Com.maths 13
-
Upload
gamini-hettiarachchi -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of Com.maths 13
-
7/22/2019 Com.maths 13
1/94
-
7/22/2019 Com.maths 13
2/94
wOHhk fmd iy;sl m;% ^Wiia fm
-
7/22/2019 Com.maths 13
3/94
ixhqla; .Ks;h
.=re udf.damfoaY ix.%yh
13 jk fY%aKsh ^2010&
cd;sl wOHdmk wdh;kh
ISBN
.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=joHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;kh
fj wvhfj wvhfj wvhfj wvhfj wvh: www.nie.lk
uqKh(uqKh(uqKh(uqKh(uqKh(
-
7/22/2019 Com.maths 13
4/94
-
7/22/2019 Com.maths 13
5/94
-
7/22/2019 Com.maths 13
6/94
-
7/22/2019 Com.maths 13
7/94
WmfoaYkh
wdpdh Wmd,s t' fiaorwOHlaI ckrd,a" cd;sl wOHdmk wdh;kh
u,aishU,df.dv uhdiyldr wOHlaI ckrd,a" oHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;kh
wlaIKh
,d,a' t' fisxy uhdwOHlaI - .Ks; fomd;fka;=joHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;kh
inkalrKh
fla' .fkaI,sx. uhd
12 - 13 .Ks; jHdmD;s lKavdh kdhl
Ihud,d lgqj
12- 13 fY%aKs .Ks;h jHdmD;slKavdhu
fla' .fkaI,sx. uhd - m%Odk jHdmD;s ks,Od
' mS' t' c.;al=udr uhd - jHdmD;s ks,Od
t' tka' mS' mSia h - jHdmD;s ks,Od
' t,a' lreKdr;ak uhd - jHdmD;s ks,Od
v' whs' ' r;akdhl h - jHdmD;s ks,Od
tia' rdfkaka uhd - jHdmD;s ks,Od
ma;s .=KjOk fuh - jHdmD;s ks,Od
Ihud,d ixialrKh
1' uydpdh hQ'tka'' idkdhl - uydpdh" .Ks; fomd;fka;=j
fmardfoKsh YajoHd,h
2' wdpdh ta'ta'tia' fmfrd - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j
fmardfoKsh YajoHd,h
3' wdpdh v''vjqkaofialr - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j
fmardfoKsh YajoHd,h4' wdpdh t't' kiS - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j
fmardfoKsh YajoHd,h
5' wdpdh ta'ta'whs' fmfrd - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j
fmardfoKsh YajoHd,hNdId ixialrKh
' t' .=Kr;ak is,ajd uhd" Wm.=re" fndah uOH uyd oHd,h" lvqfj,
mrs.Kl joka ieliqu
v' t' Old h
tia' mS' ,shkf.a h
-
7/22/2019 Com.maths 13
8/94
mgqk
mfoh msgqj
01' m
-
7/22/2019 Com.maths 13
9/94
m
-
7/22/2019 Com.maths 13
10/94
1' ;d; a; al ixLHdjludmdxlh ^ksrfmalaI w.h&w: olajhs'
2' Y%s;hl udmdxlh w: olajhs'
3' Y%s;hl udmdxlfha m%ia;drw`hs'
4' udmdxl iy s; wiudk;di`ohs'
11.3
udmdxl iys; wiudk;d
hehs.ksuq'
f,i w: olajkak'
Y%s;hlahehs .ksuq'
Y%s;hl udmdxlh my; oelafjk m
w: olajkak'
WodyrK u.skaoyd olajkak'
fuys jk m jQksh; f'
by; wdldrj, Y%s;hkays m%ia;dr we`ugisiqka fhduqlrkak'
(i) hj
(ii) m%ia;dlj
my; oelafjk wdldrfha wiudk;dj,i` l=,l fiug isiqka fhduq lrkak'
j
fuys jk m jQ ksh;
06
ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I (I (I (I (I (m
-
7/22/2019 Com.maths 13
11/94
1' ir, fLdjl wkql%uKh^nEjqu& jrKh lrhs'
2' ir, fLdjl ilrKfhaO wdldr jHq;amkak lrhs'
ir, fLdj
iy ,laIH yryd hk ir,
fLdf wkql%uKh f,i w:
olajkak' fuys
ir, fLdjla wlaIfha Ok Ydj iu.
jdudj;j idok fldaKh k tu ir,
fLdf wkql%uKh nj myod
fokak' fuys
igyk(igyk(igyk(igyk(igyk( wlaIhg iudka;r ir, fLdjlwkql%uKh w: fkdoelaf'
wkql%uKh myd wka;(LKavhc jqir, fLdjl ilrKh
yryd hk wkql%uKh m jk
ir, fLdjl ilrKh
iy ,laIH yryd hkir, fLdjl ilrKh
fuys . jk g ir,
fLdf ilrKh .
ydwlaI u; wka;(Lkav ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
12/94
7.
7.3
7.4
7.5
iudka;r fkdjk ir, fLd foll fok
,laIHh fiu i`oyd wkqrEm ir, fLdj,
ilrK i`h hq;=nj fmkajd fokak'
iy
ir, fLd foflys fok ,laIHh yryd
hk ir, fLdjl ilrKh
wdldrfhka jHq;amkak lrkak'
fuys yd mrd;Skaf'.eg i`ug isiqkafhduq lrkak'
ir, fLdjlayd
iy ( )2 2,y ,laIH folla we;sg tu,laIH ir, fLdf tlu me;af;a fyda
fome;af;a u wkqj
.
nj fmkajd fokak'
ir, fLd folla w;r fldaK folla we;s
nj;a idudkHfhkatlla iq fldaKhlaowfkl uyd fldaKhla o jk nj;am%ldYlrkak'
wkql%uK jk ir, fLd folla
w;r iq fldaKh nj ,nd
.kak' fuys wkql%uKh yd
jk ir, fLd folla
(i) iudka;r jkafka k yd
ku muKlanj;a
(ii) ,n jkafka k yd ku
muKla nj;a fmkajd fokak'
,laIHh yryd hk ir, fLdjl
mrd;sl ilrKh
nj
fmkajkak . fuys hkq ir, fLdj wlaIfhaOk Ydj;aiu. jdudj;j idok
0
0
0
10
1' ir, fLd foll fok
,laIHh fidhhs'
2' iudka;r fkdjk ir,
fLd foll fok
,laIHh yryd hk kEu
ir, fLdjl ilrKh
jH q; amk ak lr .eg
i`ug Nd; lrhs'
we; s ir, fLdjl a
wkqnoaOfhka ,laIH foll
msysu y`kd .kshs'
1' ir, fLd folla w;rfldaKh w: olajhs'
2' ir, fLd folla w;rfldaKh fiug iQ;%hla,nd .kshs'
1' ir, fLdjl mrd;slilrKh ,shhs'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
>
-
7/22/2019 Com.maths 13
13/94
8.1
2' ,l aIHhl isg ir,fLdjg ,n r fidhhs'
3' ir, fLdjla u;,laIHhl m %; snh
jHq;amkak lrhs'
4' fokh jk ir, fLdfoll fldaK iufolj,ilrK ,nd .kshs'
1' m:hlaf,i jD;a;h w:olajhs'
2' jD;a;hl ilrKh ,nd.kshs'
.
hkq mrd;shls'
,laIHh yryd hk
ir, fLdf mrd;sl
ilrKh
nj fmkajkak'
fuys hkq mrd;shls'
,laIHfha isg ir,
fLdjg ,n r nj fmkajd
fokak' yd
iudka;r ir, fLd fol w;r ,n r
nj wfmdaykh lrkak'
ir, fLdj u;
,laIHhl m%;snh nj
fmkajkak' fuys .
yd
hk fokh jk ir, fLd foflysfldaK
iufolj, ilrK
nj fmkajkak'
jD;a;h
;,hlau; wp, ,laIHhl isg ksh; rlska
p,kh jk ,laIHhl m:h jD;a;hlanj
w: olajkak'
wp, ,laIHh jD;a;fhaflakah nj o ksh;
r jD;a;fha wrh nj o mjikak'
flakah o wrh r o jk jD;a;hl
ilrKh nj ,nd .kak'
0
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
14/94
8.
8.3
3' jD;a;hl idOdrKilrKh jrKh lrhs'
4' j D; a;hl YalNhlfofl
-
7/22/2019 Com.maths 13
15/94
8.4
8.5
8.6
2' jD;a;h u; we;s ,laIHhlisg jD;a;hg we` iamYlfhailrKh ,nd .kshs'
1' jD; a;hlg m sg;ska m sy s,laIHhl isg jD;a;hg we`iamYlhl . fidhhs'
2' ndysr ,laIHhl isg jD;a;hlgwe` iamYlj, ilrK,nd .kshs'
3' i amYlj, iamY cHdfh ailrKh ,nd .kshs'
ilrKh jrKh
lrhs'
1' jD;a; foll idfmalaI msysujrKh lrhs'
jD;a;h
u; ys iamYlh
nj fmkajd fokak'
msg;ska
msys ,laIHfha isg we`
iamYlhl .
nj ,nd
.kak'
ndysr ,laIHhl isg jD;a;hlg we`iamYlfha ilrKh ,nd .kak'
,laIHfha isg
jD;a;hg
we` iamYlj, iamY cHdfha ilrKh
nj fmkajkak'
u.ska S = 0 jD;a;fha yd
ir, fLdf fok ,laIHh yryd hkjD;a;hl ilrKh ,efnk nj myod
fokak' fuys hkqmrd;shls'
flaka ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
16/94
0
03
8.7
9.0
2' j D; a ; f olla m% ,njfokh ug wjYH;djh,nd .kshs'
3' fmd iamYlj, ilrKfidhhs'
ilrKhjrKh lrhs'
1' ,laIHhl m:h f,i
fla;=l w: olajhs'
fokh jk jD;a; foll fol fldaKhw: olajkak'
iy
jD;a; fol m%,nj fokh ug wksjdhyd m%udKj;a wjYH;djh
nj ,nd .kak'
S = 0 yd S/= 0 hk tlsfkl iamY jkjD;a; foll iamY ,laIHfha we` fmdiamYlfha ilrKh S - S/ = 0 njfmkajkak'
S = 0 yd S/= 0 jD;a; follg we` fmdiamYlj, ilrK jHq;amkak lrkak'
iy
jD;a; fol i,luq'
(a) S = 0 yd S/= 0 jD;a; fokh jk
g u.ska jk
g S=0 yd S /=0 jD;a;j, fok,laIHh yryd hk jD;a; ksrEmKh
lrhs' fuys hkqmrd;shls'jk g S = 0 yd S/=0 jD;a;j,fmd cHdh ksrEmKh lrhs'
(b) S=0 yd S /=0 jD;a; tlsfkl iamY
jk g u.ska
jk g S=0 yd S /=0 jD;a;j,iamY ,laIHfha tu jD;a; iamY
lrk jD;a; ksrEmKh lrhs'jk g S=0 yd S /=0 jD;a;j,iamY ,laIHfha we ` fmdiamYlh ksrEmKh lrhs'
fla;=l
;,hl p,kh jk ,laIHhla tu ;,h
u; jQwp, ,laIHhlg we;sr;a" tu ;,h
u; jQwp, fLdjlg we;s,n r;aw;r
wkqmd;h ksh;hla jk fia p,kh fk tu ,laIHfha m:h fla;=lhla f,i
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
17/94
S hkqwp, ,laIHhla hehs o l hkq wp,
fLdjla hehs o kEu P ,laIHhl isg
l fLdjg we` ,nhPM hehs o .kak'
= ksh;hla jk fia jQ P ys m:hfla;=lhla jk nj meye,s lrkak'
wp, ,laIHhg kdNsh hehs o wp,
fLdjg kshduk wlaIh hehs o ksh;
wkqmd;hg f;akasl;dj hehso mjikak'
k fla;=lh b,smaihlaf,i
o" k fla;=lh mrdj,hla f,i o
k fla;=lh nyqj,hla f,i o
y`kajd fokak'
by; i`oyka l< fla;=l iy jD;a;h"
fla;=jl fo u.ska ,efnk wdldrh
meye,s lrkak'
wdldrhg mrdj,hl ilrKh
o j Q
wdldrhg b,smaihl hk ilrKh o
jQ wdldrhg
nyqj,hl ilrKh o jHq;amkak
lrkak'
by; fla;=lj, kdNsfha LKavdxlh o
kshdul wlaIfhailrKh o ,nd .kak'
nyqj,fha iamYfhdakauqL
2' fla;=lj, ilrKjHq;amkak lrhs'
wp,
fLdj
M P
S
l
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
18/94
yd u.ska ,efnk nj
fmkajkak'
fuys g nyqj,fhaiamYfhdakauqLtlsfklg ,n nj o nyqj,fhailrKh
nj o fmkajd th
iDcqfldaKdi% nyqj,hla f,i y`kajk njo mjikak'
iDcqfld aKdi% nyqj,fha
iamYfhdakauqL wlaI f,i f.k tys
ilrKh f,i ,nd .kak'
fuys hkqmrd;shls'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
19/94
1' zzldhh ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
20/94
4' hdka; %sl Yla;sh meye,slrhs'
5' pd,l Yla;sh w: olajhs'
6' Nj Yla;sh w: olajhs'
7' .=re;ajdlIK Nj Yla;sh
meye,s lrhs'
8' m %;H dia: Nj Yla; sh
meye,s lrhs'
Yla;sfha O m%fNao ;snqK o jHjydl
.Ks;fha wm ie,ls,a,g .kq,nkafka
hdka;%sl Yla;sh muKla nj mjikak'hdka;%sl Yla;sh wdldr follska hqla; jk
nj o tajd 1' pd,l Yla;sh
2' Nj Yla;sh
f,i k lrk nj o mjikak'
jia;=jl p,s;h ksid thg wh;ajk Yla;sh
pd,l Yla;sh f,i y`kajk nj mjikak'
p,kh jk jia;=jl pd,l Yla;sh" tu
jia;=j ksYap, lrug p,s;hg tfrys j
l< hq;=ldhh m%udKhg iudk nj meyeos,s
lrkak'
m ialkaOh we;s" f.fhka p,kh jk
jia;=jl pd,l Yla;sh nj ,nd
.kak'
jia;=jl msysu ksid thg wh;ajk Yla;sh
Nj Yla;sh f,i y`kajk nj fmkajkak'
ixia;sl n, lafIa;%hka y`kajd tjeks
lafIa;%hl h msysul we;s jia;=jl Nj
Yla;sh" jia;=j tu msysf isg iu;
msysug f.k taf lrk ldhhg iudk
nj mjikak'
.=re;ajdlIK lafIa;%fhaiu; msysulg
h Wilaby
-
7/22/2019 Com.maths 13
21/94
3.11
3.12
fydax jk g tys .e we;sNj Yla;sh
= nj ,nd .kak'
n,hlahgf;ahlsisjia;=jlatlaia:dkhl
isg ;j;aia:dkhlg f.k hdf flfrk
ldhh jia;=j .ukalrk fmf;kaiajdh;a;
k tu n,h ixia;sl n,hls'
^Wod( .=re;ajdlIK n,h&
ixia;sl n, hgf;a p,kh jk moaO;shl
fydajia;=jl pd,l Yla;sh yd Nj Yla;sfhatl;=j ksh;hlaj mj;S' fuh hdka;%sl Yla;s
ixia;sl uQ,Ouh nj mjikak'
pd,l Yla;sh +Nj Yla;sh } ksh;hla
hdka;%sl Yla;s ixia;sl uQ,Ouh Nd;
lr .eg i`ug isiqka fhduq lrkak'
cjh
ldhh lsf iS>%;djh cjh f,i w:
olajkak'
cjfhaudk nj myod fokak'
cjfhatallh fjd (W) w: olajkak'
tkaulska fhfok uq n,h m%lIK n,h
^t,jq n,h& f,i y`kajd fokak'
m%lIK n,h F o f.h o jk tkaul
cjh P =Fnj ,nd .kak'F ksgkaj,ska o" ;;amrhg grj,ska o
.;a g P fjdj,ska,ef'
ldhh" Yla;sh yd cjh inkaO .eg
i`ug isiqka fhduqlrkak'
wdf.h
jia;=jla u; ksh; n,hla ld,hla
;=< we;s lrk wdf.h f,iw: olajkak'
07
08
9' ixia;sl n, meye,slrhs'
10' hdka;%sl Yla;s ixia;sl
uQ,Ouh meye,s lrka.eg i`ug th Nd;
lrhs'
1' cjh" tys udk iy tall
w: olajhs'
2' m%lIK n,h ia;r lrhs'
3' cjh i`oyd iQ; %hla
jHq;amkak lrhs'
1' wdf.Sl%shdj meye,slrhs'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
22/94
3.13
2' wdf.fha udk iy tall
m%ldY lrhs'
3' fh .uH;d ixia;s
uQ,Ouh m%ldY lrhs
4' wdf.h fya;=fjkawe;sjk
pd,l Yla; s fjki
fidhhs'
1' ir, .egqu meye,s lrhs'
2' .eg qu i `oyd k sgkaf.a
mr Sl aIKd;aul kshuh
m%ldY lrhs'
tkhska nj ,nd .kak' fuys
m jia;=f ialkaOh o wdf.h fhug
fmr f.h o" wdf.h fhfuka miqf.h o f'
nj fmkajd fokak'
wdf.fha udk MLT-1 o wdf.fha tallh
Ns o jk nj mjikak'
wdf.h ffoYslhlaksid iQ;%h
Nd;fha wdf.fha yd m%f.fha Yd
ie,ls,a,g .; hq;= h'
jia;=jlafydamoaO;shlau; hlsisYdjlg
ndysr n, fkdue;s k tu Ydj Tiafia
tys .uH;dj ixia;sl f ^fkdfjkia j
mj;S& fuh fh .uH;d ixia;suQ,Ouh
f,i y`kajd fokak'
pd,l Yla;sfjki
u.ska ,efnk nj m%ldY lrkak' ;j o
nj m%ldY
lrkak'
wdf.h inkaO .eg i`ug isiqka
fhduq lrkak'
ir, .egqu
jia;= folla tlsfkl .ef tajdfham%f." .efgk fudfydf;a ta jia;=fofla
fmd wNs,Nh Tiafia f k tjeks
.egqula ir, .egqula f,i y`kajkak'
jia;= folla ir,j .efgk g .egqug
miq tajd fjka f idfmalaI m%f.fha
Yd,;ajh iy .egqug fmr tajd ,xf
idfmalaI m%f.fhaYd,;ajh w;r ksh;
wkqmd;hla we;" hkqfjka ksgkaf.amlaIKd;aul kshuh m%ldY lrkak'
15
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
23/94
103.14
3' . eg qu i` oy d m %; Hd.; s
ix.=Klh w: olajhs'
4' f.da,hla iy wp, ;,hla
w;r ir, .egqu meye,s
lrhs'
5' .egqul isjk pd,l
Yla;sydksh .Kkh lrhs'
1' ;,hla u; p,kh jk
wxY=jl fldaKsl m%f.h
iy fldaKsl ;ajrKh w:olajhs'
by; 2 ys ksh; wkqmd;h .egqu i`oyd
m%;Hd.;six.=Klh f,i y`kajk w;r th
e u.ska olajk nj mjikak'
Wod(
.egqug fudfyd;lg .egqug fudfyd;lg
fmr miq
A B A B
eksh;h .efgk jia;= fofla iajNdjh u;
muKla r`od mj;sk w;r nj o
k .egqu mQK m%;Hdia: ^flaj,
m%;Hdia:& .egqula nj o k .egqu
wm%;Hdia: nj o mjikak'
Wod(
wdf.h fhug fmr wdf.h fhug miq
ksgkaf.a mlaIKd;aul kshuh wkqj
.egqug miq m%f.h ,efnk wkaou meye,s
lrkak'
ialkaO m1yd m
2jk jia;=follair,
f,i .ef isjk pd,l Yla;s ydksh
nj ,nd .kak'
fuys hkq.egqu isjk fudfydf;aidfmalaI
m%f.hhs'
k nj myod fokak'
jD;a; p,s;h
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
O
P
A
-
7/22/2019 Com.maths 13
24/94
2' ldiSh LKavd xl iy
O % ejl LKavdxl w;r
inkaOh ,shka ffoYsl
.Ks; lu yiqrejhs'
O hkqwp, ,laIHhla o" OA hkq wp,fLdjla hhs o .ksuq' P wxY=jla fuu wp,,laIHh yd wp, fLdj wvx.= ;,fha
p,kh f hehs .ksuq' Og wkqnoaO j P ysfldaKsl m%f.h POA fldaKh fjkia
f iS>%;dj f,i w: olajkak'
k" P ys fldaKsl m%f.h
f,i w: olajkak' fuys
hkq t ld,fha fldaKsl ia:dmkhhs'
fldaKsl m%f.h tall ^;;amrhg
fhk& u.ska fokq ,ef'fldaKsl m%f.h fjkia f iS>%;dj
fldaKsl ;ajrKh f,i w: olajkak'
P wxY=f fldaKsl ;ajrKh
fyda
f,i w: olajkak'
fldaKsl ;ajrKfhatall ra/s2 ^;;amrhg
;;amrhg fhk& u.ska fokq ,ef'
P ys O%ejl LKavdxl o" ldiSh
LKavdxl hehso .;ag
f,i ,efnk nj myod fokak'
Ydjg tall ffoYslh
nj w: olajkak'
O
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
25/94
3' jD; a;hl p,kh jk
wxY =jl m %f.h iy
;ajrKh fidhhs'
nj o" nj o , l g
,n nj o fmkajkak'
P jD;a;hl p,kh jk w;r
OP = a( ksh;hls)
tg
nj myod fokak'
P wxY+f m%f.h = iy
;ajrKh hkm%;sM,
jrKh lrkak'
m%f.h ;ajrKh
m%f.h(
iamYlh Tiafia l%shd lrk nj o
;ajrKh(
1. flakah foig ixrplh nj o
2. iamYlfha Ydjg ixrplhnj o myod fokak'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
O
O O
QKhkaf.a
c ftlHh .kq ,nk nj meye,slrkak'
wkql, Nd;fhkamy; i`oykam%;sM, ,nd
.kak'
1' flakafha fldaKhla wdmd;kh
lrk wrh jQ taldldr jD;a; pdmhl
.=re;aj flakah iu;sl wlaIh u;"
flakafha isg rlskamsysgk
nj fmkajkak'
2' flakafha fld aKhla wdmd;kh
lrk wrh jQtaldldr jD;a; LKavhl
.=re;aj flakah iu;sl wlaIh u;"
flakafha isg rlska msysgk
nj fmkajkak'
3' wrh jQ>k wO f.da,hl .=re;aj
flakah iu;sl wlaIh u; flakafhaa
isg rlskamsysgk nj fmkajkak'
06
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
44/94
2' mN%uKfhka cks; jk
jia;=jl .=re;aj flakah
fidhhs'
ixhqla; >k jia;=jl" >k
jia;=jlska b;s jQ fldgil
.=re;aj flakah fidhhs'
4' wrh jQ l=yr wO f.da,hl .=re;aj
flakah" wdOdrlfha" flakafha isg
iu;sl wlaIh u; rlskamsysgk
nj fmkajkak'
5' Wi h jQ taldldr >k iDcq jD;a;
fla;=jl .=re;aj flakah" wdOdrlhaisg
rlska iu;sl wlaIh u; msysgk
nj fmkajkak'
6' Wi h jQtaldldr iDcq l=yr fla;=jl
.=re;aj flakah wdOdrlfha isg
rlska iu;sl wlaIh u; msysgk nj
fmkajkak'
jl%hl fldgila h wlaIhla jgd
mN%uKh fuka iEfok >k jia;=jl
.=re;aj flakafha msysu idlPd lrkak'
ksoiqk( jl%h wlaIh jgdmN%uKh fuka iEfok
iy w;r jQ >k jia;=f
.=re;aj flakah fidhkak'
ksoiqka u.ska meye,s lr O .eg
i`ug isiqkafhduq lrkak'
jia;=jla .=re;aj flakah yd nr okakd
fldgia follskafyda Bg je .KklskaiE we;s g" ixhqla; jia;=f nr ta ta
fldgiaj, nfrysim%hqla;fhka ,efnk
nj;atys.=re;aj flakah fiu i`oyd >QK
uQ,Ou Nd; lrk wdldrh;a meye,s
lrkak'
ixhqla; jia;+kaf.a .eg idlPd lrkak'
tf,iu jia;=jl fldgila bj;a l< g
b;s jQ fldgil .=re;aj flakah ,nd .;
yels nj o ksoiqka u.ska fmkajd fokak'.eg i`u i`oyd isiqka fhduqlrkak'
04
ksmqK;dugu bf.kq M,
Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
2'13
2'14
-
7/22/2019 Com.maths 13
45/94
iu;=,s; jia;+kaf.a ia:dhs;dj
meyeos,slrhs'
1' t,a,d ; sfnk jia;=jl ia:dhs;dj
idlPd lrkak'
jia;=j u; n, folla muKla l%shdlrk ksid tu n, fol iudk m%;sreoaO
j l%shd l< hq;= nj fmkajd fokak'
tk" T = W iy AG isria nj
fmkajkak'
2. wdk; ;,hla u; ksYap, j we;s
jia;=jl ia:dhs;dj idlPd lrkak'
jia;=j u; my; i`oykan, l%shd lrk nj
myokak'
(i) jia;=f nr
(ii) A ydB ,laIHj, l%shd lrk
wNs,n m%;sl%shd jk RAiy RB.(iii) A ydB ys >IK n,
iu;=,s;;dj i`oyd .=re;aj flakah isriaj
A, B ,laIH w;r msysh hq;=nj fmkajd
fokak'
.=re;aj flakah Tiafia G isria j AB g
msg;skamsysgkafkak tu.skaN%uKhlawe;s
jk nj; a tg ji a; =j fmr, Sfuka
iu;=,s;;dj f`ok nj;a idlPd lrkak'
ksoiqka u.ska meyeos,s lr tjeks .eg,qi`ug isiqka fhduq lrkak'
04
G
T
W
A.
FA
A
B
G
W
FB
RA
RB
>
>
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
46/94
1' iiNd mlaIK ia;r
lrhs'
2' k she wjldYh w:
olajhs'
3' isoahlaw:l:kh lrhs'
4' isoa wjldYh meye, s
lrhs'
5' ir, ^iq.u& i so a iy
ixhqla; iso a meye,s
lrhs'
iNd;df fm!rdKsl w:oelau yd tysiSud ls m%ldY
lrhs'
iNd;dj
iiNd mlaIKhlahkql=ulaoehsidlPd
lrkak'
h mlaIKhl ,eh yelsish u m%;sM,
we;=
-
7/22/2019 Com.maths 13
47/94
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
4'3
2' iNd;df iajisoauh
w: oelau m%ldY lrhs'
3' iajiso auh w: oelau
Nd;fhka iNd;d
m%fhhkaidOkh lr tu
m%fhhka Nd; lr
.eg i`ohs'
1' wiNdjH iNd;djw: olajhs'
(ii) kshe wjldYh wm; jk g by;
iQ;%h j,x.= fkdf'
iiNd mlaIKhl kshe wjldYhg
wkqrEm isoa wjldYh hehs .ksuq'
my; i`oyka wjYH;d ;Dm a; lrk
Y%s;hlg iNd;d Y%s;hla
hehs lshkq,ef'
(i) kE u i`oyd
(ii)(iii) A
1, A
2wfkHdkH jYfhka nysIaldr
isoakafolla k"
my; i`oyka m%fhhka idOkh lrkak'
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v) k
ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka
fhduq lrkak'
A yd B hkqiiNd mlaIKhl kshe
wjldYh yd ix>; isoa follahehs.ksuq'
A isoah is we;ehs we;s g B isoah
is f wiNdjH iNd;dj P(BA)
u.ska wxlkh lrkq ,nk w;r"
f,i w: olajkak'
fuysP(A) > 0 f'
ksoiqka u.ska meye,s lrkak'
.eg i`ug isiqkafhduq lrkak'
06
-
7/22/2019 Com.maths 13
48/94
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
4'4
4'5
2' wiNjH iNd;d
m%fhhka idOkh lrhs'
3' .=Kk kS;sh i`oykalrhs'
iajdh;a; isoaka w: olajhs'
1' kshe wjldYhl
Nd.kh w: olajhs'
2' uq iNd;d m%fhh
m%ldY lrhs'
my; oelafjk m%fhhkaidOkh lrkak'
(i) P(A) > 0 k
(ii) iy P(A) > 0 k
(iii) k
m%fhhka Nd;fhka.eg i`ug isiqka
fhduq lrkak'
isoakafolla i`oyd .=Kk kS;sh
f,i m%ldY lrkak'
isoa ;=klai`oyd .=Kk kS;sh m%ldY lrkak'
A1iy A
2hkq wjldYfhaisoakafolla
hehs o A1iy A
2 iajdh;a; hehs o .ksuq'
f,i w:
olajkak'
iajdh;a; isoaka ;=kla i`oyd fuh meye,s
lrkak'
B1, B
2,...B
hkq iiNd mlaIKhl
kshe wjldYh yd ix>; isoa wjldYfha
jQisoaka hehs.ksuq'
(i)
(ii) k
{B1, B
2,...B
} hkq ys Nd.khla
hehs lshkq ,nk nj m%ldY lrkak'
{B1, B
2,...B
} hkq kshe wjldYh yd
ix>; isoa wjldYfha jQ Nd.khla
hehs .ksuq'
06
06
-
7/22/2019 Com.maths 13
49/94
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
3' fiaf.am%fhh m%ldY lr
.eg i`u i`oyd Nd;
lrhs'
A hkq isoa wjldYfhajQ kE u isoahla
k tg" nj
fmkajkak'
fuys f'
ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka
fhduq lrkak'
{B1, B
2,...B
} hkq isoa wjldYfha jQ
Nd.khla hehs .kak' A hkq isoa
wjldYfha jQkEu isoahla k tg"
nj fmkajkak'
ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka
fhduq lrkak'
-
7/22/2019 Com.maths 13
50/94
;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh
-
7/22/2019 Com.maths 13
51/94
ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I (I (I (I (I (;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh)))))
1' meial,a;%sfldaKh meyeos,slrhs'
2' oamo m%idrKh m%ldY lridOkh lrhs'
3' o amo ix.=Klhka ydm%idrKfha ix.=Klhkaw;r fjki meye,slrhs'
10.1oamo m%idrKh
11 2 1
1 3 3 11 4 6 4 1
wka;j, ixLHd yereKq g wfkla kEuixLHdjlaby; fma
-
7/22/2019 Com.maths 13
52/94
4' oamo m%idrKfha ,laIKmeye,s lrhs'
oamo m%idrKfhaje;u moh;aje;u ix.=Klh;a fidhhs'
1' w;d;a;al tallh ydw;d; a; a l ixLH djy`kd .kshs'
2' ixlSK ixLHd w: olajhs'
3' ixlSK ixLHd folliudk;dj i`oyd wjYH;d
m%ldY lrhs'
4' ixl SK ixLHdjlm%;snoaOh w: olajhs'
ixlSK ixLHd i`oyd h luw: olajhs'
.
m%idrKh Nd;fhka oamo m%idrKfha,laIK ,nd .kak'
tu ,laIK Nd;fhka.eg i`ug isiqkafhduqlrkak'
oamo m%idrKfha je;u moh;a je;uix.=Klh;afidhk whqre idlPd lrkak'
ksoiqka u.ska meye,s lr .eg i`ugisiqkafhduq lrkak'
ixlSK ixLHd
jk m i w;d;a;al tallh
y`kajkak'
iy jk ai wdldrfha ixLHdyqfolaw;a;d;al ixLHd f,i y`kajk nj
m%ldY lrkak' , idlPd lrkak'
iy g"
ixlSK ixLHdjlaf,i y`kajk nj m%ldYlrkak'
a, ixlSK ixLHdf ;d;a;al fldgi
hehs lshkq ,nk w;r th u.ska
wxlkh lrk nj;a b, ixlSK ixLHdfw;d;a;al fldgi hehs lshkq ,nk w;r
th u.skawxlkh lrk nj;am%ldY
lrkak'
iy f,i .kak'
iy nj m%ldY
lrkak'
k z ixlSK ixLHdfm%;snoaOh u.ska wxlkh lrk w;r th
f,i w: olajk nj m%ldY
lrkak'
, iy f,i.kak'
06
02
02
10.2
14.1
14.2
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
53/94
14.3
tg"
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
ixlSK ixLHd l=,lh by; lu hgf;aixjD; nj m%ldY lrkak'
iy
;d;a;al ixLHd nj fmkajkak'.eg i`ug isiqka fhduq lrkak'
wd.kaa igyk ixlSK ;,h& y`kajkak'ixlSK ixLHdjla wd.ka igyfkys
,laIHhlska ksrEmKh l< yelsnj myodfokak'
g wd.ka igyfka
,laIHh u.skaz ixlSK ixLHdj ksrEmKhlrkak'
z ixlSK ixLHdf udmdxlh u.ska
wxlkh lrkak'
nj m%ldY lrkak'
031' ixl SK ixLHdjl awd.ka igykl
ksrEmKh lrhs'
2' ixl SK ixLHdjludmdxlh w: olajhs'
O
P.
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
54/94
3' ksYaY=kH jQixlSK
ixLHdjla
wdldrhg olajhs'
4' ixl SK ixLHdjlia:drh y`kajhs'
5' wd.ka igykl
ixlSK ixLHd ksrEmKh
lrk ,laIH ksudKh
lrhs'
hkqksYaY=kH jQixlSK ixLHdjla
hehs.kak' tg
fuys
iy f'
z hkqksYaY=kH ixlSK ixLHdjla f,i.kak' ;Dma; lrk
ia:drh f,i y`kajkak.
z ixlSK ixLHdf ia:drh ia:dz u.ska
wxlkh lrkak'
ia:d z = argz
z ysm%Odk ia:drh ia:d (z)= Ar gz u.ska
wxlkh lrkak'
Arg z = k tg nj m%ldY
lrkak'
z ixlSK ixLHdj we;s g my; i`oyka
,laIH wd.ka igyfka ksrEmKh lsug
wdrNl ksudK bm;a lrkak'
(i) (ii) ;
yd ixlSK ixLHd we;s g my;
oelafjk ,laIH wd.ka igyfkaksrEmKh
lsug cHd;sl ksudK bm;a lrkak'
(i) (ii)
(iii) fuys
i`oyd
nj idOkh lr wd.ka igyk u.ska
cHd;slj myokak'
nj wfmdaykh lrkak'
ksoiqkau.skameye,slr .eg i`ug isiqkafhduq lrkak'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
55/94
14.4
14.5
1' ixl SK ixLHdjl
udmdxlh yd ia:drh
fidhhs'
2' iy ixlSK
ixLHd wd.ka igyfkaksrEmKh lsug ksudKbm;a lrhs'
ixlSK ;,fha m: fidhhs'
yd
k"
nj;a
nj;afmkajkak'
iy wd.ka igyfka ksudKh
lr olajkak'
z we;s g fok
ixlSK ixLHdj ksrEmKh lrkak'
ksoiqka u.ska meye,slrkak'
iy ixlSK ixLHd ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
56/94
12.1 1' kHdihlaw: olajhs'
2' kHdij, iudk;dj w:olajhs'
3' kHdi wdl,kh w:olajhs'
kHdi
kHdihla hkq iDcqfldaKdi%ixLHd je,la
nj;a kHdi A, B, C.. wd bx.%Sis lemsg,awl=rej,ska wxlkh lrk nj;a m%ldY
lrkak'
fma
-
7/22/2019 Com.maths 13
57/94
0412.2
4' kHdihla wYhlska .=Klsu w: olajhs'
5' kHdihl fmru w:olajhs'
kHdij, fY aI wji a:dmeyeos,slrhs'
kHdi wdl,kh
(i) ixjD; nj
(ii) kHdfoaY nj(iii) >gkh jk nj
myod fokak'
k ish
, i`oyd
nj m%ldY lrkak'
g
= .
A kHdihl fmru AT u.ska wxlkh
lrk nj;a k ,
fuysish i`oyd nj;a m%ldY
lrkak'
iy
(i)
(ii)
nj i;Hdmkh lrkak'
.Kh jQ A kHdihl g Aiup;=ri%kHdihlaf,i w: olajkak'
kdhl m%Odk& lKh
f,i y`kajkak'
A iup;=ri%kHdifhys
o kA tall kHdihla f,i y`kajd
th In u.ska wxlkh lrkak'
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
58/94
12.3 1' kHdi .=Ks;h w: olajhs'
2' .eg i`u i`oydm%fhhka Nd; lrhs'
A iup;=ri% kHdihl ish
i`oyd k th lK kHdihla
f,i w: olajkak'
A iup;=ri% kHdihl kA iu;sl kHdihla f,i w:olajkak'
A iup;=ri% kHdihl kA l=l iu;sl kHdihla f,i w:olajkak'
A iup;=ri%kHdihl g
k A Wv;a;%sfldaKsl kHdihlaf,iw: olajkak'
A iup;=ri%kHdihl g
k A hg;a;%sfldaKsl kHdihla f,iy`kajkak'
by; tl tlla ksoiqka u.ska meye,slrkak'
iy kHdi fol i,lkak'
g" AB .=Ks;h w: oelafjk njm%ldY lrkak'
iy k
f,i .Kh
jQ AB kHdih w: olajkak'
idOdrK jYfhka" nj m%ldYlrkak'
ksoiqkau.ska meye,s lr .eg i`ugisiqka fhduq lrkak'
A, B, C .Kh jQ" iup;=ri%kHdi i`oydmy; m%;sM, bm;a lrkak'
(i)
(ii) (kHdfoaYh)
04
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
59/94
12.4
3' kHdihl m%;sf,dauh
fidhhs'
kHdi Nd;fhka iu.dilrK i`ohs'
(iii) (>gkh)
(iv) (>gkh)(v)
(Ohkq Y=kH kHdihhs)
(vi) AIn= A = I
nA
(vii)
(viii) AB = O u i`oydA =Ofyda B=Ou wjYH fkdf'
hehs.ksuq' A hkq ;ru njQ
iup;=ri% kHdihla k"
u.ska fokq ,nk nj fmkajd fokak'
fuys
f,i we; s g
kHdihl ksYapdhlh fidhkak'A ksYaphlh =det A
A =
nj meye,s lrkak'
AkHdih we;sg AB =I2= BA jk m
B kHdihla w: olajkak'
we;s g iu.dilrK AX =C wdldrhg ,sh yels njm%ldY lrkak'
fuys iy
mj;sk g
nj fmkajd fokak'
06
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
60/94
081' ksYapdhlhl w.h w:olajhs'
2' ksY apdhlhl
wjhjhl lKsIaGh w:olajhs'
iu.d ilrKj, my; i`oyka i`idlPd lrkak'
(i) wkkH i`u(ii) wm; i` ;su
(iii) i` fkdue;s g
ksoiqkau.ska meye,s lr .eg i`ug
isiqka fhduq lrkak'
ksYapdhl
(i) iy wdldrfha ksYapdhl
y`kajkak'
(ii) ksYapdhlhl w.h
k
(iii) ksYapdhlhl w.h
k
m
-
7/22/2019 Com.maths 13
61/94
3' ksYapdhlhlwjhjhl iyidOlh w:
olajhs'
4' ksYapdhlhl ,laIKm%ldY lrhs'
k
aijwjhjfhaiyidOlh A
iju.ska wxlkh
lr Aij
ysw.h u.ska,nd
fok nj meye,s lrkak'fuys i,j=1, 2, 3
ksYapdhlhkays iyidOl fiug
isiqka fhduq lrkak'
my; i`oyka ,laIK i;Hdmkh lridlPd lrkak'
(i) A hkq;ru 3 jQiup;=ri%ksYapdhlhlak" det A =det AT f'
(ii) tla fma
-
7/22/2019 Com.maths 13
62/94
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
5' p,H follaiys; iu.dilrK i`u i`oyd
ksY apdhl Nd;lrhs'
k tg"
tk f'
p,H folla iys; iu.d ilrKj,i` idlPd lrkak'
l%euf.akS;sh (Cramer's Rule) u.ska
ilrKj, i`u
iy ,
f,i m%ldY l< yels nj fmkajd fokak'
ilrK i`u i`oyd l%euf.akS;sh Nd;lsug isiqka fhduq lrkak'
p,H ;=kla iys; iu.d ilrKj,
i` idlPd lrkak'
hk ilrKj, i`u l%euf.akS;sh wkqj
,
-
7/22/2019 Com.maths 13
63/94
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
fuys
nj m%ldY lr p,H 3la iys; iu.d
ilrK l%euf.akS;sh Nd;fhkai`ug
isiqka fhduq lrkak'
-
7/22/2019 Com.maths 13
64/94
ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h IIIIIIIIII ( ( ( ( (;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh)))))
1' ir, wkqj;S p,s;h w:
olajhs'
2' ir, wkqj;S p,s;fh a
wjl,k ilrKh iy tys
idOdrK i`u ,nd .kshs'
3' ia:dmkfhaY%s;hlaf,i
m%f.h ,nd .kshs'
4' ia;drh yd wdj; ld,h
w: olajhs'
3.16ir, wkqj;S p,s;hir, wkqj;Sp,s;h hkq" jHla;sl foda,k
p,s; m%fNaohla nj m%ldY lrkak'
ir, fLdjlau; p,kh jk wxY=jlfh ;ajrKh" fLdj u; jQ wp,
,laIHhl isg wxY=f ia:dmkhg
Yd,;ajfhkaiudkqmd;sl o" tysYdj
wp, ,laIHh fj; fhduq mj;So
k" tu wxY=f p,s;h ir, wkqj;S
hehs lshkq,ef'
by; w: oelau bm;a lrkak'
by; lSwp, ,laIHh foda,k flakahf,i y`kajkq ,nk nj o m%ldY
lrkak'
by; oelafjkafka ir, wkqj;S p,s;fha
wjl,k ilrKhhs' fuys hkqksh;hls'
by; wjl,k ilrKfhaidOdrK i`u
nj i;Hdmkhlrkak' fuys A, B yd ksh; jk w;r"t hkq ld,hhs'
u.ska
, fuys
,efnk nj fmkajd fokak'
t ld,fha ia:dmkh i`oyd
hk iQ;%h o Nd; l
ksmqK;dugu
bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk
-
7/22/2019 Com.maths 13
65/94
5' taldldr jD;a; p,s;hweiqfrka ir, wkqj;S
p,s;h w:l:kh lrhs'
6' p,s; ld, m%dka;r fidhhs'
1' isria fLdjla Tiafiair,
wkqj;Sp,s;fhaiajNdjh
ia;r lrhs'
my; i`oyka oE idlPd lrkak'
P ,laIHh" wrh a jQ jD;a;hl ksh;fldaKsl m%f.fhka p,kh jk g"
jD;a;fha wp, IalNhla u; P ysm%lafIamKh jk Q,laIHfha p,s;h ir,wkqj;S jk nj by; olajd we;s whqka
fmkajd fokak'
.
ir, wkqj;S p,s;fha fhfok wxY=jl
msys folla w;r ld, m%dka;rh
nj"
by; rEmfham jD;a; p,s;h weiqfrka
fmkajd fokak'
by; ld, m%dka;rh ir, wkqj;S p,s;h
ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
66/94
3'18
5'1
5'2
iajdNdl .
wkql,kh Nd;fhkam%;Hdia: Nj Yla;sh
nj idOkh lrkak'
m%;Hdia: n,j, l%shdj hgf;a" wxY=jl isria
fh ir, wkqj;Sp,s;h'
m%;Hdia: n, tfrys l%shdj hgf;a isria
fLdjla Tiafia wxY=jl ir, wkqj;S
p,s;h iy ir, wkqj;S p,s;hlska yd
.=re;ajh hgf;a ksoe,af,a p,s;hlska
iuka; ixhqla; p,s; idlPd lrkak'
ixLHdkh
ixLHdkh hkqm%udKd;aul o;a; ,nd f.k
Yaf,aIKh lsfuka ;SrKj,g t
-
7/22/2019 Com.maths 13
67/94
5.3
5.4
5.5
2' mlaIKhla hkql=ulaoehs
ia;r lrhs'
3' o;a; m%fNao ia;r lrhs'
o;a; yd f;dr;=re j.SlrKh
lrhs'
o;a; yd f;dr;=re j.=.; lrhs'
o;a; yd f;dr;=re m%ia;dlj
olajhs'
o;a; hkq ieliSu i`oyd m%odkh jk w;r"
f;dr;=re hkq ieliSf m%;sodkh f'
mlaIKhla hkq o;a; ,nd .ekSf
l%shdldrlula nj fmkajd fokak'
mlaIK m%fNao ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
68/94
5.6 flakasl m%jK;d kq f,iuOHkHh" uOHia:h yd ud;h
ia;r lrhs'
i`oyd w`kq,nk ia:N m%ia;drhls'
(iv) fLd m%ia;dr
fh m%ia;drhla isria ir, fLdLKavj,skaiuka; f' tlatlafLd
LKavfha.ska" wkqrEm la; o;a;fha
ixLHd;h ksrEmKh f'
fLd m%ia;dr we`h yelafla la;
o;a; i`oyd muKs'
(v) fldgq fl`osigyk
p;=:l w;r w.hkafldgqjlskao b;s
w.hhkafLd LKv follskao olajkq,nk w;r" tu fLd LKav fofla"
fldgqfjkamsg; wka; ,laIH foflka
je;u w.h;a" wvq;u w.h;a olajkq
,ef'
uOHkHh" uOHia:h yd ud;h hkq o;a;l=,lh flakasl m%jK;d kq nj m%ldY
lrkak'
my; oelafjk w: oela yd iQ;%bm;a
lrkak'
hkq o;a; l=,lhla hehs o
tajdfhaixLHd; ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
69/94
5.7 idfmalaI msysgq Nd;fhka
ixLHd; jHdma;shla jrKh
lrhs'
N; uOHkHh
fuys hkq ys Ndrhhs'
jHdma;shl p,Hfha je;u ixLHd;h
iys; w.hg ud;h hehs w: olajkq ,nk
nj m%ldY lrkak'
iuqys; ixLHd; jHdma;shlai`oyd
ud;h= u.ska fokq
,ef'
fuys
=ud; mka;sfha hg;a udhsu
c =mx;s ;ru
iy
=ud; mka;sfhaixLHd;h
wdfrdayK fydawjfrdayK& mmdhg ilia
l< o;a; jHdma;shl ueo w.h uOHia:h
f,i w: olajkq ,ef'
1. hkq wdfrdayK ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
70/94
2. iuqys; ixLHd; jHdma;shla i`oyd
uOHia:h f,i w:
olajkq ,ef'
fuys
b = uOHia:h wvx.= mka;sfhamygk kshuh (iv) o fuda.ka kshuh
-
7/22/2019 Com.maths 13
86/9481
(4) my; i`oyka m%;sM,j,ska i;H m%;sM, hka brla w`kak'
(i) (ii) (iii)
(iv) (v)
(5) (i) iiNd mlaIKh w:l:kh lrkak'
(ii) my; i`oyka mlaIKj,ska iiNd mlaIK f;darkak'
(a) fyg br mdhhs'
(b) ldishlaWvoud u;=msg jefgk me;a; mlaId lsu'
(c) me;sj, 1-6 olajd wxl fh odleghla Wvoud u;=msgg jefgkme;a; mlaId lsu'
(d) mdi,ald,h ;=, wikSm f.or hjk isiqka .Kk mlaId lsu'
(e) ,snqnq,l wdhq ld,h uekSu'
(f) r;=mdg fnda, ;=klayd ks,amdg fnda,hlawe;su,a,lskawyUqf,i fnda;,hlabj;g .ekSu
(iii) Tn by; f;dard.;a iiNd mrSlaIKj, kshe wjldY ,shkak'
(6) ldisfollatljr Wvoud u;=msgg jefgk me;a; kslaIKh lsu hk iiNd mlaIKfha
(i) kshe wjldYh ,shkak'
(ii) tys ir, isoa folla ,shkak'
(iii) ixhqla; isoa folla,shkak'
(7) wfkHdkH jYfhka nysIaldr isoa hkql=ula o@ WodyrKhla u.skamye,slrkak'
(8) ldishla 50 jrla Wvoud jfgk me;a; kslaIKh lr my; j.=j imQK lrkak'
jdrh jegqk me;a; isri fydaw.h&
1
2
3
.
.
.
25
(i) ldishla 25 jrla Wv oef ysi ,ef id:l Nd.h fidhkak'
(ii) by; mlaIKfha 50 jrla" 100 jrlaislf
-
7/22/2019 Com.maths 13
87/9482
(9) iNjH isoahla hkq l=ula o@ my; i`oykaiiNd mrSlaIKj,skaiNjH iso ,efnkmlaIK f;darkak'
(i) ldishla Wvoud u;=msg jefgk me;a; kslaIKh lsu'
(ii) 1-6 olajd wxl fh idOdrK od leghla Wvoud u;=msgg jefgk me;a; kslaIKhlsu'
(iii) ks,a fnda, folla yd r;= fnda, 3la we;s u,a,lskawyUqf,i fnda,hla f.k mdgkslaIKh lsu'
(iv) 1-9 olajd wxl ,shd we;s ldm;a w;ka1la wyUq f,i f;dard wxlh igyka lsu'
(10) (i) by; .egf (ii) yd iiNd mlaIKh i`oyd kshe wjldYh ,shkak'
A = { brf ixLHdjla ,eu}
B = { m%:ul ixLHdjla ,eu}
C = {y;/ia ixLHdjla ,eu }
D = { T;af;a ixLHdjla ,eu} f,i f.k
(ii) (a) P (A) (b) P (B) (c) P(C) (d) P(D) (e) P(A B)(f) P(A C) (g) P(C A) (h) P(A B) (i) P(A B C) (j) P(A B C)
fidhkak'
(iii) (a) P(A B) = P(A) + P(B) - P(A B)
(b) P(A B C) = P(A) + P(B) + P(C) - P(A B) - P(B C)
- P(C A) + P(A B C)
nj o idOkh lrkak'
(iv) (a) wfkHdkH jYfhkanysIaldr isoa follaf;darkak'
(b) P(A D) fidhkak'
we.hS ksKdhl
1. wjYH okqu ,nd .ekSu i`oyd fmd;am;a mYS,kh'
2. l=,l h ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
88/9483
,s; mlaIK i`oyd .=rejreka yg my; i`oyka wdldrfha.eg fhdod.; yels h'
wkql,kh
1. (a) Nskak Nd.j,g fjkalrkak'
tkhska nj fmkajkak'
(b) x-1 = u2wdfoaYfhkafydawka l%uhlskafyda fidhkak'
(c) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka w.hkak'
(d) nj fmkajkak' w.hkak'
2. (a) Nskak Nd.j,g fjkalrkak'
t= tanxwdfoaYh Nd;fhka
nj fmkajkak'
tkhska nj fmkajkak'
(b) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka
w.hkak'
(c) iy hk jl%j,ska udhs jk j.M,h fidhkak'
3. (a) , wdfoaYh Nd;fhka fyda wka l%uhlska fyda w.hkak'
-
7/22/2019 Com.maths 13
89/9484
(b) k"
jk A, B, C ksh; fidhkak'
nj fmkajkak'
(c) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka w.hkak'
(d) nj fmkajkak'
nj fmkajkak'
ys w.h fidhkak'
jD;a; p,s;h
1. . 14a jQ ieye,a w;kH ;ka;=jl fofl
-
7/22/2019 Com.maths 13
90/9485
(iii) k" OP Wvqisri iu`.cos-1 fldaKhla idok g mn`:j;alh;a w;r
m%;sls%hdj Y=kHh nj fmkajd mn`:j m%:u jrg ksYap,;djhg m;a jk gOP isri iu`.idok fldaKh fidhkak'
3. wrh ajQ wp, iqug f.da,hl by< u ,laIHfha ksYap,;djfhawe;swxY=jlg l=vd ia:dmkhla
fokq,ef'
(i) wxY=j yryd hk wrh;aisri;a w;r fldaKhcos-1 jk g wxY=j" f.da,h yer hk nj
fmkajkak'
(ii) f.da,h msys ;,hg my
-
7/22/2019 Com.maths 13
91/9486
ksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ug
13 fY%aKshg wod< tlatlaksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ug my; oelaf'
m
-
7/22/2019 Com.maths 13
92/9487
fojk jdrhfojk jdrhfojk jdrhfojk jdrhfojk jdrh
ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I
25'1 Y%s;hl jHq;amkakh ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
93/9488
;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh
ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I
10'1 oamo m%idrKfha uQ,sl ,laIK .fIKh lrhs'
10'2 oamo m%idrKfha mo yd ix.=Kl w;r inkaOh uYkh lrhs'
14'1 ixLHd moaO;sh ia;SrKh lrhs'
14'2 ixlSK ixLHd ms
-
7/22/2019 Com.maths 13
94/94
wdY%s; .%ka:
Bstock, L. and Chandler, J. Pure Mathematics I
Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993
Bstock, L. and Chandler, J. Pure Mathematics II
Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993
Bostock, L. and Chandler, J. Applied Mathematics I
Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993
Bostock, L. and Chandler, J. Applied Mathematics II
Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993
cd;sl wOHdmk wdh;kh u.skam%ldYs; im;a .%ka:
wkql,kh
ir, fh p,s;h
ixlrK y ixfhdack
wxY=jl iu;=,s;;j
j.c Y%s; yd j.c ilrK
nyqmo Y%s; yd mfh Y%s;
.Ks;uh wNHqykh yd oamo m%fhh
;d;a;al ixLHd yd Y%s;
;%sfldaK;sh
wiudk;d
ffoYsl rdYsms