June21,2011ADEEPAPPROACH®TOTURKISHSUGGESTIONCARDFORSELF‐DIRECTEDLEARNING CARDNUMBER:3THEME:KADINLAR/WOMENLEVEL:AdvancedFocusonLanguagedevelopedbyCelileÖkten

FOCUSONLANGUAGEandMULTIMEDIALANGUAGEASSISTANT(MMLA)1.BackgroundinformationSummaryofthevideo"KadınlarVardır"Culturetips2.LanguageAssistanceKeywordsforthevideopassagetranscribedGuidedQuestionsGrammarVocabulary3.TranscriptionandGlossaryTranscriptionofthevideoGlossary

1.BackgroundinformationSummaryofthevideo:Thelifestoriesofwomenwhogreatlycontributedtothesocial,academic,artistic,andeconomiclifeinTurkeyareshowntohighlightthesocialrepresentationsofwomeninTurkishsociety.Here,thetransformativerolesofTurkishwomenfocusesonthedifficultiesthesewomenexperiencedathomeandoutside.ThedocumentaryillustrateshowtheyhavestruggledindividuallyoringroupsfortheirrightssincetheTanzimatperiod(1832)uptilltoday.Thisallowsustoanalyzegloballysharedwomen’sproblems.Culturetips:Schooling in 19th century, in the OttomanEmpire:“Sıbyan mekteleri, ibtidai mektepler”(elementary schools), “rüşdiyeler” (secondary

schools), “sultaniler, idadiler” (high schools),darülmuallimat (female teacher schools),darülmuallimin (male teacher schools), sanayimektepleri (vocational schools), darülfünun(university).Firstprofessionalwomen:Fatma Aliye (1862‐1936), first female novelist,

journalist, daughter of Ahmet CevdetPasha

NaciyeHanım,firstphotographerBedraOsman, firstwoman officer in telephonecompanyBedia Muvahhit (1897‐1994) first muslimtheatreactressBelkıs Şevket first Turkish female pilot to fly amilitaryaircraft(1913)KerimanHalis(1918‐?),firstTurkishmissworldSüreyya Ağaoğlu (1903‐1989), first femalelawyer

Behice Boran (1910‐1987), sociologist, firstfemalepartychairFilizDinçmen(1939‐),firstfemaleconsulTansuÇiller(1946‐),firstfemaleprimeminister.

http://deepapproach.wceruw.org/index.html 3

2.LanguageAssistanceKeyWords:Turkishwomen,media,socialidentity,culturalcomparisons,women’srights,education.GuidedQuestions:1. Determine the multiple roles women play insociety.2. Discuss the evolution of social identities ofTurkishwomenthroughouthistory.3. How has education influenced therepresentationofTurkishwomeninsociety?4. Give examples of professions Turkish womenhavepracticed.5. Reflect on changing images of Turkishwomenandwomen’srightsinaglobalperspective.Grammar1. Assumption in modality (verbal form with –DIR):In Turkish, aorist and ‐Dir are the principalmarkers of non‐factual probability judgements.You can also use these forms to expressassumptions,markedbyamodaladverbial (16.3)such as kesinlikle “definitely”, herhalde“probably”, ”presumably”,” expect”, or belki“perhaps”. These express the strength of thespeaker’s confidence in the soundness of theassumption.

Nominalandverbalsentenceswith‐DIr:Whenusingassumptionswith ‐DIr, theparticle ‐DIrisattachednotonlytothe3rdpersonbutalsoto the 1st person predicates (Göksel & Kerslake,2005,p.343).2.Finiteadverbialclause: Clausesformedwithdiye1:Diye is the–(y)A converbial formof the verbde‐“say”. As a subordinator, it stands at the end ofnounandadverbialclauses.Adverbialclauseswithdiye are used in informal situations to expressreason, purpose, precaution, or understanding(Göksel&Kerslake,2005,p.462).

1Itismostlyusedin“Kadınlarvardır”documentarynarrations.

Time adverbial henüz (Göksel& Kerslake,2005,p.232)Withanegativepredicateitmeans“yet”(Göksel&Kerslake,2005,p.232)3.Relativeclause:Arelativeclause isa subordinateclause, finiteornon‐finite,whichperformsanadjectivalor, inthecase of headless relative clauses, a pronominalfunctionwithinitssuperordinateclause(Göksel&Kerslake,2005,p.557‐558).4. Postpositional phrase with kadar (Göksel &Kerslake,2005,p.242‐245,259):

Barepostpositionkadar:a) Postposition taking non‐case‐marked

orgenitivecomplementb) Postposition taking dative

complementAdjectival function in syntax “Kadar”functionsadjectivallywithinanounphrasewith non‐case‐marked or genitivecomplement.

5.Thefreeauxiliaryol‐canformcompoundswithverbs.Ol‐ functions as a (??) buffer stemwhich,acting as carriers for tense/ aspect/modalitysuffixes, supplement the tense/aspect markingthat is already present on the lexical verb in afiniteclause(Göksel&Kerslake,2005,p.158).6.Adverbialclause(reason):By far the most commonly occuring converbialmarker expressing reason or cause is ‐DIğI için“because”,”as”(Göksel&Kerslake,2005,p.480).7.Clitics(dA,‐(y)sA/ise):Cliticsareparticlesthatfollowthesuffixesonthefinalword of a phrase.Most clitics can attach toanytypeofphrase.Theycanmoveinsideaclause,unlikesuffixes,whicharefullyintegratedwiththewordtowhichtheyareattached.ThecliticdAisaconjunction and discourse connective withadditive, adversative, continuative/topic‐shiftingandenumeratingfunctions.Theclitic–(y)sA/ise isa discourse connective with topic‐shifting and

http://deepapproach.wceruw.org/index.html 4

contrastivefunctions(Göksel&Kerslake,2005,p.109‐111).8.Conjunctionssuchasve“and”,fakat“but”,andyada“or”,jointwoormorewords,sentences,orsubordinate clauses with the same syntacticfunction. The discourse connectives, such asaksine “on the contrary”,üstelik ”moreover” andsonuç olarak “as a result” can be used forpurposes of forming a cohesive link betweenconceptsexpressedbyentiregroupsofsentences.Another difference between the two classes isthat while a conjunction always joins two (ormore) linguistic items, this isnotalways thecasewithdiscourseconnectives,whichcansometimesbe used on their own if the context presents asituation (e.g. a recent experience shared byspeakerandlistener)towhichacohesivelinkcanbemade(Göksel&Kerslake,2005,p.512).Vocabulary:

Ottoman Turkish words/Osmanlı Türkçesi

sözcükleri:

Biçare (poor, wretched): a. (bi:ça:re) Çaresiz,zavallıkimse.

Edeb(breeding, manners, politeness, respect,modesty,rule,custom,modeofaction):Ar.âdâb/edeb:adab;edeb

Ferâce (1. dustcoat formerly worn by Turkishwomenwhen theywentout.2. cloakwornby ulema on ceremonial occasions.) a.(fera:ce)esk.1.Kadınlarınsokaktagiydikleri,mantoya benzer, arkası bol, yakasız, çoğukez eteklere kadar uzayan üst giysisi. 2.Dervişleringiydiğibolbirtürhırka.

Gayriihtiyari (involuntary, unintended,involuntarily, instinctively, without wantingto):İsteğebağlıolmayan.

Halvet 1.solitude, loneliness 2. retired place 3.singleroominapublicbath;veryhotplace:a. (l ince okunur) esk. 1. Issız yerde yalnızkalma.2. Issızvekapalıyer.3.Hamamlardaçoksıcakküçükyer.

Hicâb(shame):Utanma.

İtilâf devletleri (the Allied Powers of the FirstWorld War, Entente Powers): Anlaşmadevletleri,İngiltere,Fransa,Rusya,Amerika

Müsaade(permission,permit):a.(müsa:ade) İzin,icazet,ruhsat.

Sefâ (1. freedom from anxiety, peace, ease 2.enjoyment, pleasure, delight): a. (sefa:) 1.Gönül rahatlığı, rahatlık, kaygısız ve sakinolma.2.Eğlence,zevk,neşe.

Şuh(lively,fulloffun):sf.Neşeliveserbest(kadın).

Usulsüzlük (irregularity): a. 1. Yöntemsizlik. 2.Yolsuzluk

Vakar (staid, calm, dignified; dignity): a. (vaka:rı)Ağırbaşlılık.

Yaşmak(veilwornbyOrientalwomen):a.esk.1.Kadınlarınferaceilebirliktekullandıkları,gözleriaçıktabırakan,inceyüzörtüsü.2.hlk.Başlabirlikteyüzü,ağzıkapatanörtü.

Verbs/Fiiller:

Buyurmak(tocommand,ruleover):Emirvermek,misafirkarşılamak.

İsabetetmek(1. tohit themark, tostrike2. tosayor do just the right thing, to guess rightly) :Hedefivurmak,doğrutespitetmek

Meydanvermek(togiveopportunity;totolerate):Fırsatvermek

Nasibini almak (to enjoy): güzel, hoşa giden birşeyden kısa bir süre de olsa yararlanmak,sebeplenmek.

Şâdolmak(torejoice,tobemerry):sevinmek,memnunvemutluolmak.

Talep etmek (to request, to ask for): istemek,istektebulunmak.

Yılmak(tobeafraid,todread;tobecomeboredanddisgusted):(‐den)1.Biriştengözükorkupvazgeçmek.2.Bıkmak,usanmak.3.Dışetkilerlebozulmak,eğrilmek.

http://deepapproach.wceruw.org/index.html 5

Nounsandidioms/İsimlervedeyişler:

Çarşaf (1. bed sheet 2. women’s outdoorovergarment): a. 1. Yatağın üstüne serilenveya yorgan kaplanan bez örtü. 2. esk.Kadınların kullandığı ve baştan örtülen,pelerinli,etekliklisokakgiysisi.

Çıkın (knotted bundle): a. Bir beze sarılarakdüğümlenmişküçükbohça,çıkı.

Eksiketek(woman):a.hlk.Kadın.

Kamu(1.all, thewhole;everybody2.thepublic):a. 1.Halkhizmeti görendevletorganlarınıntümü. 2. Bir ülkedeki halkın bütünü, halk,amme.3.sf.esk.Hep,bütün.

Sarkıntılık(harrassmentorinsultingbehaviortoawoman):a.Genelliklekadınlarasataşma,lafatma,rahatsızetme,huzurbozma,tasallut.

Sefertası (boxfortransportingfood withseveralmetal dishes fastened together): a. Yemektaşımakta kullanılan ve birbiri üzerinekonulup bir sapa geçirilen kaplar veyabunlardanherbiri.

Yazgı (predestination): a. din b. Tanrı'nın uygungörmesi,Tanrı'nın isteği, kader,ezelî takdir,yazı, alın yazısı, hayat,mukadderat, takdir‐iilahî.

Yüzüasık(sulky):sf.Somurtkan,küskün(kimse).

3.TranscriptionandGlossaryTranscriptionoftheexcerptofthevideo"Kadınlarvardır"

Cemiyyet‐iHayriyye‐iNisvâniyye,TürkHanımlarıEsirgemeDerneğigibidernekler;okullaraçmayı,özelliklekızokullarınıneksiklerinitamamlamayıveyoksulkızöğrencilereyardımıhedefleyenderneklerdi.KızRüştiyeleri’niSanayiMektepleriizledi.1870’teisekadınöğretmenleryetiştirmeküzereDarü’l‐Muallimât,yaniÖğretmenOkuluaçıldı.Kızlariçinlisedüzeyindeeğitimverenokullarsaancak2.Meşrȗtiyet

devrindeaçılabildi.İstanbulİnahSultanîsi,yanibugünküİstanbulKızLisesi’niErenköy,ÇamlıcaveKandilliKızLiseleriizledi.Yine1914’teilkkezkızlariçinDarü’l‐Fünȗn,yaniüniversiteaçılacaktı.

ŞairYaşarNeziheşiirlerindetoplumsalkonularıişleyenilkkadınşairimizdir.“Gönül,elbettebirgünşȃdolursun;böylekalmazsın.”dizeleriylehayatınıdeğiştirebileceğineolaninancınıdilegetirenşairYaşarNezihegibibaşkakadınlardahayatlarınıdeğiştirebileceklerineinandılar.İştebunlardanbiriUlviyeMevlan,1913yılındaOsmanlıMüdafaa‐yiHukuk‐ıNisvanCemiyyeti,yaniOsmanlıKadınınınHukukunuSavunmaDerneği’nikurdu.1913‐21yıllarıarasındaçıkanKadınlarDünyasıdergisikanalıylasesiniduyurandernek,birçokalandailklerinyolunuaçtı.

“Herşeyigörmek,anlamakveöğrenmekisteriz.”diyenKadınlarDünyasıyazarlarıeğitim,çalışmahayatı,ailedekadınınyeri,bilimgibihemenherkonudasözsöylediler.Kadınlarodönemde“Feminizm”sözünübirçokdergidekullandılar.“Feminizm’kelimesininkarşılığılisȃnımızdayoktur,”diyenyazarYakupKadri’ye,KadınlarDünyası’ndanNimetCemilşöylecevapverdi:“Birçokmühîmşeylervardırki,hermillettemevcȗdolduğuhaldeismi,hattatercümesibileyoktur.Varsınlisȃnımızabirecnebîkelimedahagirsin.Yalnızfeminizminvarlığıinkȃredilemez.[diyalog]

‐ Feminist.‐ Feminist?‐ Evet.‐ Ahevet.Anlamadım;amatebrikederim.

İyibirşeyolacakherhalde.

“Şimdikıyafetimizdebirşeyvar,odadünyaileyüzümüzünarasındakiperde,”diyenMükerremBelkıskıyafetindeğişmesineöncülükediyor,biryandandayazılarıylagörücüusȗlüevlenmeninkalkmasınıtalepediyordu.

Avrupa’yaolanekonomikbağımlılığındeğiştirilmesiKadınlarDünyasıdergisindeençokelealınankonulardandı.1918’dedöneminMaliyeNazırıCavitBeyeleştiriliyorvebütünkadınlaryerlimalıkullanmayadavetediliyordu.Müdafaa‐yiNisvanCemiyyetiveKadınlarDünyasıdergisiasılbaşarısınıOsmanlıTürkkadınınınilkkezbirkamu

http://deepapproach.wceruw.org/index.html 6

kuruluşunagirmesinisağlayarakgösterdi.BedraOsmanHanımvearkadaşlarıderneğinverdiğimücadelesonucuİstanbulTelefonİdaresi’nekabuledildiler.İstanbulTelefonİdaresi’ninbuilkmemurelerindenözelliklebirtanesibugünlerekadarhiçunutturmadıkendini.BediaMuvahhit,öğretmenliğiyle,sahnevesinemadakiyeriyle,AteştenGömlek’le,Dezdamao'yla…Veokendineözgüsesiylehepvaroldu.“EşimMuvahhit’in‘HaydiBedia!’diyerekbenisahneyeitmesinihiçunutmam,”diyordu.İyikideöyleolmuşBediaHanım.İyiki…

18Kasım1913,sabırsızlıklabugünübekleyenbirhanım:“Nekadargüzelbirgün.Tammanasıylatayyarehavası,”diyerekkalktıyatağından.Ogün,BelkısŞevketHanımtayyareokulundanFethiBey’inkullandığıuçaklaİstanbulsemalarındauçtu.İstanbullular’ınüzerindebirtakımkağıtlaruçuşuyordu:“Müdafaa‐yiNisvanCemiyyetiSizleriSelamlar!”Evet,dernekveKadınlarDünyasıTürkkadınınınilmininilerlemesineseyircikalmadığınıgöstermekiçindüzenlemiştibuuçuşu.BelkısŞevketHanım,ayrıcafotografıyayınlananilkMüslümanTürkkadınıolarakdageçecektitarihe.Başkailklerdevardı.

[şarkı]‐HeyMatmazelinandınmı?SahnelerdeosıralaryalnızcaMüslüman

olmayankadınlarbulunabiliyordu.[şarki]‐Uzunkızlar….[diyalog]‐ Gözlerinidağıtmak,kalbiniçarpıtmak…‐ Neden?

DörtMüslümankadınDarü’l‐Bedâyî’yebaşvurdu:Behire,Memduha,AfifeveRefiha.

Oyuncuolmakvesahneyeçıkmaküzereişealındılar.Yalnızcabirtanesisahneyeadımattı.

Aralık1919,SultanahmetMeydanı’ndabirkonuşmayapanMuallimlerCemiyyetiBaşkanıNakiyeHanım:“Yurdunbirkarıştoprağınıbiledüşmanabırakmayacağız,”diyordu.KastamonuMitingi’ndekonuşanZekiyeHanım’saşöylesesleniyordukadınlara:“Hanımlar,dünyayıkanaboğan,insanlarıtavuklargibiboğazlayanerkekleremüracaatedecekdeğiliz.Bizimgibişefkâtle,merhametledüşündüklerindenşüpheetmediğimizİtilâfDevletleri’ninkadınlarınamüracaatedecekvebirertelgraflabizeyapılanhaksızlıklarıyazacakveanlatacağız.”AynıyılbirbaşkakadınFatihBelediyesi’ninbalkonundanellibinkişiyeseslendi:“Geceenkaranlıkveenebedîgöründüğüzaman,günışığıenyakındır.”Biryılsonra,1920’deolağanüstümahkemetarafındanMustafaKemal’lebirliktegıyâbındaidâmamahkȗmedilenbukadın,yazarHalideEdip’ti.SultanahmetAçıkhavaToplantısı’ndakikonuşmasıveulusçueylemlerindensaraypolisincearananHalideEdip,İstanbul’unişgâliüzerinegizliceAnadolu’yageçti.OgünSultanahmetMeydanı’ndakikalabalıkarasındabirhanımdahavardı:Gazeteci‐yazarSabihaSerter.ŞöyleanlatırSabihaHanım:“SultanahmetMeydanıonbinlerceinsanladoluydu.Yüzümüsımsıkıörttüm.Hocalar,‘Bütünfelâketlerbaşımızasizinyüzünüzdengeldi.Yüzünüzaçık,baldırınızaçık…”

NezahatHanımdahaküçücükbirçocukkensavaşakatılmıştı.VerdiğimücadelenedeniyleonaTürkiyeBüyükMilletMeclisi’ndeİstiklâlMadalyasıvePaşaunvânıverilmesiteklifedildi.Ancakosıralarkadınlaraaskerîrütbelervermeyepekeğilimliolmayanmeclis,gençkadınıbirçeyizleödüllendirmekleyetindi.

Glossary(Kaynak:TürkDilKurumu) Tanzimat(1839‐1877Ottomanreform).HalideEdip(1884‐1964,author,journalist,academic,politician)Harem(livingquartersreservedforwives,concubines,andfemalerelativesinaMuslimhousehold)LeylaSaz(1845‐1936,poetandcomposer)II.Abdülhamid(1842‐1918,34.OttomanSultan)NigarBintiOsman(1862‐1918,poet)

http://deepapproach.wceruw.org/index.html 7

Kadın dernekleri (organizing donations; taking care of orphans, poor and unfortunate women andchildren;Muslimandnon‐Muslimcollaboration;supportingfemaleeducationandwork)

Kadıngazetevedergileri(HanımlaraMahsusGazete,Mehasin,Demet,Kadın,KadınlarDünyası)AfifeJale(1902‐1941,theatreactress)SabihaSertel(1895‐1968,journalist,author)Afetİnan(1908‐1985,historyprofessor)NeziheMuhiddin(1889‐1958,activist,journalist,politicalleader)TezerTaşkıran(?‐1979,educator,deputy,)SevgiSoysal(1936‐1976,activist,author)AdaletAğaoğlu(1929‐,novelist,playwright)NazlıEray(1945‐,novelist,activist)TomrisUyar(1941‐2003,storywriterandtranslator)LatifeTekin(1957‐,novelist)

REFERENCEANDCOPYRIGHTINFORMATIONFORTHISFOCUSONLANGUAGE

ThisFocusonLanguagehasacopyright.Itmaybereproducedanddistributedforeducational

purposesonlyifthefollowingcitationisincludedinthedocument:

ThisFocusonLanguagewasoriginallypublishedontheDeepApproachwebsite(http://deepapproach.wceruw.org/index.html)as:

Ökten,C.,andTochon,F.V.(2010).Kadınlar/Women.Module3,FocusonLanguage,Advancedlevel.

Madison,WI:WisconsinCenterforEducationResearch(WCER).http://deepapproach.wceruw.org/index.html(accessdate).TheFocusonLanguageisreprintedherewithpermissionoftheauthorandthepublisher,TheWisconsinCenterforEducationResearchattheUniversityofWisconsin‐Madison.

Toviewrelatedmodules,movies,powerpoints,theoreticalarticles,Q&As,andwebcasts,orto

commentpublicallyonthismoduleinaforumofdiscussion,pleasegotohttp://deepapproach.wceruw.org/index.htmlandselecttheappropriatethumbnail.