระดบบคคล อนเนองมาจากโครงสรางทางจตท Ego ไมสามารถควบคมการใชสญชาตญาณความรนแรงได ซงแตกตางจากทฤษฎการเรยนรทางสงคมทอธบายความรนแรงในครอบครวท งในระดบบคคล ครอบครว และสงคมแวดลอม โดยเชอวา สงแวดลอมมผลตอการเกดพฤตกรรมรนแรงของบคคล เนองมาจากบคคลจดจาและเรยนรตวแบบความรนแรงจากท งครอบครว เพอน และกลมคนในสงคม รวมไปถงเรยนรจาก การสงผานประสบการณรนแรงในครอบครวจากรนสรน ศาสตรทางสงคมวทยา ไดแก ทฤษฎปฏสมพนธ เชงสญลกษณของครอบครว อธบายสาเหตความรนแรงในครอบครวในระดบครอบครว โดยใหความสาคญกบ การทบคคลสรางตวตนของตนใหมบทบาทหรออานาจเหนอกวาสมาชกคนอน ๆ ในครอบครว รวมไปถงกระบวนการขดเกลาและการสอสารภายในครอบครวทมผลตอการเรยนรเกยวกบความรนแรงของเดก จะเหนวาแนวคดน ใหความสาคญกบการเรยนรของเดกเชนเดยวกบทฤษฎการเรยนรทางสงคมซงเกยวพนกบตวบคคลและครอบครว สวนทฤษฎพฒนาการครอบครวซงเปนการประยกตใชศาสตรทางสงคม อธบายสาเหตความรนแรง ในระดบครอบครวทแตกตางจากทฤษฎทกลาวมา โดยเนนเฉพาะการเปลยนแปลงวงจรชวตครอบครว อนเนองมาจากความสมพนธระหวางสามภรรยา จากความพงพอใจซงกนและกน กลายเปนความเหนหาง สความขดแยงและเกดความรนแรงในทสด สวนทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรงทเปนการผสมผสานศาสตรทางจตวทยาและสงคมวฒนธรรม อธบายสาเหตความรนแรงในระดบครอบครวและสงคมแวดลอม ซงมความคลายกบทฤษฎการเรยนรทางสงคมทเนนการสงผานตนตอแหงความรนแรง แตตางกนท ทฤษฎการเรยนรทางสงคมเปนการสงผานทสบเนองจากความสมพนธระหวางบคคลกบบคคล สวนทฤษฎวฒนธรรมยอยของความรนแรง เปนการสงผานอนเนองมาจากความสมพนธระหวางบคคลกบสงคมวฒนธรรม โดยบคคลจะสบทอดคานยม และ

Page 11: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 11

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

บรรทดฐานจากสงคมวาความรนแรงเปนเรองปกต หรอเกดความรสกชอบธรรมในการใชความรนแรง สาหรบทฤษฎครอบครวสตรนยมใชศาสตรทางสงคมวฒนธรรม อธบายสาเหตความรนแรงในระดบครอบครวและสงคม โดยกลาวถงความรนแรงในเชงวฒนธรรมของสงคมทใหชายเปนใหญในครอบครว ซงทาใหผหญงยงคงถกกดขทางเพศหรอถกกระทาดวยความรนแรง และทายสด คอ ทฤษฎเกยวกบทรพยากรทเกดจากการผสมผสานศาสตรทางเศรษฐศาสตรและสงคม อธบายความรนแรงในระดบครอบครว ในเชงการใหอานาจแกผจดสรรทรพยากรใหครอบครวจนทาใหดเหมอนมอานาจทจะแสดงความรนแรงตอสมาชกในครอบครวได รวมไปถงปญหาทางเศรษฐกจมผลตอความเครยด ความกดดน ทาใหเกดการระบายความเครยดและความกดดนสการใชความรนแรง

จากการวเคราะหสาเหตและสงเคราะหเปรยบเทยบทฤษฎจากศาสตรตาง ๆ ช ใหเหนปมสาเหตแหง ความรนแรงท งในระดบบคคล ครอบครว และชมชนหรอสงคมแวดลอม ดงน น การกาหนดแนวทางปองกนปญหาความรนแรงในครอบครว จงตองครอบคลมในทกระดบดงกลาว อยางไรกตาม การว เคราะหสาเหตผานมมมองศาสตรตาง ๆ และในระดบตาง ๆ ทกลาวมาแลวน น อาจยงไมครอบคลมปญหาทเกดข นในสงคมไทย เนองจากความรนแรงในครอบครวยงเกดไดจากสาเหตอน ๆ ซงเปนสงคมในระดบมหภาค กลาวคอ สงคมทละเลยและขาดความตระหนกถงความรนแรงในครอบครว การบญญตทางกฎหมายและชองวางทางกฎหมายรวมไปถงกระบวนการยตธรรมทไมเอ ออานวยในการยตปญหาความรนแรง รวมไปถงการอปสรรคในการเขาถงกฎหมายของประชาชน และความรความเขาใจของประชาชนเกยวกบปญหาความรนแรงในครอบครว ดงน น การกาหนดแนวทางปองกนปญหาความรนแรงในครอบครวของสงคมไทย จาเปนตองอาศยนโยบายระดบชาตเพอใหการปองกนปญหาท งในระดบบคคล ครอบครว และชมชนหรอสงคมแวดลอมขบเคลอนไปไดอยางมประสทธภาพ ซงควรดาเนนการพรอม ๆ กนไปในทกระดบหรอขบเคลอนท งองคาพยพของสงคมไทย โดยการทางานและรวมพลงในลกษณะเครอขาย ท งน เพอลดภาพความรนแรงของครอบครวในสงคมไทยทเวยนฉายซ าแลวซ าเลาใหคอย ๆ หมดหรอลดนอยลงไป ขอเสนอในการปองกนปญหาความรนแรงในครอบครว

การลดหรอยตปญหาความรนแรงในครอบครว ควรเนนทการปองกนปญหาเปนสาคญ เพอมใหเกดความรนแรงข นภายในครอบครว หรอมใหครอบครวทเคยเกดความรนแรงแลว เกดความรนแรงซ าอก ซงเมอพจารณาจากสาเหตของความรนแรงทเกดข นในระดบบคคล ครอบครว และชมชนหรอสงคมแวดลอม รวมไปถงสาเหตในระดบประเทศ การปองกนจงควรดาเนนการในทกระดบโดยเชอมโยงกบเหตแหงความรนแรงตามแนวคดทฤษฎ ดงน

1. การปองกนความรนแรงในระดบบคคล ขอเสนอในการปองกนทสอดคลองกบการวเคราะหสาเหต ตามแนวคดทฤษฎซงเปนศาสตรทางจตวทยา โดยทฤษฎจตวเคราะห อธบายสาเหตความรนแรงวาเกดจากการทบคคลใชสญชาตญาณแสดงความกาวราว โดยท Ego หรอ Superego ไมสามารถควบคมได นอกจากน น ยงมปจจยอน เชน การดมเครองดมแอลกอฮอล การใชสารเสพตด ฯลฯ มากระตนใหสญชาตญาณกระโจน ออกมา โดยไมสามารถควบคมได การปองกนปญหาความรนแรง ควรดาเนนการดงน

1) สถาบนครอบครว ควรกลอมเกลาและปลกฝงใหเดกใชเหตผลในการตดสนใจ พจารณาแยกแยะถกผดดวยตนเอง หลกเลยงการลงโทษทนอกจากจะไมทาใหเดกเกดการเรยนรแลวยงสะสมความกาวรา วรนแรงใหกบเดกยงข นไปอก สวนสถาบนการศกษาควรพจารณาแนวทางในการจดกระบวนการเรยนร จากการสอนให แครเรองคณธรรมจรยธรรม แตควรปรบกระบวนการเรยนรใหเดกเกดทกษะในการใชเหตและผลในการตดสนใจ ฝกสต และฝกทกษะการใชเหตผลเชงจรยธรรม

Page 12: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

12 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2) เนองจากสญชาตญาณความกาวราวมกเกดไดงายเมอบคคลเสพสารเสพตด และสงมวเมา ดงน น ครอบครว สถาบนการศกษา และหนวยงานทเกยวของ ควรปลกฝงและรณรงคใหบคคลเรยนรพษภยของปจจย ทสงเสรมความรนแรงเหลาน เชน สรา ยาเสพตด การพนน การนอกใจคสมรส เปนตน

นอกจากน น ทฤษฎการเรยนรทางสงคม อธบายสาเหตความรนแรงในครอบครวทเกดจากการจดจา ตวแบบและเลยนแบบตนแบบแหงความรนแรง เปนการสงผานประสบการณความรนแรงจากรนสรน การปองกนปญหาความรนแรง ควรดาเนนการดงน

3) องคกรทเกยวของกบการพฒนาสงคมและมนษย ควรรวมมอกบสอสารมวลชนเพอเสนอสอทสงเสรมใหบคคลเกดการเรยนรจากตวแบบทเหมาะสม รณรงคเกยวกบความรกความอบอนในครอบครว เพอใหเกด การเลยนแบบพฤตกรรมแหงความรกความเอาใจใสระหวางกนในครอบครว หลกเลยงปญหาความรนแรง ในครอบครว

4) ผใหญในครอบครวและสถาบนการศกษาควรชวยกนปลกฝงใหเดก/วยรนใชการคดเชงเหตผลใน การวเคราะหถกผด เลอกเสพสอ และเลอกเลยนแบบในสงทเหมาะสม เรยนรทจะไมกระทาพฤตกรรมรนแรง ตามตวแบบทไมเหมาะสม มวธการจดการกบตนเองและผมพฤตกรรมรนแรงอยางเหมาะสม

5) สถาบนครอบครว ควรดแลเดกใหหลกเลยงการใกลชดกบบคคลทมพฤตกรรมรนแรงเพอยตวงจร แหงการกอความรนแรงท งในฐานะทเปนผกระทาและผถกกระทา

2. การปองกนความรนแรงในระดบครอบครว เสนอการปองกนทสอดคลองกบแนวคดจากหลากหลายศาสตร ท งทางจตวทยา สงคมวทยา สงคมวฒนธรรม และเศรษฐศาสตร ซงสวนใหญประยกตมาเปนทฤษฎครอบครว โดยทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณของครอบครว อธบายสาเหตความรนแรงทเกดจากการใหความหมายบทบาทของตนในครอบครวในเชงอานาจ ซงสวนใหญจะพบในเพศชายทสรางบทบาทความเปนใหญในครอบครว สอดคลองกบทฤษฎครอบครวสตรนยม ทยงคงแผขยายวฒนธรรมใหชายเปนใหญ โดยสตรมกเปนฝายเสยเปรยบและถกกดขทางเพศ การปองกนปญหาความรนแรง ควรดาเนนการดงน

1) องคกรหรอหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาสงคมและมนษย ควรอาศยประโยชนจากสอตาง ๆ โดยเฉพาะจากสอออนไลนในการเผยแพรและรณรงคใหผชายตระหนกถงการไมถออานาจและทารนแรงกบผหญงหรอผออนแอกวา ช ใหเหนวาการกระทาเชนน นเปนสงผด และสงเสรมใหบคคลมความเขาใจและตระหนกถงความเสมอภาคของหญงชาย โดยเฉพาะในแงของศกดศรความเปนมนษยทเทาเทยมกน

2) สถาบนครอบครว และสถาบนการศกษา ควรปลกฝงใหเดก ๆ เรยนรถงความเสมอภาคของชายหญง สงเสรมใหแตละเพศแสดงบทบาทของตนอยางเหมาะสม สงเสรมการแสดงบทบาททชวยเหลอและใหเกยรตซงกนและกน

นอกจากน น แนวคดทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณของครอบครว ยงเนนกระบวนการสอสารในครอบครวและการอบรมเล ยงดในวถแหงความรนแรงมผลตอการเรยนรของเดก ซงสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทใหความสาคญกบการอบรมเล ยงด เชนเดยวกนกบทฤษฎวฒนธรรมยอยแหงความรนแรง ทช ใหเหนวาครอบครวเปนสถาบนพ นฐานททาหนาทถายทอดวฒนธรรมยอยของความรนแรงไปยงสมาชกในครอบครว การปองกนปญหาความรนแรง ควรดาเนนการดงน

3) สมาชกในครอบครว โดยเฉพาะพอแม ควรเปนแบบอยางของการเคารพซงกนและกน ไมกอพฤตกรรมรนแรงเพอหลกเลยงการเลยนแบบความรนแรงจากรนสรน

4) หนวยงานทเกยวของกบการพฒนาสงคมและมนษย ควรใชสอและกจกรรมรณรงคใหเหนภาพลกษณแหงครอบครวไรความรนแรงอยางตอเนองและสมาเสมอ การสงผานความเชอทวาความรนแรงไมใชเรองปกตของ

Page 13: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 13

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

ครอบครวผานสอตาง ๆ และการเขาถงครอบครวสมเสยงไดอยางครอบคลม จะชวยใหครอบครวมวธการอบรมเล ยงดทเหมาะสมและเปนแบบอยางแหงครอบครวไรความรนแรงได

สวนทฤษฎพฒนาการครอบครว ช ใหเหนเหตแหงความรนแรงทเกดจากวงจรชวตดานความสมพนธภายในครอบครวทเปลยนแปลงไป ในขณะททฤษฎเกยวกบทรพยากร กลาวถงการใหอานาจแกผจดสรรทรพยากร นาไปสการใชอานาจในทางรนแรง รวมไปถงปญหาความตงเครยดทางเศรษฐกจภายในครอบครวทสงผลตอความเครยด ความกดดน และนาไปสการกอความรนแรง การปองกนปญหาควรดาเนนการดงน

5) หนวยงานดานการสงเสรมสขภาพจต และดานการพฒนาสงคมและมนษย ควรทางานรวมกบครอบครวและชมชนในการรเรมกจกรรมหรอใชชองทางตาง ๆ ทจะชวยปรบเปลยนวงจรชวตของครอบครวใหหางจากพฤตกรรมความรนแรง โดยการปลกฝงความรกและความเขาใจกนภายในครอบครว ใหคานงถงความตองการซงกนและกน ไมร อฟนหรอตอกย าปญหาในอดต ไมละเมดความเปนอสระและความเปนสวนตวของอกฝาย ฝกทกษะการสอสารอยางมเหตมผล ทกษะการเผชญและแกไขปญหารวมกนอยางมสต และเปนกาลงใจซงกน และกน ทาความเขาใจรวมกนวาความรนแรงมใชแนวทางในการแกปญหาครอบครว

6) หนวยงานดานการพฒนาสงคมและเศรษฐกจควรทางานรวมกบครอบครวและชมชน ในการสงเสรมความรความเขาใจใหแกสามภรรยารวมกนจดหาและจดการทรพยากรภายในครอบครว โดยไมมองวาผหาเล ยงครอบครวเปนผมอานาจภายในครอบครว และการวางแผนในการสงเสรมเศรษฐกจภายในครอบครว จะชวยคลายปมความขดแยงภายในครอบครวทเกยวเนองกบสภาพเศรษฐกจในครอบครวได

7) หนวยงานดานสาธารณสขเขามามบทบาทรวมกนกบครอบครวและชมชน เนนการทางานเชงรก ในการสงเสรมปองกนความรนแรงอนเกดจากภาวะกดดนและคบของใจ สงเสรมใหบคคลเรยนรการระบายความเครยดและความกดดนภายในจตใจ วธการควบคมอารมณ รวมไปถงการสงเสรมใหบคคลหาคนทไวใจได เพอพดคยปรกษาหารอใหรสกผอนคลาย ระบายความคบของใจ

3. การปองกนความรนแรงในระดบชมชน เสนอการปองกนความรนแรงทสอดคลองกบแนวคดจากศาสตรทางจตวทยา และสงคมวฒนธรรม โดยทฤษฎการเรยนรทางสงคมกลาวถงเหตแหงความรนแรงทเกดจากการม ตวแบบความรนแรงใหสงเกตเหนไดภายในสภาพแวดลอมของชมชน ทฤษฎวฒนธรรมยอยความรนแรง ทมองวาปญหาความรนแรงในครอบครวเกดจากการสงผานคานยม และบรรทดฐานแหงความรนแรงจากกลมสงคม ของชมชนน น และทฤษฎครอบครวสตรนยม ทปลกฝงวฒนธรรมใหชายเปนใหญแก คนในสงคมหรอชมชน การปองกนปญหาความรนแรง ควรดาเนนการดงน

1) สรางสภาพแวดลอมในชมชนใหไรตวแบบความรนแรง เนนใหชมชนมความปลอดภยและสราง ความไววางใจใหแกคนในชมชน มการจาแนกกลมเปาหมายในชมชนใหชดเจนเพอรวมเปนเครอขายปองกนปญหาความรนแรงในชมชน เชน กลมผนาชมชน กลมภาคเครอขาย กลมเปาหมายทตองการพฒนา และกลมประชาชน ทรวมกนดแลไมใหเกดสถานการณความรนแรงข นในชมชน ท งน ผลการวจยของพชรนทร นนทจนทร และคณะ (2554) ช ใหเหนวา เครอขายอยางไมเปนทางการในชมชน สามารถปฏบตงานในชมชนไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหปญหาความรนแรงในครอบครวเกดข นนอยลง

2) สรางครอบครวแกนนา แสดงบทบาทในการถายทอดประสบการณและเทคนควธตาง ๆ ใน การสอสารหรอสรางความสมพนธอนดในครอบครวใหกบคนในชมชนไดเรยนร หรอจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางคนในชมชน สรางสอหรอกระบวนการสอสารในชมชนทมประสทธภาพ เพอสรางตวแบบครอบครวไรความรนแรงใหคนในชมชนไดเรยนร ท งน ผลการวจยของ ยงยทธ แสนประสทธ (2554) ช ใหเหนวา การสรางแกนนาครอบครวโดยใชชมชนเปนฐานในการพฒนา ชวยปองกนปญหาความรนแรงในครอบครวได

Page 14: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

14 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3) ใชกจกรรมของชมชน ในการรณรงคใหความรความเขาใจเกยวกบปญหาความรนแรงในครอบครว เพอใหครอบครวมขอมลในการตดสนใจและมแนวคดทจะปองกนและยตความรนแรง รวมถงการมกจกรรมเสรมสรางพลงอานาจและความเขมแขงของครอบครว กจกรรมสงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย และรณรงคยตการกดขขมเหงทางเพศ โดยทกกจกรรมเกดจากการรวมวางแผนและรวมดาเนนการจากคนในชมชน เพอขจดวฒนธรรมความรนแรง และใหคนในชมชนตระหนกถงความเสมอภาคระหวางชายหญง

4. การปองกนความรนแรงในระดบชาต เปนการเสนอการปองกนความรนแรงโดยใชนโยบายและ การขบเคลอนในระดบประเทศ เพออดชองโหวการดาเนนงานทเปนปญหาของสงคมไทยทผานมา รวมไปถง เพอสงเสรมและสนบสนนการดาเนนการในทกระดบทกลาวมา โดยมขอเสนอในการดาเนนการดงน

1) ควรมนโยบายในการบรณาการการทางานของหนวยงานตาง ๆ รวมกน ท งหนวยงานในกระบวนการยตธรรม หนวยงานดานการแพทยและสาธารณสข หนวยงานดานการปกครอง และหนวยงานดานการสงเคราะหและสวสดการสงคม โดยควรมหนวยงานหลกระดบชาตทาหนาทกาหนดกรอบนโยบายทจาเปน และผลกดนกลไกไปสการปฏบต สงเสรมใหมการประสานงานกนอยางเปนระบบและมประสทธภาพ

2) รฐควรสงเสรมและสนบสนนเครอขายองคกรระดบชมชนในการดาเนนการเฝาระวง ชวยเหลอ คมครอง ฟนฟสภาพรางกายและจตใจผตกเปนเหยอความรนแรงในครอบครว รณรงคผานสอเพอปรบเปลยน เจตคตของคนในสงคมใหเขาใจเกยวกบความรนแรงในครอบครว หรอมตเกยวกบหญงชายใหถกตอง รวมถงสรางความตระหนกถงปญหาและผลกระทบทเกดข น มมาตรการควบคมสอทสงเสรมความรนแรงในทกรปแบบ ไมใหสอกลายเปนเครองมอในการสงเสรมความรนแรง และสงเสรมหรอสนบสนนสอสรางสรรคท เสรมสรางความสมพนธอนดภายในครอบครว

3) ควรมการทบทวนกฎหมาย/กฎระเบยบทเกยวของ สนบสนนการบงคบใชกฎหมายทมงแกไขและเยยวยาปญหาความรนแรงอยางจรงจง รวมถงเผยแพรใหประชาชนมความรความเขาใจในกฎหมายทเกยวของกบความรนแรงในครอบครว

4) รฐควรสนบสนนงบประมาณใหกบองคกรหรอหนวยงานตาง ๆ ท งภาครฐและเอกชน ในการดาเนนกจกรรมเกยวกบการปองกนแกไขปญหาความรนแรงในครอบครว สรป ความรนแรงในครอบครวเปนการกระทาทกอใหเกดความทกขทรมานท งทางรางกายและจตใจแกผถกกระทา ลกษณะของความรนแรง ไดแก ความรนแรงทางรางกาย ความรนแรงทางจตใจ ความรนแรงทางเพศ และความรนแรงทกอใหเกดความสญเสย/การละเลยและทอดท ง สาเหตของความรนแรงในครอบครว ของสงคมไทย สามารถอธบายไดโดยใชมมมองแนวคดทฤษฎทางจตวทยา สงคมวทยา สงคมวฒนธรรม และทฤษฎครอบครวซงมจดเนนในการอธบายสาเหตแหงความรนแรงทแตกตางกน ทาใหเหนมลเหตแหงความรนแรง ทครอบคลมหลายมต ดงน น การกาหนดแนวทางการปองกนจงควรคานงถงสาเหตแหงความรนแรงในทกมตเชนกน โดยอธบายไดตามแผนภาพดงน

Page 15: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 15

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

แผนภำพท 1 แสดงการวเคราะหสาเหตความรนแรงในครอบครวไทยและขอเสนอในการปองกนปญหา จากแผนภาพจะเหนไดวาการวเคราะหสาเหตผานมมมองแนวคดทฤษฎจะแบงเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบบคคล ระดบครอบครว และระดบชมชน/สงคมแวดลอม น าไปสขอเสนอในการปองกนทง 3 ระดบ เชนกน ความรนแรงในระดบบคคล อธบายไดโดยทฤษฎจตวเคราะหและทฤษฎการเรยนรทางสงคมทมองวา ความรนแรงของบคคลเกดจากการใชสญชาตญาณแหงความกาวราวรนแรง และการเลยนแบบพฤตกรรมรนแรงจากการมปฏสมพนธระหวางบคคล แนวทางในการปองกน จงตองมการปลกฝงการใชเหตผลและการสงเสรมจรยธรรม งดสงกระตนทจะท าใหสญชาตญาณรนแรงกระโจนออกมา และการเลอกตวแบบทเหมาะสม สวนความรนแรงในระดบครอบครว อธบายไดโดยใชทฤษฎทหลากหลาย ไดแก ทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทเชอวาการอบรมเลยงดและการเลยนแบบพฤตกรรมพอแมมผลตอการเกดพฤตกรรมรนแรงของเดก ทฤษฎวฒนธรรมยอยความรนแรง มองวาวฒนธรรมความรนแรงสามารถสงผานจากรนสรนได ทฤษฎปฏสมพนธเชงลกษณของครอบครว เนนสงคมประกตผานกระบวนการสอสารและการแสดงบทบาทในครอบครวทมผลตอพฤตกรรมรนแรงของเดก ทฤษฎพฒนาการครอบครว เชอวา ความสมพนธทจดจางลงมผลตอการใชความรนแรงตอกน และทฤษฎครอบครวสตรนยม เชอวาชายเปนใหญในครอบครวจะท าการกดขทางเพศโดยใชความรนแรงได และทฤษฎเกยวกบทรพยากร ทมองวาปญหาความรนแรงเกดจากปญหาการจดสรรทรพยากรในเชงการสรางอ านาจในครอบครว จากสาเหต ตาง ๆ ดงกลาว การปองกนท าไดโดยการอบรมเลยงดและพอแมแสดงแบบอยางทดในครอบครว เพอการสงผานคานยม ความเชอทเหมาะสม ขจดวฒนธรรมแหงความรนแรงในครอบครว การสงเสรมความสมพนธในครอบครวเพอรกษาวงจรชวตทดของครอบครว การสงเสรมความเสมอภาคของชายหญงภายในครอบครว รวมไปถง การวางแผนเศรษฐกจของครอบครว และทายสด ความรนแรงในระดบชมชนหรอสงคมแวดลอม อธบายโดย ใชทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทฤษฎวฒนธรรมยอยความรนแรง และทฤษฎครอบครวสตรนยม ทเชอวา ความรนแรงในครอบครวเกดจาก สภาพแวดลอมทเตมไปดวยประสบการณรนแรง กลมวฒนธรรมยอยความรนแรงในสงคม และความไมเสมอภาคทางเพศโดยเฉพาะวฒนธรรมของสงคมทใหชายเปนใหญ การปองกนท าไดโดย การสงเสรมสภาพแวดลอมทไรความรนแรง สรางตวแบบทดในชมชน ขจดวฒนธรรมความรนแรงในชมชน และสรางความตระหนกถงความเสมอภาคชายหญง ขอเสนอในการป องกนความรนแรงทง 3 ระดบน

Page 16: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

16 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

หากด าเนนการอยางแยกสวน อาจไมสามารถปองกนปญหาไดอยางมประสทธภาพ ดงนน เพอใหการด าเนนการเพอปองกนความรนแรงขบเคลอนไปทงองคาพยพ ผเขยนจงเสนอการปองกนในระดบชาตทเนนใหการปองกน ทง 3 ระดบเกดการบรณาการและขบเคลอนไปพรอม ๆ กนทวทงประเทศ โดยบรณาการการด าเนนการจาก ทกภาคสวนทเกยวของทงภาครฐและเอกชนอยางจรงจงและตอเนอง เพอสงเสรมใหเกดความมนคงของสถาบนครอบครวในสงคมไทยอยางยงยนตลอดไป เอกสารอางอง กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2560). รายงานการศกษาสถานการณความรนแรงใน

ครอบครว. สบคนจาก http://www.google.com. กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2560). ความรนแรง

ในครอบครว ความจรงกบสงทสวนทาง. สบคนจาก https://www. pptvhd36.com/ news/. จกรแกว นามเมอง. (2554). วฒนธรรมไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ณฎฐน คงทรพยสนสร. (2552). การศกษาภาวะจ าทนของผหญงทถกท ารายจากครอบครวในสงคมไทย:

กรณศกษาผหญงทเขารบบรการมลนธเพอนหญง. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลย ธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, ภาควชาสงคมสงเคราะหศาสตร.

ดาวชมพ พฒนประภาพนธ และรณชย คงสกนธ. (2550). การส ารวจปญหา สาเหต และผลกระทบทางดานจตใจจากความรนแรงในครอบครวของชมชนในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย. 52(4). สบคนจาก http://www.kmutt.ac.th/jif/public_html/article_detail.php? ArticleID=47322

พชรนทร นนทจนทร, โสภณ แสงออน, นพวรรณ เปยซอ, ดรณ ชณหวต, และรณชย คงสกนธ. (2554). การเสรมสรางความเขมแขงของชมชนเพอปองกนความรนแรงในครอบครว. รามาธบดพยาบาลสาร. 17(3). สบคนจาก https://www.kmutt.ac.mth/jif/public_html/article_detail.php?ArticleID= 98114

พชญาภา เจยมแท. (2555). ความหมายและมาตรการทางกฎหมายตอการกระท าดวยความรนแรงในครอบครว: ศกษาเปรยบเทยบกบกฎหมายตางประเทศ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะนตศาสตร, สาขาวชานตศาสตร.

พนสข เวชวฐาน. (2557). ทฤษฎครอบครวเบองตน. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. ยงยทธ แสนประสทธ. (2554). รปแบบการปองกนปญหาความรนแรงในครอบครว โดยกระบวนการมสวนรวม

ของครอบครวและชมชน: กรณศกษาชมชนแหงหนงในจงหวดปทมธาน. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร, สาขาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

Page 17: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 17

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

วฒชย เปยแดง. (2553). บทบาทของชมชนในการปองกนและแกไขปญหาความรนแรงในครอบครว: ศกษาเฉพาะกรณชมชนน ารองของกรงเทพมหานคร 4 ชมชน. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, สาขาการบรหารงานยตธรรม.

วษณ พงศพนธอนสร. (2556). วกฤตการณแกปญหาความรนแรงในครอบครวดวยพระราชบญญตคมครองผกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550. (ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, สาขาอาชญาวทยาและงานยตธรรม.

สจตรา ฤทธมนตร; และกฤตยา แสวงเจรญ. (2554). พฤตกรรมความรนแรงในครอบครวของผใชยาบา. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 34(3), 48-56.

สรางค โควตระกล.(2552). จตวทยาการศกษา. (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เสรน ปณณะหตานนท. (2558). การกระท าผดในสงคม: สงคมวทยาอาชญากรรมและพฤตกรรมเบยงเบน.

(พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2558). คมอการปฏบตงานของเครอขาย

เพอการเฝาระวงและเตอนภยความเสยงตอความรนแรงในครอบครว. กรงเทพฯ: กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2558). การใชความรนแรงในครอบครว: กฎหมายชวยได. กรงเทพฯ: ส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

ส านกบรหารการสาธารณสข ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2559). ความรนแรงในครอบครวความจรง กบสงทสวนทาง. สบคนจาก https://www.ppt vhd36.com/news/.

หทยรตน มาประณต. (2548). ความรนแรงในครอบครว: ภยผหญงทสงคมตองรบร. กรงเทพฯ: สมชายการพมพ Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory.

Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. Blumer, H. (1969). Symbolic interactionism: Perspective and method. F glewood Cliffs, NJ:

Prentice-Hall. Bograd, M. (1988). Feminist Perspective on Wife Abuse. California: SAGE. Eshleman J. R. (1994). The Family: an Introduction. (7th ed.). Boston: Allyn & Bacon,

Incorporated. Freud, S. (1964). Group Psychology and The Analysis of The Ego Sigmund Freud. New York:

Bantam Books. Gelles, R. J., & Murray A. S. (1979). “Determinants of violence in the family: Toward a theoretical

integration” pp. 549-581 in Wesley R. Burr, Reuben Hill, F. Ivan Nye, and Ira L. Reiss (Eds.), Contemporary Theories About the Family (Vol. 1). New York: The Free Press.

Page 18: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

18 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Goode, W. (1971). Force and Violence in the Family. Journal of Marriage and the Family 33: 624–636.

Hill, R., & Mattessich, P. (1979). Family development theory and life span development. In P. Baltes & O. Brim (Eds.), Life span development and behavior (Vol. 2, pp. 161–204). New York: Academic Press.

Translated Thai References (สวนทแปลรำยกำรอำงองภำษำไทย) Caotrakul, S. (2009). Educational Psychology. (8th ed.). Bangkok: Chulalongkorn University

Printing House. Department of Women’s Affairs and Family Development, Ministry of Social Development and

Human Sucurity. (2017). Domestic Violence, Domestic Violence: The truth and pathway. Retrieved from https://www.pptvhd36.com/news/

Health Administration Division Office of Permanent Secretary Ministry of Public Health. (2016). Domestic Violence: The truth and pathway. Retrieved from https://www.ppt vhd36.com/news/.

Jiamtae, P. (2012). Definitions and Legal Measures of Domestic Violence: A comparative study (Master’s Thesis). Thammasat University, Faculty of Law, Field of Criminal Law.

Kongsubsinsiri, N. (2009). The State of Tolerance of Woman Who are ill Treated by Husband in Thai Society: A Case Study of Friend of Women Foundation. (Master’s Thesis). Thammasat University, Department of Social Work, Faculty of Social Administration.

Marpraneet, H. (2018). Domestic Violence: Women’s disaster that society must recognize. Bangkok: Somchay Press.

Ministry of Social Development and Human Security. (2017). The Report of Domestic Violence Situation. Retrieved from http://www.google.com.

Nammeung, J. (2018). Thai Culture. Bangkok: Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Nintachan, P., Sangon, S., Piaseu, N., Junhavat, D., & Kongsakon, R. (2001). Strengthening

Community for Preventing Domestic Violence. Ramathibodi Nursing Journal, 17(3). Retrieved from https://www.kmutt.ac.mth/jif/public_html/article_detail.php?ArticleID =98114

Office of Permanent Secretary Ministry of Social Development and Human Security. (2015). Network Operation Manual for Surveillance and Risk Warning of Domestic Violence. Bangkok: Ministry of Social Development and Human Security.

Page 19: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

ISSN 1686-1442 Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and Corrective Actions | 19

Warasan Phuettikammasat, Vol. 24 No.2, July 2018. Copyright: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, Thailand.

Patanaprapapan, D. & Kongsakon, R. (2007). Community Survey of Problems and Psychological Consequences of Domestic Violence in Bangkok Community. The Psychiatric Association of Thailand. 52(4). Retrieved from http://www.kmutt.ac.th/jif/public_html/article_detail.php? ArticleID=47322

Piadaeng, W. (2010). The community role in Prevention and correction domestic violence Problems: A case study of for pilot communities in Bangkok. (Master’s Thesis). Thammasat University, Faculty of Social Administration, Field of Criminal Justice Administration.

Pongpan-anoosorn, W. (2013). Critical Problem Resolution of Family Violence Throughout The Protection of The Victim of Family Violence Act B.E. 2550. (Master’s Thesis). Mahidol University, Faculty of Social sciences and Humanities, Field of Criminology and Criminal Justice.

Punnahitanon, S. (2015). Misconduct in Society: Sociology of Crime and Deviant Behavior. (3rd ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Printing House.

Ritmoontree, S. & Sawanchareon, K. (2011). Violence Behavior toward Family of Methamphetamine Users. Journal of Nursing Science & Health. 34(3), 48-56.

Sanprasit, Y. (2011). Domestic Violence Prevention Model with Participatory Action of Families and Community: A Case Study of a Community in Pathumthani Province. (Doctoral Dissertation). Srinakharinwirot University, Behavioral Science Research Institute, Field of Applied Behavioral Science Research.

The Secretariat of The House of Representatives. (2011). Domestic Violence: The law help. Bangkok: Bureau of Parliamentary Studies, The Secretariat of The House of Representatives.

Wetwithan, P. (2014). An Introduction to Family Theories. Bangkok: Parbpim.

Page 20: Domestic Violence in Thai Society: Causes, Preventive and ...bsris.swu.ac.th/journal/240261/1.theerawuth1-20.pdf · 2 | ความรุนแรงในครอบครัว:

20 | ความรนแรงในครอบครว: การวเคราะหสาเหตและการปองกนปญหาในสงคมไทย ISSN 1686-1442

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ