Catalogus numorum Hungariae ac Transilvaniae...

.^v ^

!^ ^-^. /CO

^̂5^.

411h

-**

^/^

^' >

^^/0

pr.^-

A

wV

>/r

1 .,

'•"s^r*"'

1

^^ ^.* t^*i^

*^.^

i /

APPENDIXA D

CATALOGVMNVMORVM

HVNGARIAEA C

TRANSILVANIAEINSTITVTI

NATIONALIS SZlECHfiNriANI.

«^v^^rvr-*

PESTHINI,

Typis Trattnerianis,1810,

scire lum memento , quando hic,quod roles,

hAbebis.

PLAVTVS in Captiu.

CJ

NVMARIAE HVNGARICAECVLTORIBVS

lAC. FERD. MILLER DE BRASSO.

s.

.'«^N^^^S^ ^r^^N^^i^N^

V-/ONDITVM nnper multo stodio, et

non mediocribus impensis Excel!* ac

Illustr. D, FRANCISCI e Comitibus

SZECHENYI de SARVARI FEL-S6 -VIDEK (tit*) etc. etc» in natio-

nali Statuum, ac Ordinum Regni Mu-sco Nurais hungaricis ditissimum Dc-

lubrum, iamque etiam publicis qua-

rumuis illustrium , eruditarura , ac ho-

noratiorura Personarum vsibus aper-

tum, omnes boni grata recolunt me-

moria, de singulari hoc Thesauro

Patriae congratulantur , miraraque il-

lustris Patricii Liberaiitatem ceiebrant.

A 2

IV

iQuas cniiii hactenus Opcs numa-

riasin priuatis Viczayanis^ Festeticsiatiis^

Semseianis , Andrassianis , Bruckentalianis ,

Kubinyianis^ aliorumque aedibus admi-

rati sumus, paucis admodum exce-

ptis, in vnum cbngregatas, Szecbe-

hyianum Gazophylacium pene omnes

complectitur,

publiceque expositus

apparatus iucundissirae oculos , atque

animura oblectat* — Seu numerura,

iraritatem, valorem, ordinem , seu

Scriniorum splendorem, et artificiura

examines, haud aliud certe (si Re-

rum patriarum cognitione aiFiceris )

quam amplissimumRegni ornamentura,

dignum omnino Szechenyiani in Patriam

amoris, fideique exemplum, ac maxi-

mi pretii Donum contemplabere*

Pretiosissimam hanc Collectionem

duae de vigintiArcae comprehendunt^

quarum singula ex alio, atque alio

Ligni hungarici genere constructa at-

tentionem excitat , reclusa tenentes

maioriSj rainorisqae moduli, ac di-

uersi raetalli bis milk sexcenta sepua^

ginta quinque frusta Niiraornm. Ho-

run^ duo sunt supra scjjties centenos au-

rei, mtlle septingenti tt sexaginta octo ar-

gentci, centum nonaginta tres acnei, duo-

decim stannei, quas beneficus Optimas

se vltro quoque adaucturum, quoad

vixerit, pro congenita sibi largitatc

pollicetur, vt Regnum perfectissirao

olim Numorum domesticorum Cime-

lio potiri, et gaudere valeat.

Etsi quidem plurimos corum a

nonnullis Rei numariae Scriptoribus

iam dudum indicatos esse explora-

tum sit, plures tamen in Numophylacio

Szecbenyiano sese adhuc spectandos prae-

bent,

quorura notitia HAEREVM,MELLENIVM, SCHMEICZELIVM,KOLESERIVM, MADAIVM, WESZ-PRIMIVM, aliosque penitus fugiebat.

— Primum veneramur Celeberrimum

aeuo nostro Numorum Interpretera

RR. D. STEPHANVM SCHONVIS-NERVM , Abbatem B. M. V. de Tor-

VI*

mova, A.x^* L.L. ct Philos. Docto-

rem , Bibiiothecae in Regia Vniuer-

sitate Hungarica Praefectum, et Fa^

cultatis Philosophicae Pro - iJeniorera,

qui edita Notttia Hmgaricae Bei numa'

riae ah origine ad prucscns tempus cum XX'Tabulis. 4* m. Littms ^ ac sumptibus Ty^

pograpbiae eiusdm R. Vniuersitatis i%oi,

Kumismaticam Hungariae ad Artis

Criticae regulas certo Systemati per-

quam scitc accommodauit.

Doctissimi huius Scriptoris inde-

fessae diligentiae, et amplissimae erU'

ditioni in acceptis quoque refcrendum

est, quod iam ingrauescente aetate

operam dare aspernatus non sit de-

scribendis Numis Sz^cb'^nyianiSy quos

vndeunde maximis sumtibus munifi'

ccntissimus Hungariac Maecenas par-

tim ipse collegit, partim de libraria,

ct numaria Suppelectili Siecbhiyiana

optime mcrltum MICHAELEM TI-

BOLTH, Tabulae iudiciariae ininclur

tis Coraitatibus Siraeghiensi, SoprQr,

VII

nifnsi, ct Castriferrci Assessprem si-

ne vlla restrictione expensarum com-

parare iusserat. — Tot, tantasque

in vnum aceruum congestas cupedias

nuper cum perenni nominis sui com-

mendationc retulit in Catalo^um Nu-

morum Hungariae^ et Tramiluaniae Instituti

Nationalis Szecbenyiani in IIL Partibus,

8. Pestini Tipis Mathiae Trattner. iSo^»

Quo autcm Rei numariae Iiunga-

ricae Cultoribus auxiliaretur, non mo-

do in CVII. Tabulis Numos aeri,

quam accuratissirae fieri potuit, in-

cidi curauit, scd etiam in Parte III.

a Pag. 49 — 281. Specimen Disser-

tationis de praestantia , ct vsu Numo-rum Hungariae et Transiluaniae ad-

didit, a Pag. 283 — 293* de colle-

ctionibus numariis, quae in Hungaria,

et Transiluania existunt,prolixe dis-

seruit, Pag. 294 — 502. Elenchum

Librorum , qui Numos Hungariae , et

Transiluaniae mem,orant, aut descri-

bunt , admodum vtilem pertexuit , ac

VIII

demum a Pag. 303 — 399. Syllpge

Constitutionum aliquQt monetalium , et

metallicarum Regni Hungariae, etTran-

siluaniae ad vberius cognosccndum Rei

numariae apnd nos progressum magnq

Curiosorum commodo adiunxit.

Praestantissimp Opere fiunc in

modum ab Auctore multis cum fati-

giis feliciter ad vmbilicum perducto?

almaque Pace Monarchiae Austriaco-

Hungaricae secundis prorsus auibu§

rursum reddita, plus in Patriam sen-

sus magnanimi Fundatoris haud vltro

indulgcre potuit, quominus perraras

has Diuitias suas, abdicata omni fvt

luris-Consultis nostris loqui in raore

positum est) iuris proprietate, Re-

gno ocyus olFerre , donare, atque

Iradcre contenderet.

Equidem inter praecipuas fortuna-

rnm mearum accessiones nunquam non

reputauerim, quod Serenissiraus Ar-

chidux lOSEPHVS Hungariae Pala-

tinus me omiiino digiiuin arbitratus

IX

sit, cui nonnm istam Patriae Thesaa-

ram Benigno suo ad me 8-a Icmii an-

ni praesentis igio. Nro 1343. directo

Dccrcto Palatinali sub curam et vi-

gilantiam recipiendi, auctoritas nomi-

ne Regni credcretur.

Proinde nemo non intelligit, meaintcrfuisse plurimum, vt hae opes,

quae internum valorem quadraginta

mille Florenorum in proba moneta su-

perant, Museo nationali absquc omnidefectu resignarentur, et a me pro

muneris, cui praesum, partibus reci-

perentur, perque OfFicioIatum opti-

raa fide adrainistrarentun — Quapro-pter numerati fuere, diligenterque ia-

specti, et collati vniuersi Numi cumipsa descriptione, quae memorato Ca-talogo numismatico Szechenyiano com-prehenditur.

Ea occasione obscruatum est, in-

opine irrepsisse quaedam notabiliora

Typothetarum in Librum, et nonnul-

ia Caichographorum in aeneas Tabu-

las sphalmata, quae Numophilos in

crrorem facile inducere possent. —Nonnullis enira locis Annus pcrperam

indicatur, Tabula male designatur,

aut Argentum Auro substituitur* —Accedit, quod in Scriniis Monetae,

et Numisraata contineantur, quorum

interpretationem in Catalogo nc quid-

quam quaesieris* — Serius enim pro-

curata sunt, ipso nempc NumorumIndice iam tipis excuso* — Accesse-

runt praeterea aliquae etiam Constitu-

tiones monetariae,quas eruditissimos

Compilator, dum Szechenyiani Numopby-

lacii Commentationcm elucubraret, in

promtu non habebat.

/ Vt his difFicultatibus litterariis

quoquo modo interea, donec Supple-

menta Catalogi nuraismatici Szeche'nyi-

ani cum ipsis Tipis Numorum vulga*

ta fuerint, occurratur, visum est pau-

cas has Plagulas sub titulo Appendids^

edere, et adscita ANTONII HA-LICZKY in Museo nationali iurati

primarii Amannensis opcra, defcctus

cxpiere, corrigenda corrigere, ad-

denda snis insererc locis, et noais

Docuraentis adaugere , eorum cum-

primis caussa, qui ab Excellentissi-

mo Comite Catalogi nuraismatici ex-

cmplaribus donati sunt.

Quura cnim Scicntia numaria e

re paucorum sit, neque omnibus for-

tuna, et opportunitas concessa habea-

tur ipsos Numos videndi, et exa-

minandi, sed duntaxat Libris vtendi,

ct in iisdem expressos Numorum tir

pos inspiciendi, vtrosque tamen seu,

qui Nurais deleetantur, seu, qui At-

tcm nuraariara profitentur, circuraspe-

ctos raultis, variisque de caussis essc

oporteat, nc scilicet falsos pro veris,

et genuinis habeant, vtque occasi-

onem , et euentum , in cuius mcmo-riam Numisma aliquod cudi raeruit,

cognoscant, pretiura ipsius Numi non

tam ex materia, quam ex forma,

syinbolis, epigraphc, aliisque adiun-

XII

ctis definirc, et nonnunquam vanac

raritatis opinioni modura, cumprirais

in antiquis monetis, ponere nouerint >

Historiarum vtique, Constitutionum

,

ac Diplomatum haud vulgarem noti-

tiam ad intelligendas Inscriptionura

significationes summe^necessariam es-

se, res ipsa loquitur.— Namque an-

tiquos Patriae Numos nosse quidem

perquam iucundum est, attamcn vtile

non minus ipsas Constitutiones nuraa-

rias secundura teraporura seriera etiara

habere perspectas.— Quo in genere,

vt Rei nuraariae Hungaricae , ac Tran-

siluanicae consulatur, quemadmodumin Catalogo Szkhenyiano nurdismatko \dr-

giter prospectura est, ita postea e-

tiam in eiusdem Snpplementis suo tem-

pore publica luce donandis diligen-

tissime curabitur. — Vtere interea

his,

quae nunc promti daraus. —Dabam Pestini in Bibliotheca Mu-

sei Hungarici ad Diem II. lulii An-

no M. D. CCC. X.

AD DIEMQVO

KVMOPHYLACIVM HVNGARICVM

SZECHENYIANVMI N

NATIONALI

STATVVM ET ORDINVM

REGNIMVSEO

ANNO MDCCCX.

PRtMVM APERTVM EST,

Maiestatem Rei data Dantis habet.

OVID. X/3. IF. de Pont.

VRGENTE.

NOVO. PHOSPHOflO*

MELIORIS. FORTVNAE, OMINA.

COELO. HVNGARICO.

MAGNORVM. PROAVORVM.AEMVLVS.

EXEMPLIS. RARVS.

MVNIFICVS. IN. REM. PVBLICAM.

OPTlMAS. PATRICIVS. CIVIS.

MAXVMVS.

FRANCISCVS.E. C0:V11TIBVS.

SZECHENYI. .

DESARVaRI. FELSO. VIDEK. "

AVREI. VELLERIS. EQVES.

AVGVSTO. AVSTRIADVM. CAESARLET.

REGL APOSTOLICO.A.

CONSILIIS. INTIMIS.

SVMMVS. A. CVBILIBVS.

PROVINCIAE. SIMEGHIENSIS.

xir

SVPREMVS. MODERATOlt.

DENATA. REGVM. SAECVLA*

PROROGAT.

MEMORIAM. FAGTA. AETATES.

AB. VMBRIS. REVOCAT.IN.

AVRO. ARGENTO.

INSTAVRAT.

QVOD,

CORVSCANTIBVS. ARCIS.

LARGITER. INTVLIT.

QVVM.

DICATVM. AB. SE. PATRIAE,

NVMOPHYLACIVM*HVNGARICVM.

APERIT.

OPES. EFFVNDIT.

GENTIS. ADCVMVLAT. LVCRA,DECVS. OMNE.

A.

REGNI. MONVMENTIS.LIBRANS.

SPESQVE. NOVAS,SVO. NOMINE.

XVJI

METIENS.

SiC.

IVCVNDO. NVMORVM. INTVlTV.

PRiSCI. AC. NOSTRL TEMPORIS.

HORAS. RENOVAT.

I.

QVA. MAGNAE. PATENT. TEMPLA.

FAMAE.

DIGNOS.

ORBIS. HVNGARICVS.

REFERET. HONORES.

SVSPENDET. CERAS.

PONET. CVLTVS. ALTARIA.

CLIO.

GRAVIORE. eloqvio.

TE.

PER. IMMORTALIA. CaNET. LVSTRA.

M **

B

— 18 —

CONSPECTVSNumorum Hungaricorum, et Transil-

iianicorum secjndum ordinem

Scriiiiorum.

«>#\«\#\#s«\/vr.#v#> «N^v#N«\r<

Scrtnia

— 19 —Svrinia Aur. Arg. Aen. Stan. Sum.

LADTSLAI infantis — — — —ANDREAE II. £ — --

BFLAEIV. - - - — 4 11 _-

STLPHANI V. 3 — .-

LADiSLAI C/iuni 2 — —ANDREAE III. - — i _ —

Incerti anepigraplii i- — 14 t —

-

Incerti item ciim In-

scriptione Hungariae.— 7 — —Regispro *S/a«o/i/a. - — 16 — —

—

— 20 —Scrinia Aur, Arg. Aen. Stan. Surrt,

III. MATHIAE CORV. 42 39 i —WLADISLAI II. - 20 32 — --

LVDOVICI IL - - 15 33 1 —lOANNISZAPOLYAio 7 — —

87 111 « — £oo

IV. FERDINANDIL - 19 49 4 —MAXIMILIANI- - 11 t/ 2 —RVDOLPHI - - 22 47 X —

J2 123 8 —

V. MATHIAE It. - - 18 46 i —FERDINANDI IL - 12 2>S

— —FERDINANDI IIL- 15 40 2 —FERDINANDI IV. - 28 — —

47 129 J — ^79

VI. LEOPOLDI L - 4 104 17 — 125

VIL LEOPOLDI L - 41 82 11 —lOSEPHI L - - - 9 44 6 —

30 i!i6 17 — 193

VIlI. CAROLI IIL - 7 122 4 2 i3i

— 21 —Sceinim Aur. Arg, Aen. Stan. Sum,

IX. CAROLIIIL ' ' 32 31 8 —M. THERESIAE - 10 56 7 —

42 87 ij — 144

X. M. THERESIAE - £2 121 — 1 U4

XI. M. THERESIAE - 49 137 — — ^86

Xn. M. THERESIAE - — 24 22 —lOSEPHI II.- - - 19 80 12 —LEOPOLDI II. - - 14 20 — —

33 124 34 — 19^

XIII. LEOPOLDI II. - i 17 — —FRANCISCI L - - 28 71 10 «

33 8J5 19 2 14^

Numi Transiluanici.

XIV. FERDINANDl I. — 1 — —lOANNlS SIGISM. 9 g — —STEPHANIBATHORY.i 3 — —CHRISTOPHORI BA-

THORY - - 6 1 — —SIGISMVNDI BA-

THORY , , 14 ,7 _ —

^ 12 --

Scrinia Aur, Arg. A§n, Stan, Sum,

HVDOLPHI Imp. - i 4 — —MOYSiS SICVLI - 2 2 — —BASTAE Gcneralis 1 2 -- —

-

STEPH. BOCSKAY 6 8 — —SiGlSiM. RAKOCZY 3 -~ — —GABRIELIS BA-

THORY - - 10 16 — —GABRIELIS BETH-

LEN -• - - - 20 32 1 —

73 94

XV. CATHARINAE

Scrinia

;SVI. FRAN. RAKOCZY - - -

CAROLI VI. Imp,

M. THERESIAElOSEPHI n.- -

LEOPOLDI II.

23 —

— «4 ^

SERIES NVMORVM,qui in Catalogo Instituti Nationalis Szechenyiani

§• Pestini 1807. tipis vtilgato describuntur qui*

dem, ab Excellentissimo tamen Fundatore D.

Comite FRANCISCO SZECH^NYI MuscqHungarico traditi nondum sunt,

yir. AR, JS, ST, Summa,LVDOVICI H. Nuraus du- ^

-

plicatus describitur

Fag. 110. snb Nro,

13. AR. 1 3/4 Se-

munc. ----— \ .^ ^

LEOPOLDI I. duplieatus

describitur Png. 193.

Nro. 10. AR. pond.

3/4 semunc. - - — 1 •. ..

EIVSDEM duplicatus descri-

bitur P'tg. 213. Nro^

58. Primus sub il-

\o namero adduc-

tU5 desideratur, al-

ter sub eodem no-

- «5 -AV, AR. JE. St. Summtt.

mero ^«scriptas ad-

C8t AR. 4. semunc. — 1 — -r

EIVSDEM Pag. 223. Nro,

2iS* indicatus Duplica-

tujtHro.S^. Pag.T24

cle<)cripta9 sub AR. 2.

semunc. ------ l — —

lOSEPHI 1. Duplicatus ad-

ducti Pag. 268 Nro,

27. AR. 2. 1/2 se-

manc. ------ i— —

r

CAROLI VI. Pag. 319. iTro.

12«. descriptus St. — — — l

J^ARIAE THERE^IAE Dupli-

catui Pag. 319. iVVo.

«. memoratus AV,

3. Ducatorum - - i — —. —

EIVSDEM Buplicatus Pag.

399. ^ro. 209. addu-

ctus AR. decst , at-

tamen ^y^ sub eodera

Kumero descriptus

adest ,----— 1—• —Summa i 6 — l. 8.

^ %6 -m

In Partis H. Tabula aenea IX. Nro. 4. exhi-

betur Nuitius Principis Transiluaniae GEpRGIl I.

RAKOCZY , cuius pars antica refert iconem Prin-

cipis cataphracti cuin perigraphe GEORG. RAKO*D. G. P. TRA. postica habet praeter Scutuin Genti-

litium , ipsius Principatus, et trium Nationum in-

scriptionem: PAR. REG. HVN. DOM. ET SIC. CO-

MES. 1645. Forma ostendit esKC maioris moduli,

ct Liiterae contractae AR. esse argenteum: in Li-

bro tamen non describitur , neque in Cimelio

Szechenyiano existit.

•««»AA-A/VS=»«

SPHALMATA,quae in Dcscriptionem Numoram

i r r c p 8 e r u n t.

^tf\/\#N#V^ #s^N#\#\^

Parte I. 4Pag^ ij^.rVpud FFRDINANDVMI. I^ro, 14.

descriptus Numus aencus idem est

,

qui Nro. 16. adfertur. Quumjitaque

bis memorctur, Nro. 14. praetermit-

tcndus erat.

Pag. i6i. Apud FERDINANPVM II. Nro, 5.

adductus Duplicatus Cofonationalis

Hungarici non adest, scd jiTius loco

Coronationalis Boliemicus in Collecti-

Qne omnino cjcistit, qui in Catalogo

non adducitur. Khis Fars adatrsa

Corona Bohcmiae; iufra hc]nc Littera

F. id cst: FERDINANDVS. Auersa

CORONAT. BOhEMIAE.REX, 1617.

— £st argenteus min6r.'' moduli»

Pag. 186. Apud FERDlNANDVIil III. Numusvncialis, scu Thalerus in Catalogo

— «8 —Nro. 15. indicatus in Scrinio Nro, f^

b. est quaerendus^

Pci^* 189. Nro, 2. adfertur Numus coronati-

pnali Hungarico sub Nro. 1. descri-

pto similis, sed minor, qoi tamen

in Coilectione non extat; verum prac-

sto est similis Corx>nationalis Bohe-

mici sub Nro. 4. descripti» Eius Pars

aducrsa: Coroiia Bohemiae intra duos

Palmae ramos, infra hanc Littera F.

circa quara 1646. Inferiu«i IV. id est:

Ferdinandus IV. rursus intra duos

Palmae ramos, Auersa-. ARCHIDVXAVSTRIAE CORONAT. IN REGEMBOHEMIAE. Argcnt. min. mod.

Bag. 19Q. Apud LEOPOLDVM I. Nro. j. duo

et 191. Numi adducuntur de homagio Au-

striae, adest autem dunlaxat vnus.

Contra vero Nro. 5. vnus tantum

adfcrtur , quum tamen duo habeantur.

Numi non citati Pars antica: LEO-POLDVS HVNGARIAE REX IN

REGEM BOHEMIAE CORONATVS14. SEPTEMB. 1656. Supra hanc

Epigraphen : Corona Bohcmiae inter

duos Palmae ramos. Posttca: CON-SILIO ET INDVSTRIA. Ocuhis Di-

uinae Prcuidentiae, et Humana duo

Brachia ex circumfusis nubibus por-

recta, vnum Ense, alterum Sceptro

— «9 —instructum; inPra quae Globus coro-

natus ac Triangulo insignitus, ruen-

tibus vtrinque fulminibus impelitur.

Argentcus parui moduli.

Pag. 213. Apud LEOPOLDVM L Nro, 62.

Argenteus ponitur Numus, qui acneus

est, vti in Tab. XXXVIIL Fig.

43. conspicitur.

Pag, 222. Apud EVNDEM Nro. 83* ctiam

argenteus deauratus memoratur , sed

accuratius ipsum metallum inuesti-

ganti patebit Numura illum esse ac-

neum , vti etiam Tab. XL. Fig. 63.

bstendit.

Fag. 2it3. Apud EVNDEM Kro, 39. annns

scribitur 1673. quum tamen Numus

annum 1674- exhibcat.

Pag. 265. Apud lOSEPHVM I. Nro. 18 ad-

fertur argenteus deauratus » vcrum Nu-

mus hic argenteus non est deaura-

tus, vt inspicienti patct , sed alter ae-

neus in Catalogo omissus, et in Scri-

nio sub Nro. ig. 5. positus, formac,

c tipi, et inscriptionis eiusdera cumNumo illo argenteo, qui in Catalogo

sub Nro. 18. describitur.

Pag. 312. Apud CAROLVM VI. l^ro. 163.

non cst TERTIA PREMISLAICAESTIRPIS OR/GO^ sed GLORIA.

Pttg, 332. Apud EVNDEM Nro. 6. non cst

annus 1/49» legcndus, sed 1740»

— i3o —Pag* 3^5, Apud EVKDEM ita quoque Nrp. 5.

et 6. non sunt anni 17^9. e. 1725.

sed 1726. et 1728.

Pag, 390. Apud MARIAM THERESIAM JVro,

176. Argenteus asseritur Numus , qui

aureus est.

JPag. S91. Notandum: numerum 183. in Li-

bro deesse , nec in Scrinio ordinis

caussa vllum Numura sub hoc Ntr-

mero locatum esse.

Fag. 428. Apiid MARIAM THERESIAM Nro.

Zy. per errorem duo Numi adferuntur

etahnus 1760, delendus. Numus enim

in Scrinio sub Nro. 37. -cccurrens

habet inscriptum annum 1763.

Pag, 428. Apud EANL^EM Nrus. 38. bis po-

et 419. nitur. In Scrinio sub vtroque Nume-

ro adest Numus argenteus. Differunt

in anno cusionis; vuus videlicet est

anni 1767. alter 1763.

Pag. 432. Apud FANDEM Num. 10. ponitur

annus 1763. deberet esse 1762.

Pag. 436. Poltura anni 1748- in Tahula

LXXll. Fig. \2)7' expressa in Libro

non adducitur, in Scrinio tamen ad-

cst. Eius Aduersa M. THER. D. G.

RO. L GE. HV. BO. REG. Caput Ari-

gustae pectorc tcnus. Auersai EfTi-

gies Deiparae cum Sceptro, et lesulo

intcr Littfcras P. H. id cst: PMrorid

— 31 — '

Htm^ariae ^ annumque 1748« Infcriuj

POLTVRA.IPag' 43<^. Apud EANDEM Polfura h'r9. i.

anni i 7ji. in Tab. LXXIT, Nro,

138« non est expres-^a , sed alia

anno 17^2. quae contra in- Catfllogo

non comparet. Interim forma , tipus

et inscriptio congruit illi, quae in

Catalogb suh Nro. 1. adumbratur.

Fag, 436. Apud EANDFM pariter Poltura

de anno 17J8- in Catalogo sub Nro.

3. depicta, in Tabula LJCAII. nus-

piam repcritur.

Pag. 439. Apud EANDEM Denarius Cupreus

anni 1763. in Tahula LXXIII. Fig,

147. expressus, et in Scrinio sub

Nra, 8. a) visibilis in Libro non de-

scribitur. Est vero eius aduersa:

PATRONA HVNGARIAE. Effigies

Deiparae coronatae, nimbatae, radiis

circumfusae, sedentis cum Sceptro in

dextra, et lesulo in sinistra. Auersa

M. THERESIA D. G. R. IMP. GE.HV. BO. REG. 17,63. Scutum coro-

natum, in quo est vtrumque Regni

Hungariac Insigne.

Pag. 450. Apud -lOSEPHVM IL Numerui 32.

bis est positus, proinde loco 32. in

secundo ponendus 33, et loco 33. po*

nendus 34.

~ 3* -Pag. 456. Apud EVNDEM inter Cuprens Mo-

netas Num. 3. loco anni »782 ;.ebet

esse 1781. et Nro 4. loco 1781. «b-

annOs 1782.

Prf^. 463. Apud LEOPOLDVMII. per errorera

comparet Num^-rus 34. sine omni Nu-mo vel citato, vel descripto.

Pag, 430. Apud FRANCISCVM 1. A^ro. 48. et

49. dicitur: ald duo similes. Addi-

tar.Aureus 3/4. ducati. Verum omis-

sus est alter argenteus magnitudine

Denarii. Eius aduersa: FRaNCISCVSROM. ET AVSTRIAE IMP. Caput

laureatum sinistrorsum spectans. A'uersa: OB. AVSTR. HAER. IMP-DIGNITATE ORNATAM. Laurea

cx duobus Paimae ramis facta , mcuius medio sculptum HILARITAS.PVBLICA. VL ID. DEC. MDCCCIV.Argent, magnitudinc Denarii.

Parte IL

Pag. 74. Apud LfiOPOLDVM L inter Gros-

sos, Polturas etc. Nro. 13. loco annieiuS"

dem ponatur 1703.

Pag. 87. Apud CAROLVM VL Nro, 5. On-

ter Aureos) loco 1710. ponendus est

annus 1719.

Tag. 87* Ita quoque apud EVNDEM Nro* \%,

loco 1738. legatur ^To2f'

~" C>3

Fag. 87. Aeque apud EVNDEM Kro, 13. an-

niH addendas 1734.

Fag, 90. Apod EVNDEM inter Polturas Nro.

2. crratum est in anco: nam loco

1723. scribrndus ernt 1715.

Ptfg. 99. Apud MARIAM THERESIAM Krc,

ij. minus recte; designatus est Aure-

ns simplex; qaum sit ifz Aureus.

Pag. 162. Apud E-\NDEM Nro. 45. In locura

anni 1777. substiiuendus venit 1778.

Parte III.

Fag. iH. ApudBVRGSTALLERVM erratum

cst in desigratione MetaJli, quuiu Nu-

mus non sit argentcos, sed duntaxat

ttanncus.

^^~£\r^ <^^\^.#N^

G

— 34 —

E R R A T A,

quac in Tabulis aeri incisis

obseruata sunt.

¥»>#\#^^ ^rf^\#>^

I^ a r t c I.

r^^. LXVJI. Nro. 72* loco AR. pone ST.

Vide Scrinium X* sub Nro, 209.

Parte II.

^fl^. 1. Non est expressas Jlureus Cataldgi

Parte II. pag. 8. qui scilicet fcst

iViro. 5. dcscriptus, quiue in Coliccti-

bne adest,

Tah. IJI. Nro^ p, in locum AV. ponenduS

AR. de.^uratus.

Tab. V. Icones ISro, 10. non debuissent con-

iungi: nam duorum diuersorum Nu-

morum, qui in Catalogi Parte II.

pag. .32i sub Nris. j^ et 8. describun-

tur , aduersas exhibent.

Tab^ VL Nro. 14. loco AR. poner.dus est AV.

—3.5 —

Tah, XIII, Nro. 12. annus 1705. erronee in-

dicatus est, quum numus sit de an-

no 1707.

Partc III.

Tab. //. ^to. 9^ loco AE. debet poni AR.Tab, IIL Nro. 20 loco AR. substituendus

cst ST.

jtab. V. Nro. 32. corrigatur AE. et ponatur

illius loco AK.

^^\^\j\r 9^f\f\f^

C s

— 36 ~

ORDO NVMORVM,quos Exccll. ac II!. D. Comes Fratt.

Szechenyi de Felso - Sarvari - VidekCtitt.) etc. etc. superaddidit iis

,qui in Catalogo Nu-

morum Hiing. et Transil. Instituti Nationalis Szechd-

uyiani Pestini 1807. tipis vulgato

describuntur.

>t\f\r\£\f' '^\f\t\^\f^

Ad Hungaricos accessere,

AV. AR. ^E. S'.'m,

BELAE II. Pag,^\,Nro. 4. ,

memorato additur

>^ similis— 1 — --^

Item 'Pag* 41. Nro,

' 3. descripto similis -^ 1 — —incerto pag^ ^j! Nro. 8- de-

scripto a*ddiectus est

conforii]|Js — 1 -^ —* Anepigraphus nouus

in Scrinii /. Tab,

,jy.Nro, aa. impo-

situs

— -57 —AV. AR. X. Sum,

Adu. Rex Coronatas,

paludatus , Sce-

ptrum tenens. et Le-

oni insidens.

Auers. Animal corpo-

re aquiiino , capite

muliebri coronato 7

Paz» 5^. post Num.

21. inserendus -— i — —

^

Anepigraphus no-

uus Scrinii I. Tab,

4..Nro, 23. impositus

./idu, Duo Capita coro"

nata se inuicem re-

spicientia.

jiuer. Figura ignoti

animalis multum at-

trita ••• — 1 — —

^

Pro Sclauonia pag,

J9. Nro. 10. descri-

pto similis — I — —

•

LVDOVICI I. dcscripto

Pag. 72. sub Nro, 6,

similis — i — —Pag, yo»' ^i"^' 14. dc-

scripto conformis — 1 — —MARIAE Pag. 74 Nro. 1.

delincato similis — 1 — —

- S8 r-

AV. AR. ^. Sum.

31GISMVNDI dno ciusdeni

formae cum descri-

^\o pag.y^. Nro, \, — 2 — —ALBERTI perinde duo si-

miles pag. 79. Nro.

5. et 6. descriptis — a — —WLADISLAI I. Pag. 80.

Nro. 1. deseripio

argenteo siroilis —< i —

t

—

Jnterregni accessit pag. g»^

Nro. 2. descripto si-

milis — —.I

•—

»

MATHIAE I. yiurei^s a ce-

teris omnibus diiFe-

rens per epigraphen

:

Juersa: MOTA MA^THIE D. G. VN-GARIE Scuta Hung.

Boh. Silesiae cumCorao Pag. 91. post

NumAi. inserendus ^ •— — —.——« JDenario pag. 9^,

Num. 18. descripto

similis, sed Siglas

habens K. N. — i —^ .r-^

—,— Denario P<'g. 9i.

Nro. 19. descripto

siriiilis, scd cum Si-

glisL. S.»

— 39 —AV. Aa. ^. Sum.

' Descripto pag, 96.

Nro. zi, Obulo ac-

cessit adhuc — i — —WLx\DISLAI II. Denariis

pag, 106. Nro. 8. 9.

10. 11. descriptis

ibldcm inserendi ve-

niunt septem adhuc

alii similes de annis

iS^S- iio8. 1309.

lilO. Iji2. 1313.

et 1516. -^— 7 -— —P

Denario pag. 106,

Nro. 12. adducto

accessit similis — 1 .,— --—

LVDOVICl II. y^ureas cur-

siuus de anno 1321.

cum siglis K. A. in-

serendus post Num,

j, pag. 111. alias ta»

lis, qualis ibidem

sub eodera Numerocommemoratur 1 — —' -^

Deuarius de anno

1326. habens Siglas

ATL. V* refercndui

post Num. 14. pag, '

113. vbi huic simi-

lis depingitur — i — -

— 40 —AV. AR. R. Sum>

FERDINANDI I. Denarli

quatuor de annis

1332- 1^33- ii43?

^t \S55' adiiciuntdr ^

ad ^'um. 13. 14. et

li. P<Jg' 148. vbi si-

niiles liis descri-

buntur >•-» — ^, .^ _*

aVDOLPHI* Thalerus de

an. 1590. pag, 148.

post JV«/w. 6. po-

nendus, vbi alter de

alio anno huic simi-

lis adunlbratur —, i — —

' Duo Semisses Tha'

lerorurfi de annij - *

1^88. et 1601. qui

pertincnt ad \ag^

148. ante A'w/7/. la.

jjiimiles Semissi ibi-

dem meraorato — a —

r

•r Quadrans Thaleri

de an. 1387. circulo

crassiori.zonam imi-

tante, in margine

ornatus pa^» 149.

post Nitm, 13. lo-

candus. Est vero

in reliquo similis il-

— 41 —AV. AR M. Sum.

li, qui sub eodem

numero, ac eadem

pagina ibidem de-

scribitur »*•• — l —MATHIAE II. Denarii png,

164. plures, sed

non determinato nu-

mcro adferuntur,

traditi vero snnt** — 12 ^ —FERDINANDI II. Dcnarii

qnatuor pag. 173.

^'ro. t. inserendi de

annis 1623. 1626.

1627. et 1629. non

diiFerunt a Denario,

qui eadem pag. et

nura. delineatus est — 4 r— —Pag, 176. Num. 4. »

occurrunt descripti-

ones diuersorumDe-

naricrum sine cer-

to numero, traditi

autcm sunt — 5 — —Obulo descripto pag.

176. num. 3. additus

est adhuc similis*^ — 1 — —LEOFOLDI I. Aeneus in

memoriam recepti

Gastri Ersek-Viua-

riensis

42

AV. AR. JE. Sum,

Adu. Caput Leopoldi

laureatum cum in-

scriptione : LEO-POLDVS MA-GNVS ROM. LMP.

P. P.

Auer. Repraesentatio

Oppugnationis cuni

hac epigraghe :

NVHVSIVM VI

RECVPERATVHA LEOPOLDO L

12/9 AVG. A 168.5.

inserendus^safg. 202.

post Num. 2>^. **** — — 1

— Niimo de recupera*

ta Buda pag. soj.

Num. 40. descripto

accessit alter etiam

cx acre — — \

— Numus cusus in me-

moriara S. Crwcis

Viennae Turri S.

Stephani impositae

^da. t VOR DEM mWTENNrVONST.STEPHANTHVRNABGENVMEN *)

WVRDD. A. ZIGS

^ 43 —AV. AR, ^ Sum,

ZEICHEN DES H:

CREVZES AVFGE.SEZT DEN 31. 0-

CTOBER 1687.

Aurr, IN HOC SlGNOVINCEMVS VIVE-

MVS. Aquila impe-

rijiis vno pede Sce-

ptrum , altero en-

sem tenens. Intra

duo Aquilac capita

stat Crnx duplicata.

Inserendus pag. ti4.

post num. 64. **** — 1

. Numo pag' 218.

num,' 13. descripto

accessit aiter exaere — — 1

Pae- 230. post-ATM/w.

98- ponendus est Nu-

mus argenteus in

memoriam extructae

arcis Schonbrunn

cusus

y>Vi/. exhibet Arcem

Schonbrunn, ct an-

num 170Q.

^uer. Giadius laurea

circumuolutus, et

oculus Dei radiaiis

-r- 44 —Ay. AR. M. Sum.

cum epigraphe A-

MORE ET TIMO-RE.

^""g* 3-55* ^ro. 2.

adducuntur LEO^POLDI I. diuersae

Poiturae , traditae

sunt **********¥* — 2j — —

-

—r—' Ad Cruciferum ar-

genteura pag. ^SS*

Nro. 4» descriptum

additus est adhuc — i — -v

Pag. 256 Nrc, 2.

memorantur Dena-

riivarii, traditi sunt — 3 — —

r

Pag 256 Num, 4.

cst sermo de diuer-

sis Obulis, quorum

sunt»—• 3 —

^

IQSEPHl I. pag, %6s. Num,

18. adfertur descri-

ptio numi Corona-

tionalis in RegemRomanorum argen-

tei deaurati: at con-

tra obseruatum cst,

fuisse traditum ar-

gcnteum vnnm et al-

terum ex aerc ,qiii

— 45 —AV. AR. B. Sum,

omnino auro elegan-

ter obductus est -— — i —— Numus de Italia sub-

acta argetiteus ac-

cessit.

j4du. Eugenii Princi-

pis Effigiescum epi-

graphe:EVGENIVSFRANC.DVXSAB.S. C. M. GENER.GVBER.MEDIOL.

Auers. Praeter sym-

bolicas figuras In-

scrip. GENIO TV-TELARIITALUE.InfrarSABAVD LI-

BERAT. MEDIO-LAN. RESTITVT.DVCE.AVRELIAN.CVM EXERC. FV-

GATO. 1706, Pag,

720. iVVo. 3«. inse-

rendus»» — 1 —, .^

CAROLI VL item

Numus accessit,

cuius

Adu. habet efTigiim

Caroli yi, Impera-

toris Gum Inscript.

- 46

AV. AR. E.. Sum,

CAROLVS VI. RO.

IMP. DVX BRA-BANTIAE. CE-

LAND.jiaer, repraesentat A-

quilam t quae vno

pede Scutum Au-striacum, et Scc-

ptrum, alio autem

fulmina tenet cuni

epigraphe : soLb

VeL aDVersOsan-

CtIssIMa IVra tV-

E30R* locandus/jflfg.

313. postiV«/77. 107. — 1 — -*

MARIAE THERESIAE Co-

ronationali Hunga-

rico pag, 343. Nro,

25. descripto con-

formis altcr ex ar-

gento — 1 — —In obitum Francisci

Imp. pog. 2)79* ^um,

144. descripto simi-

lis , sed minor — 1 — —Ixem pag. ;^(jz. Num,

186. alter cx aere — -7- 1 —FRANCISCI duoAurci cur-

rentcs de an. 1760,

— 4jr —AV, AR. .£. Sum,

Ct 1765. pag. 419-

JVtfi». 48. et 49. ad-

diti sunt

Aduersa: aurei de. a.

1760. FRANC. D.

G. R. I. S. A. GE.1£R. R. LO. B. M,H. D. Protome/^raw-

cisci pectore tenus

paludati, loricam

squameam induti

cum aureo Vellere,

capite laureato. In-

ferius sunt Litte-

rae L L. CL.

^uersa: Aquila nira-

bata coronata, alis

expansis, vnopedeSccptrum , altero

ensem tenens, in

pectore habens Sca-

tum coronatum au-

reo vcllere cinctum^

in quo sunt Insignia

Lotharingiae, et He-

truriae. Inferius":

LEGE VINDICE.S.S. (N.)L M. F.

• Aurei dc anno 1765.

43

Muersai FRANC. D.

G.R.I.S.A.GERM.lER. REX. Caput

Francisci laureatum

pectoretenus cUmpaludamento, et au-

reo Vellere. Jnfe-

riits: Littera F.

Auersa: TV DOMI-NE. SPES. MEA.1765. Aquila biceps

nirabata coronata

alis expansis vno pe-

de Sceptrum , altero

gladium tenens, in

pectore habens Scu-

tum coronatum, au-

reo vellere cinctum

,


Lotharingiae et He-

truriae. Inferius

:

Litlerae G. K. W. L

MARIAE THERESIAE Tha-

lerus Ducaton di-

ctus de an. 1754» in

valore 2. fl. 32. xr^

Pag. 424. post Num.

2ii locandus: Eius

Aduersa: MAR. TH.

AV. AR. M. Sum.

- 49 -AV. AR. .£. Sum,

I). G. R. IMP. G.

HVNG. BOH. R.

Protome August\e

pectore ter.us. Infe-

rius Littera R.

i^urrsa: ARCH. AVS.DVX. BVRG.BRAB.C.FL. 17.54. > ^

Scutum coronatuni,


Hung Boh. Austr.

Burgund. Brabant.

et Mediolani. — 1 —— Thajerus coronatus

seu Crori - Thaller

Belgicus de an. 17^3.

in valore 2, fl. i6#

xr. pas^. 424- post

^um, 1 1 . ponendus ^

cuius

.,#<f«er/a;MAR. THE-RESIAD.G. ROM.LMP.GERM.HVNG.BOH. REG. Crux

magna Burgundica,

ad cuius quatuor an-

gulos stant totidem

Coronae,«?cilicctImp.

Germ. Hung. Boh.

"- ^o -AV. AR. JE. 3um.

Auersa : Aquila biceps

coronata, nirabata,

alis expansis, pedi-

busque, in pcGtore

oruata Scuto coro-

nato , in quo sunt

Insignia Hung. Boh,

Austr.Burgund.Bra-

ban. ct Mediolani.

cum inscriptione :

ARCH.AVST.DVXBVRG.BRAB.COM,FLAND. 1765. > — 1 —

— Thalerus Mediola'

nensis de an. 1778.

in valore u fl. ^6. xr.

ibidem insercndus.

Aduersa: M. THE-RESIA. D. G. R.

IMP.HV.BO.REG.A. A. Caput Augu-

stae pcctoretenus.

Auersa: MEDIOLA-NI DVX. 1778. Scu-

tum coronatura, in

quo Insignia Medio-

lani, Mantuae , et fa-

scia Austriac* —* 1 —

— 51 —AV. AR. M. Sum,

•— Semissis Thaleri co-

ronalis, seu Belgici

de an. 1769. in va-

lore 1. fl. 8. xr. pag.

427. post num, 29;

addendus.

Ac/uersa iMAR.THE.'.

RESIA. D. G. R.

IMP.GER. HVNG.BOH. REG. Crux

niagna Burgundica ,

cuius quatuor angu-

los intercipiunt toli-

deni Coronae , Imp.

Germ. Hung. et Boh.

^ersa,- ARCH. AVST.DVXBVRG.BRAB.COiVI.FLAND.1769.

Aquild biceps co-

ronata nimbata alis

expansis, in cuius

pectore Scutum co-

rondtum , continens

Insignia Hung. Boh.

Aust. Burgund. Bra-

ban. et Mediolani. — 1 —

;

-— Est etiam pag. 427.

num. 5*9. addend. Se-

missis ThaJeri co-

D %

- 5^ -AV. AR. M. SufHi

Jronati a Francisco

an, 1756. percussi.

uiduersa,- FRANCIS.D. GRATIA. RO- .

MAN. IMPERAT.S. A. Aquila biceps

nimbata coronata

,

habens in pectore

Scutum coronatum,

in quo est Insigne

maius Lotharingiae.

jiuersa : GERM. lERO.

REX. LOTH.BAR.MAG. HET. DVX.17^6. Grux magnaBurgundica , inter

cuius latera Coronae

Imper. Gerra. lero-

solim.•» — 1 -^

"— Medius Florenctrius

cusus a M, Thert"

sia , inserendus pag»

429. post num. 42«

cuius

Aduersa: MARIATHERESIA. D. G.

R. L GE. HV. BO.

REG.CaputM.The-

resiae pectoretenus

— oo "^

AV. AR. JS^ Sum,

cum paludamento.

Inferius: 30.

Auersa: AR. AVST^DVX.BVRG.COM.TVR. 1765. Aquila

biceps nimbata co-

ronata alis expansis

,

in cuius pectore

eminet Scutum co-

ronatum cum Insi-

gnibus Hung. Boh.

Aust. Burgund. Tyr. — 1 —— Eiusdem alter /w^-

dius Florenarius ibi-

dem inserendus, cumAquila, in cuius pe-

ctore visitur Insigne

Austriaedean. xjd^,

cum Siglis I. C. S.

K. in reliqno non

difFert a priori.

— Quadrans Thaleri

Ducaton dicti de an.

17.52. in valore 38-

xr. inserendus pag,

429. sub num, 44.

cuius

^duersa: MAR. TH.

D. G. R. LMP. G.

r- 54 -AV. AR. iE. SuM.

HVNG. BOH. R.

Caput Augustae pe-

Ctoretenus.

jiurrso: ARCH. AVS^DVXBVRG.BRAB.C. FL. 17^2. Scu-

tum coronatum , in

quo sunt Insignia

Hun2j. Boh. Austr*

Burgund. Brab. et

Mediolani. • —: l —

'

— T^icenarius de an.

1756 locandus peig,

431. nunt. lo. cuius

Aduersa: M.THERE-SIA D. G. R, IMP.GE.HV. BO.REG.Caput Augustae pe-

ctoretenus in Laurea

ex duobus palmae^^

laurjque ramis facta,

jiuersa: ARCH.AVS.DVX. BVRG. SI.

M. MO. i7i6.Aqui-

la bic^ps coronata

nirabata alis cxpan-

sis , habens in pecto-

re Scutun» corona-

tiim cum Iiisigni

—. 55—AV. AH. it. Sum.

Bohemiae. 'Infra pe-

des Aquilac basis

cum inscriptonume-

ro 20. exornata pal-

mae,laurique ramo. — 1 —Huic additi adhuc

sunt tres de annis

1764. 1776. ct 1778»

pag. 431. sub num,

11. 12. 13. ponendi

,

similes fere prius de-

scripto, in eo duntaxat

difFerunt, quod primi

duo in Inscriptione

Auersae non habeant

SI. M. M. scd COM.TYR. Primus habet

Insigne Austriae, se-

cundus Tyrolis , ter-

tius vero eandera

cum descripto ha-

bet epigraphen, i-

demlnsigne nempe

Bohemiae, sed in-

ferius in Auersa sunt

LitteraeEVS.I.K. — % ^—— Francisci Viceaa-

rius de anno 1765.

locandus pag, 4^1-

56 -AV. AR, M. Sum,

sub Num. 14. et 1.5.

jiduersa; FRAN. D.

G, R. liMP. S. A,

GE.IER. RF.X. LO.

B. iM. H. D. Caput

Augusti laureatum

pectoretenus cumpaludamento , et Or-

dine aurei Velleris,

inclusum liurea ex

duobus lauri, pal-

maeque ramis facta.

. InFra pectus Litte:'

rae B. P.

Jiucrsa.' IN TE DO-MiNE SPERAVL

176J. Aquila biceps

coronata, nimbata,

alis expansis, vna

pede ensera , altero

Sceptrum tenens

,

in cuius pectore Scu-

tum coronatum au-

reo Vellere cinctura

ostentat Insignia Lo-

tharingiae, et Hetru-

riac. Sub pedibu5

est Aquilae brisis

cum inscripto numc-

*- 57 -AV. AR. M. Sum,

ro 20. palmae , laa-

rique raino distincta,

in latere Litterae S,

K. P. D.* — 1 -^

« Adest quoque alter

J^icenarius de eo^^

dem anno 1765. pri-

ori simillimus , vni-

ce in eo discrepans,

quod loco Littera-

rum B. P. habeat

B. L•'**' — 1 ~

—

M. THERESL\E Marianus

Bohemicus de arino

num. 10. ponendus.

^«'«ffr^flrM. THERE-SIA.D.G.R. I. GE.

HV.BOH.REG.Ca-put Augustae pe-

ctoretenus cum pa-

ludamento. ARCH.AVST. DVX. BV,

S. M. MO. 1751.

Aquila biceps nim-

bata coronata alis ex-

pansis, habensin pe-

ctoreSculum corona-

tum cum Insigni Bor

«8 »-

AV. AR. ^. Sum.

hcmiae. Inferius est

numerus XVII. ***

— Marianus Francisci

de an. 17^0. pag*

432. post num^ 10.

inserendus.

yfduersa: FRANC.D.G.R.I.S.A.GE.lER. R. LO. B. M.H. D. Capnt Augu-sti laureatum pecto-

retenns cum palu-

damento , et aurco

Vellere.

jiuersa : IN TE. DO-MINE SPERAVI.

1750* Aquila biccps

tiimbata coronata^

alis expansiS; vno

pede Sceptrum , al-

tcro cnsem tcnens,

in pectore gerit Scu-

tumcoronatum, au-

reo vellere cinctura

,


Lotharingiac , et He-

truriae, infra pedes

Aquilae numerus

— 59 —AV. AR. M. Sum.

XV. loco XVII. ct

Litterae K.B. — i —Altcrliuicsimilis est

de an. 17,52. aeque

ibidem inserendus,

qui tamen inferius

nullas habet Litte-

ras , numcrumque

expressuraXVII. — 1 —M. THERESIAE Decenarii

Bohemici de anno

1760. et 176J. ad

vnguem sibi inuicem

similes ;pflr^. 434. post

num. j. ponendi.

Muersai M. THERE-^ SIA, D. G. R.IMP.

GE. HV. BO, REG.Caput Augustae pe-

ctore tenus inclu-

sum Laurea , ex pal-

mae laurique ramo

^ composita.

Auersa: ARCH. AVS.DVX. BV. SI. M.

MO, 1760. Aquila

biceps coronata ,

nimb^ta , alis expan-

sis, in cuius pectore

' ^ (,'0 -^

AV. AR. M, Sum,

Scutum erainet coro-

natum cura Insigni

Bohemiae^ Infrape- _

des Aquilae est ba-

sis numero lo» intra

lauri, palraaeque ra-

mum exornata — z —

•

— Austriacus Deceri'

narius de an. 1779.

insere ndus ibidefn :

Aduersa : M. THERE-SIA D. G. R. IMP.HV. BO. REG. Ca-

put Augustae pecto-

retenus cum palu- .

damento , cinctum

Laurea , ex palmae

»

laurique ramulis

composita.

Anersa : ARCHID.AVST.DVX.BVR.CO. TYR. 1779.

Aquila biceps nim-

bata , coronata , ia

pectorc ornata Scu-

to coronato ,quod

Austriae Insigne

praePert ; infra pe-

des Aquilae viden-

— 61 — .

AV. AR.'^ Sum,

tnr Litterae C. A.

et numerus lo. Cir-

culo inclusus ex pal-

mae , laurique ramis.

— Decennarius Fran-

cisci de anno 1757.

insercndus pag, 434.

post nuyn, j. cuius

uiducrsa: FRANC. D.

G. R. IMP. S. A.

GE.ISR.REX. LO.

B. M. H. D. Caput

Augusti laureatum

pectoretenus inclu-

sum Laurea ex pal-

mae , laurique ramis

confecta.

Auersa: IN TE DO-MINE SPERAVL

/ 1737. Aquila biceps

nimbata coronata a-

lis expansis, vno pe-


ensera tenens , ha-

bensque in pectore

Scutum coronatum

aureo Vellere cin-

ctum eum Insigni-

bus Lotharingiac ,

- 6« --.

AV. AR. ^. Sum.«t Hetruriae. Infra

pedes Aquilae basis

cum inserto numero10. palmae,laurique

ramo exornata

M. THERESIAE Septenna^

rius de an. 1741. cu-

ius Aduersa : MAR,THERESIA. D* G.REG. HVNG. BOH.Caput Augustae pe-

ctoretenus cum pa-

ludam<ento.

^«<rr/a.-ARCH.AVST.

DVX.BVRG.COM.TYR, i74i.Scutumcoronatura, in quasunt Insignia Hung.Boh. Burgund. et

Tyrolis. Inferius

numerusVI.Circulo

circumdatus **.-*. |

Septennarius Bohe-micus de an. 1747.

^flV/(rr^^:MAR.THE-

RESIA. D. G. REG.HVNG. BOH. Ca-put Augustaepecto-

retenus cum palu-

damcnto.

- 63 -AV. AR. M, Sum.

Juersa: ARCHID.AVS.DVX.BVRG.COM. TVR. 1747.

Aquila biceps nim-

bata, corcnata, alis

cxpansis, babens in

pectore Scutura c6-

ronatum $ in quo est

Insigne Bohemiae.

Infra pedes Aquilae

numcrus VI. locan-

dus pag. 434. post

num, 7. — l —

*

— Quinarii duo Bur-

gouici de an. 1772.

pag. 434. num^ 9. et

10. locandi.

Aduersa-. M. THERE-SIA. D.G. R.IMP.

HV. BO. REG. Ca-

put Augustae pe-

ctoretenus cum pa-

ludamento inclusum

laureae confectae ex

lauri palmaeque ra-

mulis.

Aversa : ARCHID. •

AVS.DVX. BVRG.COM. TYR. i77i*.

- ^4 -AV. AR. JE. Sumi

' Aquila biceps nim-

bata, coronata, alis

expansis, habcns in

pectore Scutum co-

ronatum cum Insi-

gni Burgouiae, in*

fra pedes Aquilae

numerus j. Circulo

inclusus cx palmae

laurique ramis — i ••—— Grossus Francisci I.

dcan. 1^37' inseren-

dus pag, 436. post

num. 15. cuius

Aduersa: FRAN. D*

G. R. I. S.A. GER.lER. REX. Caput

Augusti laureatura

pectoretenus cum pa-

ludam-ento.

Auersa: IN TE DO-MINE SPERAVI.

i/i/. Aquilabiceps

nimbata , coronata,

alis expansis, vno

pede Seeptrum te-*

nens, altcro enscmf

in pectore Scutum

«oronatum aurcoVcl-

- 65 -AV. AR. ^. Suftu

lere cinctum, emi-

net Insignibus Lo-

tharingiae , et He-

truriae; infra pedes

Aquilae Litterae N.

B. uumerus 3. t* — i —,

M. THERfiSIAE duae FbUturae perfecte simi-

les de an. 174S. et

1751. pag, 436. in-

serendae ante Nam,

1.

Aduersa: M. THER.D. G, RO. I. GE.HV. BO. REG. Ca-

putAugustae pecto-

retcnus cum paiuda-

menlo.

Auersa: EfFigies Dei-

parae <:um Sceptro ,

et lesulo inter Lit-

teras P. H. K. B. eC

annum 1748- vel

17JI. inferlusPOL-

TVRA«• —- 2 —s Crucifer Francisci

argenteas de anno

17.36. inserendus

f^^. 437-postr*«/77.7.'

^ 66 —AV.,AR. M. Sam»

Adaersa : FRANC. D.

G. R. T. S. A. GE.

lER. REX. Caput

Francisci Imp. pe-

ctoretciius cum pa-

ludamento, et au-

reo Vellere.

Autrsa : IN TE DO-

MINE SPERAVI.

1736. Aquila biceps

coronata nimbata

,

alis expans«is, vno

pede Sceptrum, alte-

ro e sem tenens

,

in pectoregerJtScu-

tum «oronatum cumInsignibu» Lotharin-

gi,e, et Hetruriae** — 1 —

^

M. THERESIAE D^rarius

argenteis de anno

1746. perfecte simi-

lisilli, qui pag. 437.

lium, 1. sub Dena-

riis describitur, ac

ideo ibidem antef

num, i. inseiendus. — 1 —

-

Media Poltura de

an. 1760. in?erer.da

p^'^.438. post num.^i.

- 67 -AV. AR. M, Sum»

Aduersa'. Scutnm co-

ronatum , in quo ex*

istunt Insignia Bo-

heraiae, TyroIis,et

Carniolae sine In-

scriptionc. — — i

Jiuersa: EIN GRE-SCHL. 1760.— CVi/c//^r dean. 1761.

duplicatus inscren-

dus pag. 438. post

num. 3« —. — 1

THERESIAE Crucifer

Burgouiensis de an.

1772. inserendug

/'<'^-439. post««/7i.4.

Aduersa: M. THERE-SIA D. G. R. I. HV.BO. REG. A. A. M.BVRG. Scutum co-

ronatum curn: Insi-

gni Burgouiae.

Auersa: EIN KREV-TZER. 1772. —' — 1

Crucifer Francisci

dean. 1761. et 1762.

VBus alteri ex toto

similis, locandi/jar^.

43p. post Nunu 4.

£ 3

- 68 -AV. AR ]E, Sum.

Aduersa : FRANC. D.

G. R. I. S. A. GE.lER. REX. Caput

Imperatoris laurea-

tum pectoretenus

cum aureo Vellere.

Auersa: EIN KREV-TZER 1761. N.B. —. — 21

M. THERESIAE ^. Cruci-

fer Austriacus de

anno 1759.

.^^(/«frjfl-.M.THERES.

D. G.R.I.GE. HV.BO. REG. Caput

Augustae pectore-

tenus.

Auersa : Scutum coro-

natura, in quo Insi-

gne Austriae. Infc-

rius cordi incisusnu-

merus 1. et annus

1739. Huic afFinis

est alter de an. 1764.

sed Siglas habens C.

A. Inserendi pag,

439. post Nam. 7. — — 2

—-— Francisci Imp, \,

Cruciferi de anno

l7^9.1ocandus«^<Wfw.— — 1

- 69 -*AV. AR. yE. Sunt,

M. THERESIAE ^. Cri/rr-

fer de 3n. 1749» '^*"

dem inserendus.

Muersa: M. THER.D.

G;R. l. G.H. B. R.

A. AVS. Caput Aa-

gustae pectoretenus.

Auersa: EIN PFEN-NING 1749. W. — — i

m Mcdius Denarius de

3iXi.\767^ibidem post

^«/w. 8' ponendus.

Est enira perfecte

simiiis Denario , qui

pag. 439. sub Nam»

8- adumbratur — — 1

1 Soldo pro Fbro

lulio de an. 1762.

X et 1769. inserendi

ibidem sub JHum, 9.

Aduersa'. Scatum co-

ronatum cura Insigni

Fori lulii.

Auersa-. \,Soldo 1762.

O. G. mutatis an-

nis, sibi similis > —. — «

i. Soldo de anno

1777, aeque ibidcm

iV«/7i. 9. poneadus.

— 70 —AV. AR. M. Sum,

Aduersa-. M. THER.D. G. R. I.H.B. R.

A. A. D. MED. Scu-

tum coronatum re-

fercns Insigne Du-

catus Mediolanensis.

jiuersa-. MEZZO SOL-DO 1^77.»• — ^^ 1

"^ 1. Schilling 1^Y0 Gal-r

licia et Lodomeriade anno i774./3/af^OT,

iVro. 10. ponendus.

Muersa: I. SCHIL-LING. anni 1774.

Autrsa: Sfutum har

bet coronatum cumInsignibusGaiJiciae,

' Lodomeriae et Au-striae — •— j

lOSEPHI JL Thalerus co.

ronatus seu Belgi- *

cus de an. 4785. re-

ferendus ad Num.^^.

pag, 4J4.

.

Aduersa: lOSEPH.ILD, G.R. IMP. S.A.

GER.HIER.HVNG.BOH. R£X. Caput

Augusti laureatum

pectoretenus*

. — 71 —AV. AR. jC. Sum.

DVX.BVRG LOTH.BRAB.COM.FLAN.J7g3. Crux magna

Bargundica habcns

ad tres angulos lo-

tidem Coronas, ex

quarto dependet au-

rcum Vellus — i

. Est item alicr huic

sirailisdc anno 1788

pertinens ad A^um,

10. pag. 43^' ***** — ^

MedioLanensis de an.

i78i» ad pa^. 4i4.

Aduersa: lOSEPH. IL

D. G. R. IMP. S,

AVG.G.H.ET. B.

REX. A. A. Caput

Imperatoris laurca-

tum pectorctcnus.

Auersa'. MEDIOLA-NI ET MANTVAEDVX. Scntara coro-

natum palmac , lau-

riqae ramo exo^na-

tum, m quosunt I:i-

si^nia Mediolaai,

— 7« —AV. AR. M. Sut^.

Austriae , et Lotha-

ringiae. Inferius Lit-

terae L. B.> — i -^

— Medii ThalUri BeUgici de an. 1789. et

^ 1790. adnotandi/?<7^.

4.53. sub Num. S- et

6-inter se in omnibus

similes.

Aduersa: lOSEFH. II.

d:g. R. L S. A. ^

GER.HIER.HVNG.BOH. REX. Caput

losephi laureatum

pectoretenus , infe-

rius Littera A.

u^uers. ARCH. AVST.DVX.BVR. LOTH.BRAB. CO. FLAN.1789 Crux maior

Burgundica, ad cu-

ius tres angulos sunt

totidera Coronae, ex

quarto pendet Vel-

lus aureum. — 2 -^

— A^edius Thaltras

Mediolanensis de

an. 178.3»

Aduersai\0%^m.l\.

— 75 —AV. AR« JL. Sum,

D. G. R. IMP. S.

AVG. G. H.ET B.

REX. A. A. Capnt

Augusti laurcatum

pcctoretenus.

j^uersa: MEDlOLAmET. MANT.DVX.1783. Scutum coro-

natum palmae lau-

rique jamo dccora-

tum cum Insignibus

Mediolani, Austriae,

et Lotharingiae. In-

ferius Litterae L. B.

spcctat ad pag, 455.

Num. 7.» — 1 wQuadrans Thaleri

Belgici dean. 1788.

Muersa: lOSEPH. II.

D. G. R. L S. A.

GER, HIE. HVNG.EOH. REX. Caput

losephi laureatum

pectoretenus ; infc-

rius Littera B.

Juersa:kVLQH.kV%T.

DVX.BVR.LOTH.BRAB. CO.FLAN.1788- Crux maior -^

- *^4 -AV. AR. ^. Sum^

Burgnndica ,• ad ca-

ias tres angulo» to-

tidem Coronae, ex

qaarto pendet Au-

reum Veilus.

Huncexcipit similis

de anno 1789. Vter-

qae '^one idas Pag, <

As5' sub Num. 8 . et 9.— % —

-

— Medius Flarenarius

A'tscriacuf de an,

1768. il]ooaadus

pag, 455. ruim, lo.

Jdjersa: IOS£PH. II.

D.G.R..I.3.A GE... jRE^x:. A. A. LO. ii; r

M* H. D. Caput Im-

peratoris est laurea-

tOfn pectoretenus

paIudati,loricati,cura

aureo Vellere Qua-

drato rectangulari

inclusam. Inferius

namerus 30.

Auersa-. VIRTVTE.ET EXEMPLO.1768- X. Aquila bi-

ceps nimbata , coro-

nata, alis e^pansis,

15 —AV. AR, M. Sum.

vno pede Sceptrum

,

altero Globum cru-

cigerum sustinens,

in pectore gerens

Scutum coronatum

,

aureo vellerc cin-

ctum cum Insignibus

Austriac , et Lotha-

ringiae, inciusum

quadrato rectangu-

lari. Infrapedes A-

quilae Litterae I. C.

S. K.

— ViceriTiarii vr\^tc\m

ad pag. 4ij. refe-

rendi de diuersis an-

nis, ac quidem:

a). de anno 1773.

Jduersa: lOSEPH. II^

D.G.R. LS. A.GE.EEX. A. A. LO.ET. M. D. H. Ca-

put Augusti laurea-

tum pectoreteaus

paludati, loricati

,

serto ex palmae

,

laurique ramis in-

clusum.Inferius Lit-

tera B.

^ 76 -^

AV. AR, M» Sum,

jiuersa: VIRTVTE.ET. EXEMPLO.1773. X. Aquila bi-

ceps coronata , nim-

bata, alis expansis,

vno pede SGeptrum

altei*o Giobum Cru-

cigerum tcnens , in

pectore habens Scu-

tum coronatum au-

reo Vellere cinctum

cum Insigni Aus-

triae et Lotharin-

giae. Ex latere A-

quilae Litterae E.

V. M. D. Inferius

num 20. parraula

interceptus cumor-

namento lauri , at-

que palmae.

h)» de anno 1780.

priori similis, dun-

taxat in Litteris H.

S. differens.

c). de an. i/Si-

G.R.I.S.A.GERM.

HV. BO. REX. Ca-

put Imperatoris lau-

- 77 -AV. AR. ^. Sum.

reatum pectoretenu?,

serto expalmac, lau-

rique ramulis com-

posito. Infcrius Lit-

tera A.

Auersa-.hRCH.AYST.

D. BVRG. LOTH.M. D. HETR.1781.

X. Aquila biceps

nimbata coronata, a-

lis expansis , vno pe-

deSccptrura, altero

Globura crucigerum

ostentans, habens-

que in pectoreScu-

tum coronatum, au-

reo Vellerecinctum,

in quo Insigne Au-

striae, et Lotharin-

giae , inferius num.

20. parmulae inclu-

sus, paimae, lauri-

que ramo ornatus est.

d). de an* 178 i.

Muersa: lOS. U. D.

G. R.IMP. S.A. G.

H. B. REX. Caput

Augusti laureatum

pectoreteaas palu*

— 71 -*

AV. AB.. -^. SunL

dati, loricati cumaureo Vellere , cir-

cumdatum serto ex-

palmae , laarique

ramo. Inferius Lit-

tera B.

uiuersa: ARCH. A.

D. B. LOTH. M. D.

H. 1782. X. In rcli-

quo similis priori.

e). de anno 1783.

in nullo abludens a

Vicenario sub c).

/). dc anno 1784.

difFert duntaxat in

Littera B. a. Vicc-

nario anni 1781*

g). dcan. I78i.af-

finis descripto sub c).

A). de anno 1786.

discriminatur per

Litterara B. a Vice-

nario anni 1781. -

/) de anno 1787.

aeque tantum per

Litteram B. distin-

quitur a Vicenario

sub c).

i). de anno 1788,.

79

AV, AR. JE. Sum,

concordat alias cumVicenarioanni 1781

nisi,quod Litteram

F. habeat.

/) de anno 1790.

perinde, si litteram

G' excipias , similis

Vicenario, qui sub

c). mejnoratur. ^ — n —Decfiarii tres de an.

1770. 178^. et 1790.

ad pag. 4^5, Nu-n,

I. 2. 5. referendi,

cxceptis anais, ia

toto similcs.

Aduersas'. lOSEPH.II. D. G. R.I. S.A.

GE.REX.A.A. LO.ET M. H. D. Caput

losephi Imp. laure-

atum,paludati , lo-

ricati cum aureo

Veliere, inclusum

Laureaeex paJmae,

lauiique ramo. In-

ferius Littera A.

Auersa: VIRTVTE.^T EXEMPLO.1773, X. Aquila bi-

^ 80 —AV. AR. M. Sum,

ceps nimbata 9 co-

ronata, alis expansis,

habens in pectore

Scutura coronatum

,

aureo Vellere ciri-

ctum, in quo Insi-

gne Aiistriae , et Lo-

tharingiae, vno pe-


Globum crucigerum

sustinet. Infra pedes

Aquilae Litterae C.

K. et num. 10. ex

palmae , laurique ra-

mulis confectae per-

mulae inclusus. — 3 ""*"

— QuinarII duo de an.

lygo. pag./xSS'num.

6, et 7. inserendi.

Aduersa: lOS. II. D.

G. R. I. S. A. GE.

HV. BO. REX. Ca-

put Augusti laurea-

tum pectoretenus in-

clusum serto ex pal-

ma,et lauro confecto»

Infcrius Littera A.

Auersa: KKOR.kV^.D. BVRG, LOTH.

— 8t -^

AV. AR. M, Sum,

M. D. HET. 1790.

X. Aquila biceps

nimbata coronata

,

alis expansis , vno

pcde Sceptrum, al-

tero Globum cruci-

gerum tenens , ha-

bensque in pectore

Scutum coronatum

cura aureo Vcllere,

cuilnsigniaAustriae,

€t Lotharingiae in-

scripta sunt. Inferius

nuraerus ,5. parrcula

cx palmae , lauri-

que ramuiis interce-

ptus est — 2 —- Grofsusargenteus de

an. 1773. /^a^. 4-5^ 3n-

tenum, 1. locandus*

jiduersa'. lOS. II. D.

G. R. I. S. A. GE.HV. BO. R. M. H.

D. Caput Augusti

laureatum pcctore-

tenus paludati lori-

cati. Inferius litte-

ra B. quae foraDaiHjd

pertusa est.

F

»^' AV. AR. JE, Sum,

Jluersa: V^TRTVTE ' '

ET EXtMPLO.1773. Aqui^abieeps

ninibata coronata,

alis expansis, vno

pede Sceptrura, al-

tero ensem gerens.

Inferius est parmula

aureo Vellere orna-

ta , in qua num. 3.

visitur. Infra-^edes

Aquilae stant Lite-

rae E. V. M. D. — 1 ——~ Cruciferi de an,

1774. ft i77i->^^.

4j6. ante num» 1,

poneridi.

jiduersa\ lOS. IL D.

G.R.L S. AvGER.lER. REX. Caput

Imperatoris laurea-

tum pectoretenus

cum aureo Vcrlere,

Auersa: EIN KREV-TZER. 1774. S.

Vterque Cupreus

est, et in omnibus

sibi correspondent. — —. s

—• Media Poltura cu-

- 83 -AV. AR. JE, Sum,

prea, sen Grdschel

dean. 1782. spectat

ad pag, 4j6« post

num. 2.

Aduersa: Scutum CO«

ronatum , in quo ha-

bentur Insignia Bo-

hemiae, Tyrolis^

Carnioliae*

Auersa-. EIN GROE'SCHEL. 1782. A.

Inter palmae, lau-

rique ramulos. — — 1

Medius Crucifer de

an. 1775. inserendus

P<*8' 4i6. ante num,

3. diflPert a ^. Cru-

eifero ibidem descri-

pto perid, quod lo-

co B. habeat Litte-

ram S.- + — — j

—— 4^» Crucifer de an.

1777. ^onendus pag.

456. ante num. 4.

Aduersa: lOS. II. D.

G. R. I. S. A. GER.lER. REX. C.iput

Imperatoris pectors-

tenus.

— 84 —AV. AR, M, Sunt,

Juersa: \. KREV-TZER 1777, S. .>* — — I

•= '• 1 Soldo pro Foro

lulid de anno 1788.

^ pertinetad^pa^. 4^6.

num» 5^

Aduersa : l SOLDO1788.

j^uersai Scutum coro-

natum cura Insigni

Fori lulii— — %

»—— -L. Soldo pro Foro

lulio de annd 1788.

aeque Jpertinens ad

pag. 4^6. nam, 6,

Aduersa: i SOLDO1788. K.

Auersa: Scutum coro-

hatum cum Insigni

Fori lulii. — — i

LEOPOLDI II. Thalerus

coronatus Belgicus

de an. 1 792. rcferen-

dus ad pa§, 467.

num. 7i

i^rfw<rrJo:LEOPOLb.

II. D. G. R. I. S. A.

GER. HI£. HVNG.BOH, REX. Caput

- 85 —AV, AR. &. Sum.

Leopoldi laureatum

pectoretenus. Infe-

rius Littera M.

Auers, ARCH.AVST.DVX.BVRG.LOT.BRA.CO. FLAND.'

1S92. Crux magna

Burgundica, ad cu-

ius tres angulos stant

totidem Coronae,

ex quarlopendet au-

reum Vellus. —. \ '"^

FRANCISCI Numus in me-

raoriam M.THERE-SIAE Reginae Bu-

dae an. 1792. coro-

natae cusus argen-

teus pag, 474. num,

16. adducto similli-

mus , sed minor. -^ 1 •—

Aureus m memo-riam LVDOVICAEReginae an. 1808.

Posonii coronatae,

referendus ad pag,

480. Num, .51.

jiduersa : RECTE ET.CANDIDE Liiium

^rectum.

- 86 -AV, AR. M, Sum.

Auersa: MhKlKl.\'DOVICA AVG.FRANCISCI AVG.IMP.HVNG. BOH.REGIS CORONA-TA HVNG. REG.POSONII. VII. SE-

PTE. MDCCCVIII.Supra epigraphen

eminet Corona i — —

<

ponderati.^.Ducatura,

-^— Aureus idem sed mi-

nor |. Ducat^ ead^

pag, num. 52. \ — -m^

Argenteus numus si-

milis in magnitudine

Vicenarii. Ibid. num,

Alius similis mionr. ^*

ikidem num. ^4. — 1 ——— Thalcrus coronatus ,

seu Belgicus de an.

i2oo. pag, 484. post

' num. 7. locandus,

^^M^r^^-FRANCISe.II. D. G. R. I- S. A.

GER. HIE. HVNG.BOH. mx. Caput

Augusti laureatuin

— 87 --—AV. AR. M. Sum.

pectoretenus. Infe-

rius Litera M.

jiaersaiARCH.AWST.

.DVX.BVR.LOTH.BRAB COM.FLAN.1800. Crux itiaior

Bargtindica, ad cu-

ius tres angulos tot-

idem Coronae posi-

tae sunt, ex quarto

autem pendct aure-

um Velius — 1 —— Medius Thalerus CO'

ronatus de an. 1797-

pag, 485. aate num,

1. ponendus.

Aduersa'. FRAN. H.

D. G. R. L S. A.

GER. HIE. HVNG.BOH. REX. Caput

Augustissimi laurea-

tum pectoretenus,

inferius Litera B.

^«<rr/fl.-ARCH.AVST.

DVXBVR.LOTH.BRAB. CO.FLAN.i797.Crux maiorBur-

gundica,ad cuius tres

angulos consistunt

^ BS -^

AV. AR. M, Sum,

totidem Coronae,

quartum ornat Si-

gnum ordinis de au-

reo Vellere ^» i ^^— Quadram Thaleri

coronaeidean,l79S.

Aduersa : FRANC. U-

D. G. R. I. S. A.* GER. HIE.HVNG.

BOH. REX. Caput

Imperatoris laurea-

tum pectoretenus,

inferius litera B.

Auersa: ARCH.AVST.DVX.BVR. LOTH.BRAB. CO. FLAN.1795. Crux magnaBurgundi

, cuius

tresangu otidera

Coronae c,:ornant,

pendente ex quarto

Ordine aureiVelieris.

Additus est huic al-

ter haud dissimilis

de anno 1797. Vter-

que refertur adpag,

48i. iVf//». 3. et 4. — 2 —— J^icenarius de anno

1804. jp^^.486^ post

^ «9 —AV. AR. JE. Saou

Tium, 2. ponendus,

Vicenario, qui pag,

48J. sub. num. 1. de-

scribitur perfecte

similis •»— i —- Alter de anno 180.5.

^rfwirr/a.FRAN.II.D.

G.ROM. EL.HAER.AVST. IMP. Caput

Augusti laureatum

pectoretenus intra

sertum ex palmae, ^

laurique ramis infe-

rius Littera C.

Aduersa: GER. HVN.BOH. REX. A.A.D.

LOTH. VEN.SAL.

180J. Aquilabiceps

nimbata, coronata,

alis expansis , vao

pede Sceptrum altc-

ro Globum crucigc* -

rum portans , in cu-

ius pectore Insignc

Austriae, inferius

num. 20. inclusus

parmulae, ex pal-

mae, laurique ramis

eontextaf— \ —

^ 90

AV. AR. M. Sum*

— Alius de an. 1806.

similis priori , dun-

taxat mutata Litc-

ra C. in B. -» — 1 —Alius itera de eo-

dem anno.

Aduersa-. FRANCIS-CVSI.D.G.AVST.LMPERATOR. Ca-

piit Augusti laurea-

tum pectoretenus.

Inferius Littera A.

intra sertum ex pal-

ma» et lauro*

^i^w«:HVNG.BOH.GAL-REX.A. A.D.

LO. SAL. WIRC.igof. Aquila biceps

Dimbata , eoronata ,

aiia expansis, vno

pcde Sceptrum, al-

tero Globum cruci-

gerum tenens, et in

pectore habens Scu-

tum circumdatum

aureo Vellere cumnouislnsignibu? post

Pacem Posoniensem

cnm Gallis initam , ^

^ 91 —AV. AR. lE. Sum.

vtpote : Bohemiae,

Austriae, Lotharin-

giae. Infra numerus

20. clauditur parmu- ,

la ex palmae, lauri-

que ramulis. — 1 —Item tres de anno

1807. i8o8» et 1809.

sibi similes adaequa-

te ,perinde ad pag.

486. post num, 2.

referendi »• — 3 ———- Decenarius de an.

1796. qui in nuUo

puncto difFert a De-

cenario pa^. 486.

num. 3. descripto — 1 —i. -^. Lira Ventta

de an. 1802. ad pas^.

487. num. 5. refe-

renda.

uiduersai FRAN. II.

D.G.R.I.S. A. GE.

HV. BO. REX. A.

A. D. VENET. A-

quila biceps nimba-

ta, coronata, alis ex'

pansis, vno pede

Sceptrum , altero

— 9« —AV. AR. m. Su:tg^

Globum crucigerum

sustinens , habens

in pectore Scutum

coronatum , aureo

Vellere decoratum,


Austriae «t Lotha-

ringiae.

Auersa: Aquila in

circulo' granulato,

quem alter circulus^

non granulatus am-

bit,» — 1 —r;

— Crucifer Burgoui'

cus de anno 1803*

pag. 490. post num,

6. ponendus. '

Aduersa : FRAN. II.

D. G. ROM. EUHAER.AVST. IMP.

Scutum coronatum,

palmac , laurique ,

ramo decoratum

cum Insignibus Au-

striae,etBurgouiae.

jSnersa : ElN RREV-TZER. 170^. H.

hanc Inscriptionem

maior parmula ambit— — 1

— 93 —AV. AB» ^> Sum,

— j. Cruciferi de an.

1800. pag, 490. post

num. 7. inscrcndus.

Aduerja: FRAN. II.

D.G.R.I.S.A.GE.HV.BO.REX.A.A.Aquila biceps nim-

bata coronata , alis

expansis, vnopede

Sceptrum, altero en-

sem gestans , habet

in pectore Scutum

coronatum aureo

Vellere septum, in

quo eminent Insignia

Austriae , et Lotha-

ringiae.

Auersa:-J^.

igoo. (A). — — 1

2 Soldi de an. 1799.

pro Foro lulio per-

tinens ad pa^. 490,

num, 9.

Aduersa : Scutum co-

ronatum cum Insi-

gnibus Fori lulii.

Auersa : 2. SOLDl1799. Littera S. in

parmula maiori**» — — i

—— i Soldo de anno

— 94 —AV. AR» ]&, Sum.

i/p/.pro Forolulio

aeque ibidcm , inte-

rendus.

uiduersa: Scutum co-

ronatum cumlnsigni

Forl lulii.

Auersa: i. SOLDO.1797. F. intra ma-

iorem parmulam** —. — j

— 1. »yo/a''o de an. 1800.

pro" Foro lulio , a

priori duntaxat in

parte auersa discri-

minatur pcr Lite-

ram!!. — —• 1

«^v#\#\fS#* ^W\^\M\S\^<0>.^>>M\P'-^^

^ransilaanicis additi sunt

%M>jrs^\0\^^0\f\f\r^^

lOANNIS SIGISMVNDIAureus cum nomi*

ISABELLAEdean-no is59'P^g' 8'post

num. 4. ponendus

,

non differt ab eo , qui

ibidem describitur,

et in Talf, 1. deli-

neatur> 1 — —

9S —AV. AR. M. Sum,

Aureus absque no-

mine Isabeliae de

an. 1,562. Idem cumillo, qui in Catal.

Par. II. pag. g. num.

6. memoratur

iRISTOPHORI BATHO-h.Y Aureus de anno

^577' triumDncato-

rum pag, 12.- num^

3. in Part, //. post-

ponendus.

Aduersa: CHR. B. D.

S. VAIVODA TR.ET. SI. CO. Z. id

est: Christophorus

Bathory de Somlyo

Vaiuoda Transilua-

niae, et Siculorum

Comes. Scutum co-

ronatum exhibens

tres dentes lupinos,

et pro Telamonibus

habcns vestitos duos

Genios cum alis.

Auersa : In peripheria

legitur: ANNO DO.mi.qvi.sept.se.PTLMO. InarcawQ*.

;:- 96 -AV. AR. M. iu^:

ro : VIRTVS. VNI-

TA. VALET. Pun-

ctorum loco ubiqa#

bccurrunt asterisci.

Spatia vacua ornan-

tur corymbis infra,

et supra Epigraphen* 1 — —

=

SIGISMVNDI BATHORYAureus communisde anno 1.583. cor-

respondensAureo in

Caf.Par. IJ.pag. 14.

num. 1. sub monetis

aureis descripto ,eo-

que locandus 1 — —RVDOLPHI Imp. et Reg.

Aureus 1 \. Ducati

,

qui cum Thalero

Par. 11, pag, 20#

num. 4. adumbrato

plene concordat. Po-

nendus ;7^^. 18. ante

num. I. •>-•«• i —^ —ACHATII BARCSAY Au-

reus ordinarius de

anno 1639. referen-

dus adi^ar. ll.pag.

37. num. 3.

Aduersa: ACHATI

— 97 —AV. AR. 2E. Sum^

BAR. D. G. PRT:

TRA.ProtomePrin-

cipis pectoretenus

barbati, tunica hun- '

garica induti , capi-

te nudo, c.ipillis re-

sectis , praeter co-

main in vertice in-

star nodi collectanl ^

et a fronte reflexam,

dextra Sceptrum ^

aut potius clauam

hungaricam humero

admotam tenentis. . ^

Auersa: PA. RR. HV.

DO. ET. SI. CO.

i6i9. ^cutum ouale

coronatum variis

toreumatis ornatura>

in quo intcr nationa-

liaTransiluaniaeln* •

signia parmula Bar-

tsaiana medio loco

cst posita, exhibens '

brachium loricatum,

sagitta transfixum ,'

et cubito Coron.^e

apertae innixum

»

strmgens acmacem. i — —

'

- 93 -./v AV, AR. A, Sufki

MICHAELIS APAFI au^

reus currens de anno

1676. nullain parte

abludit abAureo Cd'

taU Far, II.pag.62»

num, 4. dcscripto,

ac ideo ibidem ante

num. 4. inserendus 1 — -^

•^ jiureus sex Ducato-

rura, formae sexa-

gonae de an. 1689.

ad pag. 6^. num. i*.

referendus.

Aduersa: MICHAELAPAFI DEI GRA-TIA PRINC.TRANSi '

In rcliquo plene co-

haeret cura aureo

duplo , qui in Catah

Par. II pag. 62.

num. 3. adumbratur. 1 — —*=

lOSEPHI L Aureus currens,

dean. 1706. /70^. 75.

ante num. 1. po-

nendus.

, Aduersa. lO^^mNS.D G. R.I. S. A. G.

H. B. REX. Impe-

rator coronatus , lo- '

99 —AV. AR. JE. Sum.

ricntus, paludatns

,

sta.ns, dextra Sce-

ptrum tenet, sini-

straPomum Imperii.

Jiurrt. ARCHID.AVS.DBV MAR.MOR.COM. TYR. 1706.

Aquila biceps coro-

nata, sine nimbo

,

alis expansis, vno

pede Sceptrum, al-

tero ensera tenens,

in pectore ostentans

parmulam Pileo du-

caliPrincipatusTran-

siluaniae tectam,Au-

rei Vclleris torque

cinctam, cum Insi-

gnibusTransiluaniae^ 1

RANCISCI RAKOCZY ae-

reus numus de anno

1705. in Catai. Part,

11' p(ig- P4. num. 5.

descripto affinis, ibi-

demquepost nwm. 5.

ponendus : in orna-

mentis tamen obser»

uaueris , quod Fa-

sciae in Insij;ni Kun-

G 2

I

— loo —AV* AR. M, Sum»

gariaeLineolis trans-

uersis intersectae sint,

et Litterae C. M. ex

vtraque Scuti parte

sibi oppositae com-

pareant.-— — i

Miscellaneis adiecti sunt c

GEORGIl Comitis BAnFIde Losoncz , Guber-

natoris Transilua-

niae sub Leopoldo

L Numus argenteus

de anno 1709. pag,

' 13. inserendus.

Aduersal NOVISSI-

MIS. HONORIB.GEORGII. COM.BANFI. DE LO-

SONTZ TRANSY.SVB. AVG. ROM.IMP. LFOP. RT.

lOS.XVLAN.GVB.R£GII. ElVSDfiM-

101 ^AV. AR. JE. Sum.

QVE CONIVG. PI-

LNT. CLARAE.COM. DE BETH-LEN.POSTQVAMVIX. ILLE AN.

XLVIIL HAECXXXIX. DVRAN-TECALAMITOSOPOPVLAR. BEL-LO MORT. ET.

CLAVD.CONTVM.FIL. FILL^Q. AE:GR: E: AN. CMDCCIX, F. F.

^uersa: biparita-

Superius: ET GRY-PHESTEGIT VM-BRA CVPRESSLS. K. Gryphi duo

erecti, vndique Cu-

pressis circumdati

,

stando vnopede duo

capita mortuoruni

supcr puluinari ia-

centia tenent, alte-

ro falces raortes si-

bi mutuo oboc-tunt.

Jnf^rifjt: D. K. n-CTAMVR I" AL-

— 102 —AV. AR. M. Sumo

TVM. Nauis mari-

timafluctibusiactata — i —EVGENII Sabaud. Ducis

Aurenm numismaCatal. Par. III. pa^,

I

31. num. 2. adducto

] perfectesimilis, sed

cx auro 10, Duca-torum , ibidem ante

Nam, 2. ponendum. 1 — --=<

lOAN. lOS. Comit. REVEN-HvLLER argenteus

niaioris moduli nu-

mus de an. 1761.

P^g* 36* ante num,

i.inserendus.

Aduersa: 10. lOS. S,

R. I. COM. A. KE-VENHvLLER.ME-TSCHIN. OSTER-VTICZ. ProtomeCo-

mitis pectorctenus v

paludati cum aureo

Vellere. Brgchio in-

scriptum est: S. n*

PRINS. O * 0. D.

Auersa: KVR.V^Lh,EQV. S.S. CC. R.

R.M.M. ACT.iNT.

— 103 —AV. AR. JE, Sum,

ET.CONFERENT.CONSIL.ET.SVPR.

CAMER. 1761.DU0

Lcones galoati susti-

nent Scutuni variij

toreumatibus orna-

tum, Torque aurei

Vellcris circumda-

tUKi, in qua cst In-

signe Comitum Ke-

venhuller. Inferius

ex torque pendet au-

reura Vclius, **-*** — i •—

*

j:.AVDONII Herois in rae-

moriam numus 5ra-

cteatus ad pag, 2>^,

Num, 3. referen^us.

jiduersa.G^^D.LAN'

DONIVSEXERCir.

AVSTR. SVPRE-

MVS IMP. Caput

Laudonii pectoretc-

nus loricati cura raa-

gna Cruce Ordinis

* militaris Theresiani.

Auersa : Similis aduer-

sae, scd caua. — 1 —

:

NP^^^Sff^^^Mpl ^^'^^'S^^

JSumi aduLterati traditi sunt^

AV„ AR. R, Sum.

FERDINANDI IL Nuraus^

vnciaiis.

Adu.r, FERDINAND-I1.D.G.R0M.IMP.S. AVa. GEl^. HV.BOH. R£X. Capui:

Imperatoris laurea-

tum pectoretenu^

cum paludamento,

€t aureo Vellere.

Auersa : Epigraphe

plurimum aerugine

consumta est , vti

ctiam Aquiia biceps

cum Scuto in pecto-

re. Apparet autem

annus 1631. numus*

que Cupro vehemen-

ter aduiteratus.

M. THERESIAE Forenarius,

Muersa: M. THERE-SIA. D. G R. IMP.

G£. HV.BO. REG.

— 105 —AV. AR. iE. Surm,

Caput Augustae pe-

ctoretcnus cum pa-

ludamento.

Juersa: ARCHID.AVST. DVX. BV.

SI. M. MO. 1734'

Aquila biceps nim-

bata, coronata , alis

cxpansis, habens ia

pectorc Scutum CQ-

ronatum cum Insi-

gnibus Dal. Hung.

Castiliae, Aust.Croa.

Tyrol. Burgund. in

mcdio parraulac Bo-

heraicae inclusum ,

dein Mediol. Styr.

Carniol. Carinth.Lo-

thar. Transil. Nu-

mus admodum stan-

no adulteratus. ;

—— yigesimarius , cuius

^daersa : M. THERE-SIA D. G. R. IMP.

GE.HV.BO. REG.Caput Augustae pe-

ctoretenus interce-

ptum scrto cx pal-

mae , laurique ramis.

— r96 —AV. AR. JE. Sum,

Aucrsai ARCHID.AVST.DVX.BVR.SI. M. MO. i/i/.

Aqiiila bicep!* nira-

bata coronata, alis

expansis, habens in

pectore Insigne Bot

hemiae coronatum*

Inferiusnumerus 20.

parmulae inclusns

»

quae palmae , lauri-

que ramo exornata est.

— Decenarius , cuius

uiduersai M.THERE-SIA D. G. R. IM.

GE. HV. BO. R. in

reliqno similis Vice^

nario paulo antc de-

scripto.

Auersa-.mCH.hV^r,

DVX. BVR. SI. M.

MO. 17,57. cetera

aeqne cohaerent

cum dicto Vicenario

stanneo, inscripto

parmulac numero 3,

Numus estexstanno.

—• Grotsus ^ cuius

Aduersa : M. THERE-

— loy —

-

AV. AR. M, Sum.

SIA.D.G.R.I. GE.

HV. BO. RBG. Ca-

putAugustae pccto-

rctenus cumpaluda-

mento.

^«<rr^:ARCH.AVST.

DVX.BV.SI.M.M.1734. Numerus 3.

parmula clauditur,

in reliquo similis ad-

ulterato Vicenario.

— Crucifer parui mo-

duli stanno adulte-

ratus.

j1(/uerja:M.TElI{ES.

D. G. R. I. GE. HV.BO, R. Caput Au-

gusfae pectoretenus

cum paludamento.

jfuersa: ARCH. AV.DVX. BV. SI. M.

MO. ij^j.parmulae

inscrtus estnumerus

1. Caetera cohae-

rent cum Vicenario

adulterato.

r-^ir-r^

— 108 i—

» >«^#vr\«^« ,#v^#s«s» 4>^rv^v^^ .^vx^^^^sjl

Ex Satyricis dati sunt

;

«#N^>^rs./NrHBI ^s^x#\^^

AV. AR JE. Sum,

Quatuortff/jr/sub Bello suc-

cessionali M. THE-RESIAE, an. 1741.

ab extcris cusi.

Nota: Naraoram , quoram descriptionem dedimus ,

typi aeri mox incidentur,quum Pars IV.

Catalogi Szdchenjiani olim lucem conspe-

xerit.

w#v/\«\#M#\#\r\#v#<

—. 109 —

N T Aad Collectiones Numorum Hangariae,

€t Transiluaniae.

•S*N*S^*^ '#''rfN^S#'^

Parti III. P^g' 289» Num. 6. insinuandum

est, pretiosam Collectioncm Semstia-

nam Pestino proxime Budam commi-

grasse, quura videlicet Exccl. ac III.

Posscssor Pracsidiura in Excclsa Ca-

mera Regia-Hungarico-Auljca capes-

scre iussus cst.

Madem Pag. Num. 8- adnotandum venit, 111.

D. Comitem LEOPOLDVM AN-DRASSY S. C. R. A. M. Camerarium

opulentum suum Cimelium , quod

hucusque in Betldr habuit, Pestinum^

vbi Gonclauia aliquot suae Domus

nunc Patriae Antiquitatibus, ct Rari-

tatibus instrui curat , nuper transtu-

lisse.

Pagi 290. Num. 12. Praematura morte Musis

hungaricis ereptu» die 6. lanuar. 1809«

Abbas, et Canonicus C. E. Csanadi-

«nsis ANDREAS RADVANYI, Arai^

«— 110 —»

cus mihi nunquam oblitterandus, ger-

niano suo, vita adhuc comite, niomo-

ra^^am selectissimam Numorum tamRomanorura 4 et Graecorum, quaoi

Hungaricorum Collectionem cessit,

a qiio eandem Spect. D. Substitutus Vi-

ce- Comes Incl. Comitatus Torontali-

cnsis ANTONIVS KISS de ITTEBEredemit, iste vero Serenissimo Archi-

^ dnci lOSEPHO, Regni Hungariae Pa-

latino ad vsus Musei muneri misit^

Pag. 292. iVw/w. 14. Ad nouas, quae recentis-

sime enatae sunt, Collectiones refe-

renda quoque est Ili. D. Comitis

LVDOVICI RHEDEI de KIS-RHEDEI. Ord. Leopoldi Equitis, S. C. ct R.

A. M. Camerarii , nec non in I. Comi-

tatu Bihariensi OiFicii Supremi Comj^

tis Administratoris Magno - Varadini,

atquc altera minor bono cum dc-

lectu Budae Viri in Antiquitatum Ro-

manarum Studio , et Re numaria

Hungarica egregie versati PETRISZALAY ad Excel. Consilium Reg.

Locumtenentiale Hungaricum Con-

. cipistae.

— 111 —

SVPPLEMENTVNid Elenchum Librorum de Numis Hun-

garicis et Transiluanicis agentium.

Fart. JII. pag, 294.

W, jind» Car. vorlauftige Antwort auf die

von Hr. loh. David Kohler Hist. P.

P. O. zu Gottingen wider die Com-mentationem historico criticam de Ma-ria Hung. Rege Ludouici I. Principe

filia gemachten Einvviirfe. 8. Leip-

zig »743-

Deverdek Gottfr* Silesia numismatica, oder:

Einleitung zu dem Schlesischen Miinz-

Cabinet. 4. Liegnitz 1711.

Lpicrisis Censurae Lipsiensis Calendis lannarii

anni 175^. iatae in Librum Vindobo-

nae anno proxime praeterlapso edi-

lum, inscriptumque, Numismata Ci-

melii Caesarei Regii Austriaci Vindo-

bonensis , quorum rariora Iconismis,

fetera Catalogis «xhibita. 4. s. !• i/i^.

— 112 •«—

Faher /'Pihl. Eherh» EntwurfF einer riumism^^

tischen Kanntniss der Europ chen

Staaten . bestehend in einer Samra-

lun^ der mehrsten Thaler, raresten

Medaillen , und Mtinzen. 8« Frf.

und Leipzig. i/jo.

Hamuii AJich. Christ. Samuel Rex Pannoniae

e numo argenteo exhibitus. 4. Ge-

dani 1749.

Hanthaltr Chrisost, Vcrzeichnung bisher be-

kannter alt, und neucr merkwiirdi-

ger Wiennerischen Schau-Denk- undLauf-Miinzen. 4. Linz. 1745.

Heraei Car, Gustam. Inscriptiones, et Symbola

varii argumenti. 8- Lipsiae 1734.

Vermischte Nebcnarbeiten. 4. V^ienn

1715.

Iconismi Numophylacii Keszteliensis Festeti-

chiani 4. s. 1. et a.

Kloizii Adolph* Christ, Opuscula numaria, g.

Halae Magdeb. 177'^.

Miller Ftrd. lac. Positio hist. critica : Effigiem

B. V. M. auro Hungarico probabilius

Mathias Coruinus primus impressit.

Vide Inn. Simonchicz Diss. de numis-

matica Hung. pig. 89. — 99.

Moser loh. Jac. Historia numismatica Caroli

VL Rom. Imp. fol. s. 1. 1725.

Kumisijata Cimelii Caesarei Regii Austriact

Vindobonensis. fol. II. VoU. ij^^i

Vicnnae. .

— 115 —Palatii loh. Aquila Austriaca. fol. Venctiis

1679.

Roth, Rudolph, Attila Hannorura Rex. 4. le-

nae 1679.

Sammlung (auserlesene) von allerhand alten

und raren Species-Thalern, mehren-

theils Gedachtnis-Miinzcn, und Schau-

Pfenaigen. 4« Hamburg. 1739.

Sander Georg. Henr» Samralung rarer , und *

merckwurdiger Gold, und Silber-

Miinzcn. 4. Leipzig. 1751.

Schvarz Godefr. Recensio critica Schmeicze-

liani de numis Traasiluanicis Com-mentarii. 4» Rintelii 1764«

Thesaurus Numismatum raodernorum. fol.

Norimbergae 1710'

Veise Christoph. Adolph. vollstandiges Gul-

den-Cabinct. Niirnberg. 1780^

Virdg. Bened. Killbnos Letzke a' Szuz Maria

Kepe'r61 a' magyar aranyon Miiler

lakab Ferdinand utan. g. Pesten 1804.

JVoog. Maur. Car» Christ. de Caussis rarita-

tis quorundam numorum recentiorum.

4. Dresdae 1748»

TVorger, Fran, Scholia ad laC a Mellen Seriera

Regura Hungariae. v. d. in Aouis lit'

terar. maris Malthici 16^0. 'j)ag. 248,

— 2ii.

R

!— 114 —Zaneiti Hler. Fran. de numis Regum Mysiae

seu Rasciae Commentariolus. 8- Ve

tietiis 17jO.

#\^^^>^ >#S/>#\^\#' ^^^VN^>^ -^S^^^^^^^ «'^^^'^^^ '^^*^'^'^" ^%*>*\*V^ «^.^^/A^X^^^v^S^V^^rf^^^S^V^V/NJ

Ex Manuscriptis»

Diptomatdriiim Hiing^riae monetarium ex In

strumentis authenticis studio OfFici

olatus in Museo SS. et 00. Regn

congestum an. i8io. fol.

Mhner loan, Car, des grossen Kaisers Leopold

Leben in Schau-MUnzen. fol.

Kovdchich Georg. Martin. Aducrsaria de na

meris, ponderibus , mensuris , et motletis Hungarorum. fol.

Peer lac. e S. P. Res numaria Hungariae. 4

TiboUh Mich. Primae Lineae Catalogi numis

matici Sze'che'nyiani. 4.

-^- Gatalogus Numorum Regum imprim'i

Hungariae , et Rrincipum Transilua

niae. 4«

Consignatio graphica Monetarum Trantiluani

carum, quae ad Cimelium Excell

D. Lib. Bar. a Brukental desideran

tur. fol.

Demonstratio^quod Salamon priraus efFigien

B, V. Rumis addiderit. 4.

- 115 -,Cornides Dan. Aniinaduersiones in Rem Na-

mariara Hungariae. 4.

Register der in dem k. k. Wiener MUnz-Ca-

binet , und in des Herrn Grafen vdn

Festetics MQnzsammlung befindlichcn

('«Itenea StdcKe. 4.

li

^ 116 —

NOTIONESad interpretandani Rem numariam Hun-

gariae pertinentes.

m^^\r^ w\*\*^,»vr>

ArsCementitransumta ex antiquo Mssto Bibliothecae ih

Muiseo Hegni nationali»

Singula Marca Auri albi a Gradibus

12. usque Gradus 23 i^ quot habet PisetuS

Auri fini, quotque Aureos ct Grossos, subse-

^uens prima Tabula ostendit.

Album. Finum. Flor, Gros,

Kar,

Marca vna ^

per Gradushabet

12 per

— 117 —Gradus Pisttum. Floren. Gross.

K.

^ifarca vna per >

Gradus.

'20 per

— 119 — '

d singulas Marcas auri fini proueniunt Aurei

or. 4. licet Magister Cementi dicat, secun-

^m Regulam Aureos 3, et Grossos 40. pro-

lenire debere. Cum vero Lucrum superabundr

erit , et fit r«siduum, hoc fit Montanistarum

amno, neque in Tabulis constat.

Si bene opcratum fuerit» ex singulis

ribus Marcis , cudi debent Aurei 208. vcl

#s,rs#Ny\r' 'v^^^vTv^ 'tfs#\^\r^^ .«s.rvv.r^i^s^N^^^^M

Secretum Cementi,

«^V#\^\.^^ .#\#\#V^N^

Secretum Cemcnti est, quod ad singu-

as Marcas Auri albi a Gradibus 6. usque

19 ^ adduntur ? ? id est Gupri Piscti 1 ^l

,'el 2- t) id est plumbi pisetina 3^ tunq cura

am Aurum in Kyla seu Test conflando bene

luit. Item a Gradibus 194- usque Gradus

i^ hI ad singulas similiter Marcas additur ?

piseta vna t> pisetae 2. Vbi vero Aurum in

iyla bene.fluxerit, reducatur in granula, quae

andem cum pulueribus latorum partium du-

arum, ct Salis yna, in vasa testacea modice.

fracta, alternatim coilocentur aspersis aqua,

ijuae vasa in fornaci ceraentaria ordine coiio"

centur, osque fornacis cura lateribus prudeft-

Ur occludatur.

In Fornace autem aurum hoc mbdo re-

ducitur in Finum» In primis ignis sit lentus,

ne per vehementem ardorcm ignis, Argentumper exhaiationem defectum patiatur*

Aurum vero a gradibus 12. usque gra»

<Jns ipni- in fornace ardente coquatur horis

24. computando ab illa hora, qua ollae can-

dent. Tandem exceptum aqua calida expur-

getur, et si fuerit per gradus 21 1^ vel 22^tunc Summa Auri tota diuidatur in duas par-

tes, cuius pars dimidia, rursus modo prae-

misso ponatur in fornacera ad 24. horas, vel

si malueris totam Summam ad horas 15. quod

tempus vocatur dimidius ignis.

Purgatio Auri*

Recipe t> A 12 5f: aeqijali pondere, ef

fit purgatura optimum*

Signa Cemmentariorum.

Aurura ©Argentum (^. 2|.. S. (^.

Cupium $ $

.

'

Plumbum ti

.

Stannum tr.

Ferrum GC 2 ^HDni ^)*

Ar^entura viuum tt' 'ir

Sulphur 4^.

Sal amoniacum #

— 1£1

Qaodlibet Aurum quot contineat flore-

nos, ipse Gradus in Tabula ostendit. Vbi

obseruandum, quod garas ad numerum 72.

prouenicns in eodera ex vno gradu debet con-

uerti in Aureum vnum , Denarii vero non con-

uertuntur in aarum. Vbi autem in pondere

reperitur raedia piseta, si vna piscta illius

gradus habuerit Aureum vnum, tunc media

jUa piseta computabitur ad garas ^6. quia au-

reus dimidius facit grossos 37. et Grossi,

qui excedunt, grossos mediae pisetae reddunt.

Haec huc transcripta sunt pro vberiori

interpretatione eorum^quae eruditissimus olim

Popularis meus ALEXIVS HORANYI e S. P.

§. III. in Appendice ad SIMON de KEZAChronicon Hungaricum edition, Buden» 2> pag*

245. dc Ceraento docuit.

^ 132 —

REPLEXIONES,circa valorem loo. Denariorum Hungaricorum

maiorum olim vnum Blorenum Auri constitu-

entium, quibus tempore WLADISLAI li. Ra-

4tici Dominis suis Terrestribus titulo Census

ienebantur*

Vbi ante omnia sciendum : quali f^enere

Monetarum Hungari usque tempora LVDO-VICI II. consequenter temporibus VLADIS-LAI fuerint vsi? Ad cuius cognition^m ma-

gnam afFundet lucem si remonstratum fuerit

cx Legibus : quaenam hodie currentium mone-

tarum species fuerint successiuis temporibus

introductae.

Rabkas , Crucifcros , aliasque monetas

externas , primum in Anno i J26. sub LVDO-VICO II, fuisse introductas docet eiusdem an.

Art. 37-mus idque durante duntaxat Expedi-

tione valituras , docet item earum vsum' per-

durassc adhuc etiara in an. 1,548- Art. 51.

Thaleros in an. 1354. sub FERDINAN-DO I. fui&se rcceptos , testantur eiusd^m anni

art. 17- et an. 1355. ^»'^' 8.

Grossos trium Cruciferorum, qui hodie

in vsii sunt, nonnisi in anno i(522. sub FER-

tJlNANDO II. fuisse diaetaliter receptos, docet

huius anni Articulus yj. ita quidem , vt, pri-

us post Festura nerape Paschatis, tunc ven-

liirum saltem .•?. Denarios valerent.

Ita ergo Babhas , Cruciferos , Taleros

et Grosfos tres cruciferos , longe infra tcm-

pora WLADISLAI fuisse introductos , ex prae-

inissis $atis constat.

lara ergo videndum : qualibus Moneta-

rum generibus , et speciebus fuerint ante ha-

rum nouaruoj MonetarUm introductionem Hun*

gari vsi ?

Auream nempe monetam vocabant.

Mox Florenum tantum , vt l3il. art. 4.

spu teste Rpbrica Ferton 140J. art. 13. an.

I4i8. art. 12. An. 1495. art. 41.

Mox Floren\im aureum seu auri^ vt an.

^405. art. 19. Sigis. Decr. IIL art. 7. an. 1474.

art. 1. An. 1492- art. 99. An. 1^14« art. 1,5.

Mox simpliciter Aureum An. 1481. art.

^, An. 1483- art. 11. An. 1486. art. 74«

Et quod orania ista nomina idem, seu

candeni Monetam, hodiernum quippe boni

,

^c iusti ponderis Aureum denotabant, et si-

gnificabant, iam ex praecitatis Legibus satis

constat. Promiscue enim eos resoluebant, vcl

ad 14. Grossos raaiores , qui ut raoxpatebit,

Mariarii erant, vel ad 100. Denarios raaiores^

yei a^ soo. minores, vel denique 400. mini-

mqs , %t\x Obulos, Qiiae pmnid iuxta illius.

— 124 —

*

tcmporis valorem , sea Ligara , nt mox pate-

bit, ad hodiernum Aureum redeunt.

Ita An. 1557. art. 14. statuebatur , ut

Aurci cudantur, sicut hactenus, in vera, et

bona Liga. Quales quod vltro quoque , seu

infra hanc Legem tloreni aurei vocabantur,

adest Exemplum in Testamento STEPHANIBATHORY ludicis Curiae an. 1603. condito

,

vbi idem auream Monetam, seu Florenos au-

reos , Semet numerosiores habere praemittit,

et de iisdem , raox sub noraine Aureorum ,

mox aureomm Florenorum disponit. Verbo de-

nique, duo ista vocabula, ad eandera Mo-iietam promiscue applicat, ut sub NB.

Argenteam vero Monetara distinguebant

gencrice in Grossos et Denarios Grossi Hun-

garici fuerunt hodierni Mariani^ qui nomen^drjds Garass lingua vernacula in magnaadhuc Regni parte, saltem in proximarum ae-

tatura Literalibus monumentis retincnt, quiue

nomcn Mariani teste art. 48. An. i^io. vi-

dentur accepisse ab impressa iisdem iara ab

antiquo in vna parte B. V. Mariae effigie.

Istis soluebatur Lucrura Camerae. Isti

habebant Ligara sex Denariorum Hungarico-

rum raaiorum; isti dcnique computabantur nu-

mero 14. ad vnum Aureum , seu quod iuxta

priora idem est , vetustum Florenum. Vt haec

omnia patent cx Art. 4. an. i3ii- Prout 14.

Mariani actu quoque cum defectu saltem ali-

I

— 125 —quot Cruciferorum Aureurn contstituunt. Quemtamcn defectum successiua Monetae hungari-

cae ad Vieunensem accomodatio, et redUctio,

Vt mox patebit, causauit.

Fuerunt praetcr hos Huiigaris ctiam mi-

nores Grossi sub cadem B. M, V. effigie, vt

ex art 48- An. 1350. et art, 14. An. lii/.

patet , qui dimidiam maiorum Ligam, et va-

lorem habebant, supponunturque fuisse Septe-

narii. Quum tameu isti ad pracsentem scopum

parum conferant, ab his praescinditur.

Denarii vero, qui iam ante tempora

WLADISLAI II. tripliccserantinvsu pudHun-

garos , maiores nerape , minores et minimi.

Maiores Denarii scx habebant valorcm

vnius Mariani ^ seu antiqui Grossi hungarici

maioris ^ vt hacc ex art, 4. /1n, 1351. patent.

Erant ergo eiusdem ferc Ligae cum hodier-

nis trium Crucifororum Grossis , immo aliquan-

tulum maioris, quia isti sex constituebant an-

tiquum Grossum, quatuordecim Grossi vero

Fiorenura anri.

Patet hoe ipsum etiam ex Sigis. Decr.

Mll. art, 7. vbi ad Florenum aureuih 100.

eomputabantnr,

Patet item ex eiusdem Regis Decr, 17.

art» 10. 11. 12. vbi in Taxatione Litterarum,

Denarii maioris monetae intelligendi praescri-

buntur, et isti. An, I481. art. $. An. 148^«

art. 7^; An^ \A^%, art. 99. An^ i^pi- «''^. 4i.

— 126 •**

An. 1.514. aH. 15. ad vnam Aureutn i6cfi

rcferuntur computandi.

Minoram seu nouorum Denariorum fit

mentio sub MICHAELE SZILAGYI in u\\ va!-

lore, vt diniidium raaiorum Denariorum con-

stilUant. Sicut enim ex citatis legibus ma/o-

res Denarii centum, ita hi minores ducenti coni-

putabantur ad vnura Florenum auri , vt habet

art, 12. An. 14,58- Ista species monetac hoc

ipso, quod maioruni illorum Denariorum, se:t

nempe ad Mari^num computatorum dimidiuni

facicbat , videtur fuisse illa, quam vulgo Pol-

tnram vocabant , prout in Lingua slauica PoUturak mediam oranino monetam sigriificat.

Fit istorum minorum Denariorum hun-

garicorum cuderidorum riienfio etiam art. 48.

An, 1530. cum hac exprcssa declaratione, quod

hi tres Denarios Viennenses valeant, sed ul-

tra istos minores Dcnarios coriimemorantur u°

tfaque Lege. *

Minimi quoque Denarii anno cquidem

1458- ort. 12. Obuli dicti cum talt valore, vt

400. faciant vnum Florenum, seu iuxta prae-

missa Aiireum. In anno vero ij^o. art. 4g.

isti tertiae Classis Denarii Numis ViennensibuS

aequiparati sunt ita, vt dum prius duo face-

rent miriorem Denarium^ seu Poituram^ iani

ea hac Lege tres connnmerabantur ad eam ^

verbo : ex hac Lege et minores se ipso etiani

praescdentes Maiores' praesupponentes, et Mi^

— 127 —nimi Viennensibus aequnles , ergo terni Dena-

rii eueniunt.

Fatendum equidem est ,praedeclaratas

hodiernarum monetarum species non plane

ad assem correspondere, seu adaequare Ligam

et valorem antiquarum illarum Monetarum

hungaricarum, quia modernis 14. grossis Ma-

rianis duo Cruciferi desunt ad Florenum auri,

seu aureum ( j^^io enim tunc necdum erat

in vsu) ct hodierni Grossi, seu tres Crucife-

rarii, qui minoribus Denariis hungaricis pri-

mum in mno 1622. art. yy. successerunt, pcr

sex computati iterum vno Crucifero superant

Marianum, rainores porro Denarii hungarici,

sen Polturae olim tres Viennenses Denarios,

Hungarici vero maioresDenarii dimidium con-

stituentes, nunc quoque dimidium moderni

Grossi constituunt. Denarii denique hungari-

ci minimi olim mediocris Denarii , seu Pol-

turae , iterum dimidium constituebant; adeo-

que huius medii Denarii medium , maioris vero

quartam partem.

Istius tamen diferentiae ratio ex posi-

tiua Lege constat in eo, quod nempe an

1547. art. 24. Moneta hungarica iam paulo

ante immutata, et Liga eius imminuta, refe-

rebatur. Jlnno verd 1530. art. 48. Hungarica

moneta ad Ligam, valoremque Imperialis re-

ducenda decernebatur. Anno demum 15,57.

«rtt i4t in dcualuationem Grossorum tam ma,-

— 12g —ioris qaam minoris ligae consentiebint Regni-

colde. Anno porro 161 8« art, 19. decernebant,

,vt Hungarici quoque Denarii subtilius, seu in.

minori Liga cudantur, quam hactenus cudeban^

tur, quia vicinarum Provinciarum Moneta non

est tam solida , et crassa atque Hungarica.

Anno adhuc 1722. art. jj, Grossi trium CrU-

6iferorum ex aliis Prouinciis accept^bantur;

Anno adhuc 1625. art. ,39. Aurei quoque de-

ualuabantur. Anno tandem 1639. art, 72. mi'

nuta Cremnicziensis moneta ad Li^am^ et fo-

lorem Grossorum Viennensium , seu trium Cru-

ciferariorum tedigebatur ita^.vt horum quintam

saltem partem constituat , et isti videntur esse

hodierni dcnarii ad modernum Rhenensem flo-

renum 100. accomodati, et computati.

Recte taraen istae successive ab anno

quippe 1,547. seu a FERDINANDO I. inter-

uentae Monetarum mutatlones, et reductiones

argumehto sunt Florenum ilium aureum , quera

singuli Coloni Dominis suis Terrestribus iux-

ta Constitutiones WLADISLAI II. soluere tene-

bantur , non a proportione hodiernorum , tl

olira minimorum, verum a proportione tunc

currentium maiorum 100. Denariorum , mino-

rum 20*0. minimorum denique, quales hodi-

erni sunt 400. assumeridum fore , consequcn-

ter Dominis Terrestribus ex Lege WLADIS-LAI non successiue introductum Rhen^nsem

florenum, verum Florenum auii , seu Aureum

— 129 —Aureum veri, boni , et iusti ponderis compc-

terc, certum est: praesertim quod tunc nulla

fuerint determinata Sessianum constitutiua,

quae iam nunc fiunt, iramo et ipsi Domos ha-

bentes Inquilini Aureum soluebant.

' *^s#-^*- *-.*%*,*s#- t\r\f.t\^ «vrvrw/>#vtfM>^^>t

NB.

„ Nos Comes STEPHANVS BATHOR,>Iudex Curiae Sacratissimi Principis , et D.

„D. RVDOLPHi IJ. Dei Gratia electi Roma-

„ norum Imperatoris , semper Augusti , ac Ger-

„maniae, Hungariae , ac Bohemiae Regis , Ar-

,, chi-Ducis Austriae, Ducis Burgundiae, etc.

„ nec non Comitatuum Stjmeghiensis , Szath-

„ mariensis , et de Szabolcs Comes.

„Noha mostan az en J6 Istenemnek

„ kegyelmes akarattyabol , sok betegsegim ko-

„zottannyi ege'sse'gem vagyon, hogy Ie'gv'en

,,Istennek hala, mind illyen sok beteges ala-

„ potomban, turheto egesse'gben vag^^ok.

„De tudvan , az is nalam nyilvan le-

„ve'n, mint rendelte legyen az Nagy bolcs

„ Uram Isten, az kozouseges allapotot, vt

„ constitutum sit, omnibus simul mori. Non„ enim habemus hic raanentem Ciuitatem , fa-

I

130

„turam inquirimus, ell an^-ira, Jiogy ^^ Sa-

,j laraon Kiraiy gazdagsaga , avagy az Cresus

,, kincse mint enyim volna is , obnoxius sum

,, morti. etc,

„Isten keg;)"elniesse'gibui vagyon egy Ld-

„ daban enne'kem Tarhazambsn arany forintom

„ menyi fzdrru magam kezemmel irvan ,pe-

„tse'tcmmel raeg^erositven tzedulat tettem az

„ Ladaban , abbiil meg lattyak , kibul igy dis-

„panalok: az mint felol meg-irtam, testem

„ teme'tese're valo dologra, hagytara benne

^^harom fzdz aranyat - - - - Nro. 300

,,Varday Kata Afzony Hugom-

,

,, nak kolom az Leanyatul, Telegdi

j, Annatul hagyok ezer arany forintot 1000

,>De i%y y hogy mindenekben diZ

,, e'n Testaraentomban tarcsa magat diZ

„e6 kotele fzerint, ezt se kolcse el

„ Testamentomossom.

„ Ar e'n fzege'ny meg-holt fiam-

„nak (kit j4mbor hiv Szolgalattyae'rt fi-

,;amnaktartottam.) fiainak Istvanynak,

„Ferencznek, lanosnak hagyok tizen

^tdttfzdz ara'<y forintCif ----- Ijoo

„ Hat ^zhzat Istvanynak , negy

„ fzazat Ferencznek, e's fzazat lanos-

,,'nak meg e'rese'k Tatay Istvanyt ertem,

„es az 6 raeg-maradott harom Arva

,, fiSt, kiket magara fiaim gyanant tar-

„ tok , Isten mcg-verje, a' ki ezt ell-

— 131 —„koltene, es meg nciiiadna. Testamen-

,, tomos jambor Szolgamnak hagyok,

„ ketten Petho Igtvany Urakkal jambor

j, Szolgamnak Secretar. egyetemben fidz

^faranyat ----loe„Macskasy Mihdly jambor fzol-

„ gamnak hagyokyics aranyat - - - inr»

„ Ezeket senki el ne kblcse egyebb fzuK-

„segre, hanem az hova e'n rcndcUcm , meg-

„ adgyak hiven igazan.

„ Az tobbit az mi ezektiil arany forin-

„ tomban meg-marad, im igy rendelem ^ fe-

„ let Somlyai Bathori Gabornak , Somlyai

„Bdthory Istvany Uram Bdtyam oregbik ^*-

tfdnai hag^^om , ha jambor leizen , e's Testa-

„ mcntomhoz tartya magat raindenben.

„Felit pedig hagyom kette'n az k(^t

„Hugomnak , tudniillik Somlyai Baihory An-

,, nanak , es Somlyai Bathory Istvany Uram,,L€dnyanak, felit pcdig Telegdi Annanak ,

,, Telegdi Pal Lcanyanak Varday Kata Afz-

„ fzonytiil valonak rendelem.

„Ezeket se kolcse el Testamentomo-

„ som , semmi fzukse'gre, hanem ha , egyebkint

„ nem lehetne, raert a* fzukse'g, Torve'nyt

„fzeg. De aze'rt ezt felette igen meg-ojja,

„ mennel jobban lehet.

„Vagyon Isten ke?yelme'bijl (ki^rt.

„Isten dicsertessek ) Tallcrom is egy Lddd-

^^barif abban kezemrael irott Cze'dula,pecse-

I »

— 152 —„tem alatt vagyon, errol illyen Rendelest

„ tefzck, ctc. etc.

,,En Uram, 's e'n Istenera dicscrtessel.

„ Amcn.

„ Ez nap el-ve'geztem az e'n Uraoinak

^, Istennek neviben. Amen.„Datum in Arce nostra Ecsed die sg-a

,,Februarii 1603.

5, Macskassy Mihaly, m, p,

„Petho Istv^n, m. p,

,,Comcs Stephanus de Bathor m. p.

LS. LS.

Documentum Hoc exscriptum est ex AN-TON. SZIRMAY de SZIRMA manuscriptis

Obiectis variis Politicis ad vsum comraunem

elaboratis, et in vnum volumen con^estis Nro,

XlV. pag. 1I9 —' Vl'l' fol. quae exstant in Bi-

bliotheca regnicolari JVlusei Uungarici.

^\#\r>#> "rv^xrw*!

— 1.3.1 —

JII.

ADVERSARIA MONETARIA.

Anno 1390. constabat Florenus cx cen-

tum nouis Denariis.

Anno 1401. ex triginta sex Grossis , et

vnas Grossus valebat duos antiquos Bardos,

Anno 1423- Florcnus eonstabat ex 50.

Denariis.

36. Groschen a Denar. 2. |. gerechnet,

macht Denarios 99.

1. Groschen a Denar 2. ^ halbirt , macht

1. Bardus Denar 1 | solche in 36. Groschen

reducirt, thut 99. Denar.

Diese sind unsere so genannte Baucr-

Gulden, ohne FcLPenz gerechnet liurta Fo'

rint 9 oder 2>3' Poltraken thut 99. Den.

NB. Diese Denarii macht 2 cinen Krcn-

tzer oder 6. einen Kaiscr-Groschen. Es macht

auch ein Hollander Ducaten dergleichcn 3. Bau-cr Gulden aus.

Dominus SAMVEL PVLSZKY redaxrt

hanc Monetac speciem ad modernum Cursumin Comitatu Scepusicnsi : 1. florenns Hungari-

— J.34 —cas Gompatatur a 99. Denariis glatter Gulden

dictus, Rediictio veteris monetae Hiingariae

ex Corpore luris eruta Denariorum maiorumlit mentio art, 10. j4n. 14,39. 4"i ^^ integri

vocantur, ibidera et Rcgales MATHIAE Lj:>€cr, JV. art, 8- WLAD. Decr, II, art. 41.

ac tales ccntum constituebant Floreniim Auri.

SIGIS. Dccr. IIJ. art. 3. Decr. VI, art. 12.

ct MATHIAE, ac WLADISLAI Decreto in^

locis citatis. Denariorum minorum reflexio fit

art, 48. an^ ^iio. quorum vnus valuisse di-

citur 3. Numos Viennenses ibidem. Cum au-

tem ex SIGIS. Decr. IJl. art. 7. alt^r esset

Florenus auri , et alter Florenus 100. Denari-

orum, manifestum cst, Florenum auri consti-

tisse ex 100. Polturis^ Florenum vero simpli-

cem 100. Denar. id est minoribus, coramu-

niter Groschiis seu 100. mediis Polturis.

Resoluitur id clarius ex art. 14. An.

JS57' vbi diiplicium Grossorum fit mentio , al-

terius minoris cx Denariis minoribus 4. con-

stantis , et hi sunt Grossi 3. ordinar. Crucife-

rorum alterius raaioris, seu Denariorum 8.

seu modernorum quinariorum , vel Septenari-

orum , vbi (6.) Cruciferi impressi cernuntur

,

nunc vero in 7. Cruciferis acceptantur.

De diuerso cursu Monctae excutiatur

ar, 77. An. 1622. et ar* 39. An. 1628-

Anno 1560. Florenus vnus valebat 70.

Cruciferos.

— 1.55 —An. 1613. condidit GEORGIVS THVR.

ZO Palatinus Testamentam , consensu Malhiae

Imperatoris roboranim , cx quo apparet , Au-

reum singulum duos florenos , Denarios 30.

constituisse.

An. 1610. Aureus constltuebat Flore-

nos duos, Denarios tantum 40. in Articulis

Diaetae Cassouiae sub Principe Transiluan. GA-BRIELE BETHLEN celebratae.

An. 152.5. lOx^NNES UZ de Vz-falva

)ram Sedria Comitatus de ' Saros triumphat

in Causa vioientiali contra GEOKGIVM de

SEMSE, in qua Sententia hacc continentur:

,, Tuxta vim , et formam Generalis Decreti prae-

„missis actibus potentiariis, in facto maioris

..Potentiae, videiicet in viginti quinquc Mar-

. is,. ccntum florenos facientibus , conuinci,

,..ct aggrauari.'*

An. 1477* in Processa octauali, ad

redemtionera pignoris in horaines Faraiiiarura

de TARKEW, et THARCZA moto , Ct men-tio certae monetae Scopecz dictae, de quaverba Processus haec sunt : ,,reccperunt anno

„i40S. LADISLAVS, et RYKOLFFYVS a KI-

,XOLAO de THARCZA quadringentos Cen-

,,renarios Denariomm Scopecz dictos, cuius

„quilibet fecisset vnum Florenum auri,

Ilaec ejc I^Jssto Diplomatario Hangariae

monetario fol. Num. LXV. pag. 232. quod ejfi^

stit in Bibliothtca Re^nicolari JHusei Hun^arict

extracta sunt*

— 136 —

- IV,

EXCERPTAtx n. P, GELASII DOBNER a S. Cathari-

na e S, P, Disquisitioue historica de Stx-

agena Grossorum Pragensiutn.

Sexagena a 60. partibus dicta est, ne-

que eius vsus erat, nisi in Nummis argenteis.

At cum eius origo a Marca deriuetur, no-

tandum estj quod Marcae quadruplex species

reperiatur Legalis , Vulgaris ^ Begalis ^ et

Grauis,

1). Marca legalis ^ aliter vetus , ante

WENCESLAVM vsualis , postea leuis vocata.

Intelligebatur per eam pondus vetus probis-

simi argenti, nulla prorsus admixtione Cupri

vitiati, quod olim 48. Solidis, item 200. De-'

nariis , denique 200. numis veteribus appen-

debatur.

Licet vero postea Pecuniae ratio im-

mutata fuerit, perstitis tamen numeris 48.

Solidorum olim vsitatorum , quamquam pon-

dus Marcae legitimac minime responderit , et

id ad initium vsque Saecuii XVI.

— 1.37 —2). Alarca vulgaris , in quibusdam Di-

plomatibus etiam communis dicta, originem

|debet WENCESLAO II. qui , euocatis Floren-

tia Viris rei nuraismaticae peritis , priraus an-

no 1300. Grossos Pragenses cudi fecit , mar-

caraque reformauit. Ab exitu inde Saeculi XI.

per varias «t multiplices in Regno Bohoemiae

scissiones, multosque inler se certantes Du-

ces , pecunia semper deterior cudebatur sci-

licet; vt occurreret WENCESLAVS, consti-

tuit Grossos Pragenscs cudere , quorum 6o*

vnam constituerunt legitimam marcam. Gros-

si hi Pragenses vocantur alias in Diplomati-

bus Scroki latine lati, item magni^persaepe

^rossi denarii ^ item magni denarii,

Diuiduntur in 12. grossos minores (qui

male a STARSKIO obuli vocantur;) alias gros-

sos paruos , Denarios paruos , et creberrime

Halenses dictos.

3). Marca regalis^quae nonnisi aequa-

bat 56. grossos, cuiusque nonnisi in stipendiis

,

et meritoriis, seu gratuitis locus erat.

4). Marca grauis dicebaiur propterea

,

quod ob aeris admixtionem pondus a WEN-CESLAO II. constitutum excedebat. Originem

hoc habuit non a lOANNE Rege , sed ab

KENRICO Carinthiae Duce , qui 64. Grossos

ex vna iViarca legali cudi fecerat, uti etiara

post eum lOHANNES, et CAROLVS IV.

ad annum 1348. quo constituitur, vt Marca

•— 153 —legalis in 70. Grossis excuderetur. Filius CA«ROLl IV. WENCESLAVS rem monetariam

adco ncglexit , vt eius t^mpore vix 100, Gros-^

si vnam marcam constituerent legalem. Sl-l

GISMVNDVS tamen efFecit, vt in Pactis re-'

conciliationis dccerneretur. Et haec est iila

Moneta nona,quam Sigismundus hoc Diplo-

mate intelligit. Non ea (ut falso existimatur)

quae, SIGISMVNDO iam Bohemiae Regni fasr;

ces tranquille tcnente , cudebatur.

S)t Dcin Ferto idera est , quod qnarta

pars (ein VierterUrig) marcae. CAROLVS iV.

primus integros Fertones procudi fccit valen,

les 16. grossos, id cst : quartam partem Mar.

cae grauis 64. grossorum. Ante CAROLVMIV. vix maiores Fertones expriraebantur,

6). Sexagena 60. Grossos constituebat.

Eius vocis in numerando frequens erat vsus.

Tempore WENCESLAI II. qui marcam lega-

lera in 60. Grossis excudi curauit , ac filii

cius marca, et sexagena idem crant , vix ta-

men cstendi potest Diploma , qao Reges hi

voce Sexagenae fuissent vsi. Subsequis tem-

poribus, arridente ea per 6u. Grossos nume-

randi ratione populo, licet valor Marcae au-

ctus est, tamen per Scxgenas numerabatur,

et Fertonem crebro eo tempore scribebant

non fertonera , seu quartam partem Marcae^

seu Sexagenae.

— 139 —7). Ad summam s/ooo. Sexagcnarum

ad nostrae pecuniae hodierna^ valorem re-

ducendam haec imprimis faciunt;

a). WENCESLAI II. Grossus unns con-

tinet argcnt. ij. semiunciale, cuius Marca

hodie acquiualet 22. floren. crgo Grossus eius

22. xr.

b). SIGISiMVNDI Grossus post suam

rcformationem habet in $e argentum 13. /o-

thig ^ adeoque vuus Grossus valet 19. Cn ci-

feros. Vnde quoque colligitur, SIGISMVN-DVM monetam ad valorem CARCLO Patre

designatam probabilius reduxisse.

c). Sub CAROLO IV. um die obenge-

nannten Schok grosstr Pfenni^e Pragcr AJiin-

ze ^ odtr um 6ooo^ ^fc^- ^^d Florcn , oder

romifchmen ^ oder ungarischen Gulden^ id est

Ducatem 12000. 5. 4. 240000.

At hunc calculum premunt difFicultates.

Nam SIGISMVNDVS , dum XIIL Oppida Sce-

pusii oppignorauerat, necdum erat Rex Bo-

hemiae, nec etiam (quod tantum sedatis tur-

bis Hussiticis futurum erat) monetam ad mo-dum, et valorcm CAROH IV. introductura

reduxerat.

Euenerat hoc circa ea tcmpora, vbi 80

Grossi vnam Marcam legalem consiitucbant.

Quodsi verum non est, mullam calculo Dob-neriano decedit : nam tali modo vnus Gros-

sus tantum 16. valet Cruciferos. Eius inte-

— 140 —

gra Samma 37000, Sexagen. 17629000. Rh.

floren.

Haec aeque contfnentur in eodem Msst,

Diplomatario N. LXXXII. pag. 272* Ex hit

Reflexionibus, Aduersariis, et Excerplis cumdenato nitper Jmico INNCCENTlO SIMON-CHICZ e S. P. communicatis enata est Dis-

sertatio diploniatico -numismatica de Florenis

,

et Denaiiis Coruinianis 1478. pog' 20» quae

Magno- Varadini typis Antonii Gottlieb Ma-ramarosieiasis 1806. formis Octauis prodiit,

JSumophylis Hungariae commtndanda.

r.

-ANjqOTATIOde cursu , et valore monetarum in Hungaria

sub initium Hegiminis Hudolphini,

%#V#\#V^x^ .0\f\0\^'^

Propter commodiorem sustentationeni

Militum, cum primis extraneorum pro tem-

pore statuerunt Status , et Ordines Regni Hun-' gariae^ vt Monetae omnis generis currant iux-

ta Statutum Cassouiae celebratum per Or-

dines Partium superiorum, videlicet:

— 141 —rfus vnus boni pondtiis valeat fl. 2 den.^o-

,^uUrus -* 1 - Z'-'-

Grossus^ qui in Transiluania cuditur - - ^.

GrossMS Poltura vocatus ----- 4}

Grossus Germanicus duos Crueiferos

continens 3-

Grossus qui iu Riuulis Dominoriim

cuditur --------- .5.

Nouinar/us antiquus Polonicus - - - 10.

Nouinarius nouus Polonicus - . - - 9.

Talerus qui in Polonia cuditur - - - 90.

Haec Ordinatio interimalis facta per

Illustrissimum Dominum Palatinum , Posonii-

que publicata primum , in omnibus mox Co-

mitatibus obseruabatur.

Exscripta ex antiquo Calendario Polonico.

-«\r\^N#v^ #s^>,^N#\^ ^^^^Nxvr* ^-.^N/N/^^ ^s*N.rs#\#* #^\#\#^^%^\/\#\#^^.^>#^#x# ^\#\#>#\r» *\#\#NXN#^

VL

Decennalis Prouentus Piseti ab an.

1666. vsque 1676.

*^\S\^\0\^ I

ProuentttS Piseti an, 1666.

Ex Inclita suae Maiestatis Sacratissimae

Camera Cremnicziensi ad rationem Celsissimi

Principis D. D. Archiepiscopi Strigoniensis

,

Domini gratiosissimi prouenerunt pro hoc

—- 142 —anno m Pisetum ex marcis Argenti 2^6 »4«

Taleri 4220. ^. den. 606. facientes in bonamoneta^^ fl, 6336. den*. 43 ,V.

Itera ex Marcis Auri 743. proueniunt

suae Celsitudini Aurei 257. den. sy^, faci-

entes* 774- fl- 7.5-

" ^^^\*N^v^>^u^.*^^\*s«» \S\ir>^\^^ u

Facit introitus Piseti fl. 7111. d. 18 4-.

Administratio Piseti.

Anno 1666. die 7. Maii administrati su-

ae Celsitudini Archiepiscopali medio Domini Do-

mini MartiniDekany , et alterius Domini Marti-

ni Dvorniky cx Piseto 1666. in Grossis Flor.

6266. d. 80. .1. in Aureis vero 237. d. 375»

fl. 774. d. 7j. ficientes in toto fl. 7041. d. 35.

Pro annuali Salario Domini Christiani

Stierbich pro Custodia , et conseruatione fer-

ramentorura mdnetariorum iuxta consuetudi-

nem hactenus semper obseruatam sunt erogati

per Cameram bonae monetae fl. 60. d. ^6.

Pro Saccis in quibus Posonium suae

Celsitudini Archiepiscopali Pecunia delata

est d. 77*

•j\e\^^^ ^^^^\/r jrxr^jr^.^ ^r\r r\f^ f.r^^y^^ •*^r^\^^.^\r\r\r\r ^r^r^f^r-r- r^r^t\j^ rr\r\rr'

Summa administrationis , et erogationis

facit ******************** fl. 7111. d. 182.

t^^jr\r\^ r-.^rJ' r\

— IJS —*^ ^^y^\0^ ^-M^S- 4

Prouentus Piseti anno 1667,

Ad rationem Celsissimi Principis D.

D. Archiepiscopi Strigoniensis ex Marcis Ar-

genti 28743« proueniunt hoc anno in Pisetum

Taleri 4737. et Denarii 559 ^. facientes ia

Dona moneta• ^ fl. 7111» d. 9 \.

Itcm ex iMarcis auri 62,0* proueniunt

in Pisetura Aurci 219. d. 23J.

facientes flor- 659. d. ^j.

Facit Introitus Piseti fl. 7770. d, 64. |^.

A dmini str atlo Piseti.

Anno 1667. die 7. Maii admlni&trali

suae Celsitudini Archiepiscopali medio supra-

fati Domini Martini Dekany, et alterius Do-

mini Martini Dvorniky ex Piseto anni 1667.

in Aurei* j6, fl. 228. in Grossis 'vero f!.

3182. d. 81. facientes in toto fl. ,^410. d. 81.

Anno 1668. die 28- Apriiis admini-

strati suae Celsitudini Archiepiscopaii in Gros-

sis 3857- «t d. 85. in Aureis vero 143. fl.

429. facientes fl. 4286. d. 8.5.

Salarium D. Christiani

Stirbieh t*tttt****ttt*t»+t* fl, g8« d. 8<^.

— 144 —Posonium ciim Proven-

tu pisetali ad siiam Celsitudi-

nem ambnlando consumti sunt fl-. 2. d. 92 1

Pro Saccis Nro. 12. * fl. 1. (J,c^q

'

Suraina Administrationis, et

Erogationis facit *** fl. 7770. d. 64--^

y^\^\f\^\0 \#-*^^^^#- #X#\^\^\#X 0\y\r\jf\^ »\^\./V#\#*'#^.#N^\#\#>'*N^\#\#^^^^x#v#N^v^v^\^\^\#^^\#\^>*\j

Proucntus Pistti anno i668*

Ad rationem Celsissimi Principis Tio

mini Domini Archiepiscopi Strigoniensis c>

Argenti Marcis ^^oo^g. proucniunt hoc annc

in Pisetum Taleri 4949 \. d. 677. facientes

in bona moneta •" fl. 7431. d. 2,

Iteni ex Marcis Auri proueniunt in Pi-

sctum Aurei 199. d. vero 295.

facientes»*« fl. 599; d. 93,

Facit Introitus Piseti fl. 8030. d. <.)j,


Anno 1668. die 28. Aprilis administrati

suae Celsitudini Archiepiscopali ex Piseto 1668-

in Grossis fl. i4ji. d. 73. in Aureis vero

34. fl. 162. facientes fl. 1617. d. 7j.

Anno 1668 die 19. Octobris in S. R.

manibus G. Dom. Praefecti Dom. loaH. Ma-holany in Grossis flor. oV S^^ ii^ Aureis vero

74» fl. «22« fl. 0697* ...

— ^i5 —Anno 1669. die 18. lanuar. administrati

iuae Celsitudini Archiepiscopali in Grossis

fl» SSS' ^^ Anreis vero 71. flor. 213. —facientes•• fl. io6iJ, —

Anno 1669. dic 2. Febr.

administrati Gcneroso Domino

loann. Maholany Praefecto

Tyrnauiae fl, 1320, —Anno 1669. die 26. Apr.

praesentati suae Celsitudini fl. 357.^.46;

Pro annuali Salario Do-

mini Chrisiiani Stirbich fl, 68. d. 86.

Cum Proventu Pisctali

Posonium ambulando ad suam

Celsitudinem consUmti sunt fl. 1. d. 28.

Pro Saccis d. 62.

Summa adrainistratioiiis et

iirOgationis fl. 8020.^.97;

. Introitas Piscti 1669,

Ex Camera suae Maiestatis Sacratissi-

mae prouenerunt hoc Anno ad rationem suae

Celsirudinis Archiepiscopalis ex Argenti marcis

S6023. Taleri 4286 |. d. 704. \\

Facientes bonae monetae fl, 6437. d. 17.

Item ex marcis Auri 480 prouenerunt

Stiae Celsitudini Aur6i 166. d. 200.

facientes fl. 500.

Facit iniroitus Piseli fl. (i<)^j. d. 17.

K

— 146 —Admini st r a t io Piseti.

Anno 1669. die 13. Octobris praesentati suae

Celsitudini Archiepiscopali in Aureis 57. fl. 171.

in Grossis vero fi. 2928*. d. 2j. facientes in

toio flor. 3149. d. 25.

Anno 1669. die i8« Octobris admini-

strati flor. 172. d. ^o.

Anno 1669» die 26. Aprilis admini-

strati suae Celsitudini in Aureis 4» Fioren. 6;^,

in Grossis vero flor. 1200. facientes fl. 1263.

Annt) 1669. die 19. Decembris admi-

nistrati Generoso Doraino Praefecto in Gros-

sis fl. 825.

Anno 1670. die 1. Aprilis administrati

suae Celsitudini in Aurcis 63. fl. 189- in

grossis vero 1261. d. 62. ^ facientes floren.

i4io. d. 62. 1.

Pro ^ Marca Argenti pro Sigillis 2.

suae Celsitudinis erogati fl. 6.

Salariuni D. Sterbich. *** fi. 68. d. 86,

Pro Saccis »»* fl. 1.

In Officiales Camcrae Cremniczium tem*

pore leuationis Piseti sunt consumti d. 94.

Summa administrationis, et erogationis

facit^^* fl, 6937, d. 17.

^t\^\M\jr\^>^^-s^>^\^

— 147 —

Prouentus Piseti anni 1670,

Hoc anno ad rationem Celsissimi Prin:

^ipls Domini Domini Archiepiscopi Strigoni-

enbis cx Marcis Argenti 25608. proueniunt in

Pisetura Taleri 4^19. |- d. vero 337. facien-

tes flor. (i2)oS' d. 19. i.

Item ex Auri Marci» 528. proueniunt

in Pisetum Aurei i8i- d. 380.

facientes* fl. 340. d. go,

Facit Introitus Piseti fl. 6881. d. 99^.

A dm inis t rati o Piseti.

Aiino 1670. die 1. Aprilis praesentatt

suae Celsitudir^i Archiepiscopali in Grossis fl.

ioio* in Aureis vero 20. et d. 71. fl. 60. d.

71. facientes in toto flor. 1110. d. 71,

Anna 16^0. die 4. Decemb. admini-

strati suae Celsitudini in Grossis fl. 2335. in

Aureis vero 60. fl- 180. fl. 253.5.

Anrio 1671. die 2. Febr. administrati

suae Celsitudini in Grossis fl. 2848. d. 20.

in Aureis vero 101. ct Denar* 310. fl. 306.

^t d. 10. facientes in toio fl. 3154. d. 30

Salarium D. Christiani Stirbich. flor.

68. d. 86.'

Per annum Tirnauiam , et Posonium

eiim prouentu Pisetali ad suam Celsitudinem

K 2

— 148 —Archieplscopalem ambulando consumti sunt

in itinere>»» fl. 12,

Pro Saccis erogati sunt fl. 1. d. 124-


facit** fl. 688 !• d. 99 ^.

Introitus Piseti anno 1671*

^Ad rationem suae Celsitudinis Archiepi-

scopalis D. D. gratiosissimi ex argenti marcis

4-^573' prouenerunt hoc anno in Pisetum Tall.

'6832. i' d. 737. 1. facientes in bona moneta

flor. 16286. d. 12.l-.

Itera prouenerunt ex auri Marcis 70^.

Aurei Ducati 245. d. 315. facientes fl. 738. d. 15.

Facit introitus Piseti fl. 11024. d. 27 ^^

Adniinistratio Piseti.

Anno 1671. die 10. lulii admiriistrati

suae Celsitudini in aureis 60. flor. 180. in

gt-ossis vero fl. 4500^ facientes in toto flor.

4680.

Anno 1672. die 25. Martii administrati

suae Celsitudini ex Piseto 1671. in aureis 185.

fet d. 3. fl. 538. d. 15. in grossis vero fi. 5714;

d» 56. -^. facientes in toto fl. 6272. d. 71. ^.

Salarium D. Christ. Stirbichfl. ($8. d.g^.

-• 149 —Posonium cum Proaentu Pisetali ad sn-

am Celsitudinem ambulando comsumti sunt in

itinere•» fl. i. d. ^o,

Pro Saccis expositi sunt fl. i.d. 20.

Summa administrati jnis , et erogatio-

nis^^t flor. 11024. d. 27 ^»

Prouentus Piseti anno 1672.

Prouenerunt hoc anno ad rationem suae

Celsitudinis Archiepiscopalis Domini gratiosis-

sirai ex marcis argenti 41686. Taler. 6871^.d. 694, facientes in bona moneta fl. 10313»

dcn. 87. hItem ex Auri marcis 617. prouenerunt

suae Celsiludini Aurei 212. d. 2)95* facientei

flor. 639. d. 9j.

Introitus Piseti facit fl. 10933. d. 76. \.

Admipistratio Piseti.

Anno 1672, die 2i. Martii praesentati

suae Celsitudini archiepiscopali in Grossis fl.

1245. in aureis vero 32. et d. 90. fl. 96. d.

90. facientes fl. 1341. d. 90.

Anno 1672. die 4. Septemb. assignati

manibus Generosi Domini Praefecti D. loh.

Maholany in grossis fl. 4610. d. 20. in aureis

vero y6* fl. 22S. facientcs in toto flor. 483?«^

den. 20.

i4;o

Anno i67;3. die 27, lanuar. administrati

suae Celsitudini archiepiscopali in grossis 468^.

d. 93. ^. in aureis vero 104. et d. 303. fl.

315. d. S' facientes in toto fl. 3002* d. 98- ^.

Salarium Domini Christiani Stirbich

flor. 68. d. 86.

Pro Saccis flor. 1. d. 20.

Summa administrationis, et erogati-

onis fl. 11233. d. 14. i.

Erogatio superat introitum fl. 299. d. 38.

Introitus Piseti annb 1673.

Prouenerunt hoc anno ad rationem Cel-

sissimi Principis D. D. gratiosissimi ex Argenti

marcis 38833« T^l- 6401. et d. 6zy. ^. faci-

entes in bnna moneta fl. 9608. d. .52. ^.

Ex Auri marcis 70. prouenerunt suae

Celsitudini Aurei —r 4- d. 135. facientes fl.

733' d. 53..^^^^^

Facit introitus Piscti fl. 10341. d. 87. J.

Adm i nis t r a tio Piseti.

Anno i6y;^. die 23. Augusti administrati

* suae Ceisitudini Archiepiscopaii in Grossis fl.

3400. d. 6S' in aureis vero 108. et d. 80.

fl. 324. d. 3. facientes in toto fl. 3723. d. 13.

Anno 1674. die 3. Febr. administrati

suae Celsitudini archicpiscopali in Grossis fl.

l;l —

»

ii 38. d. 85. V. in Aureis vero fl. 156, ct

1 85. fl. 4oi?. d. 8J- facientes fl. 4i47- d. 70^.

Salarium annuale Domini Christiani

itierbich fl. 68» d. 86»

ro Saccis d. 13.

Summa administrationis, et erogatlonis

'acit fl.. 1034^» d- 87* 2*

I n t r o i t u s P i s e t i 1674.

> Ad rationem suae Celsitudinis Archi-

piscopalis ex Marcis Argenti 47778- p^ouene-

runt hoc anno in Pisetum Tal. 787. ct den,

587, facientes flor. 1182«. d. 12.

Item ex Anriraarcis 70. prouenerunt suae

.Celsitudini aurei 245. ct d. 80. facientes fl.

737» ^* 80.

Facit introitus Piseti fl. i*ii9. d. 94.


Anno 1674. dfe 8« Octobris administra-

\i suae Celsitudini archiepiscopali ex Piseto

1674. in Grossis fl. 8310. in aureis vero 130.

ct d. 120. fl. 437. d. 20. facientes in toto

fl. 8761 . d. 20. /

Anno 1675. die 31. Augusti admini-

strati suae Cehitudini in Grossis fl. 344-.

d. 50. in anreis vero 9J. d. 160. flor. '22,6,

d. 60. faciente» floren. 2T^9. d. 10.

^ 15« —Salarmm annuale Domini Christi^ni

Stierbich*-»» £t. 6^. d. JJ6.

Pro Saccis•• d. yd*

Summa atiministrationis , et erogationis

facit -»t-»*>*** fl, 12J39. d. 9^.

Introitus Piseti 1675.

Ad rationem suae Celsitudinis archie»

piscopalis ex argenti raarcis 56354- prouene-

runt hoc anno in Pisetum Taleri 9621. \, d.

691. facientes in bona moneta fl, 14439. ^* *^*

Item ex Auri marcis 852. prouenerunt

suac Celsitudini in Pisetum Aurei 294. d. 420.

facientes-» fl. 886. d. 20.

Facit fl. 15325. d. 36.


Anno »675. die 28. Aug. administrati

Buae Celsitudini Archiepiscopali in grossis fl.

7913. in Aureis vero 104. fl. 312. facientes in

loto fl. 8225.

Anno 1676. die 9. Maii administrati

suae Celsitudini in Grossis fl. 6416, d. 74.

in Aureis vero 190* et d. 420. fl. 574. d. 20.

facientes in toto fl. 6990. d. 94;

Salarium Chr. Stierbich fl. 68- d. 86.

Salarium substituti Pisetari Domini Go^

jdefridi Schreier bonae nionetae fl. 39»

— 155 —Pro Saccis-»» fl. i. d. to.

Haydonibus Camerae Crcmniczensis pro

bibali , qui pecuniam pisetalem portarunt ad

domum suae Celsitudinis pisetariam dati sunt

d. 36.


flor. 1332336-

Hoc Fragmentvm transcripfum ett ex

authngrapho,quod HL D, C. FR, XA V, TOL-

VAY de Kopbsd^ ( '^^ ) ^f^- ^^c, Museo SS,

et QO, Rrfgni Hun^anco donauit.

\^sf\r-^*'.

VIL

ANT. HAMMERSCHMIDTS. C* R. et A. in M. Principatu Tran-

siluaniae Monetarum Magistri Opinio super

vero et genuino sensu Piseti.

\^V/V#\#\#» v*\#\#^X\#^

Nachdeme bey Gelegenheit des Anno

1793. zu Klausenburg fur gewesten Landtags

,

und Deputations Verhandlungen , zu Aufkla-

rung einiger Gegenstanden, mir Endesunter-

zeichneten gewisse Fragen ^ugekommen sind,

worunter auch die Erorterung dcs Ursprung,imd Namcn^ des sowohl in Konigreich Hun-garn , als auch in hiesigen Grossfurstenthura

Siebenbtirgen, bcy der Krudo-Berg-Gold-Ein-

losung ublichen Piset-Gewichts verlanget wor-ii^n^ wcil in denen Approbatis Constitutioni-

bus Part, II, Tit, JCVI, Art, IV. des Pi-

set Gevvichtes nur mit der Benennung Schwere

gedacht wird ; so ware erforderlich den Grundvon bemeldeten Piset-Gewicht aus der Ge-schichtskunde zu erortern , und folglich nur

aus dem Alterthum zu crforschcn , wcil das

- 35^ -^

^ngeffthrte Wort Schwere oder Gewicht zp un-

besiiinmt, und ein so dunkles Wort ist, dafs,

C3 nait keinem bestehendea Gewicht unseier

Zeiten in einer Verbindiing stehet, wcder da-

raus hergeleitet werden konne t Bondern mich

nur an die Wortc des Eerg-Geschicht-Schrei-

bers KOLESERI zu halten bemussiget ware,

tvie dafs zu seiner Zeit das Piset der iX^-te

Theil einer Mark gewesen seye ; so glaube

solches folgender Mafsen giitndiich erortert

zu haben

:

Erstens : Lehrct die allgemeine Wclt-

geschichte^.dafs der romische Kaiser TRAIA-l!^VS ohngefehr an. 98. nach Christi Geburt

unseres Erlosers auf den Thron gekommen

,

und in das 19. lahr bis An. 11 -. regierte, dic-

ser ein Spanicr von Geburt ware, Dacicii zu

e^ner romischcn Provinz machle, und. zu iu

Zaumhaltung der Dacier mehrerc Legionen in

diese Provinz cibschickte.

Zweitens: Bey denen Romern die all-

gemcinste ?»Iunzc das sogenannte As , Aes ^

Assis^ (alle von einerley Eedeutung) nach

den LIVIVS, und PLINIVS ware , weiche in,

seiner ersten Fragung eii^ Ffund ware , undLibsralis "hiefse , seine' Eintheilung geschahe

in \i, Unzen , wovon die Semis ^ odcr das

halbe As 6. Unzen, die Triens , od< r der

dritte Theil , 4. Unzen die Quadran^ Tder viertc Theii an TerunciuSy oder 5

lich dcr Sextans ^ odcr der sextc Tir

- 156 -jis y zwey Unzen woge

,jedoch die Unzc wie<*

derum in kleine Theile , als vnciam SemifDrachmas y Scrupulos , und Grana eintheilten,

dafs mithin eine Unze 6. Drachmas^ 8. Un-

zen, also 4g. Unzen ausmachen. Da nun 6.

Unzen ein halbes romisches Pfund, und also

g. Unzen cine Mark , oder i6. Loth nach itzi-

ger Benennung darstellen , diese aber so leicht

waren, dafs sie nur 14. Lt. 1. Qt. nach dendermaligen Wiener Gewicht betragen , dieweil

ein einzelnes Piset-wiener u 9. |. d. waget,demnach KOLESERI Recht hat, dafs nachden ciamalen— und noch altesten Zeiten beyder Krudo-Gold-Einlosung gebrauchlich ge-

westen geringeren Roraischen Unzen, oder

Mark Gewicht, das Piset der 48-te Theil

einpr solchen Mark, oder ein Drachma gewe-

sen, und jedes Piset in zehn so genannten

Denarien verjungert ist.

Drittens : Der Gebrauch des Romi-

schen As ^ oder Pfunds , ingleichen Semis ,

und so weiter tiberhaupt auch in Handi und

Wandl die gesammten der Romischen Herr-

fchaft ehemals untcrworfen gewesten Provin*

zen sich erprobet; immafsen in Welsch-Tyroi

JBU Bo tzen eine dortige Mark von 16. Lothen

wiirklich nur mit 14. Loth 1. Qt. Wiener-Ge-

v/ichts sich vergleichen ; aufserdeme sind meh-

rere mit dieser beinahe ubereinstimmenden

Sehwere auslandische Qewichte anzutrefFen,

— 157 —die gegcn der Wiener Mark , wie von Aug-

spurg, Bremen, Nimwegen , Niirnberg, Prag

in Bohmen, Verona in Welschland , und Bor-

deaux in Frankreich respective 14« Lt. — Q.

14. Lt. 2. Q* 1. d. 14. Lt. a. Q. 2. d. 14. Lt,

— Q. 2. d. aufser noch verschiedenen Bruch-

theilen , betragen, weil die benanntes gemein

Gewicht von Zeit der Romer Herrschaft, wie-

wohlen mit einiger Abwechslung, theils bey-

behaltene, und andern theils Nachbarschaft,

und Handelsverkehr wegen angenomraeno

Stadte , und Lander noch gegenwSrtig dcs-

selben sich bedienen.

Viertens: Aus allen vorangefilhrten nun

sich von selbst ergiebet , dafs an Stelle des

vorhinnigen geringeren Unzen , oder Romi-schen Mark - Gewichtes anstatt 48. Pisetten,

oder Drachmen auf eine um 1. Loth 3. Qt,

schwercren Wiener Mark 53. ^|tl Piset, oder

53. Pisete 8. \^ Denarien gehen miifsen; durch

die also noch bestehende Unabanderlichkeitder

bft gedachten Piset-Gewicht- Gebrauches bcy

der Krudo- Gold-Einl5sung niemand verkiir-

zet wird , da um so mehr nach Maas des in

Cours gestandenen Ducaten, laut schon in Ein-

gang angefuhrten Constitutionen Part, II, Tit,

XVI, ArU IV, fur das Piset Wasch-Goldin Puluere die Bezahlung mit 1. hungarisch»

Gulden 80. Denarien, in Ligato aber mit 2.

H«ngr. 20. Denar. bestimmet ware, jedoch da

158 ~vermo^ 'Mimz-Ed/ct Wien ddo 28. Noufmb-An. 1692. der Dukaten bis auf 4 fl. ge pgen

ware , ganz glaubbarlich auch schon damalen

der Einlosungs - Preis fiir ein Piset Krudo

,Wasch, iind amalgamirtes Gold um 1. Rh. fl.

erhohet , folglich respectiue zu <z. fl. 30. xr.

und 2. ,fl. 45. xr» bczahlet wurde, der Ein-

losungs'- Preifs aber wegen auf 4. fl. 30. xr.

nun in Cours erhoheten Dakaten , fiir 1. Pi-

set in Puluere mit 2. fl. 4. ixr. und fiir das

in Ligato mit 2. fl. 39. xr. dermalen vergtittet

wird. Weiters ebenfals in der Miinzkunde

,

und Miinz-Cabineten ein^klarer Eeweifs aul-

gestellet ist, dafs um das lahr der Geburt

Christi Denarien geschlagen worden, die ein

Sextulum f oder den scchsten Theil einer Un-

ze gewogen, und auch noch um das lahr Chri-

sti 227, von*Kaiser ALEXANDER AVRELI-

VS, sonst SEVERVS genannt, ist ein solcher

Z>^r2arir/j einem griechischen Drachma in der

Schwere gleich gewesen, welche Denarii von

gemeldten^ALEXANDERSEVERVS an , wei-

terhin von allen folgenden Kaisern in gleichen

Gewicht bis zum Todt des in 814. lihr Chri-

sti gestorbenen Franken Konigs , und dreyzehn

jahrigen Kaiser:^ CaROLI MAGNI geschlagen

wurden, Schlursfolglich um.so zuverlaslicher

das noch in Un^arn , und Siebenburgen bey-

behaltene, jedoch nur allein bey der Crudo-

Golcl-Einlosung tlbliche Piset Gewicht vori

den Romischen , nnd Griechischen gemein Ge-

— 139 ^wicht , oder As liheralis nicht nur seinen Ur-

sprung, sondern auch sein Alterthum, und

gesetzmafsigkeit beweisct.

Es iibriget mir also nur noch zu erortern

,

warumen unserem Pisct an Stelle dcs wirk-

iichen Sejctuli von einer Romiscljen Onze

,

oder des Drachma der Namen Piset beygelegt

jworden ? und wie mir mit aller Wahrschein-

lichkeic gedunkct, diese Benennung aus zwcywichtigen Bemerkungen entsprungen ist?

Erstens: Aus dem Buch MOISIS in

der heiiigen Schrift erhellet, dafs die luden

auch Gold-Miinzen geschlagen haben, sie nann-

ten in ihrer Sprache das ganze rcine Gold Za'

haffy das Wasch-Goid hingcgen Paz\ cs schei-

net also , dafs entweder schon damalcn das

Gewicht des Wasch-Goldes Paxat , oder Pa-

xet ^ oder wohl gar ihre Nachkommlinsje , oder

wenn die Romer aus verschiedenen Nationen

bestanden sind , und Colonien in Dacien schik-

ten, Sie das Wort, oder das Gewicht als deml^teinischen mehr anpafscnd, vieileicht in Pi-

Iset v«rwandelt haben , und etwan hiemit feat

• angcdeutet werden woUen , dafs das Piset-Gc-

wicht eigentlich nur fiir das mit Silber % und

Eisen noch vcrmengte Wasch-Goid gewidmet

seye, gicich wie die ludcn auch drcyerley

Sackel-Munzen, nemlich Heiligthums, Kaisers:,

und Lands-Sackel hatte , und jcder ihr eige-

nes Gewicht , so wie ihr Werth anbestimmet

Vvane.

— i6o —ZiueHens : Da Kroissr TRAIAN ein Sp^-

nier ware , und zugieieh als ein Recit, und

Gerechtigkeit aufrecht zm crhalten b^iliefsener

Regent geschiideret ist, so kanri aufser vor-

angefiihrten Vermuthung das Wort; hemlich

aus Pie frora , und Seit sechs zusammen ge-

setzet , und \n Piset elidiret worden seyn, hier-

durch gleichsam ein frommes, oder heiliges

Sechstl andeuten wollend, oder weii etwa cirt

sechster Theil von Einkiinften, als Opfer oder

anderc niilde Gaaben zu damaliger Zeit rfiit

Wasch-Gold entrichtec werden mufsten.

Ich will jedoch beydes zu Ausfindung,

oder Verdolmetschung des Wortes Fiset wei-

terer Priifung, und Nachforschung tiberlafscn ,

dafs aber gleichwohlen unser Piset- Gewicht

das Sextutum von einer Romischen Unze ist,

seine unbezweifelte Gewifsheit hat; es mag

nun selbes was immer fiir einen Namen fiir

sich haben, so bleibet es doch immer das viel-

leicht schon vor mehr ais zwei tausend lah-

ren zum einlosen des Crudo , oder unreinen

Wasch-und Eerg-Goldes iiblich gewestc , und

noch dermalen unvcrandert vorhandene Pii

set Gewicht. Karlsburg den ,30-ten Decemb.

1794. Anion loscpk von Hammerschmidt k. k.

Mtiaz ^ Meister m, p.

— i6i —IJaec Op'nio huc translata est in f^ra^.

tiam Cultorum tiei numariar rx Munutcriptis

Serenisumi Archi-Ducis lOSEPHI^ D. D,Ixegni Palatini,

^ ^^^N^S^Ntfi ^s^>«>#^«^

VIIL

DATA iMONETARlA,

1. Aus cirem Piset Gold werdcn r.

|. Ducaten ohneefahr ausgemiinzt.

2. Der Schlagsatz beim Golde, das ist

der Profit, das Regaie des Munzhauses sind

2. |. pro Ccnto, beim Silber i. fi. von der

Mark.

3. Im lahre 18^0. sind in 4 Groschen-

stQcken verferiiget worden eine miiiion siebcn.

bi» achtmal hundert tausend Gulden, die Maik

Silber per 4}{. £1. Dcr Profit macht gegen

700,000. fl.

4. In Ungarn und Siebenbiirgen , wic

auch in Banat werden darum mehrere gric«

chicsche Gold - Mun?:en gefunden, weil die

Ungern bis Zeiten CaROLI I. Keine eigcne

Ducaten hatten , sondern Byzantincr im Hao-

del brauchtca.L

— i6i —5. Der selteneste ungarische Ducaten

ist CAROLI I. und wird nur in wenigen Manz-Sammlungcn angetrofPen.

6. Mit den JVlarienbild licfs z\i aller

erst MATHIAS I. die ungarischen Ducaxen

pragen.

y. Diese lobliche Gewohnheit ist vonallen seinen Nachfolgern bis zu ^egcnwar-

tigen Zeiten beybehalten worden , und die Du-

caten mit dem Frauenbild sind in der unga-

rischen Nuraismatik unter den Namcn KOrmo-czy Arany bekannt.

Ex Chartis idiographis CAR. EDERcuius suppellectilem Manuscriptorum Museumnationale 4300. Rhenensibus redemit.

ACCESSIONES NOVAEad Sylloge Constitutionum monetalium

et metallicarura Regni Hungariae.

£x Authographit , et Transumtis authcnticis

Siechenyianis editarum/

XLI.

A. C. 13«.3. Carolus l, Rex Capitalo Ecclesiae Albensis

in Transilu^nia praecipit , vt dimidiam Ferto-

neiM in •ubiidinm cudendae bonae raonetae per

Reznicolas oblatum de singulis Portis exigi , ip-

•am autera Monetam in sui> Bonis recipi faciknt.

Cx\ROLVS Dei Gratii Rex Hungariae

Fidelibus sui» Capitulo — — Fcclcsiac

Transiluaniae Salutem et Gratiam. Noueritis,

quod Praelati , Barones , et Nobiles Re^ni

nostri habito inter se diligenti , ct vnanimi

Colloquio , ad nostrara accedcntes pratsenti-

am humiliter a nohis postularunt, quod , quia

per indebitam monetam Camerae nostrae, Re-

gnicolae nimium grauarentur propter restau-

rationem pristini Statns Regni nostri , et vtilita-

L %

-— l64 —tem weliorem bonam nouam Monetam per*

peluo durabilem , et per totum Regnum no-

strum vbique discurrendara fabricari faceremusj

et vt hoc concedcreraus, iidem Praelati , Ba-

rones, et Nobiles Regni nostri de singulis Por-

tis lobagyionum suorum, et aliorum omniura

populorum in Regno nosrro existentium , nulio

penitus exemto, videlicet tam in Ciuitatibus

etiam,quam in Oppidis constitutorum singu-

los dimidios Fertones cura Argento vel De*

nariis iuxta valorem Argenti hoc annp nobis

dari, ct persolui ordinantes assunjserunt. Vn-

de nos iustis pctitionibus eorumdem Praelato-

rum , Baronum , et Nobilium Rcgni nostri in-

clinati, vt tcncremur, Cameras nostras, seu

Comitatum Camerae per totum Regnum no-

strum Comitum Heys , Ladislao dicto Gurhes,

Eracrico fratri Domini Episcopi Varadiensis

Petro dicto Peulderet, lasreh fidelibus nostris

simul cum praedictis dimidiis Fertonibus ven-

didimus, et loquauimus bonos nouos Denarios,

scilicct octauae coctionis per totum Regnura

nostrura ad pondus Denariorum banalium an-

^tiquorum, quos Stephanus quondam Banus tem-

pore Domini Eelae Regis um—bonae recordationis cudi fecerat, per

cosdem Comites Camerarum nostrarum prae-

cipit^ndo, et comraitt^do fabricandos , ac pcr

totum Regnum nostrum absque contradictionc

aliquali perpetuo discurrendos, ordinandoque.

- 165 -et statuendo, vt pro tribus Viennensibai vnut

nouus Denaria* Camerae nostrae, ct pro duo-

bus antiquis Banalibus similiter vnus nouus

Denarius, pro vno autem Grosso boemicali

trcs noui Denarii , pro argento vero cum pon-

dere Budensi ad vnara Marcam quinqac Pen-

sae nouorum Denariorum ab ipsis Comitibus

Camerae nostrae cambiantur. Quapropter Fi"»

dclitati Veitrae praecipimus per praeientes

,

quatenus , dum iidem Comites Caraerae nostrae,

vel aliquis ex ipsis, seu OfFiciales ipsorum prae-

dictos ncuos Denari^s noitros in medium po-

pulorum vestrofum vbiqae existentium porta-

uerint, per eosdem populos vestros diligent«r

suscipi , honoririce acceptari, ct po - - - cur-

rere , ac cambiri ordine praescripto absque

contentione faciatis , et ipsos dimidios ferto-

nes dc singulis portis , ct mansionibHs cumargento , vel Denariis ad valorem argenti ipsis

Comitibus Camerae nostrae, vel alicui cx ipsis,

seu Officialibus ipsorum ad hoc dcputatis prac-

sente homine Magistri Nicolai dispcnsatoris no-

stri, quem iidem Comites Camerac nostrac

eis pro Socio a Nobis pcticrunt , ex integro

dari , et plene persolui facere dcbeatis, aliud

non. facturi , slioquin danrnum , si quod Ca-

mera nostra ex partc populorum vestrorum pa-

tietur, per cosdcm populos vestros cum ipso-

rum grauaminc reslaurari faciemus. Datura in

Temesvar in Festo Epiphaniac Domini AnnoeiQsdem 1323.

•-.,,»....,. . l . . . ^

XLII.

J.334. Maria Regina Cassouienses iubet Census, D^cimas, Tributa, Ttlonia, etc. in Moneta notia, quae Co/-ct/za^^dicitur, soluere.

MARIA Dei Gratia Regina Hungariae

Dalraatiae, Croatiae etc. fidciibus suis ludic

Itiratis, Ciuibus, et vniuersis hospitibus Ciui

tatis nostrae Cassauiensis Salutem, et Gratiara

Ex insinuatione prouidi Viri Nambusculi d(

Fiorenria, Comitis Tricesimarura nostrarun:

nobis facta percepimus, quod nonnulii foren

homincs cx Conciuibus vestris, et etiam aii;

Mercatores extranei, cura Prouinciales , ei

Aduenae, qui Tricesimas ex pr?rtc ipsorum ,

et corum mercibus proucniendas , et proue-

niri debendas sihi , et suis hominibus in loco

Tricesimali in dicta Ciuitate nostra , vestri

vidclicet in medio conititiitis, et Deputatis

iuxta nostrum Regjnale Edictnm cum Fiore'

nis aureis, vel pro floreno aureo Gehtum De»

narios de noua nostra "Moneta Coronas dicta,

contumaciter persoluere non curassent, ct ned

curarent de praesenti, In quo nobis , et Ca-

— ^i67 —irjcraf nostrae damnum euenisset satis magnurii,

cura tamen vniiiersis Praelntis , Baronibus , Co-

mitibus, CastelUnis, Nobilibus, et possessio-

natis hominibus, et alterius cuiusuis Status

Regni nostri hominibus, raediantibus aliis Lit-

teris nostris vtiiitati , et commodo Regnlco-

larum nostrorum inuigilare volentes dederimuR

Reginalibus firmissimis in mandatis , vt ipsi,

et quilibet eorum in suis possessionibus , Viilis,

Tenutis, Honoribus, OfF^ciolatibus dictam Mo-netam nostram nouam discurrere faciendo,

uniuersas Decimas , Collectas , Tributa , Te-

lonia, Tricesimas, Ccnsualia debita cura ea-

dem Moneta nostra exigere , et cxigi facere

deberent , et tenerentur, ob hoc Fidelitati vc-

strae firmo Reginali damus sub Edicto , qua-

tenus a modo in antea quilibet vestrum vni-

uersas Decimas , Coliectas, Tributa , Telonia,

Censiis , et Debita ex parte vestri proueni-

entia, ct prouenire debendas cura supra dicta

nostra moneta Coronas dicta soluere debeatis,

et pcr vniuersos , et qupsiibet Conciues, et

Cohospites vestros, Mercatores, et altcrius

cuiusuis status homines comprouinciales , et ex-

traneos, seu aduenas in dicta Ciuitate nostra

Cassouiensi comraorantes , confluentes, ac

per eandem transeuntes eidem Nambusculo

Comiti Tricesiraarum nostrarum , vel homini-

bus Tricesimae, vt praefiximus , in medio

scilicet vestri in dicta Ciuitatc constitutis , et

«xistcntibus mercimonialium proueniendam,seu

«prouenire debenda iuxta qualitatera cum prae-

dicta noua Moneta nostra Coronas dicla pro

•quolib t Flnreno centura Denarios exigi faccrc

«debeatis, et si aliqui eorundem Mercatorura

in hu:usmodi soiutione ipsius Tricesimae' no-

strae. Nambuculo Comiti riostrarum Tricesi-

maruin, vel suis horalnibus rebtHes, et con-

tumaces exis>terent^ ac reperirentur, et vos

«xinde idcra Comes Tricesimarum vel homi-

<ne8 bui requisitofc habuerint, cxtunc huiusmodi

rebelles, et contumaccs id veram, et iustara

«ulutionrm ipsius Tricesimae nostrae adstrin-

gendo compellatis nostra Reginali authoritate

mediantei Quod si feceritis,; bene quidem,

^lioquin omne damnum, quod cobis exinde

in hac parie eucniret, repuiabimus per vos,

et vestram tepiditatem nobis fore factum euci-

nisse, quod tandem super vos, et de Bonis

.vei^tris rcsarciri, et recuperari faciemus incun-

ctanter, de quo tandem nostrae non poteritis

Cmputare maiesiati. JE-t haec volumus in foris

,

ct- locis publicis palam faccre proclamari. Da-

tum Strigonjisecundo die festi Beati Georgii

Papie Anno Domini Millesimo tercentesimo

iactuagesimo quarto.

— 169 —

XLIII.

<#\#\*<wr* .*v*v»v**

34^0. Sigiimundus ius cudendie minoris monetae

argenteae,

Quarting nominatae, fcrma ct

ponders in Coilationalibus praescripto Ciui-

tati Posaniensi confert.

Nos SIGISMVNDVS Dei gratia Roma-

norum Rex semper Auguslus, ac Hungariae,

fiohemiac, Dalmatiae, Croatiae etc. Rcx. Me-moriae commendamus, tcnore praesentium si-

gnincantes, quibus expedit , vniuersis , quod

nos habentes debitum respectura ad fidei fir-

mitatem, et constantem fidelitatera, sagacera-

que procurationem, ac diligentem, et assidu-

ara solicitudinera fideliam nostrorum diiecto-

rura ,prouidorum, et circumspectorum Viro-

rum, ludicis , luratorum, ae caeterorum Ci-

uiura huius nostrae Ciuitatis Po5onicnsis ,quos

in omnibus nostris obsequiis, negotiis, et ex-

peditionibus , eorura procurationi , et cxpedi-

tioni, per nos commissis, et confisis , fideles

semper reperiraus , et solertes, de eorum fide-

litite, et agili exercitio, ct procuratione dili-

genti,ct eiiara vlterius ad pienura confidere

:Voientes, samtaque ex cis, et admodum pro-

bata fiducia a certo tenentes , quod ipsi ca

omnia, quae ipsorura dispositioni, procurati-

onique , et expeditioni comiserimus , diligen-

ter, et solerter facient , et gubernabunt, ac

fideliter augmentabunt, Cameram, ac Comi-

tatum , scu OfFicium cusionis Monetarum no-

strarum, quam in ipsa Ciuitate nostra Poso-

niensi fieri volumus,' simul cum omnibus di-

rectionibus quibuslibet, nec non Libertatibus

»

Exemtionibus, Praerogatiuis , et facultatibus

solltis, et consuetis , eisdem ludici , luratis,

ct Ciuibus nostris Posoniensibus, tanquam ad

fideies manus duximus comittendum , ipsos-

que Ciues in Comites huiusmodi cusionis Mo-netarum nostrarum praeficiendo , et constitu-

endo, imrao comittimus,

praefecimus-

que, et constituimus Praesentium per, vigo-

rem ita videlicet, quod iidem Ciues nostri

nouam monetam i^ostram argenteam mino-

rera, vulgariter Quarting ^ seu Filrting appeU

latam, sic et eodem modo , ac sub iUa Liga,

et forma, prout scilicet, et quemadmodumeadem moneta nostra in Camera nostra Crera-

nicziensi , et etiam in aliis Cameris nostris

de nostrae Maiestatis, Praelatorumque , et

Baronum nostrorum vnanimi Decreto superin-

de facto cuditur, cudi faciant, et elaborare ,

ipsa siquidcm moneta nostra minor ,Quar-

ting vocata taliter, et sub tali Lege cudi de-

bet, quod ad quamlibct marcam argenti fine

pingulae septera marcae Cupri addi debent,

«t admisceri, ct de vna qu^que marca talis

commixlurac quingenti Denarii cudantur, et

laborentur, eademque moneta nosira ex vna

parte habcbit Crucem duplicatam , ex alia

parte vero Coronam, seu formam Coronae,

et Denarii quadringenti eiuidem minoris Mo-

netae pro vno floreno auri cursum habeant,

et recipiantur. Item disposuimus, et decer-

nentes A^olumus , quod imprimis pro inchoati-

one , seu inccptione huius eusionls moneta«

nostrae, et ad emendum argentum , ac cam-

bium faciendum nos 1200. Florenis Auri ipsi

etiam Ciues nostri modo simili mille ducen-

tos florenos simiiiter auri, qui simul compu-

tando faciunt duo millia et quadringentos flo-

renos auri dabimus, et assignari faciemus

,

/darique debent et assignari,

quae' quidem

jBumma duorum millium, et quadripgentorum

florenorum auri semper in ipsa Camera no-

stra pro praemissis expediendis debet rema-

nere, et quidquid lucri fuerit in moneta, vel

Cambio , tum praetactis duobus miliibus

»

ct quadringentis flf:renis auri faciendo , post

expediiionem solutionis argenti, et Cambii

praedictis de huiusmodi lucro ipsi CiiR*s Po-

sonienses coram fidclibus nostris Magnificis

Siephano , et Georgio de Rozgon Comitibus

nostris PosDniensibus , vcl eorum altero debi-

taque huiusmo.di ratiune medictatem taiismo^i

- ^7« -lucri cx cusione monetac , vel Cambio pro-

uenientis praetacti Comites Posonienses nomine

no!-trae Maiestatis tollere debent scmper, et

lenare, aliam vcro raedietatem eiusdera lucri

memoraii Ciues nostri ad se toliere, et reci-

pere, ac pro rc publica, et communi bonodictae Ciuiiatis ripstrae exponerc deberent, et

dispensare, tandcmque iidem Ciues nostri'

de dispositione, et cxpositione huiusmodi sin-

guiis quatuor temporibus anni praetactis Comi-

tibus,' vel aliis nostris OfFicialibus, quiKus

comiserimus plenam Rationem dare tcneantur.

Item volumus, vt in Comitatibus Posoniensi,

]Vlosoniensi , Soproniensi, Castri fcrrei, Zala-

diensi, Nitriensi , Komaromiensi , lauricnsi ,

ct in Prouinciis Regni nostri Sciauoniae , nec

non in Ciuitatibus Posoniensi, Tyrnauiensi,

Trynchinlensi , Soproniensi , Komaromiensi

,

Samaria, Tatha, Leopoldstorf, Dewen , 0-

war, alias Altenburg, Neusidel, Kis-Marton,

nulius alter audeat , seu praesumat argentum,

ct florenos auri , nec non Monetas quascunquc

eraere, seu cambire quoquo modo sub pocna

ablationis eorundem, nisi Ciues nostri praeno-

taii ad praescriptam Cameram nostrae Maic-

statis. Et si aliqui homines, seu Mercatores

de Partibus nostris inferioribus ,puta: de Ra-

scia, vei aiiundc ad hanc>,Ciuitatera nostram

Posoniensem aliquod argentum causa vendi-

tionis, seu Cambii portauerint, extunc etiam

— 173 —tales huiusmodi argentum ad dictam Came-

ram nostram Posoniensem ipsis Ciuibus nostris,

ct nemini alteri pro pretio condigno dare,

et assignare teneantur, alioquTh ipsi Ciues no-

stri talismodi argentum sine aliquali pretio ad

dictam Cameram nostram auferendi habeant

facultatem , item omnes expensae, quae ia

expeditionibus praemissorura necessario fieri

dcbent, de praescripto communi lucro cusi-

onis Monetae nostrae praedictae, tam scilicet

nostro Regali , quam ipsorum Ciuium fiant,

et persoluantur. In coiu<i rei testimonium prae-

scntes Litteras nostras Sigillo nostro secreto,

quo , vt Rex Hungaiiae vtireur, fecimus con-

signari. Datum in dicta nobtra Ciuitate Poso-

niensi feria secunda proxima post DominicamInuocauit, miilesimo qu^dringentesimo,V Re- ^<^,

gnorum nostrorum anno Hangariae quadra.ge-2y{^^

fimo tertio, Romanorum vig«simo , ct Bohc-

xniae decimo. (L.S.)

-^ 174 ->^M\t^^^-4

XLIV,

«#s^S^ #\#»«>^V#\#v#»

1405, SigiSmundus concedit montanis Ciuitatibus sin-

gulare Priuilegium.

SIGTSMVNDVS etc. vniuersis Christi

fidelibus praescntibus pariter, et futuris peren-

nem notitiam habituris salutem in omnium Sal-

uatore. Sceptrigera Regalis Dignitatis altitudo

et vigilantiori cura Subditorum suorum conscr-

uationem , ac tranquillitatem exquirit , quo fe-

licitatem publicam in sui augmentum, et glo-,

riam , calaraitatem vero in sui certum detri-

mentum , et ignominiam redondare, neque

enim Princeps potest esse inglorius , qui de

Subditorum pace, et securitate semper co-

gitet, neque non ignauus, qui futuris malis,

ct periculis non prouidet, quando potest, hinc

est, quod conuocatis ex omnibus Regni nostri

Comitatibus ac Districtibus Ciuitatum, oppido-

rum, et Liberarum Villarum Regiae lurisdi-

ctioni pertinentium Nunfiis et Legatis , audi*

tis, et intellectis corum et cuiuslibet ipsoruni

petitionibus , ct qucrelis de Praelritorum , Ba-

— 175 —ronum , ct potiorum Regni nostri Procerum

ipsorum etiam Legatorum consilio matura quo-

que superinde deliberatione praehabita pro

bono , et pacifico statu, euidentique vtilitate

totius Regni quasdara Ciuitates murorum am-

bitu cingendas, quasdam liberas Villas , $ea

Oppida Ciuitatis honore sublimandas, quas-

dam Consuetudines, quae potius abusiones vi-

debantur, abolendas,quasdam moderandas ,

quasdam in melius reformandas, quaedam eti-

am de nouo statuenda decreuimus , sanximus

,

et ordinauimus, prout infra: ad quam rera

vna potissimum consideratio mentcm nostram

induxit, quod retroaclis temporibus , prout in

Chronicis legitur Hungarornm , hoc Regnumnostrum variis saepe afflictionibus interdum

per Bissenos , aliquando per Tartaros, non-

nunquam per alios Paganos, nouissime vero

Turcos irrogatis solummodo ob muratarum

Ciuitatum , seu aliarum munitionum carentiam,

ct defectum , c«m homines, vbi se, Bona sua

recludere, seu reducere posscnt, Loca forlia

non haberent, quin imo cuncta exposita prae-

dis Hostium m propatulo subiacerent, mise-

rabiles desolationes, tristissimas Populoruna

abductiones , et generaliter innumerabilia, quae

horror est referre, et inaestimabilia pertulit

detrimenta. Priraura quidem quorumdam Sub-

ditorum nostrorum precibus inclinati , Libcr-

tates infra . declaraKdas siatuimus, quod m

- — 176 —omnibus Ciuitatibus, Oppidis , Castris, et Vil-

lif, et generaliter vbicunque intra Regni no-

stri ambitum, tara in nostris, quam aliorura

quorumcunque sint, Libra, Statera , Vlna

,

Mcnsura vini , frugum , ct generaliter omnesres mensurabiles , et pondcrabiies pnnderen-

tur, ct mensurentur secundum mensuram Ci-

nitatis nostrae Budensis , demtis tantummodomensuris Decimarum, et Montium , Tributo-

rum, vulgo Hegyvain , et in Teutonico Berg-

Recht, ac Lucris, Censibus , Fundis, et Red-

ditibus Presbyterorum, et Virorum Ecclcsia-

sticorum , quos in suis ^tatu , et iustitia, quan-

titate, et vaiore volumus permanere, si quis

autem contrarium fat:ere praesumserit. inci*

det in poenara amissionis Rci ponderatae,

vel mcnsuratae, perdendo pro partc ponde-

rata, vel mensurata totam rem ponderan-

dam, vel roen^urandam» Sanximus praeterea

Mercatoribus forensibus in Ciuitatibus quibus-

libet pannos incidere, ct ad vlnam vendere,

imo nec pauciores sex scamnibus «imul ven-

dcre vUo tempore, etiam diebus Nundinarum

non licere, dummodo iidein Mercatores sex

pannos, vel plures habere dignoscerentur , si

vero pauciores *ex haberent, eosdem integros

vendere, vel commntnre vle^^rt, vtque pos-

fint, quod si sccus attentatum fuerit, perdan-

tur quaelibct Scamna contra huiu?modi ordi-

pa^onera nbstram vendita, alienata, vel coni'

— 177 —mutata , nec non pecunia, si quae forte soliits

fuisset , pro eisdem riecreuinins insuper, quod

nullus Publicus Notarius in Causis , quae inter'

duos Laicos vcrtuntur, siue coram ludice F.c-

clesiastico, siue Saeculari , . procurare audeat,

vel vilatenus aduocare, sed nec extraneum

Testimonium inler Ciues locum habeat^ nca

Nobiies, seu viriEcclesiastici Inquisitiones pos-

sint facere contra eos. Porro omnibus , et

singulis Ciuibus, Hospitibus, et Populis qua^

rumcunque Ciuitatum nostrarum, et Liberarum,

Villarum alicui ex principalioribus Ciuitatibus

adnexarum a quacunque Sententia per eonirrL

ludices , et Ciues lata ad Magistrum Tauerni-

corum nostrorum , vel ad ludicium illius Ci-

«itatis , cuius Libcrtate taUs Ciuitas ,' vel Vrl-'

la libera fungitur , liceat dppellare ,' nec ah

illorum, ad quos appellatura fuerit, ludicatu,

vel Sententia sit vlterius in aliorum ludicium,.

praesentiam procedehdum, sed ipsa Causa d"-

beat coram eisdem finaliter tcririnarivT Adhaec quemadmodum ex antiqua Regni nostri

consuetudine , per diuos Reges Praedecessores

nostros, et Nos haclenus obseruata , Palatinus,.

Comites Parochiaies , aliique honorem, seu Di-

gnitatem Baronatus tenentes in Congrcgarioni'

bus, ac generalibus ludiciis quoslibet fdr(^$,'

iatrones , ac alios raalefactores inibi proscn-

{)tos , et extradatos iudicare, condemnare, pu-

tiire, et proscribere consueucrunt , insaper'

M

— :78 —veluti Nobileg ex speciali Gratia Regia ipsis

concedi consueta in eorum Possessionibus

etiam malefactores , quos in maleficiis , et

cuipis deprehendunt , condemnare poena-

liter, ac punire facultatem liberam habuerunt,

ita et nos in praesenti sanctione duximusstatucndum

, quod de cetero pro conseruan-

da pace, proque Ciuitatum, et Villarum

vberiori tranquilitate , pro viarum securitate,

pro itineranlium coramodo , ct malefacto-

ribus delinqucndi materia subtrahatur, o-

ranes, ct singulae Ciuitates , ac liberae Vil-

lae, seu ludices, et lurati earundcm huius-

modi Malefactores , qui in Tenutis maleficia

perpetrassent, quemadmodum et Nobiles ex

Gratia, et Donatione regia facere possent ,

quemadmodum et debitis puniendi suppliciis

plenam , et liberam habeant facultatem , sal-

ua, .si. qui rei et suppliciis digni a Regia Ma-iestati obtinuissent gratiam superinde. Sin au-

tem Palatinus , Comites, et aliqui honorem

Baronatus habentes , nec non Ciuitatum Recto-

res huiusmodi malefactores extradatos com-

prehendere , et punire non possent, sed ni-

hiiominus cos culpabiles iudicando proscribe-

rent , eo ca§u teneantur illi, qui proscripti-

onem fecerint, tales iVlalefactores proscri-

ptos emittere ludicibus, et lusticiariis Regni

nostri, et ctiam omnibus Ciuitatibus denunci-

are , ct per eorum Litteras maleficii eorun-

dem leriem contincntes manifcstare, qui lu*

— i79 —dices , et lusticiarii , ac etiam Ciuitatum Rc-

r.tores,postquam huiusmodi Litterae ad marius

eorum peruenerint , ipsos Malef ictores , si in

eorum Tenutis, et Districtibus inuenerint,

possint , et valeant , imo teneantur, et debeanC

arrestare, captiuire, punire, et iuxta eoruni

demerita dignis affligere suppliciis, et tormen-

tis , saluo, si a Regia Maiestate veniae gra-

tiam impetrassent, quod, si quis ludicum lu*

«ticiariorum , et Rectorum pracdictorum ipso*

Malefactores, cum in manus ipsorum incide-

rint , pnnire contemserit, sciat se procul du-

bio indic;nationem Maiestatis nostrae grauiss-i*

mam incursurum, ct a nostra seueritate iux-

ta qualitatem excessus exinde dependentis ir-

remissibiliter puniendum. NuUus etiam omni-

no praesumat, eosdem Malefactores fouere,

protegere , vel aliqualiter defensare, sub poe-

iia superius annoiata. . Sanximus praeterea,

vt a modo in antea Ciues, Hospiies, seu

lobagyones nostri Regales de notris Ciuitati-

bus ^ Possessionibus, Oppidis, et Liberis Vil^

lis, Castrorumque nostrorum tenutis, et gene-

raliter quiiibet liberae Conditionis homines de

Possessionibus Nobilium in Ecclesiarum Pos-

sessiones temporibus semper successiuis vni-

uersis, et perpetuis liberam, tutam, omnimo-dam manendi causa s«* tra^^sferendi habeat fa-

cultatem, harum nostrarum Litterarum per

vigorem his raoderaminum limitatioQibus cUre

M Q.

•- igo —praesentibus expressatis,, et quiounque, et quo-

rumcunque lobagyonum Dominus aliqua Bir-

eagia sua, quibus lobagyio suus aliquo tem-

pore fuisset, super Eundem, extunc Birsagia

talia super eundera lobagyonem suum dicto

jMense elapso recipere, et eundem loba-

gyonem suum retinere non valeat, sed idem' labagyo , quo maluerit modo praehabito , in-

demnis moraturus accedat. lobagyones autem

vitra Drauae fluuium residentes huiusmodi Li-

bertatis Priuilegio gaudere nolumus, scd po-

tius in antiquis suis Consuetudinibus decerni-

mus permanere, decernimus insuper, et or-

dinamus , quod nulius ex Praelatis , Baroni-

bus , Proceribus, Nobilibus , aut alterius cu-

iuscunque Dignitatibus, Ordinis, Status, et

Conditionis Hominibus, Regnicolis , et Subdi-

tis nostris occasione debiti, delicti, culpae

,

aut maleficii vnius Personae, seu hominis cu-

iuscunque status, et conditionis existat, au-

deat, vel praesumat Ciuitatem , Oppidura,

vel Villam, vbi talis debitor delinquens cul-

pabilis, aut maleficus residerc consueuit, seu

Ciues, Oppidanos, vel Villanos arrestare, de-

tinere, vei modo aliquo impedire, scd si quis

contra talem quidquara accusationis habet ,

vel habuerit, id in praesentia ludicis sui or-

dinarii exequatur, prout retroactis temporibus

fieri in talibus secundum Regni nostri lusti-

tiam consueiiit, itaque innoxii pro noccntibu»

iiuUo modo aggrauentur. Statnirans ctiara

,

et ordinamus, quod quemadmodum aniiqua

Regni nostri habet Consuetudo , vt, si cui-

quam in Villa, vel Possessiue alicuius Do-mini Terrestris cuiuscunque status, et condi-

tionis tam Ecclesiasticus, quam Seecularis exi-

stat, aliqualis inferetur iniuria , damnum vel

rffensa , talis Jaesus, scu damnum passus pri-

mo ad Dominum, seu ludicem iliius Possessi-

onis acccdendo iustitiam postulare tenetur.

Etsi talis Dominus vel ludex sibi lustitiam fa-

cere conteniserit, ad Comitem Prouincialem

valeat appellaref et si Comes etiam in red-

denda lustitia tepidus fuerit, vel remissus,

ad nostram Regiam Maiestatem possit etiam

appellare. Ita nunc quoque volumus, vt si

alicui Personae, regnicolae, vel extraneae maliqua Cinitatum, Oppidorum, et Villarum

liberarum nostrarum per aliquem cniusuis

Status existat, et conditionis aliqualis iniuria,

offensa, vel damnum fuerint irrogatae , vel

illata, tunc talis laesus, seu damnum passui

primo coram ludice iiiius Ciuitatis suara de-

beat prosequi lustitiam , et si ludex, ct lura-

ti illius Ciuitatis lustitiam sibi debitam facere

recusauerint, vel exhibere distulerint, tunc

ipse laesus vel damnum passus ad Magistruna

Tauernicbrum nostrorum appellare, qui si su-

per huiusmodi querela iustitiam rainistrar^

contemserit , tunc iiceat annotato laeso , vel

daranum passo ipsius Magi^tri Tauernicorum

«ostrorum ludicio dimi&fo, suam Causam in

nostrae Maiestatis Praesentiam attrahei"*, Nos-

que, vti ex Regiminis nostri Regalis officio

tencmqr, vnicuique ; ministrabimus lustitiae

complcrnentnm : quod si qui^piain laesus .vei

damnum passus, hoc ordine non seruato, aucto-

ritate propria praesumserit se vindicare, ei sibi

satisfactionera recipere, talis transgressor huius

noslri Decreti in facto Potentiae conuincatur,

cum ; neminem liceat, nuUa postulata lusti-

*ia, propria se auctoritate vindicare. Decreui-

nnis etiam, quod in quibuscunque Causis,

et Processibu», de quibus ludices Causarum

quarumcunque Nonam, et Decimam ab illa

parte, quae Causam obtinet, recipere con-

sueuerunt, de cetcro non ab ipsa parte, quae

Causam obtinet, sed al? illa, quae in ipsa

-Causa conuincetur, recipere debebunt ludices

illius Causae, et cxtorquere; cum non .sit

aequum , ..vt, qui iustus est, pro iniustis pu-

niatur, et in rebus damnificetur. Statuimus

.etiam, vt quiUbet Ciuis,. ct Inhabitator qua.

rumlibet Ciuitalum . nostrarum . non mpdo, et

in antea ad collectas nostras regales , et Con*

tribuTiones pro rata , non obstantibus quibusr

cunque Libertatibu? ipsis hactenus datis , et

in posterum per Nos , ct noslros Successores

concedendis, quas quoad praemissa ipsis non

voiuraus vllatenus suffragari , soluere, et cum

— m —illis noitris Ciuibui contribuere teneantur. Si

vero per Nos, vei nostros Succcssores aliquos

Ciues nostros libertarc, et exeratos facere con-

tingerct , tunc et eo casu Nos, et nostri Suc-

cessores praedicti quidcunque ipsi Ciues li-

bertati ad collectas soluere deberent, id dc

Communitatis computo defalcando ad nostram

teneamur, et debebimus recipere rationcm.

Itcm licet Ciues Budenscs inier ceteras eorum

Libertates tali Libertate per nostros Praede-

ccssores ipsis largita , ac pcr Nos confirma-

ta , freti , ct vsi huc vsque dignoscantur, vt

puta , vt omnes, et singuli tam Regnicolae,

quam extranei Mcrcatorcs vniuersas , et quas-

libet res mercimoniales, ac bona venalia, ei

commutabilia tam dcscendendo, quam ascen-

dendo in ipsorum Ciuium Budensium racdio

deponere , et depositas inibi vendcre, ct

commutare , abinde nullatenus alias abda-

cere, neque deportari facere debuissent, et

fuissent asueti , tamcn , quia nunc, facta ge-

nerali Congrega ions , quarumlibet Ciuitatum,

Oppidorum , ac liberarum Villarum nostrarum

regalium , habito superinde consilio, visum,

ct consultura extitit, vt pro ampliori fructu-

ositate, et vberiori statu , quara et communiBono Regni, et Regnicolarum , ac praccipuc

Ciuium, et Mercatorum memoratorjm, ne pro-

pter augmentum, et vtilitatem vnius Ciuiiatis

tota Rcgni nostri Communitas damnum, et

«- 184 —incommodum suscipiat, nocumenti recipiat de-

^rimentum, vt omires singuli Mefcatores no-

iBtri videlicet Regnicolae de Regno nostro ejt-

euntes, et in Regrto nostro commorantes vni-

liersas ,' et quaslibet ipsorum Res mereimoni-

alei ;• ac'bona ' venalii , seu commutabiiia pe'r

totum -nos^trum Regnum , et extra ipsum Re-

'gnum quoounque, quotiescunque , et quando-

punque, voluerint, liberara, meramv plenam^

-^t securam deduccndi, deferendi, < pellendi,

reducendi^ deponendi , ac depositas venden-

di, coramutandi , et abinde deferendi, et de-

duci facicndi, et ciim eisdem iuxta eorum vo-

. luniatum, et libitum disponendi habcant fa-

cuhatem, non obstantibus quibuscunque Li-

bertatibas, et Priuiiegiis dictis nostris Ciui-

bus Budensibus super praemissa rcrum dispo-

sitiotie. quoruralibet datis, vel concessis, quas

quoad praemissa cx certa Scientia reuocamus

,

exceptis extraneis,qui teneantur in pracmis-

sis antiquam consueludinem obseruare. In-

super onjnes et singuli Ciues Ciuitatum , quas

de nouo creauimus , quibusque aliarum Ciui-'

latum constituimus Libcrtates , si de ludicatu,

et Scntentia ludicum, et luratorum suorum

noiucrint contentari , . ad illam Ciuitatem , cu-

ius libcrtate funguntur, aut ad Magistrum

Taucrnicorum nostrorum vaicant appellare»

jta tamcn, quod, postqiiam Magistrum Tauer-

ijicQrum ciegcriijt > ad I-udiccs , et luratos rC"

— 185 —dire non valeant, ncc t contra ad nullum

alterius, nisi , si opus fuerit, ad Praesentiam

nojtram Personalem Appellatio possit (ieri quo-

Uis modo. Sanxiraus nihilominus statuentes

,

vt Ciuei , et Hospites nostri quarumlibet Ci-

uitatum nostrarum regalium inira ambitum , et

climata Regni nostri existentium Dona, scu

munera ipsorum in nouo quolibet anno prae-

textu Strenarum Regiae Maiestati debita sic

let eodem modo nostrae Maiestati dare , et

solucre,quemadmodum nouiter conuenimus

cuiii ^isdem, et in quarumlibet Ciuitatum,

Oppidorum , et liberarum V^illarum nostrarum

Litteris per nos ipsis concessis inter alias eo-

rum Libertatcs claie exprnnuniur, debebunt,

et tenebuntur praeterea Magistro lanitorum

nostrorura tempore in praefixo non plus quam6. florenos dare, et cum eisdem nostris mu-

neribus annis singulis soluere teneantur, dumautem vbi et quando nostram, et Rcginalem

claritatem in aliquam Ciuitatum, Oppidorum,

etliberarum Viiiarum Regni noslri intrare con-

tingeret, extunc Ciues , et Hospites Loci ii-

lius, in quem ingressum fecimus, nostrae

»

ac Reginali Maiestati victuaiia opportuna ad

vnum Prandium , et vnam Coenam, si Pran-

dium , et Coenam ibidem habere voiuerimus

,

aut Prandium , vei Coenam tantum modo , si

,

nisi semci nos ibidcm comestionem habere

wontingerit, liabendam darc, et administrare

— 186 —teneantur, Magistro vero Agasonum Ciuitates,

per quas nostram, seu reginalem Maiestatcra

transire contingerit , illius Ciuitatis scilicet

artifices cuiuslibet generis, vtputa omnes Pel-

lifices vnum Pellicium, ct omnes Frenatores

vnum Frenum , et sic de singulis vna vice

duntaxat in anno quandocunque Nos inde

transire contigerit , et non alteri dare , et ad-

miHistrare teneantur, demtis tantummodo Ci-

uitatibus, quae ad praemissa ex antiqua Con-

suetudine nullitenus obligantur. Ceteris vero

Officialibus tam nostris, quam reginalibus i

videlicet Pincernarum , ct Dapiferorum Ma-gistris, Dispensatoribus, Hostiariis, Cocis

,

ac aliis quibuscunque nihil penitus dare, seu

soluere tcneantur. Disposuimus etiam de mo-do, ct consiietudine ab antiquo solitis obser-

uare, quod Praelati, ct quipiam Viri Eccle-

siastici Causas aliquas inter Regnicolas nostros

niotas a modoque et in antea qualitercunque,

ct vbicunque mouendas , es suscitatas, vtputa

^ludicium Saeculare concernentes iudicare, et

definire minime valeant, neque possint, et e

conuerso Barones, Comites Prouinciarum, et

alii Regni nostri Nobiles, Ciuesque, et Ho-

spites causas aliquas, Lites , seu Quaestiones

Forum videlicet Ecclesiasticum tangentes dis-

cutere, et iudicare non dcbeant, neque prac-

sumant: etsi inter ipsos Viros ecclcsiasticos ab

vna , parte vero ex altera ludices saecularcs

— 187 -tfcraetaxatos super aliquibus causis in corum

3rafsentia vcrtentibus circa ipsarum causarum

udicium , cui videlicet ipsorum ludicium per-

ineat, discordia, scu discrepatio aliqualis cx-

iterit suborta , extunc partes caedem causas

,

I cu Causam huiusmodi litigiosas in Persona-

Jcra nostram praesentiam ,' vbi Deo duce

)ro tunc fuerimus constituti , cum Praelatis,

t Baronibus dirimendas transmittere tenean-

:ur, vbi decernentes sanciraus , ad cuius Par-

is iudicium , seu Forum spectare debeant , et

)ertinere Causae praenotatae. Insuper quem-

admodum ab antiquo iuxta statuta regia Au-

rum , Argentum, Cuprum , et alia Metalla de

uostro Regno deduci prohibita existunt , ita

inter alias Constilutiones Ciuitatibus, Oppidis,

€t liberis Villis r ad praesens editis sanximus,

et statuimus, vt in quaHbet Civitatum , Op-

pidorum , et liberarum Villarum duo iurati

Ciues ad id idonei per ludicem et Ciues eli-

gantur, qui quibuslibet Ligationibus, et ob-

structionibus Baliarum, Vasorum, ct aliorum

ponderum ligandorum interesse, ct easdem

conspicere debeant, sine quibus Ciuibus ad

id deputatis nulli mcrcatore» , institores , et alii

quicunque Commutator?s , ipsorum Ballas, et

alia pondera ligari , aut concludcre praesumant,

quas quidem Ballas, ct Pondera iidem duoCiues eorum Sigiilorum appressione consigna-

re debcant, et munire. Et si contra factum

fuerit, extunc ipsac Baliae, vel Mcrcimonium

— 1!

inspectae nec sigillata, vt praemittitur , totaliter

amittantur, et Fisco nostro Regali penitus appli-

eentur, quibus quidem Ballis , ac aliis quibusuis

ponderibus sic ligatis , et consignatis , ad locaque

Tricesimarum, aut eorundem OfFjciales talibus

Sigillationibus iidem nollent adhibere , sed hu-

iusmodi Ballas praetenderint disligare, extunc

si currus, in quibus Ballae, ct pondera de-

feruntur, magni onerati in vulgo Muza dicti

extiterint, vnam Marcam auri , vel 64. flor.

aut monetam eiusdem valoris, si vero currus

medius, seu paruus foret, tunc mediam Mar-

cara , aut florenos , aut Monetam aequiualen-

tem ad temonera ipsius currus apponendo eas-

dem Ballas, et Pondera disligare, et conspi-

cere valeat , atque possit. Et si in huiusmo-

^i Ballis , scu Ponderibus Aurura , et Argen-

tum , vel aliae res prohibitae non reperiren-

tur, extunc Tricesimator amittal Marcam , seu

pecuniam appositam,quae Domino earundem

rerura, seu Mercatori debeant remanere. Si

vero Aurum , Argentum, vel aliae res pro-

hibitae repertae fuerint in ipso curru, ct in-

uentae, tunc non solura eaedem rcs prohibi-

tae , sed aliae etiam vniuersae, ct bona quae-

uis in ipso curru, et Balla existentes, et ha-

bita simul cum Marca seu pccuniis huiusmodi

per ipsos Tricesimatores , aut eorum Officia-

les auiFerantur, et reeipiantnr. Statuimusctiam ,

et deliberatione decreuimus , vt nullus omni-

— ig9 —' ao Mcrcatorum alterius etiani euiuiuis Regni

lostri status, conditionis , et praeeminentiae

lominum res mercimoniales , ac bona quac-

ais venalia, et commutabilia forensium, ac

'xtraneoriim sub nomine rerum , et mercatu-

, arum ipsarum, prout in talibus astutia ali-

|Uorum haclenus facere consuenit, acceptare,

rccipere, tcnere , conseruare, venderc , com-

mutare, seu etiam modo quouis expedire,

Societatesque cura ipsis forensibus contrahere,

'acere, stabilire, ordinare , et firmare, rati-

ooe, atque causa, vt sub colore huiusmodi

Societatum praemissa libere cxerceant, deni-

que nostro Decreto contra faciant, vllatenus

iaudeat , atque possit. Contrarium vero faoi-

entes rerum omnium, ac bonorum sub hu-

iusmodi clanculosa conisicnc m nostri prae-

scntis Edicti contemtum in Regnum nostrura

apportatorum , venditorum, ac vendendorum,

commutatorum , et commutandorum irremis-

sibilem perditionera , et' Fisco nostro Regio

applicationem , Personasquc poenam arbirra-

riam nostrae Maiestatis incurrere volumus <;o

facto, totiens quotiens in contrarium praemls-

sorum per quempiara contrafactum fuerit, seu

etiam attentatum : praeterea, quia nouiter cer-

t!s,.iustis, et rationabilibus causis moti pro

Reipublicae, vtilitatequc tolius Regni conser-

uatione perpetuo etiam retroactis temporibus

Pracdecessores nostri Hungariae Regcs muita

-- 190 —Statuta , multasquc Consuetudines inducere cu-

rarunt , vna cum Praclatis , Baronibus , et Re-

gni nostri potioribus Proceribus dccreuimus, vt

vniucrsi Mcrcatores, Negotiatores, et aiii cu=

iuscunque status , et conditionis homines extra

Regni nostri limites Mcrcimonia, seu res mer-

cimoniales, ct venales dcfercHtes , et cxpor-

tantes Tricesimara partcm , quemadmodum ab

illis, quae introducuntur in Regnum , soluere,

ct ministrare teneantur. Idcirco in praemissis

Decrelinostri nouiter instituti aliqualem alleuia-

tionem , et etiam recompensam sanximus , ct

ex liberalitate regia concessimus, quod huius-

modi Mcrcatores, ac Negotiatores, et aiii prae-

nominati per quaecunquc Loca Tributorum^

seu Tcloniorum nostrorum Regaliura cum per-

sonis , cquis , curribus , ac quibuscunque eo-

rum mercimoniis , ac rebus, et bonis vniuer-

sis libere, et expedite sine aliquali solutione

tributaria transire valeant , totiens quotieiis

magis fuerit opportunum, mandantes Tribu-

tariisnostris quibuslibettam praesentibus , quam

futuris,quatenus huiusmodi Personas sub poe-

j)S^ indignationis nostrae grauissimae contra

formam praemissae Libertatis nullatenus im-

pedire, neque ab eis Tributum aliquod pe-

tere, et exigere audcant. Caeterum cuni in

omnibus Regnis Rcges quadam praerogatiua

perpetua „monetam tam auream quani argen*

team cudi facere libcram habeant facultatem.»»

— 191 —^jinhoncstum, et detestabile videtur, quod pe-

,,cunia cusa pendente Dicatione cursum, et

,,expositam debitam non haberet, sed multo

„dctestabilius, si circumcidetur, vel eligetur,

„aut raodo aliquo vitiaretur. Cupientes igi-

,,tur his enormibus casibus salubribus reme-

,,diis obuiare, requisito juper eo Praelatorum,

,,Baronum , Procerumque nostrorum, nec non

,,vniuersorum Ciuium Ciuitatum Regalium

,

„praeientialiter constitutorum consilio, pro vti-

,,litate totius Regni, et augmento, proque

„iustitiae splendore conseruando ordinamus,

,,et etiam statuimus, quod oullus oranino ho-

„minum cuiuscunque status , et conditionis cx-

„istat , audeat, vel praesumat pecuniaranostram

„regalem siue auream siue argenteam, dum-„modo iusta, et rccta $it, reiicere , vel aliqua-

„tenus rcfutare. Item nec circumcidere, graucs

„a leuibus secernere , vel aliquo artificio , seu

,,ingenio vitiare , contrarium quidem attentare

„praesumentes hoc modo debeant puniri, vi-

„delicet illae vel illi, qui pecuniam eandera

„recipere recusarunt, cadant in poenam amis-

,,sionis pecuniae, quae sibi dcbetur, vel rei^

„pro qua pecuniam soluere tenentur, Itaque

„Iudex et lurati illius loci pecuniam , vel rem„habeant, et Debitor a Creditore suo et Eni*„tor a Vcnditore proinde liber sit, et abso-„Iutus , ac si eidem dictam pecuniam persol-

,,uisset, illc vcro, qui regiam pecuniam fif.

— 19« —,,cumcidere, diminuere » eligare, vel vitiare^*

„praesumserit , vt praefertur, tanqtiam falsarfi

,,Malefactores non tantum in rebus, sed eti-

„am in personis iuxta Regni nostri consue-

,,tndinem antiquam puniatur, quod si forte

,,ipsorum ludices, et lurati, in quorum ma-

j^nus tales Transgressores incideriint, retinn-

j.erunt, et eos impune abire permiserunt, pro

,,pecunia , vel re relaxata in tanta quantltate

„pecuniae, vel valore ipsius rei Fisco Regio

„subiaceant condemnati. Pro falsariis vero di-

,,missis illara poenam incidant, siue pecuni-

„ariam , siue personalem, quam nostra Ma-

,,iestas duxerit imponendam, et etiam infli-

,,gendam'. Verum vt ipsa pecunia nostra in

,sua rectitudine conseruetur, nullusque prae-

„sumat ipsam decidere vel vitiare. Sanxi-

„mus etiam, quod in qualibet Ciuitate nostra

„sit Campsor Regius» qui solus cambiandi

,

„et commutandi, pecuniam videlicet pro flo-

„renis aurcis Monetam , et pro Moneta flore-

,,nos aureos habeat facultatem : intercedentes

,,vniuersis, et singulis regnicolis hostris, et

etiam extraneis, cuiuscunque status seu conditl-

onis vt de caetero cambire , seu commutatio-

',nemaliquam de pecunia, et florenis aureis pro

^,;pecunia facere non valeant, neque possint

,sub poena araissionis pecuniae campsae, vel

„cambiendae, quae eidem Campsori Regio

''nomine Fisci noHri debeat app.ortar«.**

— 193 —Dcmam cum Praedccessores nostri Hungariac

Reges probabili sanctionc statuerunt, vt intra

Limites Regni nostri Hungariae nuUi Salei ex-

pcditionera, seu cursum habere debeant, nisi

tantummddo Sales, qui in ipso Rcgno nostro

effodiuntnr, nostra quoque Maiestas considc-

rans hanc sanctionem fore iastissiniara , et ho-

Bcstam, cum qii^^dammod) par? «it magna dc-

mcniiac id, quod de sdo quis^a-m 'liaberc

potcst, vfl ab alio motuarc. Similiter .tata-

iraus sanciendam, habilo tamen prius super-

indc nostrorum Praelatorum , Baronum , et

Procerum consilio, et delibcratione praema-

tura, quatenus dc cctero nulus omnino homi-

num cuiuscunque Status, dignitatis, et Condi-

tionis cxistat , iiii^ Regnieola, siue aduena

,

audeat, vel praesumat Sales alicuiusmodi

,

postquam solummodo Saleg nostrs Regales ia

;Rcgno nostro cfFossos intra Regnum nostrura

induccre , deferre , vcndere, cmere , distrahe-

re, vel aliqualiier habere sub p^.vena inferius

annotata , videiicet, quod si apud qocspiaoi

Status, siue Conditionis existant, reperti fu-

erint huiusraodi Sales in Regno nostro noncffossi , illae vel ilii , apud quos reperti fue^

rint , primo perdant, ct amiitant ipso fac

protinu» ipsos Saies ; si vero quispia#i ve-

numdaucrit, antequam a:>ud eum rcpcriantur,

tunc ad restitutioncm pecuniae irremissibiliter

tcneatur, quos Sales, vel quara pecuniam €3-

N

— 194 —merarius Regius nomine Fisci r6galis indilate

auferat ;, et exigat ab eisdcm. „Denique pro com-

„ muni Bono, et totius vtilitate Regni proui-

',,dere volentes, vt aurum, ct argentum, quod

„ in ipso Regno effoditur, extra Regnum per

5, quempiam deferatur, nisi prius conuersum

,, fuerit iil monetam , hoc etiam salubri re-

„ medio duximus statuendum, videiicet, vt

^, nemo HoRtanus cuiquam Hominum cuiusuis

,, status, et conditionis existat, Aurum vel

,, Argentum publice, vel secrete vendere, nc-

„ moquc omnino Montanus cuiusuis status , et

,,coiiditionis cxistat, a montano , siue labo-

„ratore emere audeat, vel pracsumat, sed

,,omne totum aurura, quod et quantum vbi-

„ cunque per Regni nostri cliraata effoditur,

,,et etiam inuenitur, debeat sine aliquaii di-

^,minutione Camerae, et alias Regali monc-

„tae tam aureac, quam argenteae praesenta-

5, ri videlicet Camerario Regio pro pretio , et

,,pretiis hactenus limitatis. Item nec ab aliqua

,,alia Persona causa mercationis, vel vendi-

„tionis publice vei secrete, cum vcl vendi

f, liceat aurum , vel argentum eliam si de ali-

^, enis Partibus ipsum aurum, et argeiUum

5,ad hoc Regnum portsretur. Sed semper

^.qui-^unque vcnditor, jile debeat Camerario

,, Re^io Monetae Praes.identi vendcre, et nulii

,,alteri, ipseque Camerarius dare sibi pretiuni

^, non secundum aestimationem MontanoruoJi

— 195 .—

„ sed prout in loco , vbi tunc fiet vcnditio j

,,tcneatur, pro vsu vcro proprio videlicct pro

,,Vasis aurcis, et argenteis, ct Baltheis , ct

„alii« ad cultum spectantibus laborandura , v-

„ nus quisque vendcndi , ct emendi liberam

5,habeat facultatem. Si quis autem fone con-

„trarium facere praesumserit, et vendiderit,

„aurum, et argentum , et emtor pecuniam

„amittat protinus ipso facto, quod aurnoi

„vel argentum, quaeue pecunia Fisco nostro

„regio pro medietate, et pro reliqua medie-

5, tate accusatori, si quis accusator exliterit

,

5, applicetur , ob hoc etenim nolumus, quod

„qnisquam audcat, vel praesumat aurum , seu

„lapidem illum, in quo auri vel argenti qua-

„litas dignoscitur habere, item neque Te-

,, stam, seu Incunam pro argenti efFosione

,

5^et Finantia tenere, exceptis duntaxat auri-

5, fabris. Insuper nec separandis cum aqua

^, aurum ab argento artrm exercere, nisi illae

.,vei iiii, quibus huiusmodi Officia duxiiuut

5, specialiter committenda.*' In quorum omiii-

um, et singulorum Teaimonium , firmitatem-

que perpetuam praesentes Litteras Priuilegi-

ales pendentis, et authentici noui Sigilii du-

plice munimine iussimus roborari. Daium per

manus Reuerendissimi in Christo Patris , et

Domini Domini Eberhardi Dei , et Apostoiicae

Sedis gratia Epiicopi Zagrabiensis, Aulae no-

sirac Regiae Summi Cancellarii , nostri diiecti

— 196 —ct fidelif. Anno Domini millesimo quadrin-

gcutesimo quinto, Dccima septima Idus Men-

sh Maii, Regni autera nostri Anno decimo

septimo. Venerabilibus in Christo Patribus, et

Daminis Valentino Ecclcsiac Sanctae Sabinac

Sacro -Sanctae Romanac Ecclesiae Prcsbytc-

ro Cardinali, et Ecclesiae Quinque-Ecclesi-

eftsis Gubernatore, lohanne Strigoniensi , Co-

locensi Sede vacante, Andrea Spalalensi , ct

altero Andrca R^gusino Archiepiscopis , Luca

Varadiensi , Stephano Transiiuaniensi , codem

Domino Eberhardo Zagrabicnsi, Agricnsi Se-

de vacante, loanne Bosncnsi, Weizprimiensi

Sede vacante, loannc laurinensi, Nicolao Va-

cziensi, Petro Nitriensi, Fratre Dosa elccto

Chsuadiensi , Ecclcsiarum Episcopis , Ecclesias

Dei feliciter gubcrnantibus , Sirmiensi, Ara-

gusiensi, Scardonensi, Tinicnsi, Nouicnsi ,

Sibinicensi, Corbauiensi, et Segnicnsi Sedibus

vacanlibus , nec non Magnificis Viris Nicolao

de Gara Regni nostri Hungariae praedicti Pa-

iatino , loanne et lacdbo Vaiuodis nostris Tran-

siiuaniensibus * Comite Frank filio condam Ko-

nv« Bani , ludice Curiae ncstrae Paullo Bis-

seno, et aliero Paulo dc Pelh Dalmatlae,

et Croariae praedictorum, kc totius Sclauo-

niae, loanne de Marolh Machouiensi Banis,

lionore Banatus Zenlimiensis vacantc, nec

non Trontl de Nenna Tauernicorum , et Co-

inite de Posega; Simone fiiio cdndam dicti

— 197 —Konyc Bani lanitoram , Martino Ders Dapi-

fcrorum , Laurcntio de Thary Pincernarujn y

Pctro Cheh Agazonum nostrorura Magistrij,

Smillone de Vctav Comite Pofonicn^i, aiiis-

quc quara pluribus nostri Rcgni Cooiitatm

tcneatibusi ct hoaorci.

««v*>»vr* jrv««wr.<v#i

i- 198 —

XLK

'•^\^\^W\^-^\^\f\fsj^

X4?4. SIGISMVNDUS monetam Fii/^r dictam abo-

lendain decernit.•

SIGISMVNDVS Dei Gratia RomanorumRcx semper Augustus, ac Hungariae, Bohe-

miae, Dalmatiae, Croatiae, ctc. Vniucrsis

Praelatis, Baronibus, Comitibas , Castellanis,

Nobilibus, et eorum Officialibus vniuersis»

Oppidis, Ciuitatibus, et Villis , earumque Rc-

ctoribus, ludicibus , et ViUicis vlterius etiam

cuiusuis status, dignitatis, et praeeminentiac sub

lurisdictione nostrae Sacrae Coronae Hungari-

cae vbiuis constitutis Praesentium notjtiam ha-

bituris salutem , et gratiam. — -^ experta.

Quomodo ncnnuUi forent in hoc Regno no-

stro Hungariae nociui , et maligni homines

,

qui sub forma , et specie nostrae monetae vul-

go FilUr appellatae falsam monetara cuderent»

et in vestris Dominiis , terris , possessionibus,

tenutis , et medio habitantes haec facere at-

tentarent , propter quod eadem mala , et fal-

sa moneta valde essct myltiplicata. Vnde no»

— 199 —strae Camerac ingens damnum sufferret, toti-

quc Regno, et Regnicoiis nostris hoc cederet

in dedecus , et derogamen valde euidens. Vn-

de nos hanc abusionem cusionis falsoruni De-

nariorum nequaquam in hoc Regno nostro Hun-

gariae velimus pati. Ideo nos — ve-

strum fidelitate tam in generali , quam in spe-

ciali firmissime praecipimus , et mandamus;

quatenus mox praesentibus acceptis , omni cu-

ra , ct diligentia modos teneatis, et taliter

yos in huiusmodi voluntatis nostrae perfectio-

ne geratis, quod a modo imposterum cursus

talismodi falsae monetac omnino abolealur,

cessct, et non fiat , alioquin omnes taJes , qui

in huiusmodi falsae monetae , cusione . in

vestris possessionibus, ac tenutis, et honori-

bus, $eu vestri in medio commorantes rei , et

conscii, culpabilesquc forent, omnes poena

condigna feriri volurans , ct debita vllionc pu-

Diri. Quapropter vos commodo huic facto o-

peram — talibus falsarum videamini

adhiberi. Ex quo tandera vigorern iustitiae

talitcr iii omnes tum ipsos fabricatores, tumin eos, in quorum possessfonibus inuenti fu-

erint, mansisse, et hoc fccisse, extendemus

,

quod etiam alii eo audaciac lapsis omnibu»

terribile in exemplum, de quo tandem^ nemonobis poterit imputare, et hoc volumus per

praesentes vos scirc. Datum in Thata feria

sexta proxima ante Domitdcam Ramis palma-

— 200 -^

ruija Anno Domini miilesimo quadringcntcsimti

vigcsimo quarto, Regnorum nostrorum anno

Hungariae trlgesimo, Romanorum quinto de-

cimo , Bohemiac vero dccimo tertio. L. S.

de propria Comissionc Rcgis.

tj^sfyf^^^^^^^g^^^^^fsgs^s^ssit^sgs^s^s^^^^^f^y^s^^^^^ t^\#\irwvr <^N/NrvN^

xirj.

\j^j\t^^^i

l^^, SIGISMVNDVS iubet Sumaricnsci duntaxat

cum PoBoniensibus emtionem , et cambiaitio-

nem argenti instituere , quibut ius cudendi

minorem monetam , Fierling dictam , conces-

aum est.

SIGISMVNDVS Dei Gratia Romano-rura Rcx s.emper Augusms, ac Hungariae

,

Bohemiae, Dalmatiae , Croatiae, etc. Rex,

fidclibus nostris ludici, luratis , cacteris Ci-

uibus, et hospitjbus, ac toti Communitati no-

strae Ciuiratis Samaria vocatac Salutem , et

grajiam. Quia nos monetam nostram minoremQuQrting, sfu Fierling appellatam , in hac

Ciuiute no$tra Posoniensi cx procurationff fi-

— aoi -^

deliam ndftroramv Pcauidorum, ac Circum-

spcctorum, ludicii, luratorum, cacterorum-

que Ciuium ipsius nostrae Ciuitatis Posouien-

sis, quos in Comites» et cometarios cusionis

huiusmodi raoneiae nostrae praefecimus.^cudi

comisimus, et laborare, volumusque, vt ipsi

Ciues Dostri, et non alii ia praedicta nostra

Ciuitate, ac in vestri medio argentum , ac flo-

renos auri, nec non alias quascunque mon«-

tas ad dictam Cameram nostram necessarias

emcre, et cambiare valeant , atque possint.

Ideo Fidelitati vestrae Vniuersitatis, et cuius-

iibet vcstrum firmo nostro Regio siib E'dicto

praecipimus , et mandamus , quatenus a mo-

do, et deinceps nullus omnino veslrum de

cmtione, et Cambio argenti , ac florenorum

auri , ct aliarum quarumcunque Monetarum

se intromittere praesumat, sed talismodi ar-

gentuni , ac florenos auri , et monetas quas-

libet, a quibuscunque vendi tribus eorundem

annotatis Ciuibus nostris Posoniensibus , seu

ipsius hominibus per eos ad id deputandis li-

bere, et absque omni contradictione , ac impe-

dimento aliqu jli emere, commutare, et cam-

bire, permittatis, et perniitti faciatis. Imovolumus , vt dum , et quotiescunque pracfati

Ciues nostri, seu eorum homines harum se-

rie vos superinde habuerint, cisdem ad emen-' dum , et cambiendum talismodi argcntun;

tlorenosqHe aurij ct moaet*s, iajo et £>i.;

— 20t —rendum vcstris auxiiiis, et subsidiis adesse

debcatis , et quilibet vestrum teneatur, sub

poena nostraegrauissimae indignationis. Et ali-

ud nuilatenus faccrc pracsumatis in praemis-

sis pracsentibus ,perlcctis exhibenti restitutis.

Datum Posonii praedicta in Dominica Rcmi-

niscere anno Domini MCCCCXXX-o Regno-

rum nostrorum anno Hungariac ctc. XLIII-o

Romanorum XX-o et Bohcracmiac dccimor

L. S.

— 205 —

XLVIJ,

14.30. SIGISMVNDVS praeiCTJbit Posoniensibns pon-

dus , vaiorem , et fonnam nainoris monetae

Qaarting cnm iore, et modo eandem cudendi.

Nos SIGISMVNDVS Dei Gratia Ro-

manorum Rex scmpcr Augustus , ac Hunga-

riae , Bohemiae, Dalmatiae , Croatiae , etc.

Rex memoriae commendamus tenore Praesen-

tium fignificantes , quibus expedit , vniuersis,

Quod nos habentes debitum respectum ad fi-

dci firmitatem , et constantem fiidelilatem,

sagacemquc procurationem , ac diiigentem , et

assiduam sollicitudinem fidelium nostrorum

dilectorum, prouidorum, et circumspectorum

ludjcis , luratorum, ac ceterorum Ciuium hu-

ius nostrae Ciuitatis Posoniensis , qaos in om-nibus nostris obsequiis , negotiis , ct cxpedi-

tionibus eorum procurationi , et cxpeditioni

per nof confisis, et commissis^ fideles s«m^

— «i4 —per repcrimas et solertes , de «orum fidelitate,

ct agili exercitio, ct procuratione .diligcnti,

ctiam vlteriui ad plcnum confidcrc volcntes,

sumtaque ex eis, et a diu probata fiducia acerto tenentes, quod ipsi ca omnia, quac ip.

sorum dispositioni, procurationique, et expc-

diiioni comiserimus , diligcnter, et solerter

facient, et gubernabunt , ac fidclitcr augmcn-tabunt Cameram, ac Comitatum , seu Offi-

cium Cusionis monetarum noslrarum, quamin ipsaCiuitate nostra Posoniensi fieri volumus

,

simul cura omnibus dircctionibus , et cxpc"

ditionibus quibuslibet, nec non libcrtatibus»

cxemtionibuf, praerogatiuis, et facultatibus

folitis, et consuetis eisdem Indici, luratis , ct

Ciuibus noitris Posoni^nsibus, taraquc ad fi-

dclet manus duximus committcndam , ipios-

que Ciucs in Comitei huiusmodi cusionis mo-nctarum nostrarum perficicndi, ct constituen-

di, imo committimus,praeficimusque, et con-

stituimui Praesentium per vigorem , ita videli-

cet, quod iidcm Ciues nostri nouam Mone-tam nostram argentcam minorem vulgariter

Quarting, seu FUrling appeliatam , lic et eo-

dcm modo , ac sub ilia lega , et forma, prout

scilicet, et quemadmoduiu eadem moncta no-

stra in Camera nostra Crcmniczicnsi , et eti-

am in aliis Camcris nostris , de nostrae Ma-icstatit, Praelatorumque et Baroaum nostro-

Tuqi vnanimi Decrcto «upcrinde facto, cudi-

^ 205 ^tnr, cndi faciant, et laborari. Ipsa siquidem

Moneta nostra rainor Quarting vocata , tali-

tcr et sub tali Lega cudi debet, quod ad

quamlibet raarcam argenti fini singulac septcm

marcae Cupri addi dcbent, et adraitceri, et

d« vna quaque marca tali» commixturae quin-

genti denarii cudsntur, et laboreRtur, ea-

demque moncta nostra ex vna partc habe-

bit Cruccm duplicatam » ex alia vero parte

Coronara, seu forraim Coronae, et Denarii

quadringenti eiusdem minoris monetac pro

vno floreno auri cursum habeant , et recipi-

aniur. Item diiposuimus , ct dccernentes vo-

lumus, quud in prirais pro inchoatione, seu

inceptione huiusmodi cusionis monetae no-

strae ad cmendum argcntum , ac cambiura

faciendum noi millc duccntos florenos auri

ipsi etiam Ciues nostri modo simili mille du-

ccntos florenos similiter auri , qui simul cora"^

putando faciunt duo millia, et quadringentos

florenos auri dabi nus , et assignari fa-

ciemus, dareque debent, et assignare, quae

quidera suraraa duorum miilium , et quadrin-

gcntorura fiorenorum auri femper in ipsa

Camera nojtra pro praemi$sis expediendis de-

bet remanere. Et qiiidquid lucri fueri^ ia mo-neta , vel cambio , tura praetactis duobos

miJlibus, ct quadringeniis florenis auri faci-

endo, post expeditionem solutionis Argcnti

,

et Cambii praedictorum de huiu^modi lucro

— so6 —ipii Ciues Posonienses coram fidelibus nostri»

magnificis STEPHANO , et GEORGIO de

ROZGON Comitibus nostrif Posoniensibus,

vel corum altero debitam faciant rationcm

,

habitaque huiusmodi ratione, medietatem talis-

modi Lucri cx cusione monerae, vel Cambio

prouenientecQ praetacti Comites Posonienses

nomine nostrae Maiestatis toUere debent serfi-

per et leuare. Aliam vcro medietatem eius-

dem lucri memoi-ati Ciues nostri ad se toilere,

et recipere , ac pro republica, et communi

bono dictae Ciuitatis nostrae exponerc deb6-

bunt , et dispensare, tandemque iidem Ciues

nostri de dispositione , et expositione huius-

modi singulis quatuor tcmporibus anni prae-

tactis Comitibus, vel aliis nostris Officialibus,

quibus comiserimus , plenam rationera daref

tcneantur. Item voluraus vt in Comitatibus

Posoniensi, Mosoniensi , Soproniensi, Castri

ferrci , Zaladiensi, Nitriensi, Comaromiensi,

laurineJisi , et in Prouinciis Regni nostri Scla-

uoniae, nec non Ciuitatibus Posoniensi , Tyr-

nauiensi, Trynchinicnsi, Soproniensi , Coma-

romicQsi , Samaria,. Tatha , Lewpotczdorff',

Deven, Owar, alias Altenburg, Neusidel

,

Kyssmarthon nullus alter audeat, seu prae-

sumat argentum, et fiorenos auri , nee non

monetas quascunque emere, seu cambire, qud^

quo sub poena aDlationis eorundem , nisi Ci-

ues nojtri praenotati ad praesciiptara Camcrara

nottrac Maiestatii* Et si aliqui homincs, i«u

Mercatorcs de Partibn» noitris inferioribus

,

pata de Rascia» vcl aliunde ad hanc Ciui-

tatem nostram Posoniensem aliquod argjentum

causa venditionis, $eu Cambli portauerint,

cxtunc etiam tales huiusmodi argentum ad

dictaui Cameram nostram Posoniensem ip?is

Ciuibus nos^ris, et nemini alteri pro pretio

condigno darc, et assignare teneantur. Alio-

quin ipsi Ciues nostri talismodi argentum sine

aliquali pretio ad dictam Ciraeram nostrara

aufFerendi habeant facultatem. Item omnes

expensse , quae in expeditionibus praemissorum

necessario fieri debent» de praescripto commu-ni lucro cusionis monetae nostrae praedictae,

tam scilicet nomine rcgali, quam ipsorum Ci-

uium fiant , et repersoluantur. In euius rei

testimoniura praesentes Litteras nostras Sigilio

nostro secreto, quo vt Rcx Hungariac vti-

raur , fecimus consigiiari. Datum in prac-

dicta nostra Ciuitate Posoniensi feria secunda

proxiraa post Dominicara Inuocauit Anno Do'

mini millesirao quadringentesirao tric«fSiiuo,

Regnorum nostroruiii anno Hung .riae etc. qiia«-

dragesimo tertio , Roiiiaaorum vigesirao^ et

Bohemiae decimo.

— «08

XLVIII.

l>\J\#\*\#> jr\*\*>^\<>

1430. SIGTSMVNDVS caugsam indicat ftlargiti Po-eoniensibus Priuilegii super facultate cuftendi

moneiam.

Nos SIGISMVNDVS Dei Gratia Ro-inanorum Rex semper Augustus, ac Hurga-

riae, Bohemiac, Dalmatiae, Croatiae , etc.

Rcx memoriae commendamus tenore praesen-

tium significantes* quibus cxpedit , vniuersis

:

quod Nos de fidei firmitate, animi coastan-

tia, fideiique» et soliiGita agendorum nostro-

rum promotione , et sagaci prociiratione fidc-

lium nostrorum Prouidorum, ct Circumspe-

ctorum ludicis, et luratorura, ceterornmque

Ciuium, Hospitum, et Inhabitatorum Ciuita-

tis nostrac Pokoniensis , quos in oranibus no-

stris obsequiis, negoiiis , et expediti^onibus eo-

rum procurationi , et expeditioni per eos com*

missis, ct confisis fidelcs sempcr reperimus.

~ 209 —et solertes , de eorum fidelitate, ct agili ex-

ercitio, et procuratione diiigenti amplius

confidere volentes , indubieque tcnentcs , quod

ca , quae ipsis committemus, exemplo prae-

teritorura futura vtiliter impendent , et solcr-

ti vigiiantia proraouebunt , ex nostro etiam rc-

cordio non excidit, irao noslrae mentis arma-

rium , obliuionis caligine fugata, celebris cx-

inde memoria occupat, quod tempore distur-

biorum , dicti Regni nostri Hungariae, ianl

dante Domino, felicitcr sedatorura , dum de

paterno Regno nostro Bohemiae praenotato in

manu forti in praefatum Rcgnum nostruni

Hungariae per dictam Ciuitatem nostram Po-

soniensem iter nostrum arripuissemus , tunc

annotati Ciues nostri Posonienses fideles , et

deuoti debitum sincerae fidelitatis cxoluerunt

,

se nob^ per efTicaciam Mandatorum nostro-

rnm , et gratae hospitalitatis complacentias

prae omnibus aliis beneplacito nostro con-

formarunt, attentis etiam, consideratis mul-

tiplicium expensarum oneribus, per ipsos no-

stros Ciues ad sustentationem nostrae, et re-

ginalis Maiestatum, Praelatorumque , ac Ba-

t-ohura, et Procerum nostrorum in eadem Ci

tiitate nostra pro tuitione, et defensione Confi-

iiiorum praefati Regni nostri Hungariae contra

perfidos Huzytas , et Taboritas , haereticae pra-

tiitatis labe obfuscatos, totius orthodoxae fi-

dei , nosirosque , ac dicti Regni nostri Uun-e

— 210 —gariae infidelcsj et rebelles in ipsoruraque ex-

inde ofFensam fere vnius integri anni spatio

moram trahentiuin copiose factarum, et ex-

positarum^ pro quibus licet iidem nostri Ci-

ues a nostra Maiestate multo maiora mere-

rentur remunerationum impendia, in particu-

larem tamen praemissorum compensam eisdem^

ipsorbmque posteris, et successoribus hanc gra-

tiae praerogatiuara duximus perpetue faci-

cndi , quod ipsi , et dicti eorum Successores

quamlibet monetani regaiem argenteara ^ cuius-

cunque numismae, seu monetae existat, nunc

et in posterum pro tempore currentera , in di-

cta Ciuitate nostra Posoniensi in eorum vide-

licet medio iUxta*Legam, modum, formam,

valorem , ct quantitatem in aliis huiusmodi

Camariis Cusionis monetae nostrae , et Succes-

sorum nostrorum Regum, vtpote Hungariae

in talibus habitas, et observandas cudi facere

valeant, et laborare, ac ad instar aliorum

Comitum, seu Caraerariorum huiusmodi cu-

sionis monetarum, ipsas Monetas exponendi,

seu coramutandi liberam habeant facultatem^

simul cum omnibus directionibus , et expedi-

' tionibus quibuslibet , nec non libertatibus , ex-

emtionibus , praerogatiuis , et facultatibus so*

litis, et consuetrs , et ob hoc ipsos Ciucs no-

stros in Comites, ct Camerarios huiusmodi

cusionis monetarum nostrarum regaliura per-

petue duxiraus praeScicndum , et constitueii*

— 211 —dam, imo pracficimus, et conititaimus prae^

sentium per vigorem tali interiecta conditione,

quod ipsi, et praescripti eorum posteri, ct suc-

cessores directam , et aequalem medietatem

omnium prouentuum, et obuentionum, quae

in expeditionibus, commutationc , vel quouis

alio in lucro dictae cusionis monetarum no-

strarum proueniens, et prouenire solens Fi-

sco nostro Regio , et consequenter praefato-

rum Successorum nostrorum Regum, vt prae-

fertur, Hungariae fidcliter debeant administra-

rc. Ceterum omnes expcnsae, quae in expe-

ditione pracmissorum necessario fieri debent ^

ct fient in futurum , de praeseripto comrauni

lucro cusionis monctae argenteae regalis, et

ipsorum Ciuium perpetue fiant, et persoluan-

tur. Itaque Ciues de huiusmodi dispensatione^

et expostione singulis quatuor temporibus an-

ni certis OfTicialibus nostris , et nostroruni

successorum Regum ad hoc deputandis ple=

nam, darc teneantur rationem. Item decreui=

mus et perpetuis successiuis temporibus volu-

mus , firmiter obseruari, vt in Coraitatibus Po-

soniensi, Mosonieusi, Soproniensi, Castri fer-

rei, Zaladiensi, Nitriensi , Comaromiensi , lau-

rinensi, et in Prouinciis Rcgni nostri Scla-

uoniae, nec non in Giuitatibus Posoniensji

Tyrnauiensi, Trynchiniensi, Soproniensi, Go-

tnaromiensi, Samaria, Tatha, LewpoItsdorFj

Dcven^ Owar, alias Altenburg, lS'eu$iedei|

Q *

— 21« —ct Kysmarthon nullus alter audeat, vel pr£te-

sumat argentum , et florenos auri, nec non mo-

netas quascunque emere, seu cambire sub

poena ablationis talium argenti, et florenorum,

nisi Ciues nostri praenotatif ad praescriptam

Cameram nostrae Maiestatis. Et si aliqui lio-

mines , seu mercatores de Partibus nostris in-

ferioribus, puta deRastia, vel aliunde ad prae»

tactam Ciuitatem nostram Posonienscm aliquod

argentum monetatum, vel non monetatum caus-

sa venditionis, seu Cambii detulerint, extunc

etiam tales huiusmodi argentum ad dictam

Cameram nostram Posoniensem ipsis Ciuibus

nostris , et nemini alteri pro condigno pretio

dare teneantur, et assignare: alioquin ipsi Gi-

ues nostri talismodi argentum sine aliquali

pretio ad dictam Cameram nostram aufferen-

di habeant facultatera,

praeierea annuimus

iisdem Ciuibus, et Mercatoribusnostris gratiose,

vt ipsi, et raemorati ipsorum Successores vbi-

que intra ambitum dicti Regni nostri Hunga-

riae argentum , seu pecuniam cuiuscunque mo-

netae existat , pro pecunia , aut quibusuis re-

bus eorum mercimonialibus ad dictara Came-

ram nostram apportare valeanlt , atque possint,

contradictionibus quorumlibet non obstantibus*

Vt igitur huiusmodi nostrae Concessionis , ct

gratiae praerogatiua robur obtineat perpetuae

firmitatis, praesentes Litteras nostras emanari

fecimus, secretique Sigilli nostri appensioisi

— 213 ^roborauimus. Datum in Kewchc in Vigilia

festi natiuit. Beati loannis Baptistae Anno Do-

mini miliesimo quadringentesimo tricesimo,

Regnorum nostrorura anno Hungariae etc.

quadragesimo quarto , Romanorum vigesimo,

ct Bohemiae decimo.

XLIX,

i<;32. SIGISMVNDVS valorem Denariornm determi-

nat , et raaioris monetae loo. pro vno flore-

no auri , minoris vero 4*^ recipi praecipit.

Nos SIGISMVNDVS Dei Gratia Roma-

fiorum Rex semper Augustus , ac Hungariae,

Bohemiae, Dalmatiac, Croatiae, etc. Rex

memoriae c,ommendamus , quod licet nos aliaj

vna cum Praelatis, et Baronibus nostris ma-

ture deliberantes id , vt Denarii maioris roo-

ijetae nostrae, cuius centum Denarii vnumJ^lorenum auri repraescntant , Denarii pro

Jempore currentes , nominnrentur, vocitaren-

Igr, et reputarentur , vniuersiiue, ct singuli

prouentus tara nostri regales, quam Ecclesi*

arum , consequenterque dictorum Baronum

,

et quorumlibet Regnicolarum nostrorum cumdictis maioribusDenariis soluerentur, et exige-

rentur , de alia autem minori moneta nostra

Karting vocata quadringenti Denarii pro vno

Horeno aureo, et quatuor Denarii eiusdem mi-

noris monetae nostrae pro vno Denario di-

ctae maioris monetae nostrae cursum habe-

rent, et reciperentur, disposueriraus , et de-

creuerimus taraen, quia iam vt hoc notorium

est , in contrarium huius nostrae dispositionis,

et Decreti singuli floreni aurei pro singulis

decem Centenariis ipsius Karting per quosli-

t>et in hoc Regno nostro Hungariae commu-niter cambirentur, propter quod in omnibus

negotiationibiis, vendiiionibus , et emtionibus,

quarumcunque rerum, exactionibusque Deci-

marum , Collectarum , et Tributorum inter

Regnicolas nostros ecclesiasticos, et saecula-

res , redemiionibus eiiam Litterarum inter

eosdem Regnicolas nostros, et Magistros

Cancellariorum « et Curiae nostrae Notarios

multifariae disparitates , et difFerentiae, con-

tentionesque , et discordiae nonnunquam ex-

ortae fuissent , et haberentur, ipsique Re-

gno nostro , et cius Incolis diuersae, tX

plurimae incommodifates, et varii defectus

,

nec non caristiae , penuriae, atque damna

digno5cuntur eueni^se. Idep nos huius?

modi defectibns, ct incommoditatibus dlcti

Regni nostri, et Regnicolarum nostrorum ob-

uiare , eorundemque commodo, et vtilitati pro-

uidere cupientes, vna cum cisdem Praelatis,

et Baronibus nostris, vtputa : Reuerendis in

Christo Patribus, Dominis Georgio Archiepi-

scopo Strigoniensi, loanne .Zagrabiensi nostrae

Maiestatis Summo Cancellario , Dionysio Va-

radiensis , Petro Agriensis, Simone Wespri-.

miensis, et Ciemente lauriensis Ecclesiarura

Episcopis. Item Magistrii Nicolao de Gara

praefati Rcgni nostri Hungariae PalatinOj

Mathia de Palocz ludice Curjae, Petro Hen-

rici de Berzenye Magistro Tauernicorum no-

strae Maiestatis, Ladislao Bano nostro Ma-chouiensi , et Nicolao filiis praefati Nicolai

Palatini , Paulo Bisseno de Erdege , Regni

nostri Sclauoniae , Petro Cheh de Lewa si-

militer Machouiensi alias Banis, Stcphano de

Bathor Dapiferorum, Henrico de Thamasylanitorum nostrorum pridem Magistris , Sigis*

mundo de Lossoncz, et Ladislao de Kanysa,

nec non plerisque aliis Viris ecclesia3tic;is,

ao diucrsorum -Comitatuum dicti Regni nostri

potioribus Nobilibus, item Ciuitatum nostra-

rum Budensis, Pesthiensis, Albensis , Strigo-

niensis, Cassouiensis, Posoniensis, Thirnaui-

ensis, Soproniensis , Zegediensis, ceterarum-

que ludicibus , et luratis Ciuibus per nos ad

hoc ipsam Ciultatem nostram Budensem vo-

patis, et accersitis mature tractando, et san^

deliberando , visaque, nec non c^pta , ct ex-

aminata qyalibet in essentia, et comperto va-

Jore ipsius minoris monetae nostrae Karthing

^ppellatae — volnmus , et statucndura

decernioju? , sicuti etiara perprius dispo§uerar

naus, yt soli huiusmodi maioris monetae no-

strae Denarii i^oui semper in antea generalir

ter ijominentur, vocitentur, et reput^ntur De-

parii, qui ipro terapore' currentes ~ — e%

pentum ipsorum Denarii maiores valeant vnun?

florenum ajiri , ipsorum autera Denariorura

Kartingh nuncupata, eo , quod iara, vt prae-

mittitur, pro decera centennariis Denariorura

ipsius monetae Kartingh vnus ilorenus auri

carabiti ipsi decera centenarii Denarii pro

praedicto vno floreno auri , et pro vno quo-

que dictorura Denarjorum praefatae maioris

monetae nostrae decera Denarii cursura ha-

beant, ac in cunctis mercantiis, nec non

venditionibus, forizationibus , et erotionibus

quarumlibet rerum venaliura recipiantur, vni-

jiersique, et singuli prouentus tam videljcet

postri regales, qu^m Ecclesiarum , ac alio-

rum quoruracunque , puta, lucrum Camerge

nostrae , ap Decimae Ecclesiarura » Tributa ,

et quaclibet Cpllectae , nec non rcdemtiones

Litterarum praedictarqm soluantur, et exi-

gantur, cura dictis maioribus Denariis ita , vt

ip quibuslibet soiutjonibus , vbi vnus Denariuf

ab olitn dari consueuit,' ibi de cetero vnu»

Denarius praedictae maioris Monetae nostrae»

aui loco cuiuUibet huiusmodi Denarii decem

cx dictis minoribus Denariis monetae Kartingh

praedictae soluantur, et vbique recipiantur,

contradictione, et renitentia sine omni. Quo-

pirca vobis fidelibus nostris praedictis Praela-

lis, et Baronibus nostris vniuersis, nec non Co-

mitatibus, Castellanis, Nobilibus, ac vestrif-

piFicialibus, itera praescriptarum, et aliarura

quarumlibet nostrarum, aliorumque quorum-

nis vestrorqm, Ciuitatum, Oppidorum , Pos-

sessionum, et Villarum Rectonbus, ludicibus)

'puta, et Viilicis, cunciis etiam tam Regni-

l^oiis nostris , quam Forensibus maioribus vL-

puta, et rainoribus, cuiuscunque status , gra*

dus, ct conditionis existant , harum seric fir-

jnissimc, et districtissime praecipientes tn-

iungimus, vt vos, et quiiibet vestrum in sol-

juendis quibusuis Coliectis antefatis , expedien-

disque, exponendis, faciendis, et exigendis

quibusiibet pecuniariis solutionibus, iuxta prae-

missam nostram, ac vestram , sciiicet Prae-

latorum , et Baronum ncstrorum, potiorumque

praefati Regni nostri Procerum, ludicumque

,

et luratorum praefatorum Ciuitatum nostrarum

dispositionem , et iimitafionem modo praeno-

tato factam, vbilibet in praetacto Regno no-

Stro Vngariae, et Partibus eidem subiectis

praesertim vero io nurjdipis, j5e» foris ann»-

— «18 —alibns , et hebdomadalibus , tam videlicet \n

nostris, quam vestris Ciuitatibus , Oppidis,

ct Villis celebrandis , in quibusuis venditioni-

bus , ct emtionibus huiusmodi Monetam no-

stram, seu Denarios maiores pro Denariis no-

uis nominare, et vocitare, ac semper ad nu-

merum, seu valorem , eorundem forizare , seu

forifacere sicque valorem, seu pretium ipsorum

maiorum Denariorum nostrorum , si eosdemin promtis non habueritis, seu non habue-

rint, cum dictis maioribus Denariis praefa-

tae monetae Kartjng cxsoluere debeatis , et

teneamini adimplere sub poena detentionis

Personae, et ablationis huiusmodi pccuniarura,

aliarumque rerum venalium vestrarura , apudyos reperiendarum

, quarum a transgresso-

ribus huiusmodi nostrac veluntatis, et man-dati aufFcrendarum in tres partes diuidenda-

rum Inucntoribus , seu Accusatoribus talium

transgressorum , aliam vero partem Comiti-

bus Parochialibus in Prouinciis, puta extra

Ciuitates liberas , in Ciuibus autem liberis, lu^

dicibus, eorundcm receptoribus scilicet ipsa-

rum pecuniarum, atque rerum, et tertiam

partem Fisco nostro Regio cedere, applicari,

et prouenire voluraus, ct mandamus. Et hoc

volumus vbique in dicto Regno nostro pa-

lamr facere, et proclamari. Secus igitur in

pracmissis ncquaquam facere ausuri. DatumBudae in festo beatoram Fabiani , et Sebasti-

ani Martyrnm Anno Domini Millcsimo qna-

dringentesimo tricesimo secundo, Rcgnorum

nostrorum, anno Hungariae etc. quadragesi-

mo quinlo, Romanorum vigesimo secundo,

ct Bohemiae duodecimo.

l.

1436. SIGTSMV^NDVS iibet Kesmarkenses 100. niar-

cas argenti mittere Cassouiam pro cudeuda

moneta.

SIGISMVNDVS Dei Gratia RomanorumImperator semper Augustus, ac Hungariac

,

Bohemiae, Dalmatiae , Croatiae, etc. Rex,

jfidclibus nostris ludici, luratis , caeterisque

Ciuibus, ac Inhabitatoribus, ac toti Commu-nitati nostrae Ciuitatis , Kesmark vocatae, Sa-

lutem, et gratiam. Quia nos disponendo co-

misimus Fideli nostro Egregio Leonardo Nop-szy dc Baymocz , Comiii Kcsmarkensi ad

Vrburarum, et Cusionis monetarum nostra-

rum, vt ipse inter certa loca cusionis mone»tarum nostrarum in Ciuitate nostra Cassoui-

ensi praesentem nouam nostram monetam ma-

lorcm, cuius centum Denarii faciunt, ct re<

2tO *-

pu^antur ad vnum florenum auri, pro vsu

Regnicolarum nostrorum cudi faciat, et fabri-

cari , pro cuius quidem monetae praedictae

exactione , et continuatione , praesertim circa

Principium, et inceptum eiusdem copia ar-

genti nobis necessaria est, et valde opportu-

na : ideo volentes , ct dccernentes , ad hu-

iusmodi monetae nostrae cusionera in Came-ra nostra Cassouiensi extendi, per vos inter

alias nostras Ciuitates, certius subsidium in

argento , nouum mutui , et sub spe rcstituti^

onis praeberi, et assignari, Fidelitati vestrae

vniuersitatis firraissimo, et strictissimo nostro

Edicto praecipimus, et mandamus, quatenus,

agnita praesentium notitia , omni cessante

occasione, et qualibet recusa postergata, cen-

tum marcas argenti de vestro medio exqui-

rendo , et computando, praefato Comiti Lco-

nardo, eiusque nomine Camerario suo inibi

constituto, ad praedictam Cameram nostram

Cassouiensem pro vberiori continuatione con-!-

tinuationis monetae nostrac praedictae pro

prpprio condigno , et consueto , nomine mu-tui, et sub spe restitutionis, concedere, da-

reque, et assignare, raodis omnibus debeatis^

Ipse cnim <Comes Leonardus , scu suus Ca-

pierarius praeattactus de proprio huiiismodi

argenti nostri cum dicta moneta nostra ex ipso

argcnto cudenda vobii successiuc plenam imr

pendet satisfacrtionem , spcus crgo gratiae nor

— «21 -^

strae «ub obtentu facere non ausuri. Datnm

Budae Sabbatho proximo post Festum Sa-

cratissimi Corporis Christi anno eiusdem

MCCCCXXXVI. Regnorum nostrorum Hun-

gariae , etc. quinquagesimo , Romanorum

XXVI. Bohemiae XVI. Imperii vero quarto.

1,. S.

Infra Sigillum : De Comissionc Domi-

ni Imperatoris Thomae Bihelanczy posi suai

Litteras reseratur.

In Dorso', Kesmark Ciuitati pro ar-

gento ad monetam.

— 824 —

IL

i.«\«\#\#^A

1456, LADISLAVS mandat in Caraera Cibinifinsi

DenArios feriri, quorum 200, et alios Fi/^r

dictoi , quorura 400. valebant vnura Flore-

tium auri.

LADISLAVS Dei Gratia Hangariae,

Bohemiae , Dalmatiae, Croatiae etc. Rex

,

Austriaque, et Styriae Dux, nec non Mar-

chio Moraaiae, etc. Fidelibus nostris vniuer-

sis, et singulis NobiliUm Partium nostrarum

Transiluaniae salutem, et Gratiam. Quia in

hyeme proxime praeterita nobis in hoc Re-

gnum nostrum Hungariae intrantrbus, reperi-

mus ipsum ex crebra mu(atione , ac vilitatei

monetarum 'non modica suscepisse incommoda,

ideo licet eo tunc ex deliberatione Praeiato-

rum, et Baronum nostrorum decreuerimus

,

quandara monetam argenteam in Regno no-

Stro Hungariae praedicto, et in quibuslibet

Cameris in vna , ct eadem lega , forma , pon-

dere, et eiFigie cudendam, prout in aliis Lit-

— 22S —teris nostris superinde cmanatis clarius con-

tinetur, quae moneta in Camera nostra Cibi-

niensi, et in certis aliis Cameris cusa exsti-

terit, et in aliquibus locis per aliquod tem-

piis cursum habuerit, tamen rumore, ct quc-

rela nostrorum Regnicolarum sic percepimus,

et intelleximus , monetam ipsam in lega , et

numero praedictam pro communi bono, et

deductione expensarum coramunium graueni

csse intoUerabilem : quapropter nos de eorun-

dera Praelatorum, Baronum, et Proccruna

Regni nostri habita superinde raatura delibe-

ratione, supprcssa, et mutata priori moneta

nostra, aliam nouam Monetam Regno, et Rc-

gnicolis nostris in oranibus factis, ct nego*

tiationibus , expensisque, ct aliis expcditioni-

bus commodiorem, et vtiliorem in omnibus

Cameris Regni nostri Hungariae sub lega,

toodo, forma , et efFigie in aliis Litteris no-

stris exinde confectis denotata , et specificata,

quorum ducenti pro vno floreno auri , monc-

tam etiam minorem Filer^ quorum quadrin-

genti pro vno quoque fioreno auri cursumhabebimt, et recipi dcbeant in praedicta Ca-

niera nostra Cibiniensi, et aliis Cameris no-

stris comisimus elaborari. Ouapropter Fide-

litati Vestrae firmiter praecipimus, ct man-damus, quatenus praefatam monetam in vera

iega cusam , bene dealbatam , monetam, eiTi-

giatam ducentos Denarios, monetam aatem

— 224 —JBiler quadringentos Denarios in qiiibuscnnqtie

ncgotiationibus , foriationibus , emtionibusque

,

et venditionibus vestri in medio pro vno flo-

reno recipiatis, et ab oranibus recipi faciatis,

et cursum habere permittatis, gratiae nostrae

sub obtentu. Et haec volumus per Fora, et

alia Loca publica vbique palara facere pro-

clamari. Pragsentibus perlectis exhibenti re-^

stitutis. Datum in Oppido Futhak in Vigiliai

festi omnium Sanctorum. Anno Domini mil-

lesimo quadringentesimo quinquagesimo sexto,

Regnorum autem nostrorum anno Hungariae

decrmo septimo, Boliemiae vero quarto.

Cossio propria Domini Regis ex delibc^

ratione Praelatorum ct Baronum^

w^yt\w\g*-*^fsr>*^

tlL

ki>k^»\^tmm^^*^»^^

lA^y. LADISL^VS demaiidat per Cassouienses Toati-

nem Giskra a cudei.di? nionetis eousque inhi-

bcri , donec «;'iper mdultu priuilegiales Regi^

Litteras produxerit.

I ADISLAVS Dei Gratla Rex Hanga-

riae , Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, etc.

Austriaeque, et Styriae Dux, nec non Marchio

Morauiae, etc. Circuinspccli fidtles nobis di-

lecti , intimastis nobis inter cetcra per Nun*

cium vestrum, qualiter superioribus diebus

loannes Giskra de Brandis etc plurimum a-

pud vos institisset, atque laborasset pro ca*

sione nouae monetae in Caraera in illa Ciui-

tate nostra Cassouiensi existenti , asserens» se

habere Litteras nostras,

quibus sibi superinde

dedissemus ' facultatem. Et quia nos memi-

nimus eidem super eo dedisse aliqu^s Litteras,

vel authoritatera , vt ipse huidsmodi raonetas

in aliqua Cameraram cusionis mon«tarum uot^

P

«trarum cudi facere possit. Ob hoc, quod si-

bi in hoc restitistis, et non admisistii sine

Litteris nostris Regiis cusioBem mon«tarura

praedictarum, Fidelitatem Vcstram , atqnc in

hac re circumspectam prudentiam vestram plu-

rimum et laudamus, et commendamus. Vt

aute p de his certi sitis , qtiae in facto prae-

inisso V09 facere velimus, sciatis, qnod omnesLitteras ad cusionera dictae nouae Monetae

pro Camerario , et Camcra cusionis moneta-

rtim nostrariim , itl vestri medio existentiumi

necessarias paratas vobis , ad maiius vestras

per hunc Nuncium vestrum mittimus , volu-

masque omnino , et Fidelitati Vestrae firmiter

comittimus, qi^tenus susceptis huiusmodi Li-

teris, et eis diligenter reuisis, easdem , vel

aliqu am ex ipsis interim apud vos retineatis ,

donec praefatus loannes Giskra praescriptas

Litteras nostras, quas sc dicit super facultate

praemissa habere, corara vobis produx?rit , vi-

sisqiie eisdem Littcris, et diligenter examina-

tis, tandem Litteras praefatas in manus suas

,

vel Camerarii sui delis , et assignetis. Vbi

autem huiusmodi Littei-as nostras super facul-

tate praemissa vestri in praesentia non exhi-

beret, seu producere nollet,^ extunc omnes

Litteras, quas nnnc vobis mittimUs , apud vos

teneatis, et conseruetis, nec aliquam monetam

jin Camera nostra praedicta cudi permittatis

taradiii, quousque aliad a ixobii» h^bueritilb in

Commissis. Sccus non factari. Datum BudaeFeria quarta proxima ante Festa Epiphania- jtt*

tUmDomini, anno ciusdem millesimo quadrin- '

gentesimo quinquagesimo septimo, Regnorumautem nostrorum anno Hungariae etc. decimo

•eptimo , Bohemiae vero quarto.

P 2

— 228 —

LIIL

%.^IOANNES HVNYADI Gubernator promulgal

-^iiouam monetain cudendam, atque vetereai

' aboleudam.

lOANNES de HVNYAD Regni Hun-

gariae Gubernator vniuersis , ct singuiis Domi-

nis Praelatis, Baronibus, Nobilibus , Castel-

lanis, Officialibus, item Ciuitatum, Oppido-

rum, ac libcrarum Villarum Rectoribus vbi-

uis sub iurisdictione Camerae Posoniensis Mo-netarum existentium , Praesentium notitiam

habituris, Dominis fratribus , et amicis hono-

randis Salutem, et paratam in bene placitis

Voluntatem. Nondum credimus a recordio ve-

stro excisura fore,

quaiiter superioribus die-

bus ex vestra , et omnium huius Regjni Dorai-

norum Praelatorura , et Baronum vnanimi vo-

lunrate , in Ciuitate Budensi conclusum extitit,

et deliberatiim, vt per totum hoc Regnum Hun-

gariae vna Moneta instituatur , cuius Denarii

inaiores ducenti , miaores vero sciiicet Obuli

— H9 —qQadringenti cursum habeant pro florcno * quod-

que nuUa alia pecunia praeter illam trantiitum

habeat in praefato Regno: quam sicuti in ce-

teris Camerij regalibus, sic in Camera Poso-

niensi cudi fecimus. Igitur Dominationes» Fra-

ternitates, et Amicitias vestras praesentibus

requirimus , ct hortamur, vobisque comiitimus,

quatenus praescriptam pecuniam nouam in di-

cta Camera Posoniensi cudendam» et nuUaoi

aliam antiquam in Dominiis , Possessionibus,

aut Honoribus vestris , seu in medio vestri

cursum habere permittatis, et permitti facere

debeatis , Caraerariisque nostris horum in con-

trarium facientibus, vim , et subsidium, dumvos in hac parte habuerint requisitns

,prae-

stare velitis, et curare, et hoc idem in Foris,

ct Locis publicis palam facere, voluraus pro-

clamari. Et aliud non facturi. Praesentibus

perlectis , exhibenti restitutis. Datum in Ka-

raan in Festo bcati Lucae Evangelistae anno yPomini millesimo quadringentesimo scptimo»

L. S.

IXKi,tfs«vj^.rvAs«\tf\#wva

. MATHIAS I. interdictis extcrorum pecnniii

,

Omnes solutiones sub po^sna confiscationis no»

«a moneta fieri valt.

MATHIAS Pei Gratia pex Hungariae,

Dalmatiae, Croatiae, etc. Fidelibus nostris

vniucrsis, e\ singulis cuiuscunque Status, et

Conditionis hominibus praesentcs visuris Sa-

lutem , et Gratiam. Quia nos eius monetae,

c|uara puper ip principio Regiminis nostri ex

Deliberatione Praelatorpm , e\ Baronum no-

strorura cudi fecimus, vndique per totum Re-

gnum nostrum cursum habere volumus, pro

cuius etiam abundantiori cursu disposuimus,

vt in Ciuitate nostra Cassviuiensi cuderetur

fub cisdem forma, pondere, et Jega, sub

quibus in Caraera nostra Budensi cuditur, ideo

yolumus, vt nullus omnino hominum extern^

forcnsi, vel alia quacunque supeiinducia mo-

peta aiercari, ct floreiios c&mbiare, aut cora^

— €31 —mercia facere , vel alias quascunque res emc-

re, aut comparare,quam hac nostra dunta*

xat , audeat , vel praesumat. Nam si quispi-

am contrarium facere attentauerit, comisimus

Fidelitatibus noitris, ludici, luratis, ceterisque

Ciuibus Ciuitatis nostrae Cassouiensis, vel his,

quos ipsi ad eam rem deputauerint, vt ipsi

vniuersorum talium,

qui mandata nostra in

hac parte cont«mserint , non solura res, ^t

bona aufferre deberent , sed ctiam eos in per-

sona absque laesionc corporum detinerent

:

quocirca vobis Fidelibus nostris Comiti, vel

Vice-Comiti Comitatus Borsodiensis praesen-

tibus firmiter comittimus, quatenus idum, ct

quotiescunque super hac re requisiti fueriti^

pcr praefatos Ciues Ciuitatis nostrae Cassouien-

sis , vei eorum homines , et Praesentium osten-

sores requisiti fueritis , eis omni fauorc, cl

auxilio opportuno adessc debeatis, aliud nonfecturi. Praesentibus perlectis exhibenti resti-

tutis. Datum Budae feria secunda proxima

ante Festum Beati Osualdi Regis anno Domi-

ni millesimo quadringentesimo quinquagesimo

pctauo.

^^«^/v^.^vrw^^

xr.

1462. MATHIAS , veteri moneta abolita , sancir n«-

uam recipi , cui«8 300. Denarii, aut 600. Obu-

li vnmn florenum constituunt.

JMATHIAS Dei Gratia Rex Hungariae^

etc. ' Fidelibus nostris vniuersis, et singulis

Nobilibus, et alterius cuiusuis status, pos-

sessionatis hominibus , itera Ciuitatibus, Op-pidis, ct Villis quorumlibet Comitatuum Re-

gni n.ostri Salutem, et gratiam. Consideran-

tes incommoditates illas, quae ex turbatione,

ct vilificatione praesentis monetae non soluoi

Regno nostro, sed etiam nobis in dies euenij.

unt , de consilio , et communi deliberatione

Praelatorum, Baronum, et Nobilium dicti

llegni nostri ipsam praesentem moiietam re°

uocari, et aiiam nouam , bonam, et durabi-

lem monetam , cuius scilicet tercenti Denarii,

Obuli vero sexingf nti vnum florenum auri fa-

ciant , cudi facev^ decreuimus. Quamobrera

fideiitati Vwersivatis Vestrae, ct cuiusiibst

' ^ «3.3 —lestrum harum serie firmiter praecipimus , et

uandanius, quatenas a modo imposterum di-

ctam nouam monetam , quae ex institutionc

nostra in Caraera nostra Cassouiensi , et aliis

Cameris Regni nostri sub dicta limitatione cu-

ditur, in omnibus emtionibus , venditionibus

recipere, et tollere, ac recipi facere , ipsa-

que noua moneta, et nulla alia, vti debeatis,

Praeterea voiumus, vt nuilus omnino vestrnin

anliquarum monetarum , auri, argenti , cambia

facere vaieat, nec easdem antiqnas monetas

conflare, seu pro se crcmare possit, scd ad

ipsam Cameram nostram Cassouiensem per

nuiium tamen praesent^tis, et faciatis prae-

sentari , ac nemo ex vobis pro huiusmodi no-

ua moneta nostra vltra numcrum ipsorum 300.

penariorum, aut 600. Obulorum floren. auri

cambiare praesumat: et , vt huiusmodi noua

nostra moneta durabilior fiat, constituimus , vt

300. Denarii, aut Obuii 600. ipsius nouae no-'

strae monetae in emtionibus, et venditionibus

rerura, eandcm, qaam vnus florenus auri

,

apud vos semper reputationem habeat. Quod-

si aliud faceretis, cpmmisimus , et praesen-

tibus damus facultatem fideii nostro nobili

lohanni Nchezeger, Comiti dictae Camerae

nostrae Cassouiensis, et Officiaiibus, homini-

'husque, et familiaribus suis, vt ipsi omnestales, qui praemissa non obseruarent, cnmiiutorio Comitum , vel Vice Comitum, c:

— «34 —ladliijm vestrorum parochialium

, quibui cis-

dera ad hoc succurrcre, praesentibus manda-

mus, in persona resque, et bona

forum pfo nostra Maiestate aufFerant, autho-

upate nostra praesentibus, ipsis in hac parte

attributa mediante, secus ergo non facturi

,

praesentesque perlectas reddatis praesentanti.

Datum in Thorda feria VI. proxima ante fe-

j^7 ftum B. Mathiae Aposloli , ct Euangelistae an»

^^1)0 Domini millcsimo quadringcntesimo sexa-

gcsimo secundo.

<«s#v>^i «««ritfVTVi»

— «55 —

IVL

<^^\r^r.r^«^s^sno

;66. MATHTAS serio itnponit vsnm nonae fuas Mo-netae Cibiniensibus.

MATHIAS Dei Gratia Rex Hangaria»,

Dalmatiae, Croatiae , ctc. Prudentes, ct Cir-

camspecti Viri, Fidelcs nobis dilecli! Quia

^raesentes duas Monetas nostras, quarum v-

nius maioris, videlicet centum , alterius verp

scilicet minoris ducenti Denarii pro vno flo-

reno cursam habebunt, etiam in illa Camera

jiostra Cibiniensi , sicuti in Camera nostra

Budensi cudi facere siatuimus. Ideo Fideli-

tati vestrae firmiter praecipientes mandamas,quatenus visis praesentibus iuxta informatio-

nem hominum fidelis nostri Balthasaris Eken-

perger Camerarii nostri , Praesentium scilicet

ostensorum in illa Camera nostra Cibiniensi

omnino sub iisdem modo , forma , et lega

,

quibas hic in Camera nostra Budensi cuduntar,

eadi faciatis, ac eis , et non aliis in emtioni-

— 436 —bas , ct venditionibus rerum quarumcunque

vti debeatis , et in pertinentiis vestris vbilibet

eas recipere faciatis. Videatis etiam , ne eae-

dem monetae vltra dictam dispositionem no-

stram cambiantur: nam si aliqui in vestri me-

dio , et pertinentiis vestris ipsas monetas plu-

ribus, quam centum, vel ducentis Denariis cam-

bientes reperti fuerint, neminera nisi vos pro

eo punire volumus. Datum Budae Feria se-

cunda proxima post Festum Visitationis Bea-

tae Mariae Virginis anno Domini millesimo

quadrin^entesimo sexagesimo sexto, Regni no-

stri anno nono, Caronationis vero tertio.

Bpigraphe : Prudentibus , et Circumspe-

ctis Magistro Ciuium, ludici, et luratis Ciui-

bus Ciuitatis nostrae Cibiniensis, fidelibus no-

bis dilectis»

>*\/>#\#^#- H^^vrv^X^

— ^37 —

LVII.

1^07, STGISMVNDVS Poioniarura Rex indalget

Bartphenslbus illos punire, qui eius monetamacceptare recuaauerint.

SIGISMVNDVS Dei Gratia Rex Polo-

niae , Magnus Dux Lythuaniae, Russiae, Prus-

siaeque, ctc. Dux , ei haercs. Faraosi grati

nobis dilecti- Exposirum nomine vestro acce-

pimus , quomodo ^ubditi Regni nostri isti

ad vos ad Nundinas , seu Fora cum Mercan-tiis, rebusque venalibus venientes, in reci-

pienda Moneta nostra, quae hic in vsu ha^

betur, diiFiciles se praeberent, cum vestro

omniura praeiudicio, et damno. Quad si iia

est, dispiicet nobis, quoniam talem contem-tum in nostris Subditis ferre noliemus. In-

dulgemus itaque vobis , et permiitiraus, vt

taies nostrae raonetae c ntemtores puniatis:

eisdem Edicto de no^tro consensu mandantes,vt ipsam recipiant, quaujdiu aiiam a nobis

Informatjonem non habueritis. Datnm Craco»

uiac in Conuentione generaii Feria tertia pro-

xima post Dominicam Rerainiscere, Anno Dcf-

mini millesimo quinquagesimo septimo, Rc*

gni iiostri primo.

Inscriptio : Famosis ludici , et luratls

Bartphenjiibus, grate nobis dilectis»

i0<^>^\^ lf\dH\Ml

tviit

<#»#»#>#»• «>#s/>#>«

1522. LVDO\^CVS TT, iobet Posonienses in quaestd,

ct omnibus solationibus vti moneta noua.

LVDOVICVS Dei Gratia Rex Hans^a-

riae , et Bohfmiae, ctc. Prtidentes , et Cir-

cumspecti , fideles nobis dilecti. Nciiiinem la-

tere potest, et initio generalis Expeditionis

per nos publice edictum , et in proxime quo-

quc praeterita generali Diaeta vniuersorum

Dominorum, et Nobilium inter alia fuissc of*

dinatum. et in articulos quoque scriptum,

ac per nos roboratum,' vt pecania nouae liio-

'netae , quam anno superiore pro publico to-

tiusRegni commodo cudi facere coepimus

,

pe>incle ac veteres, et vsitatae per quoslibet

pro rebus venalibus recipiantur. Cura itaque

intelligamus, plures esse inter vos , qui hu*

iusmodi nouas monetas recipere nollent, Fi-

delitati vestrae serie harum firmiter manda-

mus, c^aateQus; aceeptis Fraescutibas^ publics

proclarnari inter vos faciatis, vt iuxta prae-

dictnm publicum Edictum nostrura , et totius

Regni Constitutionem quilibct sub poena amis-

siotiis oranium rerum , et haereditatum sua-

rum praedictas nouas raonetas perinde, atque

vetpres , pro rebiis venalibus , atque aliis qui-

busuis solutionibus recipere debeant, et tene-

antur, et omnes , qui in ista nostra Ciuitate,

et inter vos recipere nollent, ad recipiendura

per rerum , et haereditatum suarum pro Ma-

iestate nostra occupationem cogere, et com-

pellere modis omnibus debeatis, et tentamini

authoritate nostra regia, praesentibus in hac

parte vobis concessa, mediantibus,' Praesentes

autem pro vestra superinde poteritis reseruare

expeditione. Datura Budae in Festo Beatae

Priscae Virgmis Anno Domini millesimo quin-

gentebiaio vigesimo secundo.

,0^s\r\^^ .y\#v#>#<*

LIX.

«>\«s^Nrt#i^B ^xs'^'^

1524. LVDOVICVS II. iabet Ca^souienses de Indaeo

Isac, uQonetae cusionem ibidem inchoatajrOt

prouisionein facere , eum(]ixe contra quasuiA

impetitiones protegere.

LVDOVICVS Dei Gratia Rcx Hunga-

riae , et Bohemiae etc. Prudentes , et Circum-

specti, fideles nobis dilecti. Cam iam cusi-

onem nouarum monctarum in ista Ciuilate

Cassouicnsi inchoare fecimus, necessarinm est,

quempiam ,' qui artem cusionis perfecte sciat,"

isthic praeficere; quae^ vt commodius possit

continuari, prouidum Isac ludaeum, quera

sufficienti prudentia , et huius rei scientia, ac

raagisterio optime praedituoi esse intelleximus,

ad hoc officium a Spectabili , ac Magnifico

Domino loanne Vaiuoda nostro Transiluano

accepiraus , cumque fidelis noster Reuerendus

Dominus Paulus de Varda Episcopus Eccicsiae

Wesprimiensis Thesaurarius nostcr vna euoa

9

— 244 —Seruitore »uo in eadem Camera constituto in

ista cusione praefecit,

qucra sua industria no-

vbis vsui, vobisque in nihilo nocumento fore

P onfidimus. Praeterea volumus, etFidelitatibus

vesiris firmiter praecipicndo mandamus , qua-

. tenus, habita Praesentium notitia, ipsi Isac

ludaeo de hospitio competenti, ct pacifico

habitaculo prouidere , et eum ob omni im-

pedimento defendere , et protegere debeatis.

Secus nulla ratione facturi, Datum Budae in

Die /Coenae Doroini Anno eiusdem millesimo

quingentesimo vigesimo quarto.

i0>M\f^>^W\f<*>^^

— 243 —

XX

i^3g, lOANNES Rex Cibiniensibas significat pro-

pter adaentum exterarum Copiarum pecuniao

tum domesticae > lanii externae vsum in com*

niercio admittendum.

lOANNES Dei Gratia Rex Hungariae,

Dalmatiae, Croatiae Rex, etc. Prudentes, et

Circumspecti , Fideles nobis dUecti. Cum Do-

ininos, et Regnicolas nostros proxime conuo-

cari fecimus , et de conseruatione ipsius Re-

gni nostri Transiluaniensis consultaremus, in-

tcr alia vsus Copiarum , quas tum ex Regno

hostro Hungariae, tum vero ex externis Par-

tibus in subsidium huius Regni -expectamus ,

cum iilae diuersis cura pecuniarum generibus

venturae sint, quo pacto fieri possit , et de-

beat , occurrebat. Vnde uobis, Consiliariis-

que nostris, ac aliis istius, et/Hungariae Re-

gnorum nosirorum Dominis visum est piibli-

cam vtilitatem priuatae coromoditati praepo-

nere> et conseruatioaem Regni magis,quaia

Q »

— 244 —priuatum lucrum prae oculis haberi debere,

magisque paruam rerum iacturam ferre, quamdebita auxilia in conseruationem istius Regninostri necessaria posthaberi. Consulto igitur

. decretum est,

quemlibet in hoc Regno tumaureis florenis , tum vero monetis hungarica-

libus , simul et germanicis in pretio rerum

omnium venalium , et emtitiarum, ac victua-

lium quoque modo Ordinationis nostrae, ac

vniuersorum Dominorum, ac Regnicolarum

nostrorum , et poena, in scheda praesentibus

inclusa, posita, sl modo deinceps infra aliam

deliberationem nostram vti debere. Quare

volumus, et Fidelitati Vestrae firmissime com-

mittimus, ct mandamus, vt huiusmodi ordi-

nationera ad Domum Praetorii vestri affigere,

et proclamari facere debeatis, et teneamini

,

vt quilibet deinceps iuxta Ordinationem prae-

scriptam sub poena ibidem cxpressa habere,

et ita , vt deliberatum est , vti illis debeat

»

atque teneatur. Scripsiraus enira ad omncs

Nobilium Comitatus, et Sedes Siculicas, alias-

que Sedcs nostras Saxonicales , vt ipsi quo-

que ibidem facere debeant. Secus igitur poe-

na sub praemissa nulla ratione facere praesu-

matis. Datum in Ciuitate nostra Coloswar

Feria II. proxima post Festum Exaitationis

Sanctae Crucis Anno Domini millesimo quin-

geniesirao tricesimo oetauo. loannes Rex.

m. p, .

- 245 -Foris : Prudcntibus et Circumspectif

Magistro Ciuium, ludicibus, ac luratis Con-

sulibus Ciuitatis nostrae Cibiniensis, fidelibus

nobis dilectis.

LXl,

v«v«\/vx\* .«\#\rv«N«>

1553. OLAHVS Archiepiscopas Strigoniensi» nomi.

ne regio prohibet Monetariorum Cremnicen-

«ium Libertatei violari.

NICOLAVS OLAHVS miseratione di-

uina Arehiepiscopus Ecclesiac Strigoniensis

,

Locique eiusdem Comes perpetuus, Primas

Hungariae , Legatus natus , Summus et Secre-

tarius, Cancellarius, ac Consiliarius Serenis-

simi Principis, Domini , Domini, Ferdinan-

di Diuina Fauente CJemcntia Romanorura §

Hungariae, Bohemiae etc. Regis, semper Au-v

gusti, Infantis Hispaniae , Archiducis Austriae,

ctc. vniuersis , et singulis cuiusuis Status , et

conditionis, dignitatis, et praeeminentiae ho-

minibus, ad quos Praescntes nostra« peruc-».

— 246 —nerint, Salutcm, et fauorera. Expositura est

, Nobis, esse nonnulios, qui totius Regni Hun-

gariae Seruitores monetarios Vrbis Cremni-

czensis contra Libertates , Priuilegia , anti-

quasque Consuetudines eorura perturbare ni-

terentur. Cum autem iidem Monetarii spe-

cialiter tuteUe nostrae sint commissi, et nos

cos, quam etiam alios in suis Libertatibus,

quibus olim gauisi sunt, nunc quoque manu-

tenere , et tueri ex ofFicio nostro teneamur^

Hortamur omnes, et singulos , et authoritate

praefatae Regiae Maiestatis requirimus , vt

praedictos Monetarios Cremniczenses in iis-

dem Libertatibus , et Priuilegiis a Diuis quon-

d^m Hungariae Regibus, ipsis donceSsis ii^^

perturbatos relinquerej nec illis quacunqu,e

ratione molesti esse velint. Secus non fa-

cturi. Praesenlibus pcrlectis , exhibenti resti-

tutis. Datum Viennae quinta Mensis lulii An-

110 Domini Millesimo quingentesimo quinqua-

gesimo terlio. Strigoniensis Archiepiscopus

m. p. L. S. '^

f

— «47 —

LXll.

1560. FERDINANDVS leoat a Cibmiensibus 500.

florenos hungaricales , vnnm a 70. xr. com-

putando.

FERDINANDVS Diuina fanente clcmen-

tia electus Romanorum Imperator , semper Au-

gustus, ac Germaniac , Hungariae, Boheaiiac^

Dalmatiae, Croatiae , et Sclauoniae Rex, In-

fans Hispaniarum, Archidux Austriae , DuxBurgundiae, Styriae , Carnioliae, et Virten-

bergae, Comes Tyrolis. Fatemur , et recogno-

scimus tenore Praesentiuna pro Nobis, nostrisi

haeredibus, ac Successoribus notura facimus,

quibus expedit, vniuersis. Ouod, <5ura .Pru-

dentes, ac Circumspecti fidejes nobis diiecti,

ludex , lurati Ciues , caeteriquc Incolae Ci»

uitatis nostrae Cibinieasis, ad benignam no-

stram requisitiQnem in praesentes Regni nostri

Hungariae vsus beUicosos sub spe fulurjie re-

stitutionis 500. FJorenos hungaricos , sicgdof

a 70. xris computando humillime mutu^.uerint,

ct ad manus nostrj Coiisiliarii ^ et SoiutBoiiute

bellicarum Magistri Mathiae Camcri Fuchs a-

gnominati in parata pecunia parauerint nume-randci. Nos proptcrea praedictum ludicem

,

luratos Ciues, reliquosque Incolas Cibinienses

de rehabitione praedicti joo. florenorum Hun-garicorum mutui in' Tricesimam nostram

Zemptiensem clementer assecurassemus , imo

assecuramus, pollicemur, et afFirmamus vi-

gore Praesentium , ita ,quod Nos , nostri

haercde?, et successores praedictae Ciuita-

tis nostrae Cibiniensis ludici , luratis Ciui-

bus, caeterjsque eius Incolis praeattactos

quingentos florenos Hungaricos ex prouen-

tibus, et rcditibus praeattactae Tricesimae no-

strae Zemptiensis infra vnms anni spacium

citra omn«m defectura , et dilationem ad ma-

nus ipsorura exoluere, et numerare velimus

,

ac teneamur. VigGre Litterarura nostrarum

hoc nomine ad Cameram nostram Hungaricam

expeditarum. Harum nostrarum testimonio,

Sigilli nostri appensione, manusque subscri-

ptione munitarum. Datum in Ciuitate nostra

Viennae die decima quinta lulii anno a nato

Chrislo millesimo quiiigentesinio sexagesimo

,

Regnorum nostrorum, Romani trigesimo, reli-

quorum vero Irigesimo quarto. Ferdinandus

m. p. Ad mandatum Doraini electi Impera-

toris proprium Franciscus Turzo m. p. S. Piich-

ler de Weitcn- m. p. I. Rexius m. p. L Ba-

ptista Barant. m. p. L» S.' '

zx///.

t^<s,^\#V^^ rfN#V^V^^^

[592. RVDOLPHVS Monetae Polonicae modam ob-

aeraandum praescribit in quaestu.

RVDOLPHVS SECVNDVS Dei Gratia

clectus Romanorum Imperator, semper Augu-

£tus, ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae,

etc. Rex. Prudentes , ac Circumspecti , fide-

les nobis dilecti. Recenti vos memoria tene-

rc benigne arbitraraur, quam strictis , ac se-

riis, iisque generalibus Mandatis nostris anno

adhuc millesimo quingentesimo septuagesimo

octauo iuxta publicas fideliura Regnicolarum

nostrorum Constitutiones emanatis monetae

Polonicae non solum Regno huic, verum

ctiara Fisco nostro regio damnosae vsnm ad

ligam, et valorem monetac Hangaricac,quae

in Ciuitate nostra monetaria Cremnicziensi cu-

ditur, redigere, ac per hoc generalem cius

vsum tollere, vel vero salt«m pro publieo

Regni nostri bono diminuere conati fuerimus.

Verum tamen non solum generale Edictura

illud nostrum nullibi locorum obseruatum esse,

sed potius quorundam priuato deditorum quae-

stu, et impostura in tantum monetam illam

Polonicara inuaiuisse, vt totum fere lioc Re-

gnum nostrum oppleuerit, ct monetam Hun-

garicam excluserit, abunde compertum habe-

inus. Cum autem eiusmodi abusus Regno no-

stro , et pubiico bono nimis damnosos cx officio

nosiro regio omnino toilere, fidelibusque Sub-

ditis nostris hac eiiam in partc opitulari , be*-

nigne consulere statuerimu^. Ideo Fidelitati

vestrae, ct vestrum singulis harum scrie sub

grauissimae indignationis nostrae , et in Ar-

tlculo pubiicarum Regni Constitutionum , aa

praesertim anno millesimo quingentesimo se-

ptuagesimo quarto editarum superinde expres-

sa poena firmissime compiittimus , et man-

damus , aliu4 omnino habere volentes, vt

statim post harum Litterarutn nostraruai pu-

blicationem , nullo amplius spatio consuetj

hactenus ,illius monetae Polonicae yaloris ad-

misso , nullam omnino vestrum , cuiusuis etiam

status, et eonditionis existat, cum eadem Po-

Iqnica moneta in manifestum Regni huius no-

siri damnum , et praeiudicium, non solum pa-

lam, vel occulte quaestum non exercere,

eamque proprii siii corjjmodi , et turjpis lucri

causa^ in Regnun^ hoc nostrum ampliu? in'-

— «5J ^-

dncere ^ sed vltra valorem, et ligam , ad

quam antea ex benigna Commissione nostra,

pcr certas eias rei peritas, et ad hoc ipsum

pier nos ordinatas persoms redacta, vobisque

per generalia, vt praemissam est, Mandata

nostra edict*, et ptiblicata fuit, dictam mo-

nctim Poionicam neque exponere , neque ac-

cipere audeat, ep praesumat, verum iito mo-

do, qui sequitur; et non aliter, vti videlicet

singuium grossura Polanicum , qui antea tri-

bns denariis Hungaricis accipiebatar, n^n vl-

tra, quam pro denariis hungaricis duobus

cura dimidio. Grossura vero dimidium, qui

antea pro sesqui Denairio dabatur, vno De-

nario Hungarico. lilum porro grossum, qui

pro tribus aliis grossis Poionicis, et in va-

lore nouera numorum Hung^ricorum curre-

bat, deinceps non aiiter, quam pro octo nu-

mis Hungaricis, et denique grossum illum

Polonicum, qui antea duodccim Denariis Hun-

garicis exponere, e^ accipciQ quilibet vestrum

debeat. Quicunque vero ex vobis contra hauc

Constitutionem, et reiteratura Edictum no-

strum temeritate ductus facere tentauerit, et

aliter cum praedicta raoneta Polonica qaae-

slum exercuerit, aut in venditione, vel em-

tione vsus fuerit, pecuniara ipsam de facio

amittat, et per ludicem, et Senatura vestrum,

quibus huius rei diligentem curara serio per

Praesentes demandamus, debitaequc aniraad-

uersionis, et punitionis plenam facnltatem,

ct potestatem concedimus, pro tali sua pro-

teruia, et inobedientia, debitis modis irre-

missibiliter puniatur. Secus igitur poena sub

praemissa nuUatenus facturi. Datum in Arce

nostra rcgia Pragensi Prima Die mensis la-

nuarii Anno Domini millesimo quingentesimo

nonagesimo secundo. Rudolphus m. p. I.

Himmelreich m, p.

Extus: Prudentibus, ac Circumspectis

ludici, et luratis , ceterisque vniuersis Ciui-

bus Ciuitatis nostrae Ke'smark, etc Fideli»

bus nobis dileclis. L. S.

INDEX APPENDICIS.

Pas.

Appendix haec seruit ad corrigendos Er-

rores > qui per Typographum , et Cal.

chographum admissi snnt in Catalo-

go numismatico Szechenyiano - - - - xArs Caementi transumta ex Mssto Sacc.

XVI. - Ji6

— Aurura purgandi ------- _- uoAurei resoluebantur olim ad Marianos

,

Grossos, Denarios , et Obulos - - - - 123

— Saec. XV. adhuc A§io non habebant - - 127

— Bub Gabriele Betlenio 2. fl. 40. xr. con-

stituebant ----------- 127

Babka species erat monetae,

quae sub

Ludouico 11. inualuit. ------- ij2

Bdnfi Georgio Gubernat. Transil. cusus

numus describitur -.------• loo

Bdthor Stephanus erat anno 1432. sub

Sigismundo Dapiferorura Magister - - - 215

Berzenye Petrus Henricus sub idem tem-

pus erat Thauemicus ----- - - 215

Bissenus dc Ezdege Paulus an. i^o.S- fuit

Banus Dal, et Cioa, .-----** 19^

- (o) -

Carolus I. iubet Capitulum Albense in

Transiluania dimidiuiu Fertonem pro

cudenda moneta exigere r _ _ - - - ig^

Catsouienses iubentur a Maria Regina Nara-

buscuio* Tricesimas in Corohis exa-

cturo assistere - -- 168

Cheh de Lewa Petrus fuit an. 1405. sub

Sigismundo Imp. Agazonunrt Magijiter - - 192

Cibinii in Transiluania an. i4.3'5« duplicis

speciei Denarii cjdebantur, quorumalii aoo. item alii 400. vnum flore-

num Auri constituebant ------ 222

CoUevtio nulnaria Andrassiana nunc Pesti-

ni videri potest ---i----- 109

" Semseiana Budae ---------109— Rh^deiana Magno Varadini . - - - - iio

— Szalaiana Budae --------- lll

— Radvdnyiana a Vice-Comite Toronta-

liensi Antonib Kiss emta , et Museo

Hungarico donata est - - - - - - - 109

Cruciferi sub Ludouico II. in Hungaria

inualuerunt - - - . - ' ----- 122

D6kdny homo erat Archiepiscopalis - - - - 142

Denarii 400. minoris mqnetae sub Sigis-

mundo valebant 1. fl. auri 313

—- Grossi hungarici aequiparabantur ho-

diernis Marianis --------- 125

Ders Martinus erat an. 1405. «ub Sigis-

mundo Dapiferorum Magister - - - - 197

Piuersitas Denariorum e Corpore luris

Hungarici eruenda ----.--- 134

Vobner Getas, scripsit Dissertationem de

Sexagena Grossorum Pragensium . - - 135

Dvorniky Martinus homo erat archiepi-

scopalis -•- ,--- 14*'

Pas.

Eberhardus Episcopns Zagrabieilsis anno

1405. sub Sigismundo fuit Snmraas

Aulae Cancellarius -.--.--- 196

Ederiana Data monetaria producuntur - - 161

Ekenperger Balthasar aa. 1466. sub Ma-

thia I. fuit Camerarius Cibiniensis - %^^Errata in Tabulis corriguntur -.---- 34

Ferdinandus I. Irap. et Rei 500. flor. mu-

tuo accipit a Cibiniensibus - - - - . 247

Ferto erat quarta pars marcae ------ 133

Florenus sub Ferdinando I. anno 1360. va-

lebat 70. xr. _------,.- 247

— auri a Colonis sub Wladislao II. Do-

minis Terresttibus soluebatur - . - - 123

— attri memoratur in I*egibu8 - - - _ - 123

Forrha j et pondus monetae Quarting di-

ctae describitur ---.-:.-. 171

Gara - Nicolaus fuit an. 1432. Palatinus

Regtii -.•--. 196

Giskra loannes de Brandis prohibetur cu-

dere raonetam Cassouiae , donec Priui-

legiura non prodnxerit ------- 225

Grossi valor erat alins sub Wenceslao

,

alius sub Sigismundo -------- 139— 3. xrorum primum an. 1622. minoribus

Denariis •uccesterunt 122

— sub Ferdjnando II. --._-.-. jji

Hammerschmidt Antonius S. C. R. et A. M.in M. Principatn Transiluaniae Mone-tarum Magister petentibus Statibu» , et

Ordinibus sub Comitiis an. 1793. Tran-siluanicis exhibet Opinienem de vero

Pi«eti sensu ------..__. jg^

Hunjradi loannes an. 145"^. ex consensaSS. ct 00. Regni abrogat moaefamveterem, et noQam cudit - - . . . 22g

- (0) -

loannes Rex indulget apud Transilnanos

cursuui tam domesticarum, quam

exter-arum monetatum _----_. 245

Isac ludaeus fuit sub Ludouico II. Caeso-

uiae Monetarum Magister ----_- 241

Kanisa Ladislaus consulitur an, 1432. a

vSigismundo super cusione nouae mo-

netae Karting ------__-.. 215

Karting erant duplices , minores 400. ma-iores 100. valebant olira l. fl, auri . - 413

Kesmdrkenses an. 1436. iubentur 100. mar-

cas argenti Cassouiara mittere pro

cudenda moneta --------- 219

Libri nonnulli de Re numaria Hungariae

recensentur --- --iilLossoncz Sigismitrdus an. 14.^2. adhibetur

a Sigismund 1 Irap. ad Tractatum de

noua moneta Karting --._--_ 215

Ludouicus II. an. 1522 iubet Posonienses

in quaestu noua raoneta Vti - - - - . 239

Maholdny erat Praefectus Archiepi.«copalis - 144

Manuscripta de Re numaria hungarica

indicantur -_------,._ 144

, Marca erat legalis, vulgaris, regalis, et grauis 136 et 137

Maria I. cudit monetam,

quae Corona

dicebatur ------------ 166

Mariani dicebantur ab effigie B. M. V. impressa 124

Mathias I. an. 1458. sub poena confisca-

tionis Bonorum prohibet exteras

monetas --_-•------- 230

—• cudit nouam monetam, cuius 300. De-

riarii , item 600. Obuli effecerunt v-

num florenum ---------- 232

Mensura Budensis sub Sigismundo per

totunor Regnum vigult ------- 176

~ (o) -

loneta hungdrica aa 1550. decernebatHT ad

ligam , et valorem Imperialis redticenda - nj— dum Rudolphus impenum adiret, in

cursa varia crat ---_-.-.- 140

— Carolina diuersi erat nominis , et speciei - \(i^

Isambusculus ds Florentia sub Maria I,

. Regina erat Comes Tricesimarum - - - 166

Hehezeger loannes sub Mathia I. fuit Co-

mes Camerae Cassouiensis - - > . _ 233Nicolaus erat sub Carolo I. Dispensator - - i6^

Nomina Comitam Camerae sub Carolo I.

enarrantur -.-- 164

Sopszy de Baymocz Leonardus fuit an. 14.36.

Comes Kesmarkensis Vrburarum, et

Monetarum --.- - - - - -- - - 219

jVumi hungarici in Numophylacio Regni

existentes secundum ordinem Scrini-

orum referuntur -,. jg

— nonnulll describuntur; qui a C. Sze-

chenyi nondum dati sunt ------ ^4

— dcscribuntur, qui in Catalogo Instituti

nuniismatici Szechenyiani non conti»

nentur. -- ---... ^^— T^ansiluaniae --.---'--- ^4

— Miscellanei ---------,. joo— adulterati -------.---. 104

Otahus JXicolaus Archiepiscopus Strigoni-

ensis an. 1553. yulgat Protectionale»

pro . Monetariis Cremnicensibus _ - - 24^Paloci Mathias anno 1432. dignitate gau-

debat ludicis Curiae - - - _ . , .^i^

Peth Paulus an. 1405. sub Sigismundo erat

Banus Dalraatiae, et Croatiae . - . - \^Pisetum administrabatur pro Archiepigc,

Strigonienti - »- 141

(o)

Pas.

ôHura Slauis mediam monetam significat - i-z^

jPriuilegi irn Si ismundeura ^n. 140,5. pro mon-

tanis Ciuitatibus expeditum producitur - 174

Quarting ^ seu Fierling morietae cudendae

ius obtinent Posonienses ------ 200

Hozgon Stephanus , ct Qoorgius an. 1430.

erant Comites Posonienses . - . _ . 206

Rudolphus Imp. et Rex pretium mpnetae

Polonicae deualuat ----'.- . - 249

Sarrarienses iubentur emtionem , et vendi-

.tionem argeuti cum Posoniensibus in-

stituere -• -...----.. ô.o

Scnmna quid ? -->------- = 176

Schonvisner Stephanus Rem numariamHungariae primus' in certum Systemaredegit. - ^ .--_------ - vi

— auctor est Catalogi nunqismatici Sze-

. chenyiani - - . - ... -- - ._ vnSchreter Godefredus erat substitutus Fi-

setarius •---.- 152

Scoptcz moneta erat an. i477. etiam in

Hungaria vsitata . . ...... . . 1.30

Scrinia XV^H. in Numophylacio Hungari-

co numis repleta sunt ....... 23

Secretum Cementi . .. . . .. . . . 119

Sexagena vna grossos 60. constituebat . . . 138

Sigisrnundus Imp. et Rex" an. 1424. 010-

netam Fille'r abrogat.y^^/vf •.- .' ".ifiu^,.^^ 19^— an. 1400. Ciuitati Posoniensi confert

ius cudendae .monetae Quarting . . . 169

—<- an. 1400. erigit Posonii Camerammonetariam .

*7o

•- jubet Posonienses ex vna marca De-

parios ôo. cudere '. 205

- (o) -Pag.

-- an. 1430. Posonienses ob singularia

merita assumit in Comites, et Ca-

merarios cudendaram monetaram re-

galium 208

— .in. i4i*. deterininat valorem Denariorum . ai3

— Rex Poloniarum an. 1,507. vult illos

I>uniri a Kesmarkensibus * qui eios

njonetajn a.cceptare recusauerint . » . . 237

Simonchicz Innocentius de florenis , et De-

nariis Coruinianis scripsit - 140

Smilla de IVetaw erat Coraes Potoniensis . . 197

Sphaltnata jn descriptione nuraorum corriguntur «7

Stephanui fuit 8ub Bela IV'. Banus . , . . 164

Stierbich Christianus habebat ab Archiepi-

scopb Sttigoniensi Salarium 68. fl. 8^* ^fi"» " ^4^

Szechenji Franciscus Comes muneri dat

Regno Collectionem suam. numariamHungaricain ' '..... XIII

Testamentum Comitis Steph. Bathory producitnr 129

Taltri 5ub Ferdinando I. - - 12^

Thamasy Henricus an. 1432. fuerat lauito-

rum Magister . . . . : ., . . , , 415Thary Laurentius an. 1405, snb Sigismundo

fuit PiDcernarum Maeister ...... 197

TiboUh iMichae^ pluriinum impendit ope-

rae in adornanda. Cellectiotie numa-lia S^echenyiana ., ,. vi

Trontl de Nenna an. 1405. sub SigismandoIrap. €t Rege erat Pincernarum Magister - 196

Votum C". Fran. Szech^nyi dicatum - . . xiil

Zapdyianus Numus Transiluanicns .... 94

- (0) -^

E

CJ Budapest. Magymr Nemzeti264^ MuzeumB8 CatalogusAppx,

PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THIS POOCET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

>'

!

''V

•

n\

>KWm^^^

r-mkf

%

Catalogus numorum Hungariae ac Transilvaniae...

Documents

Transcript of Catalogus numorum Hungariae ac Transilvaniae...