Chapter- 1 Fire Science

ေကာငးထကၫြန႔ Chapter-1 Fire Science

1-1

Chapter- 1 Fire Science

ေလာငစာ(Fuel) မးေတာကေလာငႏငသည အစငအခ(solid)၊ အရည(liquid)၊ အေငြ႔(gas)စသည အရာ၀တ(combustible

material) အားလးက ေလာငစာ(fuel) အျဖစ သတမတသည။

ေအာကစဂင ဓာတေငြ႔ (Oxygen) ကြနပတ႔ အသက႐ႈေနသညေလထတြင ေအာကစဂငဓာတေငြ႔(၂၁)ရာခငႏႈနး ပါဝငေသာေၾကာင ေလက

ေအာကစဂင ဓာတေငြ႔ဟ ယဆႏငသည။ မးေလာငရနအတြက ေအာကစဂငဓာတေငြ႔(၁၆)ရာခငႏႈနးသာ လအပ သည။ ထ႔ေၾကာင ေလထတြငရေနသည ေအာကစဂငဓာတေငြ႔ ပမာဏသည မးေတာကေလာငရနအတြက ေကာငးစြာ လေလာကသည ပမာဏ ျဖစသည။

အပ(Heat) မးစတငေတာကေလာငရန ေလာငစာဆ၏ အပခနျမငေနရန လအပသည။ ေလာငစာဆ၏အပခန

ျမငတကလာသညအခါ ေလာငစာဆသည အရညအျဖစမ ေလာငစာဆအေငြ႔ အျဖစသ႔ ေျပာငးလသြားသည။ ေလာငစာဆ အေငြ႕မားသည အလြယတက မးေတာကေလာငႏငသည။

ပ ၁-၁ မး ႀတဂ (fire triangle)

Fire Alarm Systems ေကာငးထကၫြန႔

1-2

၁.၁ မးႀတဂ (Fire Triangle) မးေတာငေလာငေစသည အေျခခလအပခက သးမးမာ (၁) ေလာငစာ(fuel)၊ မးေလာငၿမကျခငး ခရမည ပစၥညးမား၊ မးေလာငႏငသည ပစၥညးမား

(၂) ေလ(air)၊ အထးသျဖင ေလထတြင ပါဝငေနသည ေအာကဆဂင ဓာတေငြ႔ပမာဏ ႏင

(၃) အပ(heat)တ႔ ျဖစသည။ ထအေျခခလအပခက သးမးတ႔ ျပညစသညအခါ မးေလာငကြမးမႈ ျဖစေပၚႏငသည။

ထအေျခအေနသးမးေၾကာင ဓာတျပျခငး(chemical reaction) ျဖစေပၚသည။ ဓာတျပျခငး(chemical reaction)က ထည၍ အေျခခလအပခက(၄)မးဟ ယဆ၍ “fire tetrahedron” ဟ၍ သတမတၾကသည။ ဤ အေျခခလအပခက အေၾကာငးတရား(၄)မးသည မးကာကြယေရးစနစႏင မးၿငမးသတေရးစနစမား အားလး အတြက အေျခခအခက ျဖစသည။ ထအေျခအေန(၃)မး သ႔မဟတ အေျခခအခက(၃)မး အနကမ တစမးမးက ဖယရား ႏငလင မးေလာငကြမးမႈ မျဖစႏငေတာေပ။ (၃)မးအနက (၁)မးမးက ဖယရားႏငျခငးသည မးေဘး ကာကြယေရး ႏင မးၿငမးသတေရးအတြက အေျခခကသည ဒဇငးသေဘာတရား ျဖစသည။ မးၿငမးသတနညးမား၊ မးသတစနစမား (fire protection system)အားလးသည ထသေဘာ တရားက အေျခခ၍ ဒဇငးလပၾကသည။

ႀကးမားသည မးေလာငဆး႐ႈးမႈမားက မးမေလာငခင အခနအနညးငယ ႀကသ႐ျဖင ကာကြယတားဆး ႏငသည။ မးေတာကေလာငျခငး(combustion process)က ထနးခပတားဆးရနအတြက အဓကကသည အခက (main factor) မားမာ (၁) ေလာငစာပမာဏ (fuel load) (၂) အခနးအတြငးရ ပစၥညးမား (interior finish of the room) (၃) ေလ ရရမႈ (air supply) (၄) မးေလာငေနသည အခနးအရြယအစား၊ ပသဏၭၭာနႏင တညေဆာကထားပ (size, shape and

construction of the room) ႏင (၅) မးဝန သ႔မဟတ မးေတာကေလာငအား(fire load) တ႔ျဖစသည။

မးေဘးကာကြယျခငး(fire prevention)ဆသညမာ မးႀတဂ(fire triangle)တြင ပါ၀ငသည အေၾကာငး သးမးတ႔ တစၿပငနက မဆျဖစေအာင ကာကြယ တားဆးျခငး ျဖစသည။

ပ ၁-၂ မးေတာကေလာငရနအတြက အေျခခအခကမား

၁.၂ မးႀတဂက ဖက၍ မးၿငမးသတျခငး (Break the Fire Triangle) (၁) ေအးေအာငျပလပျခငး၊ ေရပကျဖနးျခငးေၾကာင အပမားက ဖယရားပစႏငသည။ အပခနနမကသြားေအာင

ျပလပႏငသည နညးျဖင မးၿငမးသတႏငသည။ (Cooling removes the heat.)


1-3

(၂) ေအာကစဂငဓာတေငြ႔မားက ဖယရားပစျခငးျဖင မးၿငမးသတႏငသည။ ေအာကစဂငဓာတေငြ႔ႏင ဓာတျပ ႏငသည သ႔မဟတ စပယႏငသည တျခားဓာတေငြ႔ တစမးမးက မးေလာငေနသည ေနရာ သ႔မဟတ အခနး အတြငးသ႔ ထညသြငး၍ ေအာကစဂငဓာတေငြ႔(O2)မားက ဖယရားပစျခငးျဖင မးၿငမးသတႏငသည။

(၃) မးေလာငႏငသည ေလာငစာမားက ဖယရားျခငးျဖငလညး မးၿငမးသတႏငသည။ ေလာငကြမးစရာ ေလာငစာ မရေတာလင အလအေလာက မးၿငမးသြားလမမည။

၁.၃ မးစေတာကျခငး၊ မးေတာကဖြၿဖးျခငး ႏင မးအားေကာငးျခငး (Ignition, Growth and Development of Fire) ပထမအဆင - မးစေတာကျခငး၊ မးပြငျခငး(ignition) ေလာငစာ(fuel)ႏင ေအာကစဂင(oxygen)တ႔ ဓာတျပၿပးေနာက မးပြင(ignite)ေၾကာင မးစေတာကကာ

အပန႔ အလငးထတေပးသညျဖစစဥ(process) ျဖစသည။

ဒတယအဆင - မးေတာကဖြၿဖးျခငး (growth) မးပြငၿပးသညေနာက ေလာငကြမးစရာေလာငစာ ရလင မးသည အ႐နအဟနေကာငးစြာျဖင အလ

အေလာက ႀကးထြားလာႏငသည။ ပတေလာငထားသည အခနးထတြင မးေလာငႏငသည ပစၥညးမား(combustible material)က မးေလာငႏငသည အပခနအထ ျမငတကလာေအာင အပေပးလင critical stage သ႔ ေရာကရၿပး အခနးတြငးရ ပစၥညးမား ႐တတရက မးထေလာငလမမည။ ထကသ႔ျဖစျခငးက “flash over” ဟ ေခၚသည။

တတယအဆင - Flash over အလပတေနသညေနရာ(enclosed area)တစခအတြငး၌ မးေလာငႏငသညပစၥညးမား(combustible

material) အားလး တစၿပငတညး မးထေတာကျခငးက “flash over” ဟေခၚသည။

စတတအဆင - မးကးစက ပ႕ႏ႕ျခငး(Development) ဤအဆငတြင ေနရာအႏ႕အျပား၌ မးေလာငကြမးေနၿပ ျဖစသည။ မးေတာကေလာငမႈ အားေကာငးေနၿပ

ျဖစသည။ အပခန ျမငလာကာ တျခားေနရာမားသ႔ ပ႕ႏ ေရာကရၿပး အလငအျမန ကးစကေလာငကြမးမႈ ျဖစေစ ႏငသည။

ပဥၥမဆင - မးေတာက၊ မးညြန႔ ကးသညအဆင(Decay) ေလာငကြမးစရာ ေလာငစာ သ႔မဟတ ေအာကဆဂင တစမးမး ကနခမးသြားသည အခါ၊ မးအား

ေလာကၿပး မးညြန႔ကးသြားသည။ မးေလာငႏငသည ပစၥညးမား(combustible material) ပမာဏက fuel load ဟ ေခၚသည။

မးစတငေလာငကြမးပ အဆငဆငႏင တြ၍ အာ႐ခႏငသည ကရယာမား(detectors)အေၾကာငးက နားလညရန လအပသည။

(၁) အဆင - ၁ (Stage One-Incipient) ဤအဆငတြင မးေလာငျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာသည အရာမား (products of combustion particles-

<0.3 microns) စတင ထြကေပၚလာသည အဆင ျဖစသည။ မျမငေတြ႔ႏငသည မးခးမား သ႔မဟတ အာ႐ခသႏငသည အပမား ထြကေပၚလာႏငသည။ (no visible smoke or detectable heat) မးခးမား မထြကဘ နာရေပါငးမားစြာေလာငကြမးေနႏငသည။(no visible smoke may occur for milliseconds or days.)

• Ionization detector မားက အသးျပ၍ သႏငသည။ Detect လပႏငသည။


1-4

(၂) အဆင - ၂ (Stage Two - Smoldering) ျမငႏငသည မးခးမား (visible smoke particles are produced (>0.3 microns).) စတင ထြကေပၚ

လာသည အဆင ျဖစသည။ မးေတာက တစစ၊ ႏစစ စတင ထြကေပၚလာလမမည။ အပခန အနညးငယ ျမငတကလာသည။

• Photoelectric detector မားက အသးျပ၍ သႏငသည။ Detect လပႏငသည။

(၃) အဆင - ၃ (Stage Three – Flame) လငျမနစြာ မးေတာကေလာငမႈေၾကာင အပမား ခကခငးထြကေပၚလာၿပး အပခန ျမငတကလာသည

အဆင ျဖစသည။ (Rapid combustion produces radiant energy in the visible, and invisible (IR, UV) spectrum. Heat begins to buildup at this stage)

• Spark သ႔မဟတ flame detector မားက အသးျပ၍ သႏငသည။ Detect လပႏငသည။

(၄) အဆင - ၄ (Stage Four - High Heat) ထနးခပ၍ မရႏငသည မးေတာကေလာကမႈ ျဖစေပၚသည အဆငျဖစသည။ အနးရ အရာဝတမား

မးအပခနေၾကာင ignition point သ႔ေရာကရကာ မးထေလာငသည အဆငျဖစသည။ (Uncontrolled combustion is caused by the heating of nearby combustibles to their ignition point.)

• Heat detector မားက အသးျပ၍ သႏငသည။

၁.၄ မးခးမား ပ႕ႏ႔ျခငး (Principle of Smoke Propagation) အပႏင မးခးမားသည အပခနျမငသညေနရာမ အပခနနမသညေနရာသ႔ အလအေလာက နညး(၃)နညး ျဖင ေရာက႐ႏငသည။

(၁) Convention မးေလာငမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာသည မးစမးနမား၊ မးခးမား၊ အဆပဓာတေငြ႔မား(toxic gases)သည

အလြနပေသာေၾကာင(800 - 1000ºC) အထကသ႔ တကေနသည ဓာတေငြ႔စးေၾကာငး(convection currents of hot gases)ႏငေရာေႏာကာ အလငအျမန ပ႕ႏႇ႕သြားသည။ ဓာတေငြ႔စးေၾကာငးသည မကႏာၾကက (ceiling) သ႔မဟတ ၾကမးခငေအာက(raise floor) အတြငး၌ စေဝး ပတေလာငခရကာ “Mushroom Effect” ျဖစေပၚလာသည။ ထ႔အျပင အခနးအတြငးရ ထြကေပါကလမး(escape route) မားတြင မးခးမား စေဝးေနတတေသာေၾကာင လမားလြတေျမာကရန အလြနခကခသည။ မးခးမားေၾကာင အျမင မႈနဝါးျခငး၊ အသက႐ႈကပျခငး၊ မးေဝျခငးတ႔ ျဖစေစကာ လမးေလာကရန မျဖစႏငေတာေပ။

(၂) Radiation Radiant heat သည အနးရ အေဆာကအဥမား သ႔မဟတ ပစၥညးမား ဆသ႔ ကးစကႏငသည။ အပ

စြမးအင(heat energy) သည electromagnetic wave အေနျဖင ေရာကရသြားျခငး သ႔မဟတ ပ႔လႊတ လကျခငး ျဖစသည။ Radiant heat မားသည မန(glass)မား၊ ျပတငးေပါကမနမားက အလြယတက ျဖတကး သြားႏငသည။ ထ႔ေၾကာင မန(glass)မားစြာ အသးျပထားသည အေဆာကအဥမားသည အလြယတက မးကးစက ေလာငကြမးႏငသည။

(၃) Conduction ေမာလကးကေလးမားက အပက လကဆငကမးျခငး(excitation of molecules)ေၾကာင အပ

ေလာကကးမႈ ျဖစေပၚသည။ သတ(metal)မားသည ေကာကခမားထက အပေလာကကးျခငး


1-5

(conduction) ပ၍ လငျမနစြာ ျဖစႏငသည။ Conducted heat သည နရမား၊ မကႏာၾကကမား၊ ၾကမးခငးမား၊ ခနးစးမား မတစဆင တျခားအခနးမားက ကးစကႏငသည။ အဆကေနရာမား(metal joint)တြင အပေလာကကးမႈ ျဖစေပၚသည။ Conduction heat မားသည ကပလက အခနးအတြငး႐ မးေလာငႏငသည ပစၥညးမားက မးထ ေတာကေလာငႏငသည အပခန(ignition temperature)သ႔ ေရာကသည တငေအာင အပခနျမႇငတကေစႏငသည။

၁.၅ မးေတာကအရြယအစား မးၿငမးသတသည စနစမား(fire protection system)ဒဇငးလပရန၊ မးေဘးကာကြယေရး အစအမမား ျပလပရန အတြက ပထမဥးစြာ ဒဇငးမးေတာက(design fire) အရြယအစားက ခန႔မနးတြကခကရန လအပသည။ Design fire ဆသည ေတာကေလာငႏငသည မး အမးအစား၊ ပမာဏက ဆလသည။

ဒဇငးမးေတာက(design fire)အရြယအစားက သတမတႏငမသာ ေအာကပါအခကမားက ခန႔မနးႏငမည။ (၁) မးေတာကအရြယအစား (size of the fire)

(၂) မးေတာကႀကး ထြားလာမညႏႈနး၊ မးခးႏင အဆပဓာတေငြ႔မားထြကေပၚႏႈနး (rate of fire growth, and consequently the release of smoke and toxic gases)

(၃) မးသတၿငမးသတရန လအပမညအခန၊ အသကေဘးမ လြတေျမာကရန ႏင ထြကေျပးလြတေျမာကရန အတြက ရရသညအခန(time available for escape or fire suppression)

(၄) သငေလာထေရာကသည မးၿငမးသတနညး အမးအစား (type of action that is likely to be effective)

(၅) မးေဘးႏင သကဆငသည တျခားေသာ အခကအလကမား(other attributes that define the fire hazard.)

(၆) Flash over ျဖစေပၚႏငမႈအေျခအေနအားလးတ႔ ျဖစသည။

ဒဇငနာမားသည အေဆာကအဥ အမးအစားက လက၍ မတညသည အပထြကေပၚႏႈနး(values of heat

release rate)က အသးျပၾကေလရသည။ အသးမားသည ဒဇငးမးေတာက(design fire)အရြယအစားမားမာ (၁) Airport and train terminal hall: up to 7 MW

(၂) Shopping mall: 5 MW

(၃) Atrium: up to 7 MW

(၄) Train compartment: 1 MW

အထကပါ ဒဇငးမးေတာက(design fire)အရြယအစားမား အသးျပသညအခါ ဒဇငနာမားအေနျဖင ခနဆမႈ(engineering judgment)မား ျပလပရန လသည။

ဥပမာ- အကယ၍ 7 MW က ဒဇငးလပမညတနဖး(design value)အျဖစ ေရြးခယခလင static smoke extraction system ၏ natural vent အရြယအစားက ေရြးခယလင design fire မ အပထြကႏႈနး(heat release

ျဖစေပၚလာမည အပပမာဏသည ေတာကေလာငေနသည မေတာငအရြယအစား အေပၚတြင မတည သည။ (The size of a fire is related to the heat release rate.)

ဒဇငးမးေတာက(design fire)အရြယအစားက ခန႔မနးရနအတြက မးအရြယအစား(size of fire)ႏင ထြကေပၚလာမည အပ(heat release rate) တ႔ သတမတျခငးသည မးၿငမးသတသည စနစမား(fire protection system)မား ဒဇငးလပရနအတြက ပထမဥးဆး ျပလပရမည အဆငျဖစၿပး၊ အေရးအႀကးဆးလပငနး ျဖစသည။ တစနညးအားျဖင ေတာကေလာကမည မးပမာဏက တကစြာ ခန႔မနးႏငမသာ မးၿငမးသတမည စနစက မနကနစြာ ဒဇငးလပႏင လမမည။


1-6

rate)သည သပမမားႏငေသာေၾကာင မးခးမား(smoke)က တြနးထတရမညအစား ေလမားက တြနးထတျခငး ျဖစႏငသည။ တစနညးအားျဖင အပထြကႏႈနး(heat release rate) ပမားေလ မးခးထြကႏႈနး ပမားေလ ျဖစသည။ ဒဇငးလပထားသည မးခးထြကႏႈနးထက ပမားျခငးေၾကာင ေကာငးစြာ အလပမလပျခငးမး ျဖစႏငသည။ အႏစခပ အားျဖင ဒဇငးမးေတာက(design fire)အရြယအစားႏင သငေလာသည အပထြကႏႈနး(heat release rate)က သတႀကးစြာျဖင ခန႔မနးသတမတရန လအပသည။

ေလာငစာ အမးအစားမားမာ (၁) Acetone ၊ alcohols ႏင toluene စသည ေလာငစာဆ အရညမား (၂) အကစတလငး(Acetylene) ႏင ပ႐ပနး(propane) စသည ေလာငစာ အေငြ႔မားႏင (၃) သစသားႏင စက စသည ေလာငစာ အစငအခမားတ႔ ျဖစသည။

၁.၆ ေအာကစဒကဇာမား(Oxidizers) မးေလာငရန အတြက မရမျဖစလအပသည ေအာကစဂင သ႔မဟတ ေအာကစဂငအျဖစ ထြကေပၚလာ

ႏငေစသည အရာမားအားလးက ေအာကစဒကဇာမား(oxidizers)ဟ ေခၚသည။(Oxygen or other substances capable of releasing oxygen to a fire) အမားဆး ေတြ႕ႏငသည ေအာကစဒကဇာမား(oxidizers) မာ (၁) အကစစမား(acids) အထးသျဖင nitric အကစစႏင perchloric အကစစ စသညတ႔သည မးေလာငႏငသည

အကစစမား ျဖစသည။

(၂) ကလရငး ဒငေအာကဆဒ (chlorine dioxide)

(၃) ပတကဆယမ ပါမနဂနတ(potassium permanganate) ႏင ပတကဆယမ ကလရတ(potassium chlorate) တ႔သည ေအာကစဒကဇာမား ျဖစၾကသည။

မးေတာက၊ မးပြငမားက ျဖစေစႏငသညအရာ(ignition source) မားမာ (က) မးပြင (spark) (ခ) လပစစဓာတ(static electricity) (ဂ) လပစစပစၥညးမားမ ျဖစေပၚသည မးပြင၊ ပကေနသည လပစစပစၥညးမ ျဖစသည မးပြင(Arcs from

electrical equipment, faulty or otherwise) (ဃ) ေဆးလပမး(lit cigarette) ႏင (င) မးလး၊ မးေခာငးတ႔မ အပ (hot light bulb)တ႔ ျဖစသည။

Fire Propagation (မးကးစက ပ႕ႏ႔ျခငး) မးပ႕ႏျခငး ၊ မးကးစကျခငး(spread or propagation of a fire)သည ဓာတျပျခငး အေပၚတြင မတည

သည။ ဓာတျပျခငး(chemical chain reactions) ႏင မးေတာကမ ထြကသည အပေၾကာင မးပ႕ႏျခငး ၊ မးကးစကျခငး ျဖစေပၚသည။

မးေတာကေလာငႏငသည အေျခအေန (Flammable Conditioning) အေျခခအေၾကာငး(၃)မး တစၿပငနကမဆျခငး၊ လေလာကသညပမာဏမရသမ ကာလပတလး မးေတာက ေလာငျခငး မျဖစေပၚႏငပါ။ ထအေၾကာငးသးပါးတြင ပါဝငသညအရာမား၏ ပမာဏလေလာကရန လအပသည။ ရသင ရထကသည အနညးဆး ပမာဏရမသာ မးေတာကေလာငႏငသည။

မးေလာငႏငသည အရာမား အားလးက ေလာငစာ(fuel)အျဖစ သတမတသည။ အပခန ပျမငေလ အလြယတက မးေတာကေလာငႏငေလ အလြယတက မးကးစကႏငေလ ျဖစသည။


1-7

ဥပမာ-ေလာငစာဆ(flammable liquid)မ အေငြ႕မားသည သငေလာသည ပမာဏရေသာ ေလျဖင ေရာေႏာ ေပါငးစပမသာ မးစေတာက(ignite) ေလာငႏငၿပး မးေတာကႀကးထြားလာႏငသည။

မးေတာကေလာငရနလအပသည အခးအစားပမာဏ (Flammable Range ) Lower Flammable Limit(LFL) ႏင Upper Flammable Limit (UFL) ဟ၍ limit ႏစမးရသည။ Lower Flammable Limit (UFL)သည အနညးဆးပါဝငရမညအခး(lowest concentration)ျဖစသည။

မးေတာကေလာငရနအတြက အနညးဆးရရမည ေလာငစာႏငေလ အေရာအေႏာ(fuel and air mixture) ျဖစသည။ ထအခးအစား ပမာဏထက ေလာနညးပါက မးေလာငကြမးမႈ မျဖစႏငေတာေပ။

Upper Flammable Limit သည မးေတာကေလာငရနအတြက အမားဆး ပါဝငရမညအခး(highest concentration) ျဖစသည။ မးေလာငရနအတြက အမားဆးရရမည ေလာငစာဆႏငေလ(fuel and air) အခးျဖစသည။ ထအခးထက ပမားပါက ေအာကစဂင မလေလာကသညအတြက မးေလာငကြမးမႈ မျဖစႏငေတာေပ။

Flash Point မးေတာကေလာငရနအတြက လအပသညအနမဆးအပခန(lowest temperature)ျဖစသည။ မးစေတာက

ရနအတြက ေလာငစာဆသည အရည(liquid) အေျခအေနမ အေငြ႔အေျခအေနသ႔ ေျပာငးလ ႏငသည အနမဆးအပခနျဖစသည။

Flammability Range Transportation regulation အရ flash point 100°F ထကနမသည အရညမား အားလးက အလြယတက

မးေလာငလြယသညအရည(flammable liquid)အျဖစ သတမတသည။ မးေတာကေလာငႏငသည (combustibles)ဟ သတမတသည။ Flash point 100°F ထက ပျမငသည အရည(liquid) အားလးက မးစတင ေလာငကြမးေအာင ျပလပႏငသည အရည(combustibles liquid)အျဖစ သတမတသည။

Flammable Gases and Solid (မးေလာငလြယသည အေငြ ႔ႏင အစငအခ) ဂေဟေဆာရနအတြက အသးျပသည အကစတလငး(acetylene gas cylinder)မားက စနစတက

ေကာငးစြာ သမးဆညးထားရန လအပသည။ စက(paper) ၊ သစသား(wood) ႏင အ၀တအထည(cloth) စသည အစငအခမားသည မးေလာငလြယေသာေၾကာင ေကာငးစြာ သမးဆညးထားရန လအပသည။ မးေလာငလြယသည ေလာငစာ(potential fuel) မားျဖစၾကသည ဓာတဆ၊ ဒဇယ၊ သငနာ၊ အရကပ တ႔က လျခစြာ သေလာင သမးဆညးျခငး၊ စနစတက စြန႔ပစျခငးတ႔ ျပလပရမည။

Storage and Handling (သေလာငျခငး ႏင ကငသြယအသးျပျခငး) မးေလာငႏငသည အေျခအေနသးမးအနကမ ေအာကစဂငက ဖယရားပစရန မျဖစႏငေပ။ မးေဘး

ကာကြယရနအတြက (fire prevention) ေအာကပါအခကမားက လကနာသငသည။ (က) မပြငျခငး(ignition) ျဖစႏငသညအရာအားလး ဖယရားပစသငသည။ (eliminate sources of ignition)

(ခ) မးစေတာကႏငသညအရည၊ မးေလာငျခငးက ျဖစနငသညအရညမားအားလးက တတႏငသမ ကန႔သတ ထနးခပ ထားသငသည။ (restrict the amount of flammable and combustible liquids)

၁.၇ ေလာငကြမးႏငသည မးအမးအစားခြျခားျခငး(Classifying Fires) မမကာကြယလသညေနရာ၊ အခနး၊ အေဆာကအဥ၏ fire protection ဒဇငးက မစတငမ ရငဆငရမည မးအႏရာယ (fire hazard) အမးအစားက ရငးလငးစြာ သတမတ၍ အမးအစား ခြျခားထားရန လအပသည။ Class A ၊ Class B ၊ Class C ၊ Class D ၊ Class E ၊ Class F ဟ၍ ကဒ(code)မားျဖင အဆငအမးအစား ခြျခား သတမတထားသည။ တစႏငငႏင တစႏငင မးအမးအစားမား ခြျခား သတမတပ မတညၾကေပ။


1-8

အဓက အားျဖင Australia ၊ European ႏင ေျမာကအေမရကတက(US) တ႔၌ သသာထင႐ားစြာ ကြလြမႈမား ႐ၾကသည။

Table 1-1 ႏငငကလက၍ သတမတထားသည မးအမးအစားက ေဖာျပထားသည။

မးအမးအစား(Type of Fire) Australia European North America Fires that involve flammable solids such as wood, cloth, rubber, paper, and some types of plastics. Class A Class A Class A

Fires that involve flammable liquids or liquefiable solids such as petrol/gasoline, oil, paint, some waxes & plastics, but not cooking fats or oils

Class B Class B

Class B Fires that involve flammable gases, such as natural gas, hydrogen, propane, butane Class C Class C

Fires that involve combustible metals, such as sodium, magnesium, and potassium Class D Class D Class D

Fires that involve any of the materials found in Class A and B fires, but with the introduction of an electrical appliances, wiring, or other electrically energized objects in the vicinity of the fire, with a resultant electrical shock risk if a conductive agent is used to control the fire.

Class E

(Class E) now no longer

in the European standards

Class C

Fires involving cooking fats and oils. The high temperature of the oils when on fire far exceeds that of other flammable liquids making normal extinguishing agents ineffective.

Class F Class F Class K

၁.၈ ေနရာမားက မးေဘးအႏရာယ အဆင ခြျခားသတမတ ျခငး(Classification of Occupancies) (၁) Light hazard Sauna, boarding houses, churches, hospitals, libraries, clinic, museums, prisons, schools.

(၂) Ordinary Hazard 1 Offices, Hotels, Restaurants, Cafes, Clubs

(၃) Ordinary Hazard 2 Car parks, laundries, breweries, bakery and biscuit manufacturers, Wafer Fab, etc.

(၄) Ordinary Hazard 3 Retail shops, department store, cinemas, electronic manufacturing and assembly

(predominantly metal), theater and music halls, etc.

(၅) Ordinary Hazard Group 3 Special Exhibitions, Film and television studios


1-9

(၆) High Hazard (process risk) Aircraft hangars, foam plastic/rubber and their goods manufacturers

(၇) High Hazard (high piled storage risk) divided into four categories based on type of storage, wrappings and storage method and

heights

ပ ၁-၃ မးေလာငသညေနရာမ တျခားေနရာမားသ႔ မးမပ႕ႏ႕ေအာငေနရာကန႔သတထားျခငး(compartmentalization)

ပ ၁-၄ အေဆာကအဥတစခမ တျခားအေဆာကအဥသ႔ မးကးစကျခငး (External fire spread)

ပ ၁-၅ အေဆာကအဥအတြငး တစထပ တစခမ တျခားအထပသ႔ မးကးစကျခငး(Spread of fire within a building)


1-10

၁.၉ မးဒဏခႏငသည အခန(Fire Resistance Periods) ISO 834-1:1999 Fire-resistance tests -- Elements of building construction -- Part 1: General requirements

BS EN 1363-1: 1999 Fire resistance tests – Part 1: General requirements

BS EN 1364-1: 1999 Fire resistance tests for non-load bearing elements – Part 1: Walls

BS EN 1364-2: 1999 Fire resistance tests for non-load bearing elements – Part 2: Ceilings

BS EN 1365-1: 1999 Fire resistance tests for load bearing elements – Part 1: Walls

BS EN 1365-2: 1999 Fire resistance tests for load bearing elements – Part 2: Floors and roofs

ENV 13381-1

အေဆာကအဥတြင ေနထငသမား၏ အခကအလကမားမာ

(၁) သတရမႈ၊ မးအခကေပးသက သတျပႏငမႈ(alertness -sleeping, awake, and so forth)

(၂) အသက(age)

(၃) လႈပရားသြားလာႏငစြမး(mobility)

(၄) အေဆာကအဥအတြငးရ လအေရအတြက ႏင တညရေနသညေနရာ (quantity and location within the building)

(၅) ကား/မ (sex)

(၆) တ႔ျပနမႈ(responsiveness)

(၇) အေဆာကအဥအတြငးရသမားသည အေဆာကအဥအတြငး ကြမးကငစြာ ဝငထြကသြားလာႏငျခငး ရ မရ(familiarity with the building)

(၈) စတေဖာကျပနေနသမား၊ စတေဝဒနာရငမား(mental challenges)

အေဆာကအဥအတြငးရေနသမားသည fire alarm အခကက တ႔ျပနလမမည မဟတေပ။ ထ႔ေၾကာင ထသမား၏ ေဘးအႏရာယမ ကငးေဝးေစရန ကယဆယေရးလပငနးမားတြင ေအာကပါအခကမားက ထညသြငး စဥးစားသငသည။

Fire alarm အခကေပးသက အေဆာကအဥအတြငးရေနသမား(occupants)သည ခကခငး မတ႔ျပန (respond immediately)ႏငၾကေပ။ Occupant safety issue မားက ေလ႔လာဆနးစစရာတြင ေအာကပါ အခကမားက ထညသြငး စဥးစားရမည။ (၁) အပေပာေနေသာေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ စကမားမ ဆညသမားေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ fire alarm

အခကေပးခကက ခကခငး မၾကားႏငေပ။ ထ႔ေၾကာင fire alarm အခကေပးသၾကားရနအတြက အခန အနညးငယ လအပသည။ (Time expected for occupants to hear the alarm (due to sleeping or manufacturing equipment noise))

(၂) အခကေပးသက သရန နားလညရန ၾကာခန(Time to decipher the message (e.g., voice alarm system))

(၃) ထြကခြာရနျပငခန (Time to decide whether to leave (get dressed, gather belongings, call security))

(၄) ထြကေပါကသ႔ေရာကရရနအတြက သြားရမညအခန(Time to travel to an exit)


1-11

မးသတသမား၊ ကယဆယေရးသမားအဖြမား မးေလာငေနသည ေနရာသ႔ ေရာကရရနအဆင မားစြာ လပေဆာင ရသည။ မးေလာငေနေၾကာငး သတငးလကခရရျခငး၊ ေသခာေအာငျပလပျခငး၊ မးသတကားမား စတင ထြကခြာျခငး၊ လမးေၾကာငး ရာေဖြရျခငး စသညကစၥမား ေဆာငရြကၿပးမ မးေလာငသညေနရာသ႔ ေရာကရကာ စတင မးၿငမးသတႏငသည။ Detection system မားက ဒဇငးလပသညအခါ ရညရြယသည(design objective)အတငး ျဖစရနအတြက ေအာကတြင ေဖာျပထားသည ေဆာငရြကမႈမား ပါဝငသည။

(၁) အာ႐ခ သရျခငး(detection)၊ sensor မားမ မးေလာငေနေၾကာငး စသညအခနၾကာမႈမား ပါဝငသည။ Detector ေၾကာင အခနၾကာျခငး(delays)၊ control unit ေၾကာငအခနၾကာျခငး(delays) တ႔ျဖစသည။

(၂) Notification to the monitoring station (remote, central station, proprietary, and so forth) MS မားက အသေပးျခငး

(၃) မးသတ႒ာနသ႔ အသေပးျခငး(notification of the fire department)

(၄) မးသတ႒ာနမ alarm က စတငစစေဆးျခငး၊ ေသခာေအာငျပလပျခငး(alarm handling time at the fire department)

(၅) မးသတသမားမား မးသတစခနးမ စတငထြကခြာျခငး(turnout time at the station)

(၆) မးေလာငေနသည ေနရာသ႔ သြားေနျခငး(travel time to the incident)

(၇) မးေလာငေနသည ေနရာအတြငးသ႔ ဝငေရာကရန ႀကးစားျခငး(access to the site)

(၈) မးေလာငေနသည ေနရာ၌ မးၿငမးသတရန ျပငဆငျခငး(set-up time on site)

(၉) မးေလာငေနသည အေဆာကအဥအတြငးသ႔ ဝငေရာကရန ႀကးစားျခငး(access to building)

(၁၀) မးေလာငေနသည အေဆာကအဥအထပသ႔ ဝငေရာကရန ႀကးစားျခငး (access to fire floor)

(၁၁) မးေလာငေနသည အေဆာကအဥေနရာသ႔ ဝငေရာကရန ႀကးစားျခငး (access to area of involvement)

(၁၂) မးစတငၿငမးသတျခငး(application of extinguishing on the fire)

ပ ၁-၆ External fire spread


1-12

၁.၁၀ Fire Planning and Design Flowchart


1-13

-End-

Chapter- 1 Fire Science

Documents

Transcript of Chapter- 1 Fire Science