Com.maths 13

download Com.maths 13

of 94

Transcript of Com.maths 13

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    1/94

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    2/94

    wOHhk fmd iy;sl m;% ^Wiia fm

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    3/94

    ixhqla; .Ks;h

    .=re udf.damfoaY ix.%yh

    13 jk fY%aKsh ^2010&

    cd;sl wOHdmk wdh;kh

    ISBN

    .Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=j.Ks; fomd;fka;=joHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhoHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;khcd;sl wOHdmk wdh;kh

    fj wvhfj wvhfj wvhfj wvhfj wvh: www.nie.lk

    uqKh(uqKh(uqKh(uqKh(uqKh(

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    4/94

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    5/94

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    6/94

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    7/94

    WmfoaYkh

    wdpdh Wmd,s t' fiaorwOHlaI ckrd,a" cd;sl wOHdmk wdh;kh

    u,aishU,df.dv uhdiyldr wOHlaI ckrd,a" oHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;kh

    wlaIKh

    ,d,a' t' fisxy uhdwOHlaI - .Ks; fomd;fka;=joHd yd ;dlaIK mSGhcd;sl wOHdmk wdh;kh

    inkalrKh

    fla' .fkaI,sx. uhd

    12 - 13 .Ks; jHdmD;s lKavdh kdhl

    Ihud,d lgqj

    12- 13 fY%aKs .Ks;h jHdmD;slKavdhu

    fla' .fkaI,sx. uhd - m%Odk jHdmD;s ks,Od

    ' mS' t' c.;al=udr uhd - jHdmD;s ks,Od

    t' tka' mS' mSia h - jHdmD;s ks,Od

    ' t,a' lreKdr;ak uhd - jHdmD;s ks,Od

    v' whs' ' r;akdhl h - jHdmD;s ks,Od

    tia' rdfkaka uhd - jHdmD;s ks,Od

    ma;s .=KjOk fuh - jHdmD;s ks,Od

    Ihud,d ixialrKh

    1' uydpdh hQ'tka'' idkdhl - uydpdh" .Ks; fomd;fka;=j

    fmardfoKsh YajoHd,h

    2' wdpdh ta'ta'tia' fmfrd - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j

    fmardfoKsh YajoHd,h

    3' wdpdh v''vjqkaofialr - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j

    fmardfoKsh YajoHd,h4' wdpdh t't' kiS - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j

    fmardfoKsh YajoHd,h

    5' wdpdh ta'ta'whs' fmfrd - fcHIaG lldpdh" .Ks; fomd;fka;=j

    fmardfoKsh YajoHd,hNdId ixialrKh

    ' t' .=Kr;ak is,ajd uhd" Wm.=re" fndah uOH uyd oHd,h" lvqfj,

    mrs.Kl joka ieliqu

    v' t' Old h

    tia' mS' ,shkf.a h

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    8/94

    mgqk

    mfoh msgqj

    01' m

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    9/94

    m

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    10/94

    1' ;d; a; al ixLHdjludmdxlh ^ksrfmalaI w.h&w: olajhs'

    2' Y%s;hl udmdxlh w: olajhs'

    3' Y%s;hl udmdxlfha m%ia;drw`hs'

    4' udmdxl iy s; wiudk;di`ohs'

    11.3

    udmdxl iys; wiudk;d

    hehs.ksuq'

    f,i w: olajkak'

    Y%s;hlahehs .ksuq'

    Y%s;hl udmdxlh my; oelafjk m

    w: olajkak'

    WodyrK u.skaoyd olajkak'

    fuys jk m jQksh; f'

    by; wdldrj, Y%s;hkays m%ia;dr we`ugisiqka fhduqlrkak'

    (i) hj

    (ii) m%ia;dlj

    my; oelafjk wdldrfha wiudk;dj,i` l=,l fiug isiqka fhduq lrkak'

    j

    fuys jk m jQ ksh;

    06

    ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I (I (I (I (I (m

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    11/94

    1' ir, fLdjl wkql%uKh^nEjqu& jrKh lrhs'

    2' ir, fLdjl ilrKfhaO wdldr jHq;amkak lrhs'

    ir, fLdj

    iy ,laIH yryd hk ir,

    fLdf wkql%uKh f,i w:

    olajkak' fuys

    ir, fLdjla wlaIfha Ok Ydj iu.

    jdudj;j idok fldaKh k tu ir,

    fLdf wkql%uKh nj myod

    fokak' fuys

    igyk(igyk(igyk(igyk(igyk( wlaIhg iudka;r ir, fLdjlwkql%uKh w: fkdoelaf'

    wkql%uKh myd wka;(LKavhc jqir, fLdjl ilrKh

    yryd hk wkql%uKh m jk

    ir, fLdjl ilrKh

    iy ,laIH yryd hkir, fLdjl ilrKh

    fuys . jk g ir,

    fLdf ilrKh .

    ydwlaI u; wka;(Lkav ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    12/94

    7.

    7.3

    7.4

    7.5

    iudka;r fkdjk ir, fLd foll fok

    ,laIHh fiu i`oyd wkqrEm ir, fLdj,

    ilrK i`h hq;=nj fmkajd fokak'

    iy

    ir, fLd foflys fok ,laIHh yryd

    hk ir, fLdjl ilrKh

    wdldrfhka jHq;amkak lrkak'

    fuys yd mrd;Skaf'.eg i`ug isiqkafhduq lrkak'

    ir, fLdjlayd

    iy ( )2 2,y ,laIH folla we;sg tu,laIH ir, fLdf tlu me;af;a fyda

    fome;af;a u wkqj

    .

    nj fmkajd fokak'

    ir, fLd folla w;r fldaK folla we;s

    nj;a idudkHfhkatlla iq fldaKhlaowfkl uyd fldaKhla o jk nj;am%ldYlrkak'

    wkql%uK jk ir, fLd folla

    w;r iq fldaKh nj ,nd

    .kak' fuys wkql%uKh yd

    jk ir, fLd folla

    (i) iudka;r jkafka k yd

    ku muKlanj;a

    (ii) ,n jkafka k yd ku

    muKla nj;a fmkajd fokak'

    ,laIHh yryd hk ir, fLdjl

    mrd;sl ilrKh

    nj

    fmkajkak . fuys hkq ir, fLdj wlaIfhaOk Ydj;aiu. jdudj;j idok

    0

    0

    0

    10

    1' ir, fLd foll fok

    ,laIHh fidhhs'

    2' iudka;r fkdjk ir,

    fLd foll fok

    ,laIHh yryd hk kEu

    ir, fLdjl ilrKh

    jH q; amk ak lr .eg

    i`ug Nd; lrhs'

    we; s ir, fLdjl a

    wkqnoaOfhka ,laIH foll

    msysu y`kd .kshs'

    1' ir, fLd folla w;rfldaKh w: olajhs'

    2' ir, fLd folla w;rfldaKh fiug iQ;%hla,nd .kshs'

    1' ir, fLdjl mrd;slilrKh ,shhs'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    >

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    13/94

    8.1

    2' ,l aIHhl isg ir,fLdjg ,n r fidhhs'

    3' ir, fLdjla u;,laIHhl m %; snh

    jHq;amkak lrhs'

    4' fokh jk ir, fLdfoll fldaK iufolj,ilrK ,nd .kshs'

    1' m:hlaf,i jD;a;h w:olajhs'

    2' jD;a;hl ilrKh ,nd.kshs'

    .

    hkq mrd;shls'

    ,laIHh yryd hk

    ir, fLdf mrd;sl

    ilrKh

    nj fmkajkak'

    fuys hkq mrd;shls'

    ,laIHfha isg ir,

    fLdjg ,n r nj fmkajd

    fokak' yd

    iudka;r ir, fLd fol w;r ,n r

    nj wfmdaykh lrkak'

    ir, fLdj u;

    ,laIHhl m%;snh nj

    fmkajkak' fuys .

    yd

    hk fokh jk ir, fLd foflysfldaK

    iufolj, ilrK

    nj fmkajkak'

    jD;a;h

    ;,hlau; wp, ,laIHhl isg ksh; rlska

    p,kh jk ,laIHhl m:h jD;a;hlanj

    w: olajkak'

    wp, ,laIHh jD;a;fhaflakah nj o ksh;

    r jD;a;fha wrh nj o mjikak'

    flakah o wrh r o jk jD;a;hl

    ilrKh nj ,nd .kak'

    0

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    14/94

    8.

    8.3

    3' jD;a;hl idOdrKilrKh jrKh lrhs'

    4' j D; a;hl YalNhlfofl

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    15/94

    8.4

    8.5

    8.6

    2' jD;a;h u; we;s ,laIHhlisg jD;a;hg we` iamYlfhailrKh ,nd .kshs'

    1' jD; a;hlg m sg;ska m sy s,laIHhl isg jD;a;hg we`iamYlhl . fidhhs'

    2' ndysr ,laIHhl isg jD;a;hlgwe` iamYlj, ilrK,nd .kshs'

    3' i amYlj, iamY cHdfh ailrKh ,nd .kshs'

    ilrKh jrKh

    lrhs'

    1' jD;a; foll idfmalaI msysujrKh lrhs'

    jD;a;h

    u; ys iamYlh

    nj fmkajd fokak'

    msg;ska

    msys ,laIHfha isg we`

    iamYlhl .

    nj ,nd

    .kak'

    ndysr ,laIHhl isg jD;a;hlg we`iamYlfha ilrKh ,nd .kak'

    ,laIHfha isg

    jD;a;hg

    we` iamYlj, iamY cHdfha ilrKh

    nj fmkajkak'

    u.ska S = 0 jD;a;fha yd

    ir, fLdf fok ,laIHh yryd hkjD;a;hl ilrKh ,efnk nj myod

    fokak' fuys hkqmrd;shls'

    flaka ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    16/94

    0

    03

    8.7

    9.0

    2' j D; a ; f olla m% ,njfokh ug wjYH;djh,nd .kshs'

    3' fmd iamYlj, ilrKfidhhs'

    ilrKhjrKh lrhs'

    1' ,laIHhl m:h f,i

    fla;=l w: olajhs'

    fokh jk jD;a; foll fol fldaKhw: olajkak'

    iy

    jD;a; fol m%,nj fokh ug wksjdhyd m%udKj;a wjYH;djh

    nj ,nd .kak'

    S = 0 yd S/= 0 hk tlsfkl iamY jkjD;a; foll iamY ,laIHfha we` fmdiamYlfha ilrKh S - S/ = 0 njfmkajkak'

    S = 0 yd S/= 0 jD;a; follg we` fmdiamYlj, ilrK jHq;amkak lrkak'

    iy

    jD;a; fol i,luq'

    (a) S = 0 yd S/= 0 jD;a; fokh jk

    g u.ska jk

    g S=0 yd S /=0 jD;a;j, fok,laIHh yryd hk jD;a; ksrEmKh

    lrhs' fuys hkqmrd;shls'jk g S = 0 yd S/=0 jD;a;j,fmd cHdh ksrEmKh lrhs'

    (b) S=0 yd S /=0 jD;a; tlsfkl iamY

    jk g u.ska

    jk g S=0 yd S /=0 jD;a;j,iamY ,laIHfha tu jD;a; iamY

    lrk jD;a; ksrEmKh lrhs'jk g S=0 yd S /=0 jD;a;j,iamY ,laIHfha we ` fmdiamYlh ksrEmKh lrhs'

    fla;=l

    ;,hl p,kh jk ,laIHhla tu ;,h

    u; jQwp, ,laIHhlg we;sr;a" tu ;,h

    u; jQwp, fLdjlg we;s,n r;aw;r

    wkqmd;h ksh;hla jk fia p,kh fk tu ,laIHfha m:h fla;=lhla f,i

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    17/94

    S hkqwp, ,laIHhla hehs o l hkq wp,

    fLdjla hehs o kEu P ,laIHhl isg

    l fLdjg we` ,nhPM hehs o .kak'

    = ksh;hla jk fia jQ P ys m:hfla;=lhla jk nj meye,s lrkak'

    wp, ,laIHhg kdNsh hehs o wp,

    fLdjg kshduk wlaIh hehs o ksh;

    wkqmd;hg f;akasl;dj hehso mjikak'

    k fla;=lh b,smaihlaf,i

    o" k fla;=lh mrdj,hla f,i o

    k fla;=lh nyqj,hla f,i o

    y`kajd fokak'

    by; i`oyka l< fla;=l iy jD;a;h"

    fla;=jl fo u.ska ,efnk wdldrh

    meye,s lrkak'

    wdldrhg mrdj,hl ilrKh

    o j Q

    wdldrhg b,smaihl hk ilrKh o

    jQ wdldrhg

    nyqj,hl ilrKh o jHq;amkak

    lrkak'

    by; fla;=lj, kdNsfha LKavdxlh o

    kshdul wlaIfhailrKh o ,nd .kak'

    nyqj,fha iamYfhdakauqL

    2' fla;=lj, ilrKjHq;amkak lrhs'

    wp,

    fLdj

    M P

    S

    l

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    18/94

    yd u.ska ,efnk nj

    fmkajkak'

    fuys g nyqj,fhaiamYfhdakauqLtlsfklg ,n nj o nyqj,fhailrKh

    nj o fmkajd th

    iDcqfldaKdi% nyqj,hla f,i y`kajk njo mjikak'

    iDcqfld aKdi% nyqj,fha

    iamYfhdakauqL wlaI f,i f.k tys

    ilrKh f,i ,nd .kak'

    fuys hkqmrd;shls'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    19/94

    1' zzldhh ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    20/94

    4' hdka; %sl Yla;sh meye,slrhs'

    5' pd,l Yla;sh w: olajhs'

    6' Nj Yla;sh w: olajhs'

    7' .=re;ajdlIK Nj Yla;sh

    meye,s lrhs'

    8' m %;H dia: Nj Yla; sh

    meye,s lrhs'

    Yla;sfha O m%fNao ;snqK o jHjydl

    .Ks;fha wm ie,ls,a,g .kq,nkafka

    hdka;%sl Yla;sh muKla nj mjikak'hdka;%sl Yla;sh wdldr follska hqla; jk

    nj o tajd 1' pd,l Yla;sh

    2' Nj Yla;sh

    f,i k lrk nj o mjikak'

    jia;=jl p,s;h ksid thg wh;ajk Yla;sh

    pd,l Yla;sh f,i y`kajk nj mjikak'

    p,kh jk jia;=jl pd,l Yla;sh" tu

    jia;=j ksYap, lrug p,s;hg tfrys j

    l< hq;=ldhh m%udKhg iudk nj meyeos,s

    lrkak'

    m ialkaOh we;s" f.fhka p,kh jk

    jia;=jl pd,l Yla;sh nj ,nd

    .kak'

    jia;=jl msysu ksid thg wh;ajk Yla;sh

    Nj Yla;sh f,i y`kajk nj fmkajkak'

    ixia;sl n, lafIa;%hka y`kajd tjeks

    lafIa;%hl h msysul we;s jia;=jl Nj

    Yla;sh" jia;=j tu msysf isg iu;

    msysug f.k taf lrk ldhhg iudk

    nj mjikak'

    .=re;ajdlIK lafIa;%fhaiu; msysulg

    h Wilaby

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    21/94

    3.11

    3.12

    fydax jk g tys .e we;sNj Yla;sh

    = nj ,nd .kak'

    n,hlahgf;ahlsisjia;=jlatlaia:dkhl

    isg ;j;aia:dkhlg f.k hdf flfrk

    ldhh jia;=j .ukalrk fmf;kaiajdh;a;

    k tu n,h ixia;sl n,hls'

    ^Wod( .=re;ajdlIK n,h&

    ixia;sl n, hgf;a p,kh jk moaO;shl

    fydajia;=jl pd,l Yla;sh yd Nj Yla;sfhatl;=j ksh;hlaj mj;S' fuh hdka;%sl Yla;s

    ixia;sl uQ,Ouh nj mjikak'

    pd,l Yla;sh +Nj Yla;sh } ksh;hla

    hdka;%sl Yla;s ixia;sl uQ,Ouh Nd;

    lr .eg i`ug isiqka fhduq lrkak'

    cjh

    ldhh lsf iS>%;djh cjh f,i w:

    olajkak'

    cjfhaudk nj myod fokak'

    cjfhatallh fjd (W) w: olajkak'

    tkaulska fhfok uq n,h m%lIK n,h

    ^t,jq n,h& f,i y`kajd fokak'

    m%lIK n,h F o f.h o jk tkaul

    cjh P =Fnj ,nd .kak'F ksgkaj,ska o" ;;amrhg grj,ska o

    .;a g P fjdj,ska,ef'

    ldhh" Yla;sh yd cjh inkaO .eg

    i`ug isiqka fhduqlrkak'

    wdf.h

    jia;=jla u; ksh; n,hla ld,hla

    ;=< we;s lrk wdf.h f,iw: olajkak'

    07

    08

    9' ixia;sl n, meye,slrhs'

    10' hdka;%sl Yla;s ixia;sl

    uQ,Ouh meye,s lrka.eg i`ug th Nd;

    lrhs'

    1' cjh" tys udk iy tall

    w: olajhs'

    2' m%lIK n,h ia;r lrhs'

    3' cjh i`oyd iQ; %hla

    jHq;amkak lrhs'

    1' wdf.Sl%shdj meye,slrhs'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    22/94

    3.13

    2' wdf.fha udk iy tall

    m%ldY lrhs'

    3' fh .uH;d ixia;s

    uQ,Ouh m%ldY lrhs

    4' wdf.h fya;=fjkawe;sjk

    pd,l Yla; s fjki

    fidhhs'

    1' ir, .egqu meye,s lrhs'

    2' .eg qu i `oyd k sgkaf.a

    mr Sl aIKd;aul kshuh

    m%ldY lrhs'

    tkhska nj ,nd .kak' fuys

    m jia;=f ialkaOh o wdf.h fhug

    fmr f.h o" wdf.h fhfuka miqf.h o f'

    nj fmkajd fokak'

    wdf.fha udk MLT-1 o wdf.fha tallh

    Ns o jk nj mjikak'

    wdf.h ffoYslhlaksid iQ;%h

    Nd;fha wdf.fha yd m%f.fha Yd

    ie,ls,a,g .; hq;= h'

    jia;=jlafydamoaO;shlau; hlsisYdjlg

    ndysr n, fkdue;s k tu Ydj Tiafia

    tys .uH;dj ixia;sl f ^fkdfjkia j

    mj;S& fuh fh .uH;d ixia;suQ,Ouh

    f,i y`kajd fokak'

    pd,l Yla;sfjki

    u.ska ,efnk nj m%ldY lrkak' ;j o

    nj m%ldY

    lrkak'

    wdf.h inkaO .eg i`ug isiqka

    fhduq lrkak'

    ir, .egqu

    jia;= folla tlsfkl .ef tajdfham%f." .efgk fudfydf;a ta jia;=fofla

    fmd wNs,Nh Tiafia f k tjeks

    .egqula ir, .egqula f,i y`kajkak'

    jia;= folla ir,j .efgk g .egqug

    miq tajd fjka f idfmalaI m%f.fha

    Yd,;ajh iy .egqug fmr tajd ,xf

    idfmalaI m%f.fhaYd,;ajh w;r ksh;

    wkqmd;hla we;" hkqfjka ksgkaf.amlaIKd;aul kshuh m%ldY lrkak'

    15

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    23/94

    103.14

    3' . eg qu i` oy d m %; Hd.; s

    ix.=Klh w: olajhs'

    4' f.da,hla iy wp, ;,hla

    w;r ir, .egqu meye,s

    lrhs'

    5' .egqul isjk pd,l

    Yla;sydksh .Kkh lrhs'

    1' ;,hla u; p,kh jk

    wxY=jl fldaKsl m%f.h

    iy fldaKsl ;ajrKh w:olajhs'

    by; 2 ys ksh; wkqmd;h .egqu i`oyd

    m%;Hd.;six.=Klh f,i y`kajk w;r th

    e u.ska olajk nj mjikak'

    Wod(

    .egqug fudfyd;lg .egqug fudfyd;lg

    fmr miq

    A B A B

    eksh;h .efgk jia;= fofla iajNdjh u;

    muKla r`od mj;sk w;r nj o

    k .egqu mQK m%;Hdia: ^flaj,

    m%;Hdia:& .egqula nj o k .egqu

    wm%;Hdia: nj o mjikak'

    Wod(

    wdf.h fhug fmr wdf.h fhug miq

    ksgkaf.a mlaIKd;aul kshuh wkqj

    .egqug miq m%f.h ,efnk wkaou meye,s

    lrkak'

    ialkaO m1yd m

    2jk jia;=follair,

    f,i .ef isjk pd,l Yla;s ydksh

    nj ,nd .kak'

    fuys hkq.egqu isjk fudfydf;aidfmalaI

    m%f.hhs'

    k nj myod fokak'

    jD;a; p,s;h

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    O

    P

    A

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    24/94

    2' ldiSh LKavd xl iy

    O % ejl LKavdxl w;r

    inkaOh ,shka ffoYsl

    .Ks; lu yiqrejhs'

    O hkqwp, ,laIHhla o" OA hkq wp,fLdjla hhs o .ksuq' P wxY=jla fuu wp,,laIHh yd wp, fLdj wvx.= ;,fha

    p,kh f hehs .ksuq' Og wkqnoaO j P ysfldaKsl m%f.h POA fldaKh fjkia

    f iS>%;dj f,i w: olajkak'

    k" P ys fldaKsl m%f.h

    f,i w: olajkak' fuys

    hkq t ld,fha fldaKsl ia:dmkhhs'

    fldaKsl m%f.h tall ^;;amrhg

    fhk& u.ska fokq ,ef'fldaKsl m%f.h fjkia f iS>%;dj

    fldaKsl ;ajrKh f,i w: olajkak'

    P wxY=f fldaKsl ;ajrKh

    fyda

    f,i w: olajkak'

    fldaKsl ;ajrKfhatall ra/s2 ^;;amrhg

    ;;amrhg fhk& u.ska fokq ,ef'

    P ys O%ejl LKavdxl o" ldiSh

    LKavdxl hehso .;ag

    f,i ,efnk nj myod fokak'

    Ydjg tall ffoYslh

    nj w: olajkak'

    O

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    25/94

    3' jD; a;hl p,kh jk

    wxY =jl m %f.h iy

    ;ajrKh fidhhs'

    nj o" nj o , l g

    ,n nj o fmkajkak'

    P jD;a;hl p,kh jk w;r

    OP = a( ksh;hls)

    tg

    nj myod fokak'

    P wxY+f m%f.h = iy

    ;ajrKh hkm%;sM,

    jrKh lrkak'

    m%f.h ;ajrKh

    m%f.h(

    iamYlh Tiafia l%shd lrk nj o

    ;ajrKh(

    1. flakah foig ixrplh nj o

    2. iamYlfha Ydjg ixrplhnj o myod fokak'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    O

    O O

    QKhkaf.a

    c ftlHh .kq ,nk nj meye,slrkak'

    wkql, Nd;fhkamy; i`oykam%;sM, ,nd

    .kak'

    1' flakafha fldaKhla wdmd;kh

    lrk wrh jQ taldldr jD;a; pdmhl

    .=re;aj flakah iu;sl wlaIh u;"

    flakafha isg rlskamsysgk

    nj fmkajkak'

    2' flakafha fld aKhla wdmd;kh

    lrk wrh jQtaldldr jD;a; LKavhl

    .=re;aj flakah iu;sl wlaIh u;"

    flakafha isg rlska msysgk

    nj fmkajkak'

    3' wrh jQ>k wO f.da,hl .=re;aj

    flakah iu;sl wlaIh u; flakafhaa

    isg rlskamsysgk nj fmkajkak'

    06

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    44/94

    2' mN%uKfhka cks; jk

    jia;=jl .=re;aj flakah

    fidhhs'

    ixhqla; >k jia;=jl" >k

    jia;=jlska b;s jQ fldgil

    .=re;aj flakah fidhhs'

    4' wrh jQ l=yr wO f.da,hl .=re;aj

    flakah" wdOdrlfha" flakafha isg

    iu;sl wlaIh u; rlskamsysgk

    nj fmkajkak'

    5' Wi h jQ taldldr >k iDcq jD;a;

    fla;=jl .=re;aj flakah" wdOdrlhaisg

    rlska iu;sl wlaIh u; msysgk

    nj fmkajkak'

    6' Wi h jQtaldldr iDcq l=yr fla;=jl

    .=re;aj flakah wdOdrlfha isg

    rlska iu;sl wlaIh u; msysgk nj

    fmkajkak'

    jl%hl fldgila h wlaIhla jgd

    mN%uKh fuka iEfok >k jia;=jl

    .=re;aj flakafha msysu idlPd lrkak'

    ksoiqk( jl%h wlaIh jgdmN%uKh fuka iEfok

    iy w;r jQ >k jia;=f

    .=re;aj flakah fidhkak'

    ksoiqka u.ska meye,s lr O .eg

    i`ug isiqkafhduq lrkak'

    jia;=jla .=re;aj flakah yd nr okakd

    fldgia follskafyda Bg je .KklskaiE we;s g" ixhqla; jia;=f nr ta ta

    fldgiaj, nfrysim%hqla;fhka ,efnk

    nj;atys.=re;aj flakah fiu i`oyd >QK

    uQ,Ou Nd; lrk wdldrh;a meye,s

    lrkak'

    ixhqla; jia;+kaf.a .eg idlPd lrkak'

    tf,iu jia;=jl fldgila bj;a l< g

    b;s jQ fldgil .=re;aj flakah ,nd .;

    yels nj o ksoiqka u.ska fmkajd fokak'.eg i`u i`oyd isiqka fhduqlrkak'

    04

    ksmqK;dugu bf.kq M,

    Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    2'13

    2'14

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    45/94

    iu;=,s; jia;+kaf.a ia:dhs;dj

    meyeos,slrhs'

    1' t,a,d ; sfnk jia;=jl ia:dhs;dj

    idlPd lrkak'

    jia;=j u; n, folla muKla l%shdlrk ksid tu n, fol iudk m%;sreoaO

    j l%shd l< hq;= nj fmkajd fokak'

    tk" T = W iy AG isria nj

    fmkajkak'

    2. wdk; ;,hla u; ksYap, j we;s

    jia;=jl ia:dhs;dj idlPd lrkak'

    jia;=j u; my; i`oykan, l%shd lrk nj

    myokak'

    (i) jia;=f nr

    (ii) A ydB ,laIHj, l%shd lrk

    wNs,n m%;sl%shd jk RAiy RB.(iii) A ydB ys >IK n,

    iu;=,s;;dj i`oyd .=re;aj flakah isriaj

    A, B ,laIH w;r msysh hq;=nj fmkajd

    fokak'

    .=re;aj flakah Tiafia G isria j AB g

    msg;skamsysgkafkak tu.skaN%uKhlawe;s

    jk nj; a tg ji a; =j fmr, Sfuka

    iu;=,s;;dj f`ok nj;a idlPd lrkak'

    ksoiqka u.ska meyeos,s lr tjeks .eg,qi`ug isiqka fhduq lrkak'

    04

    G

    T

    W

    A.

    FA

    A

    B

    G

    W

    FB

    RA

    RB

    >

    >

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,lald,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    46/94

    1' iiNd mlaIK ia;r

    lrhs'

    2' k she wjldYh w:

    olajhs'

    3' isoahlaw:l:kh lrhs'

    4' isoa wjldYh meye, s

    lrhs'

    5' ir, ^iq.u& i so a iy

    ixhqla; iso a meye,s

    lrhs'

    iNd;df fm!rdKsl w:oelau yd tysiSud ls m%ldY

    lrhs'

    iNd;dj

    iiNd mlaIKhlahkql=ulaoehsidlPd

    lrkak'

    h mlaIKhl ,eh yelsish u m%;sM,

    we;=

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    47/94

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    4'3

    2' iNd;df iajisoauh

    w: oelau m%ldY lrhs'

    3' iajiso auh w: oelau

    Nd;fhka iNd;d

    m%fhhkaidOkh lr tu

    m%fhhka Nd; lr

    .eg i`ohs'

    1' wiNdjH iNd;djw: olajhs'

    (ii) kshe wjldYh wm; jk g by;

    iQ;%h j,x.= fkdf'

    iiNd mlaIKhl kshe wjldYhg

    wkqrEm isoa wjldYh hehs .ksuq'

    my; i`oyka wjYH;d ;Dm a; lrk

    Y%s;hlg iNd;d Y%s;hla

    hehs lshkq,ef'

    (i) kE u i`oyd

    (ii)(iii) A

    1, A

    2wfkHdkH jYfhka nysIaldr

    isoakafolla k"

    my; i`oyka m%fhhka idOkh lrkak'

    (i)

    (ii)

    (iii)

    (iv)

    (v) k

    ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka

    fhduq lrkak'

    A yd B hkqiiNd mlaIKhl kshe

    wjldYh yd ix>; isoa follahehs.ksuq'

    A isoah is we;ehs we;s g B isoah

    is f wiNdjH iNd;dj P(BA)

    u.ska wxlkh lrkq ,nk w;r"

    f,i w: olajkak'

    fuysP(A) > 0 f'

    ksoiqka u.ska meye,s lrkak'

    .eg i`ug isiqkafhduq lrkak'

    06

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    48/94

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    4'4

    4'5

    2' wiNjH iNd;d

    m%fhhka idOkh lrhs'

    3' .=Kk kS;sh i`oykalrhs'

    iajdh;a; isoaka w: olajhs'

    1' kshe wjldYhl

    Nd.kh w: olajhs'

    2' uq iNd;d m%fhh

    m%ldY lrhs'

    my; oelafjk m%fhhkaidOkh lrkak'

    (i) P(A) > 0 k

    (ii) iy P(A) > 0 k

    (iii) k

    m%fhhka Nd;fhka.eg i`ug isiqka

    fhduq lrkak'

    isoakafolla i`oyd .=Kk kS;sh

    f,i m%ldY lrkak'

    isoa ;=klai`oyd .=Kk kS;sh m%ldY lrkak'

    A1iy A

    2hkq wjldYfhaisoakafolla

    hehs o A1iy A

    2 iajdh;a; hehs o .ksuq'

    f,i w:

    olajkak'

    iajdh;a; isoaka ;=kla i`oyd fuh meye,s

    lrkak'

    B1, B

    2,...B

    hkq iiNd mlaIKhl

    kshe wjldYh yd ix>; isoa wjldYfha

    jQisoaka hehs.ksuq'

    (i)

    (ii) k

    {B1, B

    2,...B

    } hkq ys Nd.khla

    hehs lshkq ,nk nj m%ldY lrkak'

    {B1, B

    2,...B

    } hkq kshe wjldYh yd

    ix>; isoa wjldYfha jQ Nd.khla

    hehs .ksuq'

    06

    06

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    49/94

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    3' fiaf.am%fhh m%ldY lr

    .eg i`u i`oyd Nd;

    lrhs'

    A hkq isoa wjldYfhajQ kE u isoahla

    k tg" nj

    fmkajkak'

    fuys f'

    ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka

    fhduq lrkak'

    {B1, B

    2,...B

    } hkq isoa wjldYfha jQ

    Nd.khla hehs .kak' A hkq isoa

    wjldYfha jQkEu isoahla k tg"

    nj fmkajkak'

    ksoiqka bm;a lr .eg i`ug isiqka

    fhduq lrkak'

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    50/94

    ;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    51/94

    ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I (I (I (I (I (;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh)))))

    1' meial,a;%sfldaKh meyeos,slrhs'

    2' oamo m%idrKh m%ldY lridOkh lrhs'

    3' o amo ix.=Klhka ydm%idrKfha ix.=Klhkaw;r fjki meye,slrhs'

    10.1oamo m%idrKh

    11 2 1

    1 3 3 11 4 6 4 1

    wka;j, ixLHd yereKq g wfkla kEuixLHdjlaby; fma

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    52/94

    4' oamo m%idrKfha ,laIKmeye,s lrhs'

    oamo m%idrKfhaje;u moh;aje;u ix.=Klh;a fidhhs'

    1' w;d;a;al tallh ydw;d; a; a l ixLH djy`kd .kshs'

    2' ixlSK ixLHd w: olajhs'

    3' ixlSK ixLHd folliudk;dj i`oyd wjYH;d

    m%ldY lrhs'

    4' ixl SK ixLHdjlm%;snoaOh w: olajhs'

    ixlSK ixLHd i`oyd h luw: olajhs'

    .

    m%idrKh Nd;fhka oamo m%idrKfha,laIK ,nd .kak'

    tu ,laIK Nd;fhka.eg i`ug isiqkafhduqlrkak'

    oamo m%idrKfha je;u moh;a je;uix.=Klh;afidhk whqre idlPd lrkak'

    ksoiqka u.ska meye,s lr .eg i`ugisiqkafhduq lrkak'

    ixlSK ixLHd

    jk m i w;d;a;al tallh

    y`kajkak'

    iy jk ai wdldrfha ixLHdyqfolaw;a;d;al ixLHd f,i y`kajk nj

    m%ldY lrkak' , idlPd lrkak'

    iy g"

    ixlSK ixLHdjlaf,i y`kajk nj m%ldYlrkak'

    a, ixlSK ixLHdf ;d;a;al fldgi

    hehs lshkq ,nk w;r th u.ska

    wxlkh lrk nj;a b, ixlSK ixLHdfw;d;a;al fldgi hehs lshkq ,nk w;r

    th u.skawxlkh lrk nj;am%ldY

    lrkak'

    iy f,i .kak'

    iy nj m%ldY

    lrkak'

    k z ixlSK ixLHdfm%;snoaOh u.ska wxlkh lrk w;r th

    f,i w: olajk nj m%ldY

    lrkak'

    , iy f,i.kak'

    06

    02

    02

    10.2

    14.1

    14.2

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    53/94

    14.3

    tg"

    (i)

    (ii)

    (iii)

    (iv)

    (v)

    ixlSK ixLHd l=,lh by; lu hgf;aixjD; nj m%ldY lrkak'

    iy

    ;d;a;al ixLHd nj fmkajkak'.eg i`ug isiqka fhduq lrkak'

    wd.kaa igyk ixlSK ;,h& y`kajkak'ixlSK ixLHdjla wd.ka igyfkys

    ,laIHhlska ksrEmKh l< yelsnj myodfokak'

    g wd.ka igyfka

    ,laIHh u.skaz ixlSK ixLHdj ksrEmKhlrkak'

    z ixlSK ixLHdf udmdxlh u.ska

    wxlkh lrkak'

    nj m%ldY lrkak'

    031' ixl SK ixLHdjl awd.ka igykl

    ksrEmKh lrhs'

    2' ixl SK ixLHdjludmdxlh w: olajhs'

    O

    P.

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    54/94

    3' ksYaY=kH jQixlSK

    ixLHdjla

    wdldrhg olajhs'

    4' ixl SK ixLHdjlia:drh y`kajhs'

    5' wd.ka igykl

    ixlSK ixLHd ksrEmKh

    lrk ,laIH ksudKh

    lrhs'

    hkqksYaY=kH jQixlSK ixLHdjla

    hehs.kak' tg

    fuys

    iy f'

    z hkqksYaY=kH ixlSK ixLHdjla f,i.kak' ;Dma; lrk

    ia:drh f,i y`kajkak.

    z ixlSK ixLHdf ia:drh ia:dz u.ska

    wxlkh lrkak'

    ia:d z = argz

    z ysm%Odk ia:drh ia:d (z)= Ar gz u.ska

    wxlkh lrkak'

    Arg z = k tg nj m%ldY

    lrkak'

    z ixlSK ixLHdj we;s g my; i`oyka

    ,laIH wd.ka igyfka ksrEmKh lsug

    wdrNl ksudK bm;a lrkak'

    (i) (ii) ;

    yd ixlSK ixLHd we;s g my;

    oelafjk ,laIH wd.ka igyfkaksrEmKh

    lsug cHd;sl ksudK bm;a lrkak'

    (i) (ii)

    (iii) fuys

    i`oyd

    nj idOkh lr wd.ka igyk u.ska

    cHd;slj myokak'

    nj wfmdaykh lrkak'

    ksoiqkau.skameye,slr .eg i`ug isiqkafhduq lrkak'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    55/94

    14.4

    14.5

    1' ixl SK ixLHdjl

    udmdxlh yd ia:drh

    fidhhs'

    2' iy ixlSK

    ixLHd wd.ka igyfkaksrEmKh lsug ksudKbm;a lrhs'

    ixlSK ;,fha m: fidhhs'

    yd

    k"

    nj;a

    nj;afmkajkak'

    iy wd.ka igyfka ksudKh

    lr olajkak'

    z we;s g fok

    ixlSK ixLHdj ksrEmKh lrkak'

    ksoiqka u.ska meye,slrkak'

    iy ixlSK ixLHd ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    56/94

    12.1 1' kHdihlaw: olajhs'

    2' kHdij, iudk;dj w:olajhs'

    3' kHdi wdl,kh w:olajhs'

    kHdi

    kHdihla hkq iDcqfldaKdi%ixLHd je,la

    nj;a kHdi A, B, C.. wd bx.%Sis lemsg,awl=rej,ska wxlkh lrk nj;a m%ldY

    lrkak'

    fma

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    57/94

    0412.2

    4' kHdihla wYhlska .=Klsu w: olajhs'

    5' kHdihl fmru w:olajhs'

    kHdij, fY aI wji a:dmeyeos,slrhs'

    kHdi wdl,kh

    (i) ixjD; nj

    (ii) kHdfoaY nj(iii) >gkh jk nj

    myod fokak'

    k ish

    , i`oyd

    nj m%ldY lrkak'

    g

    = .

    A kHdihl fmru AT u.ska wxlkh

    lrk nj;a k ,

    fuysish i`oyd nj;a m%ldY

    lrkak'

    iy

    (i)

    (ii)

    nj i;Hdmkh lrkak'

    .Kh jQ A kHdihl g Aiup;=ri%kHdihlaf,i w: olajkak'

    kdhl m%Odk& lKh

    f,i y`kajkak'

    A iup;=ri%kHdifhys

    o kA tall kHdihla f,i y`kajd

    th In u.ska wxlkh lrkak'

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    58/94

    12.3 1' kHdi .=Ks;h w: olajhs'

    2' .eg i`u i`oydm%fhhka Nd; lrhs'

    A iup;=ri% kHdihl ish

    i`oyd k th lK kHdihla

    f,i w: olajkak'

    A iup;=ri% kHdihl kA iu;sl kHdihla f,i w:olajkak'

    A iup;=ri% kHdihl kA l=l iu;sl kHdihla f,i w:olajkak'

    A iup;=ri%kHdihl g

    k A Wv;a;%sfldaKsl kHdihlaf,iw: olajkak'

    A iup;=ri%kHdihl g

    k A hg;a;%sfldaKsl kHdihla f,iy`kajkak'

    by; tl tlla ksoiqka u.ska meye,slrkak'

    iy kHdi fol i,lkak'

    g" AB .=Ks;h w: oelafjk njm%ldY lrkak'

    iy k

    f,i .Kh

    jQ AB kHdih w: olajkak'

    idOdrK jYfhka" nj m%ldYlrkak'

    ksoiqkau.ska meye,s lr .eg i`ugisiqka fhduq lrkak'

    A, B, C .Kh jQ" iup;=ri%kHdi i`oydmy; m%;sM, bm;a lrkak'

    (i)

    (ii) (kHdfoaYh)

    04

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    59/94

    12.4

    3' kHdihl m%;sf,dauh

    fidhhs'

    kHdi Nd;fhka iu.dilrK i`ohs'

    (iii) (>gkh)

    (iv) (>gkh)(v)

    (Ohkq Y=kH kHdihhs)

    (vi) AIn= A = I

    nA

    (vii)

    (viii) AB = O u i`oydA =Ofyda B=Ou wjYH fkdf'

    hehs.ksuq' A hkq ;ru njQ

    iup;=ri% kHdihla k"

    u.ska fokq ,nk nj fmkajd fokak'

    fuys

    f,i we; s g

    kHdihl ksYapdhlh fidhkak'A ksYaphlh =det A

    A =

    nj meye,s lrkak'

    AkHdih we;sg AB =I2= BA jk m

    B kHdihla w: olajkak'

    we;s g iu.dilrK AX =C wdldrhg ,sh yels njm%ldY lrkak'

    fuys iy

    mj;sk g

    nj fmkajd fokak'

    06

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    60/94

    081' ksYapdhlhl w.h w:olajhs'

    2' ksY apdhlhl

    wjhjhl lKsIaGh w:olajhs'

    iu.d ilrKj, my; i`oyka i`idlPd lrkak'

    (i) wkkH i`u(ii) wm; i` ;su

    (iii) i` fkdue;s g

    ksoiqkau.ska meye,s lr .eg i`ug

    isiqka fhduq lrkak'

    ksYapdhl

    (i) iy wdldrfha ksYapdhl

    y`kajkak'

    (ii) ksYapdhlhl w.h

    k

    (iii) ksYapdhlhl w.h

    k

    m

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    61/94

    3' ksYapdhlhlwjhjhl iyidOlh w:

    olajhs'

    4' ksYapdhlhl ,laIKm%ldY lrhs'

    k

    aijwjhjfhaiyidOlh A

    iju.ska wxlkh

    lr Aij

    ysw.h u.ska,nd

    fok nj meye,s lrkak'fuys i,j=1, 2, 3

    ksYapdhlhkays iyidOl fiug

    isiqka fhduq lrkak'

    my; i`oyka ,laIK i;Hdmkh lridlPd lrkak'

    (i) A hkq;ru 3 jQiup;=ri%ksYapdhlhlak" det A =det AT f'

    (ii) tla fma

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    62/94

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    5' p,H follaiys; iu.dilrK i`u i`oyd

    ksY apdhl Nd;lrhs'

    k tg"

    tk f'

    p,H folla iys; iu.d ilrKj,i` idlPd lrkak'

    l%euf.akS;sh (Cramer's Rule) u.ska

    ilrKj, i`u

    iy ,

    f,i m%ldY l< yels nj fmkajd fokak'

    ilrK i`u i`oyd l%euf.akS;sh Nd;lsug isiqka fhduq lrkak'

    p,H ;=kla iys; iu.d ilrKj,

    i` idlPd lrkak'

    hk ilrKj, i`u l%euf.akS;sh wkqj

    ,

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    63/94

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

    fuys

    nj m%ldY lr p,H 3la iys; iu.d

    ilrK l%euf.akS;sh Nd;fhkai`ug

    isiqka fhduq lrkak'

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    64/94

    ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h IIIIIIIIII ( ( ( ( (;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh;=kajeks jdrh)))))

    1' ir, wkqj;S p,s;h w:

    olajhs'

    2' ir, wkqj;S p,s;fh a

    wjl,k ilrKh iy tys

    idOdrK i`u ,nd .kshs'

    3' ia:dmkfhaY%s;hlaf,i

    m%f.h ,nd .kshs'

    4' ia;drh yd wdj; ld,h

    w: olajhs'

    3.16ir, wkqj;S p,s;hir, wkqj;Sp,s;h hkq" jHla;sl foda,k

    p,s; m%fNaohla nj m%ldY lrkak'

    ir, fLdjlau; p,kh jk wxY=jlfh ;ajrKh" fLdj u; jQ wp,

    ,laIHhl isg wxY=f ia:dmkhg

    Yd,;ajfhkaiudkqmd;sl o" tysYdj

    wp, ,laIHh fj; fhduq mj;So

    k" tu wxY=f p,s;h ir, wkqj;S

    hehs lshkq,ef'

    by; w: oelau bm;a lrkak'

    by; lSwp, ,laIHh foda,k flakahf,i y`kajkq ,nk nj o m%ldY

    lrkak'

    by; oelafjkafka ir, wkqj;S p,s;fha

    wjl,k ilrKhhs' fuys hkqksh;hls'

    by; wjl,k ilrKfhaidOdrK i`u

    nj i;Hdmkhlrkak' fuys A, B yd ksh; jk w;r"t hkq ld,hhs'

    u.ska

    , fuys

    ,efnk nj fmkajd fokak'

    t ld,fha ia:dmkh i`oyd

    hk iQ;%h o Nd; l

    ksmqK;dugu

    bf.kq M, Ih lreKq lrf.k hdu i`oyd w;aje,la ld,fo.Kk

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    65/94

    5' taldldr jD;a; p,s;hweiqfrka ir, wkqj;S

    p,s;h w:l:kh lrhs'

    6' p,s; ld, m%dka;r fidhhs'

    1' isria fLdjla Tiafiair,

    wkqj;Sp,s;fhaiajNdjh

    ia;r lrhs'

    my; i`oyka oE idlPd lrkak'

    P ,laIHh" wrh a jQ jD;a;hl ksh;fldaKsl m%f.fhka p,kh jk g"

    jD;a;fha wp, IalNhla u; P ysm%lafIamKh jk Q,laIHfha p,s;h ir,wkqj;S jk nj by; olajd we;s whqka

    fmkajd fokak'

    .

    ir, wkqj;S p,s;fha fhfok wxY=jl

    msys folla w;r ld, m%dka;rh

    nj"

    by; rEmfham jD;a; p,s;h weiqfrka

    fmkajd fokak'

    by; ld, m%dka;rh ir, wkqj;S p,s;h

    ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    66/94

    3'18

    5'1

    5'2

    iajdNdl .

    wkql,kh Nd;fhkam%;Hdia: Nj Yla;sh

    nj idOkh lrkak'

    m%;Hdia: n,j, l%shdj hgf;a" wxY=jl isria

    fh ir, wkqj;Sp,s;h'

    m%;Hdia: n, tfrys l%shdj hgf;a isria

    fLdjla Tiafia wxY=jl ir, wkqj;S

    p,s;h iy ir, wkqj;S p,s;hlska yd

    .=re;ajh hgf;a ksoe,af,a p,s;hlska

    iuka; ixhqla; p,s; idlPd lrkak'

    ixLHdkh

    ixLHdkh hkqm%udKd;aul o;a; ,nd f.k

    Yaf,aIKh lsfuka ;SrKj,g t

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    67/94

    5.3

    5.4

    5.5

    2' mlaIKhla hkql=ulaoehs

    ia;r lrhs'

    3' o;a; m%fNao ia;r lrhs'

    o;a; yd f;dr;=re j.SlrKh

    lrhs'

    o;a; yd f;dr;=re j.=.; lrhs'

    o;a; yd f;dr;=re m%ia;dlj

    olajhs'

    o;a; hkq ieliSu i`oyd m%odkh jk w;r"

    f;dr;=re hkq ieliSf m%;sodkh f'

    mlaIKhla hkq o;a; ,nd .ekSf

    l%shdldrlula nj fmkajd fokak'

    mlaIK m%fNao ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    68/94

    5.6 flakasl m%jK;d kq f,iuOHkHh" uOHia:h yd ud;h

    ia;r lrhs'

    i`oyd w`kq,nk ia:N m%ia;drhls'

    (iv) fLd m%ia;dr

    fh m%ia;drhla isria ir, fLdLKavj,skaiuka; f' tlatlafLd

    LKavfha.ska" wkqrEm la; o;a;fha

    ixLHd;h ksrEmKh f'

    fLd m%ia;dr we`h yelafla la;

    o;a; i`oyd muKs'

    (v) fldgq fl`osigyk

    p;=:l w;r w.hkafldgqjlskao b;s

    w.hhkafLd LKv follskao olajkq,nk w;r" tu fLd LKav fofla"

    fldgqfjkamsg; wka; ,laIH foflka

    je;u w.h;a" wvq;u w.h;a olajkq

    ,ef'

    uOHkHh" uOHia:h yd ud;h hkq o;a;l=,lh flakasl m%jK;d kq nj m%ldY

    lrkak'

    my; oelafjk w: oela yd iQ;%bm;a

    lrkak'

    hkq o;a; l=,lhla hehs o

    tajdfhaixLHd; ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    69/94

    5.7 idfmalaI msysgq Nd;fhka

    ixLHd; jHdma;shla jrKh

    lrhs'

    N; uOHkHh

    fuys hkq ys Ndrhhs'

    jHdma;shl p,Hfha je;u ixLHd;h

    iys; w.hg ud;h hehs w: olajkq ,nk

    nj m%ldY lrkak'

    iuqys; ixLHd; jHdma;shlai`oyd

    ud;h= u.ska fokq

    ,ef'

    fuys

    =ud; mka;sfha hg;a udhsu

    c =mx;s ;ru

    iy

    =ud; mka;sfhaixLHd;h

    wdfrdayK fydawjfrdayK& mmdhg ilia

    l< o;a; jHdma;shl ueo w.h uOHia:h

    f,i w: olajkq ,ef'

    1. hkq wdfrdayK ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    70/94

    2. iuqys; ixLHd; jHdma;shla i`oyd

    uOHia:h f,i w:

    olajkq ,ef'

    fuys

    b = uOHia:h wvx.= mka;sfhamygk kshuh (iv) o fuda.ka kshuh

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    86/9481

    (4) my; i`oyka m%;sM,j,ska i;H m%;sM, hka brla w`kak'

    (i) (ii) (iii)

    (iv) (v)

    (5) (i) iiNd mlaIKh w:l:kh lrkak'

    (ii) my; i`oyka mlaIKj,ska iiNd mlaIK f;darkak'

    (a) fyg br mdhhs'

    (b) ldishlaWvoud u;=msg jefgk me;a; mlaId lsu'

    (c) me;sj, 1-6 olajd wxl fh odleghla Wvoud u;=msgg jefgkme;a; mlaId lsu'

    (d) mdi,ald,h ;=, wikSm f.or hjk isiqka .Kk mlaId lsu'

    (e) ,snqnq,l wdhq ld,h uekSu'

    (f) r;=mdg fnda, ;=klayd ks,amdg fnda,hlawe;su,a,lskawyUqf,i fnda;,hlabj;g .ekSu

    (iii) Tn by; f;dard.;a iiNd mrSlaIKj, kshe wjldY ,shkak'

    (6) ldisfollatljr Wvoud u;=msgg jefgk me;a; kslaIKh lsu hk iiNd mlaIKfha

    (i) kshe wjldYh ,shkak'

    (ii) tys ir, isoa folla ,shkak'

    (iii) ixhqla; isoa folla,shkak'

    (7) wfkHdkH jYfhka nysIaldr isoa hkql=ula o@ WodyrKhla u.skamye,slrkak'

    (8) ldishla 50 jrla Wvoud jfgk me;a; kslaIKh lr my; j.=j imQK lrkak'

    jdrh jegqk me;a; isri fydaw.h&

    1

    2

    3

    .

    .

    .

    25

    (i) ldishla 25 jrla Wv oef ysi ,ef id:l Nd.h fidhkak'

    (ii) by; mlaIKfha 50 jrla" 100 jrlaislf

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    87/9482

    (9) iNjH isoahla hkq l=ula o@ my; i`oykaiiNd mrSlaIKj,skaiNjH iso ,efnkmlaIK f;darkak'

    (i) ldishla Wvoud u;=msg jefgk me;a; kslaIKh lsu'

    (ii) 1-6 olajd wxl fh idOdrK od leghla Wvoud u;=msgg jefgk me;a; kslaIKhlsu'

    (iii) ks,a fnda, folla yd r;= fnda, 3la we;s u,a,lskawyUqf,i fnda,hla f.k mdgkslaIKh lsu'

    (iv) 1-9 olajd wxl ,shd we;s ldm;a w;ka1la wyUq f,i f;dard wxlh igyka lsu'

    (10) (i) by; .egf (ii) yd iiNd mlaIKh i`oyd kshe wjldYh ,shkak'

    A = { brf ixLHdjla ,eu}

    B = { m%:ul ixLHdjla ,eu}

    C = {y;/ia ixLHdjla ,eu }

    D = { T;af;a ixLHdjla ,eu} f,i f.k

    (ii) (a) P (A) (b) P (B) (c) P(C) (d) P(D) (e) P(A B)(f) P(A C) (g) P(C A) (h) P(A B) (i) P(A B C) (j) P(A B C)

    fidhkak'

    (iii) (a) P(A B) = P(A) + P(B) - P(A B)

    (b) P(A B C) = P(A) + P(B) + P(C) - P(A B) - P(B C)

    - P(C A) + P(A B C)

    nj o idOkh lrkak'

    (iv) (a) wfkHdkH jYfhkanysIaldr isoa follaf;darkak'

    (b) P(A D) fidhkak'

    we.hS ksKdhl

    1. wjYH okqu ,nd .ekSu i`oyd fmd;am;a mYS,kh'

    2. l=,l h ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    88/9483

    ,s; mlaIK i`oyd .=rejreka yg my; i`oyka wdldrfha.eg fhdod.; yels h'

    wkql,kh

    1. (a) Nskak Nd.j,g fjkalrkak'

    tkhska nj fmkajkak'

    (b) x-1 = u2wdfoaYfhkafydawka l%uhlskafyda fidhkak'

    (c) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka w.hkak'

    (d) nj fmkajkak' w.hkak'

    2. (a) Nskak Nd.j,g fjkalrkak'

    t= tanxwdfoaYh Nd;fhka

    nj fmkajkak'

    tkhska nj fmkajkak'

    (b) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka

    w.hkak'

    (c) iy hk jl%j,ska udhs jk j.M,h fidhkak'

    3. (a) , wdfoaYh Nd;fhka fyda wka l%uhlska fyda w.hkak'

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    89/9484

    (b) k"

    jk A, B, C ksh; fidhkak'

    nj fmkajkak'

    (c) fldgia jYfhka wkql,kh Nd;fhka w.hkak'

    (d) nj fmkajkak'

    nj fmkajkak'

    ys w.h fidhkak'

    jD;a; p,s;h

    1. . 14a jQ ieye,a w;kH ;ka;=jl fofl

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    90/9485

    (iii) k" OP Wvqisri iu`.cos-1 fldaKhla idok g mn`:j;alh;a w;r

    m%;sls%hdj Y=kHh nj fmkajd mn`:j m%:u jrg ksYap,;djhg m;a jk gOP isri iu`.idok fldaKh fidhkak'

    3. wrh ajQ wp, iqug f.da,hl by< u ,laIHfha ksYap,;djfhawe;swxY=jlg l=vd ia:dmkhla

    fokq,ef'

    (i) wxY=j yryd hk wrh;aisri;a w;r fldaKhcos-1 jk g wxY=j" f.da,h yer hk nj

    fmkajkak'

    (ii) f.da,h msys ;,hg my

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    91/9486

    ksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ugksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ug

    13 fY%aKshg wod< tlatlaksmqK;d ug wxlj,g wod< ksmqK;d ug my; oelaf'

    m

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    92/9487

    fojk jdrhfojk jdrhfojk jdrhfojk jdrhfojk jdrh

    ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I

    25'1 Y%s;hl jHq;amkakh ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    93/9488

    ;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh;=kajk jdrh

    ixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;hixhqla; .Ks;h I

    10'1 oamo m%idrKfha uQ,sl ,laIK .fIKh lrhs'

    10'2 oamo m%idrKfha mo yd ix.=Kl w;r inkaOh uYkh lrhs'

    14'1 ixLHd moaO;sh ia;SrKh lrhs'

    14'2 ixlSK ixLHd ms

  • 7/22/2019 Com.maths 13

    94/94

    wdY%s; .%ka:

    Bstock, L. and Chandler, J. Pure Mathematics I

    Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993

    Bstock, L. and Chandler, J. Pure Mathematics II

    Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993

    Bostock, L. and Chandler, J. Applied Mathematics I

    Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993

    Bostock, L. and Chandler, J. Applied Mathematics II

    Stanley Thrones (Publishers) Ltd.- 1993

    cd;sl wOHdmk wdh;kh u.skam%ldYs; im;a .%ka:

    wkql,kh

    ir, fh p,s;h

    ixlrK y ixfhdack

    wxY=jl iu;=,s;;j

    j.c Y%s; yd j.c ilrK

    nyqmo Y%s; yd mfh Y%s;

    .Ks;uh wNHqykh yd oamo m%fhh

    ;d;a;al ixLHd yd Y%s;

    ;%sfldaK;sh

    wiudk;d

    ffoYsl rdYsms