Crowdsourcing bits & bytes for digital heritagecase study “De Digitale Stad herleeft”

Tjarda de Haan, web-archeologe & gast conservator e-cultuur Amsterdam Museum (@latjarda)

Studiedag: een web van webarchieven17 november 2016

Ons doel: REconstructie en behoud van digitaal cultureel erfgoed.

Onze uitdagingen: Zijn we in staat om -samen- De Digitale Stad te transformeren van een virtueel Atlantis in een virtueel Pompeï én te bewaren voor toekomstige generaties?

Project re:DDS

Wayback in Amsterdam in 1994…

In the wild, wild cyberspace herrees een virtuele stad uit netwerkkabels, computers en modems…

… De Digitale Stad - DDS

Project re:DDS

Born-digitaal erfgoed: De Digitale Stad (DDS): 1994 - 2001

• 1ste virtuele stad in de wereld.• 1ste Nederlandse online community.• 1ste keer internet (gratis) toegankelijk voor grote publiek in Nederland.• Grote invloed op opkomst en perceptie van de mogelijkheden van Internet in Nederland.• Trok internationale aandacht met ontwerp: metafoor van een stad om structuur en vorm te

geven aan (nog onbekende) cyberspace.• DDS vertelt het verhaal van Amsterdam:

• Francisco van Jole (1994): “Vanavond opent de Digitale Stad haar elektronische poorten. Dat lijkt wel de eerste zin van een sprookje en eigenlijk is het dat ook een beetje. Door een monsterverbond van anarchistische hackers en autoriteiten is in Amsterdam binnen drie maanden een openbaar elektronisch communicatiesysteem uit de grond gestampt dat zijn weerga op het Europese vasteland niet kent.”

• Goed voor de cyberreputatie van de stad Amsterdam:• CNN (1997): “For hundreds of years the city of Amsterdam has been a center of commercial trade, art and education.

Now it’s helping point the way in the information revolution too.” • Manuel Castells (The Internet Galaxy, 2001 ): “The most famous citizen computer network. (…) A new form of public

sphere combining local institutions, grassroots organisations, and computer networks in the development of cultural expression and civic participation.”

• Aantal inwoners: 1994: 12.000 - 1997: 60.000 - 1998: 80.000 - 2000: 180.000.

Project re:DDS

Schatkamer met digitaal erfgoed

Project re:DDS

• DDS is een belangrijke historische bron over de beginjaren van het web in Nederland.

• Cultuur: DDS was een digitale omgeving, een virtuele stad met inwoners, die objecten, ideeën en tradities voortbracht.

• Techniek: DDS is een complex informatie systeem met verschillende applicaties, door de tijd heen. DDS is interactief, vernetwerkt, procesgericht en contextafhankelijk (Perl, C, Bash, Javascript, HTML, SUN OS, SPARC): – 1994-1995: DDS 1.0 - telnet interface– 1994-1995: DDS 2.0 - website: statische HTML– 1995-2001: DDS 3.0 - websysteem: statische HTML en interactieve webpagina’s

DDS1.0 - 15 januari 1994 DDS3.0 - 10 juni 1995

DDS2.0 - 1 oktober 1994

Out of the box: collectie 2.0

• Nieuwe gebieden: Het verwerven, reconstrueren, conserveren, ontsluiten en duurzaam toegankelijk houden van (born) digitale objecten stelt andere eisen dan van fysieke objecten. Hoe ga je om met objecten die interactief, vernetwerkt, procesgericht en contextafhankelijk zijn?

• E-cultuur: Data vormen de nieuwe klei, scripts de nieuwe schoppen en het web is de allerjongste kleilaag die we gaan ontginnen. Web-archeologie is een nieuw gebied in e-cultuur waarbij we relatief nieuw (born-digitaal) materiaal dat nog niet zo lang geleden verloren is gegaan, opgraven en reconstrueren met relatief nieuwe (digitale) gereedschappen. Zowel de materie als de methoden om ons digitale verleden op te graven en te reconstrueren zijn piepjong en nog volop in ontwikkeling.

Project re:DDS

2/18

Project re:DDS Uitdagingen:

• Born-digitaal materiaal: complex en kwetsbaar. Door snelle veroudering van techniek: ontbrekende hard- en software, verloren documenten en linkrot. Dynamisch karakter: bereikt niet altijd definitieve status en vaak geen duidelijke afbakening wat tot object behoort.

• Methoden: er is een verschil tussen web-archiveren en web-archeologie. Web-archivering maakt fotografische snapshots van een object, terwijl wij ernaar streven om het object opnieuw te creëren.

• Taakverdeling: hard nodig: o ontwikkeling web-archeologische tools. o centraal depot voor tools: om van verschillende media te lezen, oa tape readers. o softwarebibliotheek: wie archiveert oude software, oa Solaris, Windows, MacOs.o duurzaam e-depot en digitale infrastructuur. • Aanpak: geen standaarden. Gezien de urgentie kunnen we niet meer wachten. Dus doen

en… trial and error!

Project re:DDS

12/18

Project re:DDSWat doen we en waar zijn we nu?

1. Start:• Lancering van het Open Geschiedenis Lab en virtueel

museum. 2. Graven:

• Crowdsourcing, The Grave Diggers Party.3. Analyse & data toegankelijk maken:

• Digital forensics, uitlezen data, reconstrueren van originele soft- en hardware.

• Archiveren DDS in e-depots: ‘Open Archival Information System’.

4. Reconstructie en presentatie:• Reconstrueren: 'historisch getrouw' en/of 'quick and dirty'

(migratie, conversie, emulatie, virtualisatie)?• Let the bytes free!

5. Afsluiting project: • Conclusies, evaluatie, documentatie, kennisdelen.

Crowdsourcing the community ‘Grave Diggers Party’

Werkplaats De Archeologische Vindplaats re:DDS• Werkstations:

• Breng en/of upload opgegraven code• Deel je verhalen en herinneringen in het Open Geschiedenis Laboratorium re:DDS• Ga graven in de Wayback Machine en stel je vondsten veilig in het Historisch Depot

• Gereedschap: • Computers: digitale graafmachines• Opslag: emmers• Muizen & UNIX commando's: spades, pikhouwelen, troffels• Scripts: metaaldetectoren• USB sticks: vondstzakken • Metadata: vondstkaarten

Tijdelijke Tentoonstelling Toeristische Rondleidingen• /Lost+found: ‘rariteitenkabinet’:

• Hardware: servers, terminals, modembanken, tape-robots etc• Screenshots van DDS

• Uitleg: • Wat is DDS? Waar ben je? Waarom deze vindplaats?

Project re:DDS

Wat zoeken we?

Archeologische resten van de stad:• Software - Interfaces (DDS 1,2,3 en 3.5) en Freezes (1996 en DDS3)• Hardware - Shaman, Alibaba, Aladdin, etc.• Speciale projecten - DDS Webmix, dds.dds, dds.multcult, dds.technopolis, de Metro, live.dds.nl, cafés, etc.• Individuele huizen & pleinen – Thisbe, Plein vd Dood, etc.• Secundaire bronnen - Artikelen, interviews, video, etc.

Project re:DDS

/lost+found: SMART TV uitzendingenProject re:DDS

/lost+found: Twee publieke terminals, 1994

Project re:DDS

/lost+found: Stadsgezichten (interfaces) van De Digitale Stad • DDS's eerste graphische interface ontworpen door Walter van der Cruijsen in 1994. Nooit online voor DDS

gebruikt. • En eerste city logo.

Project re:DDS

/lost+found: opgravingen in het museum

Project re:DDS

/lost+found: De Digitale Stad krant, 1994

Project re:DDS

/lost+found: Folder De Digitale Stad 3.0, 1995

Project re:DDS

/lost+found: Handboek Digitale Steden, 1995

Project re:DDS

/lost+found: De Digitale Stedeling uit 1996

Project re:DDS

/lost+found: Ansichtkaarten DDS 1998

Project re:DDS

/lost+found: mouse mat

Project re:DDS

/lost+found: Bouwplaat van Plein van de Dood

Project re:DDS

/lost+found: opgravingen

Project re:DDS

/lost+found: hardware

Project re:DDS

/lost+found: FREEZE!Project re:DDS

LOST & FOUND, werkende software:• Avatar generator, door studenten van de UvA op 15 januari 2015!

Project re:DDS

4/18

Concept in 1995:•“We wilden het concept van een persoonlijke avatar introduceren voor ‘wie zijn er op dit plein’ en de webcafe’s. Niet veel mensen hadden toen een digitale camera of tekenprogramma”. •“We hadden iets grafisch nodig om mensen een vorm van een unieke identiteit te geven op een onpersoonlijk Internet”.

LOST & FOUND, (bijna) werkende software:• DDS1.0 door Michaël van Eeden!

Project re:DDS

6/18

LOST & FOUND, presentaties & werkende software:• Studenten graven DDS op en presenteren hun bevindingen!

Project re:DDS

LOST & FOUND, presentaties & werkende software:•Studenten graven, kraken en presenteren:

o Privacyo DDS 3.0 – oude code, nieuwe machineso DDS 4.0 – make-over met nieuwe technologie

Project re:DDS

Next level• Van rauwe data naar e-depot. Hoe bewaar je digitale objecten die interactief,

vernetwerkt, procesgericht en contextafhankelijk zijn?o Ingest: Hoe wordt de DDS data straks ingelezen in het archief?o Archival storage: Welke archieven zijn betrouwbaar voor de DDS data?o Access: Hoe kunnen geïnteresseerden de DDS data bereiken?o Datamanagement: Hoe dient de DDS data beheerd te worden?o Preservation planning: Hoe blijft de DDS data in de toekomst toegankelijk?o Administration: Wie verzorgt het onderhoud, en hoe ziet dat eruit?

• Hoe presenteer je DDS born-digitaal erfgoed in een museum context voor toekomstige generaties?

Project re:DDS

Doelstellingen: • DDS reconstrueren en conserveren;• Inzicht bieden in de (bestaande en nieuwe) processen, technieken en methodes om born-

digital materiaal en de context waarin zij worden aangetroffen, op te graven en te reconstrueren;

• Aandacht vragen voor gevaar van 'digitaal geheugenverlies‘;• Musea inzichten bieden in specialistische kennis over het reconstrueren van born-digital

erfgoed en zo de drempel verlagen voor toekomstige web-archeologische projecten van andere kleinere musea en organisaties, in een ‘DIY Handboek voor web-archeologie’;

• DDS data 'future-proof‘ maken:• Zichtbaar (content): (her)gebruik van DDS collectie te bevorderen. • Bruikbaar (verbinding): gebruik van DDS collectie te verbeteren door het beschikbaar te stellen, door data te

verbinden en te verrijken. • Houdbaar (diensten): DDS duurzaam te behouden en toegankelijk te maken.

Project re:DDS

LOST & FOUND: DDS in het museum!

Project re:DDS

En dat vier je met de community!

Project re:DDS

Met dank aan:Onze partners (tot nu toe: Oud bewoners, (ex) DDS-ers en vrijwillige web-archeologen, Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid, Digital Erfgoed

Nederland, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Karin Spaink, Koninklijke Bibliotheek, LIMA, Nationale Coalitie Digitaal Duurzaam, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Stadsarchief Amsterdam, Stichting Computer Erfgoed Nederland, Stichting Daily, Universiteit van Amsterdam, Uva Computermuseum, Vereniging Open Domein en Waag Society.

Bezoek:• http://www.dpconline.org/newsroom/latest-news/1777-qthe-digital-city-revivesq-a-case-study-of-web-arch

aeology

• http://hart.amsterdammuseum.nl/re-dds • http://www.bitsandbytesunited.com/?portfolio=publication-the-reconstruction-of-the-digital-city-a-case-

study-of-web-archaeology

En:• Guidelines for the Preservating of Digital Heritage (March 2003).

http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001300/130071e.pdf. • IIPC: Web Archives: The Future(s), by Eric T. Meyer, Arthur Thomas, Ralph Schroeder (2011, University of Oxford)

http://netpreserve.org/events/Hague/Presentations/OII-IIPC.pdf. • Charter on the Preservation of Digital Heritage: UNESCO http://portal.unesco.org/en/ev.php-

URL_ID=17721&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html. • Excavation of the Temple of Isis at Pompeii by Pietro Fabris, Wikimedia, CC Public Domain Mark 1.0• WIR SIND HIER – Opening TOTAL RECALL – The Evolution of Memory http://www.aec.at/aeblog/en/2013/07/22/wir-

sind-hier-opening-total-recall-the-evolution-of-memory/. • And more: http://www.delicious.com/re_dds/.

Contact: • t.dehaan@amsterdammuseum.nl

Project re:DDS