Do ANGELIs - Doria
of 12
/12
Embed Size (px)
Transcript of Do ANGELIs - Doria
Do
ET Amplisiim* facultati* Theologic<t ' adplausain Regiae
Ad Auram-)universttate, P R £ s I D E,
ENEVALDO sVENONIO* Q. G. AI. s. s. TheoL Do(5t. & P. P. nec non
h. t. Acad. RECTORE Magnifico^ Rcg. AJum. Ephoro adcuratissuno»
R 8sP0ND8NTF sVENONE IAC. FAGEUM
Publica» disquisitioni subiiaenda Ad Diem 2s. April. Anno g. 1662. tn Audit. Maxi-
mo» horis antemeridianis.
Generojoy Nobilisimi* , Hummflrtb Dc&ijUmsc \'s Dominis-Juvenibus, 'D N. sIMONI
Juniori? Domino de @dbt)/@s0si£olm & fixdoscc. Domino benignissimo.
DN. HENR1CO Cattb^enscbc/ Hereditario &
Fautori cernstimo. Viris
in. inclyta Civitate Aboenli mercatori eximio. Do- Heiirico ,'.w> /
aratione redituum m solertissimo. Da. lohanni IBa.ssc-T/ in praedi-
‘ 'Civitate mercatori inclyta. JJn. lacobo isadjjcer/ibidemNc-
gotiatori laudato. Domwby sautoribw (uspiciendrt >
honorandi*-, colenda* irigrati animt Tesseram Hxc disputatio ossertur ates dicatur submisip
officiale amice a
sven. Fagelino, Respond.
disputatio synoptica
ANGELIs- P R AE s I D E,
E N E V A LD O s V £N. Q. G. AI. s. s. Th. D. & Pros. P. nec non h, t. Inspect. Al. Regiorum,
Respond, sVHNONE ] AC. FAGELINO, VVcxti smokndo, Examinandi Aho&> in/ludit. Ma.x. ad diem 2/. Jprtl. A.g. i66z>
CTHE s. I. Um Deus O. Max. in gubernatione homi- num, utatur ministcrio <iAngelorum> ceu servorum»
in auxilium bonis, malis vero in supplicium; haud in- commode loco de providentia subijcitur doctrina dc <lAngelii : quos vere exislere, ratio experientia & esse- ctibus h ivsgyvsihens probabiliter discit; E revelatione vero scripturae s. evidenter persvasum habet, utpotede eorundem, «.Nominibus, /?. officijs y. Apparitionibus»
Bonorum constantia* & e. Aorosatria malorum. Ut merito abominandi suerint saductei negantes re-» surrectionem & Angelos» imo quosvis spiritus creatos, Act. 23; 8. Quos aequiparant hodie praeter Anabapti- stas docentes non esie peculiares creaturas, quaevocantur Angeli, Epicurei multi & athei plane, qui ita se gerunt ac loquuntur, ac si neq; vita neq; mors aeterna restaret; quorum propterea damnatio justa cst, Rom. 3: 8.
II. Et quamvis in historia creationis, Gen. i.descri- pta, nulla siat mentio Angelorum; hos tamen tanquam Dei ministros, a Mose introductos, Gen. 3:24. una cum alijs rebus, intra illud, ex nihilo creatos esle* minime dubitandum est. consi Gen. 2: i. 2.3. Psal. 104: 4. Heb. 1: 7. Coi. 1:16,
E
41
42 III. Nomen ,ex origine vocis rs ayyeX*
Jta?, quod significat mittere vel ad praedium vel ser* vitium* non Natura sed Ossici/ esso consiat, ut observa- frunt B. patres, Ambrosi in c. i. Heb. & Augustum, in 3?si 104. alijquo.
IV. 6stwvn»v essie vocem hanc e diversis signifi» catiombus liquet; tribuitur enim «. <lAngelo intreatoy Fi« lio Dei» qui dicitur Angzlw, ce, . Quia etiam ante incar- nationem suam, roistus cst ad aonuDciandum volunta- tem patris : nunquam enim non mediatorio munere persunctus est, Pii 110:4. Heb. 5:6,0.9. /9.Qui a eundem m plenitudine temporis mittendum sore spiritus s. pau- latim voluit inculcare, Gen, 16: 7. 10. 13 c. m: 17. c. 22: ir. c. 31: 11.c. 32; 24. Cons Oleae \2: 3. Gen. 48: 15 16 Exod. 3: 2:. c. 14: 19. c. 23: 20. c. 33: 2. Num. 20;. 16. Jud 5: 12 c. 13: 3. ig. Esa. 9: 6. Ubi juxta LXX. interpp A?yeX@# rijs /tsydXss siaXsc appellatur, c. 63: 9» Angelus faciei Domini. Mal. 3; i» Angelus testamenti. Xoyop irtrdq- xa nomen Angeli tribuitur Apoc. 7: 2. c. g: 3, scqq. c. Ito: 1. c. 18; 1. c. jo: r, &c.
V. In quibus locis per Angelum Filium Dei inteb sigi probant Nomen Deo vivo sc vero proprium /e» hovah, si. Attributa soli Deo competentia y. Cultus rebgiosae adorationis, e1
. Opera mere divina. Quocir- ca esi P.egula Basiiij Lib. 2. contra Eunom, £hiotk6Cunj{ vel nomen Jehovah, veldivina opera , £•? di-. *vinm cultuo, Angelo in scvipturd tribuitur » ibi intellegenda-: Vei Ftliuo... Qua si vero non possic eontra Arianos de- sendi divinitas Fili) Dei, nisi contra scripturam apparitio
Xsa» in V. T. lub assumpsa quadam temporasisor- m&i impugnetur, & peculiare perturbatis conscientijs
43 eripiatur sosatium ? quod ipsum qua tcstificationc con- sicientia: moliantur tlelmfladienses. ipsi viderint.
VI. a. spiritibus creatis, cum bonis, Gen. 19; i. siqq c. z\: 7. &c. tum malis , 1. Cor. 6; 3. Apoc. 7:5.1. c. 9: 14.15. 3. Ministris Ecclesiae in communi, Eta. 33: 7, Mal 2:7. Apoc. 1:2.3. qui angeli dicuntur» quia lega- tione sunguntur pro Chriflo, 2. Cor. 20. 4. Johju ni Bjptistas singosariter, Mal. 3; i. Mattb, 11:10.
VII. s^Angeh(unt subsiantiti completa a Des ereaU, ut eum celebrarent ejtusy voluntatem exjequerentur, Ps. loy. 20. 21. Ps. 104.: 4. sbr. i: 14. leb. 41: 24. 2. Pet.2:11. tsc,
VIII. et. Essiciens Angelorum est solus Deus trin- unus Gen. 2; 11. Igitur perfecti suot coeli & terra &
omnis EXERCITUs eorum, complcvitq; Deus die y. opus silum: Angeli autem sunt exercitus Deum ad- orantes, Neh. 9; 6. Gen. -2g:2i. Luc, z; rj. consi 2. Rcg.6: I7.Ps. 103; 21. &Ps 148:2. Non ergo Angeli inseriores a superioribus creati lunt, ut quidam delirarunt haere- tici, Valentiniani sc. & nonnulli alij apud Jren. L. 1. c.u sc Epiph. T, 11. L. 1. haeresi 23. Non meliores e Papi. stts lunt, qui angelos longe ante sextiduum Mosaicutn creatos esle contendunt.
IX. Quanquam Angeli conceptu quiddisativo, ut vocant,tum communi tum proprio gaudeant, adeoq;cx genere sc disserentia compoti sini, non tamen e Mate- ria sc Forma conslant, neq; pro formis haberi poliunt» quia nullum corpus naturasua informant, ted cum cor- poribus uniuntur nonnunquam, sit id solum vagasa* nteZs : quin siquidem spiritus sunt finiti, recte dicum lur coropositi ex actu sc eslentia: ex natura & pertona-
44 (itate; ex subjecto & accidente ; ex actu & potentia; sod lus enim Deus quippe actus purilsimus» expers omui» couipositionis est.
X. /9. Finis Angelorum resp. Dei est ejusdem ce- lebratio; resip lui cit Dei fruitio; rclp. hominum est Ministerium ipsis praestandum > Job. j#-- 7« Psi. 103:21. Psi. 104: 4. £br. 1.14. Creati ergo siunt Angeli, ut principa- tum suum servarent, non ut ilium derelinquerent sc peccarent, Jud. v s. ideoq; damnantur quod desece- rint. 2. Pet. 2: 4 Non autem abtoluto quodam decreto ad malum erant a Deo ordinati; quod contra Calvi* nianos notandum..
XI. Attributa Angelorum, & quidem interna eaq; immediata sunt a. Imnortalitas. sed dependens & natu- ralis; cum sidus Deus habeat d9arcta tav absiolutam, t. Tim. 6. 16. Mutabilitas ergo ista,de qua mentio sit Job. 4: 18. c. 15:15. Intelbgenda est comparate,nem- pe resipectu Dei absiolute, omnia potentis, @ Vita, ad quam pertinent intellectus $ voluntas. Cognosicunt An- geli quodvis peculiariter & distincte. per diversios conce- ptus, apprehendendo»componendo.di videndo, disseren- do, & unum ex alio concludendo: quamvis enim intel- lectus eorum humano sit perfectior, finitus tamen est. Voluntatis non soliam actus, voluiot , appetito, sied &
proprietas, nempe Ubertas, Angelicae naturae inest; de quibus ommbus prolixe magis quam utilaer disipu- tant scholastici. Mediata sunt scientia 2. sam. 14; 20. Et potentia, Psial, 103; 20. z. Reg ip: 35 Plura tamen siunt quae non poliunt neq; sictum, quam quae sciant sut possin:: quae proinde mere contingentia siunt, in/
I /
dubitato scire non posTunt : nec cogitationes homi- num, nisi a seipsis suggestas, vel divinitus revelatas; c signis tamen externis multa probabiliter colligunt, quippe Latinis intelligentiae dicuntur, Graecis touuo- vts ; Deum vero cognoscunt non soliim naturaliter sed etiam supernaturalitcr, ut patet Mattb. 8: z$. Eph.j; |o. t, Pet, l: 12. Cognolcunt seipsos, unus alterum, objecta immaterialia & materialia, univerialia & sin- gularia ; siquidem haec omnia anima humana cogno- scit: sed in altera vita erimus quoque, quoad cogni- tionem i<rdyys\ot, 1. Cor. tj: 10, solus autem ileus
manet 1* sam, 16: 7. 1, Parah 29. 9, Pss 7; 10. Jer. 11: 20.
XII, Potentia Angelis quamvis maxima sit, creare tamen aliquid ex nihilo non postunt, nec statum re- rum immutare ex seipsis: requirunt enim talia opera virtutem infinitam ; nec quae volunt semper exlequi valent: Unde nec miracula patrare virtute propria posTunt ;qu?ppe solius Dei id operis est, Ps. 72; ig.
XIII. Externa Attributa sunt, JEvum , solus Deus enim est aeternus; a tempore autem distingvi- tur duratio creaturarum natura sua indesectibilium, &
a Philosophis aevuernitas appellari solet. /3. Ubietas,
juxta qu.im Angeli proprie non simi in loco per cir- cumscriptionem, quia non sunt corpora, neque ubique, quod solius Dei est; sed in cerro spatio, per designatio- nem seu definitive ; ita tamen ut plures in uno srs simul esso queant, ut prebat B. Gerhaydtsi exemplo le- gionis in uno homine, Luc. 8-‘ jo; dicuntur enim cir- cumire, Job. i: 7. c. 2: 2. 1. Pct. 5: 8, hoc est uno spa- do relicto aliud occupare.
46XIV, Dividuntur Angeli ratione ordinis, in sil< periores & inseriores. Luc* n: Mar. 9: Rom. 1:38. Eph. n zi.Col.i: l6.i.Thesi4; I6,r, Pct* 3: «.Rcspectu qualitatis & status, in Bonos & Matos* Conditi quidem omnes sunt boni»justi & sancti ; ita tamen, ut illa arbitrijsui libertate abuti, &se ad malum inclinare potuerint» Joh* 8: 44.
XV» Boni Angeli Jam dicuntur spiritus qui bo- nitatem, ad quam initio suerunt creati, non modo re- tinuerunt; scd &in bono ita sunt confirmati» ut in aeternum ampliiis non excidant : Erimus enim illis si- milcs in altera vita»ubi semper manebimus cum Do- mino, Matth. 2.2:30. 1. Thcs, 4*v, penult. quinimo vident faciem Dei semper, Matth. 18: 10. Idcoque s. Pau- lus Judice B. Chsmnitio , electos, vocat Angelos» s« Tim. 5: 21.
XVI. Horum vario» scriptura nuncupat ordines,’ s specicbus, quibus apparuerant, appellationes adeptos,
Chert*bin vocantur, apparentes forma aliqua, vel siumana vel alia : Cheruh enim significat imaginem alatam, sive hominis, sive bovis , leonis, aquilae, Exod. 25; 18. 19. 20. 2. Par. 3: 10. 11. 12, 13. Ezcch. 1: 10. c. 10: 14. Matth. uls; v. 5. Apoc. 14: 6. /?. seraphin vocantur, cum manisestantur in specie ignis» lumi- nis & radiorum, Esa. 6: 2. Psi 1O4: 4. Alisis uriel, Dan. 7; io. cons. Matth. 28: 3. Luc 2: 9 Cons. B. Luth in 3. cop. Gencs. y. Throni, Dominationes, potestates, virtutes» principatus, Archangeli & Angeli, sunt No- mina inde sumpta, quia siint exercitus Dei pollentes virtute & authoritate magna ad exscquenda mandata lllvioa, *CoI. 1: 16: Ps. 103; 20. Hinc nomina illa heroi.
47 6a, Michael, Gabriel» Raphael &c. Nec omnes ho- mines simt angelicarum visionum capaces, sed qui id donum a Deo O. Max. sanquam specialc privilegium acceperunt» 2. Reg. 6:17. Dan. 10; 8,
XVII. Natura bonorum Angelorum in hiscc ossi.:
cij partibus, praelucente sace verbi divini, consistit; sla.’ re in veritate, Joh, g: 44. videre faciem patris, Martin 18: 10. Gaudere & gratulari sibi de intuitu Mystcrio- rum divin. 1. Pet. 1: iz. Eph. 3- 10. hinc lingvae Angelo- rum, i.Cor. 13; t. Adorare & celebrare Deum ejusq, jus-sa capcsTere, Eia. £: 3. Heb. 1: 6. Adstare &Mi. nistrarc Deo, Dan. 7:10, Excubare pro salute sideli- um, Psi 91: n. Heb. 1. v, ult. Animas piorum depor- tare in sinum Abrahae, Luc. 16: 22. Et tandem judici Christo adsistere in extremo judicio, Matth.' 13: 49.50. &c. Jdeoq.i sortiti sunt excellentissima nomina, qued' vocitantur Angeli sancti, Matth. 25: 31. Mar. 8: v. ult. Luc. 9: 26. Angeli coelorum. Matth. 24:36. Gal. i:g. An- geii Lucis, Z- Cor. 11.14. Angeli Dei, Matth. 22:30,An* geli Domini, Matth. i: 20. Angeli virtutis, 2. Thcsi 1; 7,
XVIIL Mali Angeli sive Diaboli, suntspiritus a Deo in eadem, qua caeteri integritate» justitia & sanctita- se creati ; sed ab opisice suo libere aversi & ipsius ho* Aes facti; atq; ob hoc, in aeternam damnationem, unde nulla est redemptio, praecipitati. Consi Job.4:18. Job. g: 44: 2. Pet. 2: 4. Judas v. 6.
XIX. Unde magna secuta ac incredibilis ipsorura naturae depravatio est, ut non possint non semperhor- ribiliter delinquere & peccare; Antea habebant partem sortis sanctorum in luce, Coi. 1: 12, nunc vero ne vi* deam faciem patris in perpetuas tenebras demersi sunt,
48 ut loquitur s. Petrus, cons. Apoc. 12 : 5». summa: dm- bolus & traducit,imo ab initio peccat, i.Joh. 3: 8. Unde appellantur spiritus mali, Act. ip: n. 13. spi- ritus immundi,Lue. n: 24. spiritus erroris & vertigi* nis, u Tim. 4; 1. spiritus infirmitatis, Lue, 13: 11. satan» Diabolus, serpens antiquus,Draco, Angelus satanae, A- poc. 12: 9. 2. Cor. 12:7.
XX. Primum peccatum malorum spirituum Fuit abusus liberi arbitrij & superbia, cujus appetitum pri- mis parentibus Torpens obsestus instillavit, nempe dmt storias ac divinitatis assequendae libidinem, Gen. 3: Job. 41:25. studia malorum angelorum sunt operi- bus bonorum adversaria.
xxr. Qui censent etiam MalosAngelos per Christum essereformatos, ita ut multi post ejus adventum resipue- rint, & Deoreconciliati suerint, Photinianizant: Hi enim sectarij mutuati sunt hunc errorem ab Origent* qui Dia- bolos purgandos 5c luci restituendos esle asfirmare coepit: quod dogma per ejusdem discipulos postealate propaga- tum suit: de quo dugustintti libro contra Priscillianijlas Origtnislai e. 5. Tom.VI.pag. mihi i4o.Lit. A.B.itadisfierit: Quantum poslsum ego, commoneo, ut de Diaboli angelorumq;ejus ne, & inpristiniim rtatum reparatione sapere nihil audeas: non quia Diabolo &
Dsmonibos invidemus, & eo tnodo quasi vicem malevolenti* illisrependimus; «um illi non ob aliud, nisi invidenti» stimuli* agitati, nodra itinera, quibus in Deum tendimus, perturbare conentur; sed quia ultima; sententiae summi & ve- racistioii judicisex nodra prssumptione nihil addere debemus, Hsc ille.cons* ileb. z: N=s> en ‘ m ipsi latissacere pro peccatis suis poliunt, neq; Christi ea lam satisfactio ad illos pertinet, qui non angelos sed semen Abrahs alTumpsit, Neq; aliud Xv r(jOi/ inveniri poted. Proinde manent vinculis sternis sub ca- ligine inserorum reservati, Jtid.v.6. Et licet nunc quoq; suas persentiseant poe- nas, tamen longe atrociora in extremo die supplicia subibunt, Mat. g: 29.C.25: 41 2-Pct.2:4.Fabula proinde ed, qus de citharsdo nuncio salutis diabolorum circumsertur. Quod etiam Christusante partionem suam itidem fuerit diabolo- rum Dominus, & non solum podea,agnoverunt ipsimet Matth,g;29. Quod contra Eujedinum & socmianos observandum. Tantum de Angelis. l.N.I,
Ad Exi mium Juvenem,Respondentem, Dn. sVENONEM FAGELINUM*
amicum & consangvineum (siletum; B Qndidit angelicas verbi virtute catervas,
ominumjujsit adesse Deus, seu punire malos sseuvuli desenderesine!os, .
Ad Dommi imperium turba pirata sui e(ij Atds Agno Potior maciato ab origine mundi
servit, humanis osstciosa bonis. Caelicolis etiammm Bcctejia tuta mm/siris,
Nudatos enses in sua colla fugit, videt multorum Uta malorum,
Atsy inter{pinas, ut rosa verna , viget. Necsiecus ac circassohdosumJurgit Numen,
tt contra impolitum palma repugnat onus !
sic quodp prejja malis celsas Je tollit in auras, st sitsub maena pondere viva magis ;
sisiuam quamvis hominum truculenta potentia Vexat Opprimii variis membra pusilia modis:
Angelicis adjuta tamen desensaqsbellis, Contra loostes repetit pulchra trophsa suos.
Hac ttbi materies conducat, mi Fageline, sospitet at£ tuum nuntius almus /teri
L. Msjj, P R JE s E s.
Politissimo $ ingeniosissimo, DN, Fage LctNO>Respondenn, amico meo dilecto;
NObilis illa Dei) cjuam primo condidit ortu, Ecce creatura est Angelus isq; bonus I
Ut Deus esl bonus & sapiens, sine crimine catius; sic has virtutes spiiiiibusijjdedit*
tucise» asi, qui se Bominoprnserre volebat, Detrusus coelo ed cum legione sui.
stantes In bonitate sua dabilivit in aevum, Ut nunquam cedant de datione sui.
Res incorpores ed levibusqj simiUima ventU Angelus haud oculis conspicienda tuis.
O homo ne pecces, cudos tuus Angelus addat! Tnstis, & accusat te Angelus ecce malus ?
Mens tua te mordet male sana urgetq; sateri Et Rhadamanti indar Tisiphonesq; quatit;
Quolibet ergd loco, tibi diseas Angelum adede; Angulo ut in cuncta lic verearis eum»
HocoBosltcho ctvrorxt&ictst gratul Uri volui>
KIUCUs JUsTANDER, P. P, Abo* & h, t.Reg. Alum»inspector,
MEntem cum polias unda de stumine /aero ;
Qua te laude seram I dtc mihi quapotero !
lanaem[ludium s vigilem num pergere poslam /
Non me posse seto-, dextima quippe probas* solvis $5? a nosiris oculis pagellae remotam
Materiam, surgat nomen ! ad aslra volet !
Terrena $ linquas, habeas ctelesiia celsa, Angelicus catus Ti comes ipse canet.
Ifrael £roos Tlidsjctt»
EN lymphis sophia: madefactus mi FAGELINE! Pergere non cedas, sed per Themidosq; canales,
Jfraelis crebro nectar bibis irriguumq;; Quod spedmen mondrat, tua, quod sert JngeniosutHj Docta Minerva, sacris ex sontibus ecce docendo spiritus Angelici quid sine, quidpnevmata sancta !
Ausibus hss grator! sacra dudia sedulus urge,
Quctserit auxilio sumrai Regnator Olympi!
OlausVallinus
ET Amplisiim* facultati* Theologic<t ' adplausain Regiae
Ad Auram-)universttate, P R £ s I D E,
ENEVALDO sVENONIO* Q. G. AI. s. s. TheoL Do(5t. & P. P. nec non
h. t. Acad. RECTORE Magnifico^ Rcg. AJum. Ephoro adcuratissuno»
R 8sP0ND8NTF sVENONE IAC. FAGEUM
Publica» disquisitioni subiiaenda Ad Diem 2s. April. Anno g. 1662. tn Audit. Maxi-
mo» horis antemeridianis.
Generojoy Nobilisimi* , Hummflrtb Dc&ijUmsc \'s Dominis-Juvenibus, 'D N. sIMONI
Juniori? Domino de @dbt)/@s0si£olm & fixdoscc. Domino benignissimo.
DN. HENR1CO Cattb^enscbc/ Hereditario &
Fautori cernstimo. Viris
in. inclyta Civitate Aboenli mercatori eximio. Do- Heiirico ,'.w> /
aratione redituum m solertissimo. Da. lohanni IBa.ssc-T/ in praedi-
‘ 'Civitate mercatori inclyta. JJn. lacobo isadjjcer/ibidemNc-
gotiatori laudato. Domwby sautoribw (uspiciendrt >
honorandi*-, colenda* irigrati animt Tesseram Hxc disputatio ossertur ates dicatur submisip
officiale amice a
sven. Fagelino, Respond.
disputatio synoptica
ANGELIs- P R AE s I D E,
E N E V A LD O s V £N. Q. G. AI. s. s. Th. D. & Pros. P. nec non h, t. Inspect. Al. Regiorum,
Respond, sVHNONE ] AC. FAGELINO, VVcxti smokndo, Examinandi Aho&> in/ludit. Ma.x. ad diem 2/. Jprtl. A.g. i66z>
CTHE s. I. Um Deus O. Max. in gubernatione homi- num, utatur ministcrio <iAngelorum> ceu servorum»
in auxilium bonis, malis vero in supplicium; haud in- commode loco de providentia subijcitur doctrina dc <lAngelii : quos vere exislere, ratio experientia & esse- ctibus h ivsgyvsihens probabiliter discit; E revelatione vero scripturae s. evidenter persvasum habet, utpotede eorundem, «.Nominibus, /?. officijs y. Apparitionibus»
Bonorum constantia* & e. Aorosatria malorum. Ut merito abominandi suerint saductei negantes re-» surrectionem & Angelos» imo quosvis spiritus creatos, Act. 23; 8. Quos aequiparant hodie praeter Anabapti- stas docentes non esie peculiares creaturas, quaevocantur Angeli, Epicurei multi & athei plane, qui ita se gerunt ac loquuntur, ac si neq; vita neq; mors aeterna restaret; quorum propterea damnatio justa cst, Rom. 3: 8.
II. Et quamvis in historia creationis, Gen. i.descri- pta, nulla siat mentio Angelorum; hos tamen tanquam Dei ministros, a Mose introductos, Gen. 3:24. una cum alijs rebus, intra illud, ex nihilo creatos esle* minime dubitandum est. consi Gen. 2: i. 2.3. Psal. 104: 4. Heb. 1: 7. Coi. 1:16,
E
41
42 III. Nomen ,ex origine vocis rs ayyeX*
Jta?, quod significat mittere vel ad praedium vel ser* vitium* non Natura sed Ossici/ esso consiat, ut observa- frunt B. patres, Ambrosi in c. i. Heb. & Augustum, in 3?si 104. alijquo.
IV. 6stwvn»v essie vocem hanc e diversis signifi» catiombus liquet; tribuitur enim «. <lAngelo intreatoy Fi« lio Dei» qui dicitur Angzlw, ce, . Quia etiam ante incar- nationem suam, roistus cst ad aonuDciandum volunta- tem patris : nunquam enim non mediatorio munere persunctus est, Pii 110:4. Heb. 5:6,0.9. /9.Qui a eundem m plenitudine temporis mittendum sore spiritus s. pau- latim voluit inculcare, Gen, 16: 7. 10. 13 c. m: 17. c. 22: ir. c. 31: 11.c. 32; 24. Cons Oleae \2: 3. Gen. 48: 15 16 Exod. 3: 2:. c. 14: 19. c. 23: 20. c. 33: 2. Num. 20;. 16. Jud 5: 12 c. 13: 3. ig. Esa. 9: 6. Ubi juxta LXX. interpp A?yeX@# rijs /tsydXss siaXsc appellatur, c. 63: 9» Angelus faciei Domini. Mal. 3; i» Angelus testamenti. Xoyop irtrdq- xa nomen Angeli tribuitur Apoc. 7: 2. c. g: 3, scqq. c. Ito: 1. c. 18; 1. c. jo: r, &c.
V. In quibus locis per Angelum Filium Dei inteb sigi probant Nomen Deo vivo sc vero proprium /e» hovah, si. Attributa soli Deo competentia y. Cultus rebgiosae adorationis, e1
. Opera mere divina. Quocir- ca esi P.egula Basiiij Lib. 2. contra Eunom, £hiotk6Cunj{ vel nomen Jehovah, veldivina opera , £•? di-. *vinm cultuo, Angelo in scvipturd tribuitur » ibi intellegenda-: Vei Ftliuo... Qua si vero non possic eontra Arianos de- sendi divinitas Fili) Dei, nisi contra scripturam apparitio
Xsa» in V. T. lub assumpsa quadam temporasisor- m&i impugnetur, & peculiare perturbatis conscientijs
43 eripiatur sosatium ? quod ipsum qua tcstificationc con- sicientia: moliantur tlelmfladienses. ipsi viderint.
VI. a. spiritibus creatis, cum bonis, Gen. 19; i. siqq c. z\: 7. &c. tum malis , 1. Cor. 6; 3. Apoc. 7:5.1. c. 9: 14.15. 3. Ministris Ecclesiae in communi, Eta. 33: 7, Mal 2:7. Apoc. 1:2.3. qui angeli dicuntur» quia lega- tione sunguntur pro Chriflo, 2. Cor. 20. 4. Johju ni Bjptistas singosariter, Mal. 3; i. Mattb, 11:10.
VII. s^Angeh(unt subsiantiti completa a Des ereaU, ut eum celebrarent ejtusy voluntatem exjequerentur, Ps. loy. 20. 21. Ps. 104.: 4. sbr. i: 14. leb. 41: 24. 2. Pet.2:11. tsc,
VIII. et. Essiciens Angelorum est solus Deus trin- unus Gen. 2; 11. Igitur perfecti suot coeli & terra &
omnis EXERCITUs eorum, complcvitq; Deus die y. opus silum: Angeli autem sunt exercitus Deum ad- orantes, Neh. 9; 6. Gen. -2g:2i. Luc, z; rj. consi 2. Rcg.6: I7.Ps. 103; 21. &Ps 148:2. Non ergo Angeli inseriores a superioribus creati lunt, ut quidam delirarunt haere- tici, Valentiniani sc. & nonnulli alij apud Jren. L. 1. c.u sc Epiph. T, 11. L. 1. haeresi 23. Non meliores e Papi. stts lunt, qui angelos longe ante sextiduum Mosaicutn creatos esle contendunt.
IX. Quanquam Angeli conceptu quiddisativo, ut vocant,tum communi tum proprio gaudeant, adeoq;cx genere sc disserentia compoti sini, non tamen e Mate- ria sc Forma conslant, neq; pro formis haberi poliunt» quia nullum corpus naturasua informant, ted cum cor- poribus uniuntur nonnunquam, sit id solum vagasa* nteZs : quin siquidem spiritus sunt finiti, recte dicum lur coropositi ex actu sc eslentia: ex natura & pertona-
44 (itate; ex subjecto & accidente ; ex actu & potentia; sod lus enim Deus quippe actus purilsimus» expers omui» couipositionis est.
X. /9. Finis Angelorum resp. Dei est ejusdem ce- lebratio; resip lui cit Dei fruitio; rclp. hominum est Ministerium ipsis praestandum > Job. j#-- 7« Psi. 103:21. Psi. 104: 4. £br. 1.14. Creati ergo siunt Angeli, ut principa- tum suum servarent, non ut ilium derelinquerent sc peccarent, Jud. v s. ideoq; damnantur quod desece- rint. 2. Pet. 2: 4 Non autem abtoluto quodam decreto ad malum erant a Deo ordinati; quod contra Calvi* nianos notandum..
XI. Attributa Angelorum, & quidem interna eaq; immediata sunt a. Imnortalitas. sed dependens & natu- ralis; cum sidus Deus habeat d9arcta tav absiolutam, t. Tim. 6. 16. Mutabilitas ergo ista,de qua mentio sit Job. 4: 18. c. 15:15. Intelbgenda est comparate,nem- pe resipectu Dei absiolute, omnia potentis, @ Vita, ad quam pertinent intellectus $ voluntas. Cognosicunt An- geli quodvis peculiariter & distincte. per diversios conce- ptus, apprehendendo»componendo.di videndo, disseren- do, & unum ex alio concludendo: quamvis enim intel- lectus eorum humano sit perfectior, finitus tamen est. Voluntatis non soliam actus, voluiot , appetito, sied &
proprietas, nempe Ubertas, Angelicae naturae inest; de quibus ommbus prolixe magis quam utilaer disipu- tant scholastici. Mediata sunt scientia 2. sam. 14; 20. Et potentia, Psial, 103; 20. z. Reg ip: 35 Plura tamen siunt quae non poliunt neq; sictum, quam quae sciant sut possin:: quae proinde mere contingentia siunt, in/
I /
dubitato scire non posTunt : nec cogitationes homi- num, nisi a seipsis suggestas, vel divinitus revelatas; c signis tamen externis multa probabiliter colligunt, quippe Latinis intelligentiae dicuntur, Graecis touuo- vts ; Deum vero cognoscunt non soliim naturaliter sed etiam supernaturalitcr, ut patet Mattb. 8: z$. Eph.j; |o. t, Pet, l: 12. Cognolcunt seipsos, unus alterum, objecta immaterialia & materialia, univerialia & sin- gularia ; siquidem haec omnia anima humana cogno- scit: sed in altera vita erimus quoque, quoad cogni- tionem i<rdyys\ot, 1. Cor. tj: 10, solus autem ileus
manet 1* sam, 16: 7. 1, Parah 29. 9, Pss 7; 10. Jer. 11: 20.
XII, Potentia Angelis quamvis maxima sit, creare tamen aliquid ex nihilo non postunt, nec statum re- rum immutare ex seipsis: requirunt enim talia opera virtutem infinitam ; nec quae volunt semper exlequi valent: Unde nec miracula patrare virtute propria posTunt ;qu?ppe solius Dei id operis est, Ps. 72; ig.
XIII. Externa Attributa sunt, JEvum , solus Deus enim est aeternus; a tempore autem distingvi- tur duratio creaturarum natura sua indesectibilium, &
a Philosophis aevuernitas appellari solet. /3. Ubietas,
juxta qu.im Angeli proprie non simi in loco per cir- cumscriptionem, quia non sunt corpora, neque ubique, quod solius Dei est; sed in cerro spatio, per designatio- nem seu definitive ; ita tamen ut plures in uno srs simul esso queant, ut prebat B. Gerhaydtsi exemplo le- gionis in uno homine, Luc. 8-‘ jo; dicuntur enim cir- cumire, Job. i: 7. c. 2: 2. 1. Pct. 5: 8, hoc est uno spa- do relicto aliud occupare.
46XIV, Dividuntur Angeli ratione ordinis, in sil< periores & inseriores. Luc* n: Mar. 9: Rom. 1:38. Eph. n zi.Col.i: l6.i.Thesi4; I6,r, Pct* 3: «.Rcspectu qualitatis & status, in Bonos & Matos* Conditi quidem omnes sunt boni»justi & sancti ; ita tamen, ut illa arbitrijsui libertate abuti, &se ad malum inclinare potuerint» Joh* 8: 44.
XV» Boni Angeli Jam dicuntur spiritus qui bo- nitatem, ad quam initio suerunt creati, non modo re- tinuerunt; scd &in bono ita sunt confirmati» ut in aeternum ampliiis non excidant : Erimus enim illis si- milcs in altera vita»ubi semper manebimus cum Do- mino, Matth. 2.2:30. 1. Thcs, 4*v, penult. quinimo vident faciem Dei semper, Matth. 18: 10. Idcoque s. Pau- lus Judice B. Chsmnitio , electos, vocat Angelos» s« Tim. 5: 21.
XVI. Horum vario» scriptura nuncupat ordines,’ s specicbus, quibus apparuerant, appellationes adeptos,
Chert*bin vocantur, apparentes forma aliqua, vel siumana vel alia : Cheruh enim significat imaginem alatam, sive hominis, sive bovis , leonis, aquilae, Exod. 25; 18. 19. 20. 2. Par. 3: 10. 11. 12, 13. Ezcch. 1: 10. c. 10: 14. Matth. uls; v. 5. Apoc. 14: 6. /?. seraphin vocantur, cum manisestantur in specie ignis» lumi- nis & radiorum, Esa. 6: 2. Psi 1O4: 4. Alisis uriel, Dan. 7; io. cons. Matth. 28: 3. Luc 2: 9 Cons. B. Luth in 3. cop. Gencs. y. Throni, Dominationes, potestates, virtutes» principatus, Archangeli & Angeli, sunt No- mina inde sumpta, quia siint exercitus Dei pollentes virtute & authoritate magna ad exscquenda mandata lllvioa, *CoI. 1: 16: Ps. 103; 20. Hinc nomina illa heroi.
47 6a, Michael, Gabriel» Raphael &c. Nec omnes ho- mines simt angelicarum visionum capaces, sed qui id donum a Deo O. Max. sanquam specialc privilegium acceperunt» 2. Reg. 6:17. Dan. 10; 8,
XVII. Natura bonorum Angelorum in hiscc ossi.:
cij partibus, praelucente sace verbi divini, consistit; sla.’ re in veritate, Joh, g: 44. videre faciem patris, Martin 18: 10. Gaudere & gratulari sibi de intuitu Mystcrio- rum divin. 1. Pet. 1: iz. Eph. 3- 10. hinc lingvae Angelo- rum, i.Cor. 13; t. Adorare & celebrare Deum ejusq, jus-sa capcsTere, Eia. £: 3. Heb. 1: 6. Adstare &Mi. nistrarc Deo, Dan. 7:10, Excubare pro salute sideli- um, Psi 91: n. Heb. 1. v, ult. Animas piorum depor- tare in sinum Abrahae, Luc. 16: 22. Et tandem judici Christo adsistere in extremo judicio, Matth.' 13: 49.50. &c. Jdeoq.i sortiti sunt excellentissima nomina, qued' vocitantur Angeli sancti, Matth. 25: 31. Mar. 8: v. ult. Luc. 9: 26. Angeli coelorum. Matth. 24:36. Gal. i:g. An- geii Lucis, Z- Cor. 11.14. Angeli Dei, Matth. 22:30,An* geli Domini, Matth. i: 20. Angeli virtutis, 2. Thcsi 1; 7,
XVIIL Mali Angeli sive Diaboli, suntspiritus a Deo in eadem, qua caeteri integritate» justitia & sanctita- se creati ; sed ab opisice suo libere aversi & ipsius ho* Aes facti; atq; ob hoc, in aeternam damnationem, unde nulla est redemptio, praecipitati. Consi Job.4:18. Job. g: 44: 2. Pet. 2: 4. Judas v. 6.
XIX. Unde magna secuta ac incredibilis ipsorura naturae depravatio est, ut non possint non semperhor- ribiliter delinquere & peccare; Antea habebant partem sortis sanctorum in luce, Coi. 1: 12, nunc vero ne vi* deam faciem patris in perpetuas tenebras demersi sunt,
48 ut loquitur s. Petrus, cons. Apoc. 12 : 5». summa: dm- bolus & traducit,imo ab initio peccat, i.Joh. 3: 8. Unde appellantur spiritus mali, Act. ip: n. 13. spi- ritus immundi,Lue. n: 24. spiritus erroris & vertigi* nis, u Tim. 4; 1. spiritus infirmitatis, Lue, 13: 11. satan» Diabolus, serpens antiquus,Draco, Angelus satanae, A- poc. 12: 9. 2. Cor. 12:7.
XX. Primum peccatum malorum spirituum Fuit abusus liberi arbitrij & superbia, cujus appetitum pri- mis parentibus Torpens obsestus instillavit, nempe dmt storias ac divinitatis assequendae libidinem, Gen. 3: Job. 41:25. studia malorum angelorum sunt operi- bus bonorum adversaria.
xxr. Qui censent etiam MalosAngelos per Christum essereformatos, ita ut multi post ejus adventum resipue- rint, & Deoreconciliati suerint, Photinianizant: Hi enim sectarij mutuati sunt hunc errorem ab Origent* qui Dia- bolos purgandos 5c luci restituendos esle asfirmare coepit: quod dogma per ejusdem discipulos postealate propaga- tum suit: de quo dugustintti libro contra Priscillianijlas Origtnislai e. 5. Tom.VI.pag. mihi i4o.Lit. A.B.itadisfierit: Quantum poslsum ego, commoneo, ut de Diaboli angelorumq;ejus ne, & inpristiniim rtatum reparatione sapere nihil audeas: non quia Diabolo &
Dsmonibos invidemus, & eo tnodo quasi vicem malevolenti* illisrependimus; «um illi non ob aliud, nisi invidenti» stimuli* agitati, nodra itinera, quibus in Deum tendimus, perturbare conentur; sed quia ultima; sententiae summi & ve- racistioii judicisex nodra prssumptione nihil addere debemus, Hsc ille.cons* ileb. z: N=s> en ‘ m ipsi latissacere pro peccatis suis poliunt, neq; Christi ea lam satisfactio ad illos pertinet, qui non angelos sed semen Abrahs alTumpsit, Neq; aliud Xv r(jOi/ inveniri poted. Proinde manent vinculis sternis sub ca- ligine inserorum reservati, Jtid.v.6. Et licet nunc quoq; suas persentiseant poe- nas, tamen longe atrociora in extremo die supplicia subibunt, Mat. g: 29.C.25: 41 2-Pct.2:4.Fabula proinde ed, qus de citharsdo nuncio salutis diabolorum circumsertur. Quod etiam Christusante partionem suam itidem fuerit diabolo- rum Dominus, & non solum podea,agnoverunt ipsimet Matth,g;29. Quod contra Eujedinum & socmianos observandum. Tantum de Angelis. l.N.I,
Ad Exi mium Juvenem,Respondentem, Dn. sVENONEM FAGELINUM*
amicum & consangvineum (siletum; B Qndidit angelicas verbi virtute catervas,
ominumjujsit adesse Deus, seu punire malos sseuvuli desenderesine!os, .
Ad Dommi imperium turba pirata sui e(ij Atds Agno Potior maciato ab origine mundi
servit, humanis osstciosa bonis. Caelicolis etiammm Bcctejia tuta mm/siris,
Nudatos enses in sua colla fugit, videt multorum Uta malorum,
Atsy inter{pinas, ut rosa verna , viget. Necsiecus ac circassohdosumJurgit Numen,
tt contra impolitum palma repugnat onus !
sic quodp prejja malis celsas Je tollit in auras, st sitsub maena pondere viva magis ;
sisiuam quamvis hominum truculenta potentia Vexat Opprimii variis membra pusilia modis:
Angelicis adjuta tamen desensaqsbellis, Contra loostes repetit pulchra trophsa suos.
Hac ttbi materies conducat, mi Fageline, sospitet at£ tuum nuntius almus /teri
L. Msjj, P R JE s E s.
Politissimo $ ingeniosissimo, DN, Fage LctNO>Respondenn, amico meo dilecto;
NObilis illa Dei) cjuam primo condidit ortu, Ecce creatura est Angelus isq; bonus I
Ut Deus esl bonus & sapiens, sine crimine catius; sic has virtutes spiiiiibusijjdedit*
tucise» asi, qui se Bominoprnserre volebat, Detrusus coelo ed cum legione sui.
stantes In bonitate sua dabilivit in aevum, Ut nunquam cedant de datione sui.
Res incorpores ed levibusqj simiUima ventU Angelus haud oculis conspicienda tuis.
O homo ne pecces, cudos tuus Angelus addat! Tnstis, & accusat te Angelus ecce malus ?
Mens tua te mordet male sana urgetq; sateri Et Rhadamanti indar Tisiphonesq; quatit;
Quolibet ergd loco, tibi diseas Angelum adede; Angulo ut in cuncta lic verearis eum»
HocoBosltcho ctvrorxt&ictst gratul Uri volui>
KIUCUs JUsTANDER, P. P, Abo* & h, t.Reg. Alum»inspector,
MEntem cum polias unda de stumine /aero ;
Qua te laude seram I dtc mihi quapotero !
lanaem[ludium s vigilem num pergere poslam /
Non me posse seto-, dextima quippe probas* solvis $5? a nosiris oculis pagellae remotam
Materiam, surgat nomen ! ad aslra volet !
Terrena $ linquas, habeas ctelesiia celsa, Angelicus catus Ti comes ipse canet.
Ifrael £roos Tlidsjctt»
EN lymphis sophia: madefactus mi FAGELINE! Pergere non cedas, sed per Themidosq; canales,
Jfraelis crebro nectar bibis irriguumq;; Quod spedmen mondrat, tua, quod sert JngeniosutHj Docta Minerva, sacris ex sontibus ecce docendo spiritus Angelici quid sine, quidpnevmata sancta !
Ausibus hss grator! sacra dudia sedulus urge,
Quctserit auxilio sumrai Regnator Olympi!
OlausVallinus
