Cultivated Limbal and Oral Muco sal Epithelial...
18
ﺭﻓﻴﻌﻲ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺩﮐﺘﺮ- ﺳﻠﻮﻝ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺍﭘﻲ ﻫﺎﻱ ﺩﻫﺎﻧﻲ ﻣﺨﺎﻁ ﻭ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﮐﺸﺖ ﺗﻠﻴﺎﻟﻲ٣٨٧ Cultivated Limbal and Oral Mucosal Epithelial Transplantation Baradaran-Rafii A, MD*; Montahai T, MD; Eslani M, MD Ophthalmic Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran *Corresponding author: [email protected] Stem cells located at the limbus , are the ultimate source for regeneration of the corneal epithelium in the normal and traumatized states. When limbal stem cells are dysfunctional or deficient, limbal stem cell deficiency (LSCD) develops. Its surgical management depends on laterality and severity of corneal-limbal involvement. Conventional methods of stem cell transplantation are conjunctival-limbal autograft (CLAU); conjunctival-limbal allograft (CLAL) and kerato-limbal allograft (KLAL) surgeries. Cultivated limbal epithelial transplantation (CLET) and cultivated oral mucosal epithelial transplantation (COMET) on a carrier such as amniotic membrane are current surgical alternatives. These new surgical procedures are effective in stabilizing the ocular surface. The theoretical advantage of ex vivo expansions over conventional methods is that only a small limbal or mucosal biopsy is needed, thus minimizing the risk to the donor eye; and has a lower risk of rejection. They can be used in cases with unilateral or bilateral total stem cell deficiency. In the unilateral cases, the source for CLET is healthy fellow eye and in bilateral cases, the source can be living-related or cadaveric eyes.The oral explants do not have limbal stem cells, but they seem to be a source of limbal stem cell equivalents that are able to generate cornea-like epithelium under the proper culture conditions. The main advantage of COMET is that patients with bilateral LSCD, can be treated with grafts derived from their own autologous oral mucosal cells. The long-term outcomes of COMET have to be elucidated. Key Words: Transplantation, Epithelial Cells, Limbus Cornea Bina J Ophthalmol 2012; 17 (4): 387-404. Received: 14 April 2012 Accepted: 8 May 2012 ﭘ ﻴ ﻮﻧﺪ ﺳﻠﻮل ﻫﺎ ي اﭘﻲ ﺗﻠﻴﺎﻟ ﻲ ﻟ ﺷﺪه داده ﻛﺸﺖ ﻴ دﻫﺎﻧ ﻣﺨﺎط و ﻤﺒﻮس ﻲ ﻋﻠ دﮐﺘﺮ ﻴ رﻓ ﺑﺮادران ﺮﺿﺎ ﻴ ﻌ ﻲ١ ﻃﻠ دﮐﺘﺮ، ﻴ ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻌﻪ ﻳ ﻲ٢ ﻣﻬﺪ دﮐﺘﺮ، ي اﺻﻼﻧ ﻲ٣ ﺳﻠﻮﻝ ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺩﺭ ﮐﻪ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺳﻠﻮﻝ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻨﺒﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﭘﻲ ﻫﺎﻱ ﻭ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻣـﻮﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﻗﺮﻧﻴـﻪ ﺗﻠﻴﻮﻡ ﻣﻲ ﺩﻳﺪﻩ ﺁﺳﻴﺐ ﺑ ﺎﺷﻨﺪ. ﺳﻠﻮﻝ ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺎﺷ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﻳﺎ ﮐﻤﺒﻮﺩ ﺩﭼﺎﺭ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻫﺎﻱ ﻨ ﺳﻠﻮﻝ ﻧﻘﺺ ﺪ، ﺑﻨﻴﺎﺩﻱ ﻫﺎﻱ(LSCD) ﻣﻲ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ. ﻣﻲ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﺕ ﻭ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﻃﺮﻑ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺁﻥ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺳﻠﻮﻝ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺭﺍﻳﺞ ﻫﺎﻱ ﻫـﺎﻱ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ ﺍﺗﻮﮔﺮﺍﻓﺖ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ(CLAU) ، ﻣﻠ ﺍﻟﻮﮔﺮﺍﻓﺖ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺘﺤﻤﻪ(CLET) ﺳﻠﻮﻝ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﭘـﻲ ﻫﺎﻱ ﺩﻫـﺎﻧﻲ ﻣﺨـﺎﻁ ﺗﻠﻴـﻮﻣﻲ ﺷﺪﻩ ﮐﺸﺖ(COMET) ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺍﺯ ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻏﺸﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺎﻣﻠﻲ ﺭﻭﻱ ﺑﺮ ﻣﻲ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﺭﺍﻳﺞ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻫﺎﻱ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺳﻄﺢ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ. ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺰﻳﺖ(Exvivo) ﺭﻭ ﺑﺮ ﺵ ﻳـﺎ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺍﺯ ﮐﻮﭼﮑﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺳﻮﻡ ﻫﺎﻱ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺨﺎﻁ. ﺁﻥ ﻣﻲ ﺭﺍ ﻫﺎ ﺳﻠﻮﻝ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻘﺺ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻫﺎﻱ ﺑـﺮﺩ ﮐـﺎﺭ ﺑـﻪ ﺩﻭﻃﺮﻓـﻪ ﻭ ﻃﺮﻓـﻪ. ﻣـﻮﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻃﺮﻓﻪ،CLET ﻣﻲ ﺩﻭﻃﺮﻓﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢ ﭼﺸﻢ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻥ ﺟﺴﺪ ﻳﺎ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﻨﺴﻮﺑﻴﻦ ﻫﺎﻱ ﻧﻤـﻮﺩ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ. ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺩﻫﺎﻧﻲ، ﻣﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻭﻟﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺑﻨﻴﺎﺩﻱ ﺳﻠﻮﻝ ﺳﻠﻮﻝ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺩﻟﻲ ﻣﻨﺒﻊ ﺭﺳﺪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﻪ ﻗـﺎﺩﺭ ﮐـﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻟﻴﻤﺒﻮﺱ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻫﺎﻱ ﺍﭘﻲ ﺍﺳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﺸﺖ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﺭ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺗﻠﻴﻮﻡ. ﺍﺻﻠﻲ ﻓﺎﻳﺪﻩCOMET ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﮐﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦLSCD ﻣﻲ ﺭﺍ ﻃﺮﻓﻪ ﺩﻭ ﺑـﺎ ﺗـﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﻠﻮﻝ ﻧﻤﻮﺩ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺍﺗﻮﻟﻮﮒ ﺩﻫﺎﻧﻲ ﻣﺨﺎﻁ ﻫﺎﻱ. ﻣﺪﺕ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺍﺯ ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥCOMET ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺭﺍﻳﻪ
Transcript of Cultivated Limbal and Oral Muco sal Epithelial...
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٨٧
Cultivated Limbal and Oral Mucosal Epithelial Transplantation
Baradaran-Rafii A, MD*; Montahai T, MD; Eslani M, MD
Ophthalmic Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran *Corresponding author: [email protected]
Stem cells located at the limbus , are the ultimate source for regeneration of the corneal epithelium in the normal and traumatized states. When limbal stem cells are dysfunctional or deficient, limbal stem cell deficiency (LSCD) develops. Its surgical management depends on laterality and severity of corneal-limbal involvement. Conventional methods of stem cell transplantation are conjunctival-limbal autograft (CLAU); conjunctival-limbal allograft (CLAL) and kerato-limbal allograft (KLAL) surgeries. Cultivated limbal epithelial transplantation (CLET) and cultivated oral mucosal epithelial transplantation (COMET) on a carrier such as amniotic membrane are current surgical alternatives. These new surgical procedures are effective in stabilizing the ocular surface. The theoretical advantage of ex vivo expansions over conventional methods is that only a small limbal or mucosal biopsy is needed, thus minimizing the risk to the donor eye; and has a lower risk of rejection. They can be used in cases with unilateral or bilateral total stem cell deficiency. In the unilateral cases, the source for CLET is healthy fellow eye and in bilateral cases, the source can be living-related or cadaveric eyes.The oral explants do not have limbal stem cells, but they seem to be a source of limbal stem cell equivalents that are able to generate cornea-like epithelium under the proper culture conditions. The main advantage of COMET is that patients with bilateral LSCD, can be treated with grafts derived from their own autologous oral mucosal cells. The long-term outcomes of COMET have to be elucidated. Key Words: Transplantation, Epithelial Cells, Limbus Cornea
Bina J Ophthalmol 2012; 17 (4): 387-404. Received: 14 April 2012 Accepted: 8 May 2012
يمبوس و مخاط دهاني كشت داده شده ليتليال اپي يها سلولوند يپ
٣ياصالن ي، دکتر مهد٢ييعه منتهاي، دکتر طل١يعيرضا برادران رفيدکتر عل
تليوم قرنيـه در مـوارد طبيعـي و هاي اپي شوند منبع نهايي براي تجديد سلول هاي بنياديني که در ليمبوس يافت مي سلول
(LSCD)هاي بنيادي د، نقص سلولنهاي بنيادين ليمبوس دچار کمبود يا اختالل عملکرد باش وقتي سلول . اشندب آسيب ديده مي
هـاي هاي رايج پيوند سلول درمان. باشد درمان جراحي آن بسته به طرف درگير و شدت درگيري ليمبوس قرنيه مي . دهد رخ مي
تليـومي مخـاط دهـاني هاي اپـي و پيوند سلول (CLET)تحمه ليمبوس الوگرافت مل ،(CLAU)بنيادين اتوگرافت ملتحمه ليمبوس
هاي جديد جراحي در اين شيوه . باشند هاي رايج جراحي مي بر روي حاملي نظير غشا جنيني از جايگزين (COMET)کشت شده
.پايدار نمودن سطح قرنيه موثر هستند
هاي مرسوم اين است که تنها نمونه کوچکي از ليمبوس يـا ش بر رو (Exvivo) مزيت نظريه گسترش در شرايط آزمايشگاهي
در مـوارد . طرفـه و دوطرفـه بـه کـار بـرد هاي بنيادين يک توان در موارد با نقص کامل سلول ها را مي آن. مخاط مورد نياز است
نمونـه . اسـتفاده نمـود هاي منسوبين زنده يا جسد توان از چشم چشم مقابل سالم و در موارد دوطرفه مي CLETطرفه، منبع يک
هاي بنيادين ليمبوس باشد کـه قـادر بـه توليـد رسد منبع معادلي از سلول سلول بنيادي ليمبوس ندارد ولي به نظر مي ،دهاني
تـوان بـا دو طرفه را مي LSCD اين است که بيماران با COMETفايده اصلي . تليوم شبيه قرنيه در شرايط کشت مناسب است اپي
ارايه نشده COMETتاکنون گزارشي از نتايج طوالني مدت . هاي مخاط دهاني اتولوگ خودشان پيوند نمود سلول پيوند حاصل از
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٨٨
.است
٣٨٧-٤٠٤: ٤، شماره ١٧؛ دوره ١٣٩١پزشکي بينا مجله چشم.
دکتر عليرضا برادران رفيعي :گو پاسخ )e-mail: [email protected](
۱۳۹۱ فروردين ۲۶ :دريافت مقاله م پزشکي شهيد بهشتي دانشگاه علو-پزشک چشم- دانشيار-۱
۱۳۹۱ ارديبهشت ۱۹ :مقالهتاييد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي-پزشکي دستيار چشم-۲
دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي- پژوهشگر- پزشک عمومي-۳
مرکز تحقيقات چشم-٢٣ پالک -)براهيميخيابان امير ا( خيابان پايدارفرد - بوستان نهم- پاسداران- تهران
مقدمه Cultivated Limbal ال کشت داده شدهيتل ي اپيها سلولوند يپ
Epithelial Transplantation (CLET) ن بــار توســط يکــه اولــ
Pellegrini ــال ــاران در س ــزارش گرد۱۹۹۷ و همک ــ گ ــيد، ي از يک
ينوآورر اساس ن روش ب يا. باشد ي م يميترمطب ه در ياقدامات اول
Rheinwald و Greens يهـا سـلول وند ي پ .۲ شد يگذار هي در پولت پا
Cultivated Oral Mucosal يمخاط دهان کشت داده شده تليوم اپي
Epithelial Transplantation (COMET) ــن ــود ي ــان کمب ز در درم
Limbal Stem Cell Deficiencyمبـوس ين لياديـ بنيهـا سـلول
(LSCD) ۳-۱۵شود يبه کار برده م.
LSCD در درمــان CLET/COMETز از يــآم تيــاســتفاده موفق
ــقرن ــات پايتحقو ۳-۲۲هي ــق ــانيا هي ــا در درم ــلوليه ــراي س ي ب
را يپزشـک رشته چشم ۲۳-۳۰هي شبک (Degenerations) يها استحاله
. قرار داده استيميشرو طب ترميپ
مبوسين ليادي بنيها سلولوسـته يپه يـ ک اليـ متشکل از ، )(Ocular surfaceسطح چشم
توان آن را بـه يم و باشد ي پوشاننده آن م ي اشک يا هي و ال ياليتل ياپ
.م نموديمبوس و ملتحمه تقسيه، لي قرنزيمتماه يسه ناح
ي بازال به سـطح تليال اپي يها سلول نسبت مبوسيه ل يدر ناح
(Palisades of Vogt) منقطـع و مـواج ،هيـ غـشا پا .باشـد يبـاال مـ
کنـام ،يطـ يعوامـل مح محـل حفـظ رسـد ينظر م گردد که به يم
(Niche) مبوس ين ل يادي بن يها سلول يدار ن و نگه يادي بن يها سلول
(LSCS)۳۱ باشد.
از يتـوده مناسـب سـطح چـشم، يمـ ي شدن دا يتليال اپيالزمه
.باشد يمبوس جهت رقابت با ملتحمه م يه ل ين ناح يادي بن يها سلول
لم ي فـ ،(Niche)هـا آن کنـام ر ي نظ ين به عوامل يادي بن سالمت سلول
.۳۲-۳۸ داردي و عروق ملتحمه بستگياشک
: باشـند يمبـوس سـه نـوع مـ يه ل يـ ناح تليـال اپـي يهـا سلول
ت ي تقويها سلول ،Stem Cells (SCS) ترم کامل نيادي بنيها سلول
و Transient Amplifying Cells (TACS)موقـت تـرم کامـل کننـده
که (SCs)ن يادي بن يها سلول .(TDCs) ييافته نها يز ي تما يها لسلو
همـراه يير بـاال يـ و تکث يد سـلول يت تجد يبا قابل دارند، يتعداد کم
. گردند يل مي تبدTACs به وباشند يم
موجـود اد يـ زبه تعـداد (TACs) موقتکننده تيتقو يها سلول
به ها اين سلول . دارند ير محدود يد و تکث يت تجد ي قابل ي ول هستند
عملکـردي يهـا سـلول ن ي را کـه آخـر TDCsافته و ير يسرعت تکث
د يـ را پد باشند مير يد و تکث يت تجد يبدون قابل و يي نها )فانکشنال(
بـه طـور هـا سـلول ن يها، ا ل طول عمر محدود آن يبه دل . آورند يم
. گردند ين ميگزيجادايم
بنـابراين ،کننـد يت م ي را تقو SCتقسيم شدن TAC يها سلول
ن عامـل موجـب يا. گردند ين م ياديسلول بن تقسيم موجب کاهش
، حفاظـت هـا جهـش شده و با کاهش تجمـع SC و بار يحفظ انرژ
.آورد ي را فراهم ميکيژنت
يادينقص کمبود سلول بندچـار هـا آن يدار ا محـل نگـه يـ ب شده ي تخر LSCs که يزمان
رخ LSCDعنـوان بـا يتيوضـع د، نشو يمعملکرد و اختارساختالل
.۳۴،۳۹و۴۱دهد يم
LSCD کنامه با ي اول )niche( يياب علل قابل شناسا يغدر ي ناکاف
ه يـ فقـدان عنب : ن مـوارد عبارتنـد از يـ ا. گـردد ي مشخص م يخارج
(Aniridia)،ي، کمبود چند گانـه غـدد يتروکراتودرمي ار (Multiple
Endocrine Deficiency) ۴۰ -۴۲کيروفت نورويکراتوپات و.
LSCD وس بـ مين ل ياديـ بن يهـا سـلول ب يـ ل تخر يه به دل ي ثانو
مـاورا هشعا، يا حرارت ي ييايميمات ش صدمانند يتوسط علل خارج
د يـ يگوي پمف ،(SJS) جانـسون -ونيزان، سـندرم اسـت يونيـ ا يبنفش
، عفونـت ي تماسـ ياستفاده از لنزهـا ،(OCP) يل چشم يسيکاتريس
. ۱۷ -۴۲دهـد ي رخ مـ ي متعـدد چـشم ياه يجراح و دي شد يکروبيم
LSCD ج بـه ي بـوده و بـه تـدر ينيبه صورت تحـت بـال ممکن است
ينـسب بـه اشـکال تواند ين م يچن هم. کند يرو شي پ آشکارمراحل
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٨٩
.بروز نمايد) منتشر(ا کامل ي و )موضعي(
LSCD ه ي شدن قرن يا با ملتحمه(Conjunctivalization) همـراه
از نـور ترس ,ديمبال شامل کاهش د ينقص ل ينيم بال يعال. باشد يم
(Photophobia)، عـود يتليـال اپينقص ، يزش، اسپاسم پلک ير اشک
يکروسـکوپ يومينه بي معادر .باشد ي مزمن ميزمرقکننده، التهاب و
، مــات (DULL)ه کنــد يــ قرنتليــوم اپــي رفلکــس ،المــپ تيبــا اســل
(Opaque) عـالوه بـر . اشـد ب ير ميت آن متغم و نامنظم بوده و ضخا
ياليـ تل ينقـص اپـ . ۱۷-۴۴ن رفتـه اسـت ي از بPalisade of Vogtن يا
نـامنظم، تليـوم اپـي ه، يـ قرن يسـطح يـي زا رگدار و عودکننده، يپا
و (Melting) نـازک شـدن ، شـدن يون، زخمـ يکاسيفياسکار، کلـس
. گردد يز مشاهده ميه نيسوراخ شدن قرن
تليوم اپي ملتحمه نسبت به ومتلي اپي باالتر يريل نفوذ پذ يبه دل
ده اسـت، بـه طـور يـ گرديه که ملتحمه ا ي از قرن ي، سطوح ۴۵هيقرن
رنـگ ( رديـ گ مـي رنـگ يعـ ير طب ين به صورت غ يا فلورس ب يعيشا
.۱۷،۴۳و۴۶)ني فلورسيريخاگرفتن ت
، التهـاب يسـطح ييزا شدن، رگ يا ملتحمه ،هي پا غشاب يتخر
نقـص بايها هيقرنشناسي آسيب يا افتهيمزمن استروما و اسکار، از
.باشد ميمبوسيل
ييمبـال شناسـا ي ل ي اجـداد يهـا سلولنشانگرهاي از يتعداد
که مـورد مطالعـه قـرار گرفتـه اسـت، نشانگري ن يتر شيب. اند شده
نــشانگر ،۱۲/۳مــر ي، دايمنفــ) ۱۲/۳مــر يدا(ن يتوکراتيســنــشانگر
.دنباش مي مثبتP63 و مارکر ين منفيتوکراتيس
مبـوس ين ل يادي بن يها سلول در نقص (CK)ن يتوکراتيمر س يدا
(LSCS) و TACSمبــوس وجــود نــداردي لتليــوم اپــيه در يــ اول. P63
ــردار ــسخه بـ ــاکتور نـ ــانواده ايفـ ــامل ي از خـ P73 و P53 شـ
.ه وجود داردي اولTACS و LSCS در NP63زوفورم يا(47).باشد مي
ATP-Binding CassetteG 2(ABCG2) ــ ــروتي موقــتن ييک پ
ن ياديـ بن يهـا سلول از يتر در تعداد شيب است که ي سلول يسطح
(SCS) وم يتل ياپبازال يها سلولان آن در ي و ب گردد مي انين ب ي بالغ
.استتجمع يافته مبوس يل
نيادي بنيها سلولدرمان کمبود يريـ به وسـعت درگ (LSCD)ن يادي بن يها سلولدرمان کمبود
، شـدت )ا دو طرفـه يـ ک طرفـه يـ (ر يـ ، سمت درگ )ا کامل ي ينسب(
يت اشـک، شـاخ ين، وضـع ومبلفاريالتهاب سطح چشم، وجـود سـ
ير سن و سالمت عموم يک نظ يستميشدن سطح چشم و عوامل س
.۵،۴۲و۵۶ دارديمار بستگيب
(LSCT)ن ياديـ بن يهـا سـلول ونـد يپ، LSCD يتنها درمان قطع
يه بـرا يد قرن يوم جد يتل يک اپ ين يماداوم ت ت ,يهدف اصل . باشد مي
ت بـه نـور آزار ي از حـساس انماري ب که ي به طور است يطوالنمدت
.دندست آور ه را بيسب منايينايافته و حدت بي ييدهنده رها
نيادي بنيها سلول يکمبود نسبه ي مرکز قرن يري که درگ ي تنها زمان ي نسب LSCD يدرمان جراح
شـده و يـا تحريـک مـزمن باعـث درگيـري د يـ منجر به کـاهش د
ک يـ در اغلـب مـوارد . شده باشد، مورد نياز است (PEDS)وم يتل ياپ
گــر بــدون عالمــت يت دا کــه از جهــيمــارانيژه در بيــطرفــه، بــه و
.۱۷،۴۲،۵۷و۵۸ استي کافدارنده نگاه، درمان باشند مي
ه يـ وم ملتحمـه از سـطح قرن يـ تل ياپـ مکـرر يکيدمان مکان يدبر
(Sequential Sector Conjunctival Epitheliectomy)يها از درمان
.۱۷،۴۶و۵۷ استيشنهاديپ
از نان يمار جهت اطم ي ب وستهيش پ يپا روش،ن يت ا يد موفق يکل
نـه از (ه يـ مانـده قرن ي بـاق تليـوم اپـي ه برهنـه از يم سطح قرن يترم
ينـ يونـد پـرده جن يپممکـن اسـت . باشـد مـي ،)وم ملتحمه يتل ياپ
(AMT) ه يـ شده از سـطح قرن يدمان پانوس ملتحمه ا يمراه با دبر ه
توانـد ي و م باشد يکافمانده ين باق يادي بن يها سلولجهت گسترش
.۵۹ندازديق بيا آن را به تعوي نموده يريگ شيمبال پيوند لياز پ
بـا Human Amniotic Membrane(HAM) يون انـسان يپرده آمن
گـسترش موجـب ۱TGF- و HGFر يد عوامل رشد مختلف، نظ يتول
.۶۰-۶۵گردد يمبوس ميوم ليتل يمانده اپ ي باقيها سلول تر شيب
مبوسين ليادي بنيها سلولکمبود کامل ملتحمـه -مبـوس ي کامل از اتوگرافـت ل LSCDک طرفه يموارد
Conjunctival-Limbal Auto Graft (CLAU) ۴۲،۵۸،۶۶و۸۱برند ميسود .
جـسد ا ي منسوب دهندها از ي ۸۲-۸۴ابل از چشم مق CLETگر يروش د
پ يـ وتن بـه ف يابي جهـت دسـت ين روش جراح يا. ۱،۸۵،۵۸و۸۶باشد مي
CLETت يـ مز. ۳۶و۸۴ثر اسـت وه مـ يـ مبوس در سـطح قرن يوم ل يتل ياپ
-Ir)ن زنـده يوبنسمبوس م ي ل - و آلوگرافت ملتحمه CLAUنسبت به
CLAL) از بـرداري نمونـه جهـت يکـوچک ن اسـت کـه نمونـه يدر ا
چـشم يخطـر را بـرا تـرين بنـابراين کـم از است، يوس مورد ن مبيل
.دهنده به همراه دارد
-Ir و (KLAL)مبـوس ي ل -هيـ آن نسبت به آلوگرافـت قرن برتري
CLAL شـود ميوند زدهي پ،وميتل ي اپيها سلولن است که تنها ي در ا
شـوند، مـي ژن حـذف ي النگرهانس عرضه کننده آنتـ يها سلولو
.رسد ميترين ميزان کمبه پس زدن آلوگرافت ن خطر يبنابرا
ــد ي، پي اصــليهــا نــهي کامــل گزLSCDدر مــوارد دو طرفــه ون
الويـت Ir-CLALک يـ ا يـ ۳۶،۸۷و۸۸(KLAL)جـسد مبوس يآلوگرافت ل
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٩٠
.۹۰تر است کميمني ايها از به سرکوب کنندهيرا نيزدارد،
بخـش ت يرضـا پيوند يآگه شي، هنوز پ يمنيسرکوب ا با وجود
ـ ينبوده و رد پ .۵۸،۸۹و۹۱-۹۳دهـد مـي رخ يوند و شکست آن به فراوان
ر يـ مـوارد دو طرفـه و غ . باشـد مي COMETگر استفاده از يانتخاب د
CLETر وجود دارنـد، ير درگ ي غ ي که هنوز نواح ي، زمان LSCDه نيقر
.باشد ميگريدن يگزيجامبوس ياز مناطق سالم ل
AMT باشد مي مبوسيوند ل ي پ يها ک از روش ي مکمل هر .AMT
. شود مي مبوس به کار برده يوند ل يش از پ يپا يدر اغلب موارد همراه
ونـد زده ي پ) زنـده يهـا سـلول و نـه (مـاده پيشنکه تنها يل ايبه دل
.دهد ي رخ نمAMTوند آلوگرافت با ي رد پ,شوند مي
اتـصال و ۶۰لي را تـسه تليـوم اپـي يها ه مهاجرت سلول ي پا غشا
را يز سـلول يتمـا چنـين هـم . ۶۱نمايد ميت ي را تقو يا هيوم پا يتل ياپ
.کند مييريگ شي پيوز سلولاز آپوپتآسان نموده و
عي شـدن سـر يتليـال اپـي موجـب ،هـا يژگـ يون يـ در مجموع ا
،TGF- يام دهـ يـ ستم پ يـ ، س يونيـ کس پـرده آمن يماتر. گردند مي
تـر وب کرده و کم بروبالست را سرک يوفي م يز بعد ي و تما DNAد يتول
.۶۳گردد ميموجب اسکار
را يطـ يمح شدن، کـاهش التهـاب و اسـکار يتليال اپيل يتسه
شود، اگـر هـر مي مبوسيوند ل يت پ يکند که موجب موفق مي فراهم
توان هم مي را AMT، ۵۹،۹۴و۹۵زمان انجام گردند هماقدامات ن ي ا يدو
.س به کار بردکي فورنيرون و بازسازمبلفاي اصالح سيزمان برا
سطح چشمينه سازيبه پلــک و ي کامــل، مــشکالت ســاختارLSCDمــاران بــا ياغلــب ب
(Exposure) و در معـرض يخـشک .ز دارند ي ن يلم اشک ياختالالت ف
ي سلول يهاپيوند بقا يبودن چشم و التهاب از عوامل خطر مهم برا
.۵و۳۲باشند مينياديبن
،نومبلفاري شـدن و سـ ين اشـک، شـاخ يع و موسـ يکمبود مـا
بـزرگ ي نوارهـا .۴۱دکننـ مـي دار سطح چشم را عارضه يها يماريب
و يکس موجـب خـشک ين و کوتـاه شـدن منتـشر فـورن ومبلفاريس
. گردند مياد ترشحير زيالتهاب سطح چشم همراه با مقاد
ينـ ي، پرده جن لوگکس با استفاده از ملتحمه اتو ي فورن يبازساز
ــ ــد ا ي ــا يمخــاطپيون ــ ب ــدون متي ــومايا ب انجــامC (MMC)ن يسي
.۹۶و۹۷رديگ مي
وند ي پ يتوان در زمان جراح مي مبلفارون را ي کوچک س ينوارها
ع يبلفارون وسـ ميل وجـود سـ يـ اوقـات، بـه دل يگـاه .اصالح نمود
ياختالالت ساختار . باشد مي ي ضرور ي مخاط پيوندهاياستفاده از
اقـدامات . الح نمـود اصـ يش از جراحـ يد تا حد ممکن پ يپلک را با
اسـتفاده از ،(Trichiasis) ي اضـاف يهـا مـژه برداشتنر ي نظ يتيحما
با اسـتفاده از يلم اشک ي نمودن ف يعي، طب ي پانسمان ي تماس يلنزها
ز ي ن ي و تارسوراف ي پونکتوم اشک يميا دا ي، بستن موقت ها نرم کننده
ـ يها يد از جراح يماران با ين ب يدر ا . ۳۲و۵۶باشند مي تيز اهم يحا ي ب
مـواد نگهدارنـده تـا حـد ي حـاو ي چـشم يها ز قطره يا تجو يمورد
.۳۲ممکن اجتناب نمود
(EX-VIVO)کشت سلولي در محيط آزمايشگاه يمنابع سلول
در . کـشت وجـود دارد يچهار انتخاب جهت گرفتن سلول بـرا
. باشـد مـي ن منبـع ي بهتر،ک طرفه، چشم سالم طرف مقابل يموارد
ــ ــه دهنــدههــا نــهيه، گزدر مــوارد دو طرف ، جــسد يهــا محــدود ب
چـشم بـا کمبـود يعـ يک منطقـه طب يا ي منسوب زنده يها دهنده
در اغلـب مـوارد، چـشم طـرف . باشـد مي نيادي بن يها سلول ينسب
منسوب زنـده منبـع يها و دهنده جسده يمقابل و به دنبال آن قرن
.۱۵،۳۸،۹۸و۱۰۶باشد ميها سلول
ت يـ تـوان بـه صـورت موفق مي مبوس را يوم ل يتل ي اپ يها سلول
ا يـ روز ۱۰ تا حدود optisolه که در يه صلب ي قرن يها حلقه از يزيآم
، کـشت انـد شـده ي روز نگهـدار ۲۵ ي بـرا يبـافت ط کـشت يدر مح
.۱۰۷نمود
ر مـدت يثا تحـت تـ يآور انيـ زشکل به يت کشت سلول يموفق
يدار ساله کــه نگــهمــن يــارد، ولــي يــگ مــيه قــراريــ قرنيدار نگــه
ر قـرار يثا تحت ت ي را به صورت منف ينيج بال يه نتا يمدت قرن يطوالن
.۱۰۱و۱۰۷ستيدهد، شناخته شده ن مي
بافتيغربالگر ي و آلـودگ يماريد به منظور کاهش انتقال ب ي بافت با يغربالگر
د تمــام يــ بايغربــالگر. رديــ کــشت انجــام گيهــا طيمتقــاطع محــ
ا يـ جسد يها اتوگرافت، دهنده ياه رندهي بالقوه شامل گ يها دهنده
هم پرسش . ردي را در برگ يني پرده جن يها ا دهنده ين زنده يمنسوب
، HIVروس يـ د شـامل و يـ با يکي سـرولوژ يهـا شينامه و هـم آزمـا
و (HTLV) ي انـسان Tک يـ روس تروف يـ س، و يليفي سـ ،C و Bت يهپات
.باشند ها ونير مرتبط با پيها يماريب
شم سالممبوس از چيلبرداري نمونهعمـق (مبـوس ي، بافت کوچک سطح ل ي موضع يحس يب پس از
انـدازه . شـود مـي چشم سالم گرفتـه يمبوس فوقان ياز ل ) درصد ۳۰
. ر اسـت يـ متغمتـر ميلي ۲×۳متر تا ميلي ۱×۲نمونه گرفته شده از
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٩١
مبــوس فــراوان ي لPalisades کــه يبهتــر اســت نمونــه از منطقــه ا
د از هـر طـرف محـل يـ بابـرداري نمونـه ۱۰۱و۱۰۸هستند گرفته شود
.ابـد يگـسترش متـر به ميزان يک ميلـي يا هي صلب -يا هياتصال قرن
Phosphate-bufferedر يـ نظيطـ يمبـوس در مح يلبـرداري نمونه
saline شود ميآماده منتقل شده و بالفاصله جهت کشت.
يمخاط دهانبرداري نمونهشـامل درمـان بهداشـت دهـان کنتـرل بـرداري نمونـه قبل از
د و عـدم يـ ، مسواک زدن منظم، غرغره نمـودن پوسيده يها دندان
سـالم وجـود مخـاط .۹،۱۵و۱۰۹رديـ گ مي ا تنباکو انجام يمصرف الکل
بـراي انجـام بيوپـسي پـس از . رديـ د قـرار گ يـ ايد مورد ت ي با يدهان
ر ي به همراه مقـاد يمخاطتليوم مقدار کمي از اپي ، ي موضع يحس يب
ــ ــت يکم ــر از باف ــي برداشــتهيمخــاطزي ــه . شــود م ــدازه نمون ان
محـل .۱۲و۱۱۰متر مربـع متغيـر اسـت ميلي۲-۹از شده برداري نمونه
در حفـره محل ديگـري ا يدهان يداخل د در مخاط يبابرداري نمونه
.۱۲،۱۵و۱۱۰دهان باشد
هاي کشت سلولي روشCLET
آمـاده ونـد ي پ ي بـرا يجاد صفحه سـلول يمبوس جهت ا ينمونه ل
و Dulbecco’s Modified Eaglesط يبار در محـ سه نمونه . گردد مي
(DMEM/F12)F12ــمفوترآ ي کـــه حـــاو و B(1025mg/ml)ن يسيـ
بافـت . شـود مـي باشد، شستـشو داده مي (50mg/ml)ن يسيجنتاما
بـا اسـتفاده از ، برداري نمونهحاصل شده از ونه م از ن يملتحمه اضاف
در دوبـاره مانـده يقبافـت بـا . گـردد مـي کروسکوپ جـدا يومياستر
شود و سـپس مي ح داده شد شستشو داده ي که در باال توض يمحلول
ــدر د ــ II(102U/ml)سپاز ي ــافر نمک ــول ب ــدون (Hanxs ي در محل ب
درجــه ۳۷ يقــه در دمــايدق ۵-۱۰بــه مــدت ) ميزيــم و منيکلــس
از آن پـس .گردد مي ه انکوب درصد ۵د کربن ي اکس يگراد و د يسانت
ن سـرم ي آلبـوم ي کـه حـاو DMEM/F12ط يبافت مورد نظر در محـ
جهـت يدو روش اصل . شود مي ، شستشو داده است درصد ۵ يانسان
ستم يـ و س Explantستم کشت يس: وجود دارد ير سلول يرشد و تکث
.۱۵،۱۰۱،۱۰۴،۱۰۵و۱۱۱يونيسوسپانس
Explantستم کشت يسپـرده کشته شده از سطح يوميتل ي اپ يها برداشتن سلول يبرا
و ييايمي شـ يهـا ، روش يمـ ي از هـضم آنز Cryopreserved ينيجن
هنوز روش . ۱۵،۶۵،۱۱۰و۱۱۱-۱۱۴شود مي استفاده غشا يکيزيدن ف يتراش
.استمعرفي نشده يني جنغشا ي آماده سازيده آل برايا
Explants ه ي پا غشامبوس در سطح ي لHAM ش ي که به عنوان پ
اده شـده عمـل کـشت د يهـا سـلول ي حامل برا و) بستراوس(ماده
کـه اتـصال يزمـان . ابـد ي مي ن اتصال آبه شده و کند، قرار داده مي
ي مواد مغـذ ي که حاو يط کشت ي در مح يني جن غشاافت، نمونه و ب
يهـا سـلول ط کـشت ي محـ ،گـردد مـي ور ست غوطـه ا ها توژنيو م
و برداري نمونهر و مهاجرت به خارج از يمبوس را به تکث ي ل تليوم اپي
هاي کشت در انکوباتور طيمح .کند مي کي تحر يني جن غشا يبر رو
هـر دو شـده و انکوبـه درصد Co2 ۵ درصد و ۹۵ يمرطوب در هوا
مبـوس را از يتوان نمونـه ل مي در روز دهم، . دنگرد مي نيگزيروز جا
HAM نـد يفرا. ابدي مي روز ادامه ۱۴-۲۱ ي برا يسلولکشت . برداشت
کنتراکـت کروسـکوپ ين با اسـتفاده از م يادي بن يها سلولمهاجرت
را ظـرف ط کـشت در يسـطح محـ . گـردد مـي شيپـا فاز معکـوس
ز ي شـدن و تمـا يت شاخ يکه موجب تقو وميتل يتوان تا سطح اپ مي
يوقتـ ۱۵،۸۶،۱۰۴،۱۰۹،۱۱،۱۱۵و۱۱۶(Air lifting)ن آورد ييگـردد پـا ميآن
دند، در سـرم و يرسـ متـر سـانتي ۲×۲ بـه وسـعت يصفحات سلول
،باشـد يبـا مـ کروب و يکه فاقد سم م ه ين قر تليوم اپيط کشت يمح
.شود ميشسته ساعت ۲۴ مدت يحداکثر برا
ونـد ي پ يمار برا ي کشت داده شده بالفاصله بر چشم ب يها سلول
3T3 يها تسبروبالي از ف يا ه کننده يه اضافه تغذ يال. شود يمنتقل م
مجـاورت بـا ايـ عشتشعـ ق يـ ا از طر يـ (ها متوقف شده نآکه رشد
کـار بـرد ه توان ب مي ط کشت سلول يرا در کف مح )Cن يسيتومايم
(3T3 Explant Co-culture System)۱۱۶هـا آن۱۱۵،۱۱۱،۱۰۹،۱۰۴،۸۶،۱۵و
باشد کـه مي ر باال يت تکث ي با قابل murine ينيجن يموش يها سلول
وم يـ تل ين اپـ ياديـ بن يهـا سـلول در کشت پوست و يعيبه طور وس
رشـد و ين فاکتورهـا يچنـ هـم .۱۰۱و۱۱۷شـوند مي ه به کار برده يقرن
د، نگرد مي وميتل ير اپ يت موجب تکث يکس که در نها يات ماتر يمحتو
.۱۰۱دهند ميشيرا افزا
HAM ه يـ قرن تليوم اپي يها سلولز ي با مهار تما ها بروبالستي و ف
. ۶۵و۱۰۱دنشـو مـي LSCSت يـ جمع گسترشرون موجب يط ب يدر مح
ـ يـ تل يه اپـ ي ال يدار شنهاد شده که نگه يپ از يتـر شيوم بـا تعـداد ب
همـراه HAM ين بـر رو ياديـ ه سـلول بن ي شـب يهـا سـلول پ يفنوت
.۸۴باشد
يونيستم کشت سوسپانسيس ن بــه کــار بــردهيپــسيسپاز و تريــ ديهــا مين روش، آنــزيــدر ا
يهـا سلوله کالژن را هضم کرده و ي پا غشاسپاز يم د يآنز. دنشو مي
ن بـا جـدا کـردن يپسيم تر ينزآ. ندک مي وم را از استروما جدا يتل ياپ
از يوني را به سوسپانـس ها مبوس آن يوم ل يتل ي اپ يها سلول يها توده
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٩٢
يون سلول يسوسپانس. ۱،۸۲،۱۱۱،۱۱۸و۱۲۱کند مي لي تبد مجزا يها سلول
از يا هيـ ال ي کـه حـاو ي کـشت بـافت ظـرف ا ي HAM يسپس بر رو
تهشـ اباشـد، ک مي ها متوقف شده د آن ش که ر 3T3 يها بروبالستيف
بعـد از . گـردد مـي روز انکوبه ۱۴-۲۱به مدت و پس از آن شود مي
، ي، لنـز تماسـ ينـ يبري با اسـتفاده از ژل ف يتليوم اپي، صفحه يتالق
ــ ــافظ کالژن ــ يمح ــار ي ــاز پ ــشم ب ينيافا گ ــه چ ــل ي ب ــار منتق م
.۱،۱۰۱،۱۱۱،۱۲۰و۱۲۱گردد مي
بـا اسـتفاده از يثرتروطـور مـ ه ب LSCSن است که يده بر ا يعق
کـار بـا . ۱۰۱،۱۲۲و۱۲۳گـردد مـي جـدا يونيستم کـشت سوسپانـس يس
را هـا سـلول يل چـسبناک يـ به دل وتر است راحتن يبريکس ف يماتر
.کند ي ميدار بهتر نگه
ر ييـ کشت داده شده را تغ يها سلول يها يژگيکس و ين ماتر يا
ر داده شـده را يـ بخـش تکث ين انتقـال و جراحـ ي دهد و در ح ينم
مـدت ير طـوالن ين موجب حفظ تکث يچن هم و ۱۲۴دکن مي يدار نگه
يهـا سـلول از يي درصد باال يمبوس، نگه دار ين ل يادي بن يها سلول
.۸۶بـرد مـي نيه زدن را از ب ياز به بخ يو ن Holocloreل دهنده يتشک
ـ يا نـه يزمن يبـر يونـد، ف يبعد از پ رود و بـه مـي ني بـه سـرعت از ب
را مـار يسـطح چـشم ب بـا متقابـل آن اجازه واکنش يوم رو يتل ياپ
.دهد مي
ط کشتيمحط ي محـ ازشود به طور معمول مي که به کار برده يط کشت يمح
بـه ۳ن به نسبت ي گلوتام موليلي م۴ يحاو DMEM/ F12 يه ايپا
ــرم جن۱ ــي، س ــاوين ــد۱۰ ي گ ــ درص ــساني ــرم ان ــوگ اتويا س ، ل
ــه ــرم در مکي م۴/۰زون يدروکورتي ــيروگ ــريل يل ــول ۱/۰ ،ت ــانو م ن
ب و ي نو ترک ين انسان يانسولتر يل يليدر م کروگرم ي م ۵ ،وبان يتوکس
۱۰۰ن يليسـ ي پنـ ،يدرمـ ي فاکتور رشد اپ تريل يلي نانوگرم در م ۱۰
ميکروگـرم در هـر ۱۰۰ن يسيـ و استرپتوماليتـر واحد در هر ميلـي
.۱۵،۱۰۱،۱۰۴،۱۰۵و۱۱۱ل شده استي تشکليتر ميلي
COMET
جـدا يچي به دقت توسط ق ير مخاط ي ز يدر ابتدا بافت همبند
شود و سـه مي دهي حاصل به قطعات کوچک بر يها نمونه. گردد مي
ي آنتــي حـاو PBSدر محلـول ) اتـاق يقـه در دمـا ي دق۱۰(مرتبـه
ــوتيب ــ IU/ml ۵۰(ک ي ــ يپن ــوماپت استر-نيليس IU/ml ۵ن و يسي
درجـه ۳۷ ي سـپس در دمـا .گـردد مـي غوطـه ور )Bن يسيآمفوتر
جـدا يبـرا سپازي واحد د ۱-۲اعت همراه س ۱ گراد به مدت يسانت
انکوبـه EDTAن و يسپـ ي تر درصـد ۰۵/۰ در محلول ها سلولکردن
. گردد مي
ــد، در محــ ــه بع کــه ) Ham’s F12) ۱:۱ و DMEMط يدر مرحل
آ ن کلـــرهي توکـــس،mg/ml ۵ن ي، انـــسول درصـــدFBS ۱ يحـــاو
nmol/L ۱/۰، EGF ب يـ نو ترک يانسان)ng/ml ۱۰ ( نيليسـ يو پنـ-
.شود ميشسته IU/ml ۵۰ن يسياسترپتوما
ط ي کـه در کـف محـ هق شـد يـ رق HAM در ها سلول پس از آن
۱-۲ط کـشت بـه مـدت يشود و در مح مي کشت قرار دارد کاشته
.گردد ميور هفته غوطه
CO2 درصد ۵ درصد هوا و ۹۵ها در انکوباتور مرطوب در طيمح
ز يـ ن جـا ن يـ در ا شـود يمـ ض يط هر روز تعـو يگردد، مح مي وبهانک
Air lifting و 3T3 يهــا بروبالســتي کــشت مــشترک بــا فستميــس
.۱۵و۱۰۱تواند به کار برده شود يم
حــساس بــه حــرارت کــه توســط يمــري پلغــشاتــوان از يمــ
کاشته 3T3ه کننده يه تغذ ي ال يبر رو که ها سلول از يونينسسپاوس
.شود، استفاده نمود مي
ي بـه آسـان تليال اپي يها سلول گراد ي سانت درجه ۳۷ يدر دما
دما، صفحات کاهش بعد از . ابندي مي ريده و تکث يمر چسب ي پل غشابه
غـشا وم از يـ تل ي جدا شدن صـفحات اپـ يبرا. گردند مي جدا يسلول
.باشد ي نمها مي به استفاده از آنزيازي ن،کشت
روش جراحيــي ــز ناح درجــه ا۳۶۰، ملتحمــه يعمــومهوشــي پــس از ب ه ي
ه تنون ي اسکار و ال ،يا ر ملتحمه يبافت ز . گردد مي يومتيمبوس پر يل
تـر عقبمتر يلي م ۳-۵ ملتحمه. شود يم اضافه جدا شده و برداشته
ر ملتحمـه و يل اسکار زي کاهش تشک يبرا. گيرد قرار مي مبوس يل از
درصد تـا ۰۲/۰(ن يسيتومايز از م ينه ي قرن يگسترش ملتحمه بر رو
ر ملتحمـه اسـتفاده يـ زيدر فضا) قهي دق۳-۵به مدت درصد ۰۴/۰
بروواسـکوالر پوشـاننده ي بافـت اسـکار ف .۸۶،۱۱۰،۱۱۶،۱۱۹و۱۲۵گـردد مي
ا اسـتفاده از يـ ي سطح يفت با کراتکتوم اه توسط جدا نمودن ب يقرن
.شود مي برداشتهي جراحغيا تي يچيق
HAM کـشت داده شـده يتليوم اپي يها سلول به همراه صفحه
يوم آن رو به بـاال باشـد بـر رو يتل ي که سطح اپ ي آن به صورت يرو
يبـرا . شـود مـي مجاور آن قـرار داده يکلراسه و ا يسطح برهنه قرن
کـه از ي کـشت داده شـده زمـان يهـا سـلول از باز شدن يريجلوگ
م اسـتفاده ينـات سـد والورياز ه شـوند مـي برداشـته موقـت ط يمح
-۰لونينـا ه يـ توسط چند بخ رنده ي اسکلرا گ يپ ا ي که بر رو شود مي
ز بـر يـ ملتحمـه ن . گـردد مي هين بخ يبريا چسب ف ي يبلند مماس ۱۰
-۰لون يوسـته نـا ي به هم پ يها هي با استفاده از بخ پيوند کناره يرو
. شود مي بستهينيبريا چسب في ۱۰
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٩٣
بدون حامـل، سـطح قاعـده يوميتل يوند صفحات اپيدر موارد پ
يه بــر رويــ بــدون بخقيم وبــه طــور مــست تليــال اپــي صــفحه يا
و يکپارچگي .۱،۱۲،۱۵،۸۲،۱۱۸،۱۲۰و۱۲۱شود مي ه قرار داده ي قرن ياستروما
بـا اسـتفاده ي جراح ي کشت داده شده در انتها تليوم اپي يکنواختي
.گردد ميدياين تي فلورسيزيآم از رنگ
ا محـافظ يـ ي لنـز تماسـ ،HAMان، سطح چـشم توسـط يدر پا
کـار بـرده بـه ونـد يپ حفاظـت ي بـرا يوشش که به عنوان پ يکالژن
.گردد ميشود پوشانده مي
اقدامات بعد از عمل، کنتـرل پيوند از يکياز عمل شامل حفاظت مکان پس اقدامات
سـطح يف کـا يعفونت، مرطـوب سـاز از ايجاد يريگ شيالتهاب، پ
. ۱۵،۳۸،۱۰۱،۱۰۴و۱۰۵باشـد مي وند آلوگرافت ي از رد پ يريگ شيچشم و پ
هـاي الويـت بـا قطـره (د ييک و استرو يوتي ب ي آنت ي چشم يها قطره
قطـره . شـود مـي بار در روز استفاده ينچند) بدون مواد نگه دارنده
قطـع ،ديـ ه کامـل گرد ي شدن قرن يتليال اپي که يک زمان يوتي ب يآنت
د بر اساس التهاب سـطح ييزان قطره استرو ي که م يشود در حال مي
.ابدي ميچشم کاهش
بـا دوز يتر يطوالنزمان مدت در توان مي را يد موضع يياسترو
د يـ ه با ي شدن قرن يتليال اپيل ي تسه يبرا. ن ادامه داد ييدارنده پا نگه
از عمـل اجتنـاب ابتـدايي پـس مراحـل در ي اضـاف يهـا از درمان
-۲تا از استروييد سيستميک توان مي کاهش التهاب يبرا. ۱۲۶نمود
و سـرم اتولـوگ يهـا قطـره . ردکـ ماه بعـد از عمـل از اسـتفاده ۱
ـ يـ دارنـده ن بـدون مـواد نگـه ي اشک مصنوع يها قطره يز بـه فراوان
به تـدريج ن ماه ي چنديها را ط آنتوان دوز ميگردند و مي استفاده
.قطع نمودکاهش داد و
و هـا بـدون مـواد نگـه دارنـده و ژل ي اشک مـصنوع يها قطره
يبـرا . ادامه داديتر يت طوالنتوان به مد ميکانت را ي لوبر يها پماد
اسـتفاده لترال يتوان از تارسوراف مي وميتل ي اپ تر شيدار نمودن ب يپا
يطـوالن براي مدت باال يرينفوذپذ با ي تماس ي درمان ي لنزها .نمود
.۳۴باشند قابل استفاده مي
ها در آلو گرافتيمني ايها استفاده از سرکوب کننده بـه ،ونـد داده شـده آلـوژن يمبـوس پ ي ل يتليـوم اپي يها سلول
ينيج بـال ي بهبـود نتـا يبـرا . باشـند مـي حساس يمني ا يها واکنش
. استفاده نمودي بافتيسازگارراهکارهاي توان از مي
بهبـود ي بـافت يسازگارر يثادهنده ت که نشان يميشواهد مستق
وجـود ،ک باشـد يـ کـشت داده شـده آلوژن LEC ونـد ي پ ينيج بال ينتا
ک، از يـ آلوژن CLETدر صـورت گرفتـه در اغلب مطالعـات .۱۲۷ندارد
گرم در هـر ميلي ۲-۵ در محدوده(CSA) ي خوراکAن يکلوسپوريس
.۸۲،۸۶،۱۰۱،۱۰۹،۱۱۸،۱۱۹،۱۲۵و۱۲۸گـردد مـي وزن بـدن اسـتفاده کيلوگرم
هاي بنيادين ليمبـوس بـه دليـل سـوختگي چشم چپ بيمار مبتال به نقص کامل سلول ) الف -۱تصوير
رفـت بـه پـس . هاي بنيادين کـشت داده شـده ليمبـوس ماه بعد از پيوند سلول ۴) يميايي قليايي، ب ش
(Regression) ماه بعد از کراتوپالستي نفوذي به دنبال ۶) ج. زايي قرنيه توجه کنيد نسبي کدورت و رگ
حـدود بـه م(اي شـدن ملتحمـه / زايي به کاهش رگ . هاي بنيادين کشت داده شده ليمبوس پيوند سلول
. ماه بعد از کراتوپالستي نفوذي۱۸) د. توجه کنيد) باالي قرنيه
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٩٤
ک يستميـ و دوره مطلوب درمان س ميزان مصرفي ب، ينوع، ترک
. ک نامعلوم اسـت ي آلوژن CLETوند ي به دنبال پ يمنيسرکوب کننده ا
مـاه بـدون شکـست ۶از پس توان مي را CSAن است که يادعا بر ا
.۸۲،۱۱۸،۱۲۱و۱۲۹ نمودقطعپيوند يبعد
ن ييه دوز پـا يـ درمان را بـر پا ، از مطالعات يگر بعض ياز طرف د
ــوالن ــدت يط ــد م ــه دادن ــعCSA .۱۱۸ادام ــوع ي موض ــراه ن ــه هم ب
mg/kg ۱۰۰( يد خــوراکيکلوفــسفامايا سيــ ۸۲،۱۲۱،۱۲۸و۱۳۰يخــوراک
ـ يبرا ۸۶،۱۱۹،۱۲۴و۱۲۵) ماه ۱-۲ يبرا پيونـد ر خطـر رد تـ شي کاهش ب
.استقرار گرفته ده استفامورد
زان بقاي و مينيج بالينتا تليوم اپيت ي شفاف ، در مورد سالمت سطح چشم ينيقضاوت بال
يهـا ونـد يه با پ ي قرن ي شدن رو يا ملتحمه -ييزا رگزان يمه و يقرن
ه يـ قرن تليـوم اپـي .اسـت ار دشوار يمبوس بس ين ل يادي سلول بن يقبل
تطابق بينايي بـراي تعيـين بوده و ينامنظم و استروما مات و عروق
اي شدن بـه انـدازه کـافي وجـود رونده ملتحمه موج به آرامي پيش
بـا يهـا در چـشم يا هيـ ا ال ي ي نفوذ يکراتوپالست ولي پس از ردندا
يابيـ ، رد )ژه نوع کشت داده شـده يبه و ( ين قبل ياديوند سلول بن يپ
يتعداد .باشد مي تر راحت ييزا شدن و رگ يا ملتحمه يموج سطح
مبوس اتولـوگ توسـعه ين ل يادي بن يها سلولوند يگزارش در مورد پ
ــه ي ــود داردex-vivoافت ــب ۱،۸۲،۸۳،۱۱۶،۱۱۸،۱۲۰،۱۲۱،۱۲۴،۱۲۵و۱۳۲ وج اغل
ک طرفـه يـ LCSD در درمان CLET ينيت بال يانگر موفق يمطالعات ب
۷۷ گـزارش شـده يها تيزان متوسط موفق يم. بوده است )۱شکل(
ت يـ موفق يزان کلـ يـ مو ۱۵،۱۰۱،۱۰۴،۱۰۵و۱۲۹) درصد ۳۳-۱۰۰ (درصد
ه به مـوارد اتوگرافـت بـوده ي و شب درصد ۸۰ ، موارد آلوگرافت يبرا
ي به روشن CLET ينيت بال ين موفق يي تع يها شاخص ۱۵،۱۰۱و۱۰۵است
ت بـه عنـوان يـ موفق. باشـند نمـي ترده س گـ يلـ يف نشده و خ يتوص
شــدن، التهــاب، نقــص يه، ملتحمــه ايــ قرنييــزا در رگيبهبــود
.۱۱۸و۱۲۵ف شده استي و درد تعرنور، ترس از يليومت اپي
ز بـه عنـوان يـ ه ن يـ قرن تليوم اپي يداريت و پا ي در شفاف يبهبود
ــموفق ــالي ــينيت ب ــزارش شــده ي ب درصــد۷۵ش از ي در ب مــاران گ
مـاران ي ب درصد ۷۵ش از ي در ب يينايببهبود حدت .۱۰۱،۱۰۵و۱۱۵است
.۱۵،۱۰۱و۱۰۵گزارش شده استحداقل دو خط
ژه انـواع يـ مبـوس بـه و ين ل ياديـ بن يهـا سلولوند يزان بقا پ يم
.۹۲و۱۳۳باشـد مـي محـدود ) مربـوط بـه جـسد (کاداوري ا يک يآلوژن
يهـا سـلول . تواند به دنبال کشت ناموفق رخ دهد مي هيشکست اول
ا مـزمن يک حاد يمونولوژي ا يوندهايل رد پ يج به دل ين به تدر ياديبن
، يلم اشـک ي فـ يداريـ رض بـودن، ناپا در معـ فرآيندهايي ماننـد ا يو
ن، ومبلفاريس، ســيزايــکي تر,ليسيــکاتريون سيــانتروپ/ ونيــاکتروپ
.روند مينين از بيادي نامناسب سلول بن کنامکس کوتاه ويفورن
ي چشم و التهاب از عوامل خطـر اصـل يدر معرض بودن، خشک
يا ملتحمـه )۵-۳۲-۱۳۴(.باشـند مـي نياديـ بن يها سلولپيوند در بقا
و شکـست هـا سلول يجي تدرکاهشتوان به مي رونده را شيشدن پ
. نسبت داديينها
ن يادي وجود سلول بن ، دهنده يها سلول بقا يشگاهيآزما تحليل
ن ي تخمـ .۳۵و۱۱۷کنـد مـي ديياوند شده ت ي پ يها سلولت يرا در جمع
يتليـوم اپـي يها طي در مح ها سلول درصد از ۲-۹ن يشود ب مي زده
يهـا سـلول يها يژگيو )ex-vivo(در شرايط آزمايشگاهي مبوسيل
صـفحات يا هيـ پا يهـا سلول. ۸۲دهند مي را نشان ياجدادن ياديبن
LEC کـشت داده شـده CK19, EX VIVO۱ن يگـر ي و انت وP63۱۳۶
را ،شـوند تر به عنوان فنوتيپ ليمبوس در نظر گرفتـه مـي بيشکه
.کنند ميانيب
نـشان دهنــده وجــود يه مرکــزيــقرن ينـات بافــت شناسـ يمعا
مبـــوسي لتليـــوم اپـــيپ يـــوتنه بـــا فيـــ چنـــد التليـــوم اپـــي
کـه اين است انگر ي موجود ب يها داده .۱۳۲،۱۲۰،۱۱۸،۸۴،۱۵،۱و۱۳۷باشد مي
DNAپ يـ ماران از ژنوتي موجود در سطح چشم در اغلب بتليوم اپي
ند مـاه چ ي دهنده ممکن است برا يها سلولباشد و اين مي زبانيم
.۱۱۸ن گردنديگزيزبان جاي ميها ل مانده و سپس توسط سلويقبا
در COMETز يـ آم تيـ ن مطالعـه در مـورد اسـتفاده موفق يچند
سطح چشم توسط صـفحه . ۱۳۸،۱۱۰،۱۳،۹و۱۴۵ وجود دارد LSCDدرمان
ک يـ ثبات مجـدد . ۱۴۲شود ميه پوشانده ي قرن تليوم اپيه ي شب يسلول
شـدن رگ يس رفـت ملتحمـه ا دار، پـ يه شفاف و پا ي قرن تليوم اپي
ت يـ موفقهـاي به عنـوان شـاخص PEDه و بر طرف شدن ي قرن ييزا
مـاه ۳۶ک مطالعـه بـا حـداقل يدر . دنشو مي در نظر گرفته ينيبال
بـه شـدت يها سطح چشم ي در بازساز COMET استفاده ،يريگ يپ
در يت که با بهبـود ي موفق يزان کل يم. ده موفق بوده است يد بيآس
.۱۴۳باشد مي درصد ۵۳، است شدهيابيارز يينايحدت ب
يآگه شيپعوامل بـالقوه، يهـا وند و دهنده يرندگان پ ي با گ رهوامار، مش يانتخاب ب
با فواصـل زمـاني پـس از عمـل ش مداوم يمداخالت محتاطانه و پا
ت يـ موفق. دنباشـ مـي CLET/COMET ت دري موفق هايديکلجراحي،
پلک، هاي همراه بيمارير يثات ت تح يتواند به طور معکوس مي ونديپ
شدن سطح چشم، التهاب مـزمن، اخـتالالت ي چشم، شاخ يخشک
سلول يني تحت بال يها يماري، ب ينشده لبه پلک زمان جراح اصالح
ــده و ب ــاريدهنـ ــا يمـ ــ سيهـ ــرار يستميـ ــشده قـ ــرل نـ ک کنتـ
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٩٥
.۱۴۶،۱۵،۳۲،۳۸،۹۹،۱۰۶،۳و۱۴۸رديگ
د يچشم با سطح يچشم، مرطوب ساز خفيف يدر موارد خشک
د از يـ با. برسـد ترين مقدار بيشن به يادي بن يها سلولوند يقبل از پ
توسـط م يان به خـشک يمبوس در مبتالين ل يادي بن يها سلولوند يپ
د يدار به عنوان تهد ي التهاب پا ۵-۳۲-۱۳۴.اجتناب نمود چشم د يتا شد
.۴۰و۷۴ن مطرح شده استيادي بنيها سلول در بقا ياصل
ســـرکوب نمـــودن التهـــاب يثر بـــراومـــبـــدون اقـــدامات
ز يمبوس سالم ن ين ل يادي بن يها سلول ي، حت )رهي وغ AMTد،يياسترو(
يخطرعوامل توسط ژه اگر سطح چشم قبالً يابند، به و ي مي کاهش
.ده باشنديب دي، آسذکر شدکه
ياز جراحـ پـس قبـل و يد بـه طـور جـد ين، التهاب با يبنابرا
يش آگهـ ي پـ LSCD مـزمن يالتهـاب ان به علل يمبتال. کنترل گردد
.۱۴،۹۱و۹۳ دارندLSCD ير التهابي نسبت به موارد حاد و غيبدتر
با احتمال يمنير عوارض وابسته به ا يا سا يکا يالتهاب مزمن، س
يزمان مناسـب جراحـ . دهد مي عود کننده رخ LSCD در يتر شيب
د و ي، التهابات شـد ييايمي ش يها يسوختگ. باشد مي ار مهم يز بس ين
. باشـند مي ت عمل ي موفق ي برا ييها دي در مراحل حاد تهد يسکميا
ي کـه زودتـر جراحـ ييهـا در چـشم يينـا ي ب يآگهـ شيدر واقع پـ
.۶۷باشد ميفيز ضعي شدن کامل نيتليال اپي بعد از يشوند، حت مي
ضارعوگـزارش دهنـده يهـا ک از چـشم يـ چ يدر ه اي عارضهتاکنون
ـ و ؛۳،۷،۱۵،۳۸،۱۰۱و۱۰۴نشده است زمـان رنـده در ي گ يهـا در چـشم يل
يزيـ ر خـون ،نومبلفاريزاد نمودن سـ آن يب به عضله ح ي آس ،عمل
ممکـن و صـلبيه ه يـ قرنشدگي و سوراخ ي سطح يکراتکتومهنگام
آلوگرافت يوندهايدر پ تليالي چنين رد پيوند اپي هم. است رخ دهد
منجـر پيونـد توانـد بـه شکـست مـي کـه ممکن است ايجاد شـود
و سـرکوب يک موضـع يستميد س يي استفاده از استرو .۱۱،۸۶و۱۵۰دشو
فرصـت يهـا را به عفونتي پيوندها رندهيگ ،کيستمي س يها هکنند
ونـد اتـو يتـاکنون بـه دنبـال پ . ۸۲،۸۶،۱۲۱و۱۲۸سـازد ميطلب مستعد
. گزارش نشده استموردي از کراتيت ميکروبي گرافت
مـزمن و مکـرر PEEو PEK و PEDS شامل يتليال اپي يها زخم
يا کراتوپالسـت يـ PKPن موارد به دنبال يا. رخ دهد ممکن است زين
ــال ــ(LKP) يا هي ــاه ب ــور ش ــر عيط ــي يت ــود حاصــل م ــل .ش عوام
دار يـ شـامل التهـاب پا تليـوم اپـي شکسته شدن يمستعدکننده برا
ــد ــتالالت پلــ ،۸۹و۱۵۱ديش ــز تماســ ۱۵۲ک اخ ــتفاده از لن ، ۷۰ي، اس
.دنباش يم ۴۲و۱۵۳ فشار چشميريگ ندازهو بعد از ا ۸۵سيازيکيتر
PED از يتواند ناشـ مي LSCD، در معـرض قـرار گـرفتن سـطح
ک يـ مونولوژيونـد ا يک و رد پ ي توکس ي چشم، داروها يچشم، خشک
، PEDتوانـد منجـر بـه مـي زيـ در معرض قرار گرفتن مزمن ن . باشد
. گـردد ييرونـده و شکـست نهـا شي پ ييزا ، رگ صلبيهه ي قرن ينازک
. را کنترل نموديد فشار داخل چشمي باياز جراحپيش
ل اسـکار يرونده و تشک شيل التهاب پ ين موارد به دل يدر اغلب ا
ــد زيشــد ــهي ــل و يا ر ملتحم ــوم،ياز جراحــپــس قب ي ترابکولکت
کـاهش فـشار چـشم ي بـرا يا چهي در يابزارها. باشد يمر يپذ امکان
ب يـ تخريها ت، روشي نها در.۵۹ندا شنهاد شدهيقبل و بعد از عمل پ
.روند مين به کار ييد پايت دي با قابليها در چشميگانژم مجس
.باشـند مـي محـدود COMETاز عمـل بـه دنبـال پـس عوارض
تـر بـه نـسبت کـم ک يـ آلوژن CLETسه با يه در مقا ي قرن يها عفونت
از بـه يـ مـاران ن يبه و دبووند اتولوگ يک پ ي COMETرا ي ز ،باشند مي
پـس از عمـل يمنيکننده ا سرکوبمدت با داروهاي النيطودرمان
قابـل COMETه بعـد از يـ ط قرن ي محـ يي رگ زا يزان باال يم .ندارند
ـ يـ ا. ٩،١٣،١١٠،١٢٨و١٤٣توجه اسـت از عمـل پـس ن مـاه ين عارضـه اول
مـاه بـه ٣-٦پس از آن که در مـدت زمـان . گردد مي آغازجراحي
ـ ي بـه تـدر رسد، حداکثر مي يينـا يبـا عملکـرد ب رود و مـي نيج از ب
.٩ ندارديتداخل
ه متعاقبيوند قرنيپ مجــددا ييبـه تنهــا CLETه بــه دنبــال يـ قرن، مــوارديدر بعـض
ا کـدورت يـ بـا ادم يها در چشم .آورد مي دست هت خود را ب يشفاف
ماه پس از کاهش التهاب ٣-٤ ممکن است ،هي قرن يماوق استر يعم
.باشدوجود داشته ه يوند قرنياز به پين
بـه عنـوان CLETه بعـد از يـ قرن يه ا يا ال ي ي نفوذ يتوپالستاکر
ــ ــک روش موفقيـ ــت آميـ ــت يـ ــده اسـ ــزارش شـ ــصوير ( ز گـ تـ
ــرا١،٨٢،٨٤،١١٨،١٢٠،١٢٨و١٣٢)٢ ــال رد ي ب ــاهش احتم ــد ک ــقرنپيون ،هي
کـه يدر مـوارد .٣،٥،٩٢و١٥٤ق ارجـح اسـت ي عم يا هي ال يکراتوپالست
ا سطح چشم صـدمه يو شده ييزا دچار رگ به شدت رنده يه گ يقرن
.باشـد مـي ه پـر خطـر يوند قرني پ، مکرريها ونديدر رد پ نيز و ده يد
،CSA ريک نظ يستميف س ي خف يمني ا يها استفاده از سرکوب کننده
يموجب طـوالن تواند مي رهيموس و غ ي تاکرول ،ليکوفنوالت موفت يما
.ه دهنده گرددي قرنتر شدن بقا
سالم يوميتل يه اپ يت خوب و ال يفيه دهنده با ک ياستفاده از قرن
ه در حضور سطح چشم ي قرن يتليال اپينقص .باشد مي تياهمداراي
ه دهنـده را بـه ي قرن ،نيادي بن يها سلول يا تعداد مرز بده يصدمه د
PED تواند مي يحت ،سازد يه مستعد م ي قرن يپارگ و در نهايت نازک
،کيــفونوروترل اضــافه شــدن جــز يــبــه دل PKP/LKPبعــد از
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٩٦
يره مــرزيــدر حــضور ذخ .ه رخ دهــديــ ســطح قرنيهــا ينــامنظم
سالم تليوم اپيوجود ،فيا در معرض بودن خف ين يادي بن يها سلول
بـه آن راي آرام با حداقل نازکيي فرصت رگ زدا،ه دهنده يقرن يرو
.دهد مي
مزايا و معايبــسه در حــال حاضــر ــراي مقاي ــصادفي ب ــاليني ت ــايي ب کارآزم
CLET/COMET وجـود نـدارد يمبـوس هاي مرسوم پيونـد ل با روش .
به طور عمده مطلوب بـوده و مـشابه Ir-CLAL و CLAU نتايج باليني
در مقايــسه انــدازه نمونــه حاصــل از . اســتCLET/COMETنتــايج
. باشند تر مي بسيار کوچک CLAL، در CLAUبرداري ليمبوس و نمونه
دهنده کاهش داده و اياتروژنيک را در چشم LSCDاين مساله خطر
براي يک پيوند موفقيت . آورد برداري دوم را فراهم مي فرصت نمونه
.برداري وجود داشت آميز ممکن است نياز به بيش از يک نمونه
هـاي بنيـادين ليمبـوس بـه دليـل چشم چپ بيمار مبتال به نقص کامل سـلول ) الف -٢تصوير
هـاي بنيـادين کـشت داده شـده پيونـد سـلول شش ماه بعد از) ب. سوختگي شيميايي اسيدي
هـاي بنيـادين کـشت داده دو ماه بعد از کراتوپالستي نفوذي به دنبال پيوند سلول ) ج. ليمبوس
.دو سال بعد از کراتو پالستي نفوذي) د. شده ليمبوس
) exvivo(در شـرايط آزمايـشگاهي کشت داده شده يها سلول
ل ي حفـظ نمـود و پتانـس يتـر يطوالنمدت براي توان مي را يضافا
يل فقـدان ماکروفاژهـا يـ بـه دل .١٥٥و١٥٦ را فراهم کـرد يوند بعد يپ
بـه نظـر ، CLETک در يتي دنـدر يهـا ژن و سـلول يعرضه کننده آنت
هـا سلول Ir-CLAL و KLALاز تر موند الوگرافت کيرسد خطر رد پ مي
ين خطر يبنابرا اتولوگ هستند، ها سلول COMETدر . باشد اتولوگ
.وجود ندارد يمنياز به سرکوب ايک و نيمنولوژي رد ايبرا
افتـه يز ي تمـا يدرمياپهاي تر شامل کراتوسيت مخاط دهان کم
تـوان و مـي يابنـد ميها به سرعت تکثير اين سلول . ١٥٧و١٥٨باشد مي
در محـيط ،تري بدون اين که شاخي شوند ها را به مدت طوالني آن
ه يـ قرن تليوم اپيهم توسط k3ن يتوکراتيس. ١٥٩داري کرد کشت نگه
انگر يـ له ب اسمـ ن يکه ا شود مي انيدرم ب ي و نه اپ يو هم مخاط دهان
ــبيه ــودن بش ــب ــي ــي يان ژن ــوم اپ ــ قرنتلي ــان ي ــاط ده ه و مخ
ــه دل. ١٥،١٥٧و١٥٨باشــد مــي ــب ــودن ب کيــل نزدي ــر ب ــت ،يکــيان ژنتي
پمفيگوييـد سيکاتريـسيل چـشمي خـودايمني ماننـد يها يماريب
)OCP( سندرم استيون جانسون و)SJS( د يـ د سـطح جد نـ توان يمـ
ن دو يـ ن ا ي ب يز قطع يتما. ١٦٠دنرا در معرض خطر قرار ده تليوم اپي
يتليـال اپـي هـاي سلول .باشد مي المپ تينه توسط اسل يمورد با معا
ه يـ مبوس قرن ي ل يتليال اپي کشت داده شده و صفحات يمخاط دهان
يوميتل يصفحات اپ ولي باشند، ر مي از نظر مورفولوژي مشابه يکديگ
ه يشـب رد کـه يگ ي رنگ مفلورسينبا شده کشت داده يمخاط دهان
ه يپ قرن ي بلند مدت فنوت يدار نگه .است ي سطح يا نقطه يکراتوپات
.٩-١١٠ نامشخص است ،يوندي کشت داده شده پ يتوسط مخاط دهان
خوب CLETبه اندازه نک يد اصالح شده با ع يد جهيدر نت ت و يشفاف
ـ ي ب يگـ ژيون است که ياساله نشان دهنده من يست که ا ين يکيوژول
.رگذار استي تاثيينايت حدت بيفيکواضح روي صورت ه بها سلول
اختالفات يارهـا يکـشت و مع هـاي روش ،يمنـابع بـافت ، ورود يارهايمع
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٩٧
در CLET ريتـاث . ١٥باشـند مي متفاوت يقبل يها گزارشت در يموفق
قـرار يابيـ مورد ارز يني بال ييزماآکاردر LSCDج يا ر يها برابر روش
يهـا سلول در صفحات يادي بن يها سلولق يتعداد دق .نگرفته است
در شــرايط آزمايــشگاهي هبــوس کــشت داده شــدمي ليمويــتل ياپــ
)exvivo(، وند و بقا ياز پ پس يمويتل ين اپ يادي بن يها سلول عملکرد
ش يبـا افـزا . سـت وند شـده نامـشخص ا ي پ يها LSCs مدت يطوالن
يهـا يژگـ يرونـده و شي از دست رفتن پ يمرکزهاي نمونه فاصله از
ن يـ ا .١٦١و١٦٢گـردد مـي مشاهده يتوده سلول ن در يادي بن يها سلول
ــا ک يفراازمنــد ي نهــا روش ــفينــد کــشت مــنظم و ب ت اســتاندارد ي
.١٦٣و١٦٤باشند مي
بـا وجـود .ستيـ ن درمان مـشخص ن يعملکرد ا سازوکار دقيق
DNA بعـد از يزيـ آم تي موفق جينتا ،دهندهدر ييقابل شناسا CLET
پوشاندن موقت سـطح . ١٦٥،١١٨،١٠٤و١٦٩ده است يک گزارش گرد ينالوژ
ـ تواند به عنوان با يه م ي سالم قرن تليوم اپيچشم توسط يستيـ زژ ادن
م ي تنظـ يهـا نييتوپـر .باشـد ري تکث ي برا ي خود يها LSCsمحرک
ــد شــده توليپ LSCs کــه توســط ييهــا نيتوکيکننــده و ســ ديــون
در مـوارد . ١٠٤ نماينـد فـا ي را ا يتر ممکن است نقش مهم ،دنگرد مي
LSCD ت يتوانند تقو مي زي مغز استخوان ن ي اجداد يها سلول ،کامل
تـوان مي استخوان را غزمشده از حاصل ن يادي بن يها سلول .گردند
يبازســاز. ١٦٧و١٦٨ نمــوديي شناســايعــيطبصــلبيه يدر اســتروما
ن مغـز اسـتخوان کـشت ياديـ بن يها سلولوند يه با پ يوم قرن يلت ياپ
هـا در مـوش ييايميب شـ ي به دنبال آسـ ينيداده شده در غشا جن
.١٦٩باشد ميت چندگانهينشانگر ظرف
تـوان بـه مـي را يونـد ي پ يهـا سـلول سرنوشت در مورد سوال
يهـا کـه بـا روش invivo مطالعـات يابيـ بـا رد يتـر قيـ صورت دق
. پاسـخ داد ،گردد مي انجام يتر قي به صورت دق ي سلول يارگذ نشانه
بوس کشت داده شده بـر ميوم ل يتل ي اپ ي صفحات سلول ادغام مجدد
ز يـ ن HAMد شـامل يـ مبـوس جد ين ل ياديـ بن يهـا سلول کنام يرو
ــپ ــدر . ١٤٠شنهاد شــده اســتي ــر روي ــه ب ــ قرنيک مطالع ــا هي يه
،هـا نيتتوکرايان سـ يـ ب ،COMETبه دنبـال شده سوراخ استخراجي
MUC5AC )ــه شــکل جــامي يهــا ســلول کــه توســط ينيســوم و ن
؛ ١٤٠نـد ا شـده يابيـ ارز P63و ABCG2) ي مخاط تليوم اپي يها سلول
يمنفـ MUC5AC, K8 يمثبت و برا k13, k4, k3 ي براها تمام نمونه
حاصـل يها از مخـاط دهـان تينوسيکراتکند که بيان مي بودند که
کوچـک و يهـا تينوسـ يت کرا ،يا هيـ ا پ يها سلولبه عالوه . اند شده
.کند ميانيرا ب p75,ABC2,Pan-p63تر بيش هستند که يا فشرده
يهـا سـلول محدود بقـا يکپارچگي دهد که مي افته نشان ين يا
کنـام ي و تابلو عملکـرد يد ساختار يکل،وند شده ي پ ١٠١و١٤٠ياجداد
د يـ نند با ک مي ها را کنترل بوس که رفتار آن مين ل يادي بن يها سلول
invitro طيها در محـ آندهد ميساله اجازه من يا . گردندييشناسا
تـر هاي بنيادي ليمبوس را کاربردي تکثير يافته و روند کشت سلول
.١٧٠کند مي
يهـا سـلول کشت يه کننده برا ي تغذ يها سلول در اغلب موارد
. شـوند مـي به کار برده ي سلول يونيسوسپانسهاي روشن در ياديبن
از يـ مورد نها نمونه کشت هاي روشاست در ها ممکن استفاده از آن
مقـدار و دنردا مي را نگه يعيطب LSCهاي ا، کنام ه نمونهرا يز نباشد
ــدک ــا LSCs از يان ــه و از نمه ــهحاصــل از ن ــرداري نمون ــاجرت ب مه
مطلـوب يداريـ پا يبـرا LSCزان ين مساله که چه م يا. ۱۶۱کنند مي
کـشت .اسـت نامـشخص باشـد، مـي زممدت سطح چشم ال يطوالن
ل جـدا شـدن يـ مبـوس ممکـن اسـت بـه دل ي ل يتليـوم اپـي سلول
. ١٠٥و١١١ کشت نـاموفق باشـد ي طوالن روندن يمبوس ح يلهاي نمونه
ت يـ تقو يژگي و يدارا HAM .روش مطلوب کشت روشن نشده است
توانـد مـي HAMره يـ ذخيو آمـاده سـاز ها روش . است يرشد سلول
.١٧١و١٧٢ثر باشد موLSC يدار نگهروي
کـشت داده يبه دما که صـفحات سـلول حساس يها کيپالست
ف يز توص ين ،کنند مي آزاد مخرب يها مينزآشده را بدون استفاده از
.١٧٣شده است
وند ي در کشت و پ يزي آم تيقصورت موف ه ز ب ي ن ي تماس يلنزها
ا يـ کـه آ نيـ ا .نـد ا بـرده شـده رمبوس بـه کـا ين ل يادي بن يها سلول
ماده پيشک ياب يشده عملکرد خود را در غ کشت داده يها سلول
بـا . ١٧٤نـامعلوم اسـت خير هنـوز ا يکنند مي زنده حفظ )سوبسترا(
و ي شـناخته شـده انـسان يهـا روسيـ تمام و ي برا يغربالگروجود
ه کننـده يـ تغذيهـا سلول با استفاده از يماري انتقال ب رخط ،يموش
3T3 ماننـد ي سـلول يهـا هيـ ر ال يسـا .ر اسـت يپـذ چنـان امکـان هم
ه کننـده يـ تغذ يهـا هيـ توانند به ال مي زين MRC-5هاي فيبروبالست
هـا وميتل يمبوس اپ ي ل يها سلولتر جهت کشت مني ا يمناسب وحت
.١٧٥کار رونده ب
يوانيـ کشت از محـصوالت متفـاوت ح با توجه به اين که مرکز
سرم توسط يرم گاو س ،يماري کاهش انتقال ب يبرا کند مي استفاده
ونـد ين کـه پ يـ ا. ١٥،٩٨،١٠،١٠٤و١٠٥ن شده است يگزي اتولوگ جا يانسان
ت دارد نامـشخص ي اولو يه کامل سلول ل صفح يتشک قبل از ها سلول
در ز و يتوانـد موجـب قطـع تمـا مـي يسلول ل صفحات يتشک. است
.٥١و٩٨شود LSCجه از دست رفتن ينت
دي جديها افق به عنـوان روش مرسـوم يکه درمان سلول نده امکان دارد يدر آ
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٣٩٨
ـ يـ ب د ي آس يها ا بافت ي از سن ي ناش يجهت بازساز .کـار رود ه ده ب
يهـا سـلول د يـ تجد ير منابع بالقوه اتولوگ برا يساتحقيق بر روي
يها سلول کول مو، يل فو ،لپ دندان اشامل پ ISCDه در ي قرن تليوم اپي
ــبن ــين جنيادي ــسان و ين ــه دارد ملتحمــه ان ــاث .١٠٤،١٧٦و١٧٧ادام ر يت
ــد ياســتفاده از پ ينيگزي کــشت داده شــده جهــت جــا ملتحمــهون
ملتحمـه اسـتفاده از .ز نـشان داده شـده اسـت ي ن ملتحمه تليوم اپي
سـطح چـشم تليـوم اپـي ينيگزيت جـا يـ ه از مز ي قرن ي بازساز يبرا
وم يـ تل ي اپـ يهـا سـلول ي و مورفولوژ يتولوژيس. ١٨٢دار است برخور
،ي تـا مخـاط دهـان باشـند ميه ي قرن تليوم اپيه يتر شب شي ب ملتحمه
توان از آن به عنوان يک منبع مطلـوب بـافتي اسـتفاده بنابراين مي
ک يـ نسبت به چشم ي داخل يها استفاده از بافت عالو بر اين، . نمود
يهــا ســلول يوقتــ. در اولويــت اســت يرچــشمي غيبافــت خــارج
نـد توان يکننـد مـ يرشـد مـ HAM ي مغز استخوان بر رو يميشنزام
ـ ييايمي ش يتگخ که دچار سو يا هي قرن يجهت بازساز کـار ه شده ب
.١٦٩سم آن نامعلوم استي اگر چه مکان،روند
کـه در ييهـا تي انسان از بالستوسـ ينين جن يادي بن يها سلول
Invitro ييهـا ش پروتکـل يدايـ با پ .نديآ مي دسته ب شوند مي بارور
يهـا سـلول جـاد ي ا يا بالغ بـر يها سلول در ي چند توان ي القا يبرا
القـا شـده، ي چنـد تـوان ياديـ بن يها سلول (يني جن ياديمشابه بن
[Induced Pluripotent Stem Cell (IPS Cell)]از بـه يـ ن [Human
Embroyonic Stem Cells (HESC)] ست يـ مـشتق از بالستوس يها
.۱۰۵،۱۸۴و۱۸۷ه استشدتر کم
ـ ،يژه سـلول يـ ت و يـ خالص نمـودن جمع در يدشوار در ينگران
افتن يـ در يونـد و سـخت يت رد پ يـ قابل ،ها جاد تومور يت ا يمورد قابل
. است ش رو يمشکالت پ از ينيش بال ي مطالعات پ يمدل مطلوب برا
يهـا لکـول د مو ي تول ي برا ها سلول يکيت ژنت رايينده امکان تغ يدر آ
ل ي را تعـد مـزمن يمـار ي ب ينـدها يآفرکـه سطح چشم يبرامفيد
، استفاده از ها سلول Invitroل ي و تعد يدستکار .نمايند، وجود دارد
ا يـ يکـ يص ژنت ي اصـالح نقـا ي بـرا ها ا دارو ي RNAمهار ،يژن درمان
ـ ينوند ياز پ پس ي عملکرد سلول يمطلوب ساز تـر شياز به مطالعه ب
ا اسـکار يه ي قرن ييزا گرکه در نو يبه عنوان مثال در اختالالت .دارد
ينـدها يفرآن يـ د ا ي تول ي برا توان مي را ها سلول بارز است، ملتحمه
.١٠١و١٨٨ر داديي تغيمهار
منابع
1. Pellegrini G, Traverso CE, Franzi AT,Zingirian M, Cancedda R, De Luca M. Long-term restoration of damaged corneal surfaces with autologous cultivated corneal epithelium. Lancet 1997;349:990-993.
2. Rheinwald JG, Green H. Serial cultivation of strains of human epidermal keratinocytes: the formation of keratinizing colonies from single cells. Cell 1975;6:331-343.
3. Cauchi PA, Ang GS, Azuara-Blanco A, Burr JM. A systematic literature review of surgical interventions for limbal stem cell deficiency in humans. Am J Ophthalmol 2008;146:251-259.
4. Cheng KC, Chang CH. Modified gunderson conjunctival flap combined with an oral mucosal graft to treat an intractable corneal lysis after chemical burn: a case report. Kaohsiung J Med Sci 2006;22:247-251.
5. Dogru M, Tsubota K. Current concepts in ocular surface reconstruction. Semin Ophthalmol 2005;20:75-93.
6. Henderson HW, Collin JR. Mucous membrane grafting. Dev Ophthalmol 2008;41:230-242.
7. Higa K, Shimazaki J. Recent advances in cultivated epithelial transplantation. Cornea 2008;27Suppl 1:S41-47.
8. Inatomi T, Nakamura T, Koizumi N,Sotozono C, Kinoshita S. Current concepts and challenges in ocular surface reconstruction using cultivated mucosal epithelial transplantation. Cornea 2005;24:S32-S38.
9. Inatomi T, Nakamura T, Koizumi N,Sotozono C, Yokoi N, kinoshita S. Midterm results on ocular surface reconstruction using cultivated autologous oral
mucosal epithelial transplantation. Am J Ophthalmol 2006;141:267-275.
10. Inatomi T, Nakamura T, Kojyo M, Koizumi N, Sotozono c, Kinoshita S. Ocular surface reconstruction with combination of cultivated autologous oral mucosal epithelial transplantation and penetrating keratoplasty. Am J Ophthalmol 2006;142:757-764.
11. Nakamura T, Kinoshita S. Ocular surface reconstruction using cultivated mucosal epithelial stem cells. Cornea 2003;22:S75-80.
12. Nishida K, Yamato M, Hayashida Y, Watanabe K, Yamamoto K, Ada Chi E, et al. Corneal reconstruction with tissue-engineered cell sheets composed of autologous oral mucosal epithelium. N Engl J Med 2004;351:1187-1196.
13. Sahu SK, Govindswamy P, Sangwan VS, Thomas R. Midterm results on ocular surface reconstruction using cultivated autologous oral mucosal epithelial transplantation. Am J Ophthalmol 2007;143:189;author reply -90.
14. Satake Y, Dogru M, Yamane GY, Kinoshita S, Tsubota K, Shimazaki J. Barrier function and cytologic features of the ocular surface epithelium after autologous cultivated oral mucosal epithelial transplantation. Arch Ophthalmol 2008;126:23-28.
15. Shortt AJ, Secker GA, Notara MD, Limb GA, Khow PT, Tuft SJ, et al. Transplantation of ex vivo cultured limbal epithelial stem cells: a review of techniques and clinical results. Surv Ophthalmol 2007;52:483-502.
16. Daniels JT, Dart JK, Tuft SJ, Khaw PT. Corneal stem cells in review. Wound Repair Regen 2001;9:483-494.
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٣٩٩
17. Dua HS, Azuara-Blanco A. Limbal stem cells of the corneal epithelium. Surv Ophthalmol 2000;44:415-425.
18. Dua HS, Joseph A, Shanmuganathan VA, Jones RE. Stem cell differentiation and the effects of deficiency. Eye (Lond) 2003;17:877-885.
19. Grueterich M, Espana EM, Tseng SC. Modulation of keratin and connexin expression in limbal epithelium expanded on denuded amniotic membrane with and without a 3T3 fibroblast feeder layer. Invest Ophthalmol Vis Sci 2003;44:4230-4236.
20. Lavker RM, Sun TT. Epithelial stem cells: the eye provides a vision. Eye (Lond) 2003;17:937-942.
21. Nishida K. Tissue engineering of the cornea. Cornea 2003;22:S28-34.
22. Ramaesh K, Dhillon B. Ex vivo expansion of corneal limbal epithelial/stem cells for corneal surface reconstruction. Eur J Ophthalmol 2003;13:515-524.
23. Das AM, Zhao X, Ahmad I. Stem cell therapy for retinal degeneration: retinal neurons from heterologous sources. Semin Ophthalmol 2005;20:3-10.
24. Klassen HJ, Ng TF, Kurimoto Y,Kirov I, Shatos M, Coffey P, et al. Multipotent retinal progenitors express developmental markers, differentiate into retinal neurons, and preserve light-mediated behavior. Invest Ophthalmol Vis Sci 2004;45:4167-4173.
25. Lu B, Kwan T, Kurimoto Y, Shatos M, Lund RD, Young MJ. Transplantation of EGF-responsive neurospheres from GFP transgenic mice into the eyes of rd mice. Brain Res 2002;943:292-300.
26. Nishida A, Takahashi M, Tanihara H, Nakano I, Takahashi JB, Mizoguehi A, et al. Incorporation and differentiation of hippocampus-derived neural stem cells transplanted in injured adult rat retina. Invest Ophthalmol Vis Sci 2000;41:4268-4274.
27. Otani A, Dorrell MI, Kinder K,Moreno SK, Nusinowitz S, Banin E, et al. Rescue of retinal degeneration by intravitreally injected adult bone marrow-derived lineage-negative hematopoietic stem cells. J Clin Invest 2004;114:765-774.
28. Smith LE. Bone marrow-derived stem cells preserve cone vision in retinitis pigmentosa. J Clin Invest 2004;114:755-757.
29. Wojciechowski AB, Englund U, Lundberg C,Wiktorin K, Warfvinge K. Subretinal transplantation of brain-derived precursor cells to young RCS rats promotes photoreceptor cell survival. Exp Eye Res 2002;75:23-37.
30. Young MJ, Ray J, Whiteley SJ,Klassen H, Gage FH. Neuronal differentiation and morphological integration of hippocampal progenitor cells transplanted to the retina of immature and mature dystrophic rats. Mol Cell Neurosci 2000;16:197-205.
31. Davanger M, Evensen A. Role of the pericorneal papillary structure in renewal of corneal epithelium. Nature 1971;229:560-561.
32. Hatch KM, Dana R. The structure and function of the limbal stem cell and the disease states associated with limbal stem cell deficiency. Int Ophthalmol Clin 2009;49:43-52.
33. Li W, Hayashida Y, Chen YT, Tseng SC. Niche regulation of corneal epithelial stem cells at the limbus. Cell Res 2007;17:26-36.
34. Dua HS, Saini JS, Azuara-Blanco A, Gupta P. Limbal
stem cell deficiency: concept, aetiology, clinical presentation, diagnosis and management. Indian J Ophthalmol 2000;48:83-92.
35. Tseng SC. Regulation and clinical implications of corneal epithelial stem cells. Mol Biol Rep 1996;23:47-58.
36. Lavker RM, Tseng SC, Sun TT. Corneal epithelial stem cells at the limbus: looking at some old problems from a new angle. Exp Eye Res 2004;78:433-446.
37. Schlotzer-Schrehardt U, Kruse FE. Identification and characterization of limbal stem cells. Exp Eye Res 2005;81:247-264.
38. Liang L, Sheha H, Li J, Tseng SC. Limbal stem cell transplantation: new progresses and challenges. Eye (Lond) 2009;23:1946-1953.
39. Pfister RR. Corneal stem cell disease: concepts, categorization, and treatment by auto- and homotransplantation of limbal stem cells. CLAO J 1994;20:64-72.
40. Puangsricharern V, Tseng SC. Cytologic evidence of corneal diseases with limbal stem cell deficiency. Ophthalmology 1995;102:1476-1485.
41. Holland EJ, Schwartz GS. Changing concepts in the management of severe ocular surface disease over twenty-five years. Cornea 2000;19:688-698.
42. Fernandes M, Sangwan VS, Rao SK,Basti S, Sridhar MS, Basal AK. Limbal stem cell transplantation. Indian J Ophthalmol 2004;52:5-22.
43. Dua HS, Forrester JV. The corneoscleral limbus in human corneal epithelial wound healing. Am J Ophthalmol 1990;110:646-656.
44. Tseng SCG. Conjunctival grafting for corneal diseases. In: Tasman W, Jaeger EA, eds. Duane’s Clinical Ophthalmology. Philadelphia: JB Lippincott, 1994; v. 6.
45. Huang AJ, Tseng SC. Corneal epithelial wound healing in the absence of limbal epithelium. Invest Ophthalmol Vis Sci 1991;32:96-105.
46. Dua HS, Gomes JA, Singh A. Corneal epithelial wound healing. Br J Ophthalmol 1994;78:401-408.
47. Benard J, Douc-Rasy S, Ahomadegbe JC. TP53 family members and human cancers. Hum Mutat 2003;21:182-191.
48. Du Y, Chen J, Funderburgh JL, Zhu X, Li L. Functional reconstruction of rabbit corneal epithelium by human limbal cells cultured on amniotic membrane. Mol Vis 2003;9:635-643.
49. Espana EM, Di Pascuale MA, He H, Kawakita T, Raju VK, Li U CY, et al. Characterization of corneal pannus removed from patients with total limbal stem cell deficiency. Invest Ophthalmol Vis Sci 2004;45:2961-2966.
50. Harkin DG, Barnard Z, Gillies P, Ainscough SL, Apel AJ. Analysis of p63 and cytokeratin expression in a cultivated limbal autograft used in the treatment of limbal stem cell deficiency. Br J Ophthalmol 2004;88:1154-1158.
51. Joseph A, Powell-Richards AO, Shanmuganathan VA, Dua HS. Epithelial cell characteristics of cultured human limbal explants. Br J Ophthalmol 2004;88:393-398.
52. Yang A, Kaghad M, Wang Y,Gillett E, Fleming MD, Dotsch V, et al. p63, a p53 homolog at 3q27-29, encodes multiple products with transactivating, death-inducing,
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٤٠٠
and dominant-negative activities. Mol Cell 1998;2:305-316.
53. de Paiva CS, Chen Z, Corrales RM,Pflugfelder SC, Li DQ. ABCG2 transporter identifies a population of clonogenic human limbal epithelial cells. Stem Cells 2005;23:63-73.
54. Hayashi K, Kenyon KR. Increased cytochrome oxidase activity in alkali-burned corneas. Curr Eye Res 1988;7:131-138.
55. Steuhl KP, Thiel HJ. Histochemical and morphological study of the regenerating corneal epithelium after limbus-to-limbus denudation. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 1987;225:53-58.
56. Espana EM, Di Pascuale M, Grueterich M, Solomon A, Tseng SC. Keratolimbal allograft in corneal reconstruction. Eye 2004;18:406-417.
57. Dua HS. The conjunctiva in corneal epithelial wound healing. Br J Ophthalmol 1998;82:1407-1411.
58. Fish R, Davidson RS. Management of ocular thermal and chemical injuries, including amniotic membrane therapy. Curr Opin Ophthalmol 2010;21:317-321.
59. Tseng SC, Prabhasawat P, Barton K. Amniotic membrane transplantation with or without limbal allografts for corneal surface reconstruction in patients with limbal stem cell deficiency. Arch Ophthalmol 1998;116:431-441.
60. Terranova VP, Lyall RM. Chemotaxis of human gingival epithelial cells to laminin. A mechanism for epithelial cell apical migration. J Periodontol 1986;57:311-317.
61. Khodadoust AA, Silverstein AM, Kenyon DR, Dowling JE. Adhesion of regenerating corneal epithelium. The role of basement membrane. Am J Ophthalmol 1968;65:339-348.
62. Guo M, Grinnell F. Basement membrane and human epidermal differentiation in vitro. J Invest Dermatol 1989;93:372-378.
63. Tseng SC, Li DQ, Ma X. Suppression of transforming growth factor-beta isoforms, TGF-beta receptor type II, and myofibroblast differentiation in cultured human corneal and limbal fibroblasts by amniotic membrane matrix. J Cell Physiol 1999;179:325-335.
64. Dua HS, Azuara-Blanco A. Amniotic membrane transplantation. Br J Ophthalmol 1999;83:748-752.
65. Grueterich M, Espana EM, Tseng SC. Ex vivo expansion of limbal epithelial stem cells: amniotic membrane serving as a stem cell niche. Surv Ophthalmol 2003;48:631-646.
66. Kenyon KR, Tseng SC. Limbal autograft transplantation for ocular surface disorders. Ophthalmology 1989;96:709-722.
67. Tsai RJ, Sun TT, Tseng SC. Comparison of limbal and conjunctival autograft transplantation in corneal surface reconstruction in rabbits. Ophthalmology 1990;97:446-455.
68. Nishiwaki-Dantas MC, Dantas PE, Reggi JR. Ipsilateral limbal translocation for treatment of partial limbal deficiency secondary to ocular alkali burn. Br J Ophthalmol 2001;85:1031-1033.
69. Shimazaki J, Shinozaki N, Tsubota K. Transplantation of amniotic membrane and limbal autograft for patients with recurrent pterygium associated with
symblepharon. Br J Ophthalmol 1998;82:235-240. 70. Tan DT, Ficker LA, Buckley RJ. Limbal transplantation.
Ophthalmology 1996;103:29-36. 71. Basti S, Mathur U. Unusual intermediate-term outcome
in three cases of limbal autograft transplantation. Ophthalmology 1999;106:958-963.
72. Rao SK, Rajagopal R, Sitalakshmi G, Padmanabhan P. Limbal autografting: comparison of results in the acute and chronic phases of ocular surface burns. Cornea 1999;18:164-171.
73. Sanghvi A, Basti S. Conjunctival transplantation for corneal surface reconstruction--case reports and review of literature. Indian J Ophthalmol 1996;44:33-38.
74. Tsai RJ, Tseng SC. Effect of stromal inflammation on the outcome of limbal transplantation for corneal surface reconstruction. Cornea 1995;14:439-449.
75. Moldovan SM, Borderie V, Baudrimont M, Laroche L. Treatment of unilateral limbal stem cell deficiency syndrome by limbal autograft. J Fr Ophtalmol 1999;22:302-309.
76. Tole DM, Edrich CL, Noble BA. Combined limbal and corneal autograft transplantation. Eye (Lond) 1999;13:117-119.
77. Cardoen L, Foets B. Limbal transplantation after chemical injuries of the eye. Bull Soc Belge Ophtalmol 1999;272:105-110.
78. Gatinel D, Nghiem MH, Chaine G. Early limbal autograft after alkali burn of the ocular surface. J Fr Ophtalmol 1999;22:76-78.
79. Frucht-Pery J, Siganos CS, Solomon A,Scheman L, Braut bar C, Zayber man H. Limbal cell autograft transplantation for severe ocular surface disorders. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 1998;236:582-587.
80. Jenkins C, Tuft S, Liu C, Buckley R. Limbal transplantation in the management of chronic contact-lens-associated epitheliopathy. Eye (Lond) 1993;7( Pt 5):629-633.
81. Gerard M, Merle H, Chiambaretta F,Louis V, Richer R, Rigal D. Surgical technique of limbal autotransplantation in severe and recent eye burns. J Fr Ophtalmol 1999;22:502-506.
82. Schwab IR, Reyes M, Isseroff RR. Successful transplantation of bioengineered tissue replacements in patients with ocular surface disease. Cornea 2000;19:421-426.
83. Tsai RJ, Li LM, Chen JK. Reconstruction of damaged corneas by transplantation of autologous limbal epithelial cells. N Engl J Med 2000;343:86-93.
84. Grueterich M, Espana EM, Touhami A, Ti SE, Tseng SC. Phenotypic study of a case with successful transplantation of ex vivo expanded human limbal epithelium for unilateral total limbal stem cell deficiency. Ophthalmology 2002;109:1547-152.
85. Koizumi N, Inatomi T, Quantock AJ,Fullwood NJ, Dota A, kinoshita S. Amniotic membrane as a substrate for cultivating limbal corneal epithelial cells for autologous transplantation in rabbits. Cornea 2000;19:65-71.
86. Koizumi N, Inatomi T, Suzuki T,Sotozono C, Kinoshita S. Cultivated corneal epithelial stem cell transplantation in ocular surface disorders. Ophthalmology 2001;108:1569-1574.
87. Tsai RJ, Tseng SC. Human allograft limbal
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٤٠١
transplantation for corneal surface reconstruction. Cornea 1994;13:389-400.
88. Espana EM, Di Pascuale M, Grueterich M,Solomon A,Tseng SC. Keratolimbal allograft in corneal reconstruction. Eye (Lond) 2004;18:406-417.
89. Daya SM, Ilari FA. Living related conjunctival limbal allograft for the treatment of stem cell deficiency. Ophthalmology 2001;108:126-133.
90. Holland EJ, Schwartz GS. The Paton lecture: Ocular surface transplantation: 10 years' experience. Cornea 2004;23:425-431.
91. Samson CM, Nduaguba C, Baltatzis S, Foster CS. Limbal stem cell transplantation in chronic inflammatory eye disease. Ophthalmology 2002;109:862-868.
92. Solomon A, Ellies P, Anderson DF,Touhami A, Grueterich M, Espana EM. Long-term outcome of keratolimbal allograft with or without penetrating keratoplasty for total limbal stem cell deficiency. Ophthalmology 2002;109:1159-1166.
93. Tsubota K, Satake Y, Kaido M,Shinozaki N, Shimmura S, Bissen-MiyaJima H, et al. Treatment of severe ocular-surface disorders with corneal epithelial stem-cell transplantation. N Engl J Med 1999;340:1697-1703.
94. Tsubota K, Satake Y, Ohyama M,Toda I, Takano Y, Ono M, et al. Surgical reconstruction of the ocular surface in advanced ocular cicatricial pemphigoid and Stevens-Johnson syndrome. Am J Ophthalmol 1996;122:38-52.
95. Shimazaki J, Yang HY, Tsubota K. Amniotic membrane transplantation for ocular surface reconstruction in patients with chemical and thermal burns. Ophthalmology 1997;104:2068-2076.
96. Tseng SC, Di Pascuale MA, Liu DT, Gao YY, Baradaran-Rafii A. Intraoperative mitomycin C and amniotic membrane transplantation for fornix reconstruction in severe cicatricial ocular surface diseases. Ophthalmology 2005;112:896-903.
97. Kheirkhah A, Blanco G, Casas V,Hamashida Y, Raju VK, Tseng SC. Surgical strategies for fornix reconstruction based on symblepharon severity. Am J Ophthalmol 2008;146:266-275.
98. Ahmad S, Figueiredo F, Lako M. Corneal epithelial stem cells: characterization, culture and transplantation. Regen Med 2006;1:29-44.
99. Tseng SC, Chen SY, Shen YC, Chen WL, Hu FR. Critical appraisal of ex vivo expansion of human limbal epithelial stem cells. Curr Mol Med;10:841-850.
100. Tsai RJ, Tsai RY. Ex vivo expansion of corneal stem cells on amniotic membrane and their outcome. Eye Contact Lens;36:305-309.
101. Shortt AJ, Tuft SJ, Daniels JT. Ex vivo cultured limbal epithelial transplantation. A clinical perspective. Ocul Surf 2010;8:80-90.
102. Pauklin M, Fuchsluger TA, Westekemper H, Steuhl KP, Meller D. Midterm results of cultivated autologous and allogeneic limbal epithelial transplantation in limbal stem cell deficiency. Dev Ophthalmol;45:57-70.
103. Dua HS, Miri A, Said DG. Contemporary limbal stem cell transplantation-a review. Clin Experiment Ophthalmol;38:104-117.
104. Ahmad S, Osei-Bempong C, Dana R, Jurkunas U. The culture and transplantation of human limbal stem cells.
J Cell Physiol 2010;225:15-19. 105. Ahmad S, Kolli S, Lako M, et al. Stem cell therapies for
ocular surface disease. Drug Discov Today 2010;15:306-313.
106. Jeganathan VS, Palanisamy M. Treatment viability of stem cells in ophthalmology. Curr Opin Ophthalmol 2010;21:213-217.
107. James SE, Rowe A, Ilari L, , Daya S , Martin R. The potential for eye bank limbal rings to generate cultured corneal epithelial allografts. Cornea 2001;20:488-494.
108. Shortt AJ, Secker GA, Munro PM, Khaw PT, Tuft SJ, Daniels JT. Characterization of the limbal epithelial stem cell niche: novel imaging techniques permit in vivo observation and targeted biopsy of limbal epithelial stem cells. Stem Cells 2007;25:1402-1409.
109. Nakamura T, Koizumi N, Tsuzuki M, Inoki K, Sano Y, Sotozono C,et al. Successful regrafting of cultivated corneal epithelium using amniotic membrane as a carrier in severe ocular surface disease. Cornea 2003;22:70-71.
110. Nakamura T, Inatomi T, Sotozono C, Amemiya T, Kanamura N, Kinoshita S. Transplantation of cultivated autologous oral mucosal epithelial cells in patients with severe ocular surface disorders. Br J Ophthalmol 2004;88:1280-1284.
111. Di Iorio E, Ferrari S, Fasolo A,Bohm E, Ponzin D, Barbaro V. Techniques for culture and assessment of limbal stem cell grafts. Ocul Surf 2010;8:146-153.
112. Gomes JA, Romano A, Santos MS, Dua HS. Amniotic membrane use in ophthalmology. Curr Opin Ophthalmol 2005;16:233-240.
113. Yiu SC, Thomas PB, Nguyen P. Ocular surface reconstruction: recent advances and future outlook. Curr Opin Ophthalmol 2007;18:509-514.
114. Gregory DG. The ophthalmologic management of acute Stevens-Johnson syndrome. Ocul Surf 2008;6:87-95.
115. Cooper LJ, Kinoshita S, German M, Koizumi N, Nakamura T, Fullwood NJ. An investigation into the composition of amniotic membrane used for ocular surface reconstruction. Cornea 2005;24:722-729.
116. Nakamura T, Inatomi T, Sotozono C,Koizumi N,Kinoshita S. Successful primary culture and autologous transplantation of corneal limbal epithelial cells from minimal biopsy for unilateral severe ocular surface disease. Acta Ophthalmol Scand 2004;82:468-471.
117. Pellegrini G, Golisano O, Paterna P, Lambiase A, Bonini S, Rama P, et al. Location and clonal analysis of stem cells and their differentiated progeny in the human ocular surface. J Cell Biol 1999;145:769-782.
118. Daya SM, Watson A, Sharpe JR, Giledi O,Rowe A, Martin R,et al. Outcomes and DNA analysis of ex vivo expanded stem cell allograft for ocular surface reconstruction. Ophthalmology 2005;112:470-477.
119. Nakamura T, Inatomi T, Sotozono C, Ang LP, Koizumi N, Yokoi N, et al. Transplantation of autologous serum-derived cultivated corneal epithelial equivalents for the treatment of severe ocular surface disease. Ophthalmology 2006;113:1765-1772.
120. Rama P, Bonini S, Lambiase A, Golisano O, Paterna P, De Luca M. Autologous fibrin-cultured limbal stem cells permanently restore the corneal surface of patients
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٤٠٢
with total limbal stem cell deficiency. Transplantation 2001;72:1478-1485.
121. Schwab IR. Cultured corneal epithelia for ocular surface disease. Trans Am Ophthalmol Soc 1999;97:891-986.
122. Kim JS, Kim JC, Na BK, Jeong JM, Song CY. Amniotic membrane patching promotes healing and inhibits proteinase activity on wound healing following acute corneal alkali burn. Exp Eye Res 2000;70:329-337.
123. Zhang X, Sun H, Tang X,ji J, li X, Sun J, et al. Comparison of cell-suspension and explant culture of rabbit limbal epithelial cells. Exp Eye Res 2005;80:227-233.
124. Sangwan VS, Matalia HP, Vemuganti GK,Fatima A, I fthekav G, Singh S, et al. Clinical outcome of autologous cultivated limbal epithelium transplantation. Indian J Ophthalmol 2006;54:29-34.
125. Koizumi N, Inatomi T, Suzuki T, Sotozono C, Kinoshita S,et al. Cultivated corneal epithelial transplantation for ocular surface reconstruction in acute phase of Stevens-Johnson syndrome. Arch Ophthalmol 2001;119:298-300.
126. Holland EJ, Croasdale CR. Epithelial transplantation for management of severe ocular surface disease. In: Brightbill FS, ed. Corneal Surgery: Theory, Technique and Tissue, 3rd ed. St. Louis: Mosby, 1999.
127. Reinhard T, Spelsberg H, Henke L, , kontopoulos T, Enczmann J, Warnet P, et al. Long-term results of allogeneic penetrating limbo-keratoplasty in total limbal stem cell deficiency. Ophthalmology 2004;111:775-782.
128. Shimazaki J, Aiba M, Goto E, Kato N,Shimmura S, Tsubotak, et al. Transplantation of human limbal epithelium cultivated on amniotic membrane for the treatment of severe ocular surface disorders. Ophthalmology 2002;109:1285-1290.
129. Shortt AJ, Secker GA, Rajan MS, Meligonis G, Dart JK, Tuft SJ, et al. Ex vivo expansion and transplantation of limbal epithelial stem cells. Ophthalmology 2008;115:1989-1997.
130. Sangwan VS, Murthy SI, Vemuganti GK, Bansal Ak, Gangopadhyay N,Pao GN. Cultivated corneal epithelial transplantation for severe ocular surface disease in vernal keratoconjunctivitis. Cornea 2005;24:426-430.
131. Sangwan VS, Vemuganti GK, Iftekhar G, Bansal AK, Rao GN. Use of autologous cultured limbal and conjunctival epithelium in a patient with severe bilateral ocular surface disease induced by acid injury: a case report of unique application. Cornea 2003;22:478-481.
132. Sangwan VS, Vemuganti GK, Singh S, Balasubramanian D. Successful reconstruction of damaged ocular outer surface in humans using limbal and conjuctival stem cell culture methods. Biosci Rep 2003;23:169-174.
133. Santos MS, Gomes JA, Hofling-Lima AL, Rizzo LV, Ramano AC, Belfort R jr. Survival analysis of conjunctival limbal grafts and amniotic membrane transplantation in eyes with total limbal stem cell deficiency. Am J Ophthalmol 2005;140:223-230.
134. Baradaran-Rafii A, Ebrahimi M, Kanavi MR,Taghi-abadi N, Eslani M, et al. Midterm outcomes of autologous cultivated limbal stem cell transplantation with or without penetrating keratoplasty. Cornea
2010;29:502-509. 135. Barrandon Y, Green H. Three clonal types of
keratinocyte with different capacities for multiplication. Proc Natl Acad Sci U S A 1987;84:2302-2306.
136. Kim HS, Jun Song X, de Paiva CS,Chen Z, Pflugfelder SC, Li DQ. Phenotypic characterization of human corneal epithelial cells expanded ex vivo from limbal explant and single cell cultures. Exp Eye Res 2004;79:41-49.
137. Sangwan VS, Matalia HP, Vemuganti GK,Ifthekar G, Fatima A, Singh S, et al. Early results of penetrating keratoplasty after cultivated limbal epithelium transplantation. Arch Ophthalmol 2005;123:334-340.
138. Ang LP, Nakamura T, Inatomi T,Sotozono C, Koizumi N, Yokoi N, et al. Autologous serum-derived cultivated oral epithelial transplants for severe ocular surface disease. Arch Ophthalmol 2006;124:1543-1551.
139. Song E, Yang W, Cui ZH, Cui ZH, Dong Y, Sui DM, et al. Transplantation of human limbal cells cultivated on amniotic membrane for reconstruction of rat corneal epithelium after alkaline burn. Chin Med J (Engl) 2005;118:927-935.
140. Chen HC, Chen HL, Lai JY, Chen CC , Tsai YJ, Kuo MT,et al. Persistence of transplanted oral mucosal epithelial cells in human cornea. Invest Ophthalmol Vis Sci 2009;50:4660-4668.
141. Krishnan S, Iyer GK, Krishnakumar S. Culture & characterisation of limbal epithelial cells & oral mucosal cells. Indian J Med Res 2010;131:422-428.
142. Nakamura T, Kinoshita S. New hopes and strategies for the treatment of severe ocular surface disease. Curr Opin Ophthalmol 2010.
143. Nakamura T, Takeda K, Inatomi T,Sotozono C, Kinoshita S. Long-term results of autologous cultivated oral mucosal epithelial transplantation in the scar phase of severe ocular surface disorders. Br J Ophthalmol 2010.
144. Nakamura T, Endo K, Cooper LJ, Fulwood NJ, Tanifuji N, Tsuzuki M. The successful culture and autologous transplantation of rabbit oral mucosal epithelial cells on amniotic membrane. Invest Ophthalmol Vis Sci 2003;44:106-116.
145. Nakamura T, Inatomi T, Cooper LJ, Rigby H, Fulwood NJ, Kinoshita S. Phenotypic investigation of human eyes with transplanted autologous cultivated oral mucosal epithelial sheets for severe ocular surface diseases. Ophthalmology 2007;114:1080-1088.
146. Levis H, Daniels JT. New technologies in limbal epithelial stem cell transplantation. Curr Opin Biotechnol 2009;20:593-597.
147. Liang L, Sheha H, Li J, Tseng SC. Limbal stem cell transplantation: new progresses and challenges. Eye 2008.
148. Ti SE, Anderson D, Touhami A,Kim C, Tseng SC. Factors affecting outcome following transplantation of ex vivo expanded limbal epithelium on amniotic membrane for total limbal deficiency in rabbits. Invest Ophthalmol Vis Sci 2002;43:2584-2592.
149. Tsubota K, Toda I, Saito H,Shioozaki N, Shimazaki J. Reconstruction of the corneal epithelium by limbal allograft transplantation for severe ocular surface disorders. Ophthalmology 1995;102:1486-1496.
تليالي کشت داده شده ليمبوس و مخاط دهاني هاي اپي پيوند سلول-دکتر عليرضا برادران رفيعي
٤٠٣
150. Cooper LJ, Fullwood NJ, Koizumi N,Nakamura T, Kinoshita S. An investigation of removed cultivated epithelial transplants in patients after allocultivated corneal epithelial transplantation. Cornea 2004;23:235-242.
151. Kwitko S, Marinho D, Barcaro S,Bocaccio F, Rymer S, Fernandes S. Allograft conjunctival transplantation for bilateral ocular surface disorders. Ophthalmology 1995;102:1020-1025.
152. Dua HS, Azuara-Blanco A. Allo-limbal transplantation in patients with limbal stem cell deficiency. Br J Ophthalmol 1999;83:414-419.
153. Rao SK, Rajagopal R, Sitalakshmi G, Padmanabhan P. Limbal allografting from related live donors for corneal surface reconstruction. Ophthalmology 1999;106:822-828.
154. Kim JY, Djalilian AR, Schwartz GS, Holland EJ. Ocular surface reconstruction: limbal stem cell transplantation. Ophthalmol Clin North Am 2003;16:67-77.
155. Oh JY, Kim MK, Shin KS, Shin MS, Wee WR, Lee JH, et al. Efficient cryopreservative conditions for cultivated limbal and conjunctival epithelial cells. Cornea 2007;26:840-546.
156. Yeh HJ, Yao CL, Chen HI,Cheng HC, Hwang SM. Cryopreservation of human limbal stem cells ex vivo expanded on amniotic membrane. Cornea 2008;27:327-333.
157. Collin C, Ouhayoun JP, Grund C, Franke WW. Suprabasal marker proteins distinguishing keratinizing squamous epithelia: cytokeratin 2 polypeptides of oral masticatory epithelium and epidermis are different. Differentiation 1992;51:137-148.
158. Schermer A, Galvin S, Sun TT. Differentiation-related expression of a major 64K corneal keratin in vivo and in culture suggests limbal location of corneal epithelial stem cells. J Cell Biol 1986;103:49-62.
159. Hata K, Kagami H, Ueda M,Torii S, Matsuyama M, et al. The characteristics of cultured mucosal cell sheet as a material for grafting; comparison with cultured epidermal cell sheet. Ann Plast Surg 1995;34:530-538.
160. Eschle-Meniconi ME, Ahmad SR, Foster CS. Mucous membrane pemphigoid: an update. Curr Opin Ophthalmol 2005;16:303-307.
161. Kolli S, Lako M, Figueiredo F,Mudhar H,Ahmad S. Loss of corneal epithelial stem cell properties in outgrowths from human limbal explants cultured on intact amniotic membrane. Regen Med 2008;3:329-342.
162. Li W, Hayashida Y, He H, Kuo CI, Tseng SC. The fate of limbal epithelial progenitor cells during explant culture on intact amniotic membrane. Invest Ophthalmol Vis Sci 2007;48:605-613.
163. Daniels JT, Secker GA, Shortt AJ,Tuft SJ, Seetharaman S,. Stem cell therapy delivery: treading the regulatory tightrope. Regen Med 2006;1:715-719.
164. Kolli S, Ahmad S, Lako M, Figueiredo F. Successful clinical implementation of corneal epithelial stem cell therapy for treatment of unilateral limbal stem cell deficiency. Stem Cells 2010;28:597-610.
165. Henderson TR, Findlay I, Matthews PL, Noble BA. Identifying the origin of single corneal cells by DNA fingerprinting: part II-- application to limbal allografting. Cornea 2001;20:404-407.
166. Henderson TR, Findlay I, Matthews PL, Noble BA. Identifying the origin of single corneal cells by DNA fingerprinting: part I--implications for corneal limbal allografting. Cornea 2001;20:400-403.
167. Nakamura T, Ishikawa F, Sonoda KH, Hisatomi T, QiaoH, Yamada J. Characterization and distribution of bone marrow-derived cells in mouse cornea. Invest Ophthalmol Vis Sci 2005;46:497-503.
168. Ozerdem U, Alitalo K, Salven P, Li A. Contribution of bone marrow-derived pericyte precursor cells to corneal vasculogenesis. Invest Ophthalmol Vis Sci 2005;46:3502-3506.
169. Ma Y, Xu Y, Xiao Z,Yang W, Zhang C , Song E, et al. Reconstruction of chemically burned rat corneal surface by bone marrow-derived human mesenchymal stem cells. Stem Cells 2006;24:315-321.
170. Chee KY, Kicic A, Wiffen SJ. Limbal stem cells: the search for a marker. Clin Experiment Ophthalmol 2006;34:64-73.
171. Grueterich M, Espana E, Tseng SC. Connexin 43 expression and proliferation of human limbal epithelium on intact and denuded amniotic membrane. Invest Ophthalmol Vis Sci 2002;43:63-71.
172. Shortt AJ, Secker GA, Lomas RJ,Whilshaw SP,Kearney JN,Tuft SJ, et al. The effect of amniotic membrane preparation method on its ability to serve as a substrate for the ex-vivo expansion of limbal epithelial cells. Biomaterials 2009;30:1056-1065.
173. Nishida K, Yamato M, Hayashida Y, Watanabe K, Maeda N, Watanabe H,et al. Functional bioengineered corneal epithelial sheet grafts from corneal stem cells expanded ex vivo on a temperature-responsive cell culture surface. Transplantation 2004;77:379-385.
174. Di Girolamo N, Bosch M, Zamora K,Coroneo MT, Wakefield D, Watson SL. A contact lens-based technique for expansion and transplantation of autologous epithelial progenitors for ocular surface reconstruction. Transplantation 2009;87:1571-1578.
175. Notara M, Haddow DB, MacNeil S, Daniels JT. A xenobiotic-free culture system for human limbal epithelial stem cells. Regen Med 2007;2:919-927.
176. Blazejewska EA, Schlotzer-Schrehardt U, Zenkel M,Bachmann B, Chankiewitz E,Jacobi C, et al. Corneal limbal microenvironment can induce transdifferentiation of hair follicle stem cells into corneal epithelial-like cells. Stem Cells 2009;27:642-652.
177. Gomes JA, Geraldes Monteiro B, Melo GB,Smith RL, Cavenaghi Pereira, da Silva M, Lizier NF, et al. Corneal reconstruction with tissue-engineered cell sheets composed of human immature dental pulp stem cells. Invest Ophthalmol Vis Sci 51:1408-1414.
178. Ang LP, Tan DT. Autologous cultivated conjunctival transplantation for recurrent viral papillomata. Am J Ophthalmol 2005;140:136-138.
179. Ang LP, Tan DT, Beuerman RW, Lavker RM. Development of a conjunctival epithelial equivalent with improved proliferative properties using a multistep serum-free culture system. Invest Ophthalmol Vis Sci 2004;45:1789-1795.
180. Ang LP, Tan DT, Cajucom-Uy H, Beuerman RW. Autologous cultivated conjunctival transplantation for pterygium surgery. Am J Ophthalmol 2005;139:611-619.
)١٣٩١تابستان (٤ شماره -١٧ دوره -پزشكي بينا مجله چشم
٤٠٤
181. Ang LP, Tan DT, Phan TT,Li J, Beuerman IZ,Lavker RM. The in vitro and in vivo proliferative capacity of serum-free cultivated human conjunctival epithelial cells. Curr Eye Res 2004;28:307-317.
182. Ang LP, Tanioka H, Kawasaki S, Ang LP, Yamasaki K, Do TP, et al. Cultivated human conjunctival epithelial transplantation for total limbal stem cell deficiency. Invest Ophthalmol Vis Sci 2010;51:758-764.
183. Tan DT, Ang LP, Beuerman RW. Reconstruction of the ocular surface by transplantation of a serum-free derived cultivated conjunctival epithelial equivalent. Transplantation 2004;77:1729-1734.
184. Park IH, Zhao R, West JA,Yabuuchi A, Huo H,Ince TA, et al. Reprogramming of human somatic cells to pluripotency with defined factors. Nature 2008;451:141-
146. 185. Takahashi K, Tanabe K, Ohnuki M, Narita M,Ichisaka
T, Tomoda K, et al. Induction of pluripotent stem cells from adult human fibroblasts by defined factors. Cell 2007;131:861-872.
186. Takahashi K, Yamanaka S. Induction of pluripotent stem cells from mouse embryonic and adult fibroblast cultures by defined factors. Cell 2006;126:663-676.
187. Yu J, Vodyanik MA, Smuga-Otto K, Antasiewicz , Bourget J,Frane JI, et al. Induced pluripotent stem cell lines derived from human somatic cells. Science 2007;318:1917-1920.
188. Pellegrini G, Rama P, Mavilio F, De Luca M. Epithelial stem cells in corneal regeneration and epidermal gene therapy. J Pathol 2009;217:217-228.
![Penicillin in Muco-Purulent Conjunctivitis fileFeb., 1951] MUCO-PURULENT CONJUNCTIVITIS: PUTTANNA 39 incidence falls considerably in adults over .16 years as seen in the age incidence](https://static.fdocuments.us/doc/165x107/5d17f25188c9938c2b8c15f0/penicillin-in-muco-purulent-conjunctivitis-1951-muco-purulent-conjunctivitis-puttanna.jpg)
