1

કરિમિનલસ ઓફ ઇસલાિ

[slaamanaa mauJrImaao

laoKak:

Da. Saibbar Ahmad, Aoma.DI.

flaaorIDa, AaokTaobar 2007

1999qaI C=uM pa unama u-$Na

Aa[AosaibaAona: 0974787922

kao[paNa Jatanaa kaopaIra[T\sa naqaI. kao[paNa forfar vagar CpaavaI Sako Co, kaopaI banaavaI Sako Co ko BaaYaaMtar krI Sako Co.

caotavaNaI: Aa paustak baaLakao Anao nabaLaa idlanaa laaokao maaTo vaaMcavau ihtaavah naqaI.

2

pastaavanaa sapTombar 1999 qaI 2007

Sakya Co ko “[slaamanaa mauJrImaa o” tamao vaaMcaolaa paustakao paOkI saaOqaI paDkarJnak paustak hSao. Aa paustaknao laKavaa maaTo JoTlaI ihMmatanaI J#r paDI htaI, taoTlaI J J#r vaaMcavaa maaTo paNa paDSao Anao Aa vaaMcana tamanao ivacaar-ivamaYa- maaTonaI Aok navaI J tak paurI paaDSao. AapaNanao vaarsaamaaM maLaolaa rIta irvaaJao Anao maanyataaAao Ao paNa Aok JatanaI mauita -Aao J Co Jo AapaNaa ivacaarao Anao BaavanaaAaomaaM }MDa maULa krI ga[ Co. Aa mauita-Aaonao taaoDvaI Ao paNa AoTlaI J mauSkola Co JoTlaI maUita -paUJkao maaTo AsalaI mauita -Aaonao taaoDvaI. taoqaI J Aa paustak fkta Kaullaa idmaagavaaLaa vaacakao maaTo J Co, JomanaI paasao naOitak ihMmata Co.

Aa paustak tamanao spaYT rItao Amauk „mahana‟, paKyaata, AadrNaIya Anao maaoTa paayao isvakRita paamaolaa mauislama ivaWanaao, [maamaao Anao ]laomaaAaonaa ivaevaasa naa Aavao taovaa ivaica~a karnaamaa, laMpaTtaa, Sama--ivaihnataa, banaavaT Ana o $ oYa bataavao Co. SaoKa saaid iSaraPAo saacauM J k|uM Co ko, “KaaoTa kamaaonao Kaullaa paaDvaa Ao KaaoTuM kama naqaI”. AadrNaIya Anao AOitahaisak vyaiktaAaonaI TIka krvaI Balao badnaxaIkark laagao, parMtau, ivaWtaanaao paayaao taonaI rIta pamaaNao TIka TIppaNa maaTo Kaullaao haoya Co. Jo laaokao ivaYao TIppaNaI krvaamaaM AavaI Co taoAaonao taomanaI J BaaYaamaaM, taomanaa J laKaaNaao Wara, baaolavaa dovaamaaM Aavyaa Co.

koTlaak laaokao ivacaartaa hSao ko laoKak paaotao kyaa ifrkamaaM maanao Co? Jvaaba Co: “kao[paNa ifrkamaaM nahIM.” kuAa-nao drok

[maanavaaLaa maaTo “mauislama” Sabd vaapayaao- Co. mahorbaanaI krInao kuAa-nanaa Ao hukmanao yaad raKaao ko “[slaamamaaM Jo kao[ vyi>ta paaotaanaa maaTo ifrkao pasaMd krSao, taonaao nabaI(સ) saaqao kao[ saMbaMQa naqaI.” (6:159). Jyaaro paaikstaananaa sqaapak

ka[do Aazma mahMmadAlaI Pnhanao taomanaa ifrka ivaYao pauCvaamaaM AavyauM taao taomaNao Jvaaba Aapyaao htaao ko, “manao Ao bataavaao ko nabaI kyaa ifrkanaI taalaIma Aapataa htaa Anao taomanaa mahana saaqaIAao kyaa iFrkamaaM maanataa htaa?”

Aa paustak mauislama vaa Mcakaonao QyaanamaaM raKaInao laKavaamaaM AavyauM Co. Jao ko kao[paNa baaOiQak payaasa kao[ Aok vaga -naa laaokaonaao [Jarao naa hao[ Sako. parMtaMu mauislamaao maaTo Aa paustakmaaM AapaolaI maaihita Anao taonaa Qyaoyanao samaJvaamaaM sarLataa rhoSao.

vaaMcakao baomaaMqaI gamao tao Aok paitaBaava pasaMd krI Sako Co. sarLa, parMtau vyaqa- paitaBaava Co: ga ussa a o Ana o [nkar.

mauSkola, parMtau fayadaJnak paitaBaava Co: ma anavakRta AMQaEaQQaaAaonaoo taonaa AsalaI sva#pamaaM Jaova I Ana o Aa AMQaEaQQa aAa ona o sa atamaI sadImaaM, mahana payagaMbar mauhMmad(sa) par, ]tarola a pa iva~a Ana o Asala I [slaamama a M Ba oLa va a[ Jta I ra okva I.

laoKak kao[paNa vaga-naa saucanaao AavakarSao. ivaivaQa SaaKaaAaonaa ivaQyaaqaI- haovaanaa karNao maoM [slaama ivaYaonaa khovaataa AsalaI Anao drok samayao vaKaNaayaolaa paustakaomaaM ivaica~a, ivakRta Anao KaodJnak vaakyaaonaao saamanaao kyaao- Co.

maa#M maanavauM Co ko Aa paustakaomaaM laKaayaolaI maaoTaBaaganaI vaataao kao[paNa saMskarI mauslaIma kyaaroya naa khI Sako ko laKaI Sako. AavaI ivavaokhIna, Ataaik-k, Sama-naak, ]paJavaI ka@olaI Anao bauiwhIna vaataa -Aao [slaama, paiva~a kuAa-na, paitaiYZta mauhMmad saahoba Anao taomanaa saaqaIdaraonao badnaama kro Co. AavaI vaaMQaaJnak Anao QaRNaaspad vaataao ko Jo maanava bauiw maaTo

Apamaana#pa Co taqaa taomanao vaaMcaInao laaokaomaaM „[slaama‟ ivaYao gaorsamaJ paoda qaaya Co, ko Jo maanavaJatanaa BaivaYya maaTo Aok maa~a AaSaanauM ikrNa Co.

Aa Aok Aaecaya-Jnak vaata Co ko maaoTaBaaganaa mauslaImaaonao Aa samasyaa ivaYao JrapaNa Kabar naqaI. Aok satyaSaaoQak tarIko huM inaYfLa khovaata, Jao huM Aa du:Kadayak SaaoQa paaotaanaa sauQaI J saIimata raKataao. kuAa-na Anausaar satyana o Cupa a va va uM Ao Aok bah uM ma a oTa o AparaQa Co [2:42].

sad\Baagyao, 1999maaM Aa paustaknaa pakaSana paCIqaI Sa# krI 2006 sauQaImaaM AsaMKya laaokaonaI samaJmaaM GaNaao J gauNaatmak frk paoda qayaao Co taqaa GaNaa laaokaoAo Aa navaI maLaolaI Jagauktaanao Aaonalaa[na Anao ipanT maaQyamaqaI Folaavaola Co. Aa paustaknau GaNaI BaaYaaAaomaaM Anauvaad qayaola Co Anao GaNaa laaokao Aa paustaknao paaotaanaa tarfqaI maui$ta krI AaKaI d uinayaamaaM ivatarIta krI r|a Co.

3

J#rI naaoMQa:- nabaI(sa)nauM frmaana Co ko “laa taktabau AnnaI gyarIla kuAa-na, vamana ktabaa AnnaI

gyarIla kuAa-na fla yamhah.” (maarI paasaoqaI fkta kuAa-na J laKaao. kuAa-na isavaaya kM[ paNa laKyauM haoya taao taonao BaUMsaI naaKaao). [sahIh mauislama, Baaga 1, paanaa naM. 211, hdIsa naM. 594, ipanTr: maktaba Ad\naana, ba[#ta 1967].

inayama Anausaar, Aok saacaa mauslaImao kao[paNa saMJaogaaomaaM iSak- [Anaok dovataaAaomaaM maanavauM, mauita -paUJa, baIJaAaonao [evar saaqao JaoDvaa, maanava saaqao dOvaI Siktanao JaoDvaI], Aielalataa ko saMpaUNa - Aqa-hIna bakvaasa JovaI vaataao folaavavaI Jao[Ao nahIM Aqavaa [evar Anao taonaa payagaMrnao maJak#pa banaavataI vaataaomaaM paDvauM Jao[Ao nahIM. taoqaI J, maarI samaJ Anausaar [slaamanaa duSmanaaoAo J nabaI(sa)naI vafata paCInaI ~aIP sadImaaM mauslaIma naamaaonaa Aaoqaa hoZLa AavaI vaaMQaaJnak Anao na>kamaI vaataao [slaamanaa naama par laKaI htaI. Aa laaokaonauM Qyaoya htauM mausalamaanaaonao [evaro ]taarolaa paustak Ala kuAa -naqaI dur krI dovaa Anao [slaamanaa ihtakarI saMdoSaanao BaulaavaI dovaao.

huM maara vaaMcakaonaI saaOdya-laxaI AiBa#icanaI [jJta k#M CuM. parMtauM, Jao maULa Sabdaonao badlaInao hLavaI BaaYaamaaM Sabdao laKavaamaaM Aavao taao Aa samaJNa Aapataa paustaknaao Qyaoya marI parvaaro. taoqaI J namataapaUva -k saMxaopamaaM kaLaPpaUva -k, maULa saMdBa- na badlaaya tao rItao, sausaMgata vaakyaao J pasaMd kyaa - Co.

huM drok mauislama doSaaonaI sarkarao Anao [slaamaIk xao~ao paBautva Qaravataa laaokaonauM Aa gaMBaIr samasyaa tarf Qyaana daorvaa [cCuM CuM. AapaNao baQaaAo saaqao maLaInao [slaamaI paustakaomaaMqaI Aavaa AitarokBayaa- humalaaAao dur krI [slaamanaI paBaavaSaaLaI CbaInao pauna: sqaaipata krvaa banataMu krI CuTvauM Jao[Ao.

hJarao ]dahrNaaomaaMqaI Fkta qaaoDa J daKalaa mauslaIma Baa[Aao Anao bahonaao saaqao vahoMcavaa maaTo laoKako pasaMd kyaa - Co. Aa ]dahrNaaonaI Sa#Aata ba uKa arIna I hdIsaa oq a I krIAo, Jonao [slaamamaaM kuAa-na paCInauM saaOqaI vaQau ivaevaasapaa~a paustak gaNavaamaaM Aavao Co. tyaarbaad AapaNao koTlaak paustakao Jovaako hdIsanaI iktaabaa o [hdIsanaa [maamaao Wara laKaayaolaI khovaataI hdIsaao Anao saunnataao], iFkha [iFkhanaa [maamaao Wara laKaayaola kayadaSaas~anaa paustakao], paKya a t a ma ulla aAa o Anao p a Kya a t a sa uFIAa ona a [AaQyaaitmak gau#Aaonaa] vaNa-naao Jao[SauM.

Aa paustakmaaM sacaaoT saMdBaao- AapavaanaI paurtaI kaLaP laovaa[ Co. parMtauM, kao[paNa Baulacauk vaacaknaI naJro caDo taao taonaI JaNa krvaa ivanaMita, JoqaI taonao navaI AavaRitamaaM sauQaarI laovaaya. Jao ko duinayaaBarnaa AsaMKya vaacakaonao paqama Aa vaRitamaaM kao[paNa JatanaI BaUlacaUk Jaovaa maLaI naqaI. huM vaacakaonao ivanaMita krISa ko Aa paustaknao Kaullaa manaqaI vaaMcao. hvaalaa Aapaolaa maaoTaBaaganaa paustakao sarLataaqaI ]palabQa Co. Kaasa krInao [maama gazalaI, maaOlaanaa maaOdudI, ]darmatavaadI iSablaI naaOmaanaI, sahIh bauKaarI Ana o mauislama, sahIh isa<aa (hdIsanaa C pamaaNaBaUta paustakao), sahabaa ikrama (payaMgaMbar saahobanaa mahana saaqaIAao) Anao sa ufIAa o ]par laKaayaola paustakao ivagaoro, ivagaoro.

vaacakaonao saMdBaao-onaI Jatao cakasaNaI krvaa maaTo paaotsaaihta krvaamaaM Aavao Co, karNako maaoTa Baaganaa laKaaNaao

ivaevaasa naa Aavao taovaa Co. laaokaonaao paholaao paitaBaava haoya Co ko “AavauM kovaI rItao hao[ Sako?”. manao Aa paustaknaa ]du- laKaaNa par Aavaa koTlaak AnauBavaao qa[ caukyaa Co. koTlaak vaacakaonao paqama taao maarI paama aiNaktaa par Sak qayaao htaao. parMtauM jyaaro taomaNao Jatao J maULa paustakao ko Jonaa hvaalaa Aapaolaa Co taomaaM JaoyaMu taao taomanaa paitaBaava badlaa[ gayaa Anao taomaNao Aa paustaknao [slaamanaI saovaa tarIko ibardavyauM.

2003maaM paaikstaananaa maullaaAaoAo Aa paustaknaa pakaSana Anao ivatarNa par paitabaMQa maukvaa maaTo Adalatanaao saharao laIQaao htaao. parMtau Adalatao Aa paustaknaI tarfoNamaaM caukadao Aapyaao htaao karNako Aa paustakmaaM Aapaolaa hvaalaamaaMq aI AokpaNa hvaalaao KaaoTao nahaotaao ko naa taao iWAqaI- htaao. vaQaumaaM, kaoTo- AovaI salaah AapaI ko [slaamanaa khovaataa paiva~a paustakaomaaMqaI ko JomaaM sahIh isa<aanaao paNa samaavaoSa qaaya Co, Aavaa Sama -naak ikssaaAao Anao Ataaik-k vaataaonao ka@I naaKavaamaaM Aavao.

4

maoM paaotao JaoyauM htauM ko 2004maaM maaOlaanaa ASarfAlaI qaanavaInaa paustak “ba ihsta I Jovar”naa mauKapaRYZ par laKaolauM htau ko

“Aa paustakmaaM AavataI AelaIla vaataaonao ka@I naaKaI Co Anao taomanao Alaga paustakmaaM saMkilata krI la ovaamaaM AavaI Co.” baaolaao! maullaaAao AavaI vaataaonaao inakala nahIM J kro, paNa Aa “KaJanaa o” baIJa paustakmaaM saacavaI saaKaSao!

J#rI naaoMQa:- Aa paustakmaaM AapavaamaaM Aavaolaa maaoTaBaaganaa hvaalaaAao ]du- paustakaomaaMqaI laovaamaaM Aavyaa Co. jyaaM Sakya htauM tyaaM laoKako Jatao ArbaI Anao farsaI laKaaNa tapaasyauM Co. vaacakaonaao samaya bacaavavaa maaTo maaoTI maaoTI hdIsaao Anao vaataa-Aaonao badlao AhIM fkta J#rI vaakyaao J laKavaamaaM Aavyaa Co. vaNa-na laKavaamaaM KaubaJ kaLaP laovaamaaM AavaI Co, JoqaI krInao taonaao maULa Aqa- Anao saMdBa- badlaa[ naa Jaya. Ao J#rqaI yaad raKavauM ko paKyaata paustakao Alaga Alaga pakaSakao Wara CapavaamaaM Aavao Co Anao taonaa laIQao paanaa naMbar badlaa[ Jaya Co. parMtau, qaaoDak parIEamaqaI vaaMcakao Jao[taao hvaalaao sarLataaqaI SaaoQaI Sako Co. paustakmaaM Aapaolaao hvaalaao SaaoQavaa maaTo Jo tao pakrNanao yaad raKaI maULa paustakmaaM tao J pakrNamaaM JaovaaqaI saMdBa- maLaI rhoSao. nabaI ]par maaoklaataI salaama “sallallaahu AlayahI vasallama” Aa paustakmaaM (sa) tarIko taomanaa naama paaCLa laKavaamaaM Aavaola Co. jyaaro kuAa-nanaI Aayaatanaao hvaalaao AapavaamaaM Aavao tyaaro paqama AMk saura naMbar Anao paaCLanaao AMk Aayaata naMbar dSaa-vao Co. da.ta. 6:110naao Aqa- qaSao, saura 6 Aayaata naMbar 110. parMtau, jyaaro baIJa kao[ paustaknaao hvaalaao AapavaamaaM Aavao taao taonaao matalaba qaSao, pakrNa 6, paanaa naMbar 110, isavaaya ko kao[ caaoKavaT krvaamaaM AavaI haoya. taao caalaao Sa# krIAo Allaahnaa naamaqaI Jo KaubaJ dyaaLau Anao kRpaaLau Co.

અત:કયણરવક

શiબફય અહભદ, એભ. DI.

ફરોરયડા, ૨૦૦૭

5

caaoMkavanaarI kbaulaataao taao caalaao! AapaNao koTlaak Kauba Junaa Anao JaNaItaa hdIsa Anao ifkhnaa laoKakao, [itahasakarao Anao kuAa-nanaI

taFsaIr krnaara [maamaaonaI vyaiktagata kbaulaataao Jao[Ao.

[maama raiznaa o du:Kadayak Aokrar

maaoTa Baaganaa mauslaImaao [maama fKa#d\Ina razI Wara laKaayaolaI saaOqaI paKyaata Anao JunaI tafsaIro-kbaIr (kuAa-nanaI mahana tafsaIr) ivaYao JaNataa J hSao. Aa tafsaIr AaJ sauQaI maullaaAao Wara vaparataa paustakaomaaMnau Aok mauKya paustak Co. lagaBaga 300 Baaga laKyaa paCI Aa mahana Anao pamaaNaBaUta [maama kbaulao Co ko “maara Wara laKaayaolaa bauiwSaaLaI Anao khovaataa taaik-k vaakyaao bau=a JNaaya Co. kuAa-nanaI khovaataa [maamaaonaI (tabaarI, zmaaxarI, [bnao ksaIr, bauKaarI ivagaoro) baQaI J tafsaIrao gaormaagao- daornaarI Anao CotaramaNaI Co. Amao baQaa Sayataananaa haqaa banyaa CIAo. AmaarI Jata AmaarI BaaOitak [cCaAaonaa karNao Apaiva~a banaI Co. Amaara Aa duinayaanaa payatnaao Amaara maaTo maanahanaI, AnaMta yaatanaaAao Anao ivanaaSa isavaaya kM[ laavyaa naqaI.” [હરદsa uર-કAa -ન – અલરાભા ઇનામતલરા ખાન અર-ભશરયkI, ૧૯૫૪ એરડશન, ાના ન. ૧૯૦]

[maama tabaarInaa o ivaica~a Aokrar

“huM Aa paustak vaNa-na krnaaraAaonaa (ravaIAaonaa) k|a pamaaNao laKauM CuM. Jao kao[ vaata vaaihyaata laagao taao taonaa maaTo huM Jvaabadar naqaI. drok Aqa-hIna vaataa-naI JvaabadarI Jo tao vaNa-na krnaarnaI (ravaInaI) Co.” AaqaI khI Sakaya ko tabaarIAo maa~a saaMBaLaolaI vaataao J laKaI Co. [ભઝહફી દાસતાન ઓય ઉનકી હકીકત – અલરાભા હબફફયવહભાન બસરિકી કનધારરી, અય-યહભાન

બબરશીગ ટરસસટ, કયાચી].

[maama tabaarI (839-923 [.sa.)Ao “baQaa [itahasanaI maataa” khovaataao [itahasa “taarIKaula ]maama vala maula uk” (doSaao Anao raJaAaonaao [itahasa) ~aIP Anao caaoqaI sadInaa JaoDaNa vaKatao laKaI htaI, Jo [slaamanaao saaO paqama [itahasa gaNaaya Co. taomanauM maRtyauM ihJrI 310maaM, nabaI(sa) paCI ~aNasaao vaYao- qayauM htau. Aa laKaaNanaa AaQaar pauravaa maaTo taomanaI paasao kagaLanaao Aok TukDao paNa na htaao, parMtau taomanaa samayamaaM laaokaomaaM pacalaIta dMtakqaaAao Anao vaataa -Aao htaI, Jo taomaNao vaNa-na

krvaavaaLaa ko ravaIAaonaI laaMbaI saaMkLanaa (AoTlao ko “Aa manao taoNao k|uM, JoNao paolaa paasaoqaI saaMBaLyauM, JoNao flaaNaa paasaoqaI saaMBaLyauM, ivagaoro, ivagaoro”naa) AaQaaro laKyauM. rajyaaEaya taLao taomaNao 13 BaagamaaM [itahasa Anao 30 BaagamaaM kuAa-nanaI tafsaIr laKaI naaKaI Anao saaOqaI caiDyaataa [maama banaI gayaa, Jomanaa pagalao Atyaar sauQaInaa tamaama [itahasakarao Anao tafsaIrkarao caalaI r|a Co. [ઇભાભ ઝહયી ર ઈભાભ તફાયી, તસરીય કા દસયા રખ – ભહરિષ ઉર અસર જાભઆ ઉર ઉરભ હજયત અલરાભા તભનના

ઇભાદી ફલરાયી, અય-યહભાન બબરશીગ ટરસસટ, કયાચી].

[maama [bna o ksaIrnaa o Aokrar

“Jao [maama JrIr tabaarIAo Amauk ivaica~a vaataao laKaI na haota, taao huM paNa naa laKataao”. [તfsaIય ઇબન કsa Iય, બખરાપત ભઆબરમા ઓ મબઝદ, ભહભદ અબફાસી]

6

[maama Ahmad baIna hMbalanaI iSaKaamaNa

Allaamaa iSablaI naaOmaanaI taomaNao laKaolaI iktaaba “isaratauna nabaI”naa paoJ 27 par [maama Ahmad ibana hMbala (maRtyau

241 ihJrI) ivaYao Aok navaa[ pamaaDo taovauM AvatarNa TaMktaaM laKao Co ko “ ~aNa pakarnaa paustakao paayaaivaihna Co. magaazI (nabaI(sa)naa yauQQaao), malaaihma (sapanaaAao Anao AagaahIAao), Anao tafsaIrao (kuAa-nanaI samaJNa).”

[itahasakar [bna o Kaladunanaa o ifTkar

“mauislama [itahasakaraoAo [itahasamaaM ]paJavaolaa Anao tak -hIna Ju=aNaa BarInao taonao maJak banaavaI dIQaao Co.”

[ભકિભા તારયખ ઇબન ખlaદન]

Saah Abdula AzIznaI iTppaNaI

“Sa#Aatanaa samayaqaI J [bnao Kaladunanaa [itahasanaa C paanaa ka@I naaKavaamaaM Aavyaa htaa. JomaaM yazIdnaI iKalaaftanaa Anao krbalaanaa Ju=aNaa Kaullaa paaDtaI baabataaonaao ]llaoKa htaao.” AtyaarnaI AaQauinak AavaRitamaaM paNa TuMk naaoMQamaaM kbaula krvaamaaM Aavao Co ko Amauk paanaa maULa paustakmaaMqaI rhsyamaya rItao gauma Co. [બખરાફત ભઆબરમા ઓ મબઝદ – ભહભદ

અહભદ અબફાસી]

Saah valaI ]llaahnaI ifTkar

“[maama Jlaalaud\Ina sauyautaInaI iktaaba “t a arIKa ula Ka ula afa” Ao vaatanauM ]dahrNa Co ko kovaI rItao AapaNaa [itahasakarao, mauhadIsaInaao (hdIsa Aok~a krvaavaaLaa), Anao mauFfsaIrInaao (kuAa-nanaI tafsaIr laKavaavaaLaa), haitabaIla laOla (Aovaao maaNasa Jo ratanaa samayao baLataNanaa laakDa AokZa krtaao haoya, Ao JaNakarI vagar ko kyauM laakDuM saa#M Co Anao kyauM Karaba)naao paaZ BaJvyaao Co.” [hujJtaullahIla baalaIgaah].

[maama raiGabanaao ivaraoQa

“tabaarI, vaaikdI, masaudI, sauyautaI, ivagaoroAo gamaotaoNao kholaI vaataaonao laKaI naaKaI Co. ]paraMta, Abau mauKainaf, lauta ibana yaa|a, mauhmmad ibana saaAoba kilba naamanaa vyaiktaAao kdI Aistatva J Qaravataa nahaotaa. Jomanaa naamao hzrta AlaI, mauAaivayaa, yaizdnaa samayamaaM qayaolaa AaMtar ivagahaonaI kalpainak vaataao laKavaama aM AavaI Co. Aa laaokaonaa naama Anao taomanaa naamao laKaayaolaI vaataao ]paJavaI ka@naar Aok J maaNasa htaao: paarsaI [maama tabaarI ibana #stama (tabaarI ibana yaizd nahIM).”

[AJayabaIta taarIKa yaakuta hmadI]

ivacaara o Anao manana krao

Jao [slaamanaI Sa#AatamaaM AaTlaI hd sauQaInaa AaMtar ivagahao qayaa haoya taao, mauislamaaoAo kovaI rItao tao samayanaI JaNaItaI duinayaanaa ADQaa Baaga par paraopakarI sa urajyanaI sqaapanaa krI?

7

“[slaamanaa mauJrImaao”(laoKak:Dao. Saibbar Ahmad), Aa paustak paacaIna AOitahaisak paustakaonaa saavacaotaIpaUva -knaa Aaklana Wara taOyaar krvaamaaM AavyauM Co. laoKak maaTo satyataanaao maapadMD Ao J Co Jo haovaao Jao[Ao: Ala kuAa-na. mao [slaamanaa Sa#Aatanaa [itahasa Anao hdIsaaomaaMqaI AoTlaI J vaataao svaIkarI Co Jo paiva~a Anao Aivavaaidta AllaahnaI iktaaba Ala kuAa -nanaa maapadMD par KarI ]taro Co. maara duinayaaBarmaaM folaayaolaa vaacakaonaa karNao manao saamaanyarItao dula -Ba Anao CupaavavaamaaM Aavaolaa paustakaonaao paNa laaBa maLyaao -, tao badla taomanaao AaBaarI CuM.

maara o Aokrar

Aa paustak, AaPvana ivaQaaqaI- Aovaa Saibbar Ahmadnaa baIJa baQaa paustakaonaI JomaJ, saMSaaoQana AaQaarIta Aok ivanama payaasa Co. samaJdar vaacakao JaNao Co ko Aa payaasa KaubaJ Eama Anao samaya maaMgao Co. laoKak paaotaana I baaOiQak [maanadarInaI Kaa~aI Aapao Co. parMtau laoKak Aovaao davaao naqaI krtaa ko taomanaaqaI kao[ BaUlacaUk naa qaaya. vaacak Aa paustak ko taona a AaMiSak Baaga saaqao sahmata naa paNa qaaya. parMtau Aa paustaknauM saamyaqa - Ao vaata par Co ko tao vaa Mcakaonao paotaanaI rItao saMSaaoQana krvaanaI, taaik-k AaQaar maoLavavaanaI Anao Aa laoKak ko paacaIna sa<aaiQakarIAaonaa davaa ko vaakyaaonao svaIkarnaI ko AsvaIkarnaI CUT Aapao Co. tamao

tamaarI Jatao kao[paNa „AadrNaIya‟ [maamanaI iktaaba ]Zavaao Anao maara laKaaNa saaqao sarKaavaao. kao[paNa iTppNaI ko saUcanaaAao saaBaar isvakarvaamaaM AavaSao Anao kao[paNa BaulacaUk hSao taao tao hvao paCInaI AavaRitamaaM sauQaarI laovaamaaM AavaSao.

“sahIh” bauKaarInaI “KaaoTI” vaataao AhIM AapavaamaaM Aavaolaa maaoTa Baaganaa hvaalaa madInaa pakaSana k MpanaI, kraMcaI Anao ipa nTr hma Id AonD kMp anaI Wara Cpaayaola bauKaarInaa paustakmaaMqaI (1982) laovaamaaM Aavaolaa Co. Ao GaNaI AanaMdnaI vaata Co ko bauKaarInaa paustaknaI

Aa AavaRitamaaM maULa Aroibak laKaaNa paNa Aapaola Co, Jonao maoM Kaud cakasyau Co. ]du- Anauvaad “maaOlaanaa” Abdula hkImaKaana SaahJhanapaurI Wara krvaamaaM Aavaola Co. Kaasa krInao saMxaopaIkrNa maaTo fkta ivaYaya vastaunao lagataa vaakyaao J Aqa - Anao saMdBa- naa badlaaya tao rItao laovaamaaM Aavaola Co. [Baa. = Baaga, paa. = paanaa naMbar, # = hdIsa naMbar, da. ta. 2:76 AoTlao Baaga 2, pa ana a na M. 76, paNa jyaaro k uAa -nana a o sa MdBa - ha oya t a a o, sa ura 2, Aayaa t a na M. 76 samaJva uM].

Ao ya ad raKavauM J#rI Co k o p aKyaata paustakaonaa pakaSakao GaNaa haoya Co. Alaga Alaga pa kaSaka o Wara Capa va ama a M Aavaolaa paustakaomaaM paanaa naMbar badlaa[ JtaaM haoya Co. parMtau q aaoDa parIEamaqaI vaaMcakao Jao[taaoo hvaalaao sarLataaqaI Sa a oQa I Sak o

Co. hvaalaao SaaoQataI vaKatao „[slaamanaa mauJrImaao‟nau vaNa-na saMdBaI-ta pakrNamaaM SaaoQavaaqaI saMdBa- SaaoQavaama a M Aasaana I rh oSa o.

Ao JaNavauM ihtaavah Co ko [slaamanaa Aok paKar AalaIma ]baOdullaa saInQaI svaIkaro Co ko “huM bauKaarInaI hdIsaaonao Sarma saMkaocanaa karNao kao[ yauvaana ko gaOr mauislamanao naqaI iSaKavaaDI Saktaao.” [“[lhama ur rhmaana”na I pa s t a a vana a ].

caalaao! hvao Ao Jao[Ao ko taomaNao AavauM koma k|uM?

mahmaud ibana rabaqaI irvaayata Co ko “ manao hJu paNa yaad Co ko jyaaro huM paaMca vaYa -naao htaao, tyaaro nabaI(સ.)Ao paaotaanauM maao@uM KaMgaaLaInao (kaogaLaa krInao) paaNaI maara maao@amaaM naaKyauM htaMu. [iktaaba ula [lma, 1:130, # 77 ].

SauM AapaNaa maanavaMtaa payaMgaMbar saahoba Aa starnauM QaRNaaspad kama kao[ paNa maanava saaqao krI Sako?

iktaabaula [lma, Baaga 1, paa.naM. 136 137, hdIsa naM. 91, 92, 93 Aovaa JuZaNaaAaoqaI BarolaI Co ko “ nabaI

(સ.)naa gaala laala qa[ gayaa Anao taomanaao cahorao gaussaaqaI laalaGauma qa[ gayaao, ivagaoro ivagaoro.” Aa vaakyaao nabaI(સ.)naa

8

svaBaavaqaI ivaparIta Co Anao AovauM laagao Co ko taomanao badnaama krvaanaa [radaqaI ]paJavaI ka@olaa Co. Aa taao GaNaI baQaI irvaayataaomaaMqaI Aok ]dahrNa maa~a Co, Jo taomanao garma svaBaavanaa icataro Co. satya taao Ao Co ko taoAao Aokdma ZMDa idmaaganaa

Anao AsaaQaarNa rItao paaotaanaI Jata par kabau Qaravataa htaa. kuAa-na taomanaa ivaYao AapaNanao JNaavao Co ko “ Ao taao AllaahnaI kRpaa Co ko tamao laaokao saaqao saihYNau Anao dyaaLau rItao vataao- Cao. Jao tamao ]ga Anao kZaor )dyavaaLaa haota, taao taoAaoAo kyaarnaaoya tamaarI saaqaonaao naataao taaoDI naaKyaao haota.” (3:159).

“payagaMbar saulaomaanao (A.sa.) baDa[ haMkI ko taoAao Aok ratamaaM Aoksaao s~aIAaonao gaBa -vataI banaavaI doSao, parMtau fkta AokJ s~aI gaBa-vataI banaI Anao taoNaIAo AQa--ivakisata baaLaknao Jnma Aapyaao.” [iktaabaula inakah 3:110, # 226].

Aa duGa-Tnaanao Aok baIP hdIsamaaM paNa vaNa -vavaamaaM AavaolaI Co Anao taomaaM khovaamaaM Aavaola Co ko AavauM AoTlaa maaTo

banyauM htauM ko taomaNao Aoksaao s~aIAao paasao JtaaM paholaaM “[nSaa Allaah” nahaotauM k|uM.

“payagaMbar saahoba drraoJ ra~ao taomanaI navao nava patnaIAaonaI maulaakata laotaa htaa.”[iktaaba ula inakah, 3:52, #

34].

jyaaro, baIP baaJu bauKaarI vaarMvaar laKao Co ko nabaI(સ.) AaKaI AaKaI rata namaaz pa@taa htaa, tyaa MsauQaI ko taomanaa paga sauP Jtaa htaa.

nabaI(સ.) paaotaanaI baQaIJ patnaIAao saaqao idvasao Anao ratao Aok J klaakmaaM saMBaaoga krtaa htaa Anao tao paNa naa(a vagar. taomanao Aigayaar patnaIAao htaI. irvaayatakar Aa vaata par ]Znaara vaaMQaanao dur krtaaM JNaavao Co ko taomanaI paasao 30 maaNasaaonaI Jaitaya Saikta htaI. [iktaaba ula ga usala , 1:189, # 226].

maullaaAaonaa ivacaaraoAo bahumataI laaokao par AovaI Asar krI Co ko AavaI ApamaanaJnak irvaayatanao paNa taoAao vaKaaNavaa laayak gaNao Co. maanavaMtaa nabaI saahoba maanavaJata maaTo EaoYZ maaga-dSa-k htaa. taoAao kao[ inarMkuSa [cCaAao Qaravataa manauYya na htaa. taomanaa GarmaaM rhonaarI s~aIAaoAo maULaBaUta rItao Jao[Ao taao AaSarao laIQaao htaao. Fkta ivakRta magaJ QaravanaaraAao J

“maQar AaoF baIlaIvasa -” AoTlao ko “[maanavaaLaaAaonaI maataaAao”nao nabaI(સ.) maaTo maaoJ maJanaa saaQana tarIko vaNa-vaI Sako. bauKaarI Aa hdIsanao mah<ava Aapavaa maqaaLauM Aapao Co, “AokJ snaana saaqao GaNaI s~aIAao saaqao saMBaaoga”. Aa maqaaLauM J maullaaAaonaa bacaavanao Ta@uM paaDI do Co.

bauKaarInaI hdIsa Co ko “nabaI(સ.)Ao k|uM htauM ko maara AnauyaayaIAaomaaMqaI EaoYZ tao Co JonaI paasao saaOqaI vaQaaro patnaIAao Co.” [iktaaba ula inakah, 3:52, # 62].

jyaaro kuAa-na AapaNanao JNaavao Co ko “saaOqaI EaoYZ Ao Co Jo AacarNamaaM EaoYZ haoya.” (49:13).

bauKaarInaI hdIsa Co ko “nabaI(સ.)Ao paUCyauM “maarI paasaoqaI kaoNa Aa gaulaama KarIdSao? hJrta na[ma taonao 800 idrhamamaaM KarIdI laavaola Co.” [iktaaba ula [kra , 3:669,# 1838 ].

SauM AapaNaa maanavaMtaa payaMgaMbar saahoba gaulaamaao vaocataa htaa?

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao AayaoSaa(r.A.)Ao nabaI(સ.)nao k|uM “ SauM tamao nahIM [cCao ko tamaa# }MT Aovaa vaRxanaa paaMdDa caro, Jonaa paaMdDa kao[ baIJaAo cayaa - naa haoya?” Arvaa ibana zubaor kho Co ko AayaSaanaao matalaba htaao ko taoAao Aokmaa~a kumaarIka htaa, JonaI saaqao nabaIAo inakah kyaa - htaa!!!!! [iktaaba ula inakah, 3:55, # 71 ].

9

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.)Ao taomanaa sahabaa JabaIrnaa Aok ivaQavaa saaqaonaa lagnanaI yaaoJnaanao Aoma khInao nakarI ko “tamao kumaarIka saaqao ivavaah koma naqaI krtaa, JonaI saaqao tamao rmaI Sakao Anao tao tamaarI saaqao?” [iktaaba ula inakah, 3:55].

nabaI(સ.) taao ivaQavaaAao Anao talaakSauda s~aIAao saaqao KaubaJ hmaddI - raKataa htaa.

bauKaarInaI hdIsa Co ko hJrta AlaI(r.A.)Ao k|uM ko taoAao “Pyaa-na” raogaqaI ipaDataa htaa. (“Pyaa-na” = pau#Ya gaMiqanaa s~aavanaao vaoDfaT). [iktaaba ula [lma , 1:150,# 132].

Aa kalpainak ibamaarI ivaYao paUva -maaM AovauM maanavaamaaM Aavao Co ko taonaaqaI napauMsaktaa Aavao Co. naqaI laagatauM ko kao[k nabaI(સ.)naa mahana sahabaanao badnaama krvaa [cCo Co?

bauKaarInaI hdIsa Co ko sauya- Sayataananaa bao iSagaMDa vaccaoqaI ]gao Co. [inama a -Nana I Sa#Aata , 2:235,# 504].

SauM Aanao kao[ TIka iTppaNanaI J#r KarI?

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao payagaMbar [baaihma ~aNa vaKata Ju=uM baaolyaa htaa. [iktaaba ula inakah, 3:57, # 78 ].

Allaahnaa mahana payaMgaMbarnauM M Apamaana kyaa- paCI irvaayatakar Aa Ju=aNaanaao Aokdma maaoLaao bacaava kro Co.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao KayabarnaI laDa[ paCI taomaaM ktala qayaolaa duSmananaa Aok saOinaknaI navavaQau saifyaa ibantao hu[naI sauMdrtaanaa laaokao vaKaaNa krtaa htaa. nabaI(સ.)Ao taoNaInao paaotaanaa maaTo pasaMd krI laIQaI. madInaa paaCa Jvaanaa rstao taomaNao paDava naaKyaao Anao taoNaInaI saaqao saMBaaoga kyaao -. taomanaa sahabaIAaonao taoNaI patnaI Co ko rKaata tao baabatanaI Kabar na htaI. paCI, taoNaInaI Anao laaokaonaI vaccao paDdao krvaamaaM Aavyaao, tyaaro Kabar paDI ko tao patnaI Co. [ba uKa arI, iktaaba ula it aJarta Ana o inakah, Baa. 3:57 ,# 78 ].

baIP Aok JgyaaAo irvaayatakar kho Co ko paholaaM taonao vaaihyaa kuilbanao saaoMpavaamaaM AavaI htaI. parMtau taonaI sauMdrtaanao laIQao, payagaMbaro taoNaInao paaotaanaa maaTo pasaMd krI laIQaI Anao vaaihyaanao baIP s~aI pasaMd krI laovaa k|uM !!!!!

Aok mah<vanaI vaata: kuAa-na (47:4) hukma Aapao Co ko yauQQa kodIAaonao Adlaa-badlaImaaM ko mauikta dMDnaa badlaamaaM ko dyaa BaavaqaI CaoDI maukvaamaaM Aavao. Aa isavaaya baIJao kao[ ivaklpa naqaI. taao paCI

k[ rItao nabaI(સ.) Anao taomanaa sahabaIAao laakaonao gaulaama banaavaI Sako?

bauKaarInaI hdIsa Co ko nabaI(સ.)Ao k|uM ko “patnaI, Gar Anao GaaoDao ApaSaukinayaaLa hao[ Sako.” [iktaaba ula inakah 3:60, # 85].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “maara samaya paCI s~aIAao J pau#Yaao maaTo saaOqaI maaoTI Aafta hSao.” [iktaaba ula inakah 3:61, # 89].

bauKaarInaI hdIsa Co ko nabaI(સ.)Ao Aok maaNasanao k|uM ko “huM tanao Aa s~aInaao maailak banaavauM CuM, karNako tauM kuAa-nanaI Amauk sauraAao maao@o pa@I Sako Co. [iktaaba ula inakah 3:69, # 109].

bauKaarInaI hdIsa Co ko Aok s~aIAo paaotaanaI Jatanao nabaI(સ.) saamao rJu krI. nabaI(સ.)Ao taoNaInao maaqaaqaI paga sauQaI Jao[nao paotaanauM maaqauM namaavaI dIQauM. (taoAaonao taoNaImaaM rsa nahaotaao ). [iktaaba ula inakah 3:71, # 113].

tamao JaoyauM ko koTlaI hd sauQaI s~aIAaonauM Apamaana Co, Aa hdIsaaomaaM? SauM Aavaa Sabdao Anao kamaao AapaNaa pyaara Anao maanavaMtaa nabaI(સ.)naa hao[ Sako? kuAa-na gavaahI Aapao Co ko maanavaMtaa payagaMbar saahoba(સ.) saaOqaI ]cca saMskaraovaaLaa Anao taomanauM Pvana samaga maanavaJata maaTo AadSa - namaunaa#pa Co. (64:4, 33:21 ).

10

bauKaarInaI hdIsa Co ko Jyaaro nabaI(સ.)Ao AayaoSaa saaqao laga kyaa -, tyaaro taoNaInaI ]Mmar 6 vaYa-naI htaI Anao jyaaro saMBaaoga Wara lagaivaiQa saMpaUNa - krI, tyaaro taoNaInaI ]Mmar 9 vaYa - htaI. [iktaaba ula inakah 3:75, # 122].

baIP baaJu, kuAa-na laganao pauKta ]Mmar Anao maanaisak pairpakvataa saaqao saaMkLataaM taonao parspar sahmataIqaI saMQaayaolaao krar Jahor kro Co. (4:21). bauKaarInaI Aa hdIsa iva#QQa maJbauta AOitahaisak pauravaa haovaa CtaaM, AapaNaa maullaaAaonao Aa pakarnaao kcarao J gamao Co. nabaI(સ.)Ao kao[ paNa kama kuAa-na iva#QQa kyau- nahaotauM. Aok AovaI paNa hdIsa Co ko hJrta AayaoSaa

khotaa htaa ko “nabaI(સ.) saahobanauM vyaiktatva baIJuM kM[ nahIM, parMtau kuAa-na J htauM.”

bauKaarInaI hdIsa Co ko “maoM JayauM ko Jhnnamanaa drvaaJamaaM daKala qanaar maaoTa pamaaNamaaM s~aIAao J htaI.” [iktaaba ula inakah, 3:97,# 182 ].

naaikssaataI Akla vaid\na: Baaga 1,paana 198, iktaabaula h Oz, hdIsa #295 pamaaNao nabaI(સ.) s~aIAaonaa Aok TaoLaa paasaoqaI inakLyaa. taomaNao taoAaonao k|uM ko, “ho s~aIAao, sadkao Aapataa rhao, karNako mao M tamanao vaQaaro pamaaNamaaM JhnnamamaaM saLagataI Jao[ Co.” jyaaro, taoNaIAaoAo karNa pauC\yauM, taao taomaNao k|uM:

tamao vaQaaro pamaaNamaaM bad\duAa krao Cao. tamao tamaara paitaAaonaI AaBaarI naqaI haotaI. bauiQQa Anao Qama- baMnaomaaM AQaUrI haovaa CtaaMpaNa, tamao AoTlau vaca -sva Qaravaao Cao ko tamao bauiQQaSaaLaI pau#Yaao par

Cvaa[ JaAao Cao. tamao AovaI banaavaT Cao ko Jonaa JovaI baIP banaavaT kdI JaovaamaaM naqaI AavaI.”

SauM s~aInaI gavaahI pau#YanaI sarKaamaNaImaaM ADQaI naqaI? Aa tamaarI bauiQQamaaM KaamaI dSaa -vao Co. Anao Qyaana rho, maaisak drimayaana s~aInao namaaz ko raozanaI CuT naqaI. Aa Qama -maaM rholaI KaamaI dSaa-vao Co.”

ipaya vaacakao, kuAa-na Jaitaya samaanataa par Kaasa Baar maUko Co. kudrtao J s~aI Anao pau#Ya baMnaonaao BaaOitak Anao SaarIirk baaMQaao banaavyaao Co. taoqaI bauiQQa Anao Qama-naI KaamaInaao paena J ]Baao qataao naqaI. Aa pakarnaI irvaayataao s~aIAaonao gaulaama banaavavaa maaTo ]paJavaI ka@vaamaaM Aavaola Co. kuAa -na kyaaMya naqaI khotauM ko s~aIAaonaI gavaahI pau#Ya krtaaM ADQaI Co. kao[paNa Sak vagar, tamanao Aovaa maullaa Anao maullaaNaIAao maLaSao Jo Aavaa mahana maanaBaMganao bacaavavaanaao ko samaJavavaanaao payatna krSao.

s~aIAaonaI gavaahI ivaYao kuAa-namaaM Aayaata naM. 2:282 Co. paholaaM Ao baabata QyaanamaaM laao ko Jo ivaYayanaI cacaa- caalaI rhI Co tao ]CInaI vastau ko rkma ivaYaonaI Co. Aayaata kho Co ko bao pau#YaaoAo (Aok nahIM) laKaaNa par gavaah banavaanauM Co. Jao bao pau#Ya haJr naa haoya taao, Aok pa u#Ya Anao bao s~aInao tamao saMtaaoYakark gavaah tarIko svaIkarao. JoqaI krInao Aok s~aI kdaca ivacailata qaaya(da.ta. baaLak Wara) ko maMuzvaNa AnauMBavao taao saaqaonaI s~aI taonao yaad Apaavao Anao madd kro. Aama, baIP s~aI AdalatamaaM gavaah tarIko nahIM, paNa paholaI s~aInaI sahayak tarIko haoya Co.

bauKaarInaI hdIsa Co ko “iftnaao paUva -maaM Co.” [iktaaba ula t ala ak,3:132, #275].

jyaaro, kuAa-na payagaMbar saahobanao “rhmataula AalamaIna” AoTlao ko “AaKaI duinayaa maaTo rhmata” gaNaavao Co, tyaaro payagaMbar saahobanaI diYT AavaI saMkuicata k[ rItao hao[ Sako?

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao AayaoSaaAo nabaI(સ.)nao k|uM ko “Aaoh! maa#M maaqauM faTI r|uM Co.” taao taomaNao k|uM ko “maarI [cCa AovaI Co ko tao faTI Jaya Anao huM taarI magaifrta maaTo duAa k#M.” AayaoSaaAo Jvaaba Aapyaao ko, “tamao [cCao Cao ko huM marI Ja] JoqaI krInao tamanao AagalaI rata baIP patnaI saaqao ivataavavaa maLao.” [iktaabauta i<abba, iktaaba ula ma oDIsa Ina, 3:247, # 626 ].

11

bauKaarInaI hdIsa Co ko “rktaipaitayaaqaI AovaI rItao Baagaao JovaI rItao isaMhqaI Baagaao Cao.” [iktaabauta i<abba, iktaabaula ma oDIsa Ina, 3:259, #663].

Ao Kauba JaNaItaI vaata Co ko rktaipa<a folaavavaa maaTo vaYaao -naao saMpak- Jao[Ao. CtaaMpaNa, AapaNao GaNaI hdIsaaomaaM

ivaraoQaaBaaYa Jao[Ao CIAo. “laa ]d\vaa va laa taIAra va laa hammaa” AoTlao ko “ ca opa, ApaSaukna Anao p aoTmaaM BauKanaao saapa JovauM

ka M[ naq a I.”

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao Aok maaNasao paUC\yauM ko, “Amao gaulaamaDIAaoqaI Aavak maoLavaIAo CIAo, (baIP irvaayataao vaOSyaavaRita vaNa-vao Co ), taao SauM Amao taomanaI saaqao “Azla” krI SakIAo?” nabaI(સ.)Ao k|uM ko “taomaaM kao[ gaunaao naqaI.” [iktaaba ula kdr, 3:543, # 1514].

“Azla” AoTlao saMBaaoga drmyaana yaaoina bahar sKalana krvauM. vaIsamaI sadInaa paKyaata maullaa maaOdudI Aa hdIsa ivaYao

TIppaNaI krtaaM kho Co ko, “Ao vaatanaI maailaknao AazadI Co ko gaulaamaDInao baIJa saaqao parNaavaI do, CtaaM saMBaaoga isavaayanaI taoNaInaI saovaaAao maoLavaI Sako Co.” [t afhIma 1:340 ].

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao koTlaak laaokao madInaamaaM ibamaar paDyaa. nabaI(સ.)Ao taomanao }MTnauM duQa Anao paoSaaba paIvaanaI salaah AapaI. jyaaro taoAao saaJa qa[ gayaa, tyaaro taomaNao BarvaaDnao maarI naaKyaao. nabaI(સ.)Ao hukma Aapyaao ko taomanaa haqa Anao paga kapaI naaKavaamaaM Aavao Anao taomanaI AaMKaao faoDI naaKavaamaaM Aavao. taomanao garma rotaI par sauvaDavaI dovaamaaM Aavyaa. Jyaaro tao laaokaoAo paaNaI maagyauM taao taonaI manaa[ krvaamaaM AavaI. tyaaMsauQaI taoAao rotaImaaM taDpataa r|a, jyaaM sauQaI taoAao marI naa gayaa. [iktaaba ula mahrba Ona, iktaaba ut a i<abba, 3:254, # 646].

ipaya vaacakao, SauM dyaaLau Anao kRpaaLau payagaMbar saahoba maaNasaao ]par Aavaao Atyaacaar krI Sako? SauM Ao Sakya naqaI ko Aa rIvaayata krnaara nabaI(સ.)nao dyaahIna saaibata krvaa maaMgataa haoya? SauM Aa rivaayata krnaara mauslaIma hao[ Sako?

bauKaarInaI hdIsa Co ko “kaLaI s~aInao sapanaamaaM JaovaI Ao Aavanaara ko AavaI pahaoMcaolaa vyaapak raogacaaLaanaI inaSaanaI Co.” [iktaaba ula <a a ibar, 3:706, # 1923 ].

ibacaarI s~aIAao! laao hJu vaQaaro vaaMcaao, ...

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.)naa patnaI Aok savaaro maaoDa ]Z\yaa. nabaI(સ.)Ao k|uM “GaNaI s~aIAao JoAao Aa duinayaamaaM kpaDaM pahoro Co, taomanao naagaI ]ZaDvaamaaM AavaSao.” [iktaaba ula ftana, 3:718, # 1950 ]. JuAao!

[maanavaaLaaAaonaI maataa tarF ]CaLavaamaaM Aavaola ikcaD!!

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao koTlaak mauslaImaao maunaaiFkao Anao mauita -paUJkao JaoDo maLaI gayaa htaa Anao taoAaonao nabaI(સ.) par humalaa krvaa baaolaavataa htaa. [iktaabaula ftana, 2:723, # 1965 ]. jyaaro kuAa-na pamaaNao nabaI(સ.)naa baQaa J sahabaIAao paakka [maanavaaLaa htaa Anao Allaah taAalaa taomanaaqaI raP htaa. (8:74, 9:100 ).

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.)Ao k|uM ko, “kyaamatanaa idvasao manao saaOqaI paholaaM ]ZaDvaamaaM AavaSao. huM Jao[Sa ko ASa-naao Aok paayaao pakDInao mausaa(A.sa.) ]Baa Co.” [iktaaba ut a t afsa Ir, 2:784, # 1750 ].

Aa hdIsa saaccao J kao[ yahudI Wara ]paJavaI ka@vaamaaM AavaI Co, Jo nabaI(સ.)naao drjJao mausaa( A.sa.)qaI ]tartaao bataavao.

12

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.)Ao k|uM ko, “huM bahar caalaI r|ao htaao Anao Acaanak J gaaro hIramaaM Jo frIstaao Jaoyaao htaao, taonao paaotaanaa isaMhasana par baoZolaao Jaoyaao, Anao tao isaMhasana paRqvaI Anao AakaSamaaM folaayaolau htau. huM AoTlaao baQaao gaBara[ gayaao ko JmaIna ]par paDI JvaanaI taOyaarImaaM htaao.” []d\BavanaI Sa#Aata, 2:224, # 471 ].

nabaI(સ.) duinayaanaa saaOqaI ihMmatavaana vyaikta htaa Anao frIstaaAao nabaIAao saaqao maJak naqaI krtaa.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.)Ao mauhmmad ibana mauislamaanao Ao CuT AapaI htaI tao kaba ibana ASarf naamanaa kafIrnao QaaoKaaqaI maarI naaKao. [iktaaba ula iJhad, 2:134, # 282].

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ.) jyaaro paNa Aasamaananao vaadLaaoqaI GaorayaolauM Jaotaa taao KaubaJ baocaona Anao BayaBaIta qa[ Jtaa. []d\Bavana I Sa#Aata, 2:213, # 440 ].

nabaI(સ.) hMmaoSaa AMQaEaQQaa Anao ApaSauknanaI iva#QQa htaa Anao KaubaJ ihMmatavaana htaa. parMtau Aa maullaaAaonaa

bahanaa saaMBaLaao. “Ao taao Aomanao AovauM htauM ko kyaaMk Allaahnaao Azaba naa AavaI Jaya taomanaI ]mmata par.” SauM! AaKau kuAa-na vaaMcaI JaAao Anao tamanao Kabar paDI JSao ko drok payagaMbarnao Aavanaar Azaba ivaYaonaI maaihita paholaaMqaI AapaI dovaamaa M AavataI htaI.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao hurao (svaga-naI ApsaraAao ) maaoTa stanaaovaaLaI Anao maaisakqaI maukta hSao. []d\Bavana I Sa#Aata, 2:2225, # 473 ].

AavaI ]payaaogaI maaihita maaTo Qanyavaad!!!!

J#rI naaoMQa: “hur” Ao ArbaInaao bahuvacanaI Sabd Co Anao taonaao Aqa- qaaya Co “paiva~a Anao haoMiSayaar JaoDIdarao”. “Ahvaar” pauilaMga Co Anao “havara” s~aIilaMga Sabd Co. svaga-maaM Aavaa JaoDIdarao maLavaanaI vaata kuAa -nanaI Aayaata naM. 44:54 Anao 52:20maa M krvaamaaM AavaI Co. sadIAaoqaI AapaNaa [itahasakarao Anao [maamaaoAo hura onao fkta svaga-naI kamaao<aoJk s~aIAao tarIko J dSaa -vaI Co.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nak-naI Aagao Allaahnao frIyaad krI ko “maarao Aok Baaga baIJa Baaganao Kaa[ r|ao Co.” taoqaI taonao bao evaasa laovaanaI CuT AapavaamaaM AavaI. Aok ]naaLaamaaM Anao Aok iSayaaLaamaaM. AoTlao J %tauAao badlaaya Co. []d\Bavana I Sa#Aata, 2:231, # 495 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “Azana saaMBaLaInao SaOtaana paadtaao paadtaao Baagao Co.” []d\BavanaI Sa#Aata, 2:237, #

515 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “SaOtaana tamaara naakmaaM ra~ao Aarama kro Co.” []d\BavanaI Sa#Aata, 2:241, # 527 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “kukDanao frIstaa Anao gaQaoDanao SaOtaana doKaaya Co.” []d\BavanaI Sa#Aata, 2:243, #533].

yaad raKaao! SaOtaana kao[ baharnaI Aistatva QaravataI vastau nahIM, paNa tao AapaNaI paaotaanaI svaaqaI- [cCaAao Co.

bauKaarInaI hdIsa Co ko maaoTa ]Mdrao banaI [zrayaolanaa Kaaovaayaolaa kbaIlaaAao Co karNako taoAao }MTnauM duQa naqaI paItaa, parMtau bakrInauM duQa paIvao Co. []d\Bavana I Sa#Aata, 2:244, # 538 ].

}MT Kaavaanao banaI [zrayaola hrama samaJo Co.

13

]parnaa vaakyaao par kao[ TIppaNaInaI J#r naqaI isavaaya ko, fkta mauKa - magaJ J Aa vaakyaaonao Aa gahnaa saaOqaI ivaWana vyaiktanaa haovaanauM svaIkarI Sako.

bauKaarInaI hdIsa Co ko “paaMca Janavarao paapaI Co. taomanao tamao maarI naaKaao. paCI Balaonao tao makkamaaM haoya: maaoTa }Mdrao, ivaMCI, ga#D, kagaDao Anao hDkayauM kuta#M.” []d\Bavana I Sa#Aata, 2:245, # 543 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “nabaI(સ.)Ao kutaraAaonao maarI naaKavaanaao hukma Aapyaao. []d\Bavana I Sa#Aata, 2:245, #543 ].

baIP Aok AovaI paNa hdIsa Co Jo kho Co ko baQaa kaLaa kutara maarvaanaao hukma Aapyaao htaao.

bauKaarInaI hdIsa Co ko “s~aIAaonao paaMsaLaImaaMqaI banaavavaamaaM AavaI Co, taoqaI taoAao hMmaoSaaM vaaMkI Anao ApamaaiNak rhoSao. Jao tamao taonao saIQaI krvaanaao payatna krSaao taao tauTI JSao.” [પર. ઉદબરની શરઆત,૨:૨51 #૫૫9].

Aa baa[balanauM vaakya Co. baIP JgyaaAo ]maoro Co ko, “Anao laaBa laNaao.” kuAa-namaaM kao[paNa JgyaaAo AovauM naqaI k|uM ko s~aIAaonao paaMsaLaImaaMqaI banaavavaamaaM AavaI Co.

bauKaarInaI hdIsa Co ko “Jao banaI [sara[la naa haota taao maaMsa kao[ idvasa naa saDtauM Anao Jao hvvaa naa haota, taao kao[ s~aI paaotaanaa paita saaqao baovafa[ naa krtaI.” [પર. ઉદબરની શરઆત, ૨:૨51 #૫૫9 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “payagaMbar Ayyauba A.sa. naha[ r|a htaa Anao Acaanak taomana I ]par saaonaorI fLaao paDvaa laagyaa.” [iktaaba ula AMiba ya a, 2:281, # 616 ].

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao payagaMbar saahobanaa pauinata paitna maOmaunaaAo k|uM ko tao nabaI(સ)nao saMBaaoga paCInaa snaana vaKatao tyaaM sauQaI taakInao Jao[ rhI, jyaaMsauQaI taomaNao paaotaanaa gauptaaMgaao naa Qaaooyaa. [iktaabaula gausala, 1:193, #276].

nabaI(સ)Ao Jahor kyau-M htauM ko lajJa Ao [maananaao Baaga Co Anao lajJa Ao [maana saaqao baMQaayaola Co. CtaaMpaNa,

maullaaAao sadIAaoqaI rTNa krI r(a Co ko, “Qama-maaM kao[ Sarma naqaI”. Aama, GaNaI s~aIAao maanaBaMga qayaola Co. Aok hdIsa ]paJavaI ka@vaamaaM AavaI, hJrta AayaoSaanaa naamao ko taomaNao Aok Ansaar s~aInaa vaKaaNa AoTlaa maaTo kyaa - ko taoNaIAo laaJ SarmanaI icaMtaa kyaa- vagar savaala pauCyaa. AapaNaa [maamaao Anao maullaaAao maaTo Qama-nao lagataa maaoTa Baaganaa savaalaaonaao saMbaMQa saMBaaoga, nagnataa, maaisak, rKaataao, gaulaamaDIAao, bahupatnaItva, talaak Anao taonaa JovaI baIP baQaI vastauAao saaqao J Co. baIJuM Aok baoSamaI-nauM ]dahrNa Jao[Ao.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao Abau hurOrahqaI irvaayata Co ko “jyaaro gauptaaMgaaonaI Taoca maLao, AoTlao ko pau#Ya s~aInaa bao paga vaccao baosao Anao Qakkao maaro, tyaaro gausala frPyaata qa[ Jaya Co. [iktaaba ula ga usala, 1:195, # 286 ].

zINavaTBarI maaihita maaTo Qanyavaad!

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao AayaSaaAo k|uM, “maara maaisak drmyaana nabaI(સ) maara KaaoLaamaaM taikyaao maukInao kurananaI italaavata krtaa.” [iktaaba ula ga usala, 1:197, # 292 ].

bauKaarInaI hdIsa Co ko “Jyaaro nabaI(સ)nao maaisaknaI halatamaaM rholaI patnaI saaqao saMBaaoga krvaanaI [cCa qataI, tyaaro taoAao taoNaInao laMgaaoT baaMQavaanau khotaa, paCI Balaonao maaisak carmasaImaaAo haoya, Anao paCI taoAao saMBaaoga krtaa.” JoNao paNa Aa hdIsa GaDI ka@I hSao taoNao Collao Aok ivaraoQaaBaaYaI vaakya laKyauM Co ko, “AayaoSaaAo k|uM Co ko tamaaramaaMqaI kao[paNa paaotaanaI [cCaAaonao nabaI(સ) JoTlaI kabaumaaM naa raKaI Sako.” [iktaaba ula h Oz, 1:198,# 295 ].

Aa hdIsanauM maqaaLauM maarvaamaaM AavyauM Co, “ Mma ubaaiSaraitala h Oz”. “ma uba a iSarat a”naao Aqa- saMBaaoga qaaya Co. parMtau maullaaAao Aa hdIsanaao laulaao bacaava krtaaM kho Co ko ta onaao Aqa- vahala krvaao qaaya Co. Jao Aa KaulaaSaao AapaNao svaIkarIAo taao paNa Aa k[ pakarnaI mayaa -da ko paaotaanaI Jata parnaao kyaa pakarnaao kabau?

14

Abau huroraqaI irvaayata Co ko nabaI(સ)Ao k|uM ko, “huM namaaz pa@I r|ao htaao. SaOtaana maarI saamao Aavyaao Anao maarI namaaz taaoDavavaanaI kaoSaIYa krI. Allaaho manao taonaI ]par kabau AapaI dIQaao Anao maoM Aonao paCaDyaao. manao ivacaar Aavyaao ko taonao qaaoBalaa saaqao baaMQaI d]M, JoqaI savaaro tamao laakao taonao Jao[ Sakao.” [t ahjJud, 1:469, # 1131 ].

Aok baIP hdIsa mauJba droknaao Saotaana taonaI AMdr J haoya Co. AanauM vaNa-na krtaaM maanavaMtaa nabaI(સ)Ao k|uM haovaanauM

khovaaya Co ko “ maarI AMdr paNa Saotaana htaao, parMtau maoM taonao ma uislama banaavaI dIQaao.”

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao ]pavaasa krvaaqaI KassaI qa[ Jaya Co. [iktaaba ula sa a oma, 1:685, # 1780 ].

mauskraAao!!

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao AayaoSaa kho Co ko “nabaI(સ) ]pavaasa raKyaao haovaaCtaaM AmaarI saaqao saMBaaoga krtaa htaa Anao }MDuM cauMbana krtaa htaa.” paCI tao Sarmaa[ ga[ Anao maaoM forvaI laIQauM. [iktaabaula saaoma, 1:691, # 1798 Ana o 1799 ].

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao Kaaolaa ibantao hkImao paaotaanaI Jatanao nabaI(સ) saamao rJu krI. AayaoSaaAo Aaecaya- vyakta kya-u ko “Aa s~aInao Sarma naqaI AavataI ko paaotaanaI Jata Aok pau#Yanao saaoMpaI do Co.” parMtau nabaI(સ)nao vahI Aavao Co Anao AayaoSaa firyaad kro Co ko “Aao rsaulallaa, huM Jao[ rhI CuM ko tamaarao Kauda tamaarI [cCaAaonao JldI JldI paurI kro Co.” [iktaaba ula inakah, 3:67, # 102 ].

AhIM kao[ mauJrIma vahImaaM Sak paoda krvaanaao payaasa krI r|ao Co.

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao jyaaro nabaI(સ) Ja]nanaI dIkrI paasao gayaa Anao Jovaa taoNaInaI vaQau naPk gayaa, taoNaIAo k|uM “huM tamaara iva#QQa AllaahnaI panaah caahuM CuM.” nabaI(સ)Ao k|uM ko, “taoM mahana Allaah paasao panaah maaMgaI laIQaI, taao hvao taara Garo JtaI rho.” [iktaaba ula t ala ak, 3:115, # 237 ].

nabaI(સ) maaTo AanaaqaI maaoTI k[ maanahanaI ivacaarI Sakao? SauM bauKaarI mausalamaana htaa?

baIP Aok hdIsamaaM laKyauM Co ko sauMdr Ja]inayaa (Ja]nanaI dIkrI)nao bagaIcaamaaM laavavaamaaM AavaI. nabaI(સ)Ao paaotaanaa sahabaIAaonao bahar rah Jaovaa k|uM Anao KaJurInaa zaDmaaMqaI banaavaolaa GarmaaM pavaoSa kyaao -. taomaNao Ja]inayaanao k|uM “taarI Jata manao saoMpaI do.” taoNaIAo k|uM “SauM Aok raNaI paaotaanaI Jata Aok caaornao saaoMpaI Sako? huM tamaarI iva#QQa AllaahnaI panaah caahuM CuM.” [iktaaba ula t ala ak, 3:115, # 238 ].

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ)Ao ]maOmaa ibantao SarahIla saaqao inakah kyaa -. parMtau jyaaro taoAao taoNaI paasao gayaa Anao paaotaanaao haqa taoNaI tarf laMbaavyaao taao taoNaInao pasaMd naa AavyauM. [iktaaba ula t ala ak, 3:115 ].

sad\nasaIbao, naIca irvaayatakarao Anao “t aJ&a” bauKaarImaaM AoTlaI ihMmata na htaI ko nabaI ]par Aa baMnao s~aIAao ]par baLaatkar krvaanaao Aaraopa maUko.

15

paarbQavaad (nasaIba):

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao, Allaaho drok kuKa par frIstaao inamaNaUMk kyaao - Co. tao rhmaana Allaahnao Kabar pahaoMcaaDo Co ko, “maara maailak! ivaya- Jmaa qa[ gayauM Co. hvao tao laaohI banaI gayauM. maara maailak! hvao tao maaMsanaao TukDao banaI gayauM.” Jyaaro Allaah paaotaanaa saJ-nanao saMpaUNa- krvaa caaho Co, tyaaro frIstaao pauCo Co ko “Aa nar haovauM Jao[Ao ko maada? lauccau ko [maanadar? koTlaI daolata, ]Mmar ivagaoro ivagaoro. paCI frIstaao Aa baQauM maanaI kuKamaaM laKaI naaKao Co.” [iktaaba ula h Oz, 1:203, # 309].

ipaya vaaMcakao! kao[ Sak naqaI ko ivacaarnaar vyaikta savaala krSaoo ko „taao paCI idvya maaga-dSa-na ]taarvaanaI SauM J#r?‟ SauM Aa hdIsa maanavaamaaM Aavao taao tao [slaamanao Aok ivaica~a klpanaamaaMqaI banaolaao Qama- saaibata naqaI krtaI?

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ)Ao paaotaanaI patnaI saifyaanao k|uM ko, “ho TklaI! naaSavaMta!” [iktaaba ula t ala ak,

3:143, # 302]. Anao “ho baaMz! SauM tauM Amanao raokI SakISa?” [iktaaba ula mana a isak, 1:642, # 1641 ].

ipaya vaaMcakao! Aa paustaknaa GaNaa fkraAao mananao Zosa pahaoMcaaDnaara Co. Amao taomanao GaNaa Baaro )dya saaqao nakla kyaa- Co. Aa kaya- haqamaaM laovaanauM karNa fkta Ao J Co ko AavanaarI pao@I Aa maanahanaIAaonao [slaamanaao Baaga naa samaJo. Ao Kauba J#rI Co ko Aa ivalaxaNataaAaonao badnaxaI tarIko Jaovaamaa M Aavao.

]marao baIna maOmauna irvaayata kro Co ko, “Jaihilayatanaa samayamaaM, maoM Aok vaaMdranao Jaoyaao, Jo baIJa vaaMdraAaonaa TaoLaa vaccao Gaorayaolaao htaao. taoNao Aok vaaMdrI saaqao vyaiBacaar kyaao - htaao. taoqaI, baQaa vaaMdraAaoAo taonao paqara maarInao maarI naaKyaao. maoM paNa paqara maayaa -.” [iktaaba ula mana a ikba, 2:445, # 1030 ].

[bnao hJr AskanaI Aa hdIsanao AagaLa samaJavataaM paaotaanaI iktaaba “Sarh sahIh bauKaarI” pa.7, pa a . 121 par

laKao Co ko: ]marao ibana maOmaunao k|uM ko, “huM yamanamaaM Aok }McaI JgyaaAo ]Baao htaao. Aok vaaMdrao Aok vaaMdrInao la[nao Aavyaao Anao taoNaInaa haqa par maaqauM maukInao sau[ gayaao. tyaar paCI Aok Jvaana vaaMdrao Aavyaao Anao AaMKaaoqaI saMkota kyaao-. vaaMdrIAo QaIro rhInao paaotaanaao haqa maaqaa naIcaoqaI ka@I laIQaao Anao baIllaI pagao tyaaMqaI JtaI rhI. taoNaIAo tyaarpaCI Jvaana vaaMdra saaqao vyaiBacaar kyaao-, Jo maoM maarI AaMKaaoqaI JaoyauM. Aa kma- kyaa- paCI taoNaI paaCI ga[ Anao paaotaanaao haqa paaCao maaqaa naIcao maukvaanaao payatna kyaao-. vaaMdrao JagaI gayaao Anao taonao laagyauM ko daLamaaM kM[k kaLau Co. taoNao taoNaInao sauMGaI Jao[ Anao taonao baQaI vaata samaJmaaM AavaI ga[. taoNao baumaao paaDvaanauM Sa# kya-uM Anao GaNaa vaaMdra Jmaa qa[ gayaa. tao baumaao paaDtaao gayaao Anao paaotaanaao haqa vaaMdrI tarf caIMQataao r|ao. baQaa vaaMdra Alaga Alaga idSaamaaM Baagyaa Anao qaaoDI vaarmaaM paolaa Jvaana vaaMdranao pakDInao la[ Aavyaa. huM paNa AaoLaKaI gayaao. taoAaoAo JmaInamaaM KaaDao kyaao- Anao baMnaonao tyaaM paqqarao vaDo maarI naaKyaa.” ipaya vaaMcakao! AapaNaa maullaaAao Aa hdIsa AagaLa Qaro Co paqqar maarvaanaI saJanao saaibata krvaa, JonauM kuAa -namaaM kao[ sqaana naqaI. SauM tamanao maJa AavaI, Ao JaNaInao ko Janavarao vyaiBacaar Jovaao gaunaao k[ rItao kro Co Anao vaaMdraAaonaa paaolaIsa dLanaI SaIGataanaI? Aaecaya-Jnak rItao,

maorIlaonDmaaM Aok maullaao Aa hdIsanaao bacaava krtaaM khovaa laagyaa o ko, “Aaoh! Aa baQauM taao Jaihilayatanaa samayamaaM qayaolauM.” taao SauM tao samayao kudrtanaa inayamaao Alaga htaa?

“SauM tamao kyaaroya kao[ Janavarnao KaaoD saaqao paoda qataaM JaoyauM Co?” [iktaaba ula ma yya t a, 1:525, # 1295 ].

Janavarao KaaoDKaaMpaNavaaLaa paoda qaaya J Co. kao[ A&aanaIAo paaotanaa A&aananao Aa irvaayata Wara Ao vaKatanaI duinayaanaa &aanaInao maaqao qaaopavaanaao payatna kyaa -o Co.

Abdullaah [bnao ]Mmar kuAa-na pa@I r|a htaa. Jyaaro taoAao Aayaata 2:223 par pahaoMcyaa, taao taomaNao naafonao pauC\yauM ko tao Aayaatanaao Aqa- JaNao Co? paCI taoAao samaJavavaa laagyaa ko “tamaarI s~aIAao tamaara Kaotarao Co, taoqaI taomaaM favao taoma pavaoSaI Sakao Cao, Jao tamao [cCao taao ….” [iktaaba ut a t afsa Ir, 2:729, # 1641 ].

16

Ao vaata horta pamaaDo Co ko maULa ArbaI laKaaNamaaM paNa Jgyaa CaoDolaI Co. Aa KaubaJ BayaMkr maanahanaInaa JvaabamaaM Aa Aayaatanaao saacaao Aqa- Co:

“yaad raKaao! samaaJnaI s~aIAao tamaarI BaavaI pa o@IAaonaI rKaovaaLa Co. AovaI J rItao, JovaI rIta o JmaIna

baIJmaa MqaI f UlaCaoD ]gaaD o C o.” k uAa-na [2:223]

“jyaaro s~aI paaotaanaa paita saaqao palaMga par JvaanaI (saMBaaoga krvaanaI) naa paaDo Co taao frIstaaAao savaar sauQaI taoNaI ]par laanata maaoklao Co. [iktaaba ula inakah, 3:96, # 178 ].

ka o[paNa maaNasao p a a ot a ana a parIva ar pa asa o ra~a o na a paha oMca va uM . koma? Aok ]paJavaolaI hdIsa pamaaNao, nabaI(સ) sahabaaAaonao savaar naa paDo tyaaMsauQaI Garo JvaanaI naa paaDtaaM khotaa htaa ko, “SauM tamaaramaaMqaI kao[ AovauM pasaMd krSao ko tao paaotaanaI patnaInao baIJa pau#Ya saaqao paqaarImaaM JuAo?” [iktaaba ula inakah, 3:111, # 228 ].

AavauM J saaMBaLaao maullaah #maI paasaoqaI: “jyaaro sahabaaAao nabaI saaqao JMga par Jtaa, tyaaro taomaaMnaa koTlaaknaI patnaIAao baIJa pau#Yaao saaqao saMbaMQaao raKataI htaI.” [maullaah Jlaalauid\na #maI, iFh maa ifh, sailama icastaI, [slaama I t asa vva uf, pa a .na M. 66 ].

AgaiNata hdIsaao paiva~a nabaI(સ)nao kayamaI JunaubanaI pairisqaitamaaM saaibata krvaa banaavaa[ Co. “Junauba” Ao saMBaaoga paCInaI naapaak isqaitanao kho Co. vaacakaoAo fkta bauKaarInaI iktaabaula gausalanaa pakrNa naM. 1nao vaaMcavaanaI J#r Co. nabaI(સ) [itahasanaI duinayaamaaM saaOqaI maaoTI kaMita laavavaamaaM vyasta htaa. taao paCI taomanaI paasao Aa ]TpaTaMga vata-na maaTo samaya J kyaaMqaI haoya?

nabaI(સ)Ao laaoTao paaNaI maaMgyauM. taomaNao paaotaanaa haqa Anao maao@uM AomaaM QaaoyauM. tyaarpaCI taomaNao paaotaanaa maao@amaaMq aI taomaaM kaogaLaa kyaa-. Anao tyaarbaad Aa vaparayaolau paaNaI Abau mausaa Anao ibalaalanao paIvaanaao hukma Aapyaao. [iktaaba ula va uz u, 1:161, # 185 ].

maananaIya vaaMcakao! Jao tamao tamaara baaLakaonao Anao gaOrmauislamaaonao Aa pakarnaao [slaama paIvaDavaI Sakao taao Balao. tamaa#M BalauM qaJao.

Abau salamaa Anao AayaoSaanaao Baa[ taoNaI paasao saMBaaoga paCInaa gausalanaI JaNakarI laovaa gayaa. taoNaIAo Aok Daola paaNaI laavaI Anao naha[ bataavyauM. taoNaI Anao tao baMnaonaI vaccao paDdao htaao. [iktaaba ula ga usala, 1:185, # 246].

SauM kao[ saamaanya s~aI paNa Aa hd sauQaI baoSamaI - krI Sako? Jao paDdao htaao, taao paCI tao laaokaoAo gausalanaI rItanauM padSa-na JaoyauM kovaI rItao, isavaayako paDdao paardSa-k haoya? SauM maao@o bataavaolaI rIta paurtaI nahaota? Fkta Aok kmaAkkla maaNasa J AavaI hdIsaao saacaI maanaI Sako.

saOyada maomaunaa ivaYao khovaaya Co ko taoAao fkta nabaInao kpaDaM vagar Jaotaa J na htaa, parMtau taonauM bayaana paNa krtaa htaa. [iktaaba ula ga usala, 1:188, # 260 ].

]mmao hanaIAo, Jo Ahlao bayata (nabaI‟sa‟naa pairvaarnaa) nahaotaa, nabaInao nahataa Jaoyaa htaa. [iktaaba ula ga usala, 1:192, # 273].

Abau hurora Acaanak Jgyaa parqaI gaayaba qa[ Jaya Co. paaCLaqaI jyaaro nabaI karNa pauCo Co, taao taoAao Jvaaba Aapao Co ko, “huM JunaubaI htaao.” [iktaaba ula ga usala, 1:193,# 276].

Atyaar sauQaImaaM JaNaI gayaa hSaao ko JunaubaI AoTlao SauM?

17

iktaabaula gausalanaI, pa. 1 paa. 201, hdIsa na M. 305 paNa BayaMkr Sama-naak Co: saMskar Anao bauiQQa, baMnao diYTAo. taomaaM maaisak paCI paakI maoLavavaanaI rIta dSaa -vaI Co. khovaaya Co ko nabaI(સ) Aok s~aInao salaah Aapataa htaa ko taoNaIAo # la[, taonaa ]par kstaurInaI saugaMQa lagaavaI, laaohIvaaLaa Baaga ]par lagaavavauM. tyaarbaad AayaoSaaAo tao s~aInao paaotaanaI tarF KaoMcaI laIQaI. (SauM pa`ayaaoigak padSa-na maaTo?)

iktaabaula [lmanaI, pa. 1 paa. 145, hdIsa naM. 120 [slaamaI Qama-Saas~anauM saaOqaI Gaaor kRtya dSaa -vao Co. Abau huroraqaI irvaayata Co ko, “maoM rsaulaullaa(સ) paasaoqaI bao kaoqaLaa BarInao [lma maoLavyauM Co. Aok kaoqaLaao maoM Jahor krI dIQaao Co, parMtau baIJao kaoqaLaao Jahor k#M taao laaokao maa#M gaLauM kapaI naaKao.”

ipaya vaaMcakao! hJrta Abau hurora kyaaroya Aavaa Aqa -hIna vaakyaao naa ]ccaaro. Aa hdIsa Abdullaah [bnao sabaa

naamanaa vyaiktaAo GaDI ka@I htaI, Jonaa Wara kuAa -nanaa paitakar maaTo “Cupaa k o ga u@ Aqaa o-na a” drvaaJaAao KaulaI Sako. SauM kuAa-na Ao vaatanaI gavaahI naqaI AapatauM ko AapaNanao nabaI(સ)Ao idvya saMdoSaao pauropaurao pahaoMcaaDI dIVao htaao? SauM Abau hurora nabaI(સ)naa Aokmaa~a sahabaI htaa?

iktaaba ussalaata:

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ) paaotaanaa Jutaa pahorInao namaaz pa@taa htaa. [iktaabaula salaata, 1:228, # 376].

SauM karNa Co ko mauislamaao Aa saunnata par Amala naqaI krtaa!!!

bauKaarInaI hdIsa pamaaNao nabaI(સ)Ao k|uM ko “ma>kamaaM maara GarnaI Cta faTI Anao Pbaa[la A.sa. ]tayaa-. maarI CataI KaaolavaamaaM AavaI Anao taonao zmazmanaa paaNaIqaI QaaovaamaaM AavaI. tyaarbaad saaonaanaI qaaLaImaaM [maana Anao caatauya - BarInao laavavaamaaM AavyauM Anao maarI CataImaaM ]taarI, taonao baMQa krI dovaamaaM Aavyau. tyaarbaad frIstaaAo maarao haqa

pakDyaao Anao manao saIQaao AakaSa tarF la[ gayaao.” [iktaaba ula sala a t a, 1:215 - 217, # 339].

naaoMQa laoSaao ko AhIM “ma oraJ” ko “svagaa -ra ohNa”nauM vaNa-na Co. parMtau nabaI(સ)naI khovaataI 1,24,000 nabaIAaonaI

namaaznaI [maamatanauM ko “Ala ba ura -k”nauM kao[ vaNa-na naqaI, Jo vaarMvaar baIP hdIsaaomaaM Aavao Co. AapaNanao gaIk paaOraNaIk kqaaAaonaI yaad ApaavatauM, khovaaya Co baura -k Aok AovauM Janavar Co JonauM SarIr Gaa oDanauM Anao maaqauM sauMdr s~aInauM Co. taonauM Aok pagalauM maanavaInaI _iYTsaImaanaa AMta par paDo Co. vaQaumaaM, Jao [maana Anao caatauya - CataI caIrInao naaKavaamaaM AavyauM haoya taao taoAao maanavaJata maaTo namaunaa#pa k[ rItao hao[ Sako? baIP Aok hdIsamaaM Co ko banaava drmyaana nabaI(સ) ]mma hanaInaa Garo sau[ gayaolaa htaa. Aa taao KaullaI badnaxaI Co.

hdIsa 339maaM AapaNao Jao[Ao CIAo ko mausaa A.sa. nabaI mauhMmad(સ)nao vaarMvaar Allaah paasao J[nao raoJnaI namaazao

50 qaI 5 sauQaI krvaa maaTo salaah AapaI r|a Co. AapaNao tyaaM AovauM saaMBaLavaa maLao Co ko Allaaho k|uM ko “Aa paaMca Co paNa pacaasa Co. Amaara Sabdao badlaataa naqaI.” Aa vaataa- khonaarao mausaa A.sa.nao nabaI mauhMmad(સ)naa maaga-dSa-k saaibata krvaa maagao Co. Asaranao (ra~aInaI mausaafrInao) maoraJ saaqao gaUMcavaI naaKaI Co. Allaah baQao J haJr haovaaqaI ta onao maLavaa maaTo AakaSamaaM JvaanaI maanyataa payaaivaihna Co. Asara Ao ra~aInaI mausaafrI dSaa -vao Co, Jo nabaI(સ)Ao ma>kaqaI madInaa Jvaa maaTo krI htaI. Aayaata 20:77 Anao 26:52 maaM paNa AaJ Sabd mausaa A.sa. Anao taomanaa saaqaIAao maaTo vaaparvaamaaM Aavyaao Co.

Aayaata 17:2maaM “masPd Ala Aksaa”naao Aqa- qaaya Co “durnaI masPd” Anao tao madInaanaI masPd maaTo vaparayaao Co. tao Ao Jgyaa htaI jyaaM nabaI(સ)naa Aavavaa paholaaM mausalamaanaao Jmaata saaqao [baadta krtaa htaa. madInaa Jo kayamaI [baadtagaah Co taonao paNa masPd khI Sakaya.

paKyaata “masPd Ala A>saa” Jonao “ikblaa Ao Avvala” paNa kho Co Anao Jo paolaosTa[namaaM Aavaola Jo#salaamamaaM

“hrma SarIf” tarIko paNa AaoLaKaaya Co, tao ihJrI 72, [.sa. 691maa M ]mayyaad Kailafa Abdula mailak baIna maarvaananaa

18

samayamaaM AoTlao ko nabaI(સ)naI vafatanaa lagaBaga 60 vaYa - paCI banaavaa[ htaI. k uAa-na pamaaNao paqama ikblaao ma>kamaa M Aava ola kabaa J htaa o. (3:96).

Jo#salaama, baIJa KalaIfaAo PtyauM tao paholaaM sadIAaoqaI baa[zonTa[na iKastaIAaonaa kbaJamaaM htauM Anao madInaa isavaaya kyaaMya paNa masPd na htaI ko naa kao[ [baadta krtauM htauM. taoqaI nabaI(સ)naa samayamaaM Jo#salaamamaaM masPd haovaanaao savaala J paoda qataao naqaI. mauslaImaaoAo Jo#salaamanao [.sa. 637maaM hJrta ]Mmarnaa samayamaaM PtyauM htauM. Jyaaro taoAao tyaaM gayaa tyaaro paaopa saovaorInao taomanao SahornaI caavaIAao AapaI htaI Anao taomanao paiva~a saopalcar caca -maaM namaaz pa@vaa maaTo paNa k|uM htauM. parMtau taomaNao KaullaI JgyaamaaM namaaz pa@I htaI karNako taomanao Dr htaao ko BaivaYyamaaM mausalamaana ao caca-nao masPdmaaM badlaI ka@Sao.

Jao masPd haJr haota, taao taomaNao tyaaMJ namaaz pa@I haota. Sabd “ma oraJ” kuAa-namaaM kyaaMya Aavataao naqaI. CtaaMpaNa, BaulaBarolaI irvaayataaonaI Asar hoZLa, kuAa -namaaM naa haovaa CtaaM, maaoTaBaaganaa mausalamaanaao nabaI(સ) SaarIrIk rItao AasamaanamaaM Allaahnao maLavaa JvaanaI maanyataa Qaravao Co. kuAa -na spaYT rItao JNaavao Co ko saaOqaI paholaI paiva~a Jgyaa kabaa J htauM, Jo [baaihma A.sa. Anao [smaa[la A.sa. naa samayamaaM ma>kahmaaM banaavavaamaaM Aavya uM htauM.

nabaI(સ)naI haJrImaaM koTlaIk Jayadad (fLa, isa>ka, kpaDa Anao baIP vastauAao ) bahorInaqaI AavaI htaI. taomaNao tao masPdmaaM folaavaI dIQaI htaI karNako tao saaOqaI maaoTI baxaIsa htaI. nabaI(સ)naa kaka, hJrta Abbaasa Aavyaa Anao paaotaanaa paaoTlaa BarI laIQaa. parMtau tao taonao ]ZavaI naa Sakyaa. taomaNao nabaI(સ)nao ~aNa vaKata savaala kyaao- ko kao[ taomanao ]McakvaamaaM madd kro. paNa nabaI(સ)Ao ~aNa vaKata naa paaDI. hJrta Abbaasao qaaoDao Baar AaoCao kyaao- Anao paaoTlauM KaBao naaKaI caalataa qayaa. nabaI(સ) Aaecaya-kark rItao hJrta Abbaasanao taomanaI laalaca maaTo tyaaM sauQaI Jaotaa r|a jyaaM sauQaI taoAao A_Sya naa qa[ gayaa. [iktaaba ula sala a t a, 1:237, # 283].

mauJrIma bauKaarI WoYapaUva -k nabaI(સ)naa kaka, hJrta Abbaasa Anao Aok KaubaJ [jJtavaana Anao dyaaLau sahabaInaI badnaamaI krI r|a Co. SauM ftaoh ma>ka vaKatao laaokao paasaoqaI laovaanaa baakI vyaaJnaa paOsaa maaf krnaaramaaM taoAao saaOqaI paholaa na htaa?

laaokaoAo AayaoSaa r.A.nao k|uM ko jyaaro salaata vaKatao saamao kuta#M, gaQaoDuM ko s~aI AavaI Jaya taao salaata tauTI Jaya Co.

saOiyada AayaoSaaAo k|uM: “tamao Amanao kutara banaavaI dIQaa.” [iktaaba ula sala a t a, 1:263, # 484].

ipaya vaacakao! masamaaoTI Anao GaNaa Baagaaomaa M vahoMcaaya olaI “sahIh ba uKaarI”naI “Kaa oTI

vaataaonaI” taao Aa maa~a Aok zlak J Co. AllaahnaI Aa paRqvaI ]par AaJo paNa AgaiNata laa oka onaI maanyataa pamaaNao, SauM tamanao paNa ivaevaasa Co ko ba uKaarI ko ma uslaImamaa M Aava olaI AokpaNa hdIsanaa o [nkar krnaar kaifr banaI Jaya Co?

19

saufI – rhsyavaadI: “baIP duinayaanaa CaoD”

caalaao! hvao JaNaIAo ko Allaamaa [kbaalao koma tasavvaufnao AoTlao ko saufIvaadnao “[slaamanaI maaTImaa M ]ga ola a o ba IP

duinayaanaao CaoD” k|ao htaao. naIcao Aapaolaao fkrao 19-20maI sadInaa Baartanaa bao mahana ivacaarkao, sar saOyad AhmadKaana Anao Allaamaa iSablaI naaOmaanaInaao AiBapaaya TUMkmaaM samaJavao Co. taoAao kho Co ko, “maaoTaBaagao AovauM dSaa -vavaamaaM Aavao Co ko

Baarta-paak ]paKaMDmaaM [slaamanao laavanaara saufIAao htaa. [itahasanauM kaLaPpaUva -knauM Avalaaokna krtaaM Kabar paDo Co ko satya kM[k Alaga J Co. mauislamaaoAo Aa ]paKaMD par AaZ sadIAao sauQaI raJ kyau - Co Anao CtaaMpaNa 80 Tka vastaI ihndu J rhI. mauslaImaaoAo ihnduAaonaI paaOraiNak kqaaAao, irvaaJao Anao AavaDtaao ApanaavaInao ADQaa ihndu Anao ADQaa mauslaIma banaI gayaa. Aa AoTlaa maaTo qayauM ko, “Aokoevarvaad”naao isawaMta mauslaIma saufIAao Anao ihndu yaaogaIAaomaaM samaana htaao. Jo frk htaao tao maa~a naamakrNanaao J htaao. ihnduAaonauM “hmaa ]sta”(tao baQauM J Co) Anao saufIAaonauM “vahad\t ala vaJud” (baQauM Aok J Co) AokbaIJa saaqao 100 Tka Adlabadla qaaya taovauM Co. maULaBaUta rItao baMnaonaao Aqa- Aok J qaaya Co ko “ba|aMDmaaM AavaolauM baQauM J [evar Co”. [Af\kar Ao sa Oyad va iSabla I ].

hvao tamaara mananao Aaecaya -Jnak mausaafrI maaTo taoOyaar krI laao. JuAao ko saufIAao kovaI rItao [slaamanaa naamao maanavabauiwnao maJak banaavao Co. taomanao AllaahnaI, taonaa rsaulaaonaI, taonaa maaga -dSa-nanaI Anao kudrtanaa inayamaaonaI maJak ]DaDtaa JuAao. taoAao tyaaMsauQaI Jaya Co, jyaaMsauQaI taomanaI klpanaaAao taomanao la[ Jaya Co. taomanao [evar banataa, camatkarao krtaa, A>klaivaihna vaataao krtaa Anao saamaanyabauiwnaao Cod ]DaDtaa JuAao. taomanaao saacaao camaatkar taao Ao Co k o laaKaao ma usalama ana a o t a omana o [slaamana a rKa ova aLa ma ana o Co.

Aok vaata naaoMQavaa yaaogya Co ko paKyaata paustak “safInaaitala baharIJ” pa. 2, paa.naM. 52 ]par nabaI(સ)naI Aok hdIsa

nakla krvaamaaM AavaI Co ko, “maarI ]mmatanaa Amauk laaokao saufI khovaaSao. taoAao kaifrao krtaaM paNa Karaba hSao, Jomanao JhnnamanaI AagamaaM foMkI dovaamaaM AavaSao.”

AhI M sa ufI iktaabaa oma a Mq a I Ama uk baabat a a o nakla krvaama a M Aava I Co. va a Mca a o Ana o maJa maaNaa o!!!

“huM nabaIAao krtaaM paNa caiDyaataao CuM Anao drjJamaaM paNa taomanaa krtaaM ]par CuM.” [SaoKa maaoihnauid\na [bnao ArbaI, hdIka sa ult a a ina ya a, pa ana a na M. 190 ]

“huM [slaamanao vaKaaoDI ka@uM CuM. huM maanau CuM ko laaokao maaTo Ao maanavauM J#rI Co ko Allaah AasamaanaaomaaM baoZolaao [evar Co Anao huM paRqvaInaao [evar CuM.” [husa Ona ibana masaur hllaaJnauM vaakya, Ka it aba bagadadI, pa . 8, [bna o Aisar 11:140]

“&aanaI laakaonao iSayaa Dukkr Jovaa doKaaya Co.” [maa oihna uid \na [bna o ArbaI, f ut a uhat a ma i>kyaa, 2:8 ]

SaoKa [maama Abaula hsana naUrI taomanaa iSaYyaao saaqao baoZaM htaa. Azana qa[. SaoKao k|uM “Aa maaOta Co.”, tyaar paCI

kuta#M BasyauM. SaoKao Jvaaba Aapyaao, “labbaok! yaa saOyaid – P ha! maara maailak.” [[bna Ao Ja ozI, t ala ibasa Ao [bla Isa, pa ana a na M. 383 ]

“maa#M SarIr rsaula saaqao JaoDa[ gayauM Co, taoqaI Amao baMnao Aok J CIAo.” [Saah valaI]llaah, AnFasaula AarIFIna ]

“huM saura faitaha pa@uM CuM Anao nadI paar krI d]M CuM.” [malaf uJat a o Kva aJa ma u[na uid \na icast a I, AJma orI].

ivaica~a vaata Ao naqaI ko taoAao Aavaa davaa kro Co, parMtau laaokao taonao maanao tao Co.

20

“]sa-naa maoLaamaaM, maRtyau paamaolaa saufIAaonaI AatmaaAao naacavaa maaTo Aavao Co.” [ma ulla ah Aba ula klaama Aazad,

sva. iSaxaNamaM~aI, Baarta; [maana Ao Kaailasa, laoKak: fazIla “]lauma Ao idinayaah” Dao. masauduid\na ]smaanaI pa ana a na M. 63].

]sa- AoTlao saufI AatmaaAaonauM Allaah saaqao JaoDaNa. Saaibdk Aqa - Anausaar “Allaah saaq a o Sa adI”.

Allaamaa iSablaI naaOmaanaI, mauhMmad husaOna Aazad, DopyauTI naizr Ahmad Anao sar saOyad AhmadKaanao Qaaima -k maanyataaAaonaI ivaica~a Adlaa badlaI Jao[. sadIAao paholaaM baa|maNaao (paUJarIvaga-) caotaI gayaa htaa karNako [slaamanaa Aokoevarvaad Anao samaanataanaI Baavanaanaa saMdoSaanao laIQao ihndu vastaI [slaama tarf AaiYa -ta qa[ htaI. ihndu Qama -nao bacaavavaa

taomaNao 11maI sadImaaM “Ba>ta I” AaMdaolana caalau kyau-, Jo iSaKavaaDtauM hta u ko, rama Anao rhIma Aok J Co. ihndu yaaogaIAaoAo

mauslaIma saufIAao saaqao daostaI krI laIQaI. taoAaoAo AokbaIJanaI haqacaalaakI SaIKaI laIQaI Anao taonao “kramaata” Anao “camatkar” Jovaa naama AapaI dIQaa. taomanaa iSaYyaaoAo taomanao caiDyaataa maanava tarIko caItayaa-. SaoKa saadI iSaraPAo saacau J k|uM Co ko, “saMtaao ]Dtaa na q a I. t a omana a iSaYya a o t a omana o ]DaD o Co.”

AMitama pairNaama tarIko ihndu Qama - Anao [slaamanauM imaEaNa banyauM, JoNao navaa Qama -nauM inamaa-Na kyau-. Jonao Dao. ]smaanaI

“[i<ahadI dIna” kho Co. Aa paikyaa drmyaana, ihnduAao JomaNao [slaama svaIkayaa o- Anao mauslaImaao JoAaonaao saamanaao vaodantanaa isawaMtaao saaqao qayaao, taoAao ADQaa ihndu Anao ADQaa mauslaIma r|a. Jao qaaoDa ihnduAaoAo [slaama svaIkayaa -o, taao GaNaa mauslaImaaoAo

ihndu Qama- svaIkayaao-. Aa ]paKaMDnaa maaoTa Baaganaa mauslaImaao „[i<ahad dIna‟ maanavaavaaLaa Co. taomaaM kao[ AitaSayaaoi>ta naqaI ko ihnduAao mauslaIma saufIAaonaI Kauba [jJta kro Co.

Aa rhI [<ahadI dInanaI Aok zlak: ihnduAao maUita - paUJa kro Co, mauslaImaao kbarpaUJa kro Co. taoAao yaa~aa kro Co, mauslaImaao ]sa-maaM Jaya Co. maMdIrnaI pairkmaanaI JgyaaAo kbaraonaao tavaaf haoya Co. dIvaanaI JgyaaAo Agarba<aI haoya Co. pasaadnaI JgyaaAo taba#-k haoya Co. BaJnanaa badlao kvvaalaI, gaMgaaJLanaa badlao gaulaabaJLa Anao zunnarnao badlao

Kaarok haoya Co. [[maana o Kaa ilasa, fazIla “]la uma Ao idina ya ah” Da o. masa uduid \na ]smaana I].

hJrta da]d JvaarbaIAo Allaahnao Jaoyaa Co. Jyaaro Allaah ivaYao pauCvaamaaM AavyauM taao taomaNao k|uM, “manao taomanaa

gauptaaMgaao Anao da@I ivaYao na pauCao. tao isavaaya baQauM pauCJao.” [Ala imailala-vana-naaihla, [maama SaohirstaanaI 1:96].

[maama SaohirstaanaIAo hJrta JvaarbaInaI vaataao sa<aaiQakarIAaonao JNaavavaI Jao[taI htaI Anao sa<aaiQakarIAo taomanaa maao@a ivaduYak Jovaa rMgaavaInao gaQaoDa par baosaaDI nagarmaaM forvavaa Jao[taa htaa , AavaI nakamaI vaataao folaavavaa maaTo.

“dovaLamaaM baoZolaao paadrI Amaarao Kauda Co.” [Sa oKa [bna o ArbaI, ksaasa ula ]la oma a, pa a . 53 ].

“baIJao kao[ [baadtanao laayak naqaI. Aavaao Anao maarI [baadta krao.” [maullaa Jlaalaud\Ina #ma I, masna va I 4:52 ].

hvao idlaKaaolaInao hsavaa maaTo taOyaar rhao!!!

“Allaaho maarI saaqao kustaI laDI. taoNao manao paCaDI dIQaao karNa ko huM taonaa krtaaM bao vaYa - naanaao CuM.” [Aba ula hsana Karkana I, fvaa[d frIidyaa pa a . 78 ].

“Afsaaosa! mauslaImaao Ao samaJvaamaaM inaYfLa gayaa Co ko Allaah Fkta maUita -paUJaqaI J maLaSao.” [sa ufI mahma ud Saa ibas~a I, Sarh ga ulasana o raJ, pa a . 294 ].

21

“hnafIAao Aovaa laaokao Co JoAao nak-naI Aaga tarf daoDI r|a Co. [maama husaOnanaa maRtyaunaI vaYaI- [dnaI Joma manaavavaI

Jao[Ao.” [“paIranao paIr dstagaIr” saMtaaonaa saMta, haqa qaamanaar – Abdula kaidr PlaanaI, GainayaataIla-taalaIbaOOna

pa a . 190 ].

“maarao paga drok saMtanaa gaLaa par Co. taoqaI, maoM maarao paga hJrta AlaInaa gaLaa par maukI dIQaao.” [Abdula ka idr Plaana I, Asara#la kdma, pa a . 191 ].

PlaanaInao KaaodI k@ayaa htaa : Aa vaata yaad krvaa JovaI Co ko bagadadnaa gavana-r, ]baOdullaah yaunausao, PlaanaInauM (maRtyauM [.sa. 1166), Gar taaoDI paaDyauM htauM. taonaa pau~aaonao taDIpaar krI dIQaa htaa. [.sa. 1170maaM taomanaI kbar KaaodI k@avaI, AvaSaoYaao saLagaavaI d[, Ta[gaIsa nadImaaM paQaravaI dovaamaaM Aavyaa htaa. [na uJ uma uz \-zhrana I 6:142]

“huM taovaa Kaudanao nafrta k#M CuM Jo kutara ko ibalaaDI tarIko naqaI Aavataao.” [[bna o ArbaI, KaPnaa [maa ina ya a, pa a . 168 ].

Jyaaro paNa KvaaJa maaOdud icastaInao kabaa Jaovaanau mana qatauM, tyaaro firstaaAao taonao ]ZavaInao icastaInaI JgyaaAo BaartamaaM la[ Aavataa. [malaf uJat a o Kva aJa kut a uba ud \Ina ba uiKat ya ar kakI, frIdud \Ina ga MJ Sakr].

Aa KvaaJa maaOdud icastaI ivaYao AovauM khovaaya Co ko taoAao vaIsamaI sadInaa maaoTa maullaah maaOdudInaa paUva -J htaa.

“Aok hJar vaYa- pasaar qa[ gayaa Anao taoJ pamaaNao mauhMmadnaao samaya paNa. hvao maarao samaya Co, Ahmadnaao samaya. Jonaao gaaLaao Co Aok hJar vaYa-naao.” [SaoKa Ahmad sarihndI, khovaataa “mauJid\d AlfsaanaI”, baIJa hJar vaYa-naa gaaLaana a pa unara oQQa ark, ma ubda va ma ad ].

tabailagaI inasaabanaI iktaaba “fza[la Ao Aamaala” nabaI(sa) saamao paoSa krvaamaaM AavaI (vaIsamaI sadImaaM!) Anao taomaNao KauSaIpaUva-k taonao maMJUrI AapaI. [ba ohJata Ila k ula uba pa a . 12 ].

KvaaJa kutbaud\Ina maaOdud icastaInauM SarIr hvaamaaM ]DInao kbastaana pahaocyauM htau. KvaaJa frIdud\Ina gaMJ Sakr AaTlauM baaolaInao baoBaana qa[ gayaa. [rhata Ila k ula uba, ga MJ Sakr ].

gaMJ Sakr paaotaanaI J JuZI vaataao sahI nahIM Sa>yaa haoya? taomaNao taao marI JvauM Jao[tau htau.

“Aadma A.sa. 300 vaYa - sauQaI rDyaa htaa, AoTlao sauQaI ko paxaIAaoAo taomanaa maao@a par maaLaa banaavaI dIQaa htaa. taomanaa AaMsauAaoAo AoTlauM baQauM Gaasa ]gaaDI dIQau ko taoNao taomanaa 60 maITr laaMbaa SarIrnao @aMkI dIQau htau.” [rhata ula ma uhIbba Ina, AmaIr Ka usara o, Kva aJa inazama ud \Ina Aa Oila ya a ].

Aok paxaI AavyauM Anao Amanao k|uM ko, “kalao [d Co. Amao maaNasaao Jovaa Ju=a naqaI.” SaoKa fik#llaah Aok kagaDanao JaNataa htaa, Jo taomanaI paasao Aokoevarvaad iSaKavaa Aavataao htaao. [rhataula mauhIbba Ina, AmaIr Ka usara o, Kva aJa inazama ud \Ina Aa Oila ya a ].

Jao AaOilayaa [cCo taao, tao 10,000 nagaraonaa AamaM~aNa svaIkarI Sako Anao baQao Aok J samayao haJr rhI Sako. [Ahmad rzaKaana barola va I, ma ulaf uJat a Baa. 1, pa a . 127 ].

Jyaaro, Saah valaI]llaah taomanaI maataanaa paoTmaaM htaa, tyaaro taoNaIAo duAa maagaI. taoNaInaa paoTmaaMqaI bao naanaa haqa duAa maaTo bahar Aavyaa. taoNaI gaBara[ ga[. taoNaInaa paitaAo k|uM ko, “taarI kaoKamaaM kutaubaula Aktaba (saMtaaonaa saMta) Co.” [ma ulla a AsarfAlaI q a ana va I, ihkayat a Ao Aa Oila ya a pa a . 17 ].

22

kovaI pagaita!!

nabaI(sa)Ao da#la ]lauma, dovabaMd, Baartanaa o paayaao naaKyaao htaao. (19maI sadImaaM!! ). taoAao madrsaanaao ihsaaba cakasavaa Aavao Co. taomaNao ]lamaaAo dovabaMd paasaoqaI ]du- paNa SaIKaI laIQauM Co. [ma ubaaisaratao da#la ]lauma Anao dovabaMdnaa da#la ]la uma ].

SauM Aa vaataa- da#la ]lauma, dovabaMdnaI maullaah fokTrImaaM laaokaonao ivaevaasa Jagao tao maaTo GaDI ka@vaamaaM naqaI AavaI?

“Allaah maarI saamao Aok Aita sauMdr Anao AtyaMta AakYa -k, GaroNaaqaI ladayaolaI Anao paardSa-k vas~a pahorolaI s~aInaa sva#pamaaM Aavyaa, manao Acaanak J baaqa BarI, maara SarIrmaaM samaa[ gayaa.” [Saah vala I]llaah, Ansaaf ula AarIFIna, pa a . 94 -95].

hva o Aanaaq a I }MQa I va a t a Ja o[Ao:

Allaaho imarza gaulaama Ahmad kaidyaanaInao s~aI sva#pamaaM forvaI naaKyaa, (19maI sadImaaM!! ), Anao taomanaI saaqao saMBaaoga kyaao-. [ [slaama I k uba a -na I inaba MQa 34, kaP yaar ma uhmmad kaidyaana I, pa a . 38 -39].

Aok ra~ao maoM Aok AasamaanaqaI baIJa Aasamaana par ]DvaanauM Sa# kya -u. tyaaMsauQaI ko huM nabaI(sa) paasao naa pahaoMcaI gayaao. taomaNao maarI vafadarI kbaula krI. [[slaamaI k ubaa-naI inabaMQa 34, kaP yaar mauhmmad kaidyaana I, pa a . 38 -39].

sauya- manao salaama kyaa- vagar ]gaI Saktaao naqaI. navauM vaYa -, navaao maihnaao, navaao idvasa ]gaI Saktaa naqaI isavaaya ko manao

baQaI vaatanaI JaNa kro. [malafuJata Ahmad rza barolavaI, “gaa Osa Ao Aazma” Abdula ka idr Plaana I iva Ya o].

nabaI yaakuba saamao Aok va# laavavaamaaM AavyauM. taomaNao va#nao k|uM ko, “manao maara idkra yausauF ivaYao JNaava.” va#Ao k|uM

ko, “huM Janavar CuM, paNa paIZ paaCLa inaMda naqaI krtaao.” [malaf uJat a Ahmad rza barola va I ].

Ayyuaba A.sa. Ao duAa krI ko, “ho Allaah manao 12000 PBa AapaI dao, JoqaI taomanaa vaDo huM tamaarI paSaMsaa k#M.” Allaaho taomanaI duAa kbaula krI Anao taomanaa SarIr par 12000 PvaJMtauAao AavaI gayaa. [malafuJat a Ahmad rza barola va I ].

baobaIlaaonanaa raJa nama#d Sadad\nao maarI naaMKanaar macCr laMgaDuM htauM. [malaf uJat a icast a I ].

laUlaI maaihita maaTo Qanyavaad!!!

hzrta ]smaana Garo Aok macCI laavyaa. baQauM J [MQaNa baLaI gayauM, parMtau macCI taaP raMQaayaa vagarnaI J rhI. jyaar o

nabaI(sa)Ao karNa pauCyauM taao macCIAo k|uM ko “maoM tamanao Aok vaar J salaama maaoklaI htaI.” [malaf uJat a icast a I ].

Saah valaI]llaah vaahdtaula vauJudmaaM maanataa htaa. taoAao maanataa htaa ko PvaJMtauAao, Janavarao, maUita -Aao Anao maaNasaao baQaaJ Kauda Co. [sa Oyad fa#k Ala kadrI, Anfalasa ula AarIfIna ].

Allaahnaa fkta 99 paiva~a naamaao Co. maara 99 krtaaM vaQaaro Anao saacau khMu taao 4000 naamaao Co. [Saah vala I]llaah ta omana a kakanaa baa ola ola a Sabda o laKa o Co. Anfasa ula AarIfIna, pa a . 210 ].

koTlaak laaokaoAo Saah Abdur rhImanao (Saah valaI]llaahnaa ipataanao) k|uM ko taoAao Allaahnao SaaoQaI r|a Co. maara ipataaPAo k|uM ko “huM J tao CuM!” taoAao ]Baa qayaa Anao haqa imalaavyaa. [Saah valaI]llaah, Anfasaula AarIfIna, paa. 93].

laaokaoAo saJdao koma naa kyaao-?

23

Allaah maarI saamao zBBaamaaM Aok Aita sauMdr s~aInaa #pamaaM Aavyaao. huM kamaI qa[ gayaao Anao k|uM, “taara kpaDaM ka@I naaKa.” Jvaaba maLyaao- ko “zBBaao Aokdma paataLaao J Co. tao maarI sauMdrtaanao bahar doKaaDo Co.” maoM Pd krI taao zBBaao ]ZavaI laovaamaaM Aavyaao. [baapa baoTanaa vaakyaao. Saah Abdur rhIma Ana o Sa ah vala I]llaah, Anfasa ula AarIfIna, pa a . 94 ].

[maama Ahmad baIna hMbalanao taomanaI laayakata vagarnaI KyaataI AovaI rItao maLaI ko Jyaaro taomaNao GamaMDnao karNao AbbaasaI Kailafa saamao taucC dlaIlaao krI Anao taomanao kaorDa maarvaanaI saJa qa[. [Ala tavvasaula vala va isala a, pa a . 136 ].

Aa satya haoya taovauM laagao Co.

19maI sadInaa mahana paIr (saMta) Ahmad rzaKaana barolavaInaI malfuJata maaM paa. naM. 32 ]par laKyauM Co ko, “nabaIAao kbarmaaM Pvataa haoya Co. paholaaMnaI Joma J tao Kaaorak lao Co, namaaz pa@o Co Ana o taomanaI patnaIAao taomanao kbarmaaM maLavaa maaTo Aavao Co Anao taomanaI saaqao saMBaaoga paNa kro Co.”

hvao JuAao Allaahnaao “rITayarmaonT plaana”: SaoKa Abdula kadIr PlaanaIAo davaao krola ko, “Allaaho manao Amar banaavyaao Co Anao manao paaotaanaI saaqao JaoDI dIQaao Co. taoNao maara haqamaaM Aa duinayaa Anao kyaamatanaI duinayaa Anao baQaa J Pvaao AapaI dIQaa Co.” [Plaana I, malf uJat a f uya uJ yazdana I, f<a o rbbaana I, maJla Isa 51 ].

kmanasaIba „paIranao p aIr dstagaIr‟ PlaanaI: bagadadnaa gavana-r, ]baOdullaah yaunausao PlaanaInauM (maRtyauM [.sa. 1166), Gar taaoDI paaDyauM htauM. taomanaa pau~aaonao taDIpaar krI dIQaa htaa. [.sa. 1170maaM taomanaI kbar KaaodI k@avaI, AvaSaoYaao saLagaavaI d[, Ta[gaIsa nadImaaM paQaravaI dIQaa htaa. gavana -ro PlaanaI iva#QQa kafIr Anao ma uSarIk haovaanaa ftavaa maoLavyaa htaa. [na u#d\Ina Samsa, pa Ir Plaana Ina a iSaYya, na uz uma ]z zhrana I 6:142 ].

paIranao paIr ba|aMDnaa hMmaoSanaa maailak, paaotaanaI Jatanao paNa madd naa krI Sa>yaa! AamaCtaaM, kraoDao mauslaImaao PlaanaInao paIranao paIr (saMtaaonaa saMta) Anao dstagaIr (haqa qaamavaavaaLaa) maanao Co.

nabaIAao da]d A.sa. Anao mauhMmad(સ) baMnao paapaIAao htaa karNako tao baMnaoAo kpaDaM vagarnaI s~aInaI KaubasaurtaI inahaLaI htaI. tyaarpaCI, ]rIyaahnaI patnaI Anao zOdnaI patnaI paaota paaotaanaa paitaAao maaTo hrama qa[ ga[ htaI.

[AlaI hJva orI, “data ga MJ baxa”, KaJanaa o Aapa va a va aLaa, klaama Ila ma Ga -uba pa a . 349].

JunaOd bagadadI khotaa htaa ko nabaI saulaomaana, nabaI da]dnaa ]rIyaahnaI patnaI saaqaonaa vyaiBacaarqaI Jnmaolaa htaa. SaoKa isarIna laKao Co ko kuAa-nanaI saura AhzabamaaM khovaanaao Aqa - Ao htaao ko mauhMmad(સ)naa idlamaaM zOnaba (zOdnaI patnaI) maaTo JataIya paoma htaao. [malf uJat a Ala Asla, pa a . 219 ].

nabaI(સ)naI Aok patnaIAo nar caklaanao maada caklaI par ca@olaao Jaoyaao. taoNaIAo nabaI(સ)nao paDkar fo>yaao. jyaaro rata paDI, tyaaro nabaI Kauba AavaoSaqaI taoNaInaI ]par 90 vaKata ca@yaa Anao k|uM, “JaoyauM, AhIM kao[ KaamaI naqaI.”

[Samsa ud\Ina AKalaakI, mana a ikba Ila AarIfIna, pa a . 70 -71 ].

Amanao taao Ao navaa[ laagao Co ko Aa paiva~a laKaaNaao Co ko paCI AelaIla ko ibaBatsa saaihtya!!

“Aa kutaraAao Anao sauvvarao Amaara Allaah Co.” [fusa usa ula h ukma, ma a o[na ud \Ina [bna o ArbaI ].

24

khovaataa baQaa saMta a ona a ]parI, baa – yazId ba ust a a ma I t a omana I malf uJat a, iktaaba ula hdIsamaa M kh o Co k o:

huM mahana CuM, AMitama CuM, paiva~a CuM. maara maana-Aaba# Anao ikita - vaNa-naqaI par Co. maa#M rajya Allaahnaa rajya krtaaM maaoTuM Co.

Allaah maara iKassaamaaM Co.

maarao zMDao mauhMmadnaa zMDa krtaaM }Mcaao frko Co.

maoM [lmanaa drIyaamaaM kudkao lagaavyaao htaao, jyaaro nabaIAao iknaaro ]Baa rhI Jaotaa htaa.

AlaI hJvaorI, „dataa gaMJ baxa‟, kSafIla ma*Juba, paa. 255–256, baa–yazId baustaamaInaa Kauda[ davaanao sama -qana Aapao Co.

KvaaJa mau[naud\Ina icastaI AJmaorIAo paaotaanaa iSaYyaaonao klamaao iSaKavaaDyaao htaao ko “Allaah isavaaya kao[ [baadtanao

laayak naqaI Anao icastaI Allaahnaa rsaula Co. [KvaaJa frIdud\Ina gaMJ Sakr, fvaaAodssaalaIkIna, pa a . 126 -127 ].

ipaya vaaMcakao, Jao tamao manaaomaMqana krao ko tamao SauM vaa McyauM, taao tamanao samaJmaaM AavaI JSao ko Saa maaTo AapaNao AapaNaI iktaabaaomaaMqaI AavaI maanahainavaaLaI vaataaonaao inakala krvaao ko kmasao kma taonao inaiY>ya krI dovaI J#rI Co. AavaI vaataao AaQaarIta paiSaxaNa AapaNaa samaaJ ]par KaubaJ nakaratmak Asar CaoDo Co. Aa vaataao vyai>tapaUJa Anao Anya pakarnaa iSak-nao paaotsaahna Aapao Co, AelaIlataanao paaotsaahIta kro Co ko s~aIAaonao naIcalaI paayarIAo ]taro Co. mauslaImaao kuAa -naqaI dur qataa Jaya Co Anao AMQaEaQQaanaa Anao vaaihyaata vaataaonaa gaulaama banataa Jaya Co. vaQaumaaM, Aita KaodJnak vaata Ao Co ko gaOrmauslaImaao Aa kcaranao [slaamanaao namaunaao samaJo Co Anao [slaamanaao itarskar kro Co. vaQaaramaaM, GaNaa mauslaIma JvaanaIyaaAao AavaI maanava inaima-ta vaataao nao laIGao [slaamanaI AsarqaI mau>ta qa[ Jaya Co Anao taomanauM [maana Kaao[ baosao Co.

hvao tamaoJ khao ko SaoKa AfIfud\Ina talamaIsaanaI SauM khovaa maaMgao Co, jyaaro taoAao kho Co ko, “kuAa-na iSak-qaI BarolauM Co. saacaao Aokoevarvaad Ao J Co ko Aa ba|aMDnaI drok vastau Allaah J Co.” [malf uJat a t alama Isa ana I, pa a . 205 ].

ifraOna maaTo Ao khovauM saacauM J htaMu ko, “huM Kauda CuM.”, tao KaroKar Allaahnaa ta<vanaao J Baaga htaao. [malf uJat a t alama Isa ana I ].

[baaihma Aazma kabaa 14 vaYao- pahaocyaa, karNako taomaNao drok pagalao bao nafIla (namaaJnaao Aokma) pa@I htaI. parMtau, kabaa tyaaM na htauM! AasamaanamaaMqaI Aok AvaaJ Aavyaao ko, “tao rabaIAa basarInao maLavaa gayauM Co.” [malfuJata Kva aJa ]smaana I ha#na I, AnaIsa ula Avaa -h, pa a .17 ].

SauM Aa vaata AapaNanao ivacaarvaa maJbaur naqaI krtaI ko kabaa koma nabaI(સ)nao maLavaa hudobaIyaa ko madInaa naa gayauM?

Sa oKa AfIfud\Ina talamaIsaanaI malfuJata, paa. 177 mauJba, raibayaa basarI paholaaM hsana basarI Anao paCI [baaahIma Aazma saaqao raomaaMcak paomamaaM paD\yaa htaa.

kaoDao-baamaaM huM faitamaanaa pa`omamaaM paDyaao htaao. ma>kahmaaM huM sauMdr AOna ]sa Samsanaa paomamaaM paDyaao, tyaarbaad, maarI par AaQyaaitmak baarIAao KaulaI ga[. [Sa oKa ma a o[na ud \Ina [bna o ArbaI, f usa usa ula h ukma ].

baayazId basutaamaI caaho tyaaro gamao tao vyi>tanaao Aatmaa KaoMcaI Saktaa htaa. maara kaka Abau rza mauhMmad, Aa saaMBaLaI Asvasqa qa[ gayaa Anao k|uM ko, “baayazId Aatmaa paaCI AapaI Pvana AapaI Saktaa na htaa. huM Aatmaa la[ SakuM CuM Anao taonao paaCI AapaI SakuM CuM.” tyaarbaad, maara kakaAo rhmataullaah kfSdaozonaI Aatmaa la[ laIQaI Anao taonao paaCao Pvataao kyaao-. [Saahvala I ]llaah, Anfasa ula AarIfIna, pa a . 95 ].

25

JunaOd bagadadI baoZa htaa Anao Aok kutarao AagaLaqaI gayaao. taomaNao kutara tarf Aok naJr naaKaI Anao tao AoTlaao Kyaaita paamyaao ko Sahornaa baQaaJ kutara taonaI paaCLa caalavaa laagyaa. tyaarpaCI, tao izk krvaa baosaI gayaao, taao baQaa kutara taonaI AaJubaaJu baosaI gayaa. [ASarfAlaI q a ana va I, [madadula ma uSkat a ].

“[slaamamaaM p auraoihta vaga- naqaI.” Aa vaa>ya saamaanya rItao pacailata, paNa BaulaBarolau Co. „[slaamamaaM p auraoihta vaga - ha ovaao J naa Ja o[Ao.‟ parMtau satya taao Ao Co ko saufIAao Anao maullaaAaonau JaoDaNa KaubaJ maJbauta Co. taoAao hMmaoSaaM bauiQQagamya doKaataI vaata par caaro baaJuqaI humalaao kro Co. ta oAao hMmaoSaa saavaQa haoya Co Anao drok samaJSai>tavaaLaa AvaaJ iva#QQa ftavaao AapaI do Co. taomaaMnaa GaNaa taao Ao vaata par ADolaa Co ko [slaamamaaM ivacaar ivamasa- Anao samaJ Sai>tanaa ]payaaoganaI manaa[ frmaavavaamaaM AavaI Co.

nabaI(સ), Saah valaI]llaah paasao Aavyaa. (18maI sadImaaM!!!) Anao k|uM, “Saa maaTo tamao icaMtaa krao Cao, idkra? tamaara baaLakao Ao maara J baaLakao Co.” [ASarfAlaI q a ana va I, ihkayaa t a o Ava ila ya a ].

drok mausalamaana par fJ- Co ko tao Kaavaa paIvaanauM CaoDI do. taoNao Ao hdsauQaI kmaJaor qa[ JvauM Jao[Ao ko tao namaaz paNa naa pa@I Sako. [Sahla ibana Abdulla ah tast arI, malf uJat a ArbaI pa a . 289 ].

hzrta SaranaI taao camatkaraonaa SaoKa htaa. taoAao GaasavaaLaI JmaInamaaM rhotaa htaa Anao va# par savaarI krI SahormaaM Aavataa htaa. taoAao paaNaI par caalataa htaa. taomanauM paoSaaba duQa JovauM paIvaa laayak htauM. [Allaamaa t aroSa I, imasra t asa vva uF, pa a . 194 ].

SauM taroSaIAo taomanauM duQa caaKyauM htauM?

Jlaalaud\Ina #maIAo kyaaroya namaaJ pa@I naqaI. Jyaaro namaaznaao samaya qataao taao taoAao gaayaba qa[ Jtaa htaa. Collao AovaI Kabar paDI ko taoAao idvasanaI paaMca namaaz kabaamaaM pa@taa htaa, Jo kuinaAahqaI 2000 maa[la dur Co. [KvaaJa inazama ud \Ina Aa oila ya a, rahta Ila k ula uba ].

SauM tamao JaoyauM ko saufIAao AokbaIJanaI paIZ qapaqapaavaI r|a Co?

maara kakaAo manao ba|aMD banaavataaM Anao taonaao naaSa krtaaM Jaoyaao htaao. [Saah valaI]llaah, Anfasa ula AarIFIna, pa a . 210 ].

Aok SaoKa Aovaa htaa ko JoAao drraoJ Aok kutaranao pakDInao mausallaa par maukInao khotaa ko, “Aao kutara, tauM Allaahnaa haqaaomaaM Co.” tao kutaraAao tyaarbaad paaNaI par caalavaa laagyaa Anao laaokaonao taavaIz AapaInao madd krvaa laagyaa. [kut a uba ud \Ina baKa it a ya ar kakI, malf uJat a ].

Aok rmauP ikssaao: drvaoSanaI laaSa JMgalamaaM paDI htaI Jo hsataI htaI. maoM taonao pauCyauM, “tauM maRtyau paamyaao Co. tauM kovaI rItao hsaI Sako?” laaSao Jvaaba Aapyaao, “Allaahnaa paomamaaM AavauM J qaaya.” [maa o[na ud \Ina icast a I AJma orI, malf uJat a ].

ba|aMD “kaoho kaf” pahaDnaI AMdr Co. Aa pahaD paRqvaI krtaaM 40 gaNaao maaoTao Co. Aok gaaya Wara taonao maaqaa par ]ZavaI raKyaao Co. [maa o[na ud \Ina icast a I AJma orI, dlaa[la ula AarIfIna ].

SauM Ao vaata SarmaJnak naqaI ko Aavaa maaNasaaonao [slaamamaaM maaoTa saMtaao maanavaamaaM Aavao Co? Aa paaOraiNak kqaa doKaItaI rItao ihndu Qama-maaMqaI laovaamaaM AavaI Co, JomaaM AaKaI paRqvaI gaayanaa Aok iSaMgaDanaI Taoca par Co Anao jyaaro gaaya iSaMgaDu badlao Co, tyaaro BaukMpa Aavao Co.

26

maulataananaa laaokaoAo Saah Samsa tabaroznao maaMsa Saokvaa maaTo Aaga Aapavaanaao [nkar krI dIQaao. taoAao gaussao qa[ gaya a, saurJ naIcao laavaInao maaMsa SaokyauM. baaLakao garmaIqaI paroSaana qa[ gayaa Anao taoAaoAo saMta paasao AavaI maafI maagaI, tyaaro taomaNao saurJnao paaCao Jvaanaao hukma Aapyaao. tao idvasaqaI, Aa Sahor taonaa AtyaMta garma ]naaLaa maaTo JaNaItauM Co. [AlaI k ula I bagadadI, kramaa t a Sa ah tabaroz, pa a . 233 ].

Aok mahana saMta hJrta Abdula vahaba, paIr saOyad Ahmad kbaIrnaI kbar par gayaa. Abdula vahabao tyaaM Aok sauMdr gaulaamaDI Jao[. saOyad kbaIr kbarmaaMqaI baaolyaa, “SauM tanao tao gamao Co?” tao gaulaamaDInaa maailako taonao tartaJ taoNaInao kbarnao Apa-Na krI dIQaI. marolaa paIr frIqaI baaolyaa, “Aao, Abdula vahaba! taoNaInao baaJunaa AaorDamaaM la[ J[ taarI [cCa paurI krI lao.” [Ahmad rzaKaana barolavaI, [slaamaIk iF>hnaa saaOqaI maaoTa AalaIma Ana o ma uJd \Id, 19maI sadImaa M q a ya ola a [slaamana a ma a oTa ]QQa ark, malf uJat a, Baa.3, pa a .28 ].

}MTnauM paoSaaba Anao duQa ibamaarIqaI rahta Aapao Co. [Saah valaI]llaah, h ujJta ulla ahIla baala Igaa , pa a .33 ].

SauM valaI ]llaaho }MTnauM paoSaaba caaKyauM htauM?

[baahIma Aazma balaKanaa gavana-r htaa. iSakar krtaI vaKatao Aok hrNao paaCLa frI saKata Zpakao Aapyaao. tao idvasaqaI Aazmao gaadI CaoDI dIQaI Anao saMta banaI gayaa. [“dataa” gaMJ baKSa, KaJanaa Aapanaar, klaamaIla ma Ga u-ba, pa a . 229].

jyaaro sahabaIAao nabaI(સ) saaqao laDa[maaM Jtaa, tyaaro taomaaMnaI koTlaaknaI patnaIAao baIJa pau#Yaao saaqao saMBaaoga krtaI htaI. [ma ulla ah Jlaala ud \Ina #ma I, ifh -ma a -ifla, sala Ima icast a I, [slaama I t asa vva uf, pa a . 66 ].

Aok ]paJavaI ka@olaI hdIsa mauJba, nabaI(સ) sahabaIAaonao savaar paDtaaM paholaaM Garo JvaanaI naa paaDtaaM khotaa ko “SauM tamaaramaaMqaI kao[ [cCSao ko tao taonaI patnaInao baIJa pau#Ya saaqao palaMgamaaM JuAo?” Aa koTlaI mahana maanahanaI Co mahana sahabaIAao Anao taomanaI s~aIAaonaI?

s~aIAaoJ Aa duinayaanaI drok mausaIbatanaI JD Co. caaho tao Qaaima-k haoya ko baIP kao[. [AlaI hJvaorI, data gaMJ baKSa, malf uJat a Ahmad rza barola va I ].

Aok 140 vaYa-naao namaazI htaao. taonaao Aok paga kpaayaolaao htaao. jyaaro pauCyauM taao taoNao k|uM ko, “ huM AotakafmaaM htaao. maoM Aok paga bahar ka@yaao. Aok firstaaAo manao caotavaNaI AapaI Anao tartaJ maarao paga CrI vaDo kapaI naaKyaao.” [ma u[na ud \Ina icast a I AJma orI, malaf uJat a ]smaana ha#na I ].

mau[naud\Ina icastaI AJmaorI ]parao>ta paustakmaaM laKao Co ko “sauya- Anao caM$ gahNa laaokaonaa paapaaonaa laIQao qaaya Co!” nabaI(સ)Ao gahNanao samaJavataaM k|uM htauM ko tao kudrtanaa Allaaho banaavaolaa inayamaao mauJba qaaya Co.

Aok maaNasa 40 vaYa - sauQaI kfna caaorI krtaao htaao. parMtau tao svaga -naa saaOqaI ]Mcaa drjJa par pahaoMcaI gayaao. koma? karNa ko taoNao Collao sauQaI mausallaanao pakDI raKyaao htaao, AoTlao ko tao drok vaKatao namaaz pa@taao rhotaao htaao. [malaf uJat a Kva aJa ma u[na ud \Ina icast a I AJma orI, KvaaJa kut a uba Aalama, dlaa[la AarIfIna ].

hvao, KvaaJa mau[naud\Ina icastaI AJmaorI taomanauM AMgaP BaaYaa parna uM paBautva bataavataaM laKao Co ko, “ Jyaaro kuAa-na kho Co ko „fvaolaullaIla mausallaIna‟, taonaao matalaba qaaya Co mausallaInaao maaTo Aok „vaola‟ AoTlao ko „kuvaao‟ Co. … [malaf uJat a Kva aJa ma u[na ud \Ina icast a I AJma orI, KvaaJa kut a uba Aalama, dlaa[la AarIfIna ].

27

hvao, icastaInaI bauiwgamya vaataao JuAao Aa J paustakmaaMqaI: nak-naI Aaganao saata JmaIna naIcao Aok saapanaa maao@amaaM maukvaamaaM AavaI Co. nahIM taao tao AaKaa ba|aMDnao saLagaavaI dota. [malafuJata KvaaJa mau[naud\Ina icastaI AJmaorI, KvaaJa kut a uba Aalama, dlaa[la AarIfIna ].

KvaaJa kutaubaud\Ina baKtaIyaar kakI, Jyaaro paoda qayaa, tyaaro taomanao ADQauM kuAa -na maao@o htauM. [Fvaa[d Assaala IkIna, KvaaJa frI#d\Ina ga MJ Sakr, Kaa MDnaa o KaJanaa o].

kaoNao taomanao AaKauM kuAa-na yaad krvaaqaI raokyaa htaa?

KvaaJa frI#d\Ina gaMJ Sakr KaaMDnaI gauNaaonao maIZamaaM Anao paaCI taomanao maIZamaaMqaI KaaMDmaaM forvataa htaa. [Allaanaa

pya ara, “ma ohba uba o [laahI”, inazama ud \Ina Ava ila ya a, rahta ula k ula uba ].

hva o JuAa o Ga ma MDna I hd: nabaI(સ) barkta AhmadnaI maOyatamaaM haJr htaa Anao maoM [maamata krI htaI AoTlao ko nabaI(સ)Ao taomanaI paaCLa namaaJ pa@I htaI. [Ahmad rzaKaana barola va I, malaf uJat a ].

sar saOyad AhmadKaana saacauM J dSaa-vao Co ko khovaataa [slaamaI saMtaaonao nabaI(સ)naI KaubaJ [Yaa- qataI htaI.

KvaaJa mau[naud\Ina icastaI kho Co ko “ tamao kaoho kaf ivaYao SauM paUCao Cao? Aa pahaD taao gaayanaa maaqaa par Tkolaao Co. tao gaaya AoTlaI maaoTI Co ko taonaI laMbaa[ 30000 vaYa -naI mausaafrI JoTlaI Co. taonauM maaqauM paUva -maaM Anao paUMCDI paiecamamaaM Co. tao AnaMta kaLaqaI AllaahnaI paSaMsaa krtaI ]BaI Co.” SaoKa ]smaana ha#naI laKao Co ko Aa vaata, (Jo manauYyanaI bauiQQanaa Apamaana samaana Co), k|a paCI SaoKa maaOdud icastaI Anao taomanaao Aok iSaYya }MDa AaQyaaitmak “Qya ana”maaM ]tarI gayaa Anao taoAao gaayaba qa[ gayaa. taomanaa kpaDaM rhI gayaa. taoAao kaoho kaF par laTar maarvaa Jtaa r|a. [malaf uJat a Kva aJa icast a I AJma orI, KvaaJa ba iKta ya ar kak I, dla Ila ula AarIFIna pa a . 84 – 86].

AllaahnaI ksama! huM paRqvaInaa }MDa BaagamaaM rhotaI kIDInaa paNa 100maaMqaI 99 ivacaarao JaNauM CuM. Allaah saaoAo saao JaNao Co. [Saah vala I]llaah, Anafasa ula AarIfIna pa a .205 ].

kyaaroya kuAa-na samaJvaanaao payaasa naa krtaa! nahIM taao tamao gaumarah qa[ JSaao. paMdr “]la uma” kuAa-nanao samaJvaa maaTo J#rI Co. [maa Ola ana a zkriya a knQaalva I, fJa[la o Aamaala ].

k uAa-na davaao kro Co k o t ao samaJvaa maaTo Aokdma sarLa paustak Co (43:3) Anao tao Co paNa. parMtau maullaa Anao saufIAao [cCo Co ko laaokao Aa mahana paustakqaI AJaNa rho.

naaoMQa: jyaaro Aa paustak laKaatau htauM, tyaaro Aok ivacaarva Mta vaacako dSaa-vya u hta uM ko AapaNaa paiva~a paustakaonaI ibahamaNaI kaLaI baaJu ]Jagar krvaamaaM AavaSao taao tao Aa mahana saMtaa ona o maanahanaI paha oMcaaDSa o. AamaCtaa M, Ao JaNava uM bahuM J J#rI Co ko [slaama Sa uM naqaI. Aa fkraAao vahalaa nabaI(sa) Anao sahabaIAaonao badnaama kro Co, iSak-nao ]<aoJna Aapao Co, maaNasaaonaa h>kaonao dbaavao Co, ma uslaImaaonao kma-kaMD Anao ivaiQaAaomaaM D ubaaDolaa raKa o Co Ana o s~aIAaonaa Allaaho Aapaolaa ]Mcaa drjJanao lauMTo Co. laoKaknaao ]d \oSa Aovaa laaokaonaI [jJta krvaanaa o naqaI J o [slaamana o badnaama kro Co.

28

[maamaao : [slaamanaa bahaduraonaI AMdraoAMdrnaI laDa[

“[maamaao” ivaYaonaI AovaI AokpaNa iktaaba maLavaI mauSkola Co JomaaM tao iktaabanaa laoKak, pakaSak ko saMklanaktaa -Ao Jo tao [maamanaI AaoLaKaaNa kravataI paBaavaI Anao laaMbaI pa`staavanaa naa laKaI haoya. taomaaM [maamaao ivaYaonaI ]paJavaI ka@olaI camatkarI vaataa-Aao JovaI ko AJayaba yaadSai>ta, laaMbaI laaMbaI namaazao, AmaanavaIya AlaaOikk Sai>taAao, hd vagarnaao tyaaga, frIstaaAao JovauM vyai>tatva ivagaoro ivagaoro Jaovaa maLaSao. Aa paaCLanaao AaSaya f>ta [maamaaonao xaitarihta icatarvaanaao Co, JoqaI Aa mauJrImaaonao qaaoDIGaNaI ivaevasainayataa maLao.

AapaNaa AalaImaao $ara vaarMvaar Anao AavaoSapaUva -k AovauM samaJavavaanaao payaasa haoya Co ko [slaamanaa mauhaidsaao, faikh, mauFissarIna Anao [itahasakarao ([maamaao) AokbaIJanaao Aadr krtaa htaa Anao taomanaa saMbaMQaao ]YmaasaBar htaa.

ca ala a o! AapaNa o sa t ya cakasa IAo:

[maamaao Jovaako SaafI, Abau hnaIfa, mailak, hMbala Anao sauifyaana saurI vaccao Kauba BayaMkr ANabanaava htaao. Jo saaOqaI vaQau Aqa-hIna vaataao krtaao tao faikh (kayada inaYNaata) khovaataao. [Saah valaI]llaah, h ujJtaulllah Ala baa ila Ga, pa a . 254]

baQaa khovaataa [maamaao dasaIAaonaI Aaolaadao htaa. taomaNao [slaamanaao ivanaaSa AovaI rItao kyaao-, JovaI rItao dasaIAaonaI AaolaadaoAo banaI [sara[laIAaonaao naaSa kyaao - htaao. [sa uifya ana sa urI, Kat a Iba, 13:394 ].

“t aarIKa KataIba bagadadI”maaM pa`. 13, paa. 390 qaI 396 taqaa paa. 798 Anao p a. 14, paa . 257 ]par naJro caDtaa “[maamaa o”naa Aokba IJa parnaa da oYa ara op aNanaa q a a oDak nama una a:

[maama Abau hnaIfanaao iftnaao mauslaIma ]mmata maaTo djJalaqaI AaoCao naqaI. [maama Abdur rhmaana mahodI mauJba taomanaao ([maama Abau hnaIfanaao) iftnaao djJalaqaI paNa maaoTao Co.

saufIyaana saurI Anao [maama Aaoza[Ao k|uM Co ko “Abau hnaIfa JovaI ]paWvaI vyai>ta [slaamamaaM kdI JnmaI naqaI.”

Abau hnaIfanaa mata mauJba [maama Jafr saadIk Anao [maama mailak duinayaanau saaOqaI naIcalaI kxaanauM saJ-na Co.

[maama SaafIAo [maama Abau hnaIfanao saaOqaI naIcalaI kxaanaa saJ-na tarIko AaoLaKaavyaa Co.

[maama Abau yausauFo [maama Abdullaa ibana maubaarknao mahapaapaI gaNaavyaa Co. JvaabamaaM AbdullaaAo Abau yausaufnao paapaI Anao mahaJu=a khyaa Co.

[maama Ahmad ibana hMbalao k|uM ko, “Jo vaata tamao manao khI r|a Cao taonaI saaqao huM saMmata qa[Sa, parMtau Jao tao vaata saaqao Abau hnaIfa saMmata qaSao huM taao taonao nakamaI vaata gaNaI nakarI ka@ISa.”

Abau hnaIfa Anao [maama Ahmad ibana hMbala “ma unakro hdIsa” htaa.

Aok vyai>taAo [maama mailaknaa hvaalaaqaI [maama Abau hnaIfanao Aok hdIsa khI ko, “vauzu ADQauM [maana Co.” [maama Abau hnaIfaAo Jvaaba Aapyaao ko, “tamaaro bao vauzu krvaa Jao[Ao, JoqaI tamaa# [maana paUNa- qa[ Jaya.” [Kata Iba bagadadI, 13:387 ]

Abau hnaIfanao kaorDa maarvaamaaM Aavyaa htaa karNa ko taomaNao fkta 17 hdIsaao J svaIkarI htaI. [ખતીફ ફગદાદી

૧૩:૩૮૭].

naaoMQa: hvao paCI Aavataa hvaalaaAaomaaM AapavaamaaM AavaolaI iktaaba “tahkIkIla mazahIba”nauM pau#M naama “ garIba fIla

t ahkIkIla mazahIba va t ahfIma ula masaa[la ” Co.

29

Abau hnaIfaAo Jahor kya -u ko [maama mailak samaJNa vagarnaI vyai>ta Co. [t ahkIkIla mazahIba ].

[maama Ahmad ibana hMbalanaa mata mauJba [maama Jafr saadIk [slaama maaTo klaMk#pa Co. [t ahkIkIla mazahIba ].

[maama naafo k|uM htauM ko, “[maama saafIAo hdIsanao paNa Kauda Wara ]taarola baIJa pakarnaI vahI gaNaavaInao vyaqaakark paapa kya-u Co. taomaNao hdIsanao vahInaI samakxa gaNaavaI htaI.” [t ahkIkIla mazahIba ].

Aa vaata saacaI JNaaya Co.

“[maama saafI Anao [maama mailak baMnao gauda maOqaunanaI TovavaaLaa Anao CaokraAao saaqao gauda maOqauna krvaavaaLaa htaa.”

- maaOlaanaa yausauF [slaahI, JoAao dovabaMQanaa maaoTa maullaa Co Anao AaJkala paaotaanaa bayaanaaomaaM [maama saafInao paaotaanaa AadSa- gaNaavao Co.

[maama saafI vaataao ]paJavaI ka@naara haovaaqaI Baraosaapaa~a naqaI. [[maama yaa|a ibana h Mbala, Kat a Iba bagadadI, 13:396].

Abau hnaIfamaaM dInanaa &aananaao CaMTao paNa naqaI. [[maama Ahmad ibana h Mbala, Kat a Iba bagadadI, 1 3:396].

[maama Ahmad ibana hMbala [slaamanaa Aok AaQaarstaMBa Jovaa doKaataa htaa, paNa satya Ao Co ko taoAao Aok Katarnaak dMBaI htaa. [ma uJaihd Ala maunaaifk [maama Ahmad ibana h Mbala, laoKak: Abdula mauhsaIna ibana maulla a AlaI Ala karI, pa a . 67 - 135].

Abau hnaIfa [blaIsa Anao djJalaqaI kM[ AaoCa naqaI. [[maama ma ilak, ખતીફ ફગદાદી ૧૩:૩96].

[slaamamaaM saaOqaI KarabamaaM Karaba vyai>ta [maama Abau hnaIfa Co. [Abdur rhmaana ibana mahoMdI, [maama Aa oza[, ખતીફ ફગદાદી ૧૩:498 ].

[maama yaa|a ibana maao[Ao k|uM htau ko, “[maama hMbala Ao Cupaa sabaa[ (kDvaa Anao itarskarI iSayaa) Co. [t ahkIkIla mazahIba ].

haOJo kaOsar, isafarIsa, kbarnaa savaalaao, kbarnaao Azaba, PvanauM kbarmaaM paaCa frvauM vagaoro satya Co, JomaaM kao[ SaMka naqaI. parMtau [maama bauKaarIAo k|uM htauM ko Jao Aa baabataao [maama hMbala khotaa haoya taao tao b akvaasa Co. [t ahkIkIla mazahIba ].

Abau hnaIfa khotaa ko, “AllaahnaI laanata maLao Co Aovaa laaokaonao Jo paaotaanaI Jatanao [maama kho Co. …, [maama mailak, saafI Anao Jafr saadIk QaaoKaobaaJ Anao gaudamaOqaunanaI TovavaaLaa Co.” [t ahkIkIla mazahIba ].

Abau hnaIfaAo k|uM htauM ko [slaamanaa [maamaao paoTo GasaDa[nao caalataa Pvaao krtaaM paNa Karaba Co. [duro- ma uKt ar].

[maama Jafr saadIk Ju= ]paJavavaamaaM inaYNaata htaa. parMtau taomaNao ifkahnaa Anao hdIsaaonaa baQaaJ [maamaaonao AakaSa naIcaonaa saaOqaI Karaba Janavarao k|a htaa. [t ahkIkIla mazahIba ].

[maama Abau yausauFo k|uM htauM ko baakInaa [maamaao taao [maama Abau hnaIfa AagaLa JMtauM samaana Co. [ftavaa Aalamaga IrI ].

Jlaalaud\Ina #maI paaotaanaI masna va Ima a M laKao Co ko, “Aa caar (Abau hnaIfa, mailak, hMbala Anao saafI) laaokaoAo [slaamamaaM caar Qamaao- ]paJavaI ka@yaa Co. taomaNao nabaI(sa)naa dInanaa naa saMQaaya taovaa TukDa krI dIQaa Co.”

30

tamao JaoyauM ko [slaamanaa Aa khovaataa mahana AalaImaao Anao [maamaao AokbaIJa ivaYao SauM ivacaaro Co? kyaaM Co taomanaao parsparnaao sahkar? Amao maanaIAo CIAo ko Aa satya ]Jagar krvauM J#rI htauM. Ao vaata mah<vanaI Co ko AaJo mauslaIma ]mmatamaaM rholaI Aa AKaMiDta maUita -Aaonao paNa taaoDvaamaaM Aavao. Aa J Aok rstaao Co manamaaM rholaa AadrBaava Anao AaMQaLaa AnaukrNaqaI mananao maukta krvaanaao. AapaNao taomanaa ivaYaonaa ]TpaTaMga saaihtyaqaI AMJayaa vagar taomanao kuAa-na Anao bauiwnaa AJvaaLao cakasavaa Jao[Ao.

19maI sadInaa mauJrImaaonaao sardar: imaza - kaidyaanaI saMsadmaaM laaMbaa samayanaI cacaa-naI J#r naa haovaa CtaaM, paaikstaananaI saMsado 1974maaM gaulaama Ahmad kaidyaanaI Anao

taomanaa samaqa-kaonao duinayaaBarmaaM kaifr Jahor kyaa - htaa. AaMkDakIya rItao Jao[Ao taao, 1974maaM, 130 kroaD mauislamaao htaa Anao taomaaM 13 kraoD kaidyaanaI htaa. CtaaM 80 vaYa- sauQaI kaidyaanaIAao AaKaI ]mmatanao kaifr khotaa htaa. kaM taao, Aa 130 kroaD kaifr htaa Aqavaa 13 kroaD. Aa AaMkDa J satya SauM Co taonaI gavaahI Aapao Co. Aokdma sarLa Anao vaQau maaihita maaTo,

Aa laoKaknaI ]du- Anao AMgaoP paustak “baga - Ao hsa ISa” ko “hsaISa fa oma ka idyaana” vaaMcaao.

kaidyaanaI Aqavaa taao bahu JaNaItaI “Ahmaidyaa mauvamaonT Aaof [slaama” ivaYao maoM Aa pakrNamaaM fkta qaaoDIJ maaihita AapaI Co. kaidyaanaIAao paaotaanaI Jatanao Ahmaidyaa tarIko paNa AaoLaKaavao Co, imaza- gaulaama „Ahmad‟naI yaadmaaM.

imaza- ga ulaama Ahmad kaidyaanaInaao (1835 - 1908) Jnma Aok naanakDa gaama kaidyaanamaaM qayaao htaao, Jo Atyaaro Baartanaa paMJaba ivastaarmaaM Aavaola Co. taomanaa JnmanaI saala hJu sauQaI Ainaiecata Co, parMtau taomanaa idkra imaza- baSaIr Ahmadnaa saMSaaoQana pamaaNao taomanaao Jnma 1835maaM qayaao htaao. taomaNao paaotaanaI karikdI-naI Sa#Aata Aokdma k+r Qama-causta maullaah tarIko krI htaI. ihnduAao Anao iKastaIAao saaqao mauKa -taapaUNa- vaadivavaad krvaa taomanao gamataa htaa. [.sa. 1888naI

Aasapaasa pagamaaqaa vagarnaI BaivaYyavaaNaIAao krvaanaI Sa#Aata krI Ao davaa par ko taomanao gaOr-kuranaI „[lhama‟ k o „kSf‟ qaaya Co. tyaarpaCI, taomaNao paaotaanaI Jata, 14maI sadI hIJrInaa mauJdI\d haovaanaao davaao kyaao-. paCI QaIro QaIro saIDI ca@taaM

ca@taaM taomaNao Kauba AataurtaaqaI rah Jaovaataa “[maama mahodI ma a]d” haovaanaao davaao kyaao-. tyaarbaad, taomaNao vaQau }Mcaa[Aao sar krvaa maaMDI htaI. Ao maanyataa ko [saa masaIh paaCa AavaSao, tao AaJnaa Jmaanaa JoTlaI J tao vaKatao paNa folaayaolaI htaI. imaza-Ao paaotao J [saa masaIh Co taovaao davaao kyaa -o Anao k|uM ko JonaI rah JaovaamaaM Aavao Co Anao Jonaao vaayadao Allaaho kyaao - htaao

tao paaotao J Co. Aa vaata saaqao taomaNao paaotaanaa maaTo nava uM ]panaama “masa Ih maa]d” banaavaI laIQauM. Collao taomaNao davaao kyaao - ko ta o Allaahnaa baQaa payagaMbaraomaaM sava -EaoYZ Co. JovaI ko AaSaa raKaI Sakaya taomanaa davaa Anao BaivaYyavaaNaIAao Ju=aNaaAao Anao ivaraoQaaBaaYaaoqaI BarolaI htaI.

koTlaak ]dahrNaa o:

Amao tao drok par laanata maaoklaIAo CIAo Jo nabauvatanaao davaao kro Co. [JahorKabar taa. 20 Saabaana, 1314 ihJrI ].

parMtau, qaaoDaJ samaya paCI taomaNao paaotaoJ davaao kyaao- ko, “Allaahnaa SabdaomaaM manao mauhmmad naama AapavaamaaM AavyauM Co Anao huM rsaula CuM.” [#hana I KazOna 18:207 ].

huM J Aadma CuM, nauh CuM, marIyamanaao dIkrao masaIh CuM Anao mauhmmad CuM. [#hana I KazOna 22:521 ].

huM J rama CuM, bauw CuM, i>ena CuM. huM J CuM Jonaao drok Qama -maaM vaayadao krvaamaaM Aavyaao Co. [#hana I KazOna ].

huM J mauhmmad CuM. huM mauhmmadnaao baIJao Jnma CuM. [#hana I KazOna ].

huM paNa vahI maoLavanaarao CuM Anao Ao paNa kuAa -na J Co. [#hana I KazOna ].

31

[saamasaIh da#DIyaaAao Ana vaoSyaaAaonaI AaOlaad htaa taqaa Aa vaoSyaaAao saaqao saMkLaayaolaa hta a. taoqaIJ taomaNao kyaaroya lagna kyaa- nahaotaa Anao paaotaanaI [cCaAao sauMdr vaoSyaaAaonaa ]paBaaogaqaI paurI krI laotaa htaa. tao maara paganaa JutaanaI daorI Kaaolavaanao laayak paNa nahaotaa. [#hana I KazOna ].

hJrta gaulaama Ahmadnaao maanaisak ivakasa, samayanaa badlaavaanao karNao, nabaI mauhmmad(sa) krtaaM paNa vaQaaro htaao.

zhu#id\na Akmala, taomanaa kiva iSaYyanaI bakvaasa saaMBaLaao: “mauhmmad frIqaI AapaNaI vaccao Avatayaa- Co, Anao taomanaao mata-baao paholaaMqaI paNa vaQaI gayaao Co.”

maaca- 5, 1905 [.sa.maaM, maoM Aok frIstaao Jaoyaao, JonauM naama htauM: itacaI itacaI. [hkIkta ula vahI, pa a . 332]. AhIM Aok mauskana paurtaI Co.

imaza- gaulaama Ahmado duAa krI ko taomanaa maaqaa par rholaao paqqar BaoMsa banaI Jaya! Jyaaro taomaNao maaqauM ]ZavaI JaoyauM taao tao paqqar saacao J BaoMsa banaI gayaao htaao! [hkIkta ula mah odI, pa a . 10 ]

[.sa. 1899maaM imaza-Ao paaotaanaI iktaaba “itaryaakula k ulauba”naa pa ana a na M. 34 ]par laKao Co ko, “Allaah maarI saaqao bao s~aIAaonao parNaavaSao. taomaaMnaI Aok kuMvaarI hSao Anao Aok ivaQavaa.” ivaQavaa JaoDonaa lagnanaI AagaahI kdI saacaI naa paDI. parMtau, kaidyaananaa baabau manzur [laahI idlagaIrI saaqao kho Co ko, “nausarta JhaMna baogama jyaaro imaza- saaqao parNyaa tyaaro kuMvaara htaa Anao imaza-naa maRtyau paCI ivaQavaa banaI gayaa. Aa rItao AagaahI saacaI ZrI!” [maJma uAaAo [lhamaa t a, pa a . 38 ].

Aa tao kovaI vaata!

Aok vaKata koTlaIk mahtvanaI baabataao laoKaItamaaM Allaah paasao sahI kravavaa maukI. taomaNao Acakayaa vagar laala SaahIqaI sahI krI, Jo kaLaI htaI. Allaaho jyaaro sahI krvaa paona hlaavaI taao taonaa CaMTa maara pahorNa ]par paNa paDyaa. [it aryaak ula k ula uba, pa a .33 ].

Avatarvaanaao vaayadao paamaolaa masaIhanaa saaqaIAao KaroKarmaaM nabaI mauhmmad(sa)naa sahabaIAao Co. [Ala Fzla, ka idyaana, Janya uAarI 01, 1916 ].

maaOlavaI mauhmmad husaOna bataalvaI, JoAao imaza - gaulaama Ahmadnaa saaOqaI maaoTa TIkakaraomaaMnaa Aok htaa, ivaYao imaza-naI

BaaYaa JuAao: “Jao mauhmmad husaOna bataalvaInaa ipataa JaNataa haota ko taomanaa baIJmaaMqaI Aavaao Abau Jhla paoda qaSao, taao taoAao taomanau paaotaanauu iSaena kapaI naaKataa.” [imaza - basa Ir, Ala fzla, na va ombar 02, 1922 ].

vaoSyaaAaonaI Aaolaadao isavaayanaa baQaaAo maarI nabauvata isvakarI Co. [parIiSaYZ AnJma Ao Aduma, pa a .49-50].

imaza-naa paaotaanaa idkra saulataana Ahmado kaidyaanaInaa drok davaanaao [nkar kayaao - htaao Anao maJak ]DavaI htaI.

Allaah kho Co ko “huM dr dsa idvasao „maaOJ‟ dSaa-vau CuM.” (maaOJ = naSaanaI halata, samaaiQa, maaoJ maaNavaI, mauCa -).

AllaahnaI laagaNaIAo mahana kaya- kya-u. (KaroKar!!).

“Saana naasaa paoraYana Aaomar paratausa yaanaI paalaatausa.” Aa kao[ ipanTIMganaI KaamaI naqaI. khovaaya Co ko Aa imaza - gaulaama par ]tarolaI vahInaao namaunaao Co. Aanaao matalaba SauM qaaya taonaI Kabar kdaca Allaahnao paNa nahIM haoya!

32

maoM paaotaanaI Jatanao Allaah tarIko Jao[ Anao maanaI laIQauM ko huM J Allaah htaao. [Aa[na o kamalaa t a o [slaama, pa a .564].

Allaah Aok bahu maaoTI Jata Co, Jonao AgaiNata haqa Anao paga Co. taonao AaokTaopasanaI Joma maaoTI maaoTI saU M@ao Co, Jo ba|aMDnaa drok KauNaamaaM folaayaolaI Co Anao paaotaanaa taaMtaNaaAao maarftao drok vastau saaqao JaoDayaola Co. Aav aI rItao Allaah drok vastauAao Anao GaTnaaAao ivaYao JaNakarI raKao Co. [#hana I KaJOna, 3:90 ].

Jo laaokao manao nabaI tarIko naqaI svaIkartaa taoAao sauvvarao Co Anao taomanaI patnaIAao kutarIAao Co. [naJmaula h uda, paa.10].

Allaaho hzrta gaulaama Ahmad kaidyaanaInao s~aImaaM forvaI taomanaI saaqao saMBaaoga kyaao -. [[slaama I k uba a -na I, inaba MQa na M.4, kazI ya ar ma uhmmad kaidyaan a I].

imaza-naa Aok iSaYya baabau manzur [laahIAo JanyauAarI 1903maaM Ama `It asar sama aca armaa M laKyauM htauM ko, “imaza- saahoba ikSaaoravasqaaqaI J sao>sa ivaYao inaiYkya htaa, jyaaM sauQaI ko taoAao isaAalakaoT naa Aavyaa. manao KaatarI Co ko paaotaanaa saara svaBaavanaa karNao samaaJnaa kuMvaara laaokaonaI saovaa krtaa htaa.”

19maI sadInaa AMtamaaM, Dao. Dbalyau Dbalyau h MTro paaotaanaa paustak “Qa [nDIyana mausalamaansa”naa paa. 76 ]par laKyauM Co ko “AMgaJ hkumata „MBa agalaa paaDao Anao raJ krao‟naI inaitamaaM KaubaJ ivaevaasa QaravataI htaI. Amaaonao Ao vaatanaI KaatarI qa[ ga[ htaI ko 1857naa ivaplava paCI ]laomaaAao mauislamaaomaaM vaQaaro Baagalaa paaDI Sako taoma nahaotaa. JoqaI hvao navaao ifrkao banaavavaao J r|ao. Aa maaTo Kauba J#rI htau ko BaartamaaM navaao nabaI ]Baao krvaao Anao Amao AoJ kyau -.”

Aa Jatao ]gaolaa CaoDnaI Kaasa kaLaP Anao tarfdarI raKaJao. [imaza- gaulaamanaa ibaTISa laoFTonanT gavana-rnao laKa ola a o pa~a, FobauAarI 24, 1898 ].

imaza- gaulaama Ahmadnaao idkrao imaza- baiSa#d\Ina mahmaud “saIrataula mah odI”, pa .2 maaM laKao Co ko, vaayadao paamaolaa masaIha „va a[‟ Ana o „imarak‟ naamanaa maanaisak raogaqaI ipaDataa htaa.

imaza-naI vaQau Aok ApamaanaJnak vaatanaa saaxaI banaao: [sau iKastanaa svagaa-raohNanaI TIka krtaa Anao mauhmmad (sa)naI

ihJrta vaKatao, gaaro ihramaaM, laIQaolaa AaEayanauM vaNa-na krtaaM tao laKao Co ko, “Allaaho khovaaya Co ko [saanao ]Mcaa AasamaanaaomaaM AaEaya Aapyaao, jyaaro mauhmmad(sa)nao AovaI nakamaI JgyaamaaM AaEaya Aapyaao Jo gaMQaataI, saaMkDI, AMQaarI taqaa ikDaAao Anao [yaLaaoqaI ]BarataI htaI.” [t aaohfaAo gaularivayaa, paa.112, #hanaI KaJOna, pa.17, paa .205, ka oKak:imaza - ga ula ama Ahmad kaidyaana ].

hvao, Aa pakrNanaao AMta laavaIAo, Ao vaataqaI JomaaM tao paaotaanauM vaNa -na krtaaM paaotaanaI Jatanao kRima tarIko AaoLaKaavao Co.

“huM taao kRima CuM, Aadmanaao baoTao naqaI; Ao Jgyaanaao, Jo maanava SarIrnaI saaOqaI gaMQaataI Anao iQa>kar paamaolaI Jgyaa Co Anao drok laaokao maaTo Sama-gaah Co.” [duro- sama Ina, pa a . 11 ].

Aa vaata GaNaI KaodJnak Co ko mauislama ]laomaaAao maaTo, Aa ABaNa Anao Avyavaisqata gaamaZI maullaao imaza - gaulaama maaoTao paDkar saaibata qayaao:paDkarvaamaaM Anao ra okvaamaaM! Aa AoTlaa maaTo qayauM ko GaNaa maullaaAao Anao saufIAao paaotao J imaza- gaulaama Jovaa davaaAao krtaa htaa. tao laaokaoAo J imaza- gaulaama AhmadnaI bakvaasa Anao gappaabaaP maaTo maaga- maaokLaao kyaao- htaao. vaQaaramaaM, taoAao [saanaa saSarIr svagaa-raohNa Anao baIPvaar paaCa AavavaanaI maanyataa Qaravataa r|a. imaza - gaulaamao Ao

vaatanaao saacaaoJ [nkar kyaao- htaao, jyaaro taomanao sar sa Oyad AhmadKaana (1817 - 1898 ) paasaoqaI satya JaNavaa maLyaMu.

t asavvauf / saufIvaadnaa k o “[slaamanaI maaTImaaM ]gaolaa baIP duinayaanaa Ca oD va aAa o”naa dava aAa ona o t a ma o Ja oya a .

33

20maI sadInaa maullaaAa onaa pamauKa: maaOdudI AapaNao maaOdudI ivaYao bahu TuMkaNamaaM Jao[Sau karNa ko taomaNao paustakaonaa paustakao Baraya AoTlaI bakvaasa laKaI Co. parMtau,

qaaoDIk zlak parqaI Kyaala AavaI JSao ko maullaa kovaI rItao marNa paCI paNa taomanaa caahkaonaao Ka uda haoya Co.

naama: paKyaata maullaah maaOdudInaa &aana Anao haoiSayaarInaI qaaoDIk zlak Jaotaa paholaaM AapaNao taomanaa AaKaa naama Anao ]pana ama

par naJr naaKaIAo. ma aOlaanaa saOyad Abaula Aa‟Alaa maaOdudI, naamanaao matalaba qaaya Co: Amaara SaoZ, maailak, stautyanaa ipat a a, ma aOdudI. Aa vaata GaNaI ivaica~a Co ko Aok maaNasa, Jo paaotao mahana ivaWana haovaanaao davaao kro Co tao Aavaa ivaica~a naama saaqao 76 vaYa- PvaI gayaao. SauM AomaaM zazao ivacaar krvaa Jovaao Co ko tao naamamaaMqaI idvyataa naao davaao Tpako Co, Jo iSak- gaNaaya? kuAa -na

ma uJba „maaOlaanaa‟ AoTlao k o „Amaara maasTr ko maailak‟ Ao baIJuM kao[ nahIM parMtau f>ta Allaah J Co (9:51 ) Anao Ao paNa

doKaItau J Co ko „Ala Aa‟Alaa‟ AoTlao ko „sta ut ya‟ Allaah isavaaya baIJuM kao[ naa ha o[ Sako.

paBaava: kpaTI Anao kmaJaor maaOdudIAo taomanaa laaMbaa laaMbaa gauMcavaNaBayaa-, nakamaa Anao gaMucavaI naaKanaara AinaNaa-yak laKaaNaao vaDo sadInaa paaClaa AQa -BaagamaaM saamaanya mausalamaanaaonaa idmaaga qaIJavaI dIQaa htaa Anao taoAaoAo Ao baabatanaI takodarI raKaolaI ko mauslaIma ]mmaah Aa kraoLaIyaanaa JaLaa Jovaa maanava inaima-ta Anao hdIsa AaQaarIta baonaMbarI [slaamamaaM fsaayaolaI rho. kuAa-nanao tyaJnaaraAaonao Ao J maLyauM, Jo taomanao maLavaapaa~a htau. 1950maaM [Pptanaa maulla aAaonaa pamauKa saOyad kutbanaI JomaJ maaOdudInaI KyaataI paaCLa paNa saa]dI raJvaIAaonaao bahaoLaao faLaao r|ao htaao.

ta oJsvaItaa: caalaao! hvao AapaNao maaOdudInaI taoJsvaItaanaa koTlaak namaunaa taomanaI paKyaata C BaagaaomaaM ivastarolaI tafsaIr,

„t afIhmaula k uAa-na, laahaor, navaombar 1982‟maaMqaI Jao[Ao. AapaNao taomanaa baIJa laKaaNaao patyao paNa samayaaMtaro hvaalaaAao saaqao Qyaana AapaISau.

ba MQak s~aIAao ivaYao: [1:340naao Aqa- qaaya Co Baaga 1, pa ana a na M. 340 ]. 1:340maa M yauwmaaM baMQak banaavaolaI

s~aIAao ivaYaonaI cacaa-naa AMtamaaM saar laKataaM kho Co ko: “AaJo paNa sarkaro yauwmaaM baMQak s~aIAaonao mauslaIma saOinakaomaaM vahoMcavaI Jao[Ao. saOinakaoAo taomanaao „]paBaa oga‟ krvaao Jao[Ao. Aa inayama drok s~aInao laagau paDSao, paCI

Balaonao tao Ahlao iktaaba haoya ko baIJa Qama-naI haoya.” Jao duinayaamaaM caaro baaJuqaI maar Kaataa mauslaImaaonaI s~aIAao saaqao

„kaifrao‟ Aa pamaaNaonaao QaRNaaspad vyavahar krSao, taao maullaaAaonao kovau laagaSao? Jyaaro k uAa-nanaI Aayaata 47:4maa M kh ovaamaaM AavyaMu Co k o “ya uWnaa k odIAaonao AvaoJmaaM k o AdlaabadlaImaaM k o dyaaBaavaqaI yauW pa t ya a baad Ca oD I dova a .” Aa isavaaya, kuAa-na pamaaNao, yauWkodIAao AMgao baIJao kao[ ivaklpa naqaI. Jyaaro Aok maaoTa gaJanaa ivaWanao maaOdudI saaqao mataBaod vya>ta krtaaM bataavyauM ko kuAa -nao kovaI rItao gaulaamaI paqaanaa drvaaJa hMmaoSa maaTo baMQa krI dIQaa Co, tyaaro

Jvaaba Aapyaao ko, “ Aa maaNasanaI Baula Ao Co ko tao paaotaanaao AiBapaaya Aapavaa maaTo kuAa -na par AaQaar raKao Co.” [t afIhmaat a , 2:292]

ga ula ama Ipa q a a : maaOdudI AagaLa JtaaM JNaavao Co ko:

gaulaamanaao maailak taonaa gaulaamanao gamao tyaaro Anao gamao taonao vaocaI Sako Co.

„dyaaBaava‟ saaqao CaoDI dovaanaao Aqa- qaaya Co ko kodIAaonao gaulaama banaavaI mauslaImaaonaI maailakImaaM saaoMpaI dovaa. rajyaktaa-Aao Wara kao[ pau#Yanao Apaayaola dasaI kayada mauJba Co Anao taonauM JaoDaNa inakah JovauM Co. yauW kodI pau#Ya ko s~aI mauslaIma banyaa paCI paNa gaulaama J rhoSao.

Jao gaulaama Baagavaanaao payaasa kro ko kao[ naukSaana kro taao taonaa maailaknao taonao maarI naaKavaanaao h>> Co.

Aama taao maullaaAao Wara ]paJavaI ka@olaI SarIyata patnaIAaonaI saMKyaanao caar sauQaI mayaa -idta raKao Co, parMtau dasaIAao raKavaa par kao[ mayaa -da naqaI Anao taomanaI saaqao saMBaaoganaI paNa AazadI Co. kao[ paNa vyai>taAo

34

AavaI s~aIAao saaqaonaa saMBaaoganao KaaoTuM samaJvaa JovauM naqaI. [tafIhmaula k uAa-na, 1:340qaI AagaLa Ana o 5;14qaI AagaLa ].

sa avaQaana! ipaya vaacakao, jyaaro tamao Aovaa vaakyaao JuAao k o “[slaama AavauM kho Co.”, taao JaNaI laao k o tao maaoTa Baaga o ma ulla aAa ona a pa a ot a ana a sva a q a -na a ivaca ara o hSa o, na a k o Allaahnaa Sabda o.

nabaI(sa)naao tauTolaao daMta: tafIhmaula k uAa-na, 5:14 Anao taJ-maanaula k uAa-na, [.sa.1975, paanaa naM.93 par maaOdudI

KauSaI KauSaI [bnao ihsaamanaI banaavaTI rIvaayata nakla krtaaM kho Co ko, “maUita-pauJk saaohola ibana ]marao JMgao badr vaKatao pakDa[ gayaao htaao. koTlaak sahabaIAao taonaa daMta taaoDI naaKavaa maagataa htaa karNako tao [slaama iva#w Aagazrtau baaolanaar htaao. nabaI(sa)Ao [nkar kyaao- ko „naa! Jao huM taonaa daMta taaoDIsa taao huM nabaI haovaa CtaaM maarao daMta Allaah taaoDI naaKaSao.‟ saaoholanao CaoDI maukvaamaaM Aavyaao. CtaaM, Aok vaYa - baad JMgao ]hudmaaM nabaI(sa)Ao saacaoJ daMta Kaaoyaa htaa.”

jyaaro k uAa-nanaI Aayata 5:67maaM Allaah vaayadao kro Co k o nabaI(sa)nau laaokaoqaI rxaNa krSa o. maaOdudI SauM khovaa maaMgao Co? SauM nabaI(sa)Ao JMgao ]hudmaaM saaccaoJ daMta Kaaoyaa htaa? taoAao JMgao ]hud paCI nava vaYa - Pvyaa htaa. maara QyaanamaaM AovaI kao[ baIP hdIsa AavaI naqaI, Jo taomanaao Aok paNa daMta KauTtaao haovaanaI maaihtaI AapataI haoya.

baaLakao p ar Atyaacaar: f>ta AonaI J CuT naqaI ko maaisak naa AavyauM haoya taovaI CaokrI saaqao inakah krI Sakaya, parMtau AonaI paNa CuT Co ko taonaao paita taonaI saaqao saMBaaoga kro. hvao Ao svaaBaaivak Co ko Jo vaatanaI kuAa -namaaM CuT AapavaamaaM AavaI haoya taonao kao[paNa mauslaIma hrama Jahor krvaanaao h>> Qaravataao naqaI. [t afIhma ula k uAa -na, 5:571 ].

SauM taomaNao paaotaanaI dIkrIAao ko paaO~aIAaonao 6 ko 9 vaYao- parNaavaI htaI? maullaaAaonao hMmaoSaaM kuAa -na iva#w vata-vaanaI Aadta paDI gayaolaI Co karNa ko kuAa-na taomanaI SayataanaI [cCaAaonao paurI krvaa naqaI dotauM. Aok maaoTao savaala paoda qaaya Co ko SauM kuAa-na Aavaa bakvaasanaI CuT Aapao Co? Jvaaba maaTo hvao paCInaao maud\ao JuAao.

lagnanaI ]Mmar: maullaaAaonaa ihsaabao CaokrInao maaisak Aavavau Anao Coakranao svapnadaoYa qavaao Ao taomanaI ]Mmar lagna laayak qa[ JvaanaI inaSaanaI Co. Aa badnasaIba maullaaAao maaTo baQau J sao>sanaI AaJubaaJu J frtau haoya Co. bauKaarInaI

Aok hdIsa AQama rItao kho Co ko “CaokrInaa inakah 6 vaYao- Anao patnaI saaqao saMBaaoga 9maa vaYao - qa[ Sako Co karNako AapaNaa nabaI(sa)Ao AayaoSaa saaqao AovauM J kyauM - htauM!”

SauM Ao vaatamaaM kao[ navaa[ laagaSa o ko paiecamamaaM nabaI(sa)nao baaLaAtyaacaarI kho Co? SauM kama Aa saunnatanaa vaopaarIAao paaotaanaI dIkrIAaonao 6 ko 9 vaYao - naqaI parNaavaI dotaa? GaNaa doSaao lagna maaTo J#rI ]Mmar CaokrIAao maaTo 16 Anao CaokraAao maaTo 18 vaYa- raKao Co. kuAa-namaaM Aapaola idvya &aana Aa baabatanao ~aNa tak-saMgata maapadMD vaDo Aokdma sarLa banaavaI do Co.

AoTlaI samaJbauiw Anao parIpa>vataa k o paaotao p a a ot a ana I marPqaI lagnana I ma MJ UrI Aapa I Sak o (4:21 )

kayadakIya krar krvaana I ha oiSa ya arI (4:19)

pa a ot a ana I na aNaa MkIya JvaabadarI sa MBaaLa I Sak o t a oTla I AavaDta (4:21 )

Ba uKaqaI maaota AMgao: Jao kao[ BauKaqaI maRtyau paamao, taao tao AoTlaa maaTo maRtyau paamyaao ko taonauM maRtyau BauKaqaI qavaanau Allaaho laKyauM htau. [t arJuma ana ula k uAa -na, Janya uAarI 1966].

SauM sarkar Anao samaaJnao taomanaI maULaBaUta JvaabadarImaaMqaI AaTlaI AasaanaIqaI CuTkarao AapaI dovaao Jao[Ao? Aok

paKyaata hdIsa mauJba nabaI(sa)Ao k|uM htau ko, “Jao Aok paNa maaNasa kao[ vastaImaaM BauKyaao sau[ Jaya Co, taao Allaah taovaa laaokao parqaI paaotaanau rxaNa paaCuM la[ lao Co.” hJrta ]Mmaro k|uM htau ko, “Jao Aok kutarao paNa yaufoTIsa nadInaa iknaaro BauKyaao marI Jaya, taao manao Dr Co ko taonaI JvaabadarI ]Mmarnaa maaqao AavaSao.”

35

maJbauta [slaamaI rajyanaI sqaa pana: maaOdudI [slaamaI rajyanaI sqaapanaa maaTonaao Aok Kauba sarsa rstaao bataavao Co:

„vastaInao naaoTIsa AapavaI Jao[Ao ko taoAao Aok vaYa-maaM Jahor kro ko taoAao mauslaIma Co ko nahIM. Aa Aok vaYa - paCI mauslaImaaonaa Garo paoda qataa baaLakaaonao mauslaIma gaNavaamaaM AavaSao. Jo laakao mauslaIma tarIko naama naaoMQaavao taomanao [slaamanaI [baadtaao JovaI ko idvasanaI paaMca namaazao, JummaanaI namaaz, 2.5 Tka zkata naaoMQaNaI saaqao, rmazana maasanaa raoza, maaladarao maaTo hjJ, GaoTa ko bakranaI kurbaanaI varsamaaM Aok vaar, ivagaoronaI frJ paaDvaamaaM AavaSao. tyaarbaad Jo paNa kao[ Aa frJao Ada krvaamaaM ]Naa ]tarSao taomanaa maaqaa kapaI naaKavaamaaM AavaSao.‟ [mauta-d kI saJa, Aa ogaYT 1953, paa .76].

Ao vaata QyaanamaaM raKavaI ko GaNaa maullaaAaoAo maaOdudInao Qama-BaYZ duYT Jahor krolaa. taoqaI kdaca taomanao J „ma ut a -d kI saJa‟ caaKavaanaao laaBa maLyaao- haota. Jao maaOdudI saahobanaI Aa yaaoJnaa laaga u krvaamaaM Aavao taao [slaamaI rajyamaaM maaqaa vagarnaI vastaI caalataI naJro Aavao!

Ba ulakNaa nabaI: nabaI(sa) [maamata krvaa maaTo Aavyaa, laa okaoAo saf banaavaI laIQaI. tyaarpaCI taomaNao paaCa Jvaanau Sa# kyau-, JovauM taomanao yaad Aavyau ko taoAao “Juna uba”naI halatamaaM Co. taoAao ]BaolaI safao CaoDInao snaana krvaa Jtaa r|a. Jyaaro tao paaCa Aavyaa, tyaaro paaNaI Tpaktau htau. [t aJu-ma ana ula k uAa -na, Aa okTa o. 1956].

maaOdudI Aa vaata bauKaarInaa hvaalaaqaI laKao Co. vaacakao, yaad raKao ko bauKaarI pamaaNao namaazmaaM maaNasanao BaulaavaI donaar Sayataana Co.

kacanaa GaraomaaM rh otaa mahamaanavaao: maaOdudI Anao baIJa „paarMga t a‟ laaokao Ao saaibata krvaa tatpar rhoCo ko nabaI(sa) BaulakNaa htaa Anao taomanaa sahabaIAao paNa „Junaubana I‟ halatamaaM frtaa htaa. SauM nabaI(sa) Anao taomanaa sahabaIAao kacanaa GaraomaaM rhotaa htaa Anao taomanao AMgata baabataaonau kao[ Baana J nahaotau? SauM taoAaonaa mana sao>saqaI Cvaayaolaa rhotaa htaa ko paCI maullaaAaonaa J mana taonaaqaI Cvaayaolaa rho Co? hdIsaI saaihtya sao>sa, paoma krvaanaI rItaao, vaasanaa, saMBaaoga paCInau snaana, maaisak, talaak, QaavaNa, rKaataao, gaulaamaao, hurao ivagaoronaa baoSarma vaNa-naaoqaI Barpaur Co. [slaamanaI ]d\a<a $iYT Anao ]cca ivacaarQaara Aavaa samaJ vagarnaa magaJaoqaI A$Sya J rho Co. nabaI(sa) Anao

taomanaa sahabaIAao maanava [itahasanaI saaOqaI maaoTI કાtaI laavavaamaaM vyasta htaa taqaa taomanaI paasao AavaI bakvaasa vaataao Anao kayaao- maaTo samaya paNa nahaotaao.

k uAa-nanaI naklaaona u h ut a asaNa : hJrta ]smaanao Alaga Alaga baaolaIAaomaaM laKaayaolaI kuAa-nanaI 6 naklaao saLagaavaI naaKaI htaI, Allaah Anao rsaulao taomanao Aavaao hukma nahaotaao Aapyaao CtaaMpaNa. [t arJumaanaula k uAa-na 1975, paa.39].

SauM maaOdudIAo Aa JaoyauM htau? SauM kuAa-na kho Co ko tao Alaga Alaga baaolaIAaomaaM ]tayau- htau?

kbarmaaM Pvana: Ao maanyataa ko „kbarmaa M P Mdga I Co‟ Anao Ao ko „kbarmaa M P Mdga I na q a I‟. Aa baMnao maanyataaAao Katarnaak Co. [t arJuma ana ula k uAa -na DIsa o. 1959].

baQauM J JaNanaar Aa maullaaAo Jvaaba maaTo kuAa-na Jaovau Jao[tau htau. marolau AoTlao marolau. manauYyanaI naFsa ko Aatmaa PvataI rho Co, na ko SarIr. k uAa-na pamaaNao maRtyau p aamaolaa duinayaamaaM p aaCa Aavat a a na q a I (23:100, 32:12). maaOta Ao AitalaaMbaa samayanaI }MGa Co, Jo kyaamata sauQaI caalau rho Co.

36:51 Anao jyaaro saur f uMkvaamaaM AavaSao, taoAao taomanaI ivasaP-ta AvasqaamaaMqaI ]ZInao paaot a ana a rba t arf da oDSa o.

36:52 taoAao khoSao, “Aaoh! tabaahI Co Amaara par! kaoNao Amanao AmaarI }MGavaanaI paqaarIma a Mq a I JgaaDyaa? ”

kbarnaao Azaba: Aayaa t a a o 36:51 -52, maJbauta rItao maaOlavaIAao $ara vaocaataa kbarnaa AzabanaI vaatanaao Cod ]DavaI do Co. SauM Allaah maRtyau paamaolaaAaonao kyaamata paholaaM Anao ihsaaba kyaa - paholaaM saJa AapaSao? kuAa-na GaNaI pakarnaI saJaAaonau vaNa-na kro Co, parMtau Aok paNa vaKata Azabao kbar ko kbarnaI saJanaao ]llaoKa sa uwaM krtau naqaI.

36

Aama CtaaM, ma ullaa maaOdudI tarJumaanaula k uAa-nana a DIsa o. 1959maa M laKao Co ko: maaoTa Baaganaa laaokao, kyaamata naa AavaI Jaya tyaaMsauQaI, kbarmaaM saJa BaaogavaSao; karNako taomaaMnaa GaNaa laaokao taoAaonaa palaMgamaaM baosaI Kaavaanau Ka ataa htaa.

Qa aima-k AazadI: maullaa maaOdudI mauJba, [slaamaI doSamaaM gaOrmauslaInao paaotaanaao Qama - folaavavaanaao paurao AiQakar hSao, parMtau Amao Ao baabatanaI CuT nahIM AapaIAo ko kao[ mausalamaana paaotaanaao Qama - badlao. [t arJumaanaula kuAa-na DIsao. 1959, pa a . 269].

maullaaAao Qama-qaI frI Jnaarnau maaqau kapaI lao Co. jyaaro k uAa-na kho Co k o Qama-maaM kao[ baLaJbarI naqaI (2:256), tyaaro SauM taomanao AhI inala-jJ Anao mauKa-taapaUNa- ivaraoQaaBaaYa naqaI doKaataao?

kafIraonaa baaLakao AMgao: gaOrmauslaIma baaLakao svaga -maaM JSao, parMtau taomanao svaga -maaM rhonaaraAaonaa gaulaama banaavavaamaaM AavaSao. [t arJuma ana ula k uAa -na DIsa o. 1959, paa . 269].

maullaa paaotao ivacaartaa hSao ko paaotao J svaga -maaM rhonaara hSao! gaulaamaIpaqaa svaga -maaM paNa! maaOdudIAo kyaaroya ivacaaya-u nahIM haoya ko taomanaI AaOlaad hMmaoSa maaTo gaulaama rhI Sako Co.

gaOrmauslaIma baaLakIAao Jo JvaanaImaaM J marI ga[ hSao taomanao svaga -naI hur banaavavaamaaM AavaSao. [AoiSayaa, laahaor, Juna 1969].

Anao taomanaI saaqao kovaao vyavahar qaSa o? maaOdudI pamaaNao, svaga -naa pau#Yaao paasao paaotaanaa maholaaomaaM maaoTa stanaaovaaLaI paaotaanaI hurao hSao Anao gaOrma uslaIma naanaI hurao maholanaI bahar taMbauAaomaaM rhoSao. svaga -naa pau#Yaao, Jo KaroKar maullaaAao J hSao, saaMJo frvaa inakLaSao tyaaro taomanaI saaqao saMBaaoga krSao. Aroro! ibacaara kafIrnaa baaLakao!

Ju= uM ba a ola va uM frPyaat a : satya Ao [slaamanaa maULaBaUta AadSaao-maaMqaI Anao Ju= maaoTa paapaaomaaMqaI Co. parMtau Asala PMdgaImaaM J#rta ]BaI qaaya tyaaro JuZ baa olavau J#rI J nahIM, paNa frJ banaI Jaya Co. [t arJuma ana ula k uAa -na ma o, 1958, paa . 54].

h MgaamaI lagnaao / ma utaah: mautaah AoTlao ko hMgaamaI lagnanaI koTlaak saMJaogaaomaaM CuT Co. [t arJumaanaula k uAa -na Aa oga . 1955].

maaOdudI Aok ]dahrNa Aapao Co ko: Aok s~aI Anao Aok pau#Ya Jao kao[ Tapau ]par fsaa[ Jaya taao taomaNao KaavaanaMu maoLavyaa baad, taomanaa lagnanaI isqaitanao QyaanamaaM laIQaa vagar, AagaLa vaQaInao tarta J saMBaaoga krI laovaao Jao[Ao.

ma Rta saMtaao paasao maaMgavaa AMgao: maRtyau paamaolaa saMtaaonaI kbarao par J[ maaMgavaa baabatao maaOdudI kho Co ko: “Ao Sa>ya Co ko tamao taomanao paukarao Anao taoAao saaMBaLataa naa haoya. Ao paNa Sakya Co ko taoAao saaMBaLaI Saktaa haoya, parMtau taomana I Aatmaa tyaaM haJr naa haoya Anao tamao taomanaI AatmaanaI gaor haJrImaaM paukartaa haova. Ao paNa Sa>ya Co ko taoAao saMBaaoga krI r|a haoya ko paCI AllaahnaI [baadta krtaa haoya Anao tamao tamaara svaaqa-naa karNao taomanao gaussao krao.” [tarJumaana ula k uAa -na Aa ogaYT, 1955, paa . 261 ].

Ao paNa Sakya Co ko maaOdudI taomanau magaJ Kaao[ baoZa haoya Anao Ao paNa Sakya Co ko taomanao Baana J naa haoya ko taoAao SauM

khI r|a Co. JuAa o k uAa -nana I Aayaa t a a o 36:51-52.

[maama Aba u hna Ifa AMga o: [maama Abau hnaIfanaa fIkaAo [slaamanao Aok JD ihnduSaas~amaaM forvaI naaKyauM Co. [t arJuma ana ula k uAa -na, 1:136].

Aa baabata samaJvaa JovaI Co.

37

Allaamaa [kbaala AMga o: Allaamaa mauhmmad [kbaalanaa hdIsaao ivaYaonaa TIka#pa $iYTkaoNanaa JvaabamaaM maaOdudI

kTaxapaU-vak kho Co ko: “baIJa AalaImaaonaI haJrInaa karNao taomanaa ivacaarao JaNavaanaI J#r naqaI.” [t arJuma ana ula k uAa -na, 1:170 ].

Allaamaa [kbaala ]tkRYT kxaanaa AalaIma AoTlao ko ivaWana htaa Anao paaotaanaI kivataaAaonaa maaQyamaqaI kuAa-na samaJavanaara, doSa Anao ivadoSamaaM paKyaata kiva htaa. Allaamaa [kbaalanao AvagaNataI kao[ paNa ivaWananaI ]du - rcanaa tao laoKaknaI maanaisak drI$taa dSaa-vao Co. Allaamaa [kbaala baoraoJgaar maullaa maaOdudInao paZaNakaoTmaaM kama krvaanaI tak Aapanaara haovaa CtaaM, maaOdudInaa dLadar laoKaaomaaM taomanaI Aok paNa ]ccakxaanaI kavya rcanaa ko taomanaa }MDaNa Qaravataa ivacaaraonaao AaoCayaao paNa Jaovaa maLataao naqaI.

k uAa-na Aayaata 5:104 taomaJ baIP GaNaI Aayaataao bauzugaao-naa k o p aUva-Jaonaa AaMQaLaa AnaukrNa AMgao caotavaNaI Aapao Co Ana o taonao k uf saaqao sarKaavao Co, CtaaM JoTlaao pauraNaao maullaao taoTlaao J tao vaQaaro pamaaNaBaUta banataao Jaya Co Anao maRtyau paamaolaao maullaao taao vaQaaro pamaaNaBaUta Anao paiva~a gaNaavaa laagao Co.

lagna paholaaMnaI talaak: 20maI sadInaa maullaaAaonaao sardar paa otaanaa paUva-Jaonau AaMQaLau AnaukrNa kro Co. da.ta. hnafI ifkah pamaaNao, kao[ vyai>taAo inakah paholaaM baaolaolaa ~aNa talaakqaI paNa lagna krna arI s~aI par talaak laagau qa[ Jaya Co. [t arJuma ana ula k uAa -na, 1:188 ].

k[ rItao?

ipaya vaaMcakao, Aa htaa maaOdudInaI idvya rcanaaAaonaa namaunaa. F>ta Jgyaanaao ABaava J AapaNanao vaQau ]dahrNaaoqaI raokI r|ao Co. taao caalaao, hvao Collaa Aok ]dahrNa saaqao AapaNao Aa pakrNa pa u#M krIAo.

ya uvaana s~aInauM stanapa ana krva u: Aa Aok BayaMkr hdIsaI maJak Co. bauKaarI laKao Co ko hJrta AayaoSaanaI bakrI Ao paana Kaa[ ga[ htaI Jonaa ]par kuAa-nanaI bao Aayaataao laKaolaI htaI. Aa GaTnaa tyaaro banaI haovaanau khovaaya Co, Jyaaro nabaI(sa)naa maRtyau samayao Avyavasqaa saJa-[ htaI. taomaaMnaI Aok Aayaata SaoKa Anao SaoKaha (pariNata ko ]Mmarlaayak pau#Ya Anao s~aI) Jao vyaiBacaar kro taao taomanao saMgasaar krvaanaI AoTlao ko paqqarao maarInao maarI naaKavaanaI saJa ivaYaonaI htaI.

baIP Aayaata dsavaar QavaravavaanaI; bakrI $ara KavaayaolaI, AstaItva vagarnaI, BayaMkr maJak#pa “Aayaat a o

rJA‟ta” htaI. hdIsaI [maamaao laKao Co ko „hJrta AayaoSaaAo kao[ s~aI jyaaro AokaMtamaaM haoya tyaaro, sagaao naa haoya taovaa parpau#Yanao pavaoSa AapaI Sako tao maaTonaao Aok Aasaana rstaao bataavyaao Co. sagaao naa haoya taovaa parpau#Yanao Alaga Alaga samayao dsavaar Jao Ao s~aInau stanapaana kravavaamaaM Aavao taao kama qa[ gayau! AoTlao ko tao AokaMtamaaM maLaI Sako taovaao „mahrma‟ (Aovaao sagaao Jo AokaMtamaaM maLaI Sako) banaI gayaao.‟ [hdIsa naM. 1934, [bna o ma aJah; hdIs a na M.

30:12, ma ilak ma uva a<a a; ba uKa arIna I „ma uJrIma‟ bakrI iva Ya ona I hdIsa ].

paalak maataa ivaYao kuAa-na spaYT SabdaomaaM JNaavao Co ko “na Icao dSaa-vaola s~aIAao saaqao tamaara lagna pa it aba Mi Qa t a Co: …., paalak maataaAao k o JomaNa o t a mana o duQa ipa va Davya u ha oya, pa alak maa t a ana I dIkrIAa o, …” (Aayaat a 4:23).

Aa Aayaata naanaa baaLakao Anao taomanaI paalak maataaAaonaI vaata krI rhI Co. Aok J s~aInao Qaavaolaa baaLakao saMbaMQamaaM

Baa[bahona banaI Jaya Co Anao tao s~aInao taomanaI maataanaao drjJao maLao Co. maaOdudInaa ihsaabao, “[maama hMbala kho Co ko kao[ s~aInau ~aNa vaKata stanapaana krvaaqaI baaLaknaao saMbaMQa paakao qa[ Jaya Co. jyaaro [maama SaafI mauJba paaMca vaKata.” hvao svasqa idmaagavaaLaa vyai>taAao maaTo taao isawaMta spaYT Co, parMt au ifkhnaa [maamaao Anao AapaNaa maullaaAao vyaqa - vaadivavaadmaaM vyasta rho Co.

ma ullaa maaOdudI paaotaanaI iktaaba tahfImanaa Baaga 1, paanaa 338 ]par laKao Co ko “if>hnaa [maamaaomaaM stanapaananaI ]Mmar AMgao BaodBaava Co. parMtau Jao Aok pauKta pau#Ya kao[ s~aInao stanapaana kro taao sagaa[maaM baMQaa[ Jaya Co!” Aa mauKaa-

38

maI AhIM paurI naqaI qataI. maullaa maaOdudI paaotaanaI iktaaba tarJumaanaula kuAa -namaaM saar ka@taaM laKao Co ko “paIvaayaolaa duQanaI maa~aa KaubaJ mahtvanaI Co.” koTlauM duQa? hvaaitayaa maartaa maaOdudI [maama Abau hanaIfa Anao [maama mailaknaI maddqaI ]paaya SaaoQao Co ko “AoTlau duQa, JoTlau raozodarnaao raozao taaoDvaa maaTo J#rI haoya.” AamaCtaaM, Aa ~aNao maullaa Ao dSaa-vavaamaaM inaYfLa r|a ko koTlau duQa raozao taaoDvaa maaTo J#rI Co. Aa maullaaAaonaao naqaI naataao bauiw JaoDo ko naqaI ihmmata AavaI magaJ vagarnaI maanava bauiwnaa Apamaana samaana hdIsanaao [nkar krvaanaI, JomaaM Aok pauKta vyai>ta AJaNaI s~aInao stanapaana krvaanaI baabata Co. SauM Aa maullaaAao paaotaanaI maa, bahona Anao dIkrIAaonao AavauM krvaanaI salaah AapaSao? maaOdudIAo AapaI haoya taao kaonao Kabar?

“saata sahabaIAaonaI Pvanakqaa”naa saMklanaktaa-, Aayaataullaah saOyad mauta -za husaOna nasaIr ifraozabaadI KauSaI KauSaI

Aa Apamaana svaIkaro Co, parMtau paaotaanaI „sa Mva odIt a a‟ dSaa-vataaM hJrta AayaoSaa Anao [maama hMbala $ara BaulaI Jvaayaola Aok AgatyanaI baabata maaTo htaaSa qataaM kho Co ko: “pau#Yao s~aInaI CataInao spaSa-vauM paDSao.” maaOdudI saahobanao Aa baabatanaI kao[ icaMtaa naqaI.

ipaya vaacakao, AapaNaa [maamaao Anao maullaaAaonao Aovaa savaalaaonaa Jvaabaao Aapavaanaao bahu SaaoKa Co Jo kdI pauCataa naqaI! saacauM khao taao taoAao kalpainak pairisqaita ]BaI kro Co.

39

vaQau maullaaAao ma$saaAa o sa aca o J Jaihla Iya t ana a na usaKaa Co. (duhanaa o ma uKya iva Ya ya ) – sar Allaama a [kba ala.

pa IAocaDI ma ulla aAa o: maaOdudI paasao pawitasarnauM BaNatar nahaotau. parMtau AapaNaa maullaaAao paNa Ao J karKaanaanaa baIbaamaaM @Laolaa laagao Co. AmaorIka ko yauraopaqaI paIAocaDI qayaolaa maullaa paNa paaikstaana ko baIJa kao[ doSanaa gaamaDanaa maullaaAao krtaaM saara naqaI haotaa. taoAao maanava AstaItvanaa BaaOitak, SaarIrIk Anao Jaitaya paasaaAaomaaM vyasta Co. taomanaa magaJ bauiw Anao saaOdya -naa staro pahaoMcavaamaaM Asamaqa - Co. taoAaoo hdIsanaI tarfdarI krvaa maaTo kuAa-nanaa inayamaaonau ]laMGana J#rI samaJo Co.

“[slaama – saacaao [itahasa Anao Ju=I maanyataaAa o” (Islam –The True History and False Belief) paustakmaaM maoM Aa pamaaNao laKyau Co: “manao maarI Aok Kaasa icaMtaa dSaa -vavaa dao. huM naasamaJ htaao Anao tao yaaogya paNa htau ko 25 vaYa - paholaaM AovauM ivacaartaao htaao ko paiecamanaa paIAocaDI maullaaAao AapaNaa paUva -naa gaamaDIyaa maullaaAao krtaaM saara hSao. parMtau naa! AovauM naqaI! Jo „[maama I‟ kayadaAaonaI huM vaata krtaao htaao taonaI pahaoMca AoTlao dur sauQaI folaayaolaI Co ko AaJo paNa taoAao kaolaoJnaI padvaInaI AaDmaaM AoTlaa JaoSaqaI J laagaolaa Co JoTlaa JaoSaqaI da@I Anao baurKaao. AapaNao AapaNaI paiecamanaI [slaamaI SaaLaaAaomaaM sauQaara krvaanaI J#r Co. Aa SaaLaaAaomaaMnaa BaNatarnao bao naMbarI [slaamaqaI mau>ta krvau J#rI Co. Jao taoAao paiva~a kuAa-na tarf paaCa AavaSao taao f>ta AmaorIka Anao yauraopanaI J nahIM, parMtau AaKaI duinayaanaI mahana saovaa krI gaNaaSao. AhIM paNa Aok caotavaNaI Aapau CuM ko lagaBaga kuAa-nanaa baQaa J Anauvaadao Anao tafsaIrao Aovaa laaokao $ara laKavaamaaM AavaI Co, Jo maaNasao banaavaolaa naklaI [slaamamaaM maanavaavaaLaa Co. AapaNao kao[paNa samaJutaI J#rI AByaasa vagar svaIkarvaI Jao[Ao nahIM. GaNaa JaNakar laaokao maara kuAa-na SarIfnaa AMgaoP Anauvaadnao Baraosaapaa~a Anao BaUlarihta gaNao Co. taonau iSaYa -k Co: “kuAa -na Jo pa a ot a oJ pa a ot a ana o samaJava o Co.” (THE QURAN AS IT EXPLAINS ITSELF.)”

AapaNao Ao Baula naa krvaI Jao[Ao ko ma$saamaaM taalaIma paamaolaa maullaaAaonao iSaixata maanaI la[Ao. taomanau „&aana‟ ifrkavaad isavaaya kao[ kamanau naqaI. Ao baabata Aaecaya -Jnak Co ko Balaonao Aa maullaaAao kao[paNa samayao ko kao[paNa JgyaaAo kao[paNa kaolaoJmaaM BaNaolaa haoya ko naa haoya, taoAao Aok sarKaI J mauKa-taapaUNa- maanasaI>taa Qaravataa haoya Co. Aa pakrNa Ao baabata satya saaibata krSao. maullaaAaonaI duinayaamaaM Aok kayamaI inayama Co ko kuAa -na par ivacaar ivamasa- krvaao paitabaMiQata AoTlao ko hrama Co. mauftaI ikfayataullaah mauJba “Jao tamao paNa Ao J inaNa-ya laoSaao Jo tamaara paUva -JaoAo laIQaao htaao, taao tamaa# ivacaarvau nakamauM Co Anao Jao tamao Alaga inaNa -ya laoSaao, taao Ao Saapa#pa Co.”

ihJrI 140naI Aasapaasa nabaI(sa)naI kbarnaa samaarkamanaI J#r paDI. kDIyaaAaoAo [maama Jafr saadIknao paUCyau ko Cta par ca@aya ko nahIM. [maamao Jvaaba Aapyaao, “kdaca tamao taomanao paaotaanaI kao[ patnaI saaqao saMBaaoga maaNataa JaoSaao.” []sa ula o kafI, [maama kala Ina I, iktaaba ula h ujJta 1:452 ].

KalaIfa ha#na rsaIdnaa samayao [maama Abau yausauf mauKya nyaayaaiQaSa banyaa. Aa karNao J hnafI ifrkao paKyaata qayaao. [Saah vala I]llaah, h ujJta pa a .242 ].

Jra Qyaana Aapaao ko „[maamaa o‟ raJaAaonaI Anao AtyaacaarIAaonaI kovaI gaulaamaI krtaa htaa.

JunaOd bagadadInaa Aok iSaYyao Ta[gaIsa nadI AovauM baaolataaM baaolataaM paar krI laIQaI ko “yaa JunaOd, yaa JunaOd!” Anao jyaaro taoNao k|uM ko “yaa Allaah, yaa Allaah!”, tyaaro tao DubaI gayaao. [malf uJat a o Ahmad rJaKaana barola va I 1:117 ].

40

“laa [laaha [llallaah” Ao A&aanaIAaonaao klamaao Co. [[maama gazala I, imaSkat a ula Anvaar, pa a .25].

hJrta AlaI paholaa KalaIfa haovaa Jao[taa htaa. parMtau taomaNao ]taavaLao baLavaao krInao paaotaanaI J badnaamaI krI. paCI hJrta ]smaanao kuAa-na saaqao manafavao taovaI rmata krI. AmaIr mauAavaIyaa da# paItaa htaa. hJrta AlaI JaihlaIyatanaa vaKatamaaM Kauba da# paItaa htaa Anao paCInaa samayamaaM saMtaa[nao paItaa htaa. [mausnado Ahmad ibana hMbala Ana o mana a ikba Ahmad ibana h Mbala pa a .168 ].

maRta SarIr kbarmaaM tarta J PvatauM qa[ Jaya Co. [ma usnado Ahmad ibana hMbala Anao manaaikba Ahmad ibana h Mbala ].

hMbalanaI Aa vaata gaorkuAa-naI Co. JuAa o Aayaataao 31: 51–52. kbarmaaM saJanaI maanyataa kuAa-na baharnaI Co Anao taoqaI J KaaoTI Co. maRtyau Ao kyaamata sauQaI laMbaayaola }MGanaI pairisqaita Co.

36:51 Anao jyaaro saur f uMkvaamaaM AavaSao, t yaaro t aoAao taomanaI ivasaP-ta AvasqaamaaMqaI ]ZInao p aaotaanaa rba tarf daoDSao.

36:52 taoAao khoSao, “Aaoh! tabaahI Co Amaara par! kaoNao Amanao AmaarI }MGavaanaI paqaarIma a Mq a I JgaaDyaa? ”

[maama Jafr saadIko k|uM ko, “Jo manao nahIM maanao, tao kaifr Co.” [iktaaba ASSaafI, 1:215].

paRqvaI Aok maaoTa AaKalaanaa iSaMgaDa ]par TkolaI Co. jyaaro tao maaqauM hlaavao Co tyaaro BaukMpa Aavao Co. [[bna o ksa Ir, 2:29, 50:1]. paCIqaI [bnao ksaIr paaotaanau mana badlaI kho Co ko, “paRqvaI maaClaI ]par TkolaI Co. maaClaI paaNaI par Anao paaNaI ma>kanaa safa pava-ta par, safa Aok frIstaa par, frIstaao Aok paqqar par Anao paqqar hvaamaaM Co. jyaaro maaClaI hlao Co tyaaro BaukMpa Aavao Co. [[maama [bna o ksa Ir, t afsa Ir. Baa.1 pa a .76 ].

sar Aa[zok nyauTna AapaNaa Aa „&aanaI‟ maullaaAaoqaI kM[k SaIKaI Sa>yaa haota Aqavaa taao tao paaotaanaI kbarmaaM paasaa forvataa hSao.

Jao patnaI sauMdr naa haoya taao paitanau SarIr kmaJaor paDtau Jaya Co. [[maama [bnaIla kyyaama, it abba o naba va I, naba va I dvaaAa o, pa a .479].

na ohJula balaaga: laaKaao iSayaaAao $ara kuAa-na paCInaI Aokdma AsalaI gaNaataI iktaaba „naohJula balaaga‟ Co. AovauM khovaaya Co ko Aa paustak hJrta AlaInaa bayaanaaonaao saMgah Co. kmanasaIbaI Ao Co ko Jo maullaaAaoAo Aa saaMBaLaolaI dMtakqaaAao hJrta AlaInaa dohaMta baad sadIAao paCI laKaI Co, tao vaataao hJrta AlaInaI bao[jJtaI kro Co.

s~aI Ao ivaCIM Co, Jo idlanao KauSa kro Co, parMtau DMKa maarvaaqaI cauktaI naqaI.

s~aI saMpauNa- duYT Co Anao taoqaI maaoTI duGa -Tnaa Ao Co ko Aonaa vagar gauJrana Sa>ya naqaI.

s~aIAao bauiwmaaM KaamaIvaaLaI haoya Co. saarI s~aIAaoqaI paNa caotataa rhovauM.

Jo maaNasanaI naJr laagataI haoya taonao AaKaI PMdgaI JolamaaM raKavaao Jao[Ao. [[maama [bnaIla kyyaama, itabbao naba va I, pa a .320 ].

maoraJnaI ratao [maama gazalaIAo payagaMbar mausaa(A.sa.)nao Zpakao Aapyaao htaao. nabaI mauhmmad(sa)Ao k|uM htau ko, “taomanaI [jJta krao, Aao gazalaI!” [malfuJatao haP [mdadullaah mahaPr ma>kI, [mdadullaah maustaak ASarf AlaI q a ana va I].

yaad raKaao! [maama gazalaI nabaI(sa)naI vafatanaI paaMca sadI baad paoda qayaa htaa. Jra klpanaa krao ko taoAao gaaOrvavaMtaa mausaa(A.sa.)nao Zpakao Aapao Co.

41

JummaanaI namaaz baad bakrInaao AagaLanaao paga laao. paura inava -s~a qa[ JaAao. tamanao Jo vyai>tanao paamavaanaI [cCa haoya taonau naama Anao saura yaasaIna laKaao. paCI maaMsanao tapaolaamaaM maukao. tao vyai>ta tamaara paomamaaM paDI JSao. [hkImaula ]mmat a t arIk o Aa oLaKaat a a ma ulla a ASarf AlaI q a ana va I $ara, “Kaa ilad” ma asa Ik, da#la ]la uma dovaba MQa ].

Jao tamao tamaara duSmananao maarvaa [cCao Cao taao, Aok paa]Mnaa TukDa ]par „AlaIf‟ qaI „taa‟ sauQaI laKaao. taonaa ]par saura Ar\rad pa@ao. paa]Mnaa paaMca TukDa krao Anao paaMca kutaraAaonao KavaDavaI dao. Aa kutaraAaonao khao ko “maara duSmananau maaMsa Kaa[ Ja.” [nSaa Allaah, tamaara duSmananaa SarIr par maaoTa Faollaa paDSao. [hvaalaa o ]par ma uJba ].

Aa Aok du:Kad baabata Co ko kraoDao inadao-Ya Anao ABaNa laaokao Aa ]paKa MDmaaM maullaaAaonao Anao saufIAaonao AiQakRta samaJo Co Anao taomanaI salaahnao Anausaro Co.

tarbauca ko baIJuM kao[paNa fLa kapataaM paholaaM taonaa ]par “fzbauha” khao Anao tamanao tao fLa KaubaJ maIZuM laagaSao. [ASarf AlaI q a ana va I, Aamaala o k uAa -na I].

Aavaa “Aamaala o k uAa -na I” Kaud kuAa-namaaM kao[ JgyaaAo Aapaolaa naqaI.

Aayaata pa@ao ko, “jyaaro Aasamaana faTI JSao.” Anao taonao laKaInao pasautaa s~aInaI DabaI JaMga par baaMQaI dao. pasautaI sarLataaqaI qa[ JSao. tao s~aInaa vaaLa kapaI, taonaI JaMgaao vaccao saLagaavavaaqaI pasautaI maaM vaQau rahta qaSao. [ASarf AlaI q a ana va I, Aamaala o k uAa -na I].

kmanasaIbaI Co ko, maullaaAao Anao saufIAao laakaonauM Qyaana KaoMcavaa maaTo, camatkar Anao BaivaYya BaaKavaa maaTo duinayaanaI saaOqaI tak- saMgata Anao vyavaharIk baaoQa AapanaarI iktaaba kuAa -nanaao du#payaaoga kro Co.

20maI sadInaa Aok mahana [slaamaIk naama AoTlao ko saa]dI Aroibayaanaa mauKya mauftaI SaoKa Abdula AzIz ibana baazo

1970maaM Aok ftavaao Aapyaao htaao. “Jo maaNasa Ao vaata maanao Co ko paRqvaI sauya -naI Aasapaasa fro Co Aqavaa taao Ao ko maanava caM$ par ]tayaao- Co, taao tao pauropaurao kaifr Co. Jo kao[ Ao vaata par Sak kro ko AavauM maanavaavaaLaao kaifr Co, taao taoAao saaOqaI maaoTa kaifr Co Anao taomanaI patnaIAao saaqao taomanaa AapaaoAapa talaak qa[ JSao. taomanaa kuTuMbamaaM lagna krvaa, taomanaa Garnau paaNaI paIvauM, taomanaI paaCLa namaaz pa@vaI ko taomanaI JnaaJanaI namaaz pa@vaI hrama qa[ JSao.”

rmaUJ pamaaDo taovaI baabata taao Ao Co ko Aa ftavaao Ao Aok namaunaao Co ko kovaI rItao AapaNaa maullaaAao, Jo kao[ taomanaI vaata naa maanao taonao kaifr Jahor krI do Co.

pasautaInaI paIDa vaKatao s~aInao “[maama mailakna u ma uva a<a a” pakDavaI dao taao pasautaI JladI qa{ JSao. [ASarf AlaI q a ana va I, Aamaala o k uAa -na I].

“hkImaula ]mmata” ASarfAlaI qaanavaInaI AaMKa ]GaaDnaarI vaQau vaataao: saMBaaoga drimayaana “Ala ma uGa na I” pa@yaa krao Anao s~aInao tamao gamavaa maaMDSaao. [ASarf AlaI q a ana va I, Aamaala o k uAa -na I].

qaanavaInaI patnaIAo paaotaanau maaoTaBaaganau paIDIta lagna Pvana paaotaanaa maa baapanaa Garo ivataavyauM htau.

Jyaaro „maaOlaanaa‟ zkrIyaa, „maaOlaanaa‟ yausauf bannaurInaa ipataa ibamaar paDtaa; tyaaro nabaI(sa) taomanao maLavaa Aavataa

htaa Anao Garnaa naaokrnao khotaa ko, “baadSaahKaana! huM paNa zkrIyaanaI saovaa krI r|ao CuM. (20maI sadImaaM!!!).

[ASarf AlaI q a ana va I, ba yya Ina a t a 1975, paa .7 ].

nabaI(sa)Ao haP [mdadullaah mahaPr ma>kInaI saaLaInao k|uM htauM ko, “]Z! huM [mdadullaahnaa mahomaanaao maaTo Kaavaanau banaavaISa.” (Aa GaTnaa 20maI sadImaaM banaI htaI!!!). [ASarf AlaI qaanavaI, bayyaInaata 1975, paa.8 ].

42

„maaOlaanaa‟ yausauf lauiQayaanavaIAo vyaaJnao hlaala krvaa maaTonaao sarLa rstaao bataavyaao: “kaifr JaoDoqaI ]Qaar laao.” [masaa[la o Jd\Ida].

ga uda ma Oq a una: [maama Abau saulaomaana JaozanaIAo mauhMmad ibana saadnao k|uM ko, huM [maama mailak saaqao htaao. [maama mailaknao pauCvaamaaM AavyauM ko SauM pau#Ya paa otaanaI patnaI saaqao gauda maOqauna krI Sako? mailako taonaa maaqaa par haqa maayaao - Anao Jvaaba Aapyaao ko “Aao mauKaa-Aao! huM Ao kyaa- paCI saIQaao naha[nao J AavaI r|ao CuM. SauM tamao kuAa -namaaM naqaI vaaMcataa ko tamaarI patnaIAao tamaarI KaotaI Co Anao JyaaMqaI caahao taomaaM pavaoSaao? [Amdata Ila karI, t afsa Ir ba UKa arI].

jyaaro kuAa-nanaI Aa AayatanauM taatpaya - Ao Co ko: samaaJmaaM jyaaro s~aIAaonao (patnaIAaonao nahIM) saamaaPk kayaa o- AMga o maLa a o t ya aro Ao va a t ana uM Qya ana raKav a uMu Ja o[Ao k o s~a IAa o Ba iva Yyana I pa o@Ina I rKa ova aLa Co. [Aayaat a 2:223].

maullaa Jlaalaud\Ina #maInaI patnaIAo ivacaayau- ko taomanaI JataIya [cCaAao marI ga[ Co. maullaanao kSfmaaM patnaInaa SaknaI JaNa qa[. Ao ra~ao taoAao paaotaanaI patnaI paasao gayaa Anao 70 vaKata saMBaaoga kyau-, tyaaMsauQaI ko taomanaI patnaIAo maafI naa maagaI. (BaaYaanao AhIM qaaoDI iSaYT banaavaI Co). [Samsa ud \Ina AKalaakI, mana akIba ula AarIfIna, pa a .70 ].

hvao JuAao! maullaao ASarFAlaI qaanavaI kovaao kcarao Zalavavaanaao payaasa krI r|ao Co. Ao J qaanavaI Jo „hkImaula ]mmata‟

tarIko paKyaata Co! tao “[mdadula maustaak‟naa paa.110 ]par laKao Co ko, “Aok saacaao AokoevarvaadI htaao. laa okaoAo taonao k|uM ko Jao Kaaorak Anao maLa baMnaomaaM Allaah Co taao baMnao Kaa[ bataava. Sa oKao paholaaM sauvvar banaI maLa Kaa[ laIQau Anao paCI Kaaorak Kaa[ laIQaao.”

baIJuM qaaoDuM vaQau &aana qaanavaI saahoba tarfqaI: ASarF AlaI qaanavaInaa gaamamaaM Aok paIr saaidk htaa. taoAao paaotaanaa iSaYyaaonao iSaKavaaDtaa ko, “Allaah isavaaya kao[ [baadtanao laayak naqaI Anao saaidk taonaa rsaula Co.” qaanavaIAo Aa iSaKaamaNanao maanyataa AapaI htaI. [fza[la o masa ud ]smaana I, [maana o Kaa ilasa, pa a .109 ].

jyaaro SaahvalaI]llaanaa paaO~a, Saah Abdula AzIz rmaJanamaaM kuAa -na pa@taa htaa, tyaaro hJrta Abau hurora nabaI(sa)nao SaaoQataa SaaoQataa tyaaM AavaI pahaoMcyaa htaa. [ftava a AzIzI, pa a .255].

Aa paNa 19maI sadImaaM!!!

Jo idvasao nabaI(sa) gauJrI gayaa tao idvasao saad ibana mauAazo ]mar fa#knaI da@I pakDI laIQaI. ]Mmaro k|uM ko “maarI da@I CaoDI do! Jao Aok paNa vaaLa tauTI gayaao taao taara maao@amaaM AokpaNa daMta baakI nahIM rho.” [[maama [bna o JrIr t abaarI, t a arIKa Ila ]maama vala ma ula uk ].

kuAa-na pamaaNao sahabaIAaonaa saMbaMQaao Aokdma maO~aIpaUNa - Anao AokbaIJanaI drkar raKava a va aLaa ht aa. [3:103].

AaKarI vaisayata: AaTlaI vastauAao maarI kbar par AZvaaDIyaamaaM bao vaKata laavaJao: duQanaao barf, icakna ibarIyaanaI, icakna paulaava paCI Balao tao bakranaao haoya (frIqaI vaaMcaao! bakranau icakna), SaamaI kbaaba, paraZa, malaa[, dhIM, maTnanaa samaaosaa, Kaasa masaur, Aadunaao rsa, safrJnanaao rsa, daDmanaao rsa, saaoDanaI baaoTla, BaoMsanau ZMDu duQa. [Ahmad rzaKaana barola va I, vasaa ya a SarIF, pa a .8 ].

kaonao Kabar, hJu paNa kao[ vaMSaJ ko iSaYya marolaa paIrnaI kbarnao KavaDavaI r|ao hSao?

Jo hkImaao AovauM maanao Co ko parNaolaI s~aI saaqao saMBaaoga krvaaqaI SarIrnao fayadao qaaya Co taoAao KaaoTa Co. kuMvaarI CaokrIAao JaoDo saMBaaoga krvaanaa GaNaa fayada Co. [it abba o naba va I, pa a .320, zaidla ma adnaa sa MdBa -q a I].

AhIM Aok mahana [maama Anao mauhd\Isa [bnaIla kyyaImaI pau#Yaaonao BaDkavaI Jvaana CaokrIAaonaa iSakarI banaavaI r|a Co.

43

balaaAao KaoMca maaTo Jvaabadar Co. tamaaro [laaJ Jao[Ao Co? tabaIbao fkta AoTlauM J khovaanau ko “bahar naIkLa!” [[maama [bna Ila kyya Ima, it abba o naba va I , pa a .145].

vyaiBacaarIAao maaTo kuAa-na kaorDa maarvaanaI, jyaaro hdIsa paqqar maarInao maarI naaKavaanaao hukma kro Co. tamao SauM krSaao? hJrta AlaInaa hukma mauJba paholaa idvasao 100 kaorDa maarvaanaI saJa Anao baIJa idvasao paqqar maarInao maarI naaKavaanaI saJa. [[maama Ahmad ibana h Mbala, Ala balaa Ga Ila ma arIf ].

hvao maullaanaa magaJnaao drjJao JaNavaa maaTo Aok ]dahrNa la[Ao. jyaaro mauslaImaaonau laaohI kaosaaovaaomaaM roDa[ r|uM htauM, tyaaro isarIyaanaa saOyad mauhmmad AnnaurIAo baIP Aoipala, 1999maaM laKyauM htau ko Aavaa samayao AokvaIsa mauslaIma doSaaonaa ]laomaaAao ma>kamaaM naIcao vaNa -vaolaI mahtvanaI baabataao par cacaa- ivacaarNaamaaM vyasta htaa!

SauM BaoMsanaI kurbaanaI AapavaI hlaala Co?

kagaDanao hlaala gaNavaao ko hrama?

SauM mauslaImaao maaTo sava-saMmata rItao da@InaI laMbaa[ na>kI krI Sakaya Co?

JahormaaM paaTlauna pahorvauM hlaala ko hrama?

Jao Aok baaLako Qaavaolaa duQanaI maa~aa na>kI naa krI Sakaya, taao SauM taonao mahrma Anao Garnaao sadsya gaNaI Sakaya?

baurKaamaaMqaI Aok J AaMKa doKaavaI Jao[Ao ko baMnao?

[maama husaOnao krbalaanaao pavaasa krtaaM paholaaM [staKaarao (maaga-dSa-na maaTo sapanau JaovauM) koma naa kyaao-?

maInaamaaM Saotaananao maarvaamaaM Aavataa paqqaraomaaMqaI Aokad bao caukI Jvaaya taao kFfarao kovaI rItao krvaao?

navaa Jmaanaa pamaaNao namaaz ksar krvaanaI pairisqaitaAao k[ Co?

Jao ivaya- sKalana naa qaaya taao nahavau (gausala) frPyaata Co?

SauM da@I vagarnaa [maama paaCLa namaaz pa@vaI barabar Co?

SauM baIJa ko ~aIJa inakah maaTo patnaInaI rJamaMdI frPyaata Co?

maaoTa AalaImaaonaao [Jmaa Aok q avauM) Aok J vaata par q ayaao. Jao p aita pa a ot a ana I pa tna Ina o da orDa k o sa a MkLa vaD o ma uSkoTaT baa MQa Ina o k o ma ar maarIna o sa MBaa oga kro, t a a o p aNa baLaa tkarnaa o sa va ala pa oda na a q a va a o Ja o[Ao.

ipaya vaacakao! AavaI J baabataaomaaM ]mmatanaa khovaataa „AalaImaao‟naI baaOiQQak „da ola t a‟ vapara[ rhI Co. nabaI(sa)Ao

caotavaNaI AapaI htaI ko, “tamaara paholaaMnaa samaaJao naaSa paamyaa karNako taoAaoAo Allaahnaa paustaknao CaoDI taonaI JgyaaAo

Ahbaar (paadrIAao, pauraoihtaao, maullaaAao) Anao rhbaananaa (saMtaao, saufIAao, AaQyaatmavaadIAaonaa) paustakao pakDI laIQaa htaa.”

44

Aokmaa M ba o: gazalaI ([.sa. 1058 – 1111)

[maama gazalaI Aok „mahana‟ maullaa Anao saufI haovaanao laIQao „Aokmaa M ba o‟naao iKataaba Ptao Co.

hujJtaula [slaamanaa „[maama‟ mauhMmad Abau gazalaI ivaYao khovaaya Co ko taoAao [slaamaI duinayaanaa bahu maaoTa

drjJanaa maullaah Anao saufI htaa. taomanaI „mahana‟ rcanaaAao „[(a]la ]lauma‟ (baQaa &aanaaonaao paunaraoQQaar) Anao „ikmaIya aAo saAadta‟ (kRpaanauM rsaayaNaSaas~a) Co.

AhIM saMdBa- maaTo vaaparvaamaaM Aavaola paustak „[(a]la ]lauma‟ Baaga baIJanao, maktabaa rhmaainayaaAo zahId baSa Ir

ipanTsa-, ]du- bazar, laahaor – 2 $ara CapavaamaaM Aavaola Co Anao taonaao Anauvaad hJrta „maaOlaanaa‟ mauhMmad Ahosaana saahoba

isaid\kI naanaaotvaI $ara krvaamaaM Aavaola Co. taonauM ]du- iSaYa-k Co „mazakula AarIf Ona‟. kao[ taarIKa AapavaamaaM Aavaola naqaI. parMtau AnauvaadknaI kivataanaa AMtao saala 1286 ihJrI ([.sa.1866) laKaola Co. Aa Aok Baula Co karNako Aa gauNava<aanaa ]du- paustakao Aa samaya gaaLaamaaM Cpaataa nahaotaa. saacaI taarIKa AaSaro 1386 ihJrI ([.sa.1966) haovaI Jao[Ao. Ao baabata

KaodJnak Co ko Aa paustaknaa iSaYa-knaao Aqa- qaaya Co „baQa a & a ana a ona a o p a unara oQQa ar‟, Jo bahu maaoTao davaa o Co, parMtau Joma Joma

AapaNao AagaLa vaQaISauM taoma taoma tamanao Kabar paDSao ko Aa paustaknau AsalaI iSaYa-k taao haovauM Ja[Ao „saamaanya bauiwnau Avasaana‟.

„[maama‟ gazalaI Aok namaunaao Co, Ao baabata dSaa -vavaanaao ko AapaNaa maullaaAao Anao saufIAao k[ rItao kuAa-nanao CaoDI do Co Anao Anao taoAao k[ rItao kuAa-nanaI iva#QQa J[ taonao ibana]payaaogaI banaavaI do Co. tamao Aavaa paustakaomaaM Aa du:Kad satyaao JaoSaao. taao

caalaao! AapaNao taomanaI AakaSanao AaMbataI ]Dananaa koTlaak namaunaa Jao[Ao, „[maama‟ gazalaInaI „mahana rcanaa‟naa AByaasa $ara.

dsao- inazamaI: [maama gazalaI Wara ivacaarayaola yaaoJnaa. inazamaula maulk tausaI ([.sa. 1018 – 1092) paaotao saulaJuk raJa mailak Saah Anao taomanaa paCInaa raJa Asa-laananaa

paQaanamaM~aI htaa. tausaI mauslaImanaa vaoSamaaM paarsaI htaa. (inahataya Ao taarIKao Abbaasa I, la oKak: Sa oKa Ala haifz ya usa uf inaSaapaurI). tausaIAo [.sa.1067maaM bagadadmaaM mahana inazamaIyaa mahaivaQyaalayanaI sqaapanaa krI htaI. [slaamaIk duinayaamaaM Aa saaOqaI AagaLa paDtauM mahaivaQyaalaya htauM JonaI SaaKaaAao Kaurasaana, inaSaapaur, dmaasksa, bauKaara Jovaa sqaLaaoAo htaI Anao naanaI SaaKaaAao horata, balKa, mava -, taaskMd Anao [sfahnamaaM htaI, Jo sqaLaao AfGaainastaana, [rana Anao riSayaamaaM htaa.

bagadadnaa mauKya maqaknaa ipansaIpaala baIJa kao[ nahIM, parMtau [slaamanaa saaOqaI maaoTa mauJrIma, „[maama‟ Abau hmaId gazalaI

htaa ko JomaNao tausaI saaqao maLaI idmaaga vagarnaao inazamaI AByaasaકma taOyaar kyaao- htaao. gazalaIAo maaoToBaagao mahana payagaMbar

saahoba Anao taomanaa saaqaIAaonauM Apamaana kya -uM Co. da.ta. taomaNao laKyauM Co ko hJrta ]Mmar paaotaanaa raoza Kaa[-paInao nahIM, parMtau ~aNa dasaIAao saaqao saMBaaoga krInao paura krtaa htaa. AagaLa JtaaM ta omanaa Aavaa pakarnaa GaNaa ]dahrNa Jaovaa maLaSao.

[.sa.1067maaM sqapaayaola Aa mahaivaQyaalayanao lagaBaga Aok hJar vaYa - paura qa[ gayaa Co. parMtau Atyaar sauQaI dsao -

inazamaInaao AByaasaકma Ao J Co Jo Aa bao mauJrImaaoAo Aapyaao htaao Anao AaKaI duinayaanaa khovaataa [slaamaIk ma$saaAaomaaM BaNaavavaamaaM Aavao Co. mauKaa -[AaoqaI Barolaao Aa AByaasaકma, AllaahnaI CollaI vahI JomaaM saMgahayaolaI Co tao kuAa-nanao samaJvaa maaTo ]payaaogaI naqaI.

AaકmaNaKaaoraonao BagaaDvaa maaTonaa vazIfa (maM~aao): inazamaula maulk tausaInaa kavataranaao AaBaasa maoLavavaa maaTo Aok J ]dahrNa paurtau Co. saulaJuk rajyanaa paQaanamaM~aI tarIko tausaIAo Aok paCI Aok Aama bao raJaAaonao iSaKaamaNa AapaI ko rajyanao saurxaa vyavasqaanaI J#r naqaI. karNa ko tausaIAo davaao kyaa -o ko ma$saaAaomaaM BaNataa ivaQyaaqaI -Aao maNakanaI maaLaaAao $ara vazIfa pa@I AaકmaNakaraonao BagaaDI doSao.

45

AaJo paNa, inazamaIyaa $ara Apaayaolaa 16 vaaihyaata ]laumaao (&aanaao) mauslaIma yauvaanaaonaa Pvananaa AaZ AmaUlya vaYa- Kaa[ Jaya Co Anao taomanao Aa duinayaa maaTo nakamaa banaavaI do Co. f>ta maza Kaatar kao[ maullaanao pauCJao ko Jo ma$saamaa M taoNao AaZ vaYa- ka@yaa Co tao dsao- inazamaInaao sqaapak kaoNa htaa o? maaoTaBaagao taonao Kabar nahIM haoya.

[(a]la ]lauma Baaga 2

naa oMQa: sa MdBa -ma a M Aapa ola 2:53naa o Aqa - Baaga 2, pa ana a na Mbar 53 qaSa o.

Jmavaanau pau#M kyaa- paCI, qaaLaI-pyaalaanao caaTInao saaf krvaaqaI Anao haqa Qaaoyaola paaNaI paIvaaqaI Aok gaulaamanao Aazad krvaanau savaaba maLao Co. paaqarNaa par paDola Kaaorak KaavaaqaI Pvana saa# banao Co Anao baaLakaonaI taMdurstaI koLavaaya Co

taqaa svaga-naI „hur‟ saaqaonaa lagna vaKatao lagnaPvananaI BaoT banaoo Co. (2:13).

SauM JnntanaI hurao AaTlaI sastaI Co? gazalaInao taao Aoma paNa naqaI maLavaanaI.

“maara daostaaomaaMqaI EaoYZ Ao Co, Jo vaQau paDtau Kaaya Co Anao maaoTa maaoTa kaoLaIyaa Baro Co.” (gazalaI $ara Ta Mkva ama a M Aava ola Avat arNa. 2:15).

@aoraonau maaMsa ibamaarI Co Anao taomanau duQa dvaa Co. (2:36).

kuAa-nao J#rqaI @aor Kaavaa par paitabaMQa maukyaao hSao!

hJrta AlaIAo k|uM ko, “tamaarao savaarnaao naastaao namakqaI Sa# krao Anao Allaah tamaara 70 du:Ka dur krSao. hlavaao

Anao maIZa[ KaavaaqaI vaRYaNa zulavaa laagao Co.” (2:36).

navaa[naI baabata Ao Co ko Aovaao Aok paNa maullaao maLavaao mauSkola Co Jonao hlavaao Anao maIZa[ Kaavaanaao SaaoKa naa haoya.

taMdurstaInauM rhsya Ao Co ko naanaI ]MmarnaI s~aI saaqao lagna krao. AovaI s~aI saaqao kyaaroya lagna naa krao JonaI ]mar Ga NaI naanaI naa haoya. (2:37 ).

&aanaI laaokao JmaNaa paDKao sauvao Co, raJaAao Dabaa paDKao sauvao Co Anao Saotaana naIcao tarf maa o@uM raKaInao sauvao Co. (2:39).

naastaao kyaa- vagar naahvau Anao paCI naastaamaaM ivalaMba maaNasanao maarI naaKaSao. Jao tao bacaI JSao t aao manao navaa[ laagaSao. [gazala I $ara Ta Mk ola u [maama SaaFIna uM Avat arNa, (2:39)].

magaJ vagarnaa laaokao maaTo PMdgaImaaM kM[ J Aaecaya-Jnak naqaI.

sahabaI maaz ibana Jbala plaoganaa laIQao marI r(a htaa. taomaNao k|uM ko, “maara lagna kravaao. manao Ao maMJur naqaI ko huM

Allaah saamao kuMvaarao Ja].” (2:42).

Aaha! ibacaarI s~aI! tarta ivaQavaa qavaa maaTo lagna!

nabaI(sa) Ao k|uM htauM ko paolaa KauNaamaaM paDolaao kpaDanaao TukDao Ao s~aI krtaaM saarao Co, Jo s~aI vaaMzNaI haoya. (2:48).

Aok AovaI hdIsa Co ko baaLakao paoda krI Sako taovaI kaLaI s~aI, baaLakao paoda na krnaarI sauMdr s~aI krtaaM saarI Co. (2:49).

tamao JaoyauM! kaLaI Sabd kd#paapaNaanaa payaa-ya tarIko vaparayaao Co.

46

gazalaI kho Co ko, “Jyaaro pau#YanauM iSaena }Bau qaaya Co tyaaro taonauM bao taRitayaaMSa magaJ Anao bao taRitayaaMSa Qama - naYT qa[

Jaya Co.” (2:52).

Aa Co DhapaNa Anao AiBavyai>ta AapaNaa „hujJta ula [slaama‟ ([slaamanaa saaxaI) hzrta [maama Abau hmaId gazalaInaI!

JunaOd bagadadI khotaa ko, “maaro saMBaaoganaI AoTlaI J J#rta Co, JoTlaI KaaoraknaI.” (2:53).

[maama gazalaI nabaI(sa)nauM Apamaana krtaaM laKao Co ko, taoAao [nabaI(sa)] GarmaaMqaI bahar Aavyaa. paaotaanaa rstao taomaNao Aok s~aInao Jao[. nabaI tarta J paaCa frI gayaa Anao GarmaaM zOnaba saaqao saMBaaoga kyaa-o. tyaar paCI taoAaoAo bahar

AavaInao k|uM ko, “jyaaro paNa kao[ s~aI saamao Aavao Co, taao tao Sayataananaa #pamaaM Aavao Co.” (2:53).

Ao kovaI rItao Sakya Co ko gazalaI ko baIJa kao[nao Kabar haoya ko GarmaaM nabaI(sa) SauM kyau-? SauM nabaI(sa) Anao sahabaIAaonao AokaMtanaI baabataao AMgaonaI mayaa -danauM Baana nahaotauM? SauM taoAao kacanaa GaraomaaM rhotaa htaa? AapaNaa [itahasakarao nabaI(sa)nao AovaI rItao icataro Co ko taoAao taomanaao ADQaao samaya mausallaa ]par Anao ADQaao samaya palaMgamaa M J pasaar krtaa htaa. jyaaro [itahasa saaxaI Co ko Ao mahana hstaI nabaI(sa)naI ko JoNao f>ta bao dayakamaaM [itahasanaI idSaa badlaI naaKaI htaI. duinayaamaaM

Aok saaOqaI maaoTI maanavaJatanao Fayadakark કaMitanaI Sa#Aata krI htaI. Aa કaMita tyaaM sauQaI caalau rhI htaI, jyaaM sauQaI taomanao Anausarnaara laaokaoAo taomanaa par ]tarolaa paiva~a paustaknaI iSaKaamaNanao CaoDI nahaotaI dIQaI. SauM taoAao Aa maullaaAaonaI Joma sao>sanaa ivacaaraomaaM J inarMtar magna rhotaa htaa?

hzrta ]Mmar Fa#Ka paaotaanaao raozao Kaa[ paInao paurao krvaanaa badlao saMBaaoga krInao paurao krtaa htaa. rmazana maihnaamaaM taoAao [saanaI salaata paholaaM ~aNa dasaIAao saaqao saMBaaoga krtaa htaa . (2:54).

[maama hsana caar s~aIAaonao Aok saaqao talaak Aapataa htaa Anao baIP caar JaoDo tao J vaKatao lagna krtaa htaa. taomaNao bassaaoqaI paNa vaQaaro lagnaao kyaa - htaa. taoqaI J nabaI(sa)Ao k(uM htauM ko, “hsana maaramaaMqaI Co.” (2:55).

nabaI(sa) maaTo talaaknaI kaya-vaahI, kayada mauJba haovaa CtaaM, ANagamataI htaI.

AhIM frIqaI gazalaInao Jao[Ao: nabaI(sa)Ao Pbaa{lanao paaotaanaI naamad-gaInaI frIyaad krI. Pbaa{lao „hrIssaa‟( Aok

pakarnaI JDIbau+I) laovaanau k|uM. gazalaI Anao [bnaIla kiyyama „it abba o naba va I‟maaM samaJavao Co ko Aa dvaa bahu mah<vanaI htaI karNako ta o samayao s~aIAaonau laSkr htauM. nabaInaI Anao sahabaIAaonaI patnaIAao baIJa kao[ JaoDo lagna krI SaktaI nahaotaI, taoqaI taomanaI [cCapaUita - J#rI htaI. (2:56).

„hrIssaa‟ tao samayanaI vaayagaa htaI. parMtau, hvao GaNaa maullaaAao svaIkaro Co tao dvaa Aokdma nakamaI htaI!

AovaI s~aInao pasaMd krao, Jo Kaubasaurta haoya, saara saMskarvaaLaI haoya, maaoTI kaLaI AaMKaaovaaLaI haoya , kaLaa vaaLavaaLaI haoya Anao taonaao vaana safod haoya. (2:73).

gazalaI taomanaI svapna sauMdrI kdI paamyaa nahIM haoya!

[maama Ahmad ibana hMbalanaao hvaalaao AapataaM gazalaI laKao Co ko, “saMBaaoga Wara AKaMD AanaMd paamavaao Ao Qama -naao

ikllaao Co.” (2:73).

hMbala + gazalaI = ivanaaSa

47

nabaI(sa)Ao k|uM Co ko, “saaOqaI saarI patnaI tao Co Jo sauMdr haoya Anao taonaI mahor naanaI haoya.” (2:74).

jyaaro nabaI(sa)Ao caarI~anao Pvana saaqaInaI pasaMdgaI maaTonaao saaOqaI mah<avanaao maapadMD gaNaavyaao Co.

AovaI s~aI saaqao lagna naa krSaao Jo vaaMzNaI haoya. (2:75).

gazalaIAo vaaMzNaapaNauM maapavaanaao maapadMD naa bataavyaao. SauM gazalaIAo Ao ivacaayau- nahIM haoya ko taomanaI bahona baoTI paNa vaaMzNaI hao[ Sako Co? taomanao caao>ksaqaI Ao baabatanaI taao Kabar nahIM J haoya ko pau#Yaao paNa ibanafLa$upa hao[ Sako Co . ipaya vaacakao, [slaamanaa Aa mauJrImaao s~aInao f>ta patnaI, baaLakao JNanaarI, dasaI ko vaasanaapaUita -nau saaQana J maanao Co. taoAao Ao BaulaI Jaya Co ko taoAaonaI maataaAao, bahonaao Anao baoTIAao paNa s~aIAao J Co. kaSa! gazalaInaa maataa ipataa vaaMzNaa haota!

Qanya Co tao s~aI Jo JladIqaI lagna krI la o Anao zDpaqaI baaLakao paoda kro. hMmaoSaaM AovaI s~aI saaqao lagna krao Jo bahu baaLakao paoda kro. kyaaroya vaaMzNaI saaqao naa parNaao. parNavaa maaTo Jvaana Anao taMdursta s~aI taonaI fLa$upataanaI KaatarI Aapao Co. hMmaoSaaM kuMvaarI s~aInao parNaao. (2:75).

SauM AhIM kao[ TIka iTppaNanaI J#r KarI? kmanasaIbao, maullaaAao AavaI bakvaasa nabaI (sa)naa naamao ca@avao Co.

gazalaI salaah Aapao Co ko navaa Jnmaolaa baaLaknaI taMdurstaI Ao baabata par AaQaar raKao Co ko paita patnaI vaccao vaasanaa koTlaI pabaLa Co. JoTlaI vaasanaa vaQaaro pabaLa, baaLaknaI taMdurstaI vaQaaro. Aa fayadao kao[ naPknaI saMbaMQaI s~aInao parNavaaqaI naaSa paamao Co. (2:76).

hsana basarIAo saacauM J k(uM Co ko, “Jo paita paaotaanaI patnaInauM k|uM kro Co, taonao Allaah JhnnamamaaM }MQaa maaqao naaKaSao.” (2:81).

gazalaI hzrta ]Mmarnaa naamao Aa vaa>ya ca@avaInao badnaama krtaaM kho Co ko, “s~aInao taonaI salaah pauCao Anao tao Jo kho taonaaqaI ibalakula ivaraoQaI kama krao. s~aInaI salaahqaI ivaparIta vata -vaamaaM GaNaa fayada rholaa Co.” (2:81).

nabaIAo k(uM ko, “paitanaa AaKaa SarIrmaaM AoTlao ko pagaqaI maaqaa sauQaI pa#M qa[ gayauM haoya Anao taonaI patnaI taonao caaTInao saaf kro, taao paNa tao paaotaanaa paitanaa ]pakarnaao badlaao naa caukvaI Sako.” (2:103).

Jao[ tamao gazalaInaI ibamaar maanaisaktaa!

ikmaIyaaAo saAadta

„ikmaIyaaAo saAadta‟ ivaYao khovaaya Co ko tao „hujJta ula [slaama‟ hzrta Abau hmaId [maama gazalaInaI savaao-<ama rcanaa Co. maullaaAao Anao saufIAao Aa rcanaanao vaYaa -oqaI &aananaa s~aaota tarIko folaavaI r|a Co. Aa paustak Jo AhIM hvaalaaAao maaTo vaaparvaamaaM AavyauM Co, tao madInaa pablaIkoSana kMpanaI, ma.A. Pnnaah raoD, kraMcaI, paaikstaana $ara CapavaamaaM Aa vaola Co.

Aa paustaknau Anauvaad „maaOlaanaa‟ maaolvaI Kaitaba Aazma AalaI Jnaaba mauhMmad sa[d Ahmad na>Saba MdI saah oba, Ka it aba masPd, data a ga MJbaxa, la aha or Wara Janya uAarI 1986maaM qayau htau.

Karaba vaMSanaI s~aI hMmaoSaaM Karaba saMskaraovaaLaI haoya Co. AoTlao J, Aa Aok mah<vanaao inayama Co ko AavaI s~aI saaqao lagna krvaaqaI bacavau Jao[Ao. (pa a .na M. 261 ).

Saah valaI]llaahnaa mata mauJba Karaba vaMSa AoTlao kaLaa vaananaa laaokao. gazalaI kuAa-nanaa paayaanaa isaQQaaMta

“t amaaramaaMqaI EaoYZ Ao Co Jo vata -namaaM Ea oYZ haoya.”naao J BaMga naqaI krtaa, parMtau s~aI Jata ]par humalaao kro Co Anao pau#Yaaona o baakata raKao Co.

48

tamaarI rmaUJ tamaarI patnaI parnaI baIk naa hTvaa do taonau Qyaana raKaao. patnaIAo hMmaoSaaM paaotaanaa paitanaI gaulaama banaInao rhovau Jao[Ao. s~aInaI salaah laao, parMtau hMmaoSaaM taonaI salaahqaI ]laTuM krao. Jao paita paaotaanaI patnaInao AazadI AapaSao, taao tao tamaama hdao vaTavaI doSao. taonao GarnaI bahar inakLavaaqaI Sa>ya taoTlaI raokao. taonao drvaaJa, baarI ko Qaabaa par paNa naa Jvaa dao. Aafta baarIAao, drvaaJaAao Anao QaabaaAao parqaI Sa# qaaya Co. (pa a .na M. 263).

nabaI(sa) Anao taomanaa sahabaIAao Aok vaKata mausaafrI parqaI ra~ao paaCa fyaa -. taomaNao hukma Aapyaao ko kao[ paaotaanaa Garo naa Jaya. bao sahabaIAaoAo hukma naa maanyaao Anao paaotaanaa GarmaaM caalatau Karaba kama Jaoyau. (pa a .na M. 264).

hzrta ]Mmaro pau#Yaaonao salaah AapaI ko s~aIAaonao saara kpaDa naa pahoravaao JoqaI taoAao GarmaaM J rho. Jao saara kpaDa pahoravaSaao taao taoAaonao bahar frvaanau J gamaSao Anao paaotaanaI sauMdrtaanaao doKaaDao krSao. (pa a .na M. 264).

Aok AaMQaLaao maaNasa nabaI(sa)naa Garo Aavyaao. hzrta AayaoSaa Anao baIP s~aIAao tyaaM baoZI htaI, parMtau taoAao tyaaMqaI ga[ nahIM karNa ko tao AaMQaLaao htaao. nabaI(sa)Ao k|uM ko, “tao taao AaMQaLaao Co, parMtau tamao paNa SauM AaMQaLaa Ca o?”

(pa a .na M. 264).

hvao JuAao, nabaI(sa)naa vyai>tatva parnaao saIQaao humalaao „ba uKa arI‟naa hvaalaaqaI: JyaarqaI [maanavaaLaaAaonaI maa, saaOdah, GarDa qayaa, taao nabaIAo talaak Aapavaanaao ivacaar kyaa-o. taoNaIAo rsaulaullaahnao ivanaMita krI ko, “huM maarI rataao yauvaana AayaoSaanao Aapau CuM. mahorbaanaI krInao manao talaak naa Aapaao.” Aa saaMBaLyaa baad nabaIAo AayaoSaanao tyaaM AZvaaiDyaamaaM bao rataao raokavaanau Sa# kyau -. (pa a .na M. 265).

hMbala + bauKaarI = ivanaaSa

ipaya vaacakao! mahorbaanaI krI Ao vaatanaI naaoMQa laovaI ko AapaNaa maullaaAao Ao vaatanaao Aagah raKao Co ko [maama

gazalaInao „[slaamanaa saaxaI‟ khovaamaaM Aavao! Aok saamaanya maaNasa paNa paaotaanaI patnaI ]par Jovaao Atyaacaar krtaaM Acakaya, Aovaao Atyaacaar maanavaMtaa nabaI(sa) ]par gazalaI Anao bauKaarI qaaopaI r|a Co.

nabaI(sa)Ao zOd ibana harIsanao k|uM ko, “tau maarao Baa[ Co Anao maarao maaOlaa Co.” Aa saaMBaLaInao zOd zumavaa laagyaa. (pa a .na M. 419).

gazalaInaa bacaavamaaM Aok du:Kad vaata „malfuJata Ao ma>kI‟maaM laKavaamaaM AavaI Co ko, „maa Ola a‟ Sabdnaao Aqa- gaulaama paNa qaaya Co. Aa ikssaamaaM zOdo zumavaanaI kao[ J#r nahaotaI karNa ko khovaamaaM Aavao Co ko tao paholaaM paNa nabaInaa gau laama J

htaa. „malfuJata Ao ma>kI‟ Ao vaata paNa laKao Co ko zOd AoTlaa maaTo zumavaa laagyaa htaa karNako taomaNao taomanaI patnaI zOnaba nabaI(sa)nao AapaI htaI.

rsaulaullaaho k|uM Co ko, “Allaahnao Ao vaata krtaaM baIP kao[ vaata vahalaI naqaI ko BauKyaa Anao tarsyaa rhovaamaaM Aavao. taonau [naama paNa AoTlau J Co JTlauM maaomaIna kaifrao saaqao laDo taomaaM Co.” namaaz, raoza Anao Jnasaovaa taao Aa savaabanaI naPk paNa naa AavaI Sako. (pa a .na M. 483).

sadIAao sauQaI, [slaamaIk pauraoihtaaoAo AMgata sauKaaonaao tyaaga Anao r*baanaIyatanao (vaOragyanao) mahana Qama-inaYZa dSaa-vaI

Co. nabaI(sa)Ao manaa[ frmaavaI htaI ko, “[slaamamaaM vaOragya naqaI.” k uAa-na Aayaata 28:77maaM h ukma Aapao Co ko paaotaanaao Aa duina ya ana a o Baaga Ba ula I na a Jvaa o. tamao naaoMQa krI ko ibanamauslaImaao vaOragaIAaoqaI paBaaivata qaaya Co karNa ko Aa iflasaufI [slaamanaa mama-nao maarI naaKao Co.

Aok valaIAo saacauM J k(uM Co ko, “manao isaMhnaao AoTlaao Dr naqaI, JoTlaao ikSaaoravasqaamaaM rholaa CaokranaI vaasanaanaao

laagao Co.” (pa a .na M. 497 ).

49

da]d paaotaanaI AaMKaaonao laIQao gaumarah qayaa. (Anao paaotaanaa paDaosaInaI patnaI saaqao zInaa AoTlao ko vyaiBacaar kya-u). (pa a .na M. 497 ).

kuAa-na Ao baabata KaatarIpaUva -k kho Co ko drok payagaMbanau caarI~a inaYklaMk htau.

hzrta Abau bakr isad\Ik paaotaanaa maao@amaaM kaMkra BarI raKataa htaa JoqaI taomanaaqaI baaolaaya nahIM. hzrta Abau bakr [slaamaI rajyanaa Aok mahana KalaIfa htaa. (pa a .# 505).

kao[ ko taao gazalaInaa maao@amaaM kaMkra Barvaa Jao[taa htaa.

Ao Aok du:Kad baabata Co ko Aa pakarnaI vaataa -Aao „[slaama I‟ ma$osaaAao Anao masPdaomaaM iSaKavaaDvaamaaM Aavao Co. caao>ksaqaI Aa Ao [slaama naqaI Jo mauhMmad(sa) Aa duinayaamaaM laavyaa htaa. sar saOyad AhmadKaananaa SabdaomaaM khIAo taao,

“mauslaImaao maaNasaaoAo banaavaolaa Qama- par caalaI r|a Co.” Allaamaa sar [kbaalao taonao „AJmaI‟ AoTlao ko „pardoSa I‟ [slaama

k|ao htaao. Allaamaa [naayataullaah Kaana Ala maSarIkIAo taonao naama Aapyau htauM “maaolava Ika galat a mazhba”. maoM taonao naama

Aapyau Co “na Mbar bao [slaama”. Allaamaa [kbaala mauJba, paaikstaana banaavavaa paaCLanaao hotau Aa „AJmaI‟ [slaamanao nabaI mauhMmad(sa)naa saacaa [slaamaqaI badlaI naaKavaanaao htaao.

Ao samaJvauM GaNau sarLa Co ko mauslaImaaonaI mausaIbataao Anao paDtaInau karNa Aa „na Mbar ba o [slaama‟ Co. saacaao [slaama PvaMta Co Anao kuAa-namaaM sacavaayaolaao Co, Jao ma uslaImaao taonaa tarf Juvao taao!

50

sahabaaAao Anao mauJrImaao „saata sahabaIAaona I Pvanakqaa‟

Aa pakrNamaaM AapaolaI sahabaIAao ivaYaonaI ApamaanaJnak vaataao Aok paKyaata paustakmaaMqaI laovaamaaM AavaI Co, JonauM naama

Co: „saata sahabaIAaonaI Pvanakqaa‟. laoKak Co: iSayaa Aayaataullaah saOyad mauta -za h usaOna na asa Ir ifra ozabaadI, naasa Ir

ipa nTI Mga pa osa . taoNao saacauM J laKyauM Co ko taonaa paustaknaa baQaa J ikssaa saunnaIAaonaa saaOqaI mahana hdIsaI paustakao „sahIh isa<aa‟maaMqaI Anao baIP saunnaI iktaabaaomaaMqaI laovaamaaM Aavaolaa Co.

Abau bakro paaotaanaa KalaIfa tarIkonaa paholaa KautbaamaaM (va>tavyamaaM) k|uM htau ko, “Aok SaOtaana maaoTo Baagao maara ]par kabau raKao Co. Jyaaro paNa AavauM qaaya tyaaro maaraqaI dur rhao.” [t abaarI Wara laKaa ya ola [it ahasa,2:440 ]

nabaI(sa)Ao k|uM ko, “maara sahabaIAao haoJo kaOsar par AavaSao, parMtau taomanao Qa>ka maarInao dur krvaamaaM AavaSao. huM khISa ko “Aao maailak! Aa taao maara sahabaIAao Co.” manao khovaamaaM AavaSao ko, “Kabar naqaI, tamaara gayaa paCI Aa laaokaoAo SauM kyau- htau?” [t afsa Ir [bna o JrIr t abaarI, 4:27 ]

nabaI(sa)Ao k|uM ko, “huM ]hudnaI laDa[naa laDvaOyaaAao Anao SahIdao maaTo gavaah rhISa.” Abau bakro paaotaanaa ivaYao pauCyauM. nabaIAo Jvaaba Aapyaao ko, “kaonao Kabar! maara paCI tamao SauM navaInataa la[ AavaSaao?” [tafsaIr [bna o JrIr

t abaarI, 4:27 ]

nabaI(sa)naa maRtyauM paCI paaMca isavaayanaa tamaama sahabaIAao paaKaMDI banaI gayaa htaa. baIP Aok rIvaayata mauJba ~aNa. Aa paaMca htaa: salamaana, imakdad, Abau zr, Ammaar Anao huzOfa. [[bnao hJr, tahzIbaula t ahzIba, pa a .na M. 8 ].

~aNavaaLaI rIvaayata Collaa bao JNanao baakata raKao Co.

AapaNaa maullaaAaonao hJu paNa saMtaaoYa na qayaao Anao taoqaI Aok Dgalau AagaLa gayaa. vaaMcaao Aa tafsaIr: Jao imakdad Anao Abau zrnauM [maana salamaananaa [maana saaqao sarKaavavaamaaM Aavao, taao tao baMnao kafIr laagao. [[bna o hJr, t ahzIba ula t ahzIba t a q a a ba IP GaNa I iktaabaa o].

vaah! nabaI(sa) fkta Aok J [maanavaaLaanao Aa QartaI par CaoDI gayaa htaa.

Aok vaKata nabaI(sa) KaubaJ gaussao qayaa Anao ]ZInao Jtaa r|a. taoAao AayaoSaa paasao gaussaamaaM gayaa. Jyaaro taomanao pauCvaamaaM AavyauM taao taomaNao k|uM ko, “huM koma gaussao naa qaa]M? huM kao[ hukma Aapau Anao taonaao Amala naa qaaya taao”

[[bna o ma aJah,baaba ula mana a isak iFla hJ, 4:286].

nabaI(sa)naa sahabaIAao taomanaI drok vaata par Amala krvaanao paaotaanaa maaTo gava -naI vaata samaJtaa htaa.

Abdullaa [bnao ]MmarqaI irvaayata Co ko, “ huM Aok idvasa maara Garnaa Capara par ca@yaao Anao JaoyauM taao nabaI(sa) bao [MTao par Jo#salaoma tarf maao@uM krInao baoZa htaa Anao paayaKaanau krI r|a htaa.” [ba uKa arI, saa t a sahaba IAa ona I

Pvanakqaa ].

f>ta AoTlau ivacaarao ko AavaI bakvaasaqaI tamaara &aanamaaM koTlaao vaQaarao qayaao. SauM kao[ sahabaI nabaI (sa)naI AMgata baabatamaaM dKala kro Anao laaokao samaxa paaotaanaI maUKaa -maI bayaana kro?

Aayaataullaa saOyad husaOna laKao Co ko “Allaah Anao rsaulao s~aIAao saaqao mautaanaI (hMgaamaI lagnanaI) CuT AapaI Co.”

bauKaarI Anao mauslaIma Aa CuT rIvaayatamaaM laKao Co Anao „masanad Ao Ahmad ibana h Mbala‟ paNa AamaaM paaCLa naqaI. “hJrta ]Mmaro AllaahnaI Aa kRpaa par paitabaMQa maukInao vyaiBacaarnaa drvaaJa KaaolaI naaKyaa.”

51

Ao vaata sava- saamaanya Co ko vaOSyaaAao paaotaanaa QaMQaanao Cupaavavaa maaTo „mautaah‟naI paqaanaao ]payaaoga kro Co. SauM hMgaamaI lagna Anao vyaiBacaarmaaM Baod krvaao Sakya Co?

Asmaa ibantao Abau bakro k|uM, “mautaahnaao Amala nabaI(sa)naa samayamaaM AmaarI ]par qayaao htaao.” [Abau vaud tayaalasaI, 7:217 ].

hJrta ]Mmar kuAa-nanaI AayaataaoqaI ibalakula bao Kabar htaa. [Aayaataullaa saOyad h usaOna GaNaa baQaa Junaa saMdBaa o- Aapa o Co. sa a t a sahaba IAa ona I Pvanakqaa , pa a . 59].

hJrta ]Mmar sahabaIAao paasao gayaa Anao k|uM, “AaJo maoM raozao raKyaao htaao. Aok gaulaamaDI AavaI. maoM taonaI saaqao saMBaaoga kyaa-o Anao hJrta AlaI tyaaM haJr htaa. taomaNao k|uM, „tamao saacauM J kyau-. baIJa kao[ idvasao raozao raKaI laoJao.‟ maoM k|uM, „Aao AlaI! tamao saaOqaI saarao caukadao Aapanaar Cao.‟” [t abakat a [bna o sa ad, 2:102].

kabaanaao kaLaao paqqar Allaahnaao JmaNaao haqa Co. Jo taonao haqa lagaavao Co tao Allaah saaqao haqa imalaavaI r(ao Co. [t a arIKa Kat a Iba bagadadI, ~aNa sahaba IAa o iva Ya o, 9:328 ].

fKa#d\Ina razI paaotaanaI tafsaIrmaaM laKao Co ko, JMgao ]hud drimayaana, hJrta ]Mmar DuMgar ]par bakrInaI Joma ca@I gayaa htaa Anao hJrta ]smaana AoTlaa dur BaagaI gayaa htaa ko taomanao paaCa AavataaM 3 idvasa laagyaa htaa . [saat a sahaba IAa ona I Pvanakqaa ].

paaotaanaI hJnaI safr drimayaana hJrta ]Mmar savaar sauQaI s~aI gaayak nabaata faOdahnaa gaItaao saaMBaLataa htaa. [Ala Asaaba a, 2:1 ].

ma>kamaaM sahabaIAao AokbaIJaqaI Alaga Alaga namaaz pa@taa htaa. [paa.naM.78–79, Aayaa t a ulla a sa Oyad h usa Ona,

ba uKa arI, it arma IzI, inaSaa[, ma ilaknaa ma uva a t a ana a hvaaAa oq a I ].

hJrta ]smaanao kuAa-nanaI naklaao saLagaavaI htaI. taonao kaM taao nadImaaM naaKaI Saka[ haota ko JmaInamaaM dfnaavaI Saka[ haota. [knzula Amaala. 6:46 ].

paNa hvao SauM krI Sakaya.

mausalamaanaaonaao panaarao Abau bakr Anao ]Mmar Jovaa laaokao saaqao paDyaao htaao, JoAao nabaI(sa) saamao paNa AvaaJ ]Mcaao raKaInao baaolataa htaa. [knzula Amaala. 6:46 ].

AayaoSaaAo frI Aok vaKata nabaI(sa)naa vaaLaaomaaM haqa naaKyaa. taomaNao k|uM, „taarao Sayataana taarI paasao AavaI gayaao Co!‟ [ba uKa arI, inaSaa[, baaba Ila ga Ora Baa. 2naa hava ala aAa oq a I Aayaa t a ulla a h usa Ona ].

nabaI(sa)naI Aadta htaI ko jyaaro ratanaI safr haoya taao taoAao AayaoSaa saaqao saMBaaoga pasaMd krtaa. Aok ra~ao hfsaa nao Aa h>k Jao[taao htaao. taoNaIAo AayaoSaanao ivanaMita krI ko taonaI saaqao }MT badlaI lao. Aama hfsaa }MT par nabaI saaqao ra~ao sau[ ga[. savaaro AayaoSaaAo paaotaanaao Aok paga drmaaM naaKaI dIQaao Anao firyaad krI ko, “ga[ ra~ao manao AoTlau ~aasadayak laagyau (saMBaaoganaa ABaavaqaI) ko manao taonaa krtaaM vaIMCIM ko saapanaa DMKa maMJur Co.” [saata sahaba IAa ona I

Pvanakqaa, ba uKa arInaa hvaalaa q a I].

52

[Pptanaa raJaAo iKastaI maarIyaa nabaI(sa) maaTo BaoMT tarIko maaoklaI. Aok ipatara[ pau#Ya taonaI saaqao htaao. taomanaa madInaa Aavyaanaa qaaoDaJ samayamaaM maarIyaa gaBa -vataI banaI Anao baaLaknao Jnma Aapyaao. AayaoSaaAo nabaI(sa)nao k|uM ko, “tao baaLak Jra paNa tamaara Jovau naqaI laagatau.” taomaNaoo AlaInao paaotaanaI talavaar AapaI, hukma Aapyaao ko maarIyaanaa ipatara{naI ktala kro. AlaIAo taonao KaJurnaa zaD par Jaoyaao. jyaaro taoNao AlaInao Jaoyaa taao baI gayaao Anao QauJvaa laagyaao. taonaI laMgaaoT JmaIna par paDI ga[. AlaIAo JaoyauM taao taonao iSaena taao htau J nahIM! [ma usad\rak AssaahIh Ona, 4:39].

laagao Co ko irvaayatakarnao magaJ nahIM haoya. tao AapaNanao ivaevaasa Apaavavaa maaMgao Co ko nabaI(sa) AdalataI saunaavaNaI ivanaa J saJa Aapataa htaa.

baIJa vaNa-na mauJba mauJrIma kuvaa naPk pakDayaao htaao. tamanao Kabar Co ko mahodI maa]dnaa Aok mahtvanaa kamamaaM kaopTIk maarIyaa Anao AayaoSaana o kabaraomaaMqaI KaaodI ka@I, taomanao vyaiBacaarnaI saJa#pao paqqarao vaDo maarI naaKaSao. [pa a.na M. 62, saa t a sahaba IAa ona I Pvanakqaa, „maa Ola ana a‟ ma uh Mmad manzur naa Oma ana I, iSa ya a Sa uM Co? ].

hvao JuAao! „t abakata [bnao saad‟, 8:104: Asmaa ibanta naaoAmaana Jaoinayaa paa otaanaa samayanaI s~aIAaomaaMnaI Aok sauMdr s~aI htaI. AayaoSaaAo nabaInao k|uM ko, “tamao paaotaanaa haqa kuMvaarIAao par maukvaanaa Sa# krI dIQaa Co.” nabaIAo gamao taoma krInao Asmaa JaoDo lagna krI laIQaa. AayaoSaaAo Asmaanao Aovau khotaaM SaIKavaaDyauM ko, “huM tamaaraqaI AllaahnaI panaah caahuM CuM.” Asmaa Aa Sabdao baaolaI Jyaaro nabaI taonaI paasao Aavyaa. nabaIAo paaotaanaa haqa vaDo paaotaanaa maao@anao @aMkI laIQau Anao taoNaInao paaCI maaoklaI dovaamaaM AavaI.

ipaya vaacakao! SauM Aa irvaayatakar baoSarma mauslaIma Co ko paCI kavataraKaaor kaifr?

„t abakata [bnao saad‟, 8:106: “kabanaI pau~aI maIlaIkIyaa paaotaanaI KaubasaurtaI maaTo paKyaata htaI. nabaIAo taonaI saaqao lagna kyaa-. AayaoSaa maIlaIkIyaa paasao ga[ Anao k|uM, “SauM taa# maanaBaMga naqaI qatau ko tao taara baapanaa kaitala JaoDo lagna kyaa-?”

AayaoSaa irvaayata kro Co ko nabaI raozanaI halatamaaM taonaI PBa causyaa krtaa htaa. [masanad Ao Ahmad 6:123, Aba u da]d 15:237, ba OhakI 4:234 ].

SauM Aa ~aNa [maamaaonao Sarma naa AavaI?

vaacakaoAo Kaasa naaoMQa laovaI ko Aa pakrNanaI baQaIJ maaihta I iSayaa Aayaataullaa saOyad mauta -za husaOna nasaIr

ifraoJabaadInaI iktaaba „saata sahabaIAaonaI Pvanakqaa‟maaMqaI laovaamaaM AavaI Co. maoM paaotao GaNaa hvaalaaAaonaI tapaasa krI Co Anao taonaao Ao davaao saacaao Co ko Aa maaihtaI saunnaI iktaabaaomaaMqaI laovaamaaM AavaI Co.

hvao JuAao baoSamaI- Aadrpaa~a [maama Ahmad ibana h Mbalana I : saohlaa naamanaI Aok s~aIAo [maanavaaLaaAaonaI maa AayaoSaanao k|uM ko, “maara paitanaao Jvaana naaokr salaIma maarI saamao kyaarok haJr qaaya Co, jyaaro ko huM ra~ao Aokdma paataLaa Anao paardSa-k kpaDamaaM hao]M CuM.” AayaoSaaAo saohlaanao salaah AapaI ko salaImanao paaMca vaKata paaotaanaa stananauM duQa ipavaDavaI do. AayaoSaa paaotaanaI bahonaao Anao Ba~aIPAaonao salaah AapataI ko “kao[ gaOr mahrma pau#Ya tamaara Garo vaarMvaar Aavataao haoya taao, taonao paaotaanau stanapaana paaMca vaKata kravaI dao. Balaonao tao vyai>ta pauKta vayanaI haoya.”

[masanad Ao Ahmad ibana h Mbala, 6:27 ].

AhIM „saata sahabaIAaonaI Pvanakqaa‟naa ricayataa hJrta AayaoSaa Anao [maama hMbala par Aok mahtvanaI vaata naJr

AMdaJ krvaa maaTo ANagamaao vya>ta krtaaM laKao Co ko, “pau#Yao s~aInaa stananauM mad-na paNa krvauM paDSao.”

53

nabaI(sa) Aok vaKata Aok kcaranaa @galaa paasao Aavyaa. tyaaM taomaNao ]Baa ]Baa paoSaaba kyaao -. hmmaado k|u, “nabaIAo paaotaanaa paga pahaoLaa krI laIQaa htaa, AovaI rItao ko JovaI rItao kao[ }MTDI duQa AapataaM kro Co. [ba uKa arI, iktaaba ula va uz u].

AovaI paNa hdIsaao Co, Jo kho Co ko nabaIAo ]Baa ]Baa paoSaaba krvaanaI manaa[ frmaavaI Co. kao[ navaa[ naqaI ko iSayaa Anao saunnaI maullaaAao vaccao takrarnaao ivaYaya ko maud\ao paoSaaba krvaanaao Co.

caalaao! Aa pakrNanaao AMta laavaIAo frIqaI kuAa -na tarf J[nao.:

sahabaaAao Aokdma vafadar Anao vyavaha# [maanavaaLaaAao htaa Anao ta oAao saa OqaI saara svaBaavanaa htaa. (8:74)

ta oAaomaa M AokbaIJa maaTo Ka ubaJ pa oma, laagaNaI Anao maana hta uM. (3:103)

Allaah ta omanaaqaI Ka uSa htaa o Anao ta oAao AllaahqaI Ka uSa htaa . (9:100).

54

vastau vaOivaQya

AhIM Jao[Ao hvao [slaamanaI khovaataI paiva~a iktaabaaomaaM Aavaolaa koTlaak ]dahrNaao. Sau M tamao maanaI Sakao ko mauslaImaao ko kao[paNa bauiwSaaLaI maaNasaao Aavaao kcarao paoda krI Sako?

BaartamaaM Allaaho paaotaanauM naama KvaaJa garIba navaaz raKyau htauM. [malf uJat a o icast a I AJma orI, 4:149 ].

huM vaIsa vaYa- sauQaI KaaQaa paIQaa vagar ]Baao r|ao, karNako huM icaMtana krI r|ao htaao. [rahta Ila k ula uba, inazama ud \Ina Ava ila ya a ].

hdIsaaonaI irvaayata krnaara paaotao [radao naa haovaa CtaaM Ju=uM kho Co. [[maama mauslaIma, sahIh mauslaImanaI pastaavanaa, [Ppta, pa a . 13 – 14].

hJrta AlaIAo magarIbanaI namaaz pa@avaI, parMtau taoAao Sarabanaa naSaamaaM htaa Anao taoqaI KaaoT Mu pa@yaa htaa. [Aba u da]dna I hdIsa, isarat a unnaba I iSabla I na a Oma ana I, 2:88 ].

“huM Jahor k#M CuM ko Samsa tabaroz Ao maarao „Samsa‟ AoTlao ko „saUya-„ Co Anao tao maarao Kauda Co.” Aa vaa>ya ]par TIppaNaI krtaa [bnao bahma laKao Co ko maullaa #maI samalaIMgaI saMbaMQa raKanaar (haomaaosaokcyaula ko gao) htaa Anao taoAao Samsa tabaroz naamanaa Caokranaa }MDa pa`omamaaM htaa. [#ma Ina I masana va I par [bna o bahmana I sama Ixa a ].

[maanavaaLaaAaonaI maa, hfsaaAo nabaInao kaopT maarIyaa saaqao saMBaaoga krtaa Jaoyaa Anao taoNaIAo taomanao Kauba Zpakao Aapyaao. [iSarat a unnaba I 1:131, iSabla I na a Oma ana I, t abarana Ina a hvaalaa q a I ].

Ao s~aI ko JoNao naanaI baaLakInao PvataI dfnaavaI tao Anao Jo baaLakInao dfnaavavaamaaM AavaI tao baMnao nak-maaM JSao. [imaskat a, baaba ula kdr vala [maana ].

AamaaM PvataI dfnaavaayaolaI baaLakInaao SauM vaaMk?

AlaI Anao taomanaa vaarsaao isavaaya kao[Ao paNa AaKauM kuAa-na Baogau nahaotau kya-u. []sa ula o kafI, 1:441 ].

nabaI(sa) Jnnatanaa drvaJanaao nakucaao pakDSao. tao drvaaJao KaKaDavaSao Anao drvaaJao KaaolavaamaaM AavaSao Anao Allaah paaotao paaotaanaa taKta saaqao bahar AavaSao Anao nabaI saJdamaaM paDI JSao. [masanado Ahmad ibana h Mbala ].

baa[balanaI saaqao Kauba saara saaqaIdarao Co Jo Allaahnao maaNasa Jovaao Aakar Aapao Co Anao taonao AakaSaaomaaM baosaaDI raKao Co.

Aok maaNasao paaotao kuMvaara haovaanaI firyaad krI. nabaI(sa)Ao taonao Aok kbautarInao patnaI banaavaI laovaa k|uM. [[maama Ala ma uhd\Isa Ina Ala kyya Ima I, it abba o naba va I, Ala ma Ina arIla hna If pa a . 106, zaidla ma ad ].

Allaahnaa rsaulao Aok maaNasanao maada kbautar paaCLa daoDtaao Jaoyaao. taomaNao k|u: “JuAao, Aok nar Sayataana Aok maada

SayataananaI paaCLa BaagaI r|ao Co.” [Aba u da]d 4940, [bna o ma aJah 3765, h Mbala 2:356 ].

koTlaak paaKaMDI laaokaonao hJrta AlaI paasao laavavaamaaM Aavyaa Anao taomaNao Aa laaokaonao saLagaavaI dIQaa. [ba uKa arI, iktaba ula ma ut a -dOna ].

SauM hJrta AlaI kuAa-na iva#QQanau kao[ kaya - krI Sako?

55

AlaI paasao AaKauM kuAa-na htau. Abau bakr Anao ]Mmaro tao laovaanaI naa paaDI. AlaIAo k|u, “maarao vaMSaJ „mahodI‟ Aanao

laaokao sauQaI pahaocaaDSao Anao taonaao Amala kravaSao.” [Fsla ula iKat a aba, imaskat a Ila Asarar pa a .37 ].

SaoKa Abau bakr iSablaIAo paaotaanaa iSaYyaaonao navaa o klamaao iSaKavaaD\yaao: “Allaah isavaaya kao[ [baadtanao laayak naqaI Anao iSablaI taonaa rsaula Co.” Jao kao[ vaaMQaao ]Zavatau taao khI dotaa ko, “huM taao f>ta parIxaa la[ r|ao CuM.” [malfuJata Kva aJa inazama ud \Ina Ava ila ya a, fvaa[la [la fvaad pa a .404 ].

laaokaonaI Qama- baabatao maanyataaAao Alaga Alaga haoya Co. huM yahudI Qama -, ihndu Qama-, iKastaI Qama- Anao paarsaI Qama-maaM maanau CuM. [[bna o ArbaI, fsa usa ula h ukma ].

SaoKa maaoihnaud\Ina [bnao ArbaI AaJo paNa Aok mahana mauslaIma saMta tarIko Aa oLaKaaya Co.

nabaI(sa)Ao Aok vaKata kabaamaaM kaifraonaI haJrImaaM namaaz pa@taa htaa. Sayataanao taomanao Aa Sabdao khovaDavyaa, “Aa maUita-Aao laata, manaata Anao ]za paUJinaya Co Anao taomanaI isafarISa kbaula krvaamaaM AavaSao.” [[maama t abarI, isarat a unnaba I, iSabla I na a Oma ana I 1:146 ].

salamaana rSdIAo paaotaanaa paustaknauM iSaYa -k „SayataanaIk vasaI-sa‟ Aa ]paJavaI ka@olaI hdIsa parqaI raKaolau. koma tabaarInaa maaqao [evar inaMda maaTo kao[ [naama raKavaamaaM naa AavyauM?

[maama Ahmad ibana hMbalao k(u, ~aNa pakarnaa paustakaonaao Co Jomanaao kao[ AaQaar pauravaao naqaI. nabaI(sa)naa yauwao, taomanaa sapanaaAao Anao taomanaa $ara krayaola tafsaIr.” [isarat a unnaba I, Allaama a iSabla I na a Oma ana I, 1:27 ].

AlaInau kuAa-na GaNauM maaoTu Anao badlaayaa vagarnau Co. [Anavaar naa Oma ana IAa, ma uhd \Isa na[mat a ulla a Ala JzOr ].

kao[ naqaI bataavatauM ko Aa kuAa-na >yaaM Co?

nabaI(sa)Ao k|u, “maoM Allaahnao sapanaamaaM Aok yauvaana maaNasanaa #pamaaM Jaoyaao, Jonao Gaa+a vaaLa htaa, laIlaa kpaDa, saaonaorI cappala Anao saaonaana u AavarNa taomanaa maao@a ]par htau.” [dr ktaana I 2:357, tabarana I, ba OhakI ].

vaacakao naaoMQa lao ko Aa paustakmaaM baIP GaNaI vaataa -Aao laKavaamaaM AavaI Co JomaaM Allaahnao s~aInaa sva#pamaaM dSaa -vaola Co.

kuAa-na Aovaa laaokao $ara Baogau krvaamaaM Aavyau Co JoAao paapaIAao htaa. [Allaamaa baakIr maJlaIsaI, imarat a ula ]la uk, Sarah ]sa ula 1:171 ].

Pbaa[la Wara laavavaamaaM Aavaolau kuAa-na 17000 Aayaataao Qaravatau htau. hvao taonaI AMdr 6200qaI qaaoDI vaQaaro Aayaataao J bacaI Co. [fsla ula iKat a aba pa a .338 ].

parMtau Allaah taao kuAa-nanaI ihfaJta paaotao krvaanaao vaayadao Aapao Co. Jo maaTo kuAa-nanaI Aa Aayataaoo JaovaI: (15:9,

75:17-18, 85:21-22).

isa<aor kuroSaIAaonaa naama kuAa-namaaMqaI ka@I naaKavaamaaM Aavyaa Co. nabaInao ~aasa Aapavaa maaTo f>ta AbaI lahbana Mu J naama raKavaamaaM Aavyau htau karNako tao taomanaa kaka htaa. hJrta AlaI [bnao nabaatanao khI r(a Co. [t afsa Ir imarat a Ila Anava ar].

56

GaNaI ifkanaI iktaabaao JovaI ko „ftaavaa AalamagaIrI”, kanaunaI pa>kDmaaMqaI bacavaanaa rstaa bataavao Co. Aa pakrNaao

„iktaabaula h{la‟ (kayadanao Cotarvaanaa rstaa) tarIko AaoLaKaaya Co. pa a .na M.408 ]par Aa ivaSaaLa paustak salaah Aapao Co ko “caaorI krvaanaao saaOqaI JaoKama ivanaanaao rstaao Ao Co ko bao caa orao haqa imalaavaI lao. Aok caaor Gausavaanaao rstaao banaavao Anao baIJao paholaaAo banaavaolaa rstao AMdr J[ saamaananaI caaorI kro Anao Aa saamaana paholaa caaornao AapaI do Jo bahar ]Baao Co. baMnaomaaMqaI kao[nao paNa kayadakIya saJa nahIM qaaya.”

frIstaaAao [maamaao maaTo Aovaa saMdoSaaAao laavao Co Jo nabaIAaonao paNa nahaotaa Apaayaa. [tafsaI#la baurhana 4:484 ].

ipaya vaacakao, hdIsa, [itahasa Anao isartanaI GaNaI iktaabaao nabaI(sa)naI maaotanao GaNaI ibahamaNaI rItao vaNa-vao Co. Ao GaNau J du:Kadayak Co ko Aa vaata AhIM frIqaI laKavaI paDo Co. Aa vaataa -Aaonaao AMta Ao khInao qaaya Co ko nabaInaI AaMKaao

vaodnaaqaI pahaoLaI qayaolaI Anao Cta tarf takayaolaI htaI. taomanaa kaka Abbaasao k|u htau ko, “huM maara kuTuMbanao JaNau CuM. taoAaonaa maao@a maaota vaKatao badlaa[ Jaya Co.” Aa J [itahasanaI iktaabaao AapaNanao kho Co ko sahabaIAaoAo nabaInaI laaSanao ~aNa idvasa CaoDI dIQaI htaI. maullaa Jlaalaud\Ina #maI Aa GaTnaa par duhao laKao Co ko:

sahaba IAa ona o duina ya ana a o p a oma AoTlaa o htaa o k o, t a omaNa o naba Ina o kFna Ana o dfna vagar Ca oDI dIQa a .

kuAa-na nabaI(sa)nao „Ala mauzmma Ila‟ (saaramaaM saara daostaao Anao saaqaIdaraonao pasaMd krvaavaaLaao) kho Co. SauM maullaa #maI, mauhad\Isa Anao maullaaAao Jo vaNa-na kro Co taovaa laaokaonao nabaI(sa) paaotaanaa daosta ko saaqaIdar banaavao?

kuAa-namaaM AovaI Aayaataao ]maorvaamaaM AavaI Co, Jo Aokdma mauKa -taapaUNa-, baalaISa Anao Zpakanao laayak Co. [Aohta IJaJ tabarasa I, pa a .126 ].

AhIM Jao[Ao koTlaIk rmauP hdIsaao, Jo maullaah AlaI karInaa paustak „matbaa mauJtabaa[‟maaM Co:

sauMdr cahorao JaovaaqaI AaMKaaonau taoJ vaQao Co.

tarbaucanao Jbah kyaa- vagar kyaaroya naa KaavauM.

rIMgaNa baQaI J ibamaarIAaonaI dvaa Co.

mauslaIma maIZao haoya Co Anaoo taonao maIZa[ Baavao Co.

Jo pamamaaM paDo Anao paiva~a rho, taonao SahIdnaao drjJao maLao Co.

kuAa-nanao Baogau krvaanau Anao gaaoZvavaanau kama Aovaa maaNasanao (hJrta ]smaananao) saaoMpaayau htau, Jo Allaahnaa daostaaonaao duSmana htaao. [Aohta IJaJ tabarasa I pa a .132 ].

kuAa-nanaI AMdr Aovaa GaNaa pauravaa maaoJud Co Jo saaibata kro Co ko kuAa-na paustaknaa sva#pamaaM nabaI(sa)naa PvanakaLa

drimayaana J paapta htau. Qyaana Aapaao taao kuAa-nanaI Sa#Aata J Ao AayaataqaI qaaya Co ko, “Aa Ao paustak Co Jonaa ivaYao kao[

Sak naqaI.”

[maama baakIro k(u htau ko, “fhSaanaao Aqa- qaaya Co Abau bakr, maunakrnaao Aqa - Co ]Mmar Anao baaGaInaao Aqa- Co ]smaana. [[maama baakIr kho Co da]dna o, t afsa Ir imarat a ula Anava ar pa a .258 ].

„Allaah iSak- isavaaya baQauM J maaf krI doSao.‟ Aa Aayaatanaao Aqa- qaaya Co ko tao baQaanao maaf krI doSao isavaaya ko JoAao AlaInaI ivalaayata ]par [maana nahIM laavao. [t afsa Ir AayaaSa I 1:24 ].

57

AlaInaI ivalaayatanaao [nkar krnaaraAao maUita - paUJkao Co. [t afsa I#la ba urhana 2:35 ].

Allaaho k|u, “Aao mauhMmad! Jao tauM taara paCI KalaIfa tarIko AlaI isavaaya baIJa kao[nao pasaMd krISa taao taarI baQaI J naokIAao nakamaI qa[ JSao Anao tauM harnaaraAaomaaMqaI hao[Sa.” [t afsa Ir kumma I 2:251 ].

paholaa KalaIfa baIJuM kao[ nahIM, paNa hJrta Abau bakr htaa.

[maama mahodInaa haqao saaOqaI paholaI baOta laonaar baIJuM kao[ nahIM, parMtau nabaI mauhMmad(sa) hSao. [basa O#d\ drJata pa a .213 ].

nabaI yaunausao AlaInaI iKalaaftanaao [nkar kyaao- htaao. AllaaAo taomanao vhola maaClaInaa paoTmaaM tyaaMsauQaI raKyaa, jyaaMsauQaI taomaNao maafI naa maaMgaI. [t afsa I#la ba urhana 4:37 ].

nabaI yaunausa hJrta AlaInaa paoda qavaanaa hJarao vaYaao - paholaaM qa[ gayaa htaa.

[maama Jafr saadIko k|u htau ko nabaI [baahIma AlaInaa iSayaapaMqaIAaomaaMqaI htaa. [t afsa I#la ba urhana 4:20 ].

nabaI [baahIma hJrta AlaInaa paoda qavaanaa 3000 vaYa- paholaaM qa[ gayaa htaa.

nabaI Ayyauba ibamaar paD\yaa karNako taomaNao AlaInaI ivalaayata ]par Sak kyaao - htaao. [t afsa Ir imarat a ula Anava ar pa a .70 ].

frIqaI, hJarao vaYa - paholaaM!

[maama rzaAo k|u ko, “70,000 duinayaaAao f>ta Aok J kama maaTo banaavavaamaaM AavaI. Ao kama Co Abau bakr Anao ]Mmar par gaaLaao varsaavao. [t afsa I#la ba urhana 4:47 ].

paholaa ~aNa KailafaAaonaa (Abau bakr, ]Mmar Anao ]smaananaa) samayao saacau KaaoTMu banaI gayaMu Anao KaaoTuM saacauM. [Aohta IJaJ tabarasa I pa a .154 ].

Allaahnau vyai>tatva AoTlao AlaI, Anao AllaahnaI [baadta AoTlao AlaInaI ivalaayata, [maamata Anao iKalaaftanaao isvakar krvaao. [imarat a ula Anava ar pa a .59 Ana o 232 ].

[maama Jafr saadIko k|u, “Amao [maamaao salaata, zkata, saaOma Anao hjJ CIAo, Amao J ma>kah Anao kabaa CIAo Anao AmaoJ Allaahnau maao@uM CIAo.” [imarat a ula Anava ar pa a .217 ].

valaInaao drjJao nabaI krtaaM paNa vaQaaro ]Mcaao haoya Co. [Sa oKa Abdula fzla saarsa I, malf uJat a pa a .131 ].

[maama Jafr saadIk kho Co ko “salaatanaao Aqa- Co nabaI, AlaI, faitamaa, hsana Anao husaOna. kuAa-namaaM „salaataIla vaustaa‟naao Aqa- Co AlaI.” [t afsa Ir Aayaasa I 1:127 ].

baar [maamaaoAo J baQau banaavyau Co, taoAao J pau#M paaDnaara Co Anao taoAao J Pvana Anao maRtyau ]par kabau Qaravao Co. taoAaoJ laaokaonao Jnnata Anao JhnnamaaM maaoklao Co. [imarat a ula Anava ar pa a .67 ].

jyaaro mausaaAo Allaahnao JaovaanaI ivanaMtaI krI taao isanaa[ pava -tanaa TukDa TukDa qa[ gayaa. mausaaAo Jo naur Jaoyau htau tao Fkta AlaInaa iSaYyanau htau Anao taonaa vaDo J pava -tanaa Bau>>a baaolaI gayaa htaa. [t afsa I#la ba urhana 2:35 ].

58

AlaInaa iSaYyaaoAo J mahMmadnao AKalaak (saMskar) iSaKavyaa htaa. [t afsa I#la ba urhana 1:540 ].

[maama Jafr saadIko k|u “naasaIbaIAaonaI (iSayaa naa haoya taovaa laaokaonaI) namaaz kSauM J nahIM, parMtau iznaa (vyaiBacaar) Co.” [t afsa I#la ba urhana 4:453 ].

Abdula kadIr PlaanaI mauJba, iSayaaAaonaI namaaz kSauM nahIM, parMtau maUita -paUJa Co. [Ga ina ya a-t a I t a ala Iba Ona ].

]ccatama paiva~ataanaao drjJao maoLavavaanaao mastaIBayaa -o rstaao: Jo paaotaanaa PvanamaaM Aok vaKata paNa „mautaa‟ (hMgaamaI lagna) kro taao tao husaOnanaI barabarInaao qa[ Jaya Co. Jo bao vaKata kro tao hsananaI barabarInaao, ~aNa vaKata kro tao

AlaInaI barabarInaao Anao caar vaKata kro taao tao nabaI mauhMmad(sa)naI barabarInaao qa[ Jaya Co. [t afsaIr imanhaJ Asa-saa ibak Ona ].

[maama Jafro k|u, “huM AovaI rItao baaolau CuM ko Aok vaatanaa isa<aor Alaga Alaga Aqa - qaaya Co. huM Ao J Aqa- la]M Cu, Jo maarI [cCa haoya.” [Asaasa [la ]sa ula pa a .65 ].

Faitamaanau „maSaf‟ (Qaaima-k gaMqa) tamaara kuAa-na krtaaM ~aNa gaNau maaoTu Co Anao taomaaM tamaara kuAa-nanaao AokpaNa Sabd naqaI. [Aba u baSa Ir, ]sa ula o kafIna o samaJava t a a M kh o Co].

>yaaM Co Aa „maSaf‟?

Jo paaotaanaao Qama- Cupaavao Co, taonaI Allaah Kauba [jJta kro Co. Jo Jahor kro Co taonaI Allaah bao[jJtaI kro Co. []sa ula o kafI baaba t a ikyya ah ].

taikyyaah (satyanao Cupaavavau) Ao Qama-naao paayaao Co. [ASa-SaafI 1:72].

[maama tabaarI iSayaa htaa. parMtau paaotaanaI Jatanao taikyyaahnaa isawaMta pamaaNao saunnaI tarIko AaoLaKaavataa htaa. [Allaamaa t amannaa [maadI, t asa va Ir ka dusara #Ka ].

JuAao! Aa nabaI(sa)naa naama par mauKa-taaBarI vaata: maMgaLavaar Ao laaohInaao idvasa Co. Aa idvasao laaohI inakLavaanau baMQa qatau naqaI. [Aba u da]d, hdIsa na M.3862 Ana o ba uKa arI ].

frI JuAao! itarmaIzInaI hdIsa nabaI(sa)naa naama par Aok du:Kad bakvaasa naaoMQao Co: saata Aasamaana ]par Aok drIyaao Co. Aa drIyaamaaM saata pahaDI bakraAao }Baa Co. Aa ivaSaaLakaya bakraAaonaI paIZ par Allaahnau „ASa-„ Co!

Allaamaa bad#d\Ina AOnaI Anao haifz [bnao hJr AsklaanaIAo „kuAa-na paCInaI saaOqaI mah<vanaI iktaaba‟ AoTlao ko

„bauKaarI SarIf‟naI caavaIAao laKaI Co. taoAao irvaayata kro Co ko “[maama mailak Anao [maama SaafI paaotaanaI patnaIAao saaqao gaudamaOqauna krtaa htaa Anao taonao hlaala samaJtaa htaa.” [ba uKa arInaa sa Mga hna I ca a va IAa o].

nabaI(sa)naI masPdmaaM Aok KaubaJ sauMdr s~aI namaaz pa@vaa AavataI htaI. koTlaak sahabaIAaoAo CollaI hraoLamaaM }Baa rhovaanaao inayama banaavyaao, JoqaI taoAao taonao Jao[ Sako. [maama itarmaIzI taomanaa saMklanamaaM kho Co ko kuAa -nanaI Aayaata “Amao JaNaIAo CIAo, Ao paholaaAaonao Anao CollaaAaonao” Ao Aa sahabaIAaonao laagau paDo Co!

SauM maananaIya sahabaIAao, Jomanaa caair~aSaIla vyai>tatvanaI gavaahI svayaM kuAa -na Aapao Co, tao Aavaa hao[ Sako??

59

jyaaro kuAa-na kho Co ko „tamaarI s~aIAao tamaara Anao tamao tamaarI s~aIAaonaa paaoSaak Cao‟ taao taonaao Aqa- qaaya Co ko „tamao paita patnaI paqaarImaaM paaoSaak ]taarao Anao AokbaIJanao vaLagaao.‟ [[maama [bnaIla kiyyama, itabba o naba va I pa a .481 ].

[maama Ataa kho Co ko, “Ao vaatamaaM kao[ KarabaI naqaI ko tamao gaBa-vataI dasaImaaM gamao tyaaMqaI JaAao (saMBaaoga krao).”

[ba uKa arIna I samaJNa, ma a tbaa na ur ma uh Mmad 1:492 ].

bao Jatanaa saapa Aovaa Co Jo maaNasanaI AaMKamaaM f>ta naJr naaKaInao AaMQaLaao krI do. [[maama [bnaIla kiyyama, it abba o naba va I, [maama ma usla Imana I hdIsana I samaJNa Aapat a a M JNaa va o Co ].

„iDsakvarI caonala‟ Jaoyaa krJao. kdaca Aa dMtakqaanaa paaNaIAao Jaovaa maLaI paNa Jaya!

naaoMQa: ]parao>ta ]dahrNaao taao f>ta qaaoDa namaunaa J Co, Aa AMta ivaihna mauKaa -maInaa BaMDarnaa. SauM Ao samaJvau AGa#M Co ko mauslaImaaonaI halata dyaaJnak koma Co? paCI Balaonao tao duinayaanaa kao[paNa BaagamaaM koma naa rhotaa haoya. Aa Ao vaatanaao paNa Kaulaasaao kro Co ko vahI gayaolaI koTlaIk sadIAaomaaM koma mauslaIma ]mmata naaoMQa laova aya taovaao AokpaNa vaO&aainak AapavaamaaM inaYfLa rhI Co.

60

saacaa AastaIknaa Avalaaoknaao „fzIla ]la uma o dIna Iya a ‟, sva . Ea I Da o. k opTna masa udud \Ina ]smaana I (ma Rt ya u 1985).

Kaasa naaoMQa laoSaao ko mauslaImaaonaa Aa mahana SauBaicaMtako ma$saaAaonau Ao J iSaxaNa laIQau htau Jo AapaNaa maullaaAao maoLavao Co. parMtau AllaaAo taomanao Aok ivacaarSaIla magaJ Aapyau htau.

[maana o KaalaIsa

„fzIla ]laumao dInaIyaa‟, sva. EaI Dao. k opTna masaudud \Ina ]smaanaI, kraMcaI, paaikstaanamaaM vyavasaayao tabaIba htaa. taomanaI kurananaa isaQQaaMtaao AaQaarIta rcanaaAao naaoMQapaa~a Co. [slaamanaa gaaOrvanao bacaavavaanaI baabatamaaM taoAao kao[ mah<vanaI vyai>tanaI

paNa Sarma raKataa nahaotaa. hvao AapaNao taomanaa paustak „[maanao KaalaIsa‟maaMqaI Amauk ]dahrNaao Jao[Ao. Aa paustakmaaM taomaNao paKyaata Anao bahu AadrNaIya maullaaAao Anao sauFIAao Wara krvaamaaM AavataI AQama Anao mayaa -danau ]llaMGana krtaI vaataaonaao saMgah kyaao- Co.

maara ipataa, maaOlaanaa saOyad mauhmmad zkrIyaamaaM AaKau ba|aMD samaayaolau htau. taoAao baaombao rajyamaaM ica<aa Anao isaMhao vaccao rhotaa htaa. hJrta AlaIAo maara maataa ipataanaa inakah pa@avyaa htaa. (19maI sadImaaM!). [ma ulla a ya usa uf banna urI, 1975].

maara Anao baakInaI „maKalauk‟ ([evaro banaavaolaI vastauAao) vaccao JmaIna Anao Aasamaana JoTlaao frk Co! manao baIJaAao Jovaao naa samaJao, Aro! nabaI Jovaao paNa nahIM. [Sa oKa Abdula kadIr Plaana I ].

Jyaaro huM f>ta 10 vaYa -naao htaao, tyaarqaI frIstaaAao maarI baaJumaaM caalataa htaa. [Sa oKa Abdula kadIr Plaana I, malf uJat a ].

salaata Allaah Anao maaNasa vaccaonaao paDdao Co. [Juna Od bagadadI, Ahkakula h>k 1:83 ].

yaad rho! JunaOd bagadadI khovaataa mahana saMtaaomaaMqaI Aok Co.

AllaahnaI AaMKaaomaaM duKaavaao qayaao Anao baQaaJ frIstaaAao taomanao sahanauBauitaqaI maLavaa gayaa. Allaah vaarMvaar nauhnaa paur vaaLaI baabatao rDyaa krtaa htaa. [[maama SaohrIstaanaI, Ala maIlaIla vala inahala 1:97]. AavaI paIDa krbalaanaI GaTnaa maaTo paNa rDInao qa[ htaI. [malah uf, maktaala Ila h usa Ona Ana o Aavaa ba IJa pa ust aka oma a M].

Allaah paaotaanaI KausaI-maaM baosao Co, parMtau KaursaI taomanaa pagamaa AovaI laagao Co Jovaa ko saonDla haoya Co. [t abaarI 1:21].

SauM tamanao Aa vaatamaaM kao[ Aqa - doKaaya Co?

maoM Allaahnao Aok laaMbaa vaaLavaaLaI yauvaana s~aI tarIko Joyaao. hzrta Abdullaa [bnao Abbaasao k|u ko, “f>ta paagala maaNasa J Aa hdIsanaao [nkar krI Sako Co.” [ma ullaa AlaI karI, maaozAata Ao kbaIr AoTlao k o „mahana banaa vaT‟].

Saah valaI]llaaAo „duro- saamaIna‟ iSaYa-k hoZLa 40 hdIsaao banaavaI htaI. tao davaao krtaa ko nabaI(sa) GaNaI vaKata taomanaI paasao Aavyaa Anao Aa k(uM Anao paolau k(uM. [masa udud \Ina ]smaana I, [maana o Kaala Isa pa a .74 ].

yaad rho! valaI]llaa nabaI(sa)naa maRtyaunaI 11 sadIAao paCI paoda qayaa htaa.

mausaaAo taur pava-ta par saaMBaLaola AvaaJ AlaInaao htaao. [masa udud\Ina ]smaana I, [maana o Kaala Isa pa a .34 ].

61

Dao. masaudud\Ina ]smaanaI paaotaanaa paustakmaaM Aavaa GaNaa vaaihyaata Jovaa vaakyaao nakla kro Co. baIP GaNaI hdIsaao AapaNanao Ao manaavavaa maaMgao Co ko maoraJnaI GaTnaa samayao hzrta AlaI yaJmaana htaa Anao AapaNaa nabaI(sa) mahomaana htaa. AllaahnaI JgyaaAo AlaIAo nabaI(sa) saaqao paDda paaCLa rhI vaata krI htaI. Aama hzrta AlaI J Allaah Co.

maullaa mauhmmad kasaIma naanaaotvaIAo sapanaamaaM Jaoyau ko taoAao Allaahnaa KaaoLaamaaM baoZa htaa. [maullaa mauhmmad kasa Ima na ana a ot va Ina u Pvana carI~a, ma ulla a ma uhmmad ya ak uba na ana a ot va I ].

Aa baMnao maullaaAao bahu paKyaata JqqaabaMQa maullaaAao paoda krnaar Baartanaa „da#la ]lauma‟, dovabaMQanaa saMsqaapakao htaa. hvao ivacaarao ko Aamanaa iSaYyaaonaI halata kovaI hSao!

Jao tamao JmaInamaaM Aok daorDu ]MDo sauQaI laTkavaSaao taao tao AllaahnaI ]par paDSao. [itarmaIzInaI hdIsa, t afsa Ir sa ura Ala hd\Id 2:530].

yaad rho! Aa hvaalaaAao „[maanao KaalaIsa‟maaMqaI laovaamaaM Aavaolaa Co. maoM paaotao AamaaMnaa GaNaa hvaalaa cakasyaa Co Anao tao saacaa Co.

marolaaAaonao kbarmaaM savaala pauCvaamaaM AavaSao, “taarao rba kaoNa Co? taarao nabaI kaoNa Co? taarao Qama - kyaao Co?” Jao Jvaaba AavaSao ko, “Abdula kadIr PlaanaI”, taao taoAao parIxaamaaM safLa qaSao. [malafuJata o Plaana I – ma a o{na ud \Ina icast a Ina I TIppaNa I].

baIJa Aok nabaI AavaSao Anao taoAao Abdula kadIr PlaanaInaI paaCLa caalaSao. [Ahmad rzaKaana barolavaI, hdaAok baKSa ISa kama Ila pa a .120 ].

AllaahnaI bao[jJtaI krtaaM „valaI‟naI bao[jJtaI vaQaaro saJapaa~a haoya Co. [ma ullaah ASarfAlaI q a ana va I, Ala ASarf maa isak, na va ombar 1991, paa .23 ].

kuAa-nanao samaPnao vaaMcavaanaao payatna naa krSaao, nahIM taao gaumarah qa[ JSaao. [maullaah ASarfAlaI qaanavaI, fJa[la o Aamaala pa a .216].

Aok namaaz kza krnaar vyai>ta nak-maaM 20 kraoD vaYa- sauQaI saLagaSao. [maullaa zkrIyaa k MQaalavaI, fJa[la o Aamaala pa a .317 ].

Aa pamaaNao maullaa kMQaalvaInao paNa nak-naI AaganaI maza maaNavaanaI AaSaa Co.

[slaama yaa maslak parstaI

„[slaama yaa maslak parstaI‟ Ao paNa Dao. masaudud\Ina ]smaanaI Wara laKaayaola Aok mah<vanau paustak Co. „maslak parstaI‟ Ao ifrkavaadnaao samaanaaqaI- Sabd Co. paanaa naM.154 ]par taoAao laKao Co ko: kuAa -na pamaaNao kao[paNa vastau Allaah isavaaya kao[nao Apa-Na krvaI hrama Co. AapaNaa maullaaAao AavaI hrama vastauAaonao hlaala krI naaKao Co Anao Aavaa iSak-nao KaubaJ mah<va Aapao Co. da.ta.:

Jafr saaidknaa naamanaa kuMDa

]vaOSa krNaInaa naamanaao Sabao baratanaao hlavaao

[maama husaOnanaa naamanaao hlaIma Anao Sarbata

62

Abdula kadIr PlaanaInaa naamanaI 11maInaI inayaaz

JovaI rItao saMtaao krtaa htaa taoma Aok rkatamaaM AaKau kuAa -na pa@ao. [fJa[la o nama az paa .64 ].

AanauM pairNaama Ao ko kuAa-na idvasamaaM 50qaI paNa vaQaaro vaar pa@ao. Jo maaNasaao maaTo ibalakula ASa>ya kama Co, Balaonao maanava bauiw gamao taoTlaI paNa klpanaa kro.

nabaI(sa)nau paoSaaba Anao saMDaSa paINaa Anao Kaaorak tarIko vaparatau htau. AaqaI ibamaar laaokao saaJa qa[ Jtaa htaa. [ma ullaa t aaih#la kadrI, AaJnaa khovaataa AaQauinak maullaah Anao sauQaark, [slaama yaa maslak parsta I pa a .130].

saMtaao raoJ 2000 rkaAta namaaz pa@o Co. taoAao rmazana maasa drimayaana drraoJ bao vaKata kuAa-na ]Baa ]Baa pau# pa@o Co! [t abla Iga I inasaaba, fJa[la o Aamaala ].

vaah! baIP Aok vaOcaarIk Anao SaarIrIk rItao ASa>ya vaata!

baQaaJ saMtaao Pvataa haoya ko marolaa, Abdula kadIr PlaanaInaI (maRtyau [.sa. 1166) saBaamaaM J#r Aavataa htaa, nabaI(sa) paNa inayamaIta rItao Aavataa htaa. [Abdula hk \ ma uhd\Isa dohlva I, AKabaa#la AKabaar pa a .39 ].

yaad krao! nabaI(sa) [.sa.632maaM maRtyau paamyaa htaa.

huM kyaaroya Allaahnao JaovaanaI [cCa naqaI krtaao. Allaah manao JaovaanaI [cCa kro Co. [baa yazId baustaamaI, malfuJata pa a . 141 ].

[maama Jafr saadIko k|u htau ko, “tamaara duSmana JaoDo vyavahar saarao raKavaao, parMtau kaya - Anao vata-na taonaI iva#wnau krvauM.” []sa ula kafI, Asa–SaafI, baaba t a ikyya ah 1:72].

SauM [maama Jafr saadIko Aavau k(uM hSao?

“laa [laaha [llalaah”naao saacaao Aqa- qaaya Co ko, “kao[ [maama naqaI isavaaya ko tao samayanaao [maama.” [Dao. mauiKaya a zaihd AlaI, sat ya t a a Ana o Qa ma - vya vasq a a p a a .408].

&aana nabaI saaqao Sa# qaaya Co Anao [maamaao par pau#M qaaya Co. [iktaaba Asa–SaafI 1:291 ].

mauAaivayaa yazIdnaa KaBaa ]parqaI pasaar qayaa. nabaIAo k|u ko, “nak-naao rhovaasaI baIJa rhovaasaI ]par savaarI krI r(ao Co.” [malaf uJat a hJrta frI#d \Ina ga MJ Sakr].

AapaNao Aa kcarao kovaI rItao svaIkarI SakIAo, jyaaro ko yazId nabaI(sa)naa maRtyaunaa 16 vaYa - paCI paoda qayaao htaao.

svaga-naa laaokao taomanaa maaqaa par vaadLaao JaoSao. Aok AvaaJ saMBaLaaSao, “khao! kovaa pakarnaao varsaad tamaaro Ja o[Ao Co?” taoAao khoSao, “maaoTa stanavaaLaI s~aIAao AmaarI ]par varsaava.” tyaarpaCI, tao s~aIAaonaao varsaad qaSao. kuAa-namaaM AapaolaI „mahana safLataa‟ baIJuM kM[ nahI, parMtau Aa [naama Co. [„maaOlaanaa‟ mauhmmad Junaaga@I, t afsa Ir [bna o ksa Irna a o BaaYa ana uva ad, Baaga 25 paa.11 ].

SauM Aa varsaad Ao laaokaonaI gardna nahIM taaoDI naaKao?

63

Jao kao[ JaoDuM vyaiBacaar krvaa [cCo taao, s~aIAo doKaava paurtaa sautaolaa maaNasanaI paqaarImaaM caupakIdIqaI pavaoSaI JvauM. kao[ saJa nahIM qaaya. [Ftaavaa Ao AalamagaIrI, 17maI sadInaa AMtaBaagamaa M Baartanaa 500 Ta ocana a ifkhnaa inaYNaat a a o Wara rca It a ga Mq a, pa a .337 ].

maullaa Jlaalaud\Ina #maInaI Aok farsaI SaayarI, Jonaao Aqa- qaaya Co: “maoM maara magaJnaao ivakasa kuAa-nanaa mama-qaI krI laIQaao Co Anao tamaara Jovaa kutaraAao maaTo haDka foMkI dIQaa Co.” [ma ulla a #ma I, masana va I ].

SauM AapaNao AanaaqaI maaoTI kao[ GamaMDnaI Anao itarskarnaI vaata ivacaarI SakIAo?

[slaamanaa paholaa ~aNa KailafaAaoAo iKalaaftanaa AaMcaLa Karaba rItao pa>D \yaa htaa Anao huM ]Baao ]Baao maarI imalakta lauMTataaM Jaotaao r|ao. [na ohJula balaa Ga a, Ka utba a Sak \SakIya a, khova a t a a o hJrta AlaIna a o Ka ut ba a o p a a .136 ].

iKalaafta, kuAa-na pamaaNao, salaah masalatanaao maud\ao Co. tao kao[naI imalkta naqaI. maanavaMtaa sahabaIAaonao duinayaanaI vastauAaonaI kM[ parvaa nahaotaI. Aama, hJrta AlaI Aavaa Sabdao baaolao J nahIM.

ipaya vaacakao, hvao vaaMcaao Aovaa laaokaonauM iSak- Jo tavahId iSaKavaaDo Co. da#la ]lauma, dovabaMdnaa irsaalaa t azkIramaa M

[.sa.1965maaM Aovaao davaao krvaamaaM Aavyaao htaao ko, “Jo kao[nao maolaorIyaa qayaao htaao Anao JomaNao „maaOlaanaa‟ yaakuba naanaaotvaInaI kbarnaI maaTI la[ baaMQaI htaI taonao taatkalaIk Aarama maLyaa -o htaao.”

JuAao! Allaah ]laomaaAo dovabaMdnaI maJak krI r|a Co: taoAaomaaMnaao Aok kuvaa paasao vauzu krvaa maaTo gayaao. taoNao kuvaamaaM Daola ]taarI. tao caaMdIqaI BarayaolaI paaCI AavaI. Aa paak maaNasao Allaahnao k|u, “maJak naa krao! maaro namaaz pa@vaamaaM maaoDu qaaya Co.” taoNao frIqaI paaotaanaI Daola naIcao ]taarI bahar ka@I taao taomaaM saaonau htau.” [hvaalaa o ]par ma uJba, Aoipa la 1965].

kbar pauCMDInaa haDka isavaaya baQau J naaSa krI do Co Anao maaNasanao Aa haDkamaaMqaI paaCao banaavavaamaaM AavaSao . [Ftah ula baarI 8:689].

AllaahnaI saaogaMQa! tamaara kamaao maarI saama o savaar saaMJ laavavaamaaM Aavao Co. [[maama Ahmad rza barola va I, malaf uJat a Baaga 1 pa a .137 ].

[maama [bnao ta[maIyaa laKao Co ko hzrta AayaoSaanaI Ao maanyataa ko „kbarmaaM Pvana naqaI haotau‟, KaaoTI htaI. [Ala imanhaJ Ala vahaba Iya a ].

kuAa-nanaI Aayaataao 36:51-52, Jo ]par AavaI ga[ tao JuAao.

Allaah Dao. ]smaanaI par rhma kro. taomaNao Allaahnaa Aok haovaanaI Anao mauslaImaaonao maullaaAao Anao saufIAaonaI

cauMgaalamaaMqaI CaoDavavaanaI JohadnaI Sa#Aata krI htaI. taomanaa sarsa AvaaJ Anao baulaMd laKaaNaaonao tao Jmaanaanaa „[slaamaI‟ pauraoihtaaonaa laSkrao Wara dbaavaI dovaamaaM Aavyaa htaa ([.sa. 1960 – 1980). JovauM baQaaJ satya Anao saacaa ivacaarao JaoDo qaaya Co taoma Dao. ]smaanaInaa payatnaaonao paNa laaMbaa samaya sauQaI dbaavaI naa Sakayaa Anao hvao taoAao Baarta Anao paaikstaanamaaM samaqa-na maoLavaI r|a Co. taomanaI rcanaaAao masPd tavahId, kImaarI, kraMcaIqaI mafta ]palabQa Co. mauslaIma ]mmatanao Aavaa baIJa AalaImaaonaI J#r Co.

64

Aok samaJdar Sa~aunaa Avalaaoknaao ipaya vaacakao, maarI naJrmaaM AagaLa dSaa-vyaa mauJbanaa 10,000qaI vaQau ]llaMGanaao Anao AnaadrvaaLaa vaa>yaao Jaovaa

maLyaa Co. qaaoDak ]dahrNaao Aa paustakmaaM rJu kyaa - Co. kao[paNa rJuAatanaI baaMQaCaoD vagar, samayanaI J#rIyaata pamaaNao, paustak naanau raKavaamaaM Aavyau Co. caalaao, hvao AapaNao Aok ibanamauslaIma ivaWananaa paustakmaaM dSaa -vaolaa AJmaI, baharnaa,

maanavasaP-ta, banaavaTI Anao KaaoTa Qama - AoTlao ko „[slaama na Mbar ba o‟ ivaYaonaa koTlaak Avalaaoknaao Jao[Ao.

“maarI inaKaalasa [cCa Co ko mauslaImaao [slaamanaa baMQanamaaMqaI Aazad qaaya. kovaao ivaica~a Qama - Co Aa! JuAao ko Qama-qaI frI Jnaarao maaqau gaumaavao Co. parMtau baaLakIAao JaoDo lagna Anao saMBaaoganaI CuT Co. tamanao saufIAaonaI drok JgyaaAo camatkarao Joavaa maLaSao. maaoTa kayadanaa inaYNaata maullaaAao kayadaqaI bacavaanaa rstaa bataavao Co. s~aInao maarvaI Ao Karaba samaJvaamaaM naqaI Aavatau. taomanaa [maamaao s~aInao taonaI paiva~a frJ tarIko Aovau iSaKavaaDo Co ko taoNao GarmaaM baMQa rhovau Jao[Ao Anao paaotaanaa paitanao KauSa raKavaao Jao[Ao. Jao tao paita saaqao saMBaaoga nakaro taao, frIstaaAao taonao AaKaI rata laanata maaoklao Co. huM Jo [slaamanao JaNau CuM, tao [saanao Kauda maanao Co. taoAao maanao Co ko taoAao kuMvaarI maataanaI kuKao paoda qayaa htaa, Pvataa ]ZavaI laovaamaaM Aavyaa Co Anao taoAao paaCa frSao. mauhMmadnao tyaaM sauQaI Ao Kabar nahaotaI ko Pbaa[la taomanao maLavaa Aavao Co, jyaaM sauQaI taomanao iKastaI paadrI Anao AalaIma, varka ibana navafIlao naa JNaavyau ko SauM qayau Anao AcarJnaI vaata Ao Co ko Aama CtaaM varka mahMmadnaI vaata par [maana naa laavyaao. [slaamanaao nabaI paaotaanaI 11 patnaIAao JaoDo drraoJ ra~ao saMBaaoga kro Co, tao ivaraoQaIAaonaa haqa Anao paga kapaI naaKao Co, taomanaI AaMKaao ka@I lao Co, taomanao marvaa rNamaaM CaoDI do Co, paaNaI Aapavaanaao paNa [nkar kro Co Anao taomanao taDkamaaM taDpataa marvaa maaTo CaoDI do Co. Aa mauKa-taapaUNa- Qama-naa laaokao AovaI vaataaonao paaotaanaI Qaaima -ktaa samaJo Co JovaIko, BaUtaaomaaM ivaevaasa, naJr laagavaI, taavaIJao, saMtaaonao namavau, kbarao AagaLa saJda krvaa ivagaoro ivagaoro. [slaama Ao paRqvaInaao saaOqaI ivaica~a Qama- Co. tyaaM sauQaI ko nasaIba Ao paa>ka [maananaao Aok paayaao Co. Collao, taomanaao Bagavaana badlaanaa manaaoBaavavaaLaao JulamaI Anao KaubaJ gaussaavaaLaao Co. tao Kauba AasaanaIqaI gaussao qaaya Co Anao ]Skora[ Jaya Co. [slaamanaI if>hnaI Anao hdIsanaI iktaabaao AelaIla saaihtyaqaI ]Baraya Co.”

SauM Aa ivaWananaa Avalaaoknaao maJbauta paayaao naqaI Qaravataa? badnasaIbao, tao f>ta naMbar bao [slaama J JaNao Co, Jo maullaaAao Anao saufIAao folaavao Co. Kaasa naaoMQa laovaI ko Aa ivaWana paaotaanaI AaoLaKa Jahor krvaa naqaI [cCtaa. Aa ivaWana

„[slaamanaa mauJrImaao‟ paustaknaI pata vaaMcyaa paCI paaotaanaI maanyataaAao frIqaI cakasaI r(a Co. (Alahmduilallaah, taomaNao maara f>ta ba o p a ust aka ona a AByaasa paCI 2005maa M [slaama AMga Ikar krI la IQa a o Co. )

65

Saura (salaahkar saimaita) 1999 – 2000 „[slaama naMbar bao‟ ivaYaonaI gaMBaIr samasyaaAaonaa ]kola SaaoQavaa maaTo samaipa -ta Aok „Saura‟ Bara[ htaI. Aa „Saura‟

Aok mah<vanaI yaaoJnaa par Aokmata qa[ Anao taonaa parINaama sva#pa Aa paustak tamaara haqamaaM Co.

Amao AaSaa raKaIAo CIAo ko „[slaamanaa mauJrImaao‟ safLataapaUva-k „paiva~a‟ Ju=aNaaAaonao folaataa ATkavaSao. Amao Ao

paNa AaSaa raKaIAo CIAo ko, mauslaImaao Aa paustak vaaMcyaa paCI, drok khovaataa „[slaamaIk‟ paustakaonao kuAa-nanaI raoSanaImaaM

cakasavaanaI Aadta paaDSao, karNako kuAa-na Allaah Wara inamaayaolaao Collaao maapadMD „Ala furkana‟ Co.

Amao [cCIAo CIAo ko maaoTI [slaamaIk saMsqaaAao Anao mauslaIma sarkarao AapaNaa khovaataa Aa paiva~a paustakaomaaMqaI drok AelaIla Anao ANaCaJtaI vaataao dur krvaa J#rI pagalaaM Baro.

Aa Sauranaa saByaao Aovaa s~aI Anao pau#Yaao Co, JoAao paamaiNak Anao bauiwmaana JaNakarao Co. taoAao Aovaa samaipa-ta mauslaImaao Co Jo kao[ ifrkamaaM naqaI maanataa. taoAao saMpauNa -paNao JaNao Co ko [slaama J maanava Jaitanaa BaivaYya maaTo Aokmaa~a AaSaanau ikrNa Co Anao kuAa-na Ao maanava Jaita maaTonau AMitama maaga -dSa-na Co.

Aa Sa urana a saByaa ona a ma Mt a vya a o Ja o[Ao:

Allaamaa zISaana kadrI na>Saba MdI: Amaara nabaI(sa)naI [jJta Amaara idlaaonao KaubaJ vahalaI Co. Aa gaMdvaaDnao Kaullau paaDvaanaa kama maaTo AapaNao Jra paNa Sarma na raKavaI Jao[Ao, Ao paustakaonaa laoKakaonaI ko taomaNao laKaolaa khovaataa paiva~a paustakaonaI. paCI Balaonao tao marI parvaayaa - haoya ko Pvataa haoya. taomaNao Allaahnaa Collaa nabaInaI badnaxaI krI Co. Balaonao tao kao[ [maama, saufI, saMta, valaI, faikh ko [itahasakar haoya, tao manao maanava Jaitanaa saaOqaI mahana iSaxaknaa vyai>tatvanaI maJak ]DavavaanaI CuT naa AapavaI Jao[Ao. kao[paNa hdIsa Jo kuAa-nanao, nabaI(sa)nao ko taomanaa sahabaIAaonao ]taarI paaDo ko paCI Aokdma bakvaasa Anao bauiwhIna vaata iSaKavaaDo Co, taonao duYT Anao ]paJavaI ka@olaI gaNavaI Jao[Ao, paCI Balaonao taonao kao[paNa vyai>taAo kao[paNa bahanaa hoZLa koma naa laKaI haoya ko gamao taoTlaao mahana koma naa haoya.

Dao. Sa uJa]d\Ina ikrmaanaI: Aokdma sahmata CuM ko AapaNaI Ao naOitak frJ Co ko AapaNao AapaNaa Baa[ bahonaaonao JNaavaIAo ko SauM caalaI r|u Co. SauM taoAaonao Ao JaNavaanaao AiQakar naqaI, Jo AapaNao Jaoyau Co Anao JaNyauM Co? manao navaa[ laagao Co ko Saa maaTo AapaNaI Agaa]naI pao@IAaoAo Aa baQau caupacaapa Jaoyaa kyau -?

sardar husaOna „vakIla‟: tao laaokao Saa maaTo caupa r|a? maarI [cCa Co ko Aa mahtvanaao savaala SaOKaula hdIsa mauftaI mauhMmad [Saa-d inazamaInao pauCuM. manao Dr Co ko Aokdma saacaa hvaalaa Anao saacaI inayata haovaa CtaaM, Aa paustak

KaUbaJ Sa~autaapaUNa- paitaરકyaa ]paJavaSao. Aa AoTlaa maaTo ko „[maamaao‟nau AaMQaLau AnaukrNa krnaara laaokao Aita BaavanaaSaIla Anao Aokdma AaoCI sahna Sai>tavaaLaa haoya Co. taoAao Aa maaihita saBar paustak paaCLanaI inaKaalasataa Anao BaivaYyamaaM qanaara fayadanao nahIM samaP Sako.

karI gaulaama mauhMmad: Jao „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak nahIM Cpaaya taao, Aa pakarnau baIJu paustak Aavataa hJar vaYa- sauQaI nahIM Cpaaya. AavauM paustak Collaa hJar vaYa -maaM naqaI laKaayau.

hkIma saAadta hsana karSaI: AapaNao Ao vaatanau Qyaana raKavau Jao[Ao ko satya Cupaavavau kuAa-na pamaaNao gaunaao banao Co. AapaNao f>ta saacaI baabata pahaoMcaaDIAo Anao pairNaama Allaah ]par CaoDIAo. AapaNao maaga -dSa-na paamaolaa mauslaIma Baa[bahonaaonao taomanaa paaotaanaa inaNa -ya par pahaoMcavaa d[Ao. Allaahnaa inayama mauJba, satyanaa o J ivaJya qaaya Co.

66

Dao. ma usad \ak husa Ona fa#kI: Aa paustaknaI patanao tapaasaInao Anao GaNaa hvaalaaAao cakasaInao, huM Ao inaNa -ya par pahaoMcyaao CMu ko AapaNaa Qaaima -k paustakaomaaM qayaolaao Aa AparaQa Ao kao[ ibanamauslaImaaonaI caala nahaotaI. AapaNaa J [itahasakarao, hdIsaaonau saMklana krnaara [maamaao Anao mauhd\IYaao taqaa irvaayatakarao AoTlaa saavacaota nahaotaa JoTlaa taomaNao haovau Jao[tau htau. AapaNaI AMdr [slaama parnau Aa klaMk dur krvaanaI ihMmata haovaI Jao[Ao. Aa AoTlaa maaTo J#rI Co ko AapaNaI navaI pao@I ko Jo satya Anao AsatyamaaM Baod krvaamaaM qaapa Kaa[, [slaamaqaI dur na qa[ Jaya.

EaImaita mauKtaar baogama: maarao ivacaar Co ko Aa paustak [slaamanaI bahu maaoTI saovaa gaNaaSao. AapaNanao mauslaIma tarIko Aok maaoTao fayadao Co, Jo duinayaanaa baIJa laaokao paasao naqaI. Allaaho AapaNaI ]par Collaao maapadMD ]taayaao- Co. AapaNao

KaubaJ sarLa rItao „[slaamaIk‟ irvaayataao, rIvaaJao Anao vaa>yaaonao samayaqaI mau>ta iktaaba „kuAa-na‟qaI cakasaI SakIAo CIAo. kao[paNa baabata Jao Aa cakasaNaImaaM inaYfLa Jaya, taao taonao rd\ krI Sakaya, paCI Balaonao tao baabata kao[paNa vyai>taAo gamao tao samayao koma naa laKaI haoya.

[maama sa Oyad ma uh Mmad Anna urI: drok samaJdar mauslaImao, koTlaak pasaMgaaoAo, bakvaasa JovaI vaataao [slaama naa paKyaata paustakaomaaM laKaI Co. Aa paholaI vaKata Co ko jyaaro Aa pakarnaao kcarao pakaSamaaM laavavaamaaM AavaI r|ao Co. Aa paustak mauslaImaaonao AllaahnaI iktaaba tarf paaCa vaLavaa maaTo paaotsaahna pau#M paaDSao. tao taomanao taomanaa rIvaaJaonaI satyataa cakasavaa maaTo paorNaa AapaSao. Jo laaokaonao Allaaho Kaullaa idmaaga Aapyaa Co taoAaonao Aa paustak KaubaJ gamaSao Anao taoAao Jagyaa haovaanaao AnauBava krSao. Jo laaokao paaotaanaI Agaa]qaI maanaI laIQaolaI maanyataaAaonaa kaocalaamaaM J sahI salaamata rhovaa maagataa haoya, taomaNao Aa paustakqaI dur rhovau Jao[Ao. h Mu salaah Aapau Cu ko paustaknaa mauKapaRYZ

par J Jahor krvau ko : “F>ta Ka ulla a manana a va a Mcaka o ma aT o J. ”

Kaitaba Ala mauhd\Isa mauhMmad JafrI: Aokdma satya! AavaI caotavaNaI mauKapaRYZ par haovaI J Jao[Ao. manao GaNaI

vaKata ivacaar Aavao Co ko mauslaIma AalaImaaoAo koma Aa mah<vanaao maud\ao naJr AMdaJ kyaao- Co? maoM hJu sauQaI „[slaamanaa

mauJrImaao‟ JovaI Asarkark paustaIka Jao[ naqaI. huM duAa k#M CMu ko AapaNaa AalaImaao Anao saamaanya laaokao Aa ivaica~a pairisqaitaqaI JaNakar banao, KaaoTI ]paJavaI ka@olaI baabataaonao rd\ kro Anao [slaamanau saacau idvya sva#pa samaJo.

Sa oKa ula hdIsa mauFtaI mauhMmad [Saa -d inazamaI: vakIla saahoba sardar husaOnao manao Kauba J mah<vapaUNa- savaala pauCyaao Co. maarao ivacaar Ao Co ko GaNaa karNaao Co Jonaa maaTo AalaImaaoAo Aa BayaMkr maud \a par Atyaaro Qyaana Aapavau Jao[Ao ko Jo sadIAaoqaI AvagaNaayaola Co. ha, Ao satya Co ko gaNaaya nahIM AoTlaI ApamaanaJnak vaataao Aa paustaka omaaM laKaayaolaI Co.

laagao Co ko BautakaLamaaM baIP JvaabadarIAaonaa karNao AalaImaao Aa baabata o Qyaana AapaI Sa>yaa nahIM haoya.

GaNaa bauiwSaaLaI laaokao Aa paustakaomaaMnaa bakvaasanao ivacaayaa- vagar vaaMcaI gayaa hSao.

GaNaa icaMtaIta mauslaImaao ko JomaNao Aa bakvaasa Jaoyaao hSao, taoAao ftavaa ko naata bahar qavaanaa Dr ko maRtyaunaa BayaqaI caupa r|a hSao.

AapaNaao [itahasa raJaAao, AapaKaud\SaahI, paOsaadar Ba$ vaga - Anao sarkarI maullaaAao Wara laaohIqaI laala krI naaKavaamaaM Aavaolaao Co. taomaNao drok bauiwSaaLaI AvaaJnao caupa krI dovaa drok pakarnaa rstaa AJmaavyaa htaa. Jovaako: paqqar maarInao maarI naaKavaa, ihMsaa krvaI, TaoLaaAaonaao ]payaaoga krI faMsaI AapavaI, sauLaIAo ca@avavaa. taoAaoAo Aa baQau paaotaanaa ihta maaTo kyau- htau karNako kuAa-na manauYyaaomaaM samaanataa folaavao Co Anao Ao rItao tao Aa laaokaonaa AoSaao Aarama, maholaao, s~aIAaoqaI ]Barataa JnaanaKaanaaAao, gaulaamaI paqaa Anao garIbaaonaa SaaoYaNanaa drvaaJa baMQa krI do Co. Aama saamaanya rItao, kuAa -na saMkTmaaM maUkatau haovaa CtaaM, Asahmata qanaaraAao saaqao kao[ sahnaSaIlataa dSaa -vavaamaaM AavaI nahaotaI. QamakIAao, hanaI, Julma, ApahrNa Anao htyaaAao „[slaamaIk rajya‟maaM [.sa.900 qaI 1700 sauQaI caalataa htaa. raJkIya Anao BaaOitak fayadaAao maaTo ifrkavaadI maanyataaAao mauslaImaao ]par qaaopaI dovaamaaM AavaI htaI.

67

GaNaa mauslaImaao AQa-Jagata manamaaM Aoma maanao Co ko taomanaa JunavaaNaI [maamaao Anao mauhad\Isaao kdI Baula naa kro Aovaa htaa. AaqaI, taomanaa Wara Apaayaola kao{paNa vaata ko taomanaa naamao baaolaataI vaataao svaIkarI laovaI Jao[Ao.

saaOoqaI maaoTI Baula hdIsaao Anao irvaayataaonao cakasavaanaI pawitamaaM Co. Allaahnaa Sabdaonao baaJu par maukI, AapaNao Jonao cakasavaa ASa>ya Co taovaa [itahasakaraonaI hdIsaao paaCLa paDyaa CIAo. AapaNaa AalaImaaonaao Qyaoya irvaayata krnaaraAaonaI satyataa saaibata krvaanaao J Co. baQaaJ ifrkanaa mauslaImaaonaa paoataanaa irvaayatakarao Co. Aa Avyavasqaanaao AMta laavaI mauslaImaaomaaM Aoktaa sqaapavaI J#rI Co. taatkalaIk ]kola maaTo, irvaayataao Anao hdIsaao cakasavaa maaTo kuAa-nanao J Aokmaa~a inaNaa-yak gaNavau Jao[Ao.

baIJao Aok cakasaNaInaao maud\ao Ao paNa haovaao Jao[Ao ko Aa irvaayataaomaaM SauM laKaolau Co? SauM tao Aqa -saBar Co? SauM tao nabaI(sa) Anao taomanaa sahbaIAaonau Apamaana kro Co? SauM taoAao AelaIla Co?

bataula sa ultaanaa Aagaa: manao Aa ivaelaoYaNa gamyau. AapaNao baQaaJ JaNaIAo CIAo ko AapaNaa koTlaak „mahana‟ AOitahaisak AalaImaao AapaKaud raJaAao JaoDo sa<aanaa raJkarNaqaI JaoDayaolaa htaa. taoAaoAo paaotaanaa samayanaa raJaAaonao KauSa krvaa maaTo hdIsaao Anao vaataa -Aao ]paJavaI ka@I htaI. AaJo paNa, Ao vaata KataraqaI KaalaI naqaI ko mauKya rItao pacailata ivacaaraonaI iva#wmaaM kao[ mauslaIma doSamaaM AvaaJ ]Zavavaao. maarao khovaanaao Aqa- Ao Co ko Qaaima-k

k+rvaadIAaonaa haqao marvaanaao vaarao Aavao. CtaaMpaNa, „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak Aa baabataaonao KaullaI paaDSao:

JunavaaNaI „AalaImaao‟naa raJkIya hotauAao, taomanaao GamaMD,

nabaI(sa) Anao taomanaa sahabaIAao iva#wnaI taomanaI [Yaa-vaRita, saufIAaonaao paaotaanao Allaah banaavavaanaao ivaica~a SaaoKa,

Anao Collao, Aovaa ibanamauslaImaao ko JoAao naklaI mauslaIma naamaao raKaI ]paJavaolaI vaataa -Aao folaavataa htaa. parMtau maara nama ivacaar mauJba, Aa f>ta Aok naanaao Baaga htaao Anao tao paNa hJar vaYa - paholaaMnaa samaya paurtaao isaimata htaao. huM AapaNaI vaccaoJ Anao AapaNaa J vaga -maaM Sa~auAao Jao] CuM.

#Aaba AkIla nakvaI: huM bahona bataula JaoDo saao Tka saMmata Cu. AapaNaa paustakaomaaMnaa du:Kad laoKaao J baQaa

ifrkavaad Anao dud-Saanau Aok karNa Co. huM ivacaa# Cu ko „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak Ao Aa paustakaonao paiva~a krvaanau paholau pagaiqayau Co. AanaaqaI AapaNaa Qaaima -k paustakaonao kuAa-na $ara Anao bauiwpauva -k cakasaNaI krvaanau mah<va samaJvaa maLaSao.

Aok CupaI vaata, [.sa.2007: [.sa.1999qaI Atyaar sauQaInaa vaYaao -maaM, AmaarI AaSaaAao ko mauslaIma ]laomaaAao

Anao „[slaamaIk‟ sarkarao Anao saMsqaaAao Aa BayaMkr maud\a par kaM[k pagalaaM BarSao, Ao ibalakula ZgaarI inavaDI Co.

parMtau, „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak AaKaI duinayaamaaM Asar krI r|u Co. Aa paustaknau bauiwSaaLaI, Jvaabadar Anao

inasvaaqa- mauslaImaao $ara 11 BaaYaaAaomaaM Anauvaad krvaamaaM Aavyau Co Anao taoNao 6 kraoD mauslaImaaonao „baonaMbarI

[slaama‟qaI „kuAa-naI [slaama‟ tarF laavavaamaaM madd krI Co. „Alahmduilallaah!‟

68

savaala – Jvaaba „રકmaInalsa Aaof [slaama‟ Ao AMgaoP AavaRita Co Anao Dao. Saibbar Ahmadnaa ]du- paustak „[slaama ko mauJrIma‟nau

AMgaP BaaYaaMtar naqaI. ]du- AavaRita duinayaanaa hJarao vaaMcakao sauQaI pahaocaI Co. Amanao Amaara vaacakgaNa paasaoqaI mahtvanaI paitaik`yaaAao maLaI Co.

Aa paustakmaaM Amao vaacakaonao vaayadao kyaa -o htaao ko Jao Aa paustaknaa 10% vaacakao paNa Ao maMtavya par pahaoMcaSao ko Aa paustakqaI mauslaIma ]mmatanao fayada krtaaM naukSaana vaQau qaSao, taao Amao taonau pakaSana baMQa krI d[Sau. Aok ]DtaI naJro JaotaaM, Amanao maLaolaa AaMkDa Ao dSaa-vao Co ko 98% vaaMcakaoAo, iSayaa haoya ko saunnaI, Aa paustaknau samaqa -na kyau- Co. f>ta 2% laaokaoAo taonaao saKata ivaraoQa kyaao- Co. vaacakaonao Aok icataar Aapavaa maaTo koTlaak saamaanya rItao pauCataa savaala Anao taonaa Jvaaba naIcao rJu kyaa- Co.

paena: Aa pa ustaknaa o h ota u Sa uM C o?

Jvaaba: GaNaa baQaa hotauAao Co, Jovaako:

AapaNaa Baa[bahonaaonao maaihtagaar krvaa ko [slaama SauM naqaI.

naukSaanakark saamaaPk rIta irvaaJaoqaI CuTkarao maoLavavaao, Jo AapaNaa paustakao $ara [slaamanaa vaoSamaaM folaavavaamaaM Aavaolaa Co.

[slaama iva#wnaa YaDyaM~aqaI laaokaonao maaihtagaar krvaa.

AapaNaI navaI pao@Inao saacaa Anao maanava inaima -ta [slaamanaao Baod bataavavaao.

yauvaanaao Anao ibanamauslaImaao Wara [slaama par ]ZavavaamaaM Aavataa vaaMQaaAaonaao Jvaaba Aapavaao.

Allaah, rsaula, [maamaao, [slaama, SarIyata Anao saunntanaa naamao dSaa -vavaamaaM AavataI baabaataaonao kuAa-nanaa pakaSamaaM cakasavaanaI Aadtanao ]<aoJna Aapava Mu.

paena: Aa pa ustaknaa ivara oQaIAao Sa uM kho C o?

Jvaaba: saamaanya rItao naIcao dSaa -vaolaa vaaMQaaAao rJu krvaamaaM Aavao Co. Jonaa Jvaabaao paNa Aapyaa Co.

AapaNao koma Aa kcaranao saMtaayaolaao naa raKaI SakIAo?

Jvaaba Ao Co ko tao gaMQaaya Co! vaQaumaaM, A&aanaI maullaaAao paaotaanaa bayaanaaomaaM khotaa fro Co Anao iktaabaaomaaM raof maarvaa maaTo laKao Co. Aa saaihtya AapaNao samaPAo taoTlau Cupaayaolau naqaI. [slaamanaa ivaraoQaIAaoAo Aa vaataaonao la[nao hJarao paustakao laKyaa Co.

laaokaonaao ivaevaasa ]ZI JSao.

Jvaaba Ao Co ko taomanau [maana kuAa-na Anao nabaI(sa) ]par ]tarolaa samaJdarI Bayaa - [slaamanao laIQao maJbauta qaSao. taoo kmaJaor taao tyaaro qaSao jyaaro AavaI bauiwhIna vaataao Anao bakvaasa, Jo maanava bauiw maaTo klaMk samaana Co Anao nabaI(sa) Anao taomanaa sahabaIAao ivaYaonaI ApamaanaJnak, tao Aa maullaaAao Anao saufIAao $ara saMskRitamaaM folaaSao.

Aapanao Saa maaTo saufIAao Anao maullaaAao parnaao ivaevaasa kmaJaor krvaao Jao[Ao?

69

Jvaaba Ao Co k o ma aoTa Baaganaa maullaaAao (Ahbaar) Anao saufIAao (rhbaana) laaokaonau Qana KaaoTI rIt a o Kaa[ Jaya Co Ana o t a omana o Allaahnaa ma aga -q a I BaTkava o Co. [kuAa -na 9:34 ].

maullaaAao Anao saufIAao kovaI rItao Allaahnaa rstaamaaM ]MBaa Co?

Jvaaba Ao Co ko taoAao ifrkavaadnao ]<aoJna Aapao Co, mauslaImaaonao gaumarah qayaolaa pauva -Jaonaa rstao AaMKaao baMQa krInao caalavaanau kho Co, Allaahnaa Sabdao krtaaM maaNasaaonaa Sabdaonao vaQau mah<va Aapao Co, AovaI samaaJ rcanaa Aapao Co Jo maaNasaaonaa Anao Kaasa krInao s~aIAaonaa h>kao ko Jo kuAa-nao Aapyaa Co taonauM KaMDna kro Co Anao taoAao maanava Sai>taAaonao AMQaEawa, nasaIbavaad Anao QaamaI -k ivaiQaAao tarf daorI baIP idSaamaaM la[ Jaya Co.

paena: k oTlaak Aova u ivacaarSa o k o tamaa# pa ustak [slaama ivara oQaIAaona o sarMJama pa ura o paaDSa o.

Jvaaba: Aa sarMJama taomanaI paasao Co J Anao Barpaur pamaaNamaaM Co. paaClaI koTlaIk sadIAaoqaI hJarao imaSanarIAao Anao [itahasakaraoAo [slaama ]par humalaaAao kyaa- Co; Aovaa J vaakyaaonaao ]payaaoga krInao Jo Aa paustakmaaM laovaamaaM Aavyaa Co. taoAao maaToo AapaNaI [itahasanaI iktaabaao Anao ]paJavaolaI hdIsaao maoLavavaI sarLa Co. Aok taaJu J

]dahrNa „vaaya Aa[ Aoma naaoT mauslaIma‟ paustak Co. Jo [.sa. 1995maaM pakaiSata qayau htau. AapaNaI paasao Aavaa paustakaonaao kao[ vyavaisqata Anao Asarkark Jvaaba naqaI. „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak Wara AapaNao taomanao bataavaI

SakIAo CIAo ko taoAao banaavaTI, AJmaI, maanava saP-ta, „[slaama naMbar bao‟ par humalaao krI r|a Co Jo [slaama Anao maanavaJata maaTo Saapa Co. baIP baaJu, saacaao [slaama AaKaI maanavaJata maaTo AaSaI-vaad samaana Co.

paena: tamana o k oma laaga o C o k o Aa pa ustak [slaamanaa TIkakarao maaTo Asarkark Jvaaba C o?

Jvaaba: AoTlaa maaTo ko Jo baabaataaonaao ]payaaoga taoAao [slaama par humalaao krvaa maaTo kro Co tao baabataaonao Aa paustak Ju=aNaa Co Aoma dSaa-vao Co.

paena: Aa pa ustaknaI ]du- rJuAatanaa k+r ivara oQaIAao ka oNa C o?

Jvaaba: maullaaAao Anao baIJa baMQa magaJnaa laaokao.

paena: kao[ AaSaaspad pa itaikyaaAao?

Jvaaba: maanaI naa Sakaya AovaI! AsaMKya laaokaoAo paaotaanaa ivacaarao naIcao mauJba pagaT kyaa- Co:

huM sau[ gayaao htaao. Aa paustako manao JgaaDyaao.

maarI [cCa Co ko kaSa! Aa kama sadIAao paholaaM qayau haota.

maarI [cCa Co ko kaSa! Aa kama maoM kyau - haota.

mauslaImaao Aa kaya-naa ઋ uNaI rhoSao.

70

[slaama svaIkarvaanaa maara rstaamaaM GaNaa saOwaMitak AvaraoQa htaa. Aa AvaraoQa „[slaamanaa mauJrImaao‟ paustak Wara dur qa[ gayaa.

[slaamamaaM maarao ivaevaasa khovaataa [slaamaIk paustakaomaaM Aapaolaa bakvaasa Jovaa [itahasa Anao hdIsaaonao laIQao hcamacaI gayaao htaao. Aa paustak vaaMcyaa paCI, maa# [maana paholaaM krtaaM vaQaaro paakuM qa[ gayauM.

manao hMmaoSaaM laagatau htau ko [slaamamaaM caao>ksa kao[ gaMBaIr garbaD Co. hvao manao Kabar paDI tao SauM Co.

manao Kabar J nahaotaI ko maarI inaraSaa kovaI rItao vya>ta krvaI. hvao maarI paasao AvaaJ Co, Aok saMtauYT magaJ Co Anao idla KauSa Co. Aa paustako manao maarI AaJubaaJunaa laaokao sauQaI satya pahaoMcaaDvaanaI tak AapaI Co.

maa# [maana hvao Aokdma paakuM qa[ gayau Co ko [slaama J saacaao rstaao Co.

Aa paustako maarao Pva bacaavaI laIQaao. Aa paustak vaaMcataaM paholaaM maarao samaya, maa# Qana Anao maarI Sai>ta saufIAaonaI maJarao Anao maullaaAao Wara qataI Qaaima-k ivaiQaAaomaaM J vaparataI htaI.

paena: Sa uM nabaIAao Anao ta om a naa AnauyaayaIAao C ovaTo taa o maaNasaa o J htaana o?

Jvaaba: ibalakula! kuAa-na kho Co ko baQaaJ nabaIAao maanavaao J htaa. CtaaMpaNa, taoAao maanavaJata maaTo namaunaa#pa

htaa. taoAaoAo kyaaroya Allaahnaa inayamaaonao taaoD\yaa naqaI. „[slaamanaa mauJrImaao‟Ao Allaahnaa nabaIAaonao paNa maaoTa maaoTa gaunaa krtaa dSaa-vavaamaaM kao[ kmaI raKaI naqaI. Aro! AllaahqaI Drtaao Aok saamaanya maaNasa paNa naa kro taovaa karnaamaa Aa mauJrImaaoAo kyaa - Co. taoAaoAo tad\na KaaoTa gaunaaAao Anao kayaao- nabaIAao Anao taomanaa sahabaIAaonao maaqao ca@avaI dIQaa Co.

paena: AapaNaa AalaImaa o k oma Jagataa naqaI?

Jvaaba: taomanaI ma$oSaaAao Anao da#la ]la umaaonaI iSaxaa pawita Anao vaataavarNa taomanao svataM~a ivacaaraoqaI raoko Co. taoqaI, taomanaa magaJao kao[paNa bauiwpauva-knaI vaata svaIkartaa naqaI. AaMQaLau AnaukrNa J mauslaImaaonaao saaOqaI maaoTao inayama Co. taomanaI kuAa-na iva#wnaI KaaoTI maanyataaAaonao karNao marolaa maullaaAa o Anao saufIAaonaI paiva~a AaBaa par Asar krtaI kao[paNa QamakInao paaotaanaI laagaNaIAaonaa saurixata kaocalaanaI salaamataI maaTo Baya#pa maanao Co.

paena: SauM tamao maanaao Cao k o Jo AsatyanaI JaLaI [slaama Anao k uAa -nanaI frta o iva MTLaaya olaI C o, ta o J ma uslaImaa onaI paDtaIna u karNa Co?

Jvaaba: P, ibalakula tao J karNa Co. Aa baabatao SaMkanao kao[ sqaana naqaI.

paena: Sa uM tamana o laa oka onaa mana duBaavavaanaa o Dr naqaI?

Jvaaba: Aa Aok Aolaana Co kuAa-na tarF paaCa frvaa maaTonau. tao „Phad Ao kbaIra‟ Co. paCI Dr Saanaao?

kuAa-na - Aayaata 25:52 “taao p aCI, [nkar krvaavaaLaaAaonao gamaSao k o nahIM taona I ica Mt a a Ca oDI da o Ana o

t a omana I sa ama o „Phad Ao kba Ira‟ kra o, Aanaa (kuAa -na) Wara Ana o p a baLa sa MGa Ya - kra o.”

71

paena: Sa uM gazalaI, PlaanaI, ba uKaarI, #maI ivaga or o [slaamana o saarI rIta o JaNataa nahaotaa?

Jvaaba: kdaca JaNataa htaa. parMtau taomanaa paustakao JuAao. kaoNao kovaao kcarao paoda kyaao - Co?

paena: Jao AapaNa o Aa mahana naamaa o par ivaevaasa naa krI SakIAo, taa o ka onaI ]par krvaa o?

Jvaaba: kuAa-na ]par. cakasaNaI hMmaoSaaM kuAa -na pamaaNao J qaaya.

paena: Sa uM sa unnata J#rI naqaI?

Jvaaba: saunnata, ha. Apamaana, naa. yaad raKaao ko drok ifrkanaI saunnataao baIJa krtaaM Alaga haoya Co. AaJ karNa

Co ko hJrta AayaoSaaAo JNaavyau htau ko „nabaI(sa)nau vyai>tatva baIjuM kM[ nahIM, parMtau kuAa-na J htau.‟ saunnatanaI ArbaaonaI 1400 vaYa -naI saMskRita saaqao BaoLasaoLa krvaI naa Jao[Ao. Aokdma saacaI saunnat aao AoTlao ko nabaI(sa)naa AsaaQaarNa svaBaava Anao kayaa-o ivaYaoonaI maaihita kuAa-namaaM ivastaarqaI AapavaamaaM AavaI Co. CtaaMpaNa, AapaNao nabaI(sa)naI hdIsaao Anao irvaayataaonao kuAa-nanaI AorNa ]par cakasavaI Jao[Ao Anao Jo KarI ]taro taonao svaIkartaaM Kacakavau naa Jao[Ao.

paena: h uM Ao vaata saaqao sahmata C uM k o mauslaImaaomaaM GaNaI ibana kuAa-naI maanyataaAao Anao rIvaaJao Jaovaa maLa o C o. Sa uM Aamaa Mnaa qaa oDa ]dahrNaa o AapaI SakSaa o?

Jvaaba: BaivaYya Jaovau, nasaIba Jaovau, Fala laovaao, ApaSaukna, taaivaJ, naJr laagavaI, Bauta – ipaSaacamaaM maanavau, vyai>ta paUJa, [lmao gaoba AoTlao ko $iYT baharnaI baabataao JaNavaanaI AlaaOkIk Saikta, Jadu[ iva&aana, sapanaanaa ]paJavaI ka@olaa Aqaao-, BaagyaSaaLaI AaMkDaAao, BaagyaSaaLaI paqqarao, Qyaana vagarnaI KaalaI namaazao, raSaIAaomaaM ivaevaasa, Qaaima-k ikyaakaMDmaaM AaMQaLaao ivaevaasa, Kaasa taaraAaonau mah<va Anao rxaa krnaar [maamaao, kbarao par maaMgavau, AlaaOkIk vaataaomaaM ivaevaasa, A$Sya taakataaovaaLaa PnnaaomaaM ivaevaasa, samajyaa vagarnau kuAa -nanau paZna, Sayataananao Alaga vyai>tatva gaNavau Anao naa ko paaotaanaI svaaqaI - [cCaAaonao Sayataana maanavaI, kuAa-nanaI Aayaataaonao ibamaarIAaonaa [laaJ maaTo baaMQavaI ko paIvaI, maaNasa par Pnnanaa vaLagaaDmaaM maanavau, vaLagaaD maaTonaI ikyaaAao, Jadu krvau ko hTavavau, ivagaoro, ivagaoro. vaQau }MDa[maaM gayaa vagar gaNaI paNa naa Sakaya taoTlaI maanyataaAao Co.

paena: maaro k ovaI rItao [itahasa, hdIsaa o, irvaayataaonaI cakasaNaI krvaI?

Jvaaba: Aa paustakmaaM AapavaamaaM Aavaolaao AagaLanaao maud\ao „Jatao samaqa- banaao‟ JuAao.

72

paustaknau samaapana Anao tamaa# icaMtana Sa#...

ipaya vaacakao, SauM tamao Jaoyau ko [slaamanaI khovaataI paiva~a iktaabaao kalpainak vaataao Anao vaataa -Aao Wara kovaI rItao [slaamanau Aok Judu J Anao KaaoTu ica~a rJu kro Co? Jao AapaNaI [cCa haoya ko AapaNaI navaI pao@IAao Anao ibanamauslaImaaonao [slaama AakYa-k laagao, taao AapaNao Aok bahuJ mauSkola kama krvau paDSao. AapaNao saaonaanao maaTIqaI Alaga krvau paDSao. AapaNao samaJvauM J paDSao ko Amauk satya vaataaonaao saamanaao krvaanau kama bahuJ AGa# Co Anao AapaNao taonao nakarvaa tarF @LaISauM. paNa Aa nakar Anao taonaa vaDo ]tpanna qataI inaiYkyataa f>ta Aok J vaatanaI KaatarI Aapao Co ko Aa mauSkolaI vaQataI J JSao.

maunkIr-Ao-hdIsa ko ma unkIr-Ao-kuAa-na?

Allaaho paaotaanaI iktaabanao saacavavaanaI Kaa~aI Aapaola I Co. taao paCI taoNao koma Aa khovaataI kuAa -na samaJvaanaI

caavaIAao#pa iktaabaaonao naa saacavaI? Allaah AapaNanao AoTlaI bauiw Aapa o ko „AapaNao samaP SakIAo ko Aa maanava saP-ta

iktaabaao kuAa-nanaI caavaIAao naa hao[ Sako.‟ AaKaa [itahasamaaM, Jo paNa samaJdar vyai>taAo Aa hdIsaaonaI TIka krvaanaI ihMmata krI, taonaa par paaKaMDI haovaanaao Aaraopa laagyaao Co. AapaNaa maullaaAaoAo Aavaa laaokao maaTo Aok ivaiSaYZ naama raKyau Co:

„maunkIr-Ao-hdIsa‟ AoTlao ko „hdIsanaao [nkar krvaavaaLaao‟. Aa vyai>ta maanava saP-ta paustakaonaI bakvaasa Jo kuAa-na iva#w

JtaI haoya taonao kovaI rItao maanaI Sako? Aa vyai>taAo „maunkIr-Ao-kuAa-na‟ banavau paDo, AavaI @MgaQaDa vagarnaI ApamaanaJnak

vaataao svaIkarvaa maaTo. baIPbaaJu, Jao tao Aa bakvaasa naa svaIkaro taao taonaa maaqao „maunkIr-Ao-hdIsa‟nau laobala laagao. hvao Ao

inaNa-ya drok vyai>taAo laovaao paDo ko tao „maunkIr-Ao-hdIsa‟ banavaa maaMgao Co ko „maunkIr-Ao-kuAa-na‟? maarI nama ivanaMita Co ko Aa paustaknaI Sa#AatamaaM hvao hyaata naqaI taovaa SaoKa ibana baaz Anao mauftaI inazamaIAo nabaI(sa)naa Jo Sabdao nakla kyaa- Co taonao yaad raKavaa. taao caalaao! AapaNao Aa hdIsaao, irvaayataao, [itahasa, vaat aao Anao vaataa-Aaonao kuAa-na Wara cakasaIAo Anao hkIktaqaI vaakof qa[Ao.

Aok mah<vanaI na a oMQa : Aok vaata huM saaf saaF SabdaomaaM khI d]M. qaaoDaok ivacaar ivamaYa - Ao baabata saaf krI do Co ko hdIsanaao [nkar krnaar nabaI(sa)naao ko taomanaa Sabdaonaao [nkar krnaar naqaI. taoAao sadIAao paCI nabaI(sa)naa naamao [itahasakarao Anao mauh\dIsaaoAo laKaolaI vaataaomaaM saacau SauM Co Anao KaaoTuM SauM Co tao JaNavaa maaMgao Co Anao Aa baabata JaNavaI AtyaMta J#rI paNa Co.

kuAa-nanaI bao Aayaataao 17:47 Anao 25:08 spaYT rItao kho Co ko Aovaa laaokao ko JoAao kho Co ko “nabaI(sa) JadunaI Asar naIcao htaa” taoAao KaaoTa Co. baIPbaaJu, AapaNaI hdIsaao nabaI(sa), yahudI Wara krayaolaa, JadunaI Asar naIcao haovaanaI inaMdatmak vaataaoqaI BarolaI Co.

drok mauslaImao Aa baabatao baomaaMqaI Aok J vaata svaIkarvaI rhI:

nabaI(sa)nao JadunaI Asar naIcao maanavaa Anao Aama kuAa -nanaao [nkar krvaao, Aqavaa

Aa hdIsanaao [nkar krvaao Anao kuAa-nanao pakDI raKavau.

Jao AhIM paaotao „ma unkIr-Ao-hdIsa‟ naqaI, taao paCI paaotao caao>ksa „ma unkIr-Ao-kuAa -na‟ Co J.

paaotaanaI Jatanao paa>kao mausalamaana maananaar, huM kao[paNa Jatanaa Apavaad vagar kuAa -nanao J maarao AaQaar gaNaISa. tamaarI pasaMd SauM Co? nabaI(sa)naa maana maaTonaI laagaNaI Allaamaa [kbaala krtaaM kaoNa vaQaarI saarI rItao vaNa -vaI Sako?

“huM Ao va a t a paNa saa MBaLa va I sahna na q a I krI Saktaa o k o,

ma ara naba I(sa)naa pa a oS a ak par Aok naana a o DaGa paNa htaa o. ”

73

Jatao samaqa- banaao! Aa paustakmaaM Aapaolaa maara ivacaarao kao[ vaJna naqaI raKataa, Jao tao AllaahnaI iktaaba kuAa-na AaQaarIta naa haoya.

Aok saamaanya vaacak maaTo, baQaI AOitahaisak Anao Qaaima -k vaataaonao kuAa-na pamaaNao cakasavaI sarLa naqaI. maarI Aok nama maanyataa Co ko kuAa-nanaa paayaanaa isawaMtaao samajyaa paCI, tamao Jatao inaNa -ya krvaa samaqa- banaSaao.

kuAa-nanaa paayaanaa koTlaak isawaMtaao:

badlaanaao inayama (kuAa-na 99:7): Jovau tamao vaavaSaao, taovau J tamao laNaSaao. taoqaI [naama Anao saJaAao o t amaara pa a ot a ana a ka ya a o-na u p arINaama Co. Aanaa iva#wnaI ka o[ paNa va a t a ga Or k uAa -na I Co.

ka o[paNa vyai>tanao baIJa maaTo Jvaabadar gaNavaamaaM nahIM Aavao AoTlao k o t ao ba IJanaa o ba a oJ nahI M ]Zava o.

(kuAa -na 53:38 ).

kuAa-na pamaaNao (33:21), nabaI mauhMmad(sa) maanavaJata maaTo savaao-<ama namaunaao htaa, saara vyai>tat va Ana o sa ara kaya a o- ma aT o. t a omana u ka o[ kaya - k uAa -na iva#w naha ot a u.

kuAa-na (8:74, 9:100) kho Co k o Allaah nabaI(sa)naa sahabaIAaoqaI KauSa htaa Ana o Aa sahaba IAa o Allaahqa I Ka uS a htaa. t a oAa o Aokdma vaf adar vya vaha# [maana va aLaa htaa.

kuAa-na vaarMvaar AapaNanao kho Co k o Allaahnaa inayamaao kyaaroya badlaataa na q a I (48:23). t a oq a I la a oka o hvaama a M ]Dtaa na q a I k o na a t a a o p a aNa I par caala o Co.

kuAa-na Allaahnaao Collaao saMdoSaao Co Anao nabaI mauhMmad(sa) taonaa Collaa rsaula Co. dIna saMpauNa - krI dova ama a M Aavyaao Co. AaqaI, Allaah tarfqaI qataa dOvaI saaxaatkarnaa Aovaa kao[paNa davaa, paCI tao kao[paNa sva#pa o

k oma naa haoya, Jomako „ksf‟ (ga obanao Jagataa k o GaonamaaM Joavau) k o „[lhama‟ (idla par ]tartaI paorNaa ) ivaga or o ka Mt a a o p a agalapaNa uM Co k o Qa a oKa oba aP. (5:3, 6:34, 15:9, 75:17 ).

Aa isawaMtaaonao yaad raKaInao, tamao kao[paNa vaatanao kuAa -nanaa pakaSamaaM cakasavaa samaqa - banaSaao. AamaCtaaM, Aokdma AadSa- ]kola taao Ao J Co ko [slaamaIk Anao saaihtyanaa ivaWvaanaao mauslaIma sarkarnaa sahkarqaI ko AaMtarraYT/Iya [slaamaIk saMgaZnanaa naoJa hoZLa Aok saimaita banaavao Anao Aa saimaita [slaamanao lagataa saaihtyamaaMqaI ApamaanaJnak Anao bauiwivah Ina vaataaonaI cakasaNaI kro Anao taonao Aa saaihtyamaaMqaI dur kro Anao BaivaYyamaaM taonaa pakaSana par raok lagaavao. Aa Aok bahu J mauSkola kama Co, parMtau taonau pirNaama caao>>sa Jhomata ]Zavavaa Jovau Co. Aa paustaknaa laoKako (kuAa-nanaI ksaaoTI par KarI

]tarnaar hdIsaaonau saMklana [.sa. 2000maaM pau#M krola Co).

naaoMQa laovaI ko kao[paNa saacaao mausalamaana kyaaroya naIcao mauJbanaa kama nahIM kro:

naba I ma uh Mmad(sa) Ana o t a omana a sahaba IAa ona u Apamaana q a a ya,

pa iva~a k uAa -na haa Msa I#pa bana o,

bakvaasa va a t a a o iSaKava aD o,

iSak - f ola a va o (Allaahna I banaa va ola I vast a uAa ona o dOva I sva#pa Zrava o), fhasaa (la Mp aTtaa ) k o ma unkr (duYTtaa ) f ola a va o.

Amao maanaIAo CIAo ko Aavaa ApamaanaJnak kayaa -o [slaamanaa duSmanaaoAo mauslaImaaonaa vaoSamaaM kyaa - Co. frIqaI Aokvaar, Aa paustaknaa laoKak Anao Saura AelaIla, parMtau J#rI vaataaonaao samaavaoSa krvaa maaTo maafI maaMgao Co. parMtau Amaaro Aa vaataao Sakya taoTlaI AsalaI vaatanaI naPk dSaa-vavaI paDI Co. Jao Aama naa kya -u haota taao, Aa paustaknaao Qyaoya AQaurao rhI gayaao haota.

74

vaa Mcavaa Ana o ivacaarvaa maaTo Qanyavaad!

Adba saaqa o,

Da o. Saibbar Ahmad, Aoma.DI.

flaa orIDa.

ga uJrataI BaaYaa Mtar : Dao. saaoihla maaoimana , Baarta.

cakasaNaI Ana o sa uQaarNaa : vaizr ibaharI, konaoDa.