De Viris Illustribus

8/19/2019 De Viris Illustribus

1/50

Eusebius Hieronymus Stridonensis

De viris illustribus

Hoc libro de Illustribus Viris sive apud ipsum Hieronymum, sive apudalios veteres scriptores, nihil ferme praeclarius est ac celebrius. De operis utilitateipse sibi placuisse sanctissimus Auctor videatur, quod in libris, quos subindeelucubravit, mentionis de illo injiciendae lectoribus suis occasionem nullam nonarripuerit. Statim ab eo scripsit contra Jovinianum, cumque de Joanne sermoincidisset, quod usque ad Trajani vixerit imperium, id est post passionem Dominisexa esimo octavo anno dormierit, Hoc et nos, inquit, in libro de !llustribus "irisbreviter perstrinximus. #aulo post, epist. $%, ad Desiderium& Scripsi librum de!llustribus "iris ab Apostolis usque ad nostram aetatem, imitatus Tranquillum,Graecumque Apollonium: et post Catalogum plurimorum, me quoque in calcevoluminis quasi abortivum et minimum omnium C ristianorum posui! ubi mi inecesse "uit usque ad decimum quartum annum T eodosii principis quid

scripserim, breviter annotare. #aria habet in #raefatione 'ommentariorum inJonam& in libro autem secundo contra (ufinum sane luculenter& Ante annos

"erme decem eum #exter amicus meus, qui $rae"ecturam administravit $raetorii, me rogasset, ut Auctorum nostrae %eligionis ei indicem texerem, inter caeteros tractatores posui et unc librum a $amp ilo editum, etc.

). !psam quam fecisset libro inscriptionem, quaeve ejus essetquodammodo indoles, sedulo ad Au ustinum epistola **) rescribens docet. #icisaccepisse te librum meum a quodam "ratre, qui titulum non aberet, in quoScriptores &cclesiasticos tam Graecos quam 'atinos enumeraverim: cumque abeo quaereres, ut tuis verbis utar, cur liminaris pagina non esset inscripta, vel quocenseretur nomine, respondisse appellari +pitaphium, et argumentaris quod recte sic vocaretur, si eorum tantum vel vitas vel scripta ibi legisses, qui (amde"uncti essent, cum vero multorum et eo tempore quo scribebatur, et nunc usque

viventium commemorentur opuscula, mirari te, cur ei unc titulum imposuerim. $uto intelligere prudentiam tuam, quod ex opere ipso titulum potueris intelligere. 'egisti enim et Graecos et 'atinos, qui vitas virorum illustrium descripserunt,quod numquam +pitaphium uic operi inscripserint, sed de !llustribus "iris,verbi gratia, #ucibus, $ ilosop is, )ratoribus, Historicis, $oetis &picis,Tragicis, Comicis. +pitaphium autem proprie scribitur mortuorum, quod quidemin dormitione sanctae memoriae *epotiani $resb+teri olim "ecisse me novi. &rgo

ic liber vel de !llustribus "iris, vel proprie de Scriptoribus +cclesiasticisappellandus est: licet a plerisque emendatoribus imperitis de Auctoribus dicatur inscriptus. Jam itaque audi quid Au ustinus praeterea ab eo praestitum voluisset

+pist. inter Hieronymianas %. In libro, inquit, quo cunctos, quorum meminisse potuisti, Scriptores &cclesiasticos et eorum scripta commemorasti, commodius,


2/50

ut arbitror "ieret, si nominatis iis, quos aeresiotas esse nosti quando ne ipsosquidem praetermittere volueris-, sub(ungeres etiam in quibus cavendi essent:quamquam nonnullos etiam praeterieris, quod scire cuperem quo consilio "actum

sit. Aut si illud volumen "orte onerare noluisti, ut commemoratis aereticis, nonadderes, in quibus eos Cat olica damnavit auctoritas: peto ne grave sit litteratolabori tuo, quo non mediocriter per #omini #ei nostri gratiam in 'atina lingua

sanctorum studia et accendisti et ad(uvisti, id quod tibi per umilitatem meam "raterna c aritas indicit, ut si occupationes tuae sinunt, omnium aereticorum perversa dogmata, qui rectitudinem "idei C ristianae utique ad oc tempus vel impudentia, vel imperitia, vel pertinacia depravare conati sunt, uno libellobreviter digesta edas in notitiam eorum, quibus aut non vacat propter alianegotia, aut non valent propter alienam linguam tam multa legere atquecognoscere .

-. #orro aliorum testimonia percensere si velim, lon ior sim. ennadiuseumdem laborem ad sua tempora persecutus co nomine libro cap. *, de Jacobo

/isibeno a ens, unc, inquit, virum beatus Hieron+mus in libro 012345 ῶ 3 velut magnarum virtutum ominem nominat! cur in 'atalo o Scribarum non posuerit,

"acile excusabitur, etc, quae infra suo loco expendemus. 6acundus Hermianensislib. "! defensionis trium 'apitulorum cap. )& Hieron+mus noster, vir admodumdoctus, qui etiam tantae "uerat lectionis, ut omnes, aut pene omnes, sive inGraeco, sive in 'atino eloquio divinarum Scripturarum tractatores legeret,

scripsit librum, cu(us est titulus de "iris !llustribus, in quo non solum cat olicos, sed etiam aereticos memoravit, qui de Scripturis sanctis in utraque linguaaliquid conscripserunt: non tacuit qui aeresum "uerint conditores, quiveassertores, vel qui etiam a quibusdam ut aeretici accusarentur, aliis contrade"endentibus. Denique 'assiodorius Divinar. !nstit. cap. *%& 'ege librum de"iris !llustribus S. Hieronymi, ubi diversos labores atque opuscula eorumbreviter et onoravit et tetigit. 7uibus adde S. !sidorum Hispalensem 8ri inumlib. "! et capite . 9arcellinum 'omitem in 'hronico, Joannem Sarisberiensemepist. *%), aliosque secutis temporibus prope innumeros.

$. 6actum ex hac ipsa operis celebritate, ut meliore etiam fortuna quamreliqui omnes Hieronymiani libri uteretur iste, siquidem variis temporibus plureslitteratos viros invenit, quorum opera ma is ac ma is reco nitus atque illustratus,modo seorsim, modo cum aliis operibus in lucem produceretur. !nsi niores ex iis

sunt +rasmus, "ictorius, ravius, Suffridus #etri, Joannes a 6uchte, Aubertus9iraeus, +rnestus Tent:ellius, Salomon 'yprianus, 9artianaeus, atque omniumnovissime Albertus 6abricius, qui satis accuratae suae recensioni aliorum quoqueeditorum scholia atque annotationes adtexuit. "erum nulla est opera insi nior illa,quam Sophronius quidam impendit qui totum hunc librum raece refudit& de quohomine et versione ipsa cum multa in utramque partem disserant eruditi, nonnihilnobis dicendum est. +rasmus, cui omnium primo vetustum, ut ipse ait, atqueemendatum Sophronianae versionis exemplar nancisci conti it, quique eumsecuti sunt editores plerique, non alium ab eo Sophronio esse persuasum habent,quem Hieronymus noster c. *-$ hujusmet 'atalo i laudat, utpote suorum aliquot

opusculorum de ;atino in raecum ele anti sermone interpretem. Horumsententia ipsa primum libri inscriptione nititur, deinde praeconcepta ex


3/50

Hieronymi testimonio doctorum opinione hominum confirmatur. 'ontra alii pronupero scriptore habent, qui Sophronii ejus, Hieronymi familiaris personammentiatur, nec defuit quidam caetera doctus atque eruditus asilio, 'aesario, re orio, Damaso,+piphanio, +usebio #amphili, Justino, Justo Tiberiensi, Josepho, 9ethodio,8ri ene, #olycarpo, #hilone. At, inquies, incertae auctor aetatis est ipse Suidas,et qui ?!! saeculo vixisse videatur, quandoquidem ex 9ichael #sello, qui subAlexio 'omneno floruit, loca quaedam ab illo adducuntur. !ta sane, sed exaliquot vocibus, quas posterior manus adjecerit, de ejus aetate non esse

judicandum nemo inficietur, utque difficile dictu sit, quo tandem anno auctor vixerit, vetustiorem tamen esse quam vul o creditur, doctis viris probatum est.

/ec tamen unum hoc testimonium ur eo. +st aliud luculentissimum. #hotius, quicerte ante annum @ B >ibliothecam suam emisit, hanc ipsam raecaminterpretationem le it, et plurium ex ea versuum laciniam derivavit, Ct rei veritasconstet, confer ad Hieronymi caput *, de Hippolyto Sophronium raecevertentem cum his #hotii cod. *)*& EFG I4 ὲ 5I ὶ 2ὗ 2K


4/50

exquirere, non esse operae pretium puto& tametsi unus atque alter Sophronius per id temporis vixerint, qui id sibi ne otii dare potuisse commode videantur.

. Jam vero quo tempore librum hunc S. Doctor emiserit, dicendum est.!pse autem capite ultimo de se loquens, notat his verbis, usque in praesentemannum, id est, T eodosii principis decimum quartum aec scripsi . 'oncurrereillum cum anno a 'hristo nato -_) non est qui dubitet` malim vero ejus anni

posteriorem partem intelli i, ut caetera rectius aptentur. 'olli ere hoc est extestimonio libri contra Jovinianum supra laudati, cujus quidem mentionem in'atalo o non Hieronymus fecit, qui illum nondum adornaverat, sed nonnemostudiosus qui posteriores etiam alios 'ommentarios memorat, contra Auctorismentem, et veterum exemplariorum fidem. (ursus ex #raefatione'ommentariorum in Jonam, ubi seriem suarum elucubrationum per triennium abexpositione quinque #rophetarum S. Doctor enumerat, et ut hoc quoque adjiciam,ex secundo contra (ufinum libro, ubi ante annos "erme decem hunc 'atalo umse testatur texisse.

. Denique quid nos operae post tantorum hominum solertiam ad hujuslibri editionem novam contulerimus, paucis accipe. #rimo raecam versionem,quam +ditor >enedictinus malo utique consilio omiserat, quamque haud dubiumest identidem Hieronymianae lectioni suppetias ferre, continuo apposuimus, iistantum exceptis decem /ominibus quae ex paraphrastis, seu potius lossatorismanu profecta ad archetypum S. #atris non referuntur, et nos tamquam vernilemsobolem ad calcem rejecimus. Deinde, quod satis laudabili dili entia nuperuseditor Ambur ensis ante nos praestitit, ita ipsum Hieronymi textum excudimus,ut quoties ille raeca +usebii verba in hoc adornando opere transtulit in ;atinum,aut certe parum ab ejus vesti iis discessit, ipsi textui ex altera parte sociaremus.+xcuso 'atalo o duas Appendices subnectimus, quarum altera illa est de Vitis

Apostolorum , quam "ersioni raecae sub Sophronii nomine in suo ms. codice+rasmus reperit, et ;atine est interpretatus. Altera tum Hieronymo de ?!!

#octoribus ad #esiderium , tum >edae de 'uminaribus &cclesiae inscribitur.Atque haec quidem satis inepta lucubratiuncula est, ut in praefixa censuraanimadvertemus` sed omitti nullo pacto debuit, ne quid lector aut eruditus, autineruditus, desideraret. ennadium quarto loco damus, qui S. #atris 'atalo um

prosequitur, eumque aliquot locis supplet, unde Hieronymiano operi accenseri jure quodam suo postulat, aut potius ab ea, quam in mss. et a plerisque editoribusobtinuit, sede exturbari non patitur. /os ejus ratia 'atalo um ipsumHieronymianum ad tomi finem distulimus, ne cum pone sequi ennadius velitseriem scriptionum Hieronymianarum interrumpi necesse esset. Jam vero, quodquinto loco commemorandum est, ad praestantissimos mss. codices haec omniaexe imus, praecipue vero unum "eronensem, cui sane paucos pares antiquitate etemendatione velim invenias` tum alterum 'isterciensem, sive 9onasterii S.'rucis in Jerusalem de Crbe ma ni faciendae vetustatis, et notae. Addam;ucensem, qui nonum saeculum dicitur ante vertere, ex quo seriem capitulorum

ennadii multo ab aliis mss. atque editis libris diversam accepi& et 'orbeiensemquem laudat 9abillonius, et cujus variantes lectiones ad libri ennadiani calcem

9artianaeus collocat. Demum quae ex aliis mss. alii ante nos editores notant,expendimus, et per eos aliquando profecisse, aperte ac in enue confitemur.


5/50

Prologus

Hortaris me, Dexter, ut Tranquillum sequens, ecclesiasticosScriptores in ordinem di eram et quod ille in enumerandis entiliumlitterarum "iris fecit !llustribus, e o Al. id e o in nostris faciam, id est, uta passione 'hristi usque ad decimum quartum Theodosii imperatorisannum, omnes qui de Scripturis sanctis memoriae aliquid prodiderunt, tibi

breviter exponam. 6ecerunt quidem hoc idem apud raecos, Hermippus peripateticus, Anti onus 'arystius, Satyrus doctus vir, et lon e omniumdoctissimus Aristoxenus musicus. Apud ;atinos autem "arro, Santra,

/epos, Hy inus, et ad cujus nos exemplum provocas, Tranquillus. Sed non

mea est et illorum similis conditio& illi enim historias veteres annalesquereplicantes, potuerunt quasi de in enti prato non parvam opusculi suicoronam texere. + o quid aucturus, qui nullum praevium sequens,

pessimum, ut dicitur, ma istrum memetipsum habeo 7uamquam +usebius#amphili in decem ecclesiasticae Historiae libris, maximo nobis adjumentofuerit, et sin ulorum, de quibus scripturi sumus, volumina aetates auctorumsuorum saepetestentur. !taque Dominum Jesum 'hristum precor, ut quod'icero tuus, qui in arce (omanae eloquentiae stetit, non est facerededi natus in >ruto, 8ratorum ;atinae lin uae texens catalo um, id e o inejus +cclesiae Scriptoribus enumerandis, di ne cohortatione tua impleam.Si qui autem de his qui usque hodie scriptitant Al. scripserunt , a me in hocvolumine praetermissi sunt, sibi ma is quam mihi debebunt Al. debentimputare. /eque enim celantes scripta sua, de his quae non le i, nosse

potui, et quod aliis forsitan sit notum, mihi in hoc terrarum an ulo< et leemi = fuerit i notum. 'erte cum scriptis suis claruerint, nonma nopere nostri silentii dispendia Al. dispendio suspirabunt. Discanter o 'elsus, #orphyrius, Julianus, rabidi adversus 'hristum canes, discanteorum sectatores


6/50

". #aulus qui Al. et ante Saulus."!. >arnabas qui et Joseph."!!. ;ucas evan elista."!!!. 9arcus evan elista.

!?. Joannes apost. et evan .?. Hermas ms. reliqua tacet , ut ferunt #astor, auctorlibri.

?!. #hilon Judaeus.?!!. ;ucius Anneus Seneca.?!!!. Josephus 9atthiae filius.?!". Justus Tiberiensis.?". 'lemens episcopus.?"!. ! natius episcopus.?"!!. #olycarpus episcopus.?"!!!. #apias episcopus.?!?. 7uadratus episcopus.??. Aristides philosophus.??!. A rippa qui et 'astor /s. 'astoris .??!!. He esippus historicus.??!!!. Justinus philosophus.??!". 9elito episcopus.??". Theophilus episcopus.??"!. Apollinaris episcopus.??"!!. Dionysius episcopus.??"!!!. #initus Al. #inytus episcopus.??!?. Tatianus haeresiarches.???. #hilippus episcopus.???!. 9usanus.???!!. 9odestus.???!!!. >ardesanes haeresiarches.???!". "ictor episcopus.???". !renaeus episcopus.

???"!. #anthaenus philosophus.???"!!. (hodon, Tatiani discipulus.???"!!!. 'lemens presbyter.???!?. 9iltiades.?;. Apollonius.?;!. Serapion episcopus.?;!!. Apollonius alius senator.?;!!!. Theophilus alius episcopus.?;!". >accillus Al. >acchelus episcopus.

?;". #olycrates episcopus.?;"!. Heraclitus episcopus.


7/50

?;"!!. 9aximus.?;"!!!. 'andidus.?;!?. Appion.;. Sextus.

;!. Arabianus.;!!. Judas.;!!!. Tertullianus presbyter.;!". 8ri enes, qui et Adamantius, presbyter.;". Ammonius presbyter.;"!. Ambrosius diaconus.;"!!. Tryphon 8ri enis discipulus.;"!!!. 9inucius 6elix.;!?. aius.;?. >erillus Al. >eryllus episcopus.;?!. Hippolytus Al. Hypolitus episcopus.;?!!. Alexander episcopus.;?!!!. Julianus Africanus.;?!". eminus presbyter.;?". Theodorus, qui et re orius, episcopus.;?"!. 'ornelius episcopus.;?"!!. 'yprianus episcopus.;?"!!!. #ontius diaconus.;?!?. Dionysius episcopus.;??. /ovatianus haeresiarches.;??!. 9alchion presbyter.;??!!. Archelaus episcopus.;??!!!. Anatolius episcopus.;??!". "ictorinus episcopus.;??". #amphilus presbyter.;??"!. #ierius presbyter.;??"!!. ;ucianus presbyter.;??"!!!. #hileas episcopus.

;??!?. Arnobius rhetor.;???. 6irmianus rhetor.;???!. +usebius episcopus.;???!!. (eticius episcopus +duorum.;???!!!. 9ethodius episcopus.;???!". Juvencus presbyter.;???". +ustathius episcopus.;???"!. 9arcellus episcopus.;???"!!. Athanasius episcopus.

;???"!!!. Antonius monachus.;???!?. >asilius episcopus.


8/50

?'. Theodorus episcopus.?'!. +usebius alius episcopus.?'!!. Triphilus episcopus.?'!!!. Donatus haeresiarches.

?'!". Asterius philosophus.?'". ;ucifer episcopus.?'"!. +usebius alius episcopus.?'"!!. 6ortunatianus episcopus.?'"!!!. Acacius episcopus.?'!?. Serapion episcopus.'. Hilarius episcopus.'!. "ictorinus rhetor #etavionensis.'!!. Titus episcopus.'!!!. Damasus episcopus.'!". Apollinaris episcopus.'". re orius episcopus.'"!. #acianus episcopus.'"!!. #hotinus haeresiarches.'"!!!. 6oebadius episcopus.'!?. Didymus ὁ NELW3.'?. 8ptatus episcopus.'?!. Acilius Severus, senator.'?!!. 'yrillus episcopus.'?!!!. +u:oius episcopus.'?!". +piphanius episcopus.'?". +phrem diaconus.'?"!. >asilius alter episcopus.'?"!!. re orius alius episcopus.'?"!!!. ;ucius episcopus.'?!?. Diodorus episcopus.'??. +unomius haeresiarches.'??!. #riscillianus episcopus.

'??!!. ;atronianus episcopus.'??!!!. Tiberianus episcopus.'??!". Ambrosius episcopus 9ediolan.'??". +va rius episcopus.'??"!. Ambrosius Didymi discipulus.'??"!!. 9aximus ex philosopho episcopus.'??"!!!. re orius alius episcopus.'??!?. Joannes presbyter.'???. elasius episcopus.

'???!. Theotimus episcopus.'???!!. Dexter #aciani filius, nunc praefectus praetorio.


9/50

'???!!!. Amphilochius episcopus.'???!". Sophronius.'???". Hieronymus.

Caput primum

Simon #etrus, filius Joannis, provinciae alileae, e vico >ethsaida,frater Andreae apostoli /att . IV, 01- , et princeps Apostolorum, postepiscopatum Antiochensis +cclesiae, et praedicationem dispersionis eorumqui de circumcisione crediderant, in #onto, alatia, 'appadocia, Asia, et>ithynia I $etr. I, 0- , secundo 'laudii imperatoris anno, ad expu nandumSimonem ma um, (omam per it, ibique vi inti quinque annis 'athedram

Sacerdotalem tenuit, usque ad ultimum annum /eronis, id est, decimumquartum. A quo et affixus cruci, martyrio coronatus est, capite ad terramverso, et in sublime pedibus elevatis& asserens se indi num qui siccrucifi eretur ut Dominus suus. Scripsit duas +pistolas, quae 'atholicaenominantur& quarum secunda a plerisque ejus esse ne atur, propter stylicum priore dissonantiam. Sed et +van elium juxta 9arcum, qui auditor ejus et interpres fuit, hujus dicitur. ;ibri autem, e quibus unus Actorum ejusinscribitur, alius +van elii, tertius #raedicationis, quartus Apocalypseos,quintus Judicii, inter apocryphas scripturas repudiantur. Sepultus (omae in"aticano, juxta viam Triumphalem, totius orbis veneratione celebratur.

Caput II

Jacobus, qui appellatur frater Domini Galat. I, 02- , co nomentoJustus, ut nonnulli existimant, Joseph ex alia uxore, ut autem mihi videtur,9ariae sororis matris Domini 3oan. 4I4, 56- , cujus Joannes in libro suomeminit, filius, post passionem Domini statim ab ApostolisHierosolymorum episcopus ordinatus, unam tantum scripsit +pistolam,quae de septem 'atholicis est, quae et ipsa ab alio quodam sub nomine ejusedita asseritur, licet paulatim tempore procedente obtinuerit auctoritatem.He esippus vicinus Apostolicorum temporum, in quinto 'ommentariorumlibro de Jacobo narrans, ait& Suscepit &cclesiam Hierosolymorum post

Apostolos "rater #omini 3acobus, cognomento 3ustus. /ulti siquidem 3acobi vocabantur. Hic de utero matris sanctus "uit, vinum et siceram nonbibit, carnem nullam comedit, nunquam attonsus "uit, nec unctus "uit unguento, nec usus balneo. Huic soli licitum erat ingredi Sancta

sanctorum: siquidem vestibus laneis non utebatur, sed lineis, solusqueingrediebatur templum, et "ixis genibus pro populo deprecabatur, intantum, ut camelorum duritiem traxisse e(us genua crederentur. Dicit et alia


10/50

multa, quae enumerare lon um esset. Sed et Josephus in vicesimo libroAntiquitatum refert, et 'lemens in septimo ὑL2 OL^PGWK, mortuo 6esto,qui Judaeam re ebat, missum esse a /erone successorem ejus Albinum, quicum necdum ad provinciam pervenisset, Ananus, inquit, #ontifex

adolescens Anani filius, de enere sacerdotali, accepta occasione ἀ 3I1XRIK,concilium con re avit, et compellens publice Jacobum, ut 'hristum Dei6ilium dene aret, contradicentem lapidari jussit. 7ui cum praecipitatus de

pinna templi, confractis cruribus, adhuc semianimis tendens ad coelummanus, diceret& #omine, ignosce eis, quod enim "aciunt, nesciunt

'uc. 44III, 78- ` fullonis fuste, quo uda vestimenta extorqueri solent, incerebro percussus interiit. Tradit item Josephus, tantae eum sanctitatisfuisse, et celebritatis in populo, ut propter ejus necem, creditum sitsubversam esse Hierosolymam. Hic est de quo #aulus Apostolus scribit ad

alatas& Alium autem Apostolorum vidi neminem, nisi 3acobum "ratrem #omini Galat. I, 02- . +t Apostolorum super hoc crebrius Acta testantur

Actor. I, 07! et 44II, 09! et 4V, 07- . +van elium quoque quod appellatur secundum Hebraeos, et a me nuper in raecum ;atinumque sermonemtranslatum est, quo et 8ri enes saepe utitur, post resurrectionem Salvatorisrefert& #ominus autem cum dedisset sindonem servo Sacerdotis, ivit ad

3acobum, et apparuit ei. 3uraverat enim 3acobus, se non comesturum panem ab illa ora qua biberat calicem #omini, donec videret eumresurgentem a dormientibus . (ursusque post paululum& A""erte, aitDominus, mensam et panem . Statimque additur& Tulit panem et benedixit,ac "regit, et dedit 3acobo (usto, et dixit ei: rater mi, comede panem tuum,quia resurrexit ilius ominis a dormientibus . Tri inta itaque annosHierosolymorum Al. Hierosolymis rexit +cclesiam, id est, usque adseptimum /eronis annum, et juxta templum ubi et praecipitatus fuerat,sepultus est. Titulum usque ad obsidionem Titi, et ultimam Hadriani,notissimum habuit. 7uidam e nostris in monte 8liveti eum putaveruntconditum, sed falsa eorum opinio est.

Caput III

9atthaeus, qui et ;ovi, ex publicano apostolus /att . I4, 2! /arc. II, 08! 'uc. V, 59- , primus in Judaea propter eos qui ex circumcisionecrediderant, +van elium 'hristi Hebraicis litteris verbisque composuit&quod quis postea in raecum transtulerit, non satis certum est. #orro ipsumHebraicum habetur usque hodie in 'aesariensi bibliotheca, quam#amphilus martyr studiosissime confecit. 9ihi quoque a /a:araeis, qui in>eroea urbe Syriae hoc volumine utuntur, describendi facultas fuit. !n quo

animadvertendum, quod ubicumque +van elista, sive ex persona sua, siveex persona Domini Salvatoris, veteris Scripturae testimoniis abutitur, non


11/50

sequatur Septua inta translatorum auctoritatem, sed Hebraicam, e quibusilla duo sunt& &x Aeg+pto vocavi "ilium meum! et& ;uoniam *a


12/50

me in regnum suum coeleste , quod scilicet praesens sibi sentiret immineremartyrium. /am et in eadem +pistola praemiserat& &go enim (am immolor,et tempus resolutionis meae instat I Tim. IV, =- . Hic er o quarto decimo

/eronis anno, eodem die quo #etrus (omae, pro 'hristo capite truncatur,

sepultusque est in via 8stiensi, anno post passionem Domini tricesimoseptimo. Scripsit autem novem ad septem +cclesias +pistolas, ad (omanosunam, ad 'orinthios duas, ad alatas unam, ad +phesios unam, ad#hilippenses unam, ad 'olossenses unam, ad Thessalonicenses duas,

praeterea ad discipulos suos, Timotheo duas, Tito unam, #hilemoni unam.+pistola autem quae fertur ad Hebraeos, non ejus creditur, propter stylisermonisque dissonantiam, sed vel >arnabae, juxta Tertullianum, vel ;ucae+van elistae, juxta quosdam, vel 'lementis (omanae postea +cclesiae+piscopi, quem aiunt ipsi adjunctum sententias #auli proprio ordinasse etornasse sermone. "el certe quia #aulus scribebat ad Hebraeos, et propter invidiam sui apud eos nominis, titulum in principio salutationisamputaverit. Scripserat ut Hebraeus Hebraice, id est, suo eloquiodisertissime, ut ea quae eloquenter scripta fuerant in Hebraeo, eloquentiusverterentur /s. vertisse in raecum, et hanc causam esse, quod a caeteris#auli +pistolis discrepare videatur. ;e unt quidam et ad ;aodicenses, sedab omnibus exploditur.

Caput VI

>arnabas 'yprius Act. IV, 7=-, qui et Joseph ;evites, cum #auloentium apostolus ordinatus Act. 4III, 5! Gal. II, 2- , unam ad

aedificationem +cclesiae pertinentem +pistolam composuit, quae inter apocryphas scripturas le itur. Hic postea propter Joannem discipulum, quiet 9arcus vocabatur Act. 4V, 79- , separatus a #aulo, nihilominus+van elicae praedicationis injunctum sibi opus exercuit.

Caput VII

;ucas medicus Antiochensis, ut ejus scripta indicant, raecisermonis non i narus fuit, sectator Apostoli #auli, et omnis pere rinationisejus comes, scripsit +van elium, de quo idem #aulus& /isimus, inquit, cumillo "ratrem, cu(us laus est in &vangelio per omnes &cclesias

II Cor. VIII, 01- ` et ad 'olossenses& Salutat vos 'ucas medicusc arissimus Coloss. IV, 08- ` et ad Timotheum& 'ucas est mecum solus

II Tim. IV, 00- . Aliud quoque edidit volumen e re ium, quod tituloApostolicarum L1V]GW3 praenotatur, cujus historia usque ad biennium(omae commorantis #auli pervenit, id est, usque ad quartum /eronis


13/50

annum Act. II, 1, 7>- . +x quo intelli imus, in eadem urbe librum essecompositum. ! itur LG14M 2OK /s. LG142X ὰK #auli, et Theclae, et totam

bapti:ati ;eonis fabulam, inter apocryphas scripturas computamus. 7ualeenim est, ut individuus comes Apostoli, inter caeteras ejus res hoc solum

i noraverit Sed et Tertullianus vicinus eorum temporum, refert presbyterum quemdam in Asia PL2O IP ὴ 3 apostoli #auli, convictum apudJoannem, quod auctor esset libri, et confessum se hoc #auli amore fecisse,loco excidisse. 7uidam suspicantur, quotiescumque in +pistolissuis #aulusdicit, (uxta &vangelium meum, de ;ucae si nificare volumine, et ;ucamnon solum ab apostolo #aulo didicisse +van elium, qui cum Domino incarne non fuerat, sed et a caeteris Apostolis. 7uod ipse quoque in principiosui voluminis declarat, dicens& Sicut ut tradiderunt nobis, qui a principioipsi viderunt, et ministri "uerunt sermonis . ! itur +van elium sicut audierat,scripsit. Acta vero Apostolorum sicut viderat, composuit. Sepultus est'onstantinopoli, ad quam urbem vicesimo 'onstantii anno, ossa ejus cumreliquiis Andreae apostoli translata sunt.

Caput VIII

9arcus discipulus et interpres #etri, juxta quod #etrum referentemaudierat, ro atus (omae a fratribus, breve scripsit +van elium. 7uod cum#etrus audisset, probavit, et +cclesiis le endum sua auctoritate edidit, sicut'lemens in sexto ὑL2 OL^PGW3 libro scribit et #apias Hierapolitanusepiscopus. 9eminit hujus 9arci, et #etrus in +pistola prima, sub nomine>abylonis fi uraliter (omam si nificans& Salutat vos quae in ab+lone est coelecta, et /arcus "ilius meus I $etr. V, 07- . Assumpto itaque +van elioquod ipse confecerat, perrexit Ae yptum, et primus /s. primumAlexandriae 'hristum annuntians, constituit +cclesiam, tanta doctrina Al.doctrinae et vitae continentia, ut omnes sectatores 'hristi ad exemplum suico eret. Denique #hilo disertissimus Judaeorum, videns Alexandriae

primam +cclesiam adhuc judai:antem, quasi in laudem entis suae librumsuper eorum conversatione scripsit Act. II, 88-. +t quomodo ;ucas narrat,Hierosolymae credentes omnia habuisse communia& sic et ille quodAlexandriae sub 9arco fieri doctore cernebat, memoriae tradidit. 9ortuusest autem octavo /eronis anno, et sepultus Alexandriae, succedente sibiAnniano.

Caput IX

Joannes Apostolus, quem Jesus amavit plurimum 3o. 4III, 57, et 4I4, 5=, et 44, 5, et 44I, 9- , filius ebedaei, frater Jacobi apostoli


14/50

/att . IV, 50, et 4, 5! /arc. 4, 76! 'uc. V, 0>- , quem Herodes post passionem Domini docellavit Act. 4II, 5 seqq.- , novissimus omniumscripsit +van elium, ro atus ab Asiae episcopis, adversus 'erinthum,aliosque haereticos, et maxime tunc +bionitarum do ma consur ens, qui

asserunt 'hristum ante 9ariam non fuisse. Cnde et compulsus est divinamejus nativitatem edicere. Sed et aliam causam hujus scripturae ferunt, quodcum le isset 9atthaei, 9arci et ;ucae volumina, probaverit quidem textumhistoriae, et vera eos dixisse firmaverit, sed unius tantum anni, in quo et

passus est, post carcerem Joannis /s. tacet Joannis , historiam texuisse.#raetermisso itaque anno, cujus acta a tribus exposita fuerant, superioristemporis antequam Joannes clauderetur in carcerem, esta narravit& sicutmanifestum esse poterit his qui dili enter quatuor +van eliorum voluminale erint. 7uae res etiam 4IZW3RI3 < dissonantiam =, quae videtur Joannisesse cum caeteris, tollit. Scripsit autem et unam +pistolam, cujus exordiumest&;uod "uit ab initio, quod audivimus, et vidimus oculis nostris, quod

perspeximus, et manus nostrae contrectaverunt de verbo vitae, quae abuniversis +cclesiasticis et eruditis viris probatur. (eliquae autem duae,quarum principium est& Senior &lectae dominae et natis e(us, et sequentis&Senior Caio c arissimo, quem ego diligo in veritate, Joannis presbyteriasseruntur, cujus et hodie alterum sepulcrum apud +phesum ostenditur, etsinonnulli putant duas memorias ejusdem Joannis +van elistae esse, super qua re cum per ordinem ad #apiam auditorem ejus ventum fuerit,disseremus. 7uarto decimo i itur anno, secundum post /eronem

persecutionem movente Domitiano, in #atmos insulam rele atus, scripsitApocalypsim, quam interpretatur Justinus 9artyr et !renaeus. !nterfectoautem Domitiano, et actis ejus ob nimiam crudelitatem a senatu rescissis,sub /erva principe redit +phesum, ibique usque ad Trajanum principem

perseverans, totas Asiae fundavit rexitque +cclesias, et confectus senio,sexa esimo octavo post passionem Domini anno mortuus, juxta eamdemurbem sepultus est.

Caput X

Herman, cujus Apostolus #aulus ad (omanos scribens meminit&Salutate As+ncritum, $ legonta, Herman, $atroban, Hermen , et qui cumeis "ratres sunt %om. 4VI, 08-, asserunt auctorem esse libri, qui appellatur

$astor, et apud quasdam raeciae +cclesias jam publice le itur. (everautilis liber, multique de eo Scriptorum veterum usurpavere testimonia. Sedapud ;atinos pene i notus est.

Caput XI


15/50

#hilo Judaeus, natione Alexandrinus, de enere sacerdotum, idcirco anobis inter scriptores ecclesiasticos ponitur, quia librum de prima 9arcievan elistae apud Alexandriam scribens +cclesia, in nostrorum laudeversatus est, non solum eos ibi, sed in multis quoque provinciis esse

memorans, et habitacula eorum dicens monasteria. +x quo apparet talem primum 'hristo credentium fuisse +cclesiam, quales nunc monachi essenituntur /s. imitantur et cupiunt, ut nihil cujusquam proprium sit, nullusinter eos, dives, nullus pauper. #atrimonia e entibus dividuntur Al.dividunt , orationi vacatur Al. vacant , et #salmis, doctrinae quoque etcontinentiae, quales et ;ucas refert Act. II, 88, et IV, 75- , primumHierosolymae fuisse credentes. Aiunt hunc sub 'aio 'ali ula (omae

periclitatum, quo le atus entis suae missus fuerat. 'um secunda vicevenisset ad 'laudium, in eadem urbe locutum esse cum apostolo #etro,ejusque habuisse amicitias, et ob hanc causam, etiam 9arci, discipuli #etri,apud Alexandriam sectatores ornasse laudibus suis. +xstant hujus praeclaraet innumerabilia opera, in quinque libros 9oysi, de 'onfusione lin uarumliber unus, de /atura et !nventione liber unus, de His quae sensu precamur et detestamur liber unus, de +ruditione liber unus, de Haerede divinarumrerum liber unus, de Divisione aequalium et contrariorum liber, de Tribusvirtutibus liber unus, 7uare quorumdam in Scripturis mutata sunt /ss.sint nomina liber unus, de #actis libri duo, de "ita sapientis liber unus, de

i antibus liber unus, 7uod somnia mittantur a Deo libri quinque,7uaestionum et solutionum in +xodo libri quinque, de Tabernaculo etDecalo o libri quatuor, necnon de "ictimis et (epromissionibus, sive9aledictis, de #rovidentia, de Judaeis, de 'onversatione vitae, deAlexandro, et 7uod propriam rationem muta animalia habeant, et 7uodomnis insipiens servus sit, et de "ita nostrorum liber unus, de quo supradiximus, id est, de Apostolicis viris, quem et inscripsit LG1 ὶ R2OUGW1 452ῦ ἱ5Gῶ 3, quod videlicet coelestia contemplentur, et semper Deum orent. +t sub aliis indicibus, de A ricultura duo, de +brietate duo.Sunt et alia ejus monumenta in enii, quae in nostras manus non

pervenerunt. De hoc vul o apud raecos dicitur, ἢ NV W3 Z4NW3RgG4,ἢ

RNW3 LNI W3RgG4& id est,aut $lato $ ilonem sequitur, aut $latonem $ ilo:tanta est similitudo sensuum et eloquii.

Caput XII

;ucius Annaeus Seneca 'ordubensis, Sotionis Stoici discipulus, et patruus ;ucani poetae, continentissimae vitae fuit, quem non ponerem incatalo o Sanctorum, nisi me illae +pistolae provocarent, quae le untur a

plurimis, #auli ad Senecam, et Senecae ad #aulum. !n quibus cum esset /eronis ma ister, et illius temporis potentissimus, optare se dicit, ejus esse


16/50


17/50

libro vitae $ ilip. IV, 7- , quartus post #etrum (omae episcopus& siquidemsecundus ;inus fuit, tertius Anacletus, tametsi plerique ;atinorum,secundum post #etrum Apostolum putent fuisse 'lementem. Scripsit ex

persona (omanae +cclesiae ad +cclesiam 'orinthiorum valde utilem

+pistolam, quae et in nonnullis locis publice le itur, quae mihi videtur characteri +pistolae, quae sub #auli nomine ad Hebraeos fertur, convenire.Sed et multis de eadem +pistola, non solum sensibus, sed juxta verborumquoque ordinem abutitur. 8mnino randis in utraque similitudo est. 6ertur et secunda ejus nomine +pistola, quae a veteribus reprobatur. +t Disputatio#etri et Appionis lon o sermone conscripta, quam +usebius in tertiohistoriae +cclesiasticae volumine coar uit. 8biit tertio Trajani anno, etnominis ejus memoriam usque hodie (omae exstructa +cclesia custodit.

Caput XVI

! natius Antiochenae +cclesiae tertius post #etrum apostolumepiscopus, persecutionem commovente Trajano, damnatus ad bestias,(omam vinctus mittitur. 'umque navi ans Smyrnam venisset, ubi#olycarpus, auditor Joannis, episcopus erat, scripsit unam +pistolam ad+phesios, alteram ad 9a nesianos, tertiam ad Trallenses, quartam ad(omanos, et inde e rediens scripsit ad #hiladelpheos, et ad Smyrnaeos` et

proprie ad #olycarpum, commendans illi Antiochensem +cclesiam, in quaet de +van elio quod nuper a me translatum est, super persona 'hristi ponittestimonium dicens& &go vero et post resurrectionem in carne eum vidi, et credo quia sit. &t quando venit ad $etrum, et ad eos qui eum $etro erant,dixit eis: &cce, palpate me, et videte, quia non sum daemoniumincorporale. &t statim tetigerunt eum, et crediderunt. Di num autemvidetur, quia tanti viri fecimus mentionem, et de epistola ejus, quam ad(omanos scribit Al. scripsit , pauca ponere. #e S+ria usque ad %omam

pugno ad bestias, in mari et in terra, nocte dieque ligatus cum decemleopardis, oc est, militibus, qui me custodiunt: quibus et cum bene"eceris,

pe(ores "iunt. Iniquitas autem eorum, mea doctrina est, sed non idcirco (usti"icatus sum. ?tinam "ruar bestiis, quae mi i sunt praeparatae, quas et oro mi i veloces esse ad interitum, et alliciam eas ad comedendum me, ne

sicut aliorum /art+rum, non audeant corpus meum attingere. ;uod sivenire noluerint, ego vim "aciam, ego me ingeram, ut devorer. Ignoscitemi i, "ilioli: quid mi i prosit, ego scio. *unc incipio C risti essediscipulus, ni il de is quae videntur desiderans, ut 3esum C ristuminveniam. Ignis, crux, bestiae, con"ractio ossium, membrorum divisio, et totius corporis contritio, et tota tormenta diaboli, in me veniant, tantum ut

C risto "ruar. 'umque jam damnatus esset ad bestias, ardore patiendi, cumru ientes audiret leones, ait& rumentum C risti sum, dentibus bestiarum


18/50

molar, ut panis mundus inveniar. #assus est anno undecimo Trajani.(eliquiae corporis ejus Antiochiae jacent extra portam Daphniticam incoemeterio.

Caput XVII

#olycarpus, Joannis apostoli discipulus, et ab eo Smyrnae episcopusordinatus, totius Asiae princeps fuit. 7uippe qui nonnullos Apostolorum, eteorum qui viderant Dominum, ma istros habuerit, et viderit. Hic propter quasdam super die #aschae quaestiones, sub imperatore Antonino #io,+cclesiam in Crbe re ente Aniceto, (omam venit, ubi plurimoscredentium, 9arcionis et "alentini persuasione deceptos, reduxit ad fidem.

'umque ei fortuito obviam fuis et 9arcion, et diceret& Cognosce nos:(espondit& Cognosco primogenitum diaboli. #ostea vero, re nante 9.Antonino, et ;. Aurelio 'ommodo, quarta post /eronem persecutione,Smyrnae, sedente #roconsule, et universo populo in amphitheatro adversuseum personante, i ni traditus est. Scripsit ad #hilippenses valde utilem+pistolam, quae usque hodie in Asiae conventu le itur.

Caput XVIII

#apias, Joannis auditor Hierapolitanus in Asia episcopus, quinquetantum scripsit volumina, quae praenotavit, &xplanatio sermonum #omini.!n quibus cum se in praefatione asserat, non varias opiniones sequi, sedApostolos habere auctores, ait& Considerabam, quid Andreas, quid $etrusdixissent, quid $ ilippus, quid T omas, quid 3acobus, quid 3oannes, quid

/att aeus, vel alius quilibet discipulorum #omini: quid etiam Aristion, et Senior 3oannes, discipuli #omini loquebantur. *on enim tantum mi i libriad legendum prosunt, quantum viva vox, usque odie in suis auctoribus

personans. +x quo apparet in Al. ex ipso catalo o nominum, alium esseJoannem, qui inter Apostolos ponitur, et alium Seniorem Joannem, quem

post Aristionem enumerat. Hoc autem diximus, propter superioremopinionem, quam a plerisque retulimus traditam, duas posteriores +pistolasJoannis, non Apostoli esse, sed #resbyteri. Hic dicitur mille annorumJudaicam edidisse GO E1WP43, quem secuti sunt !renaeus, et Apollinarius,et caeteri qui post resurrectionem aiunt in carne cum sanctis Dominumre naturum. Tertullianus quoque in libro de Spe fidelium, et "ictorinus#etabionensis, et ;actantius hac opinione ducuntur.

Caput XIX


19/50

7uadratus Apostolorum discipulus, #ublio Athenarum episcopo, ob'hristi fidem martyrio coronato, in locum ejus substituitur, et +cclesiam

randi terrore dispersam, fide et industria sua con re at. 'umqueHadrianus Athenis exe isset hiemem, invisens +leusina, et omnibus pene

raeciae sacris initiatus dedisset occasionem bis, qui 'hristianos oderant,absque praecepto !mperatoris vexare credentes` porrexit ei librum proreli ione nostra compositum, valde utilem, plenumque rationis et fidei, etApostolica doctrina di num, in quo et antiquitatem suae aetatis ostendens,ait, plurimos a se visos qui sub Domino variis in Judaea oppressicalamitatibus, sanati fuerant, et qui a mortuis resurrexerant.

Caput XX

Aristides Atheniensis philosophus eloquentissimus, et sub pristinohabitu discipulus 'hristi, volumen nostri do matis rationem continens,eodem tempore quo et 7uadratus, Hadriano principi dedit, id est,Apolo eticum pro 'hristianis, quod usque hodie perseverans, apud

philolo os in enii ejus indicium est.

Caput XXI

A rippa, co nomento Castor, vir valde doctus, adversum vi intiquatuor >asilidis haeretici volumina, quae in +van elium confecerat,fortissime disseruit, prodens ejus universa mysteria, et prophetasenumerans, >arcaban et >arcob, et ad terrorem audientium alia quaedam

barbara nomina& et Deum maximum ejus Abraxas, qui quasi annumcontinens, si juxta raecorum numerum supputetur. 9oratus est autem>asilides, a quo nostici, in Alexandria temporibus Hadriani, quatempestate et 'ochebas dux Judaicae factionis, 'hristianos variis suppliciisenecavit.

Caput XXII

He esippus vicinus Apostolicorum temporum, et omnes a passioneDomini usque ad suam aetatem +cclesiasticorum actuum texens historias,multaque ad utilitatem le entium pertinentia hinc inde con re ans, quinquelibros composuit, sermone simplici, ut quorum vitam sectabatur, dicendiquoque exprimeret characterem. Asserit se venisse sub Aniceto (omam,qui decimus post #etrum episcopus fuit, et perseverasse usque ad+leutherum ejusdem urbis episcopum, qui Aniceti quondam diaconus


20/50

fuerat. #raeterea adversum idola disputans, ex quo primum errorecrevissent, subtexit historiam, ex qua ostendit, qua floruerit aetate. Aitenim&Tumulos mortuis templaque "ecerunt, sicut usque odie videmus: equibus est et Antinous servus Hadriani Caesaris, cui et g+mnicus agon

exercetur apud Antinoum civitatem, quam ex e(us nomine condidit, et statuit prop etas in templo. Antinoum autem in deliciis habuisse 'aesar Hadrianus scribitur.

Caput XXIII

Justinus philosophus, habitu quoque philosophorum incedens, de /eapoli urbe #alaestinae, patre #risco >acchio pro reli ione 'hristi

plurimum laboravit& in tantum, ut Antonino quoque #io, et filiis ejus, etSenatui librum < Apologia longior = contra entes scriptum daret,i nominiamque 'rucis non erubesceret& et alium librum < Altera brevior =successoribus ejusdem Antonini, 9. Antonino "ero, et ;. Aurelio'ommodo. +xstat ejus et aliud volumen < )ratio ad Graecos = contra

entes, ubi de daemonum quoque natura disputat& et quartum adversusentes, cui titulum praenotavit ἔNGFX2K& sed et alius de 9onarchia Dei, et

alius liber, quem praenotavit #salten, et alius de anima. Dialo us contraJudaeos, quem habuit adversus Tryphonem principem Judaeorum& sed etcontra 9arcionem insi nia volumina, quorum !renaeus quoque in quartoadversus haereses libro meminit` et alius liber contra omnes haereses, cujusfacit mentionem in Apolo etico, quem dedit Antonino #io. Hic cum in urbe(oma haberet 4I 14 VK, et 'rescentem 'ynicum, qui multa adversum'hristianos blasphemabat, redar uere ulosum, et mortis timidum,luxuriaeque et libidinum sectatorem, ad extremum studio ejus et insidiisaccusatus, quod 'hristianus esset, pro 'hristo san uinem fudit.

Caput XXIV

9elito Asianus, Sardensis episcopus, librum imperatori 9. Antonino"ero, qui 6rontonis oratoris discipulus fuit, pro 'hristiano do mate dedit.Scripsit quoque et alia, de quibus ista sunt, quae subjecimus& De #aschalibros duos, de "ita #rophetarum librum unum, de +cclesia librum unum,de Die Dominica librum unum, de Sensibus librum unum, de 6ide librumunum, de #lasmate librum unum, de Anima et 'orpore librum unum, de>aptismate librum unum, de "eritate librum unum, de eneratione 'hristilibrum unum, de #rophetia sua librum unum, de #hiloxenia librum unum,et alium librum qui Clavis inscribitur` de diabolo librum unum, deApocalypsi Joannis librum unum, LG1 ὶ Ἐ 3PWQV 2O kG2ῦ librum unum, et


21/50

Ἐ5N2Fῶ 3 libros sex. Hujus ele ans et declamatorium in eniumTertullianus in septem libris, quos scripsit adversus +cclesiam pro9ontano, cavillatur, dicens eum a plerisque nostrorum prophetam putari.

Caput XXV

Theophilus sextus Antiochensis +cclesiae episcopus, sub imperatore9. Antonino "ero librum contra 9arcionem composuit, qui usque hodieexstat. 6eruntur ejus et ad Autolycum tria volumina, et contra haeresimHermo enis liber unus& et alii breves ele antesque tractatus adaedificationem +cclesiae pertinentes. ;e i sub nomine ejus in +van eliumet in #roverbia Salomonis 'ommentarios, qui mihi cum superiorum

voluminum ele antia et phrasi non videntur con ruere.

Caput XXVI

Apollinaris Asiae Hierapolitanus episcopus, sub imperatore 9.Antonino "ero floruit, cui et insi ne volumen pro fide 'hristianorum dedit.+xstant ejus et alii quinque adversum entes libri, et de veritate duo,adversum 'ataphry as tunc primum exortos cum #risca et 9aximilla

insanis vatibus, incipiente 9ontano.

Caput XXVII

Dionysius 'orinthiorum +cclesiae episcopus, tantae eloquentiae etindustriae fuit, ut non solum suae civitatis et provinciae populos, sed etaliarum urbium et provinciarum episcopos epistolis erudiret. +x quibus estuna ad ;acedaemonios, alia ad Athenienses, tertia ad /icomedienses,quarta ad 'retenses, quinta ad +cclesiam Amastrianam, et ad reliquas #onti+cclesias, sexta ad 'nossianos, et ad #inytum ejusdem urbis episcopum,septima ad (omanos, quam scripsit ad Soterem episcopum eorum, octavaad 'hrysophoram, sanctam feminam. 'laruit sub impp. 9. Antonino "ero,et ;. Aurelio 'ommodo.

Caput XXVIII

#inytus 'retensis, 'nossiae urbis episcopus, scripsit ad Dionysium'orinthiorum episcopum valde ele antem epistolam& in qua docet, non


22/50

semper lacte populos nutriendos, ne quasi parvuli ab ultimo occupentur die`sed et solido vesci debere cibo, ut in spiritalem proficiant senectutem. +thic sub 9. Antonino "ero, et ;. Aurelio 'ommodo floruit.

Caput XXIX

Tatianus, qui primum 8ratoriam docens, non parvam sibi ex arte(hetorica loriam comparaverat, Justini martyris sectator fuit, florens in+cclesia, quamdiu ab ejus latere non discessit. #ostea vero inflatuseloquentiae tumore, novam condidit haeresim quae F51I 4 ῶ 3 dicitur,quam postea Severus auxit, a quo ejusdem partis haeretici Severiani usquehodie appellantur. #orro Tatianus infinita scripsit volumina, e quibus unus

contra entes florentissimus exstat liber, qui inter omnia opera ejus fertur insi nis. +t hic sub imperatore 9. Antonino "ero, et ;. Aurelio 'ommodofloruit.

Caput XXX

#hilippus, episcopus 'retensis, hoc est, urbis ortynae, cujusDionysius in epistola sua meminit, quam scripsit ad ejusdem civitatis

+cclesiam, praeclarum adversum 9arcionem edidit librum, temporibusque9. Antonini "eri, et ;. Aurelii 'ommodi claruit.

Caput XXXI

9usanus non i nobilis inter eos, qui de ecclesiastico do matescripserunt, sub imperatore 9. Antonino "ero confecit librum ad quosdamfratres, qui de +cclesia ad +ncratitarum haeresim declinaverant.

Caput XXXII

9odestus et ipse sub imperatore 9. Antonino, et ;. Aurelio'ommodo, adversum 9arcionem scripsit librum, qui usque hodie

perseverat. 6eruntur sub nomine ejus et alia synta mata, sed ab eruditisquasi YGO MF1IZI repudiantur.

Caput XXXIII


23/50

>ardesanes in 9esopotamia clarus habitus est, qui primum "alentinisectator, deinde confutator, novam haeresim condidit. Ardens ejus a Syris

praedicatur in enium, et in disputatione vehemens. Scripsit infinitaadversum omnes pene haereticos, qui aetate ejus pullulaverant. !n quibus

clarissimus ille et fortissimus liber, quem 9. Antonino de ato tradidit& etmulta alia super persecutione volumina, quae sectatores ejus de Syra lin uaverterunt in raecam. Si autem tanta vis est et ful or in interpretatione,quantam putamus in sermone proprio

Caput XXXIV

"ictor, tertius decimus (omanae urbis episcopus, super quaestione

#aschae, et alia quaedam scribens opuscula, rexit +cclesiam sub Severo principe annis decem.

Caput XXXV

!renaeus, #othini episcopi, qui ;u dunensem in allia re ebat+cclesiam, presbyter, a martyribus ejusdem loci, ob quasdam +cclesiaequaestiones le atus (omam missus, honorificas super nomine suo ad+leutherum episcopum perfert litteras. #ostea jam #othino propenona enario, ob 'hristum martyrio coronato, in locum ejus substituitur.'onstat autem #olycarpi, cujus supra fecimus mentionem, sacerdotis etmartyris, hunc fuisse discipulum. Scripsit quinque adversus haereses libros,et contra entes volumen breve, et de disciplina aliud, et ad 9artianumfratrem de Apostolica praedicatione, et librum variorum tractatuum, et ad>lastum de Schismate, et ad 6lorinum de 9onarchia, sive quod Deus nonsit conditor malorum, et de 8 doade e re ium commentarium, in cujusfine si nificans se Apostolicorum temporum vicinum fuisse, sic subscripsit&

Ad(uro te, qui transcribis librum istum, per #ominum 3esum C ristum, et per gloriosum e(us adventum, quo (udicaturus est vivos et mortuos, ut con"eras, postquam transcripseris, et emendes illum ad exemplar, unde

scripsisti, diligentissime: anc quoque obtestationem similiter trans"eras,ut invenisti in exemplari. 6eruntur ejus et aliae ad "ictorem episcopum(omanum de quaestione #aschae epistolae& in quibus commonet eum, nonfacile debere unitatem colle ii scindere. Siquidem "ictor multos Asiae et8rientis episcopos, qui decima quarta luna cum Judaeis #ascha celebrabant,damnandos crediderat. !n qua sententia hi, qui discrepabant ab illis, "ictorinon dederunt manus. 6loruit maxime sub 'ommodo principe, qui 9.Antonino "ero in imperium successerat.


24/50

Caput XXXVI

#antaenus, Stoicae sectae philosophus, juxta quamdam veterem inAlexandria consuetudinem, ubi a 9arco evan elista semper +cclesiastici

fuere Doctores, tantae prudentiae et eruditionis tam in Scripturis divinis,quam in saeculari litteratura fuit, ut in !ndiam quoque ro atus ab illius

entis le atis, a Demetrio Alexandriae episcopo, mitteretur. Cbi reperit,>artholomaeum de duodecim Apostolis, adventum Domini nostri Jesu'hristi juxta 9atthaei +van elium praedicasse, quod Hebraicis litterisscriptum, revertens Alexandriam secum detulit. Hujus multi quidem insanctam Scripturam exstant commentarii& sed ma is viva voce +cclesiis

profuit. Docuitque sub Severo principe, et Antonino, co nomento'aracalla.

Caput XXXVII

(hodon, enere Asianus, a Tatiano, de quo supra diximus, (omae inScripturis eruditus, edidit plurima& praecipuumque adversus 9arcionemopus, in quo refert, quomodo ipsi quoque inter se 9arcionitae discrepent` etApellem senem alium haereticum a se quondam fuisse conventum, et risuihabitum, eo quod Deum, quem coleret, i norare se diceret. 9eminit ineodem libro, quem scripsit ad 'allistionem, Tatiani se (omae fuisseauditorem. Sed et in Hexaemeron ele antes tractatus composuit, etadversum #hry as insi ne opus` temporibusque 'ommodi et Severi floruit.

Caput XXXVIII

'lemens, Alexandrinae +cclesiae #resbyter, #antaeni, de quo supraretulimus, auditor, post ejus mortem Alexandriae ecclesiasticam scholamtenuit, et 5I X PGW3 ma ister fuit. 6eruntur ejus insi nia volumina,

plenaque eruditionis et eloquentiae, tam de Scripturis divinis, quam desaecularis litteraturae instrumento. + quibus illa sunt, P 1WQI G ῖK, libriocto` ὙL2 OL^PGW3 libri octo` adversus entes, liber unus` #aeda o i libritres, de #ascha liber unus, de jejunio disceptatio, et alius qui inscribitur ;uisnam dives ille sit, qui salvetur! de obtrectatione liber unus` de'anonibus ecclesiasticis, et adversum eos, qui Judaeorum sequuntur errorem, liber unus, quem proprie Alexandro, Hierosolymorum episcopo,L12PGZ^3 PG. 9eminit autem in Stromatibus suis, voluminis Tatianiadversus entes, de quo supra diximus, et 'asiani cujusdam X1232F1IZRIK,quod opusculum invenire non potui. /ecnon et de Judaeis Aristobulumquemdam et Demetrium et +upolemum scriptores adversus entes refert,


25/50

qui in similitudinem Josephi ἀ1XI42F23RI3 9oysi et Judaicae entisasseverant. +xstat Alexandri Hierosolymorum episcopi, qui cum /arcisso

postea rexit +cclesiam, epistola super ordinatione Asclepiadis confessorisad Antiochenses, con ratulantis eis, in qua ponit in fine& Haec vobis,

domini ac "ratres, scripta transmisi per Clementem beatum presb+terum,virum illustrem et probatum, quem vos quoque scitis, et nunc pleniusrecognoscetis, qui cum uc venisset (uxta providentiam et visitationem #ei,con"irmavit et auxit #omini &cclesiam. 'onstat, 8ri enem hujus fuissediscipulum. 6loruit autem Severi et Antonini filii ejus temporibus.

Caput XXXIX

9iltiades, cujus (hodon in opere suo, quod adversus 9ontanum,#riscam, 9aximillamque composuit, recordatur, scripsit contra eosdemvolumen praecipuum, et adversus entes Judaeosque libros alios, et#rincipibus illius temporis Apolo eticum dedit. 6loruit autem 9. Antonini'ommodique temporibus.

Caput XL

Apollonius, vir disertissimus, scripsit adversus 9ontanum, #riscamet 9aximillam insi ne et lon um volumen, in quo asserit 9ontanum, etinsanas vates ejus periisse suspendio& et multa alia, in quibus de #risca et9aximilla refert& Si negant eas accepisse munera, con"iteantur non esse

$rop etas, qui accipiunt: et mille oc testibus approbabo. Sed et ex aliis "ructibus probantur $rop etae. #ic mi i, crinem "ucat $rop etes@ stibiooculos linit@ $rop etae vestibus et gemmis ornantur@ $rop etes tabulaludit et tesseris@ $rop eta "enus accipit@ %espondeant, utrum oc "ieriliceat, an non: meum est approbare, quod "ecerint. Dicit in eodem libro,quadra esimum esse annum usque ad tempus, quo ipse scribebat librum, exquo haeresis 'ataphry arum habuerit exordium. Tertullianus sexvoluminibus adversus +cclesiam editis, quae scripsit LG1 ὶ ἐ5P VPGWK,septimum proprie adversus Apollonium elaboravit, in quo omnia, quae illear uit, conatur defendere. 6loruit autem Apollonius sub 'ommodoSeveroque principibus.

Caput XLI

Serapion, undecimo 'ommodi imperatoris anno Antiochiaeepiscopus ordinatus, scripsit epistolam ad 'aricum et #ontium, de haeresi


26/50

9ontani, in qua et haec addit& ?t autem sciatis "alsi u(us dogmatis, id est,novae prop etiae ab omni mundo insaniam reprobari, misi vobis

Apollinaris beatissimi, qui "uit in Hierapoli Asiae episcopus, litteras. AdDomninum quoque, qui persecutionis tempore ad Judaeos declinaverat,

volumen composuit` et alium de +van elio, quod sub nomine #etri fertur,librum ad (hosensem 'iliciae +cclesiam, quae in haeresim ejus lectionediverterat. ;e untur et sparsim ejus breves epistolae, auctoris sui ἀPX PG4et vitae con ruentes.

Caput XLII

Apollonius, (omanae urbis senator, sub 'ommodo principe a servo

Severo proditus, quod 'hristianus esset, impetrato, ut rationem fidei suaeredderet, insi ne volumen composuit, quod in senatu le it` et nihilominussententia senatus, pro 'hristo capite truncatus est veteri apud eos obtinentele e, absque ne atione non dimitti 'hristianos, qui semel ad eorum

judicium pertracti essent.

Caput XLIII

Theophilus, 'aesareae #alaestinae acchylus, 'orinthi episcopus, sub eodem Severo principe clarushabitus, de #ascha ex omnium qui in Achaia erant episcoporum persona,ele antem librum scripsit.

Caput XLV

#olycrates, +phesiorum episcopus, cum caeteris episcopis Asiae, qui juxta quamdam veterem consuetudinem cum Judaeis decima quarta luna#ascha celebrabant, scripsit adversus "ictorem, episcopum (omanum,epistolam synodicam, in qua docet, se apostoli Joannis, et veterumauctoritatem sequi& de qua haec pauca excerpsimus& *os igitur inviolabilem


27/50

celebramus diem, neque addentes aliquid, neque dementes. &tenim in Asiaelementa maxima dormierunt, quae resurgent in die #omini, quandoventurus est de coelis in ma(estate sua, suscitaturus omnes sanctos:

$ ilippum loquor de duodecim Apostolis, qui dormivit Hierapoli, et duas

"ilias e(us, quae virgines senuerunt, et aliam e(us "iliam, quae Spiritu sancto plena in &p eso occubuit. Sed et 3oannes, qui super pectus #ominirecubuit, et ponti"ex e(us auream laminam in "ronte portans, mart+r et doctor in &p eso dormivit: et $ol+carpus, episcopus et mart+r, Sm+rnaecubat. T raseas quoque episcopus et mart+r de &umenia in eadem Sm+rnarequiescit. ;uid necesse est Sagaris episcopi et mart+ris recordari, qui in

'aodicea soporatur, et $apirii beati, et /elitonis in sancto Spiritu eunuc i,qui semper #omino serviens, positus est in Sardis, et exspectat in adventue(us resurrectionem@ Hi omnes observaverunt $asc ae diem decimaquarta luna, ab &vangelica traditione in nullam partem declinantes, et

&cclesiasticum sequentes canonem. &go quoque minimus omnium vestrum $ol+crates, secundum doctrinam propinquorum meorum, quos et secutus sum: septem siquidem "uerunt propinqui mei episcopi, et ego octavus: semper $asc a celebravi, quando populus 3udaeorum a


28/50

Caput XLIX

Appion, sub Severo principe, similiter in Hexaemeron tractatus fecit.

Caput L

Sextus sub imperatore Severo, librum de resurrectione scripsit.

Caput LI

Arabianus sub eodem principe, edidit quaedam opuscula ad

'hristianum do ma pertinentia.

Caput LII

Judas de septua inta apud Danielem hebdomadibus plenissimedisputavit, et chrono raphiam superiorum temporum usque ad decimumSeveri produxit annum. !n qua erroris ar uitur, quod adventum Antichristicirca sua tempora futurum esse dixerit& sed hoc ideo, quia ma nitudo

persecutionum praesentem mundi minabatur occasum.

Caput LIII

Tertullianus presbyter, nunc demum primus post "ictorem etAppollonium ;atinorum ponitur, provinciae Africae, civitatis'artha iniensis, patre 'enturione #roconsulari. Hic acris et vehementisin enii, sub Severo principe et Antonino 'aracalla maxime floruit,

multaque scripsit volumina, quae quia nota sunt pluribus, praetermittimus."idi e o quemdam #aulum 'oncordiae, quod oppidum !taliae est, senem,qui se beati 'ypriani, jam randis aetatis, notarium, cum ipse admodumesset adolescens, (omae vidisse diceret, referreque sibi solitum numquam'yprianum absque Tertulliani lectione unum diem praeterisse, ac sibicrebro dicere, #a magistrum: Tertullianum videlicet si nificans. Hic cumusque ad mediam aetatem et contumeliis clericorum (omanae +cclesiae, ad9ontani do ma delapsus, in multis libris /ovae #rophetiae meminit,specialiter autem adversum +cclesiam texuit volumina, de pudicitia, de

persecutione, de jejuniis, de mono amia, de ecstasi libros sex, et septimum,


29/50

quem adversum Apollonium composuit. 6erturque vixisse usque addecrepitam aetatem, et multa, quae non exstant opuscula condidisse.

Caput LIV8ri enes, qui et Adamantius, decimo Severi #ertinacis anno

adversum 'hristianos persecutione commota, a ;eonide #atre, 'hristimartyrio coronato, cum sex fratribus et matre vidua, pauper relinquitur,annos natus circiter decem et septem. (em enim familiarem obconfessionem 'hristi fiscus occupaverat. Hic Alexandriae dispersa+cclesia, decimo octavo aetatis suae anno, 5I X PGW3 opus a ressus,

postea a Demetrio, ejus urbis episcopo, in locum 'lementis presbyteri

confirmatus, per multos annos floruit& et cum jam mediae esset aetatis, et propter +cclesias Achaiae, quae pluribus haeresibus vexabantur, subtestimonio +cclesiasticae epistolae Athenas per #alaestinam per eret, aTheoctisto et Alexandro, 'aesareae et Hierosolymorum episcopis,

presbyter ordinatus Demetrii offendit animum` qui tanta in eumdebacchatus est insania, ut per totum mundum super nomine ejus scriberet.'onstat eum, antequam 'aesaream mi raret, fuisse (omae sub ephyrinoepiscopo, et statim Alexandriam reversum, Heraclan presbyterum, qui subhabitu philosophi perseverabat, adjutorem sibi fecisse 5I X PGWK, quiquidem et post Demetrium Alexandrinam tenuit +cclesiam. 7uantae autem

loriae fuerit, hinc apparet, quod 6irmilianus, 'aesareae episcopus, cumomni 'appadocia eum invitavit, et diu tenuit, et postea sub occasionesanctorum locorum #alaestinam veniens, diu 'aesareae in sanctis Scripturisab eo eruditus est. Sed et illud, quod ad 9ammeam, matrem Alexandriimperatoris, reli iosam feminam, ro atus venit Antiochiam, et summohonore habitus est& quodque ad #hilippum imperatorem, qui primus dere ibus (omanis 'hristianus fuit, et ad matrem ejus litteras fecit, quaeusque hodie exstant. 7uis i norat et quod tantum in Scripturis divinishabuerit studii, ut etiam Hebraeam lin uam, contra aetatis entisque suaenaturam edisceret& et exceptis Septua inta interpretibus, alias quoqueeditiones in unum con re aret volumen& Aquilae scilicet #ontici proselyti,et Theodotionis Hebionei, et Symmachi ejusdem do matis, qui in+van elium quoque 5I ὰ I UI ῖ23 scripsit commentarios, de quo et suumdo ma confirmare conatur. #raeterea quintam et sextam et septimameditionem, quas etiam nos de ejus bibliotheca habemus, miro labore reperit,et cum caeteris editionibus comparavit. +t quia indicem operum ejus involuminibus epistolarum, quas ad #aulam scripsimus, in quadam epistolacontra "arronis opera conferens posui, nunc omitto& illud de immortali ejus

in enio non tacens, quod dialecticam quoque et eometriam, etarithmeticam, musicam, rammaticam et rhetoricam, omniumque


30/50

philosophorum sectas ita didicit, ut studiosos quoque saeculariumlitterarum sectatores haberet, et interpretaretur eis quotidie, concursusquead eum miri fierent& quos ille propterea recipiebat, ut sub occasionesaecularis litteraturae in fide 'hristi eos institueret. De crudelitate autem

persecutionis, quae adversum 'hristianos sub Decio consurrexit, eo quod inreli ionem #hilippi desaeviret, quem et interfecit, superfluum est dicere&cum etiam 6abianus, (omanae +cclesiae episcopus, in ipsa occubuerit, etAlexander >abylasque Hierosolymorum et Antiochenae +cclesiae

pontifices, in carcere pro confessione 'hristi dormierint. +t super 8ri enisstatu si quis scire velit, quid actum sit, primum quidem de epistolis ejus,quae post persecutionem ad diversos missae sunt& deinde de sexto +usebii'aesariensis ecclesiasticae historiae libro, et pro eodem 8ri ene in sexvoluminibus, poterit liquido co noscere. "ixit usque ad allum et"olusianum, id est, usque ad ;?!? aetatis suae annum` et mortuus est Tyri,in qua urbe et sepultus est.

Caput LV

Ammonius, vir disertus et valde eruditus in philosophia, eodemtempore Alexandriae clarus habitus est& qui inter multa in enii sui et

praeclara monumenta etiam de consonantia 9oysi et Jesu ele ans opuscomposuit, et evan elicos canones exco itavit, quos postea secutus est+usebius 'aesariensis. Hunc falso accusat #orphyrius, quod ex 'hristiano+thnicus fuerit, cum constet eum usque ad extremam vitam 'hristianum

perseverasse.

Caput LVI

Ambrosius primum 9arcionites, deinde ab 8ri ene correctus,+cclesiae diaconus, et confessionis Dominicae loria insi nis fuit, cui et#rotocteto presbytero liber 8ri enis de 9artyrio scribitur. Hujus industria,et sumptu et instantia adjutus infinita 8ri enes dictavit volumina. Sed etipse, quippe ut vir nobilis, non inele antis in enii fuit, sicut ejus ad8ri enem epistolae indicio sunt. 8biit ante mortem 8ri enis` et in hoc a

plerisque reprehenditur, quod vir locuples amici sui senis et pauperismoriens non recordatus sit.

Caput LVII


31/50

Tryphon, 8ri enis auditor, ad quem nonnullae ejus exstant epistolae,in Scripturis eruditissimus fuit. 7uod quidem et multa ejus sparsimostendunt opuscula, sed praecipue liber, quem composuit de "acca rufa inDeuteronomio, et de Dichotomematibus, quae cum columba et turture

Abraham ponuntur in enesi.

Caput LVIII

9inucius 6elix, (omae insi nis causidicus, scripsit Dialo um'hristiani et +thnici disputantium, qui 8ctavius inscribitur. Sed et alius subnomine ejus fertur de 6ato, vel contra mathematicos, qui cum sit et ipsediserti hominis, non mihi videtur cum superioris libri stylo convenire.

9eminit hujus 9inucii et ;actantius in libris suis.

Caput LIX

aius, sub ephyrino (omanae urbis episcopo, id est sub AntoninoSeveri filio, disputationem adversum #roculum, 9ontani sectatorem, valdeinsi nem habuit, ar uens eum temeritatis, super /ova #rophetiadefendenda, et in eodem volumine +pistolas quoque #auli, tredecim tantumenumerans` decimam quartam quae fertur ad Hebraeos, dicit non ejus esse,sed et apud (omanos usque hodie quasi #auli apostoli non habetur.

Caput LX

>eryllus, Arabiae >ostrenus episcopus, cum aliquanto temporeloriose rexisset +cclesiam, ad extremum lapsus in haeresim, quae

'hristum ante incarnationem ne at, ab 8ri ene correctus. Scripsit variaopuscula, et maxime epistolas, in quibus 8ri eni ratias a it, sed et8ri enis ad eum litterae sunt. +xstat dialo us 8ri enis et >erylli, in quohaereseos coar uitur. 'laruit autem sub Alexandro, 9ammeae filio, et9aximino et ordiano, qui ei in imperium successerunt.

Caput LXI

Hippolytus, cujusdam +cclesiae episcopus, nomen quippe urbis scirenon potui, rationem #aschae temporumque 'anones scripsit, usque ad

primum annum Alexandri imperatoris, et sedecim annorum circulum, quem


32/50

raeci ἑ55I4 G5IG 1R I vocant, reperit, et +usebio, qui super eodem#ascha 'anonem, decem et novem annorum circulum, id est,ἐ 33GI5I4 G5IG 1R I composuit, occasionem dedit. Scripsit nonnullos inScripturas commentarios, e quibus hos reperi& in ἑ]I QG123, et in +xodum,

in 'anticum 'anticorum, in enesim, et in achariam& de #salmis, et in!saiam, de Daniele, de Apocalypsi, de #roverbiis, de +cclesiaste, de Saul et#ythonissa, de Antichristo, de (esurrectione, contra 9arcionem, de #ascha,adversum omnes haereses, et 12P2Q4NRI3 de laude Domini Salvatoris, inqua, praesente 8ri ene, se loqui in +cclesia si nificat. !n hujusaemulationem Ambrosius, quem de 9arcionis haeresi ad veram fidemcorrectum diximus, cohortatus est 8ri enem, in Scripturas commentariosscribere, praebens ei septem et eo amplius notarios, eorumque expensas, etlibrariorum parem numerum, quodque his majus est, incredibili studio

quotidie ab eo opus exi ens. Cnde in quadam epistolaἐ

1F2 4^5 3 eum8ri enes vocat.

Caput LXII

Alexander, episcopus 'appadociae, cum desiderio sanctorumlocorum Hierosolymam per eret, et /arcissus episcopus ejusdem urbis jamsenex re eret +cclesiam, et /arcisso et multis clericorum ejus revelatumest, altera die mane intrare episcopum, qui adjutor sacerdotalis cathedraeesse deberet. !taque re ita completa, ut praedicta fuerat, cunctis in#alaestina episcopis in unum con re atis, adnitente quoque ipso velmaxime /arcisso, Hierosolymitanae +cclesiae cum eo ubernaculumsuscepit. Hic in fine cujusdam epistolae, quam scribit ad Antinoitas super

pace +cclesiae ait& Salutat vos *arcissus, qui ante me ic tenuit episcopalem locum, et nunc mecum eumdem orationibus regit, annos natuscirciter centum sedecim, et vos mecum precatur ut unum idemque sapiatis.Scripsit et aliam ad Antiochenses, per 'lementem presbyterumAlexandriae, de quo supra diximus, nec non ad 8ri enem, et pro 8ri enecontra Demetrium` eo quod juxta testimonium Demetrii eum presbyterumconstituerit. Sed et aliae ejus ad diversos feruntur epistolae. Septima autem

persecutione sub Decio, quo tempore >abylas Antiochiae passus est, ductus'aesaream, et clausus in carcere, ob confessionem 'hristi martyriocoronatur.

Caput LXIII

Julius Africanus, cujus quinque de Temporibus exstant volumina, sub!mperatore 9. Aurelio Antonino, qui 9acrino successerat, le ationem pro


33/50

instauratione urbis +mmaus suscepit, quae postea /icopolis appellata est.Hujus est epistola ad 8ri enem super quaestione Susannae& eo quod dicatin Hebraeo hanc fabulam non haberi, nec convenire cum Hebraicaetymolo ia ἀLὸ 2ῦ PXR32O PXRPI4, 5I ὶ ἀLὸ 2ῦ L1R32O L1RPI4, contra

quem doctam epistolam scribit 8ri enes. +xstat ejus ad Aristidem alteraepistola, in qua super 4IZW3R ᾳ, quae videtur esse in enealo ia Salvatorisapud 9atthaeum et ;ucam, plenissime disputat.

Caput LXIV

eminus, Antiochenae +cclesiae presbyter, pauca in enii suimonumenta composuit, florens sub Alexandro principe, et episcopo urbis

suae ebenno, eo vel maxime tempore, quo Heraclas Alexandrinae+cclesiae pontifex ordinatus est.

Caput LXV

Theodorus, qui postea re orius appellatus est, /eocaesareae #ontiepiscopus, admodum adolescens, ob studia raecarum et ;atinarumlitterarum, de 'appadocia >erytum, et inde 'aesaream #alaestinae transiit,

juncto sibi fratre Athenodoro. 7uorum cum e re iam indolem vidisset8ri enes, hortatus est eos ad philosophiam, in qua paulatim 'hristi fidemsubintroducens, sui quoque sectatores reddidit. 7uinquennio itaque eruditiab eo remittuntur ad matrem, e quibus Theodorus proficiscens,LI3 FO145 ὸ 3 GὐXI14P RIK scripsit 8ri eni& et convocata randi frequentia,ipso quoque 8ri ene praesente, recitavit, qui usque hodie exstat. Scripsit etQG VZ1IP43 in +cclesiasten brevem quidem, sed valde utilem. +t aliaehujus vul o feruntur epistolae, sed praecipue si na atque miracula, quae

jam episcopus cum multa +cclesiarum loria perpetravit.

Caput LXVI

'ornelius, (omanae urbis episcopus, ad quem octo 'ypriani exstantepistolae, scripsit epistolam ad 6abium Antiochenae +cclesiae episcopum,de synodo (omana, !talica, Africana, et aliam de /ovatiano, et de his quilapsi sunt` tertiam de estis synodi < %omanae an. ) *=` quartam adeumdem 6abium valde prolixam, et /ovatianae haereseos causas etanathema continentem. (exit +cclesiam annis duobus sub allo et"olusiano, cui ob 'hristum martyrio coronato, successit ;ucius.


34/50

Caput LXVII

'yprianus Afer, primum loriose rhetoricam docuit` exinde suadente presbytero 'aecilio, a quo et co nomentum sortitus est, 'hristianus factus,

omnem substantiam suam pauperibus ero avit, ac post non multumtemporis electus in presbyterum, etiam episcopus 'artha iniensisconstitutus est. Hujus in enii superfluum est indicem texere, cum soleclariora sint ejus opera. #assus est sub "aleriano et alieno principibus,

persecutione octava, eodem die quo (omae 'ornelius, sed non eodemanno.

Caput LXVIII

#ontius, diaconus 'ypriani, usque ad diem passionis ejus cum ipsoexsilium sustinens, e re ium volumen vitae et passionis 'ypriani reliquit.

Caput LXIX

Dionysios, Alexandrinae urbis episcopus, sub Heracla scholam5I X PGW3 presbyter tenuit, et 8ri enis valde insi nis auditor fuit. Hic in

'ypriani et Africanae synodi do ma consentiens, de haereticisrebapti:andis, ad diversos plurimas misit epistolas, quae usque hodieexstant, et ad 6abium Antiochenae urbis episcopum scripsit de poenitentia,et ad (omanos per Hippolytum alteram& ad ?ystum, qui Stephanosuccesserat, duas epistolas, et ad #hilemonem et ad Dionysium, (omanae+cclesiae presbyteros, duas epistolas, et ad eumdem Dionysium, postea(omae episcopum, et ad /ovatianum causantem, quod invitus (omaeepiscopus ordinatus esset, cujus epistolae hoc exordium est& #ion+sius

*ovatiano "ratri salutem. Si invitus, ut dicis, ordinatus es, probabis, cumvolens secesseris. *am oportuit quidvis etiam ac gratia perpeti, nediscinderetur &cclesia #ei. *eque minus praeclarum ex oc contigisset testimonium, quod noluisses dissidium inducere, quam pro"icisci solet exeo, si quis recuset simulacris immolare, atque adeo praeclarius etiam, meaquidem sententia, siquidem illic uni propriaeque consulitur animae, ictotius &cclesiae negotium agitur. Tametsi nunc quoque si persuaseris, sicompuleris "ratres in concordiam redire, plus egeris o""icio, quam peccariserrato. Atque oc quidem aud imputabitur, illud vero laudibus "eretur.Caeterum si non obtemperantibus illis minus assequeris quod vis, tamen

"ac modis omnibus ut tuam ipsius serves animam. +st ejus ad Dionysiumet ad Didymum altera epistola, et ἑ21 IP 45I ὶ de #ascha plurimae,declamatorio sermone conscriptae, et ad Alexandrinam +cclesiam de


35/50

exsilio, et ad Hieracam in Ae ypto episcopum, et alia de 9ortalitate, et deSabbato, et LG1 ὶ FOQ3IPR2O, et ad Hermammonem, et alia de persecutioneDecii, et duo libri adversum /epotem episcopum, qui mille annorumcorporale re num suis scriptis asseverat, in quibus de Apocalypsi Joannis

dili entissime disputat& et adversum Sabellium, et ad Ammonem >eronices+piscopum, et ad Telesphorum, et ad +uphranorem, et quatuor libri adDionysium (omanae urbis episcopum, et ad ;aodicenses de poenitentia`item ad 'anonem de poenitentia, et ad 8ri enem de martyrio, ad Armeniosde poenitentia et de ordine delictorum, de natura ad Timotheum, detentationibus ad +uphranorem. Ad >asilidem quoque multae +pistolae, inquarum una se asserit, etiam in +cclesiasten coepisse scriberecommentarios. Sed et adversus #aulum Samosatenum, ante paucos diesquam moreretur, insi nis ejus fertur epistola. 9oritur duodecimo alienianno.

Caput LXX

/ovatianus, (omanae urbis presbyter, adversus 'orneliumcathedram sacerdotalem conatus invadere, /ovatianorum, quod raecedicitur IUI1 ῶ 3 do ma constituit, nolens apostatas suscipere poenitentes.Hujus auctor /ovatus, 'ypriani presbyter, fuit. Scripsit autem de #ascha,de Sabbato, de 'ircumcisione, de Sacerdote, de 8ratione, de 'ibis Judaicis,de !nstantia, de Attalo multaque alia, et de Trinitate rande volumen, quasiἐL4 2Qὴ 3 operis Tertulliani faciens, quod plerique nescientes, 'yprianiexistimant.

Caput LXXI

9alchion, disertissimus Antiochenae +cclesiae presbyter, quippe quiin eadem urbe rhetoricam florentissime docuerat, adversum #aulumSamosatenum, qui Antiochenae +cclesiae episcopus do ma Artemonisinstaurarat, excipientibus notariis disputavit` qui dialo us usque hodieexstat. Sed et alia randis epistola, ex persona synodi, ab eo scripta adDionysium et 9aximum (omanae et Alexandrinae +cclesiae episcoposdiri itur. 6loruit sub 'laudio et Aureliano.

Caput LXXII

Archelaus, episcopus 9esopotamiae, librum disputationis suae,quam habuit adversum 9anichaeum, exeuntem de #erside, Syro sermone


36/50

composuit, qui translatus in raecum habetur a multis. 'laruit subimperatore #robo, qui Aureliano et Tacito successerat.

Caput LXXIIIAnatolius Alexandrinus, ;aodiceae Syriae episcopus, sub #robo et

'aro imperatoribus floruit` mirae doctrinae vir fuit in arithmetica,eometria, astronomia, rammatica, rhetorica, dialectica. 'ujus in enii

ma nitudinem de volumine, quod super #ascha composuit, et decem librisde arithmeticae institutionibus, intelli ere possumus.

Caput LXXIV"ictorinus, #etavionensis episcopus, non aeque ;atine ut raece

noverat. Cnde opera ejus randia sensibus, viliora videntur compositioneverborum. Sunt autem haec& 'ommentarii in enesim, in +xodum, in;eviticum, in !saiam, in +:echiel, in Abacuc, in +cclesiasten, in 'antica'anticorum, in Apocalypsim Joannis, adversum omnes haereses, et multaalia. Ad extremum martyrio coronatus est.

Caput LXXV

#amphilus presbyter, +usebii 'aesariensis episcopi necessarius, tanto>ibliothecae divinae amore fla ravit, ut maximam partem 8ri enisvoluminum sua manu descripserit, quae usque hodie in 'aesariensi

bibliotheca habentur. Sed et in duodecim #rophetas vi inti quinqueἐ] F PGW3 8ri enis volumina, manu ejus exarata reperi, quae tantoamplector et servo audio, ut 'roesi opes habere me credam. Si enimlaetitia est, unam epistolam habere 9artyris, quanto ma is tot milliaversuum, quae mihi videtur sui san uinis si nasse vesti iis Scripsit,antequam +usebius 'aesariensis scriberet, Apolo eticum pro 8ri ene, et

passus est 'aesareae #alaestinae sub persecutione 9aximini.

Caput LXXVI

#ierius, Alexandrinae +cclesiae presbyter, sub 'aro et Diocletiano principibus, eo tempore quo eam +cclesiam Theonas episcopus re ebat,florentissime docuit populos, et in tantam sermonis diversorumque


37/50

tractatuum, qui usque hodie exstant, venit ele antiam, ut 8ri enes junior vocaretur. 'onstat hunc mirae , et appetitorem voluntariae paupertatisfuisse, scientissimum dialecticae et rhetoricae artis, et post persecutionemomne vitae suae tempus (omae fuisse versatum. Hujus est lon issimus

tractatus de propheta 8see, quem in vi ilia #aschae habitum ipse sermodemonstrat.

Caput LXXVII

;ucianus, vir disertissimus, Antiochenae +cclesiae presbyter, tantumin Scripturarum studio laboravit, ut usque nunc quaedam exemplariaScripturarum ;ucianea nuncupentur. 6eruntur ejus de 6ide libelli, et breves

ad nonnullos epistolae. #assus est /icomediae ob confessionem 'hristi,sub persecutione 9aximini, sepultusque Helenopoli >ithyniae.

Caput LXXVIII

#hileas, de urbe Ae ypti quae vocatur Thmuis, nobili enere, et non parvis opibus, suscepto episcopatu, ele antissimum librum de 9artyrumlaude composuit, et disputatione actorum habita adversum Judicem, quieum sacrificare co ebat, pro 'hristo capite truncatur` eodem in Ae ypto

persecutionis auctore, quo ;ucianus /icomediae.

Caput LXXIX

Arnobius sub Diocletiano principe Siccae apud Africam florentissimerhetoricam docuit, scripsitque adversum entes, quae vul o exstant,volumina.

Caput LXXX

6irmianus, qui et ;actantius, Arnobii discipulus, sub Diocletiano principe accitus cum 6lavio rammatico, cujus de 9edicinalibus versucompositi exstant libri, /icomediae rhetoricam docuit, et penuriadiscipulorum, ob raecam videlicet civitatem, ad scribendum se contulit.Habemus ejus Symposium, quod adolescentulus scripsit` ὁ 24L2145 ὸ 3 deAfrica usque /icomediam, hexametris scriptum versibus, et alium librum,qui inscribitur rammaticus, et pulcherrimum de ira Dei, et !nstitutionum


38/50

divinarum adversum entes libros septem, et ἐL4 2Qὴ 3 ejusdem operis inlibro uno acephalo, et ad Asclepiadem libros duos, de persecutione librumunum, ad #robum +pistolarum libros quatuor, ad Severum +pistolarumlibros duos` ad Demetrianum, auditorem suum. +pistolarum libros duos` ad

eumdem de 8pificio Dei, vel formatione hominis, librum unum. Hicextrema senectute ma ister 'aesaris 'rispi, filii 'onstantini, in allia fuit,qui postea a patre interfectus est.

Caput LXXXI

+usebius, 'aesareae #alaestinae episcopus in Scripturis divinisstudiosissimus, et >ibliothecae divinae, cum #amphilo martyre,

dili entissimus pervesti ator, edidit infinita volumina. De quibus haec sunt&ὐIFFGN45 ῆK L2 GR]GWK libri vi inti, ὐIFFGN45 ῆK 12LI1IP5GOῆK libriquindecim, kG2ZI3GRIK libri quinque, +cclesiasticae historiae libri decem,'hronicorum 'anonum omnimoda historia, et eorum ἘL4 2Qὴ, e t de+van eliorum Diaphonia, in !saiam libri decem, et contra #orphyrium, quieodem tempore scribebat in Sicilia, ut quidam putant, libri tri inta, dequibus ad me vi inti tantum pervenerunt` 2L45 ῶ 3 liber unus, ἈL2N2FRIK

pro 8ri ene libri sex, de "ita #amphili libri tres, de 9artyribus aliaopuscula, et in centum quinqua inta psalmos eruditissimi commentarii, etmulta alia. 6loruit maxime sub 'onstantino imperatore et 'onstantio, et obamicitiam #amphili martyris, ab eo co nomentum sortitus est.

Caput LXXXII

(heticius Aeduorum, id est, Au ustodunensis +piscopus, sub'onstantino celeberrimae famae habitus est in alliis. ;e untur ejus'ommentarii in 'antica canticorum, et aliud rande volumen adversus

/ovatianum, nec praeter haec quidquam ejus operum reperi.

Caput LXXXIII

9ethodius, 8lympi ;yciae, et postea Tyri episcopus, nitidicompositique sermonis, adversum #orphyrium confecit libros, etSymposium decem vir inum, de resurrectione opus e re ium contra8ri enem, et adversus eumdem de #ythonissa, et de Autexusio` in enesimquoque et in 'antica canticorum commentarios` et multa alia, quae vul olectitantur. +t ad extremum novissimae persecutionis, sive, ut alii affirmant,sub Decio et "aleriano in 'halcide raeciae, martyrio coronatus est.


39/50

Caput LXXXIV

Juvencus, nobilissimi eneris, Hispanus presbyter, quatuor +van eliahexametris versibus pene ad verbum transferens, quatuor libros composuit,et nonnulla eodem metro ad Sacramentorum ordinem pertinentia. 6loruitsub 'onstantino principe.

Caput LXXXV

+ustathius, enere #amphylios, Sidetes, primum >eroae Syriae,

deinde Antiochiae rexit +cclesiam, et adversum Arianorum do macomponens multa sub 'onstantino principe pulsus est in exsiliumTrajanopolim Thraciarum, ubi usque hodie conditus est. +xstant ejusvolumina de Anima, de +n astrimytho adversum 8ri enem, et infinitaeepistolae, quas enumerare lon um est.

Caput LXXXVI

9arcellus, Ancyranus episcopus, sub 'onstantino et 'onstantio principibus floruit, multaque diversarum ὑL2UEPGW3 scripsit volumina, etmaxime adversum Arianos. 6eruntur contra hunc Asterii et Apollinarii libri,Sabellianae eum haeresis ar uentes, sed et Hilarius, in septimo adversumArianos libro, nominis ejus, quasi haeretici meminit. #orro ille defendit, senon esse do matis, cujus accusatur, sed communione Julii et Athanasii,(omanae et Alexandrinae urbis pontificum, se esse munitum.

Caput LXXXVIIAthanasius, Alexandrinae urbis episcopus, multas Arianorum

perpessus insidias, ad 'onstantem alliarum principem fu it, undereversus cum litteris, et rursum post mortem ejus fu atus, usque ad Jovianiimperium latuit, a quo recepta +cclesia, sub "alente moritur. 6eruntur ejusadversum entes duo libri, et contra "alentem et Crsacium unus, et devir initate, et de persecutionibus Arianorum plurimi, et de #salmorumtitulis, et historia Antonii monachi vitam continens, et ἑ21 IP 45I ὶepistolae, et multa alia, quae enumerare lon um est.


40/50

Caput LXXXVIII

Antonius monachus, cujus vitam Athanasius, Alexandrinae urbisepiscopus, insi ni volumine prosecutus est, misit Ae yptiace ad diversa

monasteria Apostolici sensus sermonisque epistolas septem, quae inraeciam lin uam translatae sunt, quarum praecipua est ad Arsenoitas.

6loruit sub 'onstantino et filiis ejus re nantibus. "ixit annos centumquinque.

Caput LXXXIX

>asilius, Ancyranus episcopus, artis medicinae, scripsit contra

9arcellum, et de "ir initate librum, et nonnulla alia, et sub re e 'onstantio9acedonianae partis, cum +ustathio Sebasteno, princeps fuit.

Caput XC

Heracliae Thraciarum episcopus, ele antis apertique sermonis, etma is historicae intelli entiae, edidit sub 'onstantio principecommentarios in 9atthaeum, et in Joannem, et in Apostolum, et in

#salterium.

Caput XCI

+usebius, +mesenus episcopus, ele antis et rhetorici in enii,innumerabiles, et qui ad plausum populi pertinent, confecit libros,ma isque historiam secutus, ab his qui declamare volunt, studiosissimele itur, e quibus vel praecipui sunt adversum Judaeos, et entes, et

/ovatianos, et ad alatas libri decem, et in +van elia homiliae breves, sed plurimae. 6loruit temporibus 'onstantii !mperatoris, sub quo et mortuus,Antiochiae sepultus est.

Caput XCII

Triphyllius, 'ypri ;edrensis, sive ;eucotheon episcopus,eloquentissimus suae aetatis, et sub re e 'onstantio celeberrimus fuit. ;e iejus in 'antica canticorum commentarios. +t multa alia composuisse fertur quae in nostras manus minime pervenerunt.


41/50

Caput XCIII

Donatus, a quo Donatiani per Africam sub 'onstantio'onstantinoque principibus pullulaverunt, asserens, a nostris Scripturas in

persecutione +thnicis traditas, totam pene Africam et maxime /umidiam,sua persuasione decepit. +xstant ejus multa ad suam haeresim pertinentiaopuscula, et de Spiritu sancto liber, Ariano do mati con ruens.

Caput XCIV

Asterius, Arianae philosophus factionis, scripsit, re nante'onstantio, in +pistolam ad (omanos et in +van elia et #salmoscommentarios, et multa alia, quae a suae partis hominibus studiosissimele untur.

Caput XCV

;ucifer, 'aralitanus episcopus, cum #ancratio et Hilario (omanae

+cclesiae clericis, ad 'onstantium imperatorem a ;iberio episcopo, profide le atus missus, cum nollet sub nomine Athanasii /icaenam damnarefidem, in #alaestinam rele atus, mirae constantiae et praeparati animi admartyrium, contra 'onstantium imperatorem scripsit librum, eiquele endum misit, ac non multo post, sub Juliano principe, reversus 'aralis,"alentiniano re nante, obiit.

Caput XCVI

+usebius, natione Sardus, et ex ;ectore urbis (omanae, "ercellensisepiscopus, ob confessionem fidei a 'onstantio principe Scythopolim etinde 'appadociam rele atus, sub Juliano imperatore ad +cclesiam reversus,edidit in psalmos commentarios +usebii 'aesariensis, quos de raeco in;atinum verterat. 9ortuus est "alentiniano et "alente re nantibus.

Caput XCVII


42/50

6ortunatianus, natione Afer, Aquileiensis episcopus, imperante'onstantio, in +van elia, titulis ordinatis, brevi et rustico sermone scripsitcommentarios& et in hoc habetur detestabilis, quod ;iberium, (omanaeurbis episcopum, pro fide ad exsilium per entem, primus sollicitavit ac

fre it, et ad subscriptionem haereseos compulit.

Caput XCVIII

Acacius, quem, quia luscus erat, Q23MZUINQ23 nuncupabant,'aesariensis +cclesiae in #alaestina episcopus, elaboravit in +cclesiastendecem et septem volumina, et POQQR5 W3 g QV W3 sex, et multos

praeterea diversosque tractatus. !n tantum autem sub 'onstantio imperatore

claruit, ut in ;iberii locum (omae 6elicem episcopum constitueret.

Caput XCIX

Serapion, Thmueos episcopus, qui ob ele antiam in enii co nomenScholastici meruit, charus Antonii monachi, edidit adversum 9anichaeume re ium librum, et de psalmorum titulis alium, et ad diversos utilesepistolas, et sub 'onstantio principe etiam in confessione inclytus fuit.

Caput C

Hilarius, urbis #ictavorum Aquitaniae episcopus, factione SaturniniArelatensis episcopi, de synodo >iterrensi in #hry iam rele atus, duodecimadversus Arianos confecit libros et alium librum de Synodis, quem ad

alliarum episcopos scripsit, et in psalmos commentarios, primumvidelicet, et secundum, et a quinqua esimo primo usque ad sexa esimumsecundum, et a centesimo decimo octavo usque ad extremum, in quo opereimitatus 8ri enem, nonnulla etiam de suo addidit. +st ejus et ad'onstantium libellus, quem viventi 'onstantinopoli porrexerat, et alius in'onstantium, quem post mortem ejus scripsit, et liber adversum "alentemet Crsacium, historiam Ariminensis et Seleuciensis synodi continens& et ad

praefectum Salustium, sive contra Dioscorum, et liber Hymnorum et9ysteriorum alius, et commentarii in 9atthaeum, et tractatus in Job, quosde raeco 8ri enis ad sensum transtulit, et alius ele ans libellus contraAuxentium, et nonnullae ad diversos epistolae. Aiunt quidam, scripsisseeum et in 'antica canticorum` sed a nobis hoc opus i noratur. 9ortuus est#ictavis, "alentiniato et "alente re nantibus.


43/50

Capus CI

"ictorinus, natione Afer, (omae sub 'onstantio principe rhetoricamdocuit, et in extrema senectute, 'hristi se tradens fidei, scripsit adversus

Arium libros more dialectico valde obscuros, et 'ommentarios inApostolum.

Caput CII

Titus, >ostrenus episcopus, sub Juliano et Joviano principibus, fortesadversum 9anichaeos scripsit libros, et nonnulla volumina alia. 9oritur autem sub "alente.

Caput CIII

Damasus, (omanae urbis episcopus, ele ans in versibuscomponendis in enium habuit, multaque et brevia metro edidit, et propeocto enarius sub Theodosio principe mortuus est.

Caput CIVApollinarius, ;aodicenus Syriae episcopus, patre presbytero, ma is

rammaticis in adolescentia operam dedit, et postea in sanctas Scripturasinnumerabilia scribens volumina, sub Theodosio imperatore obiit. +xstantejus adversus #orphyrium tri inta libri, qui inter caetera ejus opera velmaxime probantur.

Caput CVre orius, >aeticus, +liberi +piscopus, usque ad extremam

senectutem diversos mediocri sermone tractatus composuit, et de 6ideele antem librum, qui hodieque superesse dicitur.

Caput CVI

#acianus, in #yrenaei ju is >arcilonae episcopus, castitate eteloquentia, et tam vita, quam sermone clarus, scripsit varia opuscula, de


44/50

quibus est 'ervus, et contra /ovatianos. Sub Theodosio principe, jamultima senectute, mortuus est.

Caput CVII#hotinus, de allo raecia, 9arcelli discipulus, Sirmii episcopus

ordinatus, Hebionis haeresim instaurare conatus est, postea a "alentiniano principe pulsus +cclesia, plura scripsit volumina, in quibus vel praecipuasunt contra entes, et ad "alentinianum libri.

Caput CVIII

#hoebadius, A enni alliarum episcopus, edidit contra Arianoslibrum. Dicuntur et ejus alia esse opuscula, quae necdum l

De Viris Illustribus

Documents

Transcript of De Viris Illustribus