Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

download Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

of 44

Transcript of Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    1/44

    b qrrakw wj wq hd fkhylagia h d

    gqihkir ek }jljq3

    j rateay jkg }rhcab w q``jru ra}hrw

    ]ra}jrag ou

    ]jwrebej S+_+ Gjte

    ._ateag ou Jkgray R`ewn%

    Dhr

    ]jljq Bhqkwru ]rhirj`

    Wna Kjwqra Bhkartjkbu

    Khta`oar ?==2

    ._ateag Jqiqw ?==7%

    WKB ]jbedeb Eljkg Bhqkwrea _a}hrw Kh+ 9(=7

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    2/44

    BHKWAKWR

    Wjola hd Bhkwakw++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ eJbfkhylagia`akw++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++eeWar` hd _adarakba+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++eee

    A^ABQWETA RQ@@J_U ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ et

    :+ EKW_HGQBWEHK+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ::+: Ojbfirhqkg wh Rwqgu+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ::+? ]jljq Gqihki ]rhcabw +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2

    ?+ JA_EJL RQ_TAU +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++7?+: Hocabweta +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 7?+? @awnhg ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++7?+2 _aqlw+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 9?+7 Jggewehkjl Ekdhr`jwehk +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ :7

    2+ LHBJL FKHYLAGIA +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ :72+: Hocabweta +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ :72+? @awnhg ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++:12+2 _aqlw+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ :1

    7+ RAJI_JRR RQ_TAUR +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?=7+: Hocabweta +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?=7+? @awnhg ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++?:7+2 _aqlw+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ?17+7 Jggewehkjl Ekdhr`jwehk +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2=

    1+ GERBQRREHK +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2=

    4+ _ABH@@AKGJWEHKR ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2?4+: Q}gjwa hk @jkjia`akw Jbwehk+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2?4+? _abh``akgjwehk+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 22

    9+ _ADA_AKBAR++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 24

    >+ JWWJBN@AKWR +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 25>+: +Eqa Bhkbarkeki Awe`jweki ]jljq Gqihki ]h}qljwehk drh` Jarejl Rqrtau ++++++++++++ 25

    e

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    3/44

    JBFKHYLAGI@AKWR

    yhqlg lefa wh jbfkhylagia wna dhllhyeki ekgetegqjl ek ]jljq dhr bhkwreoqweki wnaer fkhylagia jkg

    akw,jljq Bhkartjwehk Rhbeawu, jkg wna ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar dhr }jrwebe}jweki ek wna

    nahwn

    njkf wh htaraj jewjkba jkg jgteba drh` Gr+ Nalaka @jrn jkg Orakgj @bGhkjlg .Cj`a Bhhfjkg

    wh`Wne irjkwdhr h+

    ??==?I==7%+

    Bht

    Ejgteba bhkbarkeki gqihki bhkartjwehk eqa6 Galaijwa Khjn Egabnhki, Fj``ak Bnek .Bnead hdGeteehk hd Den jkg Yelgleda ]rhwabwehk%, Gr+ Jkgray R`ewn .Wna Kjwqra Bhkartjkbu% jkg jll wnadenar`ak ynh fekglu bhkwreoqwag wnaer tjlqjola we`a jkg fkhylagia wh wne }rhcabw+

    Wnjkf wh Oqrajq hd @jreka _ahqrba, Fhrhr Rwjwa Ga}jrw`akw hd Bhkartjwehk jkg Ljy Akdhrba`]ra}abweta bh`}hkakw hd wne wqgu+ R}abejl wnjkf wh @jww Njrre, }elhw dhr Oaljq Jer Ekb+ jkg jll w

    ar Oaljq Jer Ekb+ wjdd, ynh akqrag wnjw wna qrtau dleinw yara bjrreag hqw `hhwnlu jkg jdalu*

    WQketarewu% jkg Fjrak Jrwnqr .Qketarewu hd Zqaakljkg% ek Jqwrjlej bhkbarkeki iakaweb jkjlua

    jbn bhkwakw jkjlua+

    }rhcabw yj `jga }heola wnrhqin wna iakarhq dqkgeki hd wna Q+R+ Den jkg Yelgleda RartebaBrhbhgela jkg Gqihki ]h}qljwehk Ja`akw jkg @jkjia`akw ek ]jljq .DYR Jiraa`akw K

    :

    ar grjyeki3 Ghkjlg Ojhk(WKB

    ee

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    4/44

    WA_@R HD _ADA_AKBA

    jkg

    2 qrtau, jkg

    bh`}jra wna raqlw wh jll wna }ratehq qrtau+

    Wna raqlw hd wna lhbjl fkhylagia ghbq`akwjwehk

    ewqjwehk ]jw, }raakw jkg }rh}hag `jkjia`akw jbwehk

    Wna bhkwrjbwhr .]jwrebej Gjte, Bh``qkewu Bakwarag Bhkartjwehk% yell yhrf qkgar wna gerabwehk hd,ek bhlljohrjwehk yewn, Gr+ Jkgray R`ewn .WKB% wh3

    :+ Jkjlusa wna gqihki jarejl qrtau gjwj drh` wna Hbwhoar :55> jkg wna @jrbn ?==

    ?+ ]ra}jra jk akg hd }rhcabw ra}hrw hk wna wjwq hd ]jljq gqihki }h}qljwehk wnjw ekblqga, jw j

    `eke`q`, wna dhllhyeki3 Wna raqlw hd jll wna jarejl qrtau

    Wna raqlw hd wna ajirj qrtau Gawjel hd wna ekbegakwjl einweki uwa` Wna laieljweta

    Dqwqra raajrbn }rehrewea

    eee

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    5/44

    A^ABQWETA RQ@@J_U

    Wne ra}hrw q``jresa wna raqlw hd wna gqihki bh`}hkakw hd wna `qlwe-}jrwkar }rhcabwBrhbhgela jkgGqihki ]h}qljwehk Ja`akw jkg @jkjia`akw ek

    wna _a}qoleb hd ]jljqbhkgqbwag oawyaak

    a}wa`oar ?==? - Ra}wa`oar ?==7+ Wna raqlw hd wnaa wqgea jra q``jresag jkg jaag ek raljwehk wh

    na gqihki }h}qljwehk ek wne jrbne}aljih e `jll jkg tqlkarjola wh a~wekbwehk jlwnhqin ew well j}}ajr wh

    aj wnjw wna gqihki }h}qljwehk wrjtal wnrhqinhqw wna bhjwjl yjwar hd ]jljq,bhkbakw ek a, egleki blha wh raad, }raq`jolu nalwareki drh`ohjw wrj wnaer `hta`akw, hdwak oaeki aak ek wnaj`a lh ew }}ajr wnjw gqihki kh lhkiar teew h`a jraj, }heolugqa wh e aLaieljw jiag }hjbnar drh`gebqe n ekwarteay yewn fkhylagiajola denar`ak, ynh hkba nqkwag

    qihki, ratajlag ekdhr`jwehk johqw nqkweki rjwa jkg }re`a nqkweki jraj jkg we`a+ Ekwarteay

    bhkgqbwag ek ?==2 ratajlag wnjw wnara e j irajw ralqbwjkba wh gebq qbn eqa yewn raajrbnar,wnaradhra ew e geddebqlw wh gawar`eka jku bnjkia ek latal hd nqkweki hr jwwewqga whyjrg }hjbneki+ Rh`aajirj oag jra ekblqgag ek kh-akwru jraj ek h`a Rwjwa dhr wna }qr}ha hd qwjekeki den jkgektarwaorjwa whbf+ Nhyatar, kh }rhwabwag jraj a~ew wh }rhwabw ajirj oag}ar a drh` jkwnrh}hiakebe`}jbw drh` ljkg jkg(hr aj-ojag jbwetewea+ Wna kay laieljwehk gha razqera jku akwewu }rh}heki jkay gatalh}`akw wh ekblqga jk Akterhk`akwjl E`}jbw Rwjwa`akw bhkegareki wna }hwakwejl e`}jbw hd qbngatalh}`akw hk gqihki jkg wnaer njoewjw+

    Wna }rehrewea dhr gqihki bhkartjwehk jbwetewea ek ]jljq ekblqga3:+ Rqrtaelljkba jkg Akdhrba`akw

    Jllhbjwa jggewehkjl q}}hrw .}arhkkal, wrjekeki jkg dqkgeki% whyjrg qrtaelljkba jkgakdhrba`akw addhrw jw ohwn wna kjwehkjl jkg wjwa latal+

    Ektaweijwa wna laijl jkg }rjbwebjl dajeoelewu hd awjoleneki j rayjrg uwa` dhr ra}hrweki nqkwekihr }haehk hd gqihki, jkg e`}la`akw wna uwa` ed }rhtak dajeola+

    ?+ Agqbjwehk Ekewejwa j kjwehkyega agqbjwehk jkg jyjraka }rhirj`+

    2+ Njoewjw ]rhwabwehk Bhkwekqa wjriawag wqgea wh oawwar qkgarwjkgeki wna ajirj njoewjw wh }rhtega j oje dhr

    }rhwabwehk+ ]rhtega ekbrajag }rhwabwehk wh wna fau gqihki daageki jraj .ajirj oag%+

    7+ Gqihki Leda Newhru, Rwjwq jkg @jkjia`akw Wna ra}hkeoelewu dhr gqihki raajrbn, ja`akw jkg jkjia`akw nhqlg oa }rhiraetalu

    wrjkdarrag wh wna Oqrajq hd @jreka _ahqrba+ Ekdhr`jwehk hk gqihki gewreoqwehk jkg wjwq nhqlg oa bhkwekqag+

    Addhrw nhqlg bhkwekqa wh bhllabw ekdhr`jwehk drh` gqihki kabrh}ea+

    R}jw wqgea hd ]jljq gqihki+

    Woa ra}rhgqbwetalu tejola+ _aqlw drh` ekwarteay yewn fkhylagiajola denar`ak, jk jarejl qrtau jkg

    irj `j}}eki nj ratajlagrjw i ek wyh `jchr jraj gqreki wna gju we`ddeb jkg }ragjwhr+ Gqihki j}}ajr wh oa ewa-}abedeb ekbjl u hk qoazqakw gju+ Nhyatar, ew jkbr jag ohjw wrjddeb ek wnha jraj+

    ehk ekbrajeki }akjlwea dhr felleki gqihki wh '1===-'?=,=== nj gebhqrki qkweki h}aklu+ Ek wna }jw,

    g

    et

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    6/44

    :+ EKW_HGQBWEHK

    :+: Ojbfirhqkg

    Wna gqihki,Gqihki gqihkjlh fkhyk j wna aj bhy ek Akilen, jkg `aafeq ek ]jljqjke jka~ba}wehkjl jreka j``jl, daageki hlalu hk qo-jzqjweb taiawjwehk, }ragh`ekjkwlu ajirj+ Gqihki

    njoew wna njllhy bhjwjl yjwar hd 72 bhqkwrea, ohrgareki wna wrh}ebjl jkg qo-wrh}ebjl Ekgejk jkg

    3 Wna gqihki }raakw rjkia .QKA], ?==?%

    ehk

    Gqihki eknjoeweki ehljwag jrbne}aljiha jra }jrwebqljrlu tqlkarjola wh a~wekbwehk, j wnaerkq` lefalu hr khk-

    hki njta oaak ra}hrwag drh` wna @jbjraka,Ljb eRqkgj E fene`j Rnhwh Eljkg jkg atarjl eljkg ek wna]nele}}e k, Nhki Fhki ]ajrl _etar

    awqjru,

    Ek wna @ebrhkaejk raiehk, gqihki hbbqr hklu ek ]jljq .Deiqra ?%, j}jrw drh` hbbjehkjl einweki hdehljwag jke`jl jrhqkg Uj} jkg Iqj` .Keneyjfe aw jl+, :595%+ Ew e oaleatag wnjw wna ]jljqjk gqihki}h}qljwehk e hka hd wna `hw ehljwag ek wna yhrlg, yewn kaeinohreki }h}qljwehk j djr yaw j wna]nele}}eka .>1= f`% jkg j djr hqwn j yaw ]j}qj .dhr`arlu Erejk Cjuj% .>== f`% jkg wnq wnalefalenhhg hd rabrqew`akw jdwar lhbjl a~wekbwehk e a~wra`alu lhy .Keneyjfe jkg @jrn, :5>1%+

    ekYawark ]jbedeb hbajk .Deiqra :%+ Ga}ewa wnaer raljwetalu a~waketa rjkia, `hw gqihki }h}qljwehk jra`jll jkg ek gjkiar hd oabh`eki a~wekbw gqa wh ekbrajeki jkwnrh}hiakeb }raqra qbn j }hjbneki jyall j ekgerabw e`}jbw hk wnaer njoewjw, qbn j }hllqwehk jkg gatalh}`akw+ Wnau njta oaak lewag jtqlkarjola wh a~wekbwehk ou wna Yhrlg Bhkartjwehk Qkehk .EQBK, :55=%+

    Deiqra :

    Tqlkarjoelewu wh A~wekbw

    }h}qljwehkoar jra `jll jkg a`eirjwehk hr rabrqew`akw ek wna djba hd a~warkjl }raqra e qk

    a~ewakw+ Rq}abwag hr bhkder`ag a~wekbwehk hd gqibjg ta, @jlgeta, Kebhojr, _uqfq, Ojrrak, Kjrbhkgh`, Bhbh .Faaleki%, Bnrew`j, jkg laar

    ljkg, @jqreweq, yawark Rre Ljkfj, Cj}jk Rjka+ Gqihki njta jlh jlrajgu gej}}ajrag drh` wna yjwar hd Wjeyj

    jkg }jrw hd Bj`ohgej jkg Teawkj` .Nqjr, :591, Ljylar aw jl+, ?==?%+

    :

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    7/44

    Wna gqihki tqlkarjoelewu wh a~wekbwehk jreadrh` j bh`oekjwehk hd leda newhru djbwhr jkgew ga}akgakba hk njllhy bhjwjl yjwar+Gqihki jra lhy-irhyeki `j``jl, yewn

    r 4

    ~blqgeki nq`jk-ekgqbaggajwn, oadhra gablekeki+ Wna qwjekjola latalhd a~}lhewjwehk `ju oa ek wna hrgar hd hklu wyh}arbakw hd da`jla }ar uajr .@jrn, :551%+ Wnagqihki dhhg hqrba, ajirj, e qqjlludhqkg ek nalwarag bhjwjl yjwar la wnjk :=` ek ga}wn, nhyatar, gaa}ar oag yewn daagekiwrjel njta oaak dhqkg wh ?7 ` ek Jqwrjlej

    .Laa Lhki aw jl+, :552, bewag ek @jrn jkgLjylar, :55>%+ Ek wne akterhk`akw, gqihkijra ekatewjolu orhqinw ekwh blha bhkwjbw yewnjkwnrh}hiakeb e`}jbw qbn j ohjw wrjddeb,}hjbneki, bhjwjl gatalh}`akw jkg }hllqwehk,ynebn `ju gerabwlu greta wna` jyju drh`hkba-qwelesag rahqrba hr ekgerabwlu raqlw ekwna gawarehrjwehk ek wna zqjlewu jkg(hrjoqkgjkba hd e`}hrwjkw dhhg hqrba+

    Ek ]jljq, gqihki yara wrjgewehkjllu nqkwaghklu hk }abejl hbbjehk, ynak wnau yara

    }raakwag wh nein-rjkfeki }ah}la, qbn j bnead+ Jega drh` wne, kjwqrjl bjqa hd `hrwjlewu jra wnhqinwwh njta oaak lhy, yewn wna hklu kjwqrjl }ragjwhr oaeki njrf jkg brhbhgela wnjw `ju hbbjehkjllu wjfabjlta+ Y na :>==, wna jgtakw hd Yhrlg Yjr EE,

    jgewehkjl `jreka rahqrba `jkjia`akw jkg nqkweki }rjbweba njta oabj`a arhgag, jkg djw `hwhrohjwa jkg rjdw+ Gqreki wna :59=, jrhqkg ?= hr `hra gqihki yara awe`jwag

    aw jl+ ta,

    ll jq`

    njw gqihki bhqlgabh`a a~wekbw ek ]jljq, j wnau njta ek h `jku hwnar jrbne}aljiha, qkla }hjbneki e wh}}ag j j

    rhcabw+ekba wna Cj}jkaa jg`ekewrjwehk .:5:1-71% wna qa hd bhrjl gragia `jwarejl dhr bhkwrqbwehk nj oaak

    wna khr`+ @hra rabakwlu, yewn wna ekba}wehk hd wna Bh`}jbw _hjg }rhcabw ek Khta`oar :555 .wna

    Deiqra ?3 @j} hd ]jljq yewn Rwjwa kj`a+

    da`jla hklu rajbneki a~qjl `jwqrewu jdwawh :9 uajr jkg }rhgqbeki j ekila bjld ataru

    ?+1 wh 1 uajr .QKA], ?==?%+ @jrn}h}qljwehk `hgal ojag hk qbn leda newhru}jrj`awar njta ratajlag wnjw j gqihki}h}qljwehk bjk hklu qwjek j 1 ! kjwqrjl`hrwjlewu rjwa, a

    Fjujkial

    Kijrbnalhki

    YARWA_K ]JBEDEB

    ]jljq

    f`

    ?==

    9 ?=) K

    :27 :=) A

    Fhrhr

    ]alaleq

    Jkijqr

    Kijrg`jq

    Kiara`lakiqe

    Kijw}jki

    Je`aleef

    Kijrjjrg

    Kieyjl

    @alafahf

    Kibnajr

    Jerje

    @jek Eljkg

    Rhqwnyaw Eljkg

    Rhkhrhl

    Njwhnhoae

    _A]QOLEB HD ]JLJQ

    ]JLJQ @JEK J_BNE]ALJIH

    ewn wna addabw hd atarjl dhraeik jg`ekewrjwehk ekba wwrnjta ra}ljbag wrjgewehkjl bjkhwh oa fellag ajbn uajr ou }hjbnar .Orhykall :5>:%+ Jw wna j`a we`a, j bhkartjweta, jkg qocabwe}h}qljwehk awe`jwa hd 1= ekgetegqjl yj bjlbqljwag hk wna oje hd ekwarteay jkg jarejl qrtau+Nhyatar, qoazqakw ekwarteay yewn denar`ak ek wna :55= ratajlag wnjw wna }hjbneki rjwa yj wenein j :2 gqihki }ar uajr .@jrn aw jl, :551%, jkg wjfeki ekwh bhkegarjwehk wna awe`jwag `j~e`qwjekjola wjfa hd wyh }arbakw hd wna da`jla }h}qljwehk, wna awe`jwa hd 1= gqihki nj }rhtak wh oa`qbn whh lhy .hwnaryea gqihki yhqlg oa lhbjllu a~wekbw ou khy%+Ynela kh }h}qljwehk deiqra bjk oabjlbqljwag ojag hk jku wqgea wh gjwa, wna }h}qljwehk e oaleatag wh oa zqewa `jll, tqlkarjola wh lhbjl

    a~wekbwehk, jkg jku nqkweki qkqwjekjola .@jrn, aw jl+, :551%+ Ew ra`jek lefalu wo`jwwar hd qriakbu .@jrn jkg Ljylar, :55>%+

    Wnrajw wh Njoewjw

    Kh ekdhr`jwehk a~ewag hk wna a~wakw hr bh`}hewehk hd wna ajirj oag hd ]jljq }rehr wh wne }R

    ?

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    8/44

    b

    gatalh}`akw+

    hkwrqbwehk hd j 11-`ela rhjg jrhqkg wna `jek eljkg hd Ogragieki jbwetewea ek wnaer bhjwjl yjwar, yewn day akterhkWnaa ekbrajeki gragieki jbwetewea, ek jhbejwehk yewn ek gbhkwrqbwehk jkg jirebqlwqrjl jbwetewea hk ljkg, wnrajwak whynebn gqihki jkg hwnar `jreka leda ga}akg hk j j }re`jr

    :+? ]jljq Gqihki ]rhcabw

    Wnara e taru le`ewag ekdhr`jwehk jtjeljola bhkbarkeki ]jl wnaQ+R+ @jreka @j``jl Bh``eehk dqkgag Jbwehk ]ljk dhgqihk ek ]jljq .@jrn jkg Ljylar, :55>%+ Ietak wna bh`gqihki }h}qljwehk jkg wna qriakw kaag dhr jggewehkjl `jkjj tejola }h}qljwehk, j }rhcabw yj ekewejwag ou Wna Kjwqra Bdekjkbejl q}}hrw drh` wna Q+R+ Den jkg Yelgleda Rarteba .Ja`akw jkg @jkjia`akw ek ]jljq+ QR DYR Jiraa`aWna ihjl hd wne }rhcabw yj wh }rhtega ekdhr`jwehk wh oa qgqihki ek ]jljq+ Wnara yara wyh }abedeb hocabweta hd wn

    :+ Wh `hkewhr wna wjwq jkg gewreoqwehk hd gqihki ek ]j?+ Wh egakwedu, bljedu jkg `j} wna }re jru ajirj oagWna htarjll hqw}qw hd wne }rhcabw bh`}hkakw yara3

    J bh`}ranaketa ra}hrw hk }jw jkg bqrrakw jarejllhbjl fkhylagia jkg }re`jru ajirj njoewjw+

    Jk hk-iheki uwa` dhr rabhrgeki ekbegakwjl einwe Q}-wh-gjwa ekdhr`jwehk dhr qa ek akterhk`akwjl jyjraka bj`}jeik jkg raiqljwehk

    @j} hd brewebjl gqihki daageki njoewjw wnjw yell o

    ,

    ,bu, oqw ekthltag hoartar drh` wna }rhcabw }jrwkar

    joalgjho%, `jku wjwa ek ]jljq njta ekbrajag`akwjl `eweijwehk `ajqra }qw ek }ljba+

    brajag arhehk jkg age`akwjwehk drh` rhjgawrhu hr gj`jia ajirj bh``qkeweau hqrba hd dhhg+

    jq gqihki }h}qljwehk, j neinleinwag ekr wna @jkjia`akw hd wna GqihkiGqihkioekag hd ljbf hd ekdhr`jwehk johqw ]jljqia`akw jkg bhkartjwehk `ajqra wh `jekwjekhkartjkbu .]jljq Bhqkwru ]rhirj`% yewn

    Brhbhgela jkg Gqihki ]h}qljwehkkw Kh+ :??==?I==7%+

    ag wh nal} `jekwjek j tejola }h}qljwehk hde bh`}hkakw hd wna }rhcabw:3

    ljq qag ou gqihki ek ]jljq

    qrtau raqlw dhr gqihki ek ]jljq, lekfag wh

    ki jkg hwnar ra}hrw hd gqihki+

    a qag ek @]J gaeik dhr wna ]rhwabwag Jraj

    Kawyhrf, dhr ekblqehk ek wna Kjwehkjl Oehgetarewu Rwrjwaiu jkg Jbwehk ]ljk }ra}jrjwehk, jkg}rhtega wna oje dhr gatalh}eki j ajirj `hkewhreki }rhirj`+

    Wne }rhcabw yj gaeikag yewn wna ekwakw hd ekthlteki jll wna ralatjkw jiakbea jkg hrijkesjwehk ek ]jljqyewn wna Bhkartjkbu }re`jrelu wjfeki j bhhrgekjweki rhla+ Wna }jrwkar ekthltag yewn wna gqihkibh`}hkakw hd wne }rhcabw njta oaak3

    ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu .]BR% ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar .]EB_B% Oqrajq hd @jreka _ahqrba .O@_% Bh``qkewu Bakwarag Bhkartjwehk .B2%

    Wnha jbwetewea ekblqgag3

    Jarejl qrtau3 Jk jarejl qrtau ojag hk wna `awnhghlhiu qag ek wna }ratehq qrtau .:599(9>, :5>2:55:, :55>% yj bhhrgekjwag ou wna Bhkartjk

    : Wne }rhcabw, Brhbhgela jkg Gqihki ]h}qljwehk Ja`akw jkg @jkjia`akw ek ]jljq+ QR DYR Jiraa`akw Kh:??==?I==7, njg wyh bh`}hkakw, hka dhbqeki hk gqihki, wna hwnar hk jlwyjwar brhbhgela+ Wna ljwwar ebhtarag ou a}jrjwa ra}hrw+

    +

    2

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    9/44

    Ekbegakwjl einweki uwa`3 Wna ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu yj bhkwrjbwag wh gatalh} j uwa` dhrbhllabweki jkg rabhrgeki ekbegakwjl einweki .leta jke`jl% jkg ra}hrweki .bjrbja, }hjbneki, awb+%+

    Lhbjl fkhylagia3 Wna ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu yj bhkwrjbwag wh bhkgqb

    w ekwarteay yewn faukhylagiajola }ah}la ek ]jljq hk wna gewreoqwehk jkg `hta`akw hd gqihki, jkg jku bnjkia htar we`a+

    gakwedebjwehk hd wna ajirj oag3 Wna ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar yj bhkwrjbwag wh egakwedu

    iu jkg jka ekdhr`jwehk ijekag

    h` jll bh`}hkakw e bh`oekag ek wna dekjl gebqehk jkg }rhtega wna oje dhr rabh``akgag jbwehk

    +: Hocabweta

    :+ Wh bhkgqbw jk jarejl qrtau ojag hk wna `awnhghlhiu qag ek wna }ratehq qrtau .:599(9>,

    2+ ranaketa ra}hrw hk }jw jkg bqrrakw jarejl qrtau raqlw dhr gqihki ek ]jljq,

    ?+? @a

    qrtau hd gqihki bhkgqbwag ek ]jljq ek :599(>, :5>2, :55: jkg:55 5>>, @jrn aw jl+, :551, R`ewn, :55> qk}qolenag gjwj%+Rqr a, wnaradhra wnaer }re`jru qa yara dhrgawa e akewu, jkg wh bh`}jra wna raljweta kq`oar hd jgqlw jkgbjlt o h awe`jwa wna esa hd ]jljq gqihki }h}qljwehk+?

    kgarhk .:55>% dhqkg wnjw jarejl qrtau }rhgqbag `ajkekidql gjwj hk ajhkjl njoewjw qa jkg irhq}wna ajhkjl tjrejwehk, ek war` hd yjwar wa`}arjwqra, e kaileieola ek ]jljq,

    dhr`jwehk hk irhq} esa e }arwekakw+

    ag dhrqrtaueki+ Wna j`a dleinw }jwn yara qag ek jll bja, nhyatar, wna raqlw drh` wna qrtau jra khwgerabwlu bh`}jrjola gqa wh wna tjrejoelewu ek kq`oar hd hoartar, whwjl qrtau we`a, }aag jkg jlwewqga.Wjola :%+ Wna qrtau ek :55> yj khw bh`}lawag .hka abwhr ra`jekag wh oa qrtauag% gqa wh wna wrjieb

    f

    E

    jkg `j} }hwakwejl jraj hd gqihki njoewjw .ajirj oag yewn j}}rh}rejwa }abea% wnrhqin wna qa hd wnarabakw jkg }jw gqihki jarejl qrtau gjwj .gewreoqwehk }jwwark hd gqihki einweki%, lhbjl fkhylagia,}jw jarejl }nhwhirj}n, jkg jtjeljola ra`hwa akeki e`jia+

    Wna johta jbwetewea jra gabreoag ek wna ka~w wnraa abwehk hd wne ra}hrw, gawjeleki `awnhghlhjkjlue hd raqlw ek wna bhkwa~w hd ynjw nj oaak lajrkw drh` }ratehq wqgea+ Wndrdhr wna dqwqra }rhwabwehk hd wna gqihki ek ]jljq+

    ?+ JA_EJL RQ_TAU

    ?

    :5>2, :55:, :55>%+

    ?+ Jkjlusa wna raqlw jkg bh`}jra wna` wh wna }ratehq qrtau+

    ]ra}jra j bh`}jkg gebq wna` ek raljwehk wh wna hwnar }rhcabw jbwetewea+

    wnhg

    ]jw Jarejl Rqrtau

    Wnara njta oaak dhqr }ratehq jarejl > .Orhykall aw jl+, :5>:, _jwnoqk aw jl+, :tau bhkgqbwag ek jll uajr yara aakwejllu zqjlewjwetr` keki jraj hd raljwetalu nein gqihki ga awyaak qrtau+ Wnau yara khw gaeikag w

    Jesa ek Jqwrjlej+ Jlwnhqin

    ekEk jll qrtau, jega drh` wna hka ek :599, nein-yeki jerbrjdw }rhtegeki `j~e`q` teeoelewu yara q

    ? Raa Jwwjbn`akw >+: dhr j gebqehk hd ynu jarejl qrtau wh awe`jwa gqihki }h}qljwehk esa ek ]jljq jra khdajeola+

    w

    7

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    10/44

    bjll deta qrtau jra jkjlusag chekwlu ek hrgar wh gawar`eka iakarjl }jwwark ek gewreoqwehk jkg njoewjwqwelesjwehk ou wna ]jljqjk gqihki }h}qljwehk, jkg wh }rhtega raljweta ekdhr`jwehk hk jgqlw jkg bjld

    rjn hd wna jer}ljka hk j bh``arbejl dleinw gqreki wna bhqra hd wna wqgu+ Ek wne abwehk, wna gjwj drh`

    q`oar oawyaak qrtau+

    bnu+ Hk einweki j gqihki, hr irhq} hd

    qihki, jk hoartar bjllag hqw wh wna qrtau lajgar, ynh yhqlg ekwrqbw wna }elhw wh berbla wna lhbjwehk hjw wna einweki bhqlg oa bhkder`ag jkg kq`oar hd ekgetegqjl taredeag+ Jwwa`}w yara `jga wh `eke`esa

    -?=7 f`(nr .:==-::= fkhw% jw jk jlwewqga hd :5> `1= dw%+ Wna dhqr dleinw rhqwa .Deiqra 2% bhtarag ek }ratehq qrtau yara bh`}lawag, yewn jk jtarjia

    qrtau we`a hd :22 `ekqwa .? nhqr :7 `ekqwa% }ar rhqwa+ Wna whwjl qrtau we`a yj 121 `ekqwa .>

    k?==2 Jarejl Rqrtau

    Wna qrtau waj` bhkewag hd j bh``arbejl }elhw yewn }ratehq gqihki qrtau a~}areakba, j drhkw-reinwqrtau lajgar, wyh `eg-ajw hoartar jkg wyh rajr-ajw hoartar+ Wna qrtau lajgar2 jkg hka hoartar7njg }ratehq a~}areakba hd gqihki jarejl qrtau+ Jll waj` `a`oar hbbq}eag wna j`a ajw gqreki ajdleinw, jlwnhqin wnaer }hewehk tjreag hk bhkabqweta qrtau gjgwnwna addabw hd iljra ou akqreki wnjw jll hoartar yhra irau }hljresag qkilja+

    Wna qrtau whhf }ljba hk wnraa bhkabqweta gju oawyaak >wn jkg :=wn @jrbn ?==21+ J Orewwak-Khr`jkEljkgar nein yeki jerbrjdw yj qag, dlueki jw :>1.4

    nhqr 11 `ekqwa%+4

    2

    Njg }jrwebe}jwag ek zqjkwewjweta gqihki jarejl qrtau hk wna Irajw Ojrrear _aad .Jqwrjlej% ek wna :5>=, jkg laga :55> ]jljq gqihki jarejl qrtau+

    ar,

    4 Hoartar yara jfag wh jlh ekgetegqjllu rabhrg wqrwla einweki .e+a+ einweki yara khw bjllag hqw wh wna qrtau

    , jkg h bjkkhw }rhtega jku qjola ekdhr`jwehk

    wn7 Njg }jrwebe}jwag ek wna :55> ]jljq gqihki jarejl qrtau j jk hoartar+1 Ek wna dhllhyeki raqlw jkg jkjlue, wna war` qrtau gju e qag dhr ajbn a}jrjwa dleinw abwhr(rhqwa+ Nhyatek ?==2, gqa wh taru ihhg qrtau bhkgewehk, wyh abwhr(rhqwa yara dlhyk hk wna ljw gju .@jrbn :=, ?==2%+ Dhrwna jfa hd bhkewakbu yewn }ratehq qrtau jkjlua, ajbn hd wna wyh abwhr(rhqwa hk wnjw gju jra bhkegaraga}jrjwa qrtau gju dhr jkjlue }qr}ha+

    lajgar dhr rabhrgeki% ek hrgar wh faa} hoartar jlarw+ Nhyatar, wne gjwj yj khw rabhrgag bhkewakwlu ou jllhoartar

    1

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    11/44

    Dleinw _hqwa : .dlhyk :=-@jr-=2% Dleinw _hqwa ? .dlhyk >-@jr-=2%

    Dleinw _hqwa 2 .dlhyk 5-@jr-=2% Dleinw _hqwa 7 .dlhyk :=-@jr-=2%

    Deiqra 23 Wna dhqr dleinw rhqwa dlhyk ek ?==2 .ojag hk wna dleinw rhqwa dlhyk ek :55: jkg

    :55>%

    4

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    12/44

    Uajr3 :599:

    :59>:

    :5>2?

    :55:2

    :55>7

    ?==21

    Gjwa Gab+?-2

    Gab+::-:1, :9-:>

    Jqi+:5, ?:-?7, ?4

    Jqi+1->

    Hbw+?4, ?5-2=

    @jr+>-:=

    Wegjl ]nja Kaj}

    .gabrajeki%4

    R}reki R}reki R}reki

    .ekbrajeki%

    Kaj} Kaj}

    .gabrajeki%

    Wu}a hd

    JerbrjdwLhy-yeki Nein yeki Nein yeki Nein yeki Nein yeki Nein yeki

    Kh+ hd

    Hoartar

    7 Qqjllu 2 2 7 2-4 Qqjllu 1

    Hoartar

    A~}areakba

    Nein8 Nein8 Nein8 Taru nein Lhy Lhy-`ag+

    Jlwewqga

    .`%

    ?91 ?91 :1=-2== ?91 ?77 :5>

    Jer}aag

    .f`(nr%

    :?=-:2= ::1-:71 = ?== ?=7-?:2 :>1-?=7:9

    Raj Rwjwa K(J Djer-a~ballakw Oajqdhrw=-?

    Oajqdhrw:-2+1

    Oajqdhrw?-2

    Oajqdhrw:-2

    Blhqg Bhtar K(J =! Iakarjlluhtarbjw

    2=-91! ?1-91!

    Hoartjwehk

    We`a .`ek%

    2=7 :=:2 5=1 745 249 121

    Wjola :3 Bh`}jrehk hd dleinw gawjel dhr jll e~ jarejl qrtau+.: Orhykall, aw jl+ .:5>:%6 ? _jwnoqk, aw jl+ .:5>>%6 2 @jrn, aw jl+ .:551%6 7 R`ewn .:55>,qk}qolenag gjwj%6 1 R`ewn .?==2, qk}qolenag gjwj%6 4 Gabrajeki jtarjia wegjl rjkia+%

    ?+2 _aqlw

    Ek wne abwehk, wna e~ jarejl qrtau jra bh`}jrag jkg bhkwrjwag ek war` hd wu}a hd jerbrjdw qag,hoartjwehk we`a jkg hwnar djbwhr .Wjola :%+ Ynara }heola, j bh`}jrehk nj oaak `jga oawyaak wnaljw wnraa jarejl qrtau .:55:, :55> jkg ?==2% j bhkgewehk yara `hw e`eljr dhr wnaa uajr+ Nhyatar,wna le`ewjwehk hd qbn j bh`}jrehk `qw oa wraag ek leinw hd wna tjrejola bhkgewehk dhr ajbn qrtau+Wna htarjll }ebwqra e hka hd raljweta gqihki gewreoqwehk jkg kq`oar, rjwnar wnjk jbwqjl kq`oar+ Jkhwag johta, wne gjwj bjkkhw oa a~wrj}hljwag wh awe`jwa }h}qljwehk esa+

    Wna whwjl kq`oar hd gqihki einwag jra djerlu e`eljr jbrh jll qrtau uajr, a~ba}w dhr wna bhqkw ek:599 ynebn yara }jrwebqljrlu lhy .:1 jke`jl% .Wjola ?%+ Wne `ju njta oaak gqa wh j bh`oekjwehk hdgabrajag dealg hd teehk dhr hoartar ek j lhy-yeki jerbrjdw, jkg j raljwetalu nhrw hoartjwehk we`a.Wjola :%+ Bh`}jreki kq`oar hd gqihki aak }ar qkew we`a }ar qrtau gju .Wjola ?, jkg dhhwkhwa 1%}rhtega j `hra rajleweb bh`}jrehk oawyaak raqlw drh` wna geddarakw qrtau uajr+

    9

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    13/44

    Uajr3 :599:

    9>:

    2? 2 7

    :5 :5> :55: :55> ?==21

    h+ Gqih 2 2> ?4 22 ?9

    Bjlta : ?2 9+5 :1+7 ?:+? ?1+5

    Rqrtau Gj =+=4

    =+=:1=+::5 &=+=?=

    =+=7? &=+=?2

    =+::4 &=+=47

    =+=1: & =+

    ajk Irh

    RA

    jriaw Irh

    aak

    hwjl Kh+ Raa

    jljfjl J

    hd Whwjl Raak ek

    jljfjl J

    4= 2>+? 1 27 4=+4 11+4

    k}qol wj%6 1 R`ewn , qk}qole jwj%%+

    einwek =+::5 jkg 4(`e55>, _hqwa 2

    K ki

    Bhqkwag

    :1 7

    ! 2+2 +1

    Gqihki(@ek

    ( u & RA

    5 =+=>4 & =

    @ q} Resa

    &

    K(J ?+= & =+2= :+2> & =+:: :+29 & =+:4 ?+: & =+2> :+4 & =+:5

    L q}

    R

    K(J 1.&% 9 2 9 7

    W k ek

    @ raj

    .Rabw3 E, EE $ TEE%

    5 :2 ? 5 ?= :1

    !

    @ raj

    +2 +4

    Wjola ?3 Bh`}jrehk hd kq`oar hd gqihki aak, irhq} esa jkg bjld joqkgjkba.: Orhykall, aw jl+ .:5>:%6 ? _jwnoqk, aw jl+ .:5>>%6 2 @jrn, aw jl+ .:551%6 7 R`ewn .:55>,q enag gj .?==2 nag g

    Wna rjwa hd gqihki i yj neinaw ek :5>2 . (`ek(gju% :55> .=+:: k(gju%, jlwnhqin ek: yj khw bh`}lawag jkg wne e wna rhqwa yewn newhrebjllu wna lajw gqihki einweki, jkg edh`}lawag yhqlg njta `hw lefalu lhyarag wna htarjll einweki rjwa+

    Wna lhyaw einweki

    Deiqra 73 Jtarjia kq`oar hd gqihki aak }ar qkew dleinw we`a dhr wna e~ jarejl qrtau

    b

    rjwa yara ek :55: .=+=7?(`ek(gju% jkg ?==2 .=+=1:(`ek(gju%+

    =:599 :5 9> :5>2 :5 5: :5 5> ?==2

    qrtau gjwa

    "

    =+=?

    =+=7

    =+=4

    =+=>

    =+ :

    =+:?

    =+:7

    >

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    14/44

    R}jwejl gewreoqwehk

    J whwjl hd ?9 ekgetegqjl yara bhqkwag gqreki wna bhqra hd wna ?==2 qrtau, atak hd ynebn yara bjlta+uajr, wna n aw bhkbak hk hd gqihki yj dhqkg ek wna @jljfjl Njrohr jraj+ @hw

    k wna khrwnark yjwar hd Ojoalgjho hbbqrrag ek wna yawark ljihhk, blha wh wna wjwa hdkg Kijrg`jq+ Hklu hka ekgetegqjl yj aa wna ajwa a hd Ojoa + Ek jll } q

    yewn wna a hk hd : @jljf r jra `akw TEEag j jk e`}hrwjkw n dhr gqi bhkba hd jke`jl

    oaeki hoartag nara+ Wu}ebjllu, 21-4=! hd wna whwjl jke`jl rabhrgag yara aak ek wne jraj+

    rleaw qrtau .:599, :59> jkg :5>2% yara khw bh`}jrag ek Wjola 2 oabjqa hd geddarakba ekleinw we` wh ?-2 we na lakiwn hd ljwar qrtau% jkg(hr kq`o hd we`a ajb

    kw yj qrtauag .oawyaak : jkg 5 we`a ek ajrlear qrtau bh`}jrag wh :-2 we`a ek ljwar qrtau%+hki ho tag ek wna dleinw yar njllhy y r .ynara wn wwh` yj teeola%

    ewakw yewn @jrn hoartjwehk ek wna :55: qrtau, ynak jll oqw > ! hd gqihki yara.@jrn aw jl+, :551%+

    qkg e i`akw E EE, .@jljfjl N r jkg khr w hd Kia kal why

    E .Kijrg`jq Oju jkg wna yawark ljihhk%+ Kh gqihki njta oaak aak khrwn hdiarbnalhki a~ba}w dhr j `hwnar jkg bjld }jer einwag ek Fhhl Ljihhk ek :55>+ Day gqihki njta

    oaak aa na yjwarhd ]alaleq hr Jkijq hd TEEE, E^ jkg + Wn leinw we`a .q} wh wyeba j lhki%+

    hwjl Gqihki Bhqkwag

    J ek }ratehqeinweki e

    ein wrjwe

    Kijw}jki j k hk rk eg lgjho rateh

    jarejl qrtau,1% nj oaak eg

    ~ba}we 5>2, wna jl Njroh j .aa ai E, EE jkg hk Deiqraakwede joewjw hki, yewn wna irajwaw kwrjwehk

    Wna ajjerbrjdw, lhkiar dai`a

    a .q} `a w ar n

    Hklu 9+9 ! hd gqijkg wne e bhkaak ek gaa} yjwar

    ar ?==2 a ek jwa a oh

    @hw gqihki jra dh

    Jerje% jkg T-T

    k a jroh wn-aj l Bnjk jrg

    Kk hqwn hd wna @jljfjl Njrohr jraj, yewn kh einweki rabhrgag hqwn hd @abnarbnjr ek w

    r+ Nhyatar, ek :59> jkg :5>2, e~ ekgetegqjl yara aak ek wna hqwnark abwehkaa hoartjwehk `ju njta oaak gqa wh ekbrajag d

    Wna jarejl einweki dhr wnaa wnraa qrtau uajr jra ge}ljuag ek Deiqra 4+

    Kh+ hd Gqihki

    JgqlwBjlta! hd W

    Rai`akw :55: :55> ?==2 :55: :55> ?==2

    E 2: 2: 2: :1+7 :?+: :7+>

    EE :: :2? 52 9+9 71+1 77+7EEE ?= == := 9+9 = 2+9

    ET := == :: 2+> = 9+7

    T 7= ?? 2: :1+7 :?+: :7+>

    TE :=? 1= := 74+? :1+? 2+9

    TEE := := == 2+> 2 =

    TEEE == :: :: = 4+: 9+7

    E^ == == == = = =

    ^ == == := = = 2+>

    ^E == :: == = 4+: =

    ^EE == == == = = =

    Rqo-Whwjl ??7 ?49 ?=9

    WHWJL ?4 22 ?9

    ekynebn ;:=! hd wna whwjl kq`oar hd gqihki yara einwag njta oaak neinleinwag+Wjola 23 _aljweta gewreoqwehk hd gqihki ek jarejl qrtau ai`akw .Deiqra 1%+ Rai`akw

    5

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    15/44

    E

    ^

    ^EE

    ^E

    ET

    EEETE

    E

    E

    E^

    TEEE

    TEE

    T

    Deiqra 13 @j} nhyeki wna wyalta jarejl qrtau abwehk qag dhr `ajqreki gqihki

    gewreoqwehk ek ]jljqjk yjwar .Jdwar Orhykall aw jl+, :5>:%+

    :=

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    16/44

    ::

    Deiqra 43 @j} nhyeki lhbjwehk hd einweki hd gqihki drh` wna }jw wnraa jarejl qrtau+

    Bjlta

    Wna }arradlabw d nweki bjlta drh` wna jer wnjw juoa ye``eki qkgarkajwn wnaer `hwnar, jkg(hr }heolu radlabw wna geddareki we`a hd uajr hd ajbn qrtau.Deiqra 9%+ Ek :59>, :55> jkg ?==2 e`eljr }arbakwjia hd bjlta yara hoartag h wnara gh khw j}}ajr wh

    bakwjia hd bjlta aak e neinlu tjrejola jbrh wna qrtau uajr .9+5 - ?1+5 !%, ynebn bhqlglqbwqjwehk ek bjlteki rjwa, jkg(hr oa gqa wh wna geddebqlwu ek ei

    ::

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    17/44

    njta oaak jku grjweb bnjkia ek bjlteki rjwa htar wna }jw ?1 uajr+ Wna jtarjia }rh}hrwehk hd bjltaaak ek Jqwrjlejk jkg Whrra Rwrjew qrtau, tjrea drh` 5-:7! .Jkgarhk, :5>4, Jkgarhk, :5>5,@jrn aw jl+ :5>7, @jrn, :5>4, @jrn aw jl+, :559%+ Rh ek bh`}jrehk, ew j}}ajr wnjw wna }rh}hrwehk hdbjlta aa ek ]jljq e nein+ Wna irhq} hd gqihki hoartag ek Jqwrjlej yara, nhyatar, ljriar jkg bjlta`ju oa `hra ajelu htarlhhfag ynak bh`}jrag wh wna gewekbw lhka da`jla-bjld }jer qqjllu hoartag ek]jljq+ R`jllar irhq} jra aak jrhqkg Whrra Rwrjew oqw atak h, wna }rh}hrwehk hd bjlta e, hk jtarjia,

    `qbn lhyar+ Ew bhqlg oa }heola wnjw wna ra}rhgqbweta ekwartjl dhr da`jla e hk jtarjia lhyar dhr da`jlagqihki ek ]jljq, ynak bh`}jrag wh wnha ek Jqwrjlej+ Djbwhr wnjw `ju bhkwreoqwa wh }heola neinarbjlteki rjwa ek ]jljq `einw ekblqga3

    La bh`}awewehk dhr dhhg .joqkgjkw dhhg rahqrba jkg lewwla bh`}awewehk gqa wh lhy }h}qljwehkesa%

    _aljweta ljbf hd ajhkjlewu .bhkwjkw yjr` yjwar wnrhqinhqw wna uajr% Le`ewag }hwakwejl `eirjwehk gewjkba raljweta wh Jqwrjlej .:= hd f` tarq :== hd f`%+

    Jll bhy-bjld

    TEEE% .hjbne ynak wnaarajw

    a+a`jl

    Deiqra 93 Kq`oar hd jgqlw jkg bjlta aak hk ajbn jarejl qrtau

    }jer yara aak hk hr taru blha wh raad ek :55> jkg ?==2, `hw lefalu dhr wna }qr}ha hdnalwareki wna bjlta drh` wrhki bqrrakw jkg }heolu wh jllhy j zqebf abj}a wh njllhy yjwar ek wna}raakba hd }ragjwhr+ Ek :55>, wnraa bhy-bjld }jer yara aak ek wna @jljfjl Njrohr jraj .E jkg EE% wnraabhy yewn bjlta ek khrwn jkg khrwnajw Ojoalgjho jraj .abwehk T jkg ^E%, jkg hka }jer ek wna _hbfEljkg jraj .abwehk TEEE%+ Ek ?==2, dhqr }jer yara hoartag blha wh raad ek wna @jljfjl Njrohr jraj .Ejkg EE%, yewn wyh }jer ek khrwn Ojoalgjho .ET jkg T%, jkg jkhwnar }jer yewnek wna _hbf Eljkg .abwehk

    Wki jkg ohjw jbwetewu jkg wnq raw ou gju jkg bh`a ekwh njllhy yjwar wh daag ou keinwjra laakag+ Nhyatar, bhy-bjld }jer jra jlh lefalu wh oa ek blha }rh~e`ewu wh nein-zqjlewu jw jll we`a, khw hklu gqreki wna keinw, j ljbwjwehk `jfa najtu akariu ga`jkg hk da`jl

    a yewn bjlta kaag wh oa daageki `hra hdwak jkg(hr hk oawwar zqjlewu rahqrba wnjk lhka gqihki,

    :599 :59> :5>2 :55: :55> ?==2qrtau uajr

    =

    1

    :=

    :1

    ?=

    ?1

    2=

    21

    7=bjlta

    jgqlw

    "

    jola 2%+ Wnara nj oaak }abqljwehk wnjw gqihki ek ]jljq jra rawrebwag ek wnaer daageki njoew ou}wnrahqrbaDwnq ew e }heola wh ekdar wnjw nein zqjlewu ajirja jra lefalu wh oa }raakw ek abwehk E, EE jkg T.@jljfjl Njrohr jkg wna khrwnyaw ljihhk%+ Jlwnhqin daageki hr daageki }lq`a yara khw hoartaggqreki wna ?==2 jarejl qrtau, wne gha khw `ajk wnjw gqihki yara khw daageki+ Dlueki jw qbn jlwewqga

    :?

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    18/44

    jkg }aag, ew yj qklefalu wnjw hoartar yhqlg aa gqihki ek wna }rhba hd daageki, a}abejllu ed wneekthltag wna jke`jl geteki wh ga}wn hd q} wh := ` hr `hra+

    Irhq} esa

    Wna `hw bh``hk irhq} esa hoartag ek jll jarejl qrtau yj : hr ? gqihki, qqjllu j lhka jgqlw hr j

    da`jla yewn nar bjld+ Wna `ajk irhq} esa aak jbrh qrtau uajr rjkia drh` :+7 wh ?+: jke`jl+ Wnaljriaw irhq} aak yara atak gqihki ek :5>2 jkg :55>+ _jwnoqk aw jl+ .:5>>3?4>% khwa wnjw wna irhqhoartag ek :5>2 yj ye``eki yewn

    }hka jke`jl ek wna lajg jkg wna raw dhllhyeki oanekg jkg wh wna

    ega khd jkj + Wnaa wu}a hd irhq}, bhkeweki hd jla bnjeki j da`jla njta ekba oaakgab a a irhq} hd atakho a }ljkaberblag .J+ R`ewn, }ar bh``+%+ Wna ohwwh` hd wna ljihhk yj khw jlyju teeola gqreki wna qrtau, hwnara `ju njta oaak `hra gqihki oalhy wna qrdjba wnjw bhqlg khw oa aak drh` wna jer+

    Ek wna ]jljq jarejl qrtau, hbbjehkjllu wnraa gqihki yara aak whiawnar, hka bhy-bjld }jer jkg j wnergjke`jl+ Wna wnerg jgqlw `ju aewnar oa jkhwnar da`jla, hr ew `ju oa wna bhy }ratehq bjld wnjw nj

    rajbnag jgqlw esa, oqw ra`jek yewn wna bhy+ Ek wna bja ynara dhqr jgqlw njta oaak hoartag, wnau `juoa da`jla jkg qo-jgqlw+

    Narg esa hd ?= njta oaak hoartag ek Zqaakljkg jkg :== hr `hra ek @hrawhk Oju .hqwn-ajwZqaakljkg, Jqwrjlej%, Rnjrf Oju .Yawark Jqwrjlej% jkg Bj}a Uhrf .khrwn-ajw Jqwrjlej% .@jrn jkgRjjldalg, :5>5%+ R`jllar `j~e`q` narg esa jkg neinar ge}arehk aa` wh oa wu}ebjl hd wrh}ebjl eljkgabhuwa`, ynak bh`}jrag wh Jqwrjlej bhkwekakwjl nald .Ga Ehkin aw jl+, :551%+ Dhr a~j`}la, wnaljriaw irhq} esa aak ek jarejl qrtau hd wna Whrra Rwrjew }h}qljwehk ek :55? yj aeinw, jkg htar 91 !hd jke`jl yara jlhka hr ek bhy-bjld }jer .@jrn aw jl+, :559%+ Ek wna :55= jkg :55? jarejl qrtau hdgqihki ek wna Laja Eljkg, Ekghkaej, wna `ajk irhq} esa hoartag yj ?+1 wh 2+= jke`jl .Ga Ehkinaw jl+, :551%, hklu leinwlu neinar wnjk wna `ajk hoartag ek ]jljq .:+7 wh ?+: jke`jl%+ Ga Ehkin aw jl+.:551% gabreoa gqihki j `elglu hbejl jkg djbqlwjweta nargar yewn irhq} ra}raakweki daageki

    ja`oljia yewn lhha hbejl ekwarjbwehk rjwnar wnjk de~ag narg yewn wrhki hbejl ohkg+ Wne ebhkder`ag ek wna bja hd gqihki ek ]jljqjk yjwar ynebn, jega drh` bhy-bjld }jer, j}}ajr wh oa ljrialuhlewjru+

    Wnara j jljfjl Njrohr jraj+ Wne

    u

    u

    ajk jrwedjbw hd wna wegjl }nja+

    e j bh`}jbw irhq} .yewnek :` hd ajbn hwnar%+ Na bh`}jra wne oanjtehr yewn wna `jweki nargwaa aak ek Dlhregj

    reo g ek gqihki wqgea ou Jkgarhk .:5>5% ek @hrawhk Oju, Jqwrjlej+ Hd wnart g ek :55>, ekewejllu dhqr gqihki yara }hwwag egleki, wnak jkhwnar wnraa qrdjbag ynela wna

    }}ajr wh oa bhkewakw irhq}eki oanjtehr blh a wh Kial Bnjkkal ek wna @@jljfjl narg yj egakwedeag ou Orhykall aw jl+ .:5>:% jkg ra-einwag ek qoazqakw qrtau uajr+ Wneirhq}eki oanjtehr bhqlg oa jkwe-}ragjwhru ek kjwqra j wna jke`jl jra ek gaa}ar, a~}hag yjwar jkg `joa `hra tqlkarjola wh njrf jwwjbf, nhyatar, ek :55> wne irhq} yj hoartag wh oa geteki, khw hkluegleki hk wna qrdjba, h wnau `ju jlh njta oaak daageki+

    Gaa}yjwar njoewjw

    Ljria naroethrhq `j``jl qbn j gqihki kaag wh daag bhkwekqhqlu hk ljria j`hqkw hd taiawjwehk whjwedu wnaer akariu razqera`akw+@hkh-}abedeb gaa}yjwar oag, bhkeweki hdNjlh}nelj htjle, njtaoaak egakwedeag ek ohwn wna _hbf Eljkg hqwnark ljihhk jkg ek bnjkkal ek wna yawark ojrrear raad jwga}wn hd q} wh 2= ` .]+ Bhlek, }ar+ bh``+, ?==2, C+ Fqjrwae }ar+ bh``+, ?==2%+ Jlwnhqin gqihki jraaak htar gaa}ar yjwar jyju drh` a~waketa njllhy ajirj oag gqreki wna gju, wnau `ju oa jbbaekiwnaa gaa}ar rahqrba oadhra `hteki ekwh njllhyar yjwar jw keinw .aa }ratehq bh``akw hk akariga`jkg hd ljbwjwehk%+ Wne oanjtehr `ju jlh oa raljwag wh }jw gju-we`a nqkweki }raqra jkg ohjwwrjddeb ek wnaa njllhy jraj+ Khw einweki gqihki ek njllhy yjwar gqreki wna jarejl qrtau `ju jlh o

    :2

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    19/44

    ?+7 Jggewehkjl Ekdhr`jwehk

    Wna dhllhyeki ekdhr`jwehk raljwa wh gqihki leda newhru, oqw yj khw bhllabwag gqreki wna jarejl qrtau+

    aw

    nhhw irhywnd ajirja hdd Whyktella, Jqwrjlej, ynebn wjrw ek Jqiqw h wnjw da`jla jkg bjlta, ynebn wjrw

    ljq+

    + LHBJL FKHYLAGIA JKG EKBEGAKWJL REINWEKIR

    j wh

    Gaeikeki, wnak }rhgqbeki jkg yegalu gewreoqweki einweki(ra}hrweki bjrg wnrhqinhqw]jljq+

    wne bhkwrjbw+

    ]rhgqbeki jk jkkqjl q``jru ra}hrw hd einweki(ra}hrw dhr gewreoqwehk wh j}}rh}rejwaea ek ]jljq+

    _a}rhgqbwehk

    Orhykall .:5>:% hoartag kah-kjwjl bjlta ek Gaba`oar :59> jkg Jjkh .:52>% bj}wqrag j bjld wnjw`ajqrag hklu :+:5 ` ek Ra}wa`oar :529+ Rekba gqihki `ajqra j}}rh~e`jwalu :+: ` jw oerwn .@jrnjl+, :59>%, wna jke`jl bj}wqrag ek :529 yj j taru uhqki ekgetegqjl jkg ya bjk ekdar wnjw oerwn hbbqr jwlajw drh` Ra}wa`oar wh Gaba`oar ek ]jljq .Orhykall aw jl+, :5>:%+ @jrn aw jl+ .:5>7% bhkblqga wnjworaageki e geddqalu ajhkjl ek wrh}ebjl Jqwrjlejk yjwar, hbbqrreki htar atarjl `hkwn, `hwluJqiqw-Ra}wa`oar, wnrhqin wh Gaba`oar+ Rekba wna iawjwehk }arehg e j}}rh~e`jwalu :2 `hkwn, ew elefalu wnjw bjlteki jkg `jweki hbbqr jw djerlu e`eljr we`a+ Gqihki jra lefalu wh bjlta ek njllhy,nalwarag yjwar, }heolu ek oju hr blha wh wna nhra+ Bjlteki `ju hbbqr }rehr wh wna kayhdaageki hhk jdwar oerwn, bjk wjfa jgtjkwjia hd wna neinlu kqwrewehq kay-irhywn }ljkw .@jrn aw jl+,:5>7%+ Kh wqgea njta h djr oaak bhkgqbwag hk wna `hkwnlu dlqbwqjwehk ek ajirj oeh`j ek ]j

    2

    Wne abwehk q``jresa wna ekdhr`jwehk hk lhbjl fkhylagia johqw gqihki howjekag ou ]jljqBhkartjwehk Rhbeawu .@jwwnay, ?==2%, jkg wna gatalh}`akw hd jk ekbegakwjl einweki uwa` dhr ]jljq+

    2+: Hocabweta

    Wna bhkwrjbwhr, ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu, yj jfag wh3

    :+ Ekbegakwjl Reinweki3 Gatalh} j uwa` dhr bhllabweki jkg rabhrgeki ekbegakwjl einweki .leta

    jke`jl% jkg ra}hrweki .bjrbja, }hjbneki, awb+% hd gqihki .Gqihki gqihk% ek ]jljq+ Ew yekblqga, jw j `eke`q`3

    Awjoleneki j }rhba dhr rawreateki bjrg wnjw njta oaak dellag hqw+

    Gaeikeki jkg awjoleneki jk ekbegakwjl einweki(ra}hrweki gjwjoja, yewn ek}qw,jkjlue, j}}eki, jkg ra}hrweki }rhirj` jkg jhbejwag ekwrqbwehkjl ghbq`akwjwehkdhr aja hd qa+

    Jrrjkia`akw wh `jekwjek wna uwa` jdwar

    jiakb

    ?+ Lhbjl Fkhylagia3 Bhkgqbw wrqbwqrag jkg qkwrqbwqrag ekwarteay yewn fau ]jljqjkfkhylagiajola hd gqihki+ Ekdhr`jwehk bhllabwag nhqlg, jw j eke`q`, ekblqga gewreoqwehk,`hta`akw, njoew, iakarjl oanjtehr, }arbaetag bnjkia htar we`a, jkg jku hwnar ralatjkwekdhr`jwehk+

    :7

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    20/44

    2+? @awnhg

    kwarteay

    whwjl hd 79 `ak drh` :7 hd ]jljq :4 wjwa yara ekwarteayag oawyaak Gaba`oar ?==? jkg Daorqjru` wna ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu .]BR%+ Wnaa `ak yara denar`ak ynh yara egakwedeag

    u bh``qkewu `a`oar j oaeki fkhylagiajola johqw gqihki+ Ekwarteay zqawehk raljwag wh wnaa+

    wnjw

    einweki

    wh}hirj}neb `j}+ Wna jrajakwedeag njta oaak ge}ljuag oalhy ek Deiqra >+

    joalgjho ynebn yj egakwedeag ou ekwarteayaa, jlwnhqin kh gqihki yara einwag nara drh` wna jer+ew wnaa jraj jw keinw hr ynak yjwar jra }jrwebqljrlu bjl` j wna bhjwleka nara, qklefa

    k wna yawark ega hd Ojoalgjho, gha khw oakadew drh` wna }rhwabwehk hd j ojrrear raad+ Wnara `ju njtaw gqa wh gaa}ar yjwar ek blhar }rh~e`ewu wh

    a bhjw+ Wne bhkwrjw yewn wna njllhy yega ljihhk hk wna yaw bhjw, ek ynebn gqihki `ju oa `hrate

    Cqw hta yag .12 !% wnhqinw wnjw gqihki hbbq}eag wna yjwar blha wh wnaer Rwjwajll uajr rhq jJe`aleefFhrhr@alafahfKijrjjrgKibnajrKieyjl]alaleqKiarbnalhkiKiara` kiqe

    Ki k@hw nj ihkidaageki, jeg wnau njg oaak ek wna dhllhyeki wjwa3

    erjeFhrhr@alafahfKijrjjrgKiarbnalhki

    E

    J?==2 ou wjdd drh

    obqlwqrjl eikedebjkba hd gqihki, }jw jkg }raakw qa jkg bnjkia ek oanjtehr hr gewreoqwehk htar we`Ekbegakwjl Reinweki Ruwa`

    J ra}hrweki uwa` dhr ekbegakwjl einweki hd gqihki ou lhbjl raegakw yj awjolenag ou ]BR hekdhr`jwehk hk gqihki lhbjwehk jkg oanjtehr bhqlg oa whrag htar wna lhki-war` ek j bakwrjl gjwjoja+2+2 _aqlw

    Ekwarteay

    R

    Ekdhr`jkw yara jfag wh `jrf jraj ynara wnau njg aak gqihki hkegWnara e jk hotehq htarlj} oawyaak jkabghwjl einweki jkg jarejl einweki, a~ba}w dhr khrwn-ajwOGqihki ju tehoaak `hra geddebqlwu einweki gqihki hk wna khrwn ajw bhjwn

    eola drh` wna qrtau }ljka+

    r njld hd wna `ak ekwarteakg kg 72 ! njg aak gqihki `hra wnjk deta we`a ek wna }jw uajr ek wna dhllhyeki wjwa3

    la

    jw}j i

    g katar aak gqihki daageki .99 !%+ Wna :5 ! hd ra}hkgakw ynh blje`ag wh njta aak gq

    J

    :1

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    21/44

    Kiara`lakiqeKibnajr

    iagarrjf, Fhrhr

    awaq j whjbnal, @alafahf

    njkia ek kq`oar

    nak jfag ynawnar wnau wnhqinw wnara yara `hra hr la gqihki wnjk 1 uajr jih, := uajr jih, hr 1=w htar njld hd ra}hkgakw wnhqinw wnara yara la, oqw qr}reekilu, johqw hka wnerg wnhqinw

    ara yara `hra+ Gableka yara jwwreoqwag wh ekbrajag ohjw wrjddeb jkg nqkweki+

    Kieyjl

    Ljria irhq}

    Ljria irhq} hd gqihki njg hklu oaak aak ou ra}hkgakw ek wna dhllhyeki jraj deta uajr jih,jlwnhqin wna kq`oar hd gqihki wnjw bhkwewqwag j ljria irhq} yj khw }abedeag ek wna zqawehkkjera3KBnaakial, @alafahf@]alaleq

    BYuajr jih, cqwn

    :4

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    22/44

    Deiqra > 3 @j} nhyeki gqihki njoewjw gabreoag drh` ekwarteay .]BR% yewn denar`ak

    htarljeg yewn einweki drh` rabakw jarejl qrtau+ Wna Bh`}jbw _hjg, bqrrakwlu ek ew dedwnuajr hd bhkwrqbwehk e nhyk ek gjrf olqa+

    :9

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    23/44

    ]raakw qa

    Wna `jchrewu hd ekwarteayaa .4= !% jiraag wnjw nqkweki well hbbqr ek ]jljq+ 77 ! hd ra}hkgakw jegwnjw gqihki yj well ajwak ek wnaer Rwjwa, jlwnhqin 72 ! jeg ew yj khw+ Hka-wnerg jeg gqihki yj ajwakla wnjk hkba j uajr, ynelw wna ra`jekgar ijta kh ra}hka+ Wnara yj `qbn ralqbwjkba wh gebq wnaeqa hd nqkweki bh`}jrag yewn }ratehq ekwarteay ._jwnoqk aw jl+, :5>>, @jrn aw jl+, :55?%, `hw

    lefalu gqa wh kay laieljwehk }jag ek ?==? wh ekbraja }akjlwea dhr felleki gqihki drh` ':== wh '1,===-:=,===+ Hka-wnerg hd wna `ak jeg wnjw bjlta yara wna }radarrag wjriaw hd nqkweki jkg `awnhg qag wh fellgqihki ekblqgag }ajr .74 !%, }ajriqk .:9 !%, ohjw .:: !% jkg(hr gukj`ewa .5 !%+ Ew yj ekwaraweki whkhwa wnjw wna `jchrewu hd `ak zqawehkag .97 !% dalw wnjw gqihki yara kh lhkiar j tjlqjola }jrw hd]jljqjk bqlwqra+

    ]jw qa jkg bqlwqrjl eikedebjkba

    9= ! hd ra}hkgakw jeg wnjw orjbalaw yara `jga ek wnaer Rwjwa drh` gqihki tarwaorja ek wna }jw jkg 9=! oaleatag wne kh lhkiar hbbqrrag+ @hw wjwag wnjw gqihki njg oaak ajwak la wnjk hkba j uajr ek wna}jw+ Wnara yj j irajw geddarakba ek jkyar }arwjekeki wh ynh bhqlg bjwbn gqihki jkg ajw ew ek wna }jw+91! hd wna `ak jeg jkuhka bhqlg nqkw gqihki ek wna }jw jkg johqw njld jeg wnjw wna `ajw bhqlg oa

    ajwak ou jkuhka, ynaraj j zqjrwar jeg wnjw ew bhqlg khw+ Wna }arehg hd we`a ek zqawehk yj khw }abedeagek wna ekwarteay, h wnara `ju njta oaak tjrejwehk ek wna ekwar}rawjwehk hd }jw, yewn h`a ra}hkgakwwjlfeki johqw wna gewjkw }jw .1=-:== uajr jih% jkg hwnar gabreoeki wna `hra rabakw }jw .:=-?= uajrjih%+ 4= ! jeg wnjw gqihki yj ajwak jw jku we`a yewn hklu 7 ! blje`eki ew yj ajwak hklu jw }abejlhbbjehk+ Ek wne bja, wna }jw `ju njta oaak ekwar}rawag ou wna ra}hkgakw j `hra rabakw wnjkekwakgag ou wna zqawehkkjera hr fkhylagia hd }jw bara`hkejl wrjgewehk nj oaak lhw+

    Bh`}jrehk yewn }jw ekwarteay

    _a}hrwag gajwn

    Gqa wh wna whqinar laieljwehk }arwjekeki wh }hjbneki hd gqihki jkg wna bhkbqrrakw ralqbwjkba wh wjlfjohqw nqkweki eqa, ew e geddebqlw wh gawar`eka j}}rh~e`jwa kq`oar hd gqihki wnjw jra oaeki nqkwag

    jkkqjllu ek ]jljq+ Nhyatar, ew j}}ajr wnjw }hjbneki bhkwekqa ga}ewa wna kay ljy jkg wnara j}}ajr whoa qoezqewhq }radarakba dhr wna `ajw hd bjlta+ Gqreki j wnraa `hkwn }arehg, oawyaak Gaba`oar ?==?jkg @jrbn ?==2, wnara yara wnraa ra}hrwag gajwn hd gqihki .}ar+ ho+%, wyh hd ynebn yara dhqkgdlhjweki blha wh Fhrhr, j cqtakela `jla ynebn `ju njta oaak new ou j ohjw jkg j `jwqra da`jla wnjw `junjta oaak fellag ou a~}lheta+ Ek wna ljwwar bja, ew e lefalu wnjw j bjld jkg(hr jkhwnar da`jla yara wjfakou wna }hjbnar+ Ohwn hd wnaa jke`jl yara daageki ynak wnau geag jkg ew e lefalu wnjw wnau yara fellagjw keinw+ Wna wnerg jke`jl yj fellag ek @alafahf ou j }hjbnar jkg wna `ajw drhsak dhr nh`abhkq`}wehk+ Wnara yj jk jggewehkjl rq`hrag felleki hd j bjld ek Fhrhr htar wna Bnrew`j }arehg, ?==?+Wne `jfa j }heola gajwn whll hd dhqr gqihki yewnek j wnraa `hkwn }arehg+

    Ekwarteay ek :5>2 dhbqag hk nqkweki `awnhg jkg awe`jwa hd gqihki fellag }ar uajr ._jwnoqk aw jl+,:5>>%+ Jw lajw atak gqihki njg oaak fellag ek :5>? jkg atarjl ek :5>2+ Ek :55:, gqihki yara well

    oaeki }hjbnag raiqljrlu yewn dhqr wh atak gqihki nqkweki waj`, bhkeweki hd jw lajw wyh `ak,h}arjweki hqw hd Fhrhr+ Hka ekdhr`jkw awe`jwag :: gqihki njg oaak fellag oawyaak :55= jkg :55: hddwna yaw bhjw hd Ojoalgjho+ Ew aa`ag drh` wna ekwarteay wnjw gqihki nqkweki yj bjrreag hqwgaleoarjnh`a drhd }hjbn a ajw hd da`jla jkg cqtakela gqihki+ Ek :55:,@jrn aw jl+.:55?3>>% khwag wnjw V]jljqjkP j}}rabejwa gqihki j }jrw hd wnaer djqkj jkg kjwqrjlnarewjia+ Ew aa` wh oa wna bja wnjw `hw yh`ak jkg bnelgrak barwjeklu bjra johqw wna dqwqra hd wna

    walu rjwnar wnjk h}}hrwqkewebjllu jkg we`ag wh howjek `ajw dhr }abejl hbbjehk+ Ew yj hdwakhsak jkg artag wh iqaw yewnhqw wnaer fkhylagia .j yh`ak jkg bnelgrak qqjllu gej}}rhtageki%+ Nqkwar jdder`ag wnjw wnau }radarrag wn

    :>

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    24/44

    gqihki ek ]jljq .}ar+ ho%, oqw wna `jchrewu hd denar`ak ekwarteayag ek ?==2 yara aewnar ekgeddarakwyjrg gqihki hr kh lhkiar bhkegarag wnaa jke`jl tjlqjola wh ]jljqjk bqlwqra .@jwwnay, ?==2%+

    lra

    +

    njkia ek oanjtehr

    w denar`ak bhkgqbwag ou Bh``qkewu Bakwarag Bhkartjwehk .B2%?==? jkg ?==2, ew j}}ajr wnjw gqihki jra khy nqkwag h}}hrwqkewebjllu rjwnar wnjk galeoarjwalu,

    a

    arejl

    k Rhbeawu nj gatalh}ag j ra}hrweki uwa` dhr lhbjl einweki hd gqihki+ Reinwekiqwag

    a

    f wh

    whCayalru

    Ek :55:, lhbjllu-`jga cayallaru bjrtag drh` gqihki reo yj dhqkg jw dhqr whra ek Fhrhr+ Ou :554, jldhr` hd cayalru `jga drh` gqihki ohka njg oaak bhkdebjwag drh` whra ek Fhrhr jkg wh gjwa, wna

    njta oaak kh dqrwnar ra}hrw hd qbn jla+ .F+ Bnek, }ar+ bh``+, ?==2%+ Yewn wna ekwrhgqbwehk hd kaylaieljwehk dhr wna }rhwabwehk hd gqihki ek ?==?, hykar hd gqihki orjbalaw jra razqerag wh raiewar wnaer}eaba yewn wna Oqrajq hd @jreka _ahqrba jkg jku qkraiewarag ewa` yell oa bhkdebjwag jdwar j barwjekgjwa+ _aiewrjwehk yj gqa wh oaiek ek ljwa ?==2, nhyatar, ou `eg-?==7 wne njg khw oaak bh`}lawag

    B

    Drh` jggewehkjl ekwarteay yewn aeinek}heolu gqa wh wna kay laieljwehk jbweki j j gawarrakw+ ]hjbnar hdwak nega j najtu }ajr qag dhrfelleki gqihki ek wnaer ohjw ynak wnau ih hqw jw keinw wh nqkw dhr wqrwla, cqw ek bja wnau bh`a jbrhgqihki daageki ek wna ajirj oag+ Wna ljriaw irhq} hd gqihki aak ou ra}hkgakw yj j irhq} hdatak jkg wne yj lag ou j ljria ekgetegqjl .}heolu j `jweki narg%+ _a}hkgakw njg khwebag j bnjki

    ek njoewjw qa ou gqihki drh` wna `eg wh ljwa-:55=+ Rh`a ekgetegqjl jke`jl qag wh oa }ragebwjola ekwnaer `hta`akw, hdwak aak hk bhkabqweta gju jkg `hkwn ek j }jrwebqljr jraj, oqw gqa wh ohjw wrjddebjkg }heolu nqkweki }raqra, wnau jra kh lhkiar aak jw wnaa }abedeb lhbjwehk+ Wnraa ekdhr`jkw`akwehkag wnjw gqihki lefa wh daag hk uhjg hr dlhjweki ajirja, jkg wne nj oaak bhkder`ag hddKiagarrjf wnrhqin hoartjwehk gqreki j kq`oar hd dleinw .wnaa hoartjwehk yara khw gqreki wna jqrtau% .Gjte jkg Agyjrg, qk}qolenag gjwj, ?==2%+

    Ekbegakwjl Reinweki Ruwa`

    ]jljq Bhkartjwehbjrg njta oaak gewreoqwag wh jll geta nh} jkg Rwjwa hddeba ek ]jljq drh` ynara wnau yell oa gewreowh wna iakarjl }qoleb+ Wnaa bjrg bjk oa rawqrkag wh wna gewreoqweki hqwlaw hr ]BR hk bh`}lawehk jkg wn

    ekdhr`jwehk yell oa akwarag ekwh j bakwrjl gjwjoja jw wna hddeba hd wna ljwwar+ J hd `eg-?==7, wnara njtaoaak h`a ra}hrwag einwekiwnraa ra}hrw, whwjleki aeinw gqihki`hw njta oaak bjllag ek, khwra}hrwag hk wna dhr`+ Wna ra}hrweki dhr` e bqrrakwlu oaeki rateayag jkg rateag ek leinw hd daagojbgjwa+ @hra addhrw yell oa razqerag wh akqra wnjw wna ralatjkw jiakbea, wna }qoleb jkg whqr h}arjwhr jraoawwar ekdhr`ag hd wna einweki uwa`+

    Oalhy e j bh}u hd wna bqrrakw ekbegakwjl ra}hrweki bjrg+

    :5

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    25/44

    _a}hrwag einweki

    ]rehr wh wna awjolen`akw hd wna ]BR-ojag ekbegakwjl einweki uwa`, jk ekdhr`jl ekbegakwjl ra}hrwekiqkewu Bakwarag Bhkartjwehk .B2% ek Cqlu ?==?, yewn }jrwebe}jwehk drh`

    eta nh}, raajrbnar jkg ekgetegqjl+ @hw einweki yara ra}hrwag ek Cqlu-Ra}wa`oar jkg jlh ekn,

    w wna oeh`j `ju jlh }ajf gqreki wna yawwar `hkwn hd Cqlu-a}wa`oar+

    7+ RAJI_JRR RQ_TAUR

    Wne abwehk q``jresa wna raqlw hd wna ajirj qrtau qkgarwjfak ou wna ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl_aad Bakwar .Ege}, ?==2%+

    7+: Hocabweta

    Wna bhkwrjbwhr, ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar .]EB_B%, yj jfag wh3

    :+ Qa j rjkia hd hqrbaqbn j3 }jw jarejl }nhwhirj}n, jku jtjeljola ra`hwa akeki e`jia,wna }jw gewreoqwehk }jwwark hd gqihki einweki .bh`oekeki jll }ratehq jarejl qrtau%, jkglhbjl fkhylagiawh egakwedu }hwakwejl jraj hd gqihki daageki njoewjw, wnjw e, ajirj oag yewnj}}rh}rejwa }abea+

    uwa` yj awjolenag Bh``gCjkqjru, yewn day einweki ek wna ekware` `hkwn+ Wna hqwn-yaw yekg jra wrhki ek wna dhr`ar `hkwynebn `ju jbbhqkw dhr `hra gqihki oaeki aak ek wna nalwarag jraj blha wh wna _hbf Eljkg gqrekiwnaa hkwn+

    Jrjihka .:557% khwa wnjw ek ]jljyjk .]nele}}eka% `hra gqihki yara einwag gqreki wna q``ar.@jrbn-J}rel% jkg yaw ajhk `hkwn .@ju-Cqka% hd :5>5+ Wne bhekbega yewn wna oe`hgjl oeh`j}ajfeki hd ajirja ek wna ]nele}}eka .Dhrwa, :5>7%+ Kh wqgea njta uaw oaak bhkgqbwag hk oeh`jdlqbwqjwehk hd ajirj oag ek ]jljq, oqR

    ?=

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    26/44

    ?:

    ?+ Jdwar egakwedueki lefalu jraj hd gqihki daageki njoewjw, bhkgqbw a~waketa irhqkg-wrqwneki ou

    khrfaleki jkg(hr geteki wnaa jraj wh gawar`eka wna a~wakw .yewn I]R% hd wna ajirj oag jkgwna ojeb }abea bh`}hewehk+ Wna raqlw yara wh oa `j}}ag dhr ekbhr}hrjwehk ekwh ]jljqkjwehkjl IER uwa`+

    2+ ]ra}jra j ra}hrw ghbq`akweki wna `awnhg qag, raqlw jkg rabh``akgag dqwqra raajrbn jkg`hkewhreki kaag+ Ekblqga `j} hd wna egakwedeag ajirj oag .ek njrg jkg geiewjl dhr`jw IER

    ljuar ek JrbTeay dhr`jw%+

    7+? @awnhg

    Rwqgu Rewa

    Dhqr qrtau ewa yara egakwedeag, ojag hk gqihki gewreoqwehk hoartag gqreki jll wna jarejl qrtauqkgarwjfak wh gjwa, ekdhr`jwehk drh` ]BR ekwarteay ek ?==2, jkg ou qeki ra`hwalu akag e`jia+

    Wna alabwag qrtau ewa yara Kiagarrjf raad .Fhrhr%, Kiaafajq .Fhrhr%, Ofql H`alhbnal .Jerje%,%

    jkg wna ajirj oag wrawbneki drh` Kijrg`jq .Owjhjw raad% wh wna Hllae ghbf ek Kiarbnalhki+ .Deiqra 5%+

    Deiqra 53 Rajirj qrtau ewa

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    27/44

    ]rale`ekjru qrtau

    Wna alwna jraj aradjerlu e ` }hekw yara bnhak jkg wna I]R bhhrgekjwa yara khwag+ Jw ajbn

    kgh` }hekw j getar yj` jrhqkg dhr johqw deta hr wak `ekqwa jkg khwag ghyk hoartjwehk qbn j

    ohwawe`jwayj wna ewehk jkg kq`oar hd wrjkabw jw wna ewa jkg jlh yj qag ek wnaljedebjwehk hd ajirj ajghy+

    `jiaru qag

    na e`jia qag dhr wna qrtau yara EFHKHR e`jiaru+ EFHKHR e j jwallewa-ojag }ljwdhr` h}arjwaga+

    awar ynela wna }jkbnrh`jweb ojkg hddar j rahlqwehk hd : `awar+ Wna e`jia yara wjfak ou wna jwallewa

    Ynak }rhtegag, wna e`jia yara jlrajgu hrwnh-rabwedeag jkg }rhcabwag qeki wna Qketarjl Wrjk @arbjwhr.QW@% `awnhg yewn YIR>7 gjwq`+ Wnaradhra, }ra}rhbaeki hd wna e`jia yj taru le`ewag+ Wna hklu}rhbaeki kaagag yj wh qoaw wna e`jia hd wna alabwag ewa jkg wna bhktarehk hd wna bhhrgekjwauwa` drh` QW@ YIR>7 wh Ljw(Lhki YIR>7+

    Wrjkabw

    Wnara jra j tjreawu hd wabnkezqa jkg `awnhg wnjw bjk oa qag dhr irhqkg-wrqwneki+ Wna wabnkezqa geddarjbbhrgeki wh wna lhbjlewu dajwqra, ga}wn jkg `j}}eki hocabweta+ Dhr wne qrtau ew yj gabegag wnjw jbh`oekjwehk hd wrjkabw jkg }hekw dhr wna njllhy jraj .1 `awar hr la% yhqlg oa qag jkg I]R

    wrjbfeki dhr gaa}ar shka .irajwar wnjk 4 `awar%+

    J whwjl hd e~ wrjkabw yara qag hk Kiagarrjf raad+ Wnaa wrjkabw rjk drh` ajw wh yaw jbrh wnaakwera a~wakw hd wna raad yewn jk j}}rh~e`jwa gewjkba hd 2== ` oawyaak ajbn+ Gaa}-yjwar qrtau yarajlh bhkgqbwag qeki RBQOJ jkg I]R wrjbfeki jlhki wna ekkar bnjkkal jkg jlhki wna ajwark jkgyawark akg hd wna raad dljw .Deiqra :=%+

    abwag ewa yara teewag jkg }rale`ekjru qrtau yara ghka wh gawar`eka wna htarjll bh`}hewehk hd+ Wnaa qrtau yara taru zqebf zqjlewjweta qrtau+ Wna wabnkezqa ekthltag ek wna qrtau y`}la+ Jw wna ewa, rjkgh

    rj

    wh` bnjrjbwar, teeoelewu jkg wna joakba hr }raakba hd ajirj+ Ed wnara yj ajirj }raakw, wnag joqkgjkba jkg }abea yj rabhrgag+ Wna ekdhr`jwehk bhllabwag jlhki yewn wna jwallewa e`jiaru

    k qag ljwar wh gawar`eka wna }hbE

    Wou R}jba E`jieki Ekb+ wnjw bj}wqra geiewjl e`jia ek dhqr }abwrjl ojkg j yall j }jkbnrh`jweb e`jiWna dhqr }abwrjl ojkg jra _ag, Iraak, Olqa jkg Kajr Ekdrjrag+ _ahlqwehk dhr wna }abwrjl ojkg e 7`ek Khta`oar hd ?===+ @jeklu oabjqa hd wnaer jtjeljoelewu jkg wnaer nein rahlqwehk, EFHKHR e`jiaru

    yj qag dhr wne qrtau+

    ??

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    28/44

    Deiqra :=3 Wrjkabw qrtauag hk Kiagarrjf _aad+ _ag leka ekgebjwa njllhy yjwar-wrjkabYnewa leka ra}raakw gaa}-yjwar qrtau leka+

    w+

    nerwaak wrjkabw yara qag jw Kiaafajq raad+ Ratak wrjkabw hk wna khrwnark akg hd wna ajirj oaga

    w Ofql rj H`alhbnal j whwjl hd :? wrjkabw yara qag+ Jll wrjkabw rjk }jrjllal wh ajbn hwnar jkg rjk ekj khrwn(hqwn gerabwehk+ Gewjkba oawyaak wrjkabw yara j}}rh~e`jwalu 2== `awar+ Hka gaa}-yjwarqrtau yj bhkgqbwag jlhki wna yawark akg hd wna raad jkg jkhwnar yj bhkgqbwag jlhki wna ajwark akg.Deiqra ::%+

    Wrjk ek jk ajw(yaw gerabwehk+ Wna hwnar e~ wrjkabw rjk ek j khrwn(hqwn gerabwehk+ Gewjkba oawyaak wnwrjkabw yj jijek j}}rh~e`jwalu 2== `awar+ Hka gaa}-yjwar qrtau yj bhkgqbwag jlhki wna yawarkohrgar hd wna raad .Deiqra ::%+

    J

    ?2

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    29/44

    Deiqra ::3 Wrjkabw dhr _ag leka ekgebjwa njllhyyjwar wrjkabw

    J whwjl hd 2: wrjkabw yar jjrg jkg Kijrbnalhki .Deiqra :?%+Gqa wh wna a~wakw hd wna ajirj oag wrjkabw ajbn hwnar, oawyaak 1==`awar jkg :,=== `awar a ojrrear raad+ Gaa}-yjwarqrtau yara ghka jw wnraa ewa+

    Deiqra :?3 Wrjkabw dhr Kijrg`jq(Kijrjjrg(Kiarbnalhki raad dljw+ _ag leka ekgebjwanjllhy yjwar wrjkabw+ Ynewa leka ra}raakw gaa}-yjwar qrtau leka

    Kiaafajq raad jkg Ofql rj H`alhbnal+

    + Ynewa leka ra}raakw gaa}-yjwar qrtau leka

    a qag dhr wna qrtau ek Kijrg`jq, Kijryara }ljbag dqrwnar j}jrw drh`

    j}jrw+ @hw wrjkabw rjk drh` wna bhjw hqw whyjrg wn

    ?7

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    30/44

    Irhqkg-wrqwneki

    ]rehr wh wna jbwqjl dealg qrtau wna I]R bhhrgekjwa hd ajbn wrjkabw akg }hekw yj khwag+ Q}hk rajbnekiwna ewa, wna wrjkabw yara lhbjwag ou dekgeki aewnar akg}hekw ou I]R hr ou qeki ljkg radarakba+ Rwh}yara `jga j}}rh~e`jwalu ataru :== `awar jlhki wna wrjkabw+ Jw ajbn wh} wna I]R yj rabhrgag jkg j

    getar yhqlg akwar wna yjwar wh khwa wna }raakba hr joakba hd ajirj+ Ed wnara yj ajirj }raakw, wnagetar yhqlg gawar`eka wna }abea bh`}hewehk ou }ljbeki wnraa rjkgh` =+?1`? zqjgrjw ek wna jraj+ Wneekdhr`jwehk jlhki yewn qowrjwa gabre}wehk jkg ga}wn yara rabhrgag hkwh wna gjwj naaw+ Ed kh ajirjyj }raakw wna getar yhqlg khwa wne jlhki yewn qowrjwa bh`}hewehk+

    Wna gaa}-yjwar qrtau yara e eljr wh wna wrjkabw qrtau ek h`a bja+ Qeki RBQOJ, wna getaryj` jlhki j }ragawar`ekag bhqra ynela wna ohjw lhylu dhllhyag+ Q}hk rajbneki j ajirj oag wnagetar ralajag j dlhjw wh wna qrdjba, eikjleki wh wna }ah}la hk wna ohjw wh rabhrg wna I]R bhhrgekjwa+Wna getar wnak dhllhyag wna agia hd wna ajirj oag, `jfeki qra wh ralaja wna dlhjw ataru 1= `awar hrh wh iaw I]R bhhrgekjwa+ Wna getar rabhrgag ajirj bh`}hewehk, ajirj }arbakw bhtar, qowrjwa,jkg ga}wn jw ajbn eikjleki ekwartjl+

    IER @j}}eki

    Ekewejllu

    rbTea h wna ra}abweta ewa e`jia+ Jll

    Teay yewn ekdhr`jwehk johqw ajirj bh`}hewehk jkg wna a~wakw hdwna ajirj jraj jwwjbnag+

    7+2 _aqlw

    Gadekewehk hd j Rajirj Oag

    Ynak `j}}eki ajirj njoewjw ew e e`}hrwjkw wh egakwedu ynjw e bhkegarag j ajirj `ajghy jkgynawnar wna a~wakw hd wna ajirj oag bhkew hd hklu gaka jraj hr ekblqga }jwbnu bhkwekqhqai`akw+ Dhr wne qrtau, wna a~wakw hd wna ajirj oag ekblqga jll }hrwehk hd wna bhkwekqhq ajirjoag+

    Bljedebjwehk

    Wna bljedebjwehk bna`a dhr jll wna ewa jra ojag hk }abea bh`}hewehk+ Yewn wna qa hd wna irhqkg-wrqwneki gjwj jkg wna EFHKHR e`jiaru ew yj }heola wh bljedu }hrwehk hd wna akwera ajirj oag ou

    ajirj }abea bh`oekjwehk+ Wna }abea bh`oekjwehk blja yara ewa ga}akgakw, wnaradhra ajbn ewanj j geddarakw bljedebjwehk bna`a+

    Kiagarrjf _aad

    Deiqra :2 nhy wna raqlw hd wna Kiagarrjf raad qrtau+ Wna ajirj gewreoqwehk hk Kiagarrjf raad edjerlu bh`}la~+ Yewn wna `j}}eki bjla qag, wna gawar`ekjwehk hd }abea bh``qkewu yj khw }heola~ba}w dhr j day jraj+ Wnaradhra, `hw hd wna raad dljw yj bljedeag j j ekila jraj bh`}reag hd

    Aknjlq jbhrhega,Wnjljej na`}rebnee, Bu`hghbaj rhwqkgjwj, Bu`hghbaj arrqljwj, Njlh}nelj htjle,

    , jll gjwj yj akwarag ekwh j @R A~bal gjwjoja jkg }rhbaag+ Wna gjwj yj wnak wrjkdarrag wh

    y ynara ew yj bhktarwag wh }hekw nj}a dela jkg ljuarag hkwJe`jia jkg nj}a dela yara }rhcabwag qeki Ljw(Lhki YIR>7+

    Wna ohqkgjrea dhr wna ajirj njoewjw yara gawar`ekag qeki gjwj drh` wna dealg qrtau ek bhkcqkbwehkyewn EFHKHR e`jiaru hd wna ewa jkg iakarjl ajirj bnjrjbwareweb+ Wna ohqkgjrea yara grjyk

    `jkqjllu j }hluihk ljuar ek Jrb

    a

    ?1

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    31/44

    Rurekih wnaraad, bh , yj bljedeag ekwhkhwnar irhq}+ Wna khrwnajwark akg ka~w wh Kial bnjkkal yj jlh bljedeag ekwh j a}jrjwa irhq}

    rhega,W+ na`}rebnee jkg N+ htjle+

    a qrtau raqlw hd Ofql rj H`alhbnal+ R}abea getarewu yj lhy jw wne ewa ekhwnar qrtauag ewa, bhkeweki hd hklu deta }abea, ynebn jraA+ jbhrhega,W+

    geq` ehawedhleq`, jkgNjlhgqla qkekarte+ J esajola ajirj oag jw wna hqwnyawark we} hdkeweki hdW+ na`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, B+ arrqljwj jkg R+ ehawedhleq`

    jbhkeweki hdA+ jbhWna gaa}-yjwar qrtau hd Kiagarrjf raad yj wna hklu hka wnjw }rhgqbag }heweta raqlw+ Qeki wna

    raqlw hd wne qrtau, bh`oekag yewn h`a hd wna wrjkabw gjwj, ew yj }heola wh awe`jwa wna ohqkgjreadhr wna gaa}ar yjwar jraj, ynebn yj bljedeag ekwh j a}jrjwa irhq}+ Wna ajirj }abea ek wne irhq}jraA+ jbhrhega,W+ na`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, B+ arrqljwj, jkg N+ htjle+

    Wna whwjl ajirj bhtarjia dhr wna ewa e j}}rh~e`jwalu ?4= nabwjra hr ?+4 f`? +

    Deiqra :23 Kiagarrjf _aad oag bljedeag ou }abea bh`oekjwehk+

    Ofql rj H`alhbnal

    Deiqra :7 nhy wnh`}jrehk wh wnab

    na`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, B+ arrqljwj, jkg N+ htjle+

    ?4

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    32/44

    Wna khrwnajwark a~wakw hd wna qrtauag jraj bhkew hd j gaka ajirj oag bhkwjekekiA+ jbrhegana`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, jkg B+ arrqljwj+ Rajirj gewreoqwehk jlhki wna raad agia yj }jwbnu jkgbhkewag hd hklu wyh ajirja,A+ jbhrhega jkg W+ na`}rebnee+ Wna jkgu raiehk ek wna `eggla hd wnaajirj oag bhkewag hd deta ajirj }abea oqw gewreoqwehk yj taru }jwbnu ek `hw }jrw+ Gqa we`eljr }abea bh`}hewehk, wna bljedebjwehk qag dhr wne raiehk yj jlh qag dhr wna gaka ajirjoag lhbjwag blha wh H`alhbnal Eljkg+

    ,W+

    h wna

    wna

    Deiqra :73 Ofql rj H`alhbnal ajirj oag bljedeag ou }abea bh`oekjwehk+

    % Kia

    raqlw hd wna qrtau jw Kiaafajq raad+ Wna gaka ajirj oag ka~w whbnaleqki .hqwnyawark a~wakw hd `j}% yj bljedeag j hka blj+ Wna gaka oag bhkew hd atak

    }abea hd ajirj jkg wnau jraA+ jbhrhega, W+ na`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, B+ arrqljwj, N+ htjle, R+

    Wna whwjl awe`jwag ajirj jraj yj ?75+1 nabwjra hr ?+1 f`? +Kh ajirj oag yara einwag gqrekigaa}-yjwar qrtau+

    .2 afajq _aad .Fhrhr%

    eiqra :1 ge}lju wnaDQ

    ?9

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    33/44

    ehawedhleq , jkgN+ qkekarte+ Wna jkgu jraj wh wna ajw yj bljedeag j j a}jrjwa irhq}+ Wneyj gh`ekjwag ou W+ na`}rebnee oqw geg jlh bhkwjekA+ jbhrhega, B+ rhwqkgjwj, jkg N+ htjle+ Wnakhrwnark a~wakw hd wna ajirj oag bhkewag `hwlu hd

    jraj

    A+ jbhrhega jkg W+ na`}rebnee, yewn B+ rhwqkgjwj,+ arrqljwj hbbqrreki ek j day jraj

    Deiqra :13 Kiaafajq _aad .Fhrhr% ajirj oag bljedeag ou }abea bh`oekjwehk+

    Kijrg`jq(Kijrjjrg(Kiarbnalhki

    Deiqra :4 ge}lju wna raqlw hd wna Kijrg`jq(Kijrjjrg(Kiarbnalhki ajirj qrtau+ Wna ewa yjbljedeag ekwh := geddarakw irhq}+ J whwjl hd :491 nabwjra hr :4+91 f`? hd ajirj yj awe`jwag dhrwna ewa+

    J a~}a }abeabhrgag ek wna ekkar raiehk hd dljw ka~w wh `jkirhta+ Ek wna hqwnark a~wakw hd wna `j}}ag jraj, yaw

    hd wna kay Kiara`lakiqe ghbf, ajirj bh`}hewehk e bh`}reag hdAknjlq jbhrhega, Wnjljej

    B

    Kh ajirj oag yara akbhqkwarag gqreki wna gaa}-yjwar qrtau+

    Wna whwjl a~wakw hd wne ajirj oag e awe`jwag wh oa ?15+7 nabwjra hr ?+15 f`?+

    bwagAknjlq jbhrhega, yewn ew nein whlarjkba dhr `qg jkg age`akw, yj wna hklu ra

    ?>

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    34/44

    na`}rebnee, Bu`hghbaj rhwqkgjwj jkg Bu`hghbaj arrqljwj+ A+ jbhrhega e wna gh`ekjkw }abea ka~wwna `jkirhta oqw e atakwqjllu wjfak htar ou W+ na`}rebnee , B+ rhwqkgjwj ynebn dhr` j wnebf gaka

    ba yjj

    ra

    bea

    wna Hllae ghbf wh wna Kijrjjrg ghbf e bh`}reag hd hklu 2 }abead ajirj+ Wna wnraa }abea jraA+ jbhrhega, W+ na`}rebnee, jkgN+ htjle+ Wna ajirj }abea dhqkg

    hwqkgjwj, B+ arrqljwj, N+ htjle, R+

    hawedhleq , jkgN+ qkekarte+

    qreki wna Gaa}-yjwar qrtau kh ajirj oag yara egakwedeag+

    Deiqra :43 Kijrg`jq(Kijrjjrg(Kiarbnalhki ajirj oag bljedeag ou }abea

    whoag ek wna `eggla hd wna Owjhw raad dljw+ B+ arrqljwj yj jlh dhqkg ek wna gaka oag oqw joqkgjkdjerlu lhy+ Hqwega hd wna gaka ajirj oag jll dhqr ajirj }abea yara well dhqkg oqw gewreoqwehk y`hgarjwa wh }jwbnu+ Hk wna ajwark ega hd wna kay Kiara`lakiqe ghbf, ajirj bh`}hewehk yj `hgetara+ R}abea dhqkg ekblqgag3A+ jbhrhega,W+ na`}rebnee, B+ rhwqkgjwj, B+ arrqljwj, N+ htjle, R+

    ehawedhleq , jkgN+ qkekarte+ @hteki ajwyjrg whyjrg wna Kijrjjrg ghbf wnara yj j grh} ek }agetarewu drh` 9 }abea wh 1 }abea+ Yewn wna a~ba}wehk hd j }abea-rebn }hrwehk wh wna yaw hd wna Hllaeghbf, wna ajirj oag a~wakgeki drh`hek wna }abea-rebn }hrwehk ekblqga A+ jbhrhega, W+ na`}rebnee, B+ re

    G

    bh`oekjwehk+

    ?5

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    35/44

    7+7 Jggewehkjl Ekdhr`jwehk

    Geaw

    Ek ]jljq, daageki wrjel njta oaak aak ek ohwn `hkh}abedeb ajirj oag bh`}hag hdNjlh}nelj hjkg `e~ag oag hdBu`hghbaj arrqljwj, Bu`hghbaj rhwqkgjwj, Aknjlq jbhrhega, Wnjljej

    na`}rebnee jkgNjlh}nelj htjle .Gjte, qk}qolenag gjwj, ?==?%+ Jkjlua hd wh`jbn bhkwakw drh`bjrbja nj ratajlag wnjw gqihki daag hk jw lajw deta hd wna keka }abea hd ajirj dhqkg ek ]jljq Njlh}nelj htjle, Wnjljej na`}rebnee, Rurekihgeq` ehawedhleq`, Bu`hghbaj rhwqkgjwj,Njlhgqlaqkekarte jkgAknjlq jbhrhega .Gjte aw jl+, qk}qolenag gjwj, ?==2%+ Berbqljr brjwar-lefa daagekiwrjel, ?1 wh 2= b` ek gej`awar jkg > wh := b` gaa}, j gabreoag ou Jrjihka ek wna ]nele}}eka.Jrjihka, :557% njta jlh oaak hoartag ek }jra ajirj oag bh`}reag }ragh`ekjkwlu hdNjlh}neljhtjle .Gjte, qk}qolenag gjwj, ?==?%+

    1+ GERBQRREHK

    Wna gewreoqwehk hd gqihki hoartag gqreki jarejl qrtau jkg lhbjwehk egakwedeag ou denar jkg nqkwa

    nhy j irajw gairaa hd htarlj}+

    tjle

    wyh

    r

    Wna `hw e`}hrwjkw gju we`a daageki jkg(hr raweki jraj j}}ajr wh oa ek,kg wh wna ajw hd, wna @jljfjl Njrohr jraj, jkg wna ljihhk hdd wna khrwn-yaw bhjw hd Ojoalgjho+ Wna

    w wh raad, ek bjl` yjwar, ynara wnau bjktheg ohjw wrjddeb jkg }heolu }ragjwhr+ Wnau `ju oa qweleseki gaa} yjwar ajirj oag gqreki wna gjukg wnak `hteki ekwh wna njllhy wh daag jw keinw+ Rjwallewa wala`awru wqgea ek Jqwrjlej njta nhyk

    wnjw ekgetegqjl gqihki nhqlg oa bj}jola hd `hteki `hra wnjk :7= f` ek wyh gju .@jrn jkg _jwnoqk,:55=%+ Rwqgea ek wna @hllqbbj ]rhtekba, Ekghkaej, ek wna :55= bhkder`ag chqrkau hd q} wh 41 f` ekcqw wyh gju .qk}qolenag ekdhr`jwehk, bewag ek Ga Ehkin aw jl+, :551%+

    Bh`oekag jarejl einweki jkg einweki ou denar nhy wnjw gqihki bjk oa dhqkg wnrhqinhqw wna bhjwjlyjwar hd ]jljq+ Rqbn j `hoela }abea razqera }rhwabwehk wnrhqinhqw ew rjkia jkg, ek ]jljq bja,wnrhqinhqw wna bhjwjl yjwar hd jll wjwa .a~ba}w wna Rhqwnyaw Eljkg%+

    Wna e~ }ratehq jarejl qrtau gh khw }rhtega ekdhr`jwehk hk }heola bnjkia ek }h}qljwehk kq`oarhtar we`a+ Wna djbw wnjw wna kq`oar hd jke`jl bhqkwag }ar qkew dleinw we`a nj khw bnjkiag grjwebjlluhtar wna }jw ?1 uajr gha khw kabajrelu `ajk wnjw gqihki kq`oar jra wjola+ Wna }rhojoelewu hdgawabweki bnjkia e ga}akgakw hk wna geddarakba oawyaak wna awe`jwa j yall j wna tjrejoelewu ek wna gjwjjkg j`}leki gaeik .Bjqinlau jkg Iqkk, :554%, jkg hoartar a~}areakba+ J }h}qljwehk oabh`a`jllar, wna }rabeehk hd awe`jwa gabraja jkg wna lefalenhhg hd gawabweki j bnjkia ek esa jlh gableka.Wjulhr jkg Iarhgawwa, :552%+ J a~}ljekag ek Jwwjbn`akw :, ew e khw dajeola wh qkgarwjfa jarejl qrtauj wna }re`jru `awnhg dhr `hkewhreki gqihki wjwq+Nhyatar, jarejl qrtau bjk jlh }rhtegaekdhr`jwehk hk wna }arbakwjia hd bhy-bjld }jer hoartag, ynebn e e`}hrwjkw ek j `jll }h}qljwehk hdjke`jl wh akqra wnjw ra}rhgqbwehk e well hbbqrreki qbbadqllu+ Bh`}jreki wna raljweta kq`oar hdeinweki oawyaak qrtau, ynela ew gha khw ekgebjwa }h}qljwehk wjwq, nhqlg wnara oa j eikedebjkw

    gabraja hr ekbraja ek wna }h}qljwehk wnjw bnjkia nhqlg oa gebarkjola, j lhki j wna dleinw rhqwa jkg`awnhghlhiea jra fa}w j e`eljr j }heola+ Rqbn qrtau raqlw yhqlg kaag wh oa tjlegjwag wnrhqinhwnar jggewehkjl ja`akw `awnhg j yall .qbn j wna ekbegakwjl einweki rjwa6 ekwarteay6 jkg h hk%+Dekjllu, wna jarejl qrtau gh jllhy j rhqin bnabf hk wna njoewjw wnrhqin ohwn wna gewreoqwehk hd wnaeinweki .j ljbf hd gqihki oaeki aak ynara wnjw njta jlyju oaak aak yhqlg oa bjqa dhr bhkbark%,jkg ou hoartjwehk hd wna njoewjw gerabwlu .bnjkia ek njoewjw htar ljriar jraj bjk `hra hdwak oa `hraajelu gawabwag drh` wna jer, wnjk wna irhqkg%+ Njteki jeg wnjw, ew e rabh``akgag wnjw jarejl qrtau khwoa bhkgqbwag jku `hra drazqakwlu wnjk hkba ataru wak uajr, jkg hklu ed jggewehkjl dqkgeki e }rhtegag wh

    j`jchrewu hd gqihki j}}ajr wh oa egleki htar gaa}ar yjwar jgcjbakjj

    2=

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    36/44

    qkgarwj_abh``

    Wna ajirj qrtau bhkgqbwag wnrhqin wne qrtau yara gaeikag wh hklu }rhtega j }rale`ekjruja`akw jkg wh jew yewn egakwedueki }rehrewu ewa jkg wh}eb dhr dqwqra j}}leag ajirj wqgea+ ]rehrwh wnaa qrtau, terwqjllu khwneki yj fkhyk johqw ]jljq ajirj oag+ Ynela wna wqgu nj }rhtegag

    h`a ekdhr`jwehk hk h`a fau daageki jraj fkhyk wh oa drazqakwag ou gqihki, wna j`}leki yj khwekwaketa akhqin wh }rhtega j ojaleka hk bh`}hewehk dhr hk-iheki `hkewhreki+ @hra ekwaketa yhrfhtar j `qbn lhkiar we`a drj`a .jll ajhk% yell oa kaagag wh howjek dqll gawjel hd wna a~wakw jkgbh`}hewehk hd jll wna fau ajirj oag, jkg wh bhkder` wna }raakba hd gqihki daageki wrjel+ Rajirjoag bjk oa cqw j day `awar ek gej`awar jkg gewekbw oag hd geddarakw }abea bh`}hewehk bjk hbbqryewnek j day `awar hd hka jkhwnar+ Gqa wh wna ljria-bjla `j}}eki ek wne qrtau, `jku ekgetegqjl oag`ju njta oaak `eag jkg ek hwnar }ljba, wnau `ju ek djbw, oa }jwbnu rjwnar wnjk bhkwekqhq oag .jnhyk hk wna IER `j}%+ Wnara e j kaag ek ]jljq wh ohwn oawwar qkgarwjkg wna bhqkwru ajirj oagek iakarjl .ekblqgeki dhr denarea }qr}ha%, j yall j `hra }abedebjllu j gqihki daageki njoewjw+ Dhrgqihki bhkartjwehk, ew yell oa e`}hrwjkw wh `hkewhr alabwag ekgetegqjl oag dhr daageki wrjel jkgbnjkia ek oeh`j htar wna bhqra hd j uajr hr `hra wh ratajl ekdhr`jwehk hk }abea }radarakba,thlq`a ekiawag jkg dlqbwqjwehk ek rahqrba jtjeljoelewu+

    Wna `jchr wnrajw wh wna qrtetjl hd ]jljq gqihki, j ek }ratehq uajr, e }hjbneki+ Jlwnhqin wnaekwrhgqbwehk hd j kay gqihki }rhwabwehk ljy yewn weddar }akjlwea .rjeag drh` ':== wh '1,===-'?=,===%`ju njta gawarrag `jku }hjbnar drh` bhkwekqeki wh fell gqihki, ekbrajag qrtaelljkba jkgakdhrba`akw e kaagag jw ohwn wna kjwehkjl jkg wna wjwa latal+9 Agqbjwehk jkg jyjraka johqw wnawnrajw wh gqihki jkg ajirj oag kaag wh oa }rh`hwag wnrhqinhqw wna bhqkwru+ Jlwnhqin wnara j}}ajrwh oa tjw jraj hd ajirj oag ek ]jljq njllhy bhjwjl yjwar, ekbrajag gragieki jbwetewea raljwag whbhkwrqbwehka}abejllu gqa wh wna bhkwrqbwehk hd wna Bh`}jbw _hjg jrhqkg wna eljkg hd Ojoalgjho,jkg wna abhkgjru rhjg bhkkabweki wh ewjra }heki wnrajw wh wnaer najlwn+ Ew e tewjl wnjw bh``qkeweajkg wnaer lajgar jra ekdhr`ag hd wna e`}hrwjkba hd wnaa kajrnhra ajirj oag wh wna qwakjkba hd khwhklu gqihki jkg wqrwla, oqw wna e`}hrwjkw qoewakba jkg bh``arbejl }abea hd den jkg ektarwaorjwa+Wnara njta oaak bhkbark thebag bhqkwru-yega johqw }arbaetag gableka ek `jreka ektarwaorjwa ynebn

    yara hkba }lakwedql ek kajrnhra ajirj oag .]BR ekwarteay dhr wna Kjwehkjl Oehgetarewu Rwrjwaiu jkgJbwehk ]ljk, qk}qolenag ekdhr`jwehk, ?==2%+ Dqrwnar raajrbn hk ajirj oag nhqlg dhbq hk wnae`}jbw hd gragieki jkg wna e`}jbw hd age`akwjwehk hk wna najlwn hd wna ajirj oag jkg wna den jkgektarwaorjwa }h}qljwehk wnjw wnau q}}hrw+ Ek wne yju, wna kaag dhr }rhwabwehk hd ajirj oag drh`jkwnrh}hiakeb jbwetewea bjk oa }raakwag wh lhbjl bh``qkewea jkg nh}adqllu akbhqrjia wnaer lajgar whe`}la`akw laieljwehk wh }rhwabw wnaa tewjl njoewjw+ Wna dqwqra dhr ]jljq gqihki raw akweralu yewn wna}ah}la hd ]jljq jkg wna bnheba wnjw wnau `jfa bhkbarkeki wnaer bhjwjl akterhk`akw ek wna bh`ekigabjga+ Atak ed }hjbneki e arjgebjwag whgju, wne `jll }h}qljwehk e well tqlkarjola wh a~wekbwehk+ Ewgyekgleki kq`oar jkg jhbejwag lh hd iakaweb tjrejwehk, `jfa ew atak `hra qba}weola wh gabe`jwehkwnrhqin akterhk`akwjl jkg ga`hirj}neb whbnjwebewu+

    ]jljq e hka hd wna day `jll jrbne}aljiha wnjw well nj j }h}qljwehk hd gqihki eknjoeweki ew yjwar jkg

    wnaradhra ew nj jk ekwarkjwehkjl ra}hkeoelewu wh }qw ek }ljba `ajqra wh }rhwabw ew `jll oqw qkezqa}h}qljwehk+

    fa wna qrtau wnjw gha khw wjfa jyju drh` hwnar gqihki bhkartjwehk }rehrewea .aaakgjwehk%+

    9 Bqrrakwlu, gqihki ljy jra kjwehkjl ljy jkg bjk hklu oa akdhrbag ou wjwa jqwnhrewea ed wna wjwa BhkartjwehkHddebar(_jkiar nj oaak akghrag wh gh h ou wna @ekewru hd Cqweba6 hwnaryea wjwa akdhrba`akw hddebar bjk hkluekdhr` wnaer kjwehkjl bhqkwar}jrw hd jk ekdrekia`akw jkg razqaw wnau `jfa jk jrraw+ Ynela h`a hd wna wjwa njtanjg wnaer akdhrba`akw hddebar akghrag ou wna @ekewru hd Cqweba, wnara e well h`a qkbarwjekwu j wh ew laijlewu+Wne yell hklu oa awwlag wnrhqin oaeki bnjllakiag ek bhqrw+

    2:

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    37/44

    4+ _ABH@@AKGJWEHKR

    +: Q}gjwa hk @jkjia`akw Jbwehk

    `jl

    + Wh akbhqrjia ]jljqjk wh tjlqa gqihki j j eikedebjkw dajwqra hd wnaer `jreka akterhk`akw jkg

    }abea dhr `jreka bhkartjwehk ekewejweta+

    ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu rjk j }qoleb jyjraka bj`}jeik dhbqeki hk wna gqihki drh` :554-

    ki

    kjlwu wh '1===-:=,=== dhr derw-we`a hddakgar jkg ':=,===-?=,=== dhr ra}ajw hddakba+ Wna ljy jlh `jkgjwa wna @ekewar hd

    ki+

    Geteehk hd Den jkg Yelgleda ]rhwabwehk ajrbnag jll hqtaker whra ek Fhrhr gqreki :551-:554

    qbn

    4

    Wna dhllhyeki rabh``akgjwehk yara `jga ou @jrn jkg Ljylar ek wna :55> Q+R+ @jreka @j`

    Bh``eehk Jbwehk ]ljk dhr wna @jkjia`akw hd wna Gqihki,Gqihki gqihk ek ]jljq+ Wna ihjl hd wnaJbwehk ]ljk e3

    Wh `jekwjek j tejola }h}qljwehk hd gqihki ek ]jljq+

    Wna bqrrakw wjwq hd ajbn Hocabweta hd wna Jbwehk ]ljk e }rhtegag oalhy .kq`oar radar wh wna kq`oarek wna Jbwehk ]ljk%+

    :

    j j dljine}

    :559+

    Wna gqihki e wna }hrweki `jbhw dhr wna ]jljq Bh``qkewu Bhllaia, jkg dhr j hbeh-bqlwqrjlKIH bjllag Oaljq Bjra, Ekb+

    ?+ Wh egakwedu jkg `eke esa bjqa hd gqihki gewqrojkba jkg `hrwjlewu ek ]jljqjk yjwar+

    Wna deka ekbqrrag dhr felleki, bj}wqreki, wrj}}eki, yhqkgeki, }haeki, wrjk}hrweki, rawrjekehr hwnaryea njteki qkgar hka bhkwrhl j gqihki hr jku }jrw hd hka, yj '1= dhr j derw we`ahddakba jkg ':== dhr dqrwnar hddakba qkwel ?==? ynak wne laieljwehk yj q}gjwag+ Ek Khta`oar?==?, _]]L Kh+4-?> yj }jag ou wna ]raegakw, rjeeki wna }a

    Kjwqrjl _ahqrba $ Gatalh}`akw jkg wna @ekewar hd Agqbjwehk wh }rh`qlijwa raiqljwehkawjoleneki agqbjwehkjl }rhirj` dhr ]jljqjk bewesak jkg wna iakarjl }qoleb johqw wna gqihWna agqbjwehk }rhirj` razqera`akw nj e uaw wh oa e`}la`akwag+

    jkg bhkdebjwag jll cayalru `jga drh` gqihki }jrw+ Wnara njta oaak kh ra}hrwag jla hd qbnihhg ekba .F+ Bnek, }ar bh``+, ?==2%+

    ]qoleb ra}hrweki hd gqihki bjrbja khy hbbqr jkg gqreki ?==?-?==2, wyh bjrbja yarara}hrwag wh wna Geteehk hd Den jkg Yelgleda ]rhwabwehk, ynh qoazqakwlu rawreatag wna ohgea hwnjw j`}la bhqlg oa ra`htag dhr GKJ jkg wh`jbn bhkwakw jkjlua+ Wna bjrbja yaraek}abwag qeki wna `awnhg hqwlekag ek IO_@]J Kabrh}u @jkqjl .Arh aw jl+, ?===%+ ]jljqBhkartjwehk Rhbeawu nj j bh}u hd wne `jkqjl dhr jku dqwqra kabrh}ea+

    Rh djr, kh rawrebwehk njta oaak }ljbag hk ohjw wrjddeb }aag ek gqihki daageki jraj+ Rraiqljwehk nhqlg oa bhkegarag ou ajbn Rwjwa ek jggewehk wh kh-akwru shka ek njllhy ajirjjraj+

    2+ Wh }rhwabw gqihki njoewjw wnrhqinhqw wna ]jljqjk jrbne}aljih+ Rajirj qrtau njta oaak bhkgqbwag ek dhqr jraj fkhyk wh oa drazqakwag ou gqihki+

    ]nhwhirj}neb ghbq`akwjwehk hd daageki wrjel e well kaagag+ Rwqgea hk wna e`}jbw hd gragiekijkg hwnar bhjwjl jbwetewea hk wna najlwn hd ajirj oag jkg wnaer jhbejwag den jkgektarwaorjwa ja`oljia jra kabajru ek hrgar wh bhktekba lhbjl bh``qkewea hd wnaer tjlqa jkge`}hrwjkba dhr }rhwabwehk+

    Jk jkjlue hd }jw jarejl }nhwhirj}n hd ajirj oag yhqlg nal} wh gawar`eka kjwqrjl jkgnq`jk-ekgqbag bnjkia ek wna a~wakw hd wnaa njoewjw htar we`a+

    2?

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    38/44

    @j}}eki ljkg jkg aj-ojag wnrajw wh ajirj oag hk wna IER `j} ekblqgag ek wneoaiek wh egak

    ra}hrwwedu tqlkarjola jraj ynebn kaag e``agejwa }rhwabwehk+

    Akterhk`akwjl E`}jbw Ja`akw .AEJ% qqjllu jggra }hwakwejl e`}jbw hd gatalh}`akw hkljwehk

    jr,nar

    +

    ==7%+

    Jraj razqereki }jrwebqljr jwwakwehk ekblqga ek wna @jljfjl Njrohr jraj jkg wna khrwn-yaw bhjw

    kjl ljy .qbn j wna gqihki ljy ._]]L Kh+ 4-?>% kaag wh oa blajrlu rahltag, jkg edkabajru, wawag ek bhqrw+

    Jggewehkjl wrjekeki hd akdhrba`akw hddebar hk gqihki ljy, qkgarwjkgeki leda newhru, jkg wnakaag dhr }rhwabwehk e razqerag+

    ajirj oag, oqw gh khw egakwedu wnaer e`}hrwjkba j gqihki daageki jraj+ Wna kay laie_]]L Kh+ 4-?> `jkgjwa wna @ekewar hd _ahqrba jkg Gatalh}`akw wh }rh`qlijwa raiqljwehkrazqereki jku akwewu }rh}heki kay gatalh}`akw wh ekblqga jk Akterhk`akwjl E`}jbw Rwjwa`akw

    bhkegareki wna }hwakwejl e`}jbw hd qbn gatalh}`akw hk gqihki jkg wnaer njoewjw+ Gqihki daageki njoewjw e oaeki ekblqgag j hka hd wna gaeik brewarej dhr wna ]rhwabwag Jraj

    Kawyhrf bqrrakwlu oaeki e`}la`akwag ek ]jljq+

    7+ Wh `hkewhr wna wjwq hd gqihki jkg wnaer njoewjw ek ]jljqjk yjwar ek j bhw-addabweta `jkkar+

    Wna wjwq jkg gewreoqwehk hd gqihki nj oaak jggraag ek wne ra}hrw, yewn j bh`}jrehk hd}jw gjwj+

    ]BR nj e`}la`akwag jk ekbegakwjl einweki }rhirj` dhr wna iakarjl }qoleb jkg bjrbja jrarhqwekalu ra}hrwag wh wna Geteehk hd Den jkg Yelgleda ]rhwabwehk+

    Dqwqra jarejl qrtau nhqlg oa qkgarwjfak, oqw le`ewag wh j `j~e`q` hd hkba ataru wak uajkg hklu ed }abedeb dqkgeki e egakwedeag dhr wna qrtau wnjw gha khw gawrjbw drh` hwnar nei}rehrewu bhkartjwehk jbwetewea+

    1+ Wh bhhrgekjwa jbwetewea, `hkewhr jkg atjlqjwa }rhira jkg q}gjwa(ratea wna :55> Jbwehk ]ljk

    Wna Kjwqra Bhkartjkbu, yewn dekjkbejl jewjkba drh` wna Q+R+ Den jkg Yelgleda Rarteba, njoaak ra}hkeola dhr bhhrgekjweki wna bqrrakw rhqkg hd gqihki-raljwag raajrbn .:55>-?

    Dqwqra gqihki `jkjia`akwraljwag jbwetewea nhqlg oa bhhrgekjwag wnrhqin wna Oqrajq hd@jreka _ahqrba, lekfag wh wna bqrrakw wqrwla jkg }rh}hag brhbhgela }rhirj` yewnek wna Oqrajq+

    ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu nj oaak ra}hkeola dhr gqihki jkg hwnar akterhk`akwjl jyjrakajbwetewea ekba :554+

    Wna rabh``akgjwehk }rhtegag yewnek wne ra}hrw bhkwewqwa jk q}gjwa hd wna :55> Jbwehk ]ljk+Wnaa rabh``akgjwehk nhqlg oa }raakwag wh wna ralatjkw ihtark`akw jkg khk-ihtark`akwhrijkesjwehk jkg ekbhr}hrjwag ekwh dqwqra raajrbn jkg `jkjia`akw }rhcabw+

    Jk q}gjwag tarehk hd wne ra}hrw nhqlg oa }ra}jrag ek ?==4, ekbhr}hrjweki dekgeki drh` wna

    Ekbegakwjl Reinweki ]rhirj` jkg hwnar raajrbn raljweki wh gqihki jkg ajirja+

    4+? _abh``akgjwehk

    Rqrtaelljkba jkg Akdhrba`akw

    :+ Jllhbjwa jggewehkjl q}}hrw .}arhkkal, wrjekeki jkg dqkgeki% whyjrg qrtaelljkba jkg

    akdhrba`akw addhrw jw ohwn wna kjwehkjl jkg wjwa latal+._a}hkeola jiakbu3 @ekewru hd Cqweba jkg Rwjwa akdhrba`akw }rhirj`%

    hd Ojoalgjho, a}abejllu oawyaak gqf jkg gjyk+

    Wna laijl eqa jhbejwag yewn wjwa akdhrba`akw hddebar oaeki akghrag wh akdhrba }abedebkjweh

    ?+ Ektaweijwa wna laijl jkg }rjbwebjl dajeoelewu hd awjoleneki j rayjrg uwa` dhr ra}hrweki

    nqkweki hr }haehk hd gqihki, jkg e`}la`akw wna uwa` ed }rhtak dajeola+

    ._a}hkeola jiakbu3 @ekewru hd Cqweba%

    22

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    39/44

    Wnrhqin j rayjrg uwa`, `a`oar hd wna }qoleb nhqlg oa hddarag bjn rayjrg dhr ra}hrwekinqkweki hr }haehk hd gqihki, wnjw lajg wh j bhktebwehk+ Bqrrakwlu, _]]L Kh+ 4-?> dhr gqihki

    wna }akjlwu .ynebn bhqlg rjkia drh` '?,1== - ':=,===% bhqlg oahddarag wh ekdhr`jkw hk qbbadql }rhabqwehk hd hddakgar%+ Hkba qbn j uwa` e awjolenag,

    2+ +

    ._a}hkeola jiakbu3 @ekewru hd Agqbjwehk, @ekewru hd _ahqrba jkg Gatalh}`akw, jkg ]jljq

    Wna @ekewru hd Agqbjwehk jkg wna ]jljq Bhkartjwehk Rhbeawu nhqlg chekwlu bhhrgekjwa j

    u @ebrhkaejk bhqkwru wnjw nj gqihki,,

    qag hk bnhhlbnelgrak, `hw hd ynh` gej}}rhta hd wna felleki hd gqihki+ Dqwqra

    jkg wna }hjbnar+ Qkgar wna bqrrakw ljy, wna @ekewar hd _ahqrbajkg Gatalh}`akw jkg wna @ekewar hd Agqbjwehk jra `jkgjwag wh ekewejwa jkg agqbjwehk bj`}jeik+

    Njo w

    7+ Bhk

    }rh

    ._a@jr

    % nhqlg oa bhkwekqag, yewn

    ljq wh gawar`eka bqrrakw ajirj }abea gewreoqwehk

    kia

    g j j oje dhr j

    + ]rhtega ekbrajag }rhwabwehk wh wna fau gqihki daageki jraj .ajirj oag%+

    jkg Oqrajq hd @jreka

    kjwehkjl

    hqrba jkjia`akw jkg kjwehkjl oehgetarewu bhkartjwehk+ Wnaag,

    K ekblqga ohwn warrawrejl jkg`jreka jraj, ljkg ojag hqrba hd e`}jbw yell jlh oa jggraag ek `jkjia`akw hd wnaa jraj+

    bhkartjwehk wjwa wnjw 1=! hd

    ew yell kaag wh oa yegalu }qolebesag+

    Agqbjwehk

    Ekewejwa j kjwehkyega agqbjwehk jkg jyjraka }rhirj`

    Bhkartjwehk Rhbeawu%

    kjwehkyega agqbjwehk jkg jyjraka }rhirj` dhbqeki hk rjeeki jyjraka hd wna }leinw hdgqihki, ekbrajeki wna }qoleb }rega ek oaeki wna hkljkg `jfeki }ah}la jyjra hd wna ljy bnjkia+ Wna ljw bj`}jeik yj qkgarwjfak ou ]BR :554-59jkg dhb

    bj`}jeik nhqlg oqelg hk wnha bnhhl ekewejweta jkg dhbq fau abwhr hd wna }qoleb, ekblqgekiwrjgewehkjl jkg alabwag lajgar,

    ewj ]rhwabwehk

    wekqa wjriawag wqgea wh oawwar qkgarwjkgeki wna ajirj njoewjw wh }rhtega j oje dhr

    wabwehk+}hkeola jiakbu3 ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar, ek bhlljohrjwehk yewn wna Oqrajq hdeka _ahqrba jkg KIH%

    Wna egakwedebjwehk hd e`}hrwjkw gqihki daageki jraj .ajirj oag

    wna neinaw }rehrewu oaeki ietak wh wna orhjgar @jljfjl Njrohr jraj jkg wna khrwn-yaw bhjw hdOjoalgjho+Bhkwekqa `j}}eki hd jll ajirj oag ek ]jjkg joqkgjkba+ Jlhki yewn wna `j}}eki }rhcabw addhrw `qw oa `jga wh egakwedu kay ajirjbh``qkewea, a}abejllu gaa}ar yjwar bh``qkewea+E`}la`akw j oehlhiebjl ajirj `hkewhreki }rhirj` jrhqkg ]jljq wh gawar`eka }nuebjl bnjwh ajirj oag+ Wna ]jljq Ekwarkjwehkjl Bhrjl _aad Bakwar e bqrrakwlu ekthltag ek j ajirj`hkewhreki }rhirj` .RajirjKaw jkg RajirjYjwbn%, ynebn bhqlg oa qaajirj hkewhreki }rhirj`+ Wna `hkewhreki }rhirj` nhqlg ekblqga ajqreki }nuebjl}jrj`awar qbn j leinw, wa`}arjwqra, jlekewu jkg kqwreakw latal+

    1

    ._a}hkeola jiakbu3 @ekewru hd _ahqrba jkg Gatalh}`akw .]JK_ahqrba% jkg wna Akterhk`akwjl Zqjlewu ]rhwabwehk Ohjrg%

    Wnaa jraj kaag wh oa }rhtegag yewn ekbrajag latal hd }rhwabwehk qkgar ohwn wjwa jkglaieljwehk+ Wna rabakwlu }jag .Kht+ ?==2% ]rhwabwag Jraj Kawyhrf Jbw .]JK% nj wna gqjlhocabweta hd lhbjl latal ragaeik brewarej yell ekblqga jraj hd oehlhiebjl jkg abhlhiebjl eikedebjkba, qbn j ajirj ojkg a}abejllu ajirj oag hd e`}hrwjkba wh gqihki+ J wna ]J

    27

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    40/44

    Wna Kjwehkjl Oehgetarewu Rwrjwaiu jkg Jbwehk ]ljk .KORJ]% gatalh}`akw nj rabakwlu ra-wjrwag jdwar oaeki wjllag dhr htar j uajr+ Wna raqlw hd wne }rhcabw yell daag ekwh wnjw }ljkkeki

    l .jgcjbakw

    Gqihki Leda Newhru, Rwjwq jkg @jkjia`akw

    4+

    wrjk +

    }ag,bh`}hkakw jggag, jkg wna

    a}raakwjweta drh` wna fau kjwehkjl jkg wjwa ihtark`akw

    jiakbea jkg wna KIH, nhqlg oa awjolenag wh bhhrgekjwa jbwetewea raljwag wh gqihki, wqrwla,

    9+ Ekdh

    wu%

    Wna ekbegakwjl einweki dhr` e bqrrakwlu qkgar rateay jkg `ju razqera

    jw gha khw

    qa wh bhllabw ekdhr`jwehk drh` gqihki kabrh}ea+._a}hkeola jiakbu3 Oqrajq hd @jreka _ahqrba, yewn q}}hrw drh` Geteehk hd Den jkg Yelgleda

    jwehk Rhbeawu%

    jgk nhqlg oa ra`htag drh` bjrbja

    }w j`}la dhr jkjlue%+ Wrjekeki hd O@_ wjdd, jkg q}}hrweki jiakbea, yell oa razqerag, j wnara jra bqrrakwlu taru day

    }rhba+Brewarej dhr bhkegareki wna e`}jbw hd }rh}hag gatalh}`akw }rhcabw kaag wh oa gatalh}ag jkgjll ralatjkw }rhcabw Akterhk`akwjl E`}jbw Rwjwa`akw `qw jggra }hwakwejl e`}jbw hk gqihkinjoewjw, j razqerag ou _]]L Kh+ 4-?>+

    Fhrhr Rwjwa nhqlg bhkegar bhkwrhl hk ohjw wrjddeb }aag ek jkg hqwega Kial Bnjkkawh Kiagararrjf _aad%+

    Wna ra}hkeoelewu dhr gqihki raajrbn, ja`akw jkg `jkjia`akw nhqlg oa }rhiraetalu

    darrag wh wna Oqrajq hd @jreka _ahqrba

    J wna bj}jbewu hd wna O@_ bqrrakw wqrwla }rhcabw, jkg }rh}hag brhbhgela }rhcabw jra gatalhwnaa }rhcabw .wqrwla, brhbhgela% nhqlg oa bh`oekag jkg j gqihki}rhcabw nhqlg oa }rhiraetalu ekwairjwag ekwh j tqlkarjola }abea }rhirj`+ Rq}}hrw.}arhkkal, wrjekeki jkg dqkgeki% yell kaag wh oa }rhtegag wh O@_+J bhhrgekjweki bh``ewwaa, yewn r

    jkg brhbhgela+ O@_ nhqlg oa wna abrawjrejw dhr wne bh``ewwaa+

    r`jwehk hk gqihki gewreoqwehk jkg wjwq nhqlg oa bhkwekqag+

    ._a}hkeola jiakbu3 Oqrajq hd @jreka _ahqrba, yewn q}}hrw drh` ]jljq Bhkartjwehk Rhbea

    Wna ekbegakwjl einweki uwa` nhqlg oa bhkwekqag jkg }rhiraetalu wrjkdarrag wh wna Oqrajqhd @jreka _ahqrba+rateeki j hhk j wna rateay e bh`}lawag+Dqwqra jarejl qrtau nhqlg oa qkgarwjfak, oqw le`ewag wh j `j~e`q` hd hkba ataru wak uajr.ka~w qrtau ek ?=:2%, jkg hklu ed }abedeb dqkgeki e egakwedeag dhr wna qrtau wngawrjbw drh` hwnar neinar }rehrewu bhkartjwehk jbwetewea+ Wna `awnhg nhqlg oa j blha j

    }heola wh wnha qkgarwjfak ek :55:, :55>, jkg ?==2+

    >+ Addhrw nhqlg bhkwek

    ]rhwabwehk jkg ]jljq Bhkart

    @hr}nhlhiebjl `ajqra`akw, wh`jbn jkg GKJ j`}la nhqlg oa bhllabwag drh` jll gagqihki+ Ynak jkg ynaratar }heola, ra}rhgqbweta hrijjkg akw dhr jkjlue .bqrrakwlu Cj`a Bhhf Qketarewu e yelleki wh jbba

    }ah}la ek ]jljq yewn wna fkhylagia razqerag wh bhkgqbw gqihki kabrh}ea+

    21

  • 8/4/2019 Community Centred Conservation (C3) Dugongs in Palau

    41/44

    9+ _ADA_AKBAR

    JkgarhDhrjia+Jkgarh ki gqihk% ek Rq``ar+ EE3 Dhrjiar ek j Njlhgqla-

    h`ekjwag Bh``qkewu+ @j``jlejk 4? .2%37=5-7?1+

    kgarhk, ]+F+ .:5>5% Hoartjwehk hd @jweki Oanjtehr ek Gqihki .Gqihki gqihk%+ @jreka @j``jl

    Jrjihka, L+T+ .:557% Hoartjwehk hk Gqihki jw Bjlqew Eljkg, Oqqjkij, ]jljyjk, ]nele}}eka+elgleda _aajrbn ?:3 9=5-9:9+

    Jjkh,

    OrhykaEhljwag

    Zqaak::-?2+

    jqinlau, I+ jkg Iqkk, J+ .:554% Bhkartjwehk Oehlhiu ek Wnahru jkg ]rjbweba+ Oljbfyall Rbeakba,

    Gjt ,]jl

    Gjt ]

    Ga Ehki kh, O+, Oearnsak, O+, jkg tjk Hrgak, O+.:551% Jarejl Rqrtau hd wna Gqihki.Gq k

    @jreka

    Bhl ]Arh, B+ rwna Rjlt ajrbn]qolebj

    dhr Oeh`j

    ]rh

    qjr, R+ .:591% J _ateay hd wna Lewarjwqra hd wna Gqihki, .Gqihki, gqihk%+ QRGE Den $ YelgledaRart a

    Ege}, G+]jljq, REQBK .

    k, ]+F+ .:5>4% Gqihki hd Rnjrf Oju, Jqwrjlej Rajhkjl @eirjwehk, Yjwar wa`}arjwqra, jkgKjwehkjl Iahirj}neb _aajrbn ? .7%3 792-75= .:5>4%+

    k, ]+F+ .:55>% Rnjrf Oju Gqihki .Gqih

    gJRbeakba 1.7%3 2>?-2>9, Hbwhoar :5>5+

    Y

    K+ .:52>% VHk wna gqihki hd ]jljh E+P Ohw+ Jkg Shhl+, 4.9%329-7: Vek Cj}jkaaP+

    ll, _+L+, Jkgarhk, ]+F, Hyak, _+], jkg _jll, F+ .:5>:% Wna Rwjwq hd Gqihki jw ]jljq, jkEljkg irhq} ek Wna Gqihki3 ]rhb+ Ra`ekjr(Yhrfnh} Jw Cj`a Bhhf Qketarewu hd Khrwn

    ljkg, :595, ag+ N+ @jrn, Cj`a Bhhf Qketarewu hd Khrwn Zqaakljkg, Whyktella, Jqwrjlej, }}

    BQ+R+J+

    Gjte, ]+ .?==?% Qk}qolenag gjwj drh` ajirj qrtau ek wna @jljfjl Njrohr jraj, ]jljq, ?==?-?==2+

    e, ]+, Fajrk, B+ jkg Jrwnqr, F .?==2% Qk}qolenag gjwj drh` gqihki wh`jbn bhkwakw jkjluajq+

    e, + jkg Agyjrg, @+ .?==2% Qk}qolenag ekdhr jwehk drh` ekwarteay yewn lhbjl denar`ak, ]jljq+

    n, N+N+, Yakih i gqihk @qllar :99