Canh gioi Duc Man Thu -Dalai Lama

8/9/2019 Canh gioi Duc Man Thu -Dalai Lama

1/68

c ALAI LAMA i th XIV

Cnh Gii c Mn Th

The Spirit of Manjushri

ThVin Nalanda Nalanda LibraryVietnamese Online Tibetan Buddhist Ressourcesn Bn in T - 2008


2/68

ThVin Nalanda - Vietnamese Nalanda Libraryhttp://nalanda.batnha.org

N BN IN TSCH N TNG KHNG BN

copyright His Holiness the Dalai Lama 14th 1998

Vietnamese translation Hng Nh Thubten Munsel 2008

Ty nghi ph bin trn mng Internetvi iu kin gi nguyn ni dung v khng bn.

Mun in sch n tng, xin vui lng lin lc [email protected]

Nguyn bn Anh ng: The Spirit of Manjushri,c alai Lama thuyt ging ti New York City nm 1998,nh my v lu tr ti:http://www.lamayeshe.com/otherteachers/hhdl/manjushri/manjushri.shtml

Hng Nh Thubten Munsel chuyn Vit ng thng 8 nm 2007,vi sng thun ca Nick Ribush.

Ba trc: Tranh pht ha c Mn Th, ha sKelsang Wangmo.


3/68

Khi ni n Pht Php, ta nn bit ch Php y c ngha lPhp cu cnh, l nit bn. Vy mun hiu v Pht gio th phihiu chnh xc v php dit v v nit bn gii thot. Phng phptu no c kh nng ha gii vng tm v phin no th phng

php mi ng l Pht Php, cn php no khng c kh nngha gii vng tm phin no th khng phi l Pht Php.

c im ca Pht Php l g? L php tu da trn thc bitr vng tm v phin no mi tht l k th ca mnh. Ton bphng php hnh tr u nhm vo s ph b phin no. Cnvic tm cu ki p ti sinh thun tin, tm cu chuyn ton ho

trong i sng, nhn duyn mang li th mng tt p, tt cnhng iu ny ng nhin u l vic thin, nhng khng thxem l mc tiu ti hu ca Pht t. Mc tiu v tm nguyn caPht t phi l gii thot khi ton b sinh t lun hi.

V ton b ci sinh t lun hi ny, thc cht ch ton iu btnh , v v gii thot lun hi mi tht ng mong cu, cho nn

ngi tu cn pht tm bung x sinh t, cu gii thot lun hi.Tm ny cn c gi l tm bung x. c th pht khi tmnguyn thot kh sinh t, ngi tu cn phi hiu t nhiu v nitbn gii thot. Mun hiu v nit bn gii thot, phi bit sau khigii thot s nh th no. V mun bit iu ny th phi thy rngvng tm phin no c th trit b khi tm thc. y, hiu vtnh khng l iu khng th thiu.


4/68

4 Cnh Gii c Mn Th

Ni chung, khi nim gii thot cn gi l moksha nhiutn gio khc cng c ni n. V d nh truyn thng tn gio

n c gi l S Lun [Samkhya] c gii thch v khi nimgii thot mt cch chi li phc tp. Thuyt S Lun ni n haimi lm i tng ca nhn thc [gi l 25 -ND], u lnhng sc thi hin hnh ca bn th nguyn s. Khi tt c misc thi ny tan vo bn th nguyn s, lc y phin no tn dit,t gii thot chn chnh. Ngoi ra, K na gio thi n c

cng c ni v gii thot, cho rng y l mt ci thanh tnh, ccbc gic ng chuyn sinh v chn y, nh vy gi l gii thot.

Pht gio khc vi nhng tn gio khc ch Pht gio nirng mun hiu ng v gii thot th phi thm hiu tnh khng.Trung Qun Lun ca ngi Long Th c mt cu k rt c ng,nu r tri kin ca ngi v gii thot. Ngi Long Th ni rng bao

gidng lun chuyn ca nghip v phin no tn dit th lgii thot. Nghip v phin no tn dit y khng phi dit vv thng c sinh c dit, m v chng p dng php tu. Sinht lun hi do nghip m c. Nghip do phin no tham, sn, siv.v... lm cht xc tc sinh ra. Phin no sinh t nn tng ca nhnthc sai lm v thc ti, c bit l khuynh hng phng i canhn thc. Nhn thc sai lm v thc ti th li c sinh ra t

vng nim v minh cn bn, lun thy s vt c tnh cht cnhthng cn. y l ci c gi l khi nim phn bit, trong cingha khng ngng phn bit to tc. Tm phn bit ny, cnc gi l vng-tm-cn-bn, ch c th dit tn gc r nh trtu chng tnh khng, nhn r h vng, thu sut c chntng ca thc ti.

Cu cht trong on k ni trn c th c c thnh haicch, hoc l ni khi nim phn bit tn dit nh tu gic tnh


5/68

Cnh Gii c Mn Th 5

khng, hoc l ni tn dit votrongtnh khng. Khi ni dit nhtu gic tnh khng, nh vy c ngha l nhpht trin tu gic

chng tnh khng m lm cho khi nim phn bit tn dit. Cnkhi ni dit vo trong tnh khng, nh vy c ngha l chnh trtu trc nhn chn tnh ca tm l iu khin cho vng tm tan r.C th ni rng chnh tm t thanh tnh ha tm.1

Suy xt cho tn tng s thy gii thot tht ra ch l mt trnghung tm thc, l chn tnh ca tm. Chn tnh ca tm l tnh

khng ca tm, c khi c gi l tnh tnh nit bn. Tnhkhng ca tm l tm t n trng hung thanh tnh mi vngtm nhim, chnh l nit bn, l moksha.

Kinh Pht ni n bn loi nit bn. Th nht l tnh tnh nitbn, ng vo vi tnh khng ca tm. Ni cho chnh xc, v ctnh tnh nit bn lm nn tng nn tm mi c th gii thotc. Ba nit bn cn li l hu d nit bn, v d nit bn v vtr nit bn.

Khi nim bnh ng gia lun hi v nit bn, phi Sakya cni n khi gii thch v tnh khng, bnh ng ngay t nhnghp th vt l nh chic bnh v.v... Tuy vy, ngha tht s cas bnh ng gia lun hi v nit bn phi nm chn tnh catm.

im then cht ca mi hai chi duyn khi l phi hiu r skhc bit gia v minh v cc chi cn li ca bnh xe lun hi. Cmt mi tng quan nhn qu, khi dit c v minh th s ditton b bnh xe lun hi. Kinh Pht ni rng khi thuyt v mihai nhn duyn, Pht nu ra 3 im trng yu:

1c thm Tinh Ty Bt Nh Tm Kinh ca c alai Lama thuytging, chng 11, Thnh Tu o Qu.


6/68

6 Cnh Gii c Mn Th

1. V iu ny hin hu, nn iu kia hin hu. Ni vy cngha l bt ciu g, l nhn to sinh iu khc th chc chn

phi c hin hu.2. V iu ny khi sinh, nn iu kia khi sinh. Ni vy c

ngha l bt ciu g, l nhn to sinh iu khc th khngnhng phi hin hu, m cn phi l qu, t nhn khc sinh ra.Khng c iu g khng nhn sinh ra m li c kh nng to sinhvt khc. Tt c mi su ch l v thng sinh dit.

3. V c v minh nn hnh khi sinh. Ni vy c ngha l btciu g, l nhn to sinh vic khc, khng nhng chnh iuy phi c hin hu, phi l v thng sinh dit, m cn phi cs tng ng gia nhn v qu. Ly v d cnh sng trong cilun hi, gia v minh cn bn v sinh t lun hi phi c stng ng. V sinh t lun hi l iu khng ai mong cu, cho nn

v minh, l nhn to ra sinh t lun hi, cng l iu khng aimong cu. iu c Pht mun ni y, l mc d mi ngiu c khuynh hng tm cu hnh phc, nhng v v minh nnc mi to nhn gy khau cho chnh mnh. V minh chnh lgc r buc tht ta vo lun hi sinh t.

lun v ba im trng yu ny, ngi V Trc trong b A

T t Ma [ Abhidharmasamuccaya, The Compendium ofKnowledge] c nhn xt rng ba im ny ng vo vi ba iukin2. Th nht, khc vi mi tn gio khc, Pht gio gii thchth gii c to sinh t chui nhn qu ch khng phi do ngvn nng no to ra. Th hai, l nhn t to sinh s vt th nhnt phi l mt hin tng v thng sinh dit. Da vo ,

2 ting Anh: three conditions. Ch conditions ny cn c th gi l"duyn". Bn ting Anh khng thy nhc n iu kin th ba.


7/68

Cnh Gii c Mn Th 7

ngi V Trc ni rng c Pht ph nhn kin gii ca cctruyn thng tn gio khc, cho rng th gii vt l c to sinh

t mt nhn t thng cn. V d nh trong thuyt S Lun, bnth nguyn s c nh ngha l mt hin tng thng cnnhng li c xem l nhn t to sinh v tr. y l iu cPht ph nhn.

Chui nhn qu phi c hiu nh vy. By giphn mihai nhn duyn thnh ba loi: phin no, nghip, kh cng nhn

to kh. Gio php mi hai nhn duyn ny c gom li cng trong sch "Ting Li Mu Nhim ca c Mn Th" [TheSacred Words of Manjusri]do c alai Lama i th nm sontho.

c alai Lama i th nm ni rng khi xt v qu trnh tisinh thin o, v d th sinh ci ngi, th gc r ca ki p tisinh ny chnh l v minh cn bn, l chi th nht trong mi haichi duyn khi. V minh tc ng thnh vic lm l vic thinnu sinh ci ngi. y chnh l chi th hai trong mi hai chiduyn khi, gi l tc , l hnh nghip, pht xut t v minh.

Chi th ba, thc, c chia hai thnh "thc nhn" v "thcqu". "Thc nhn" l thc pht sinh ng lot vi hnh nghip.Phn na u ca chi th ba c gi l "nhn y", l ci nhn

u tin tht s lm lc y hnh nghip vo qu trnh nhn qu.V minh cn bn l yu t thc y chnh, tip theo cn mt s vminh ng lot hin hnh, v d nh v minh khng bit lut nhnqu, v.v Loi v minh ny sa n cnh th sinh c o.

Chi th hai trong mi hai duyn khi l tc , l hnhnghip. Nghip c ba loi chnh: thin nghip, c nghip [v trung

tnh nghi p ND b xung]. Trong trng hp ca c nghip,khng nhng c v minh cn bn lm ng c tc , m cn c


8/68

8 Cnh Gii c Mn Th

thm v minh khng hiu v nhn qu. Trong mi trng hp,bn di vn lun l v minh cn bn. V minh cn bn nm

gc r ca ton b mi mc xch trong bnh xe lun hi.Mt khi vic lm, nghip to, th cu hi c t ra

l trc khi thnh qu, lm sao c th lu gi tim nng canghip xuyn qua cc kip ti sinh ni tip trong thi gian? Munhiu iu ny, trc tin phi bit nghip lu k nh th no. yl mt cu hi trit l phc tp. Bn thn ti nhiu khi cng khng

hiu r, trong kinh in trit l Pht gio c rt nhiu lun vntranh lun v vn ny. Ni chung, c mt im m mi tngphi u ng vi nhau, l nghip c lu k li trong dngtm thc.

c alai Lama i th nm ni rng trong mi hai chiduyn khi, chi th tm gi l i, chi th chn gi l th, v chi

th mi gi l hu, ba chi ny l ba yu t tc ng, khin choht ging nghip [nghip chng] chn mi thnh qu. y, cigi l i chnh l tm mun tm cu cm xc d chu v ng thicng l tm mun xa lnh nhng cm xc kh chu. Th, chi thchn, l lc i ln n cao . V c i v th m c chi th mil hu, l lc m nghip chng n mc sung mn chn mi.

Ngi Long Th ni rng chnh c Pht dy trong kinh inrng lo t cng do sinh m c. Vic g do nhn m sinh, thcng s do nhn m dit. Ngi Long Th cng cc bc t nirng nu s vic do nhn t tc ng m sinh ra th cng s vnhn t tc ng m mt i. Cc tng phi khc khng ng viim ny, cho rng dit l php thng, c gi l php phnhn thun, hon ton v khng nh, chn thun l s tn dit

ca cc php. Ngi Long Th v cc bc t ngc li ni rng


9/68

Cnh Gii c Mn Th 9

php dit do nhn duyn sinh ra, v vy vn c chc nng tosinh php khc.

Bn chi ti p theo trong chui mi hai duyn khi l danhsc, lc nhp, xc v th. Cc chi ny c gi l qu. Danh scng vo vi giai on bo thai chm sinh, v lc nhp ng vovi giai on pht trin ng cn. Khi kh nng gic quan phttrin n mc c th ghi nhn cm gic th l lc lun chuynn chi th su l xc, y l lc gic quan c th tip xc vi i

cnh. Pht trin thm mt bc na th tip xc vi i cnh spht sinh ra cm gic, v y l th, chi th by.

Gi danh sc l bao gm c ki p th sinh trong ci v sc.Chng sinh ci v sc mc d khng c sc, nhng vn c danh.Tng t nh vy, cc gic quan cng nhn thc n t gic quantrong ci v sc u nm dng tim nng vi t ch khng c thpht trin.

Chi th mi mt l sinh. C bn loi sinh: sinh t bin ha,sinh t thai, sinh t trng v sinh tm thp. Lo v t l chi thmi hai. Lo khng nht thit phi l tui gi, m tht ra ngay tgiy lc cho i l i vo qu trnh lo ha. C th ni rngchi th mi hai khi u ngay t giy pht cho i.

Trong chui lun chuyn mi hai duyn khi ny, chi sausinh l do chi trc sinh, v chi sau dit cng l do chi trc dit.C nh vy chng ta c th truy n nguyn nhn ti s, chnhl v minh cn bn. V l do m chng ta c th ni rng vminh cn bn vn l gc r ca i sng lun hi.

V minh cn bn thc cht l g? Cc nh tu hc Pht gio khini v v minh thng vn c nhiu kin khc nhau. Ngi VTrc cho rng v minh khng phi l mt trng thi c tnh


10/68

10 Cnh Gii c Mn Th

khng bit, m l khng bit mt cch th ng. Tuy vy, cnhng v nh ngi Php Xng, ngi Nguyt Xng th li ni rng

v minh khng phi l trng thi thng khng bit, m l chng: bit m bit sai. Vy tm v minh chnh l tm h vngnhn vo thc ti m nhn sai, tng rng thc ti c tnh cht cnh thng cn.

Ni tm li, iu cn ghi nhy l tm chp bm vohin hu chc tht c t tnh ca ci ti chnh l gc r ca lun

hi. Ch khi no hy dit tm chp ng th bnh xe lun hi mi bph hy. Ngi Thnh Thin, bc i t ca ngi Long Th, cni trong Trung Qun TThp Lun Tngrng tm thc chnh lht ging ca lun hi. Ch tm thc y c ngha l loi tmthc chp bm vo hin hu chc tht ca ng v ca vn php. Ngi ni ti p nh sau, tt c mi i tng, mi s vt, u l

php m tm chp bm vo. Mt khi chng c vn php vnkhng t hu, khi y c th bt u cht b qu trnh pht trinca ht ging lun hi.

Tng t nh vy, ngi Long Th ni trong Tht Thp TngKhng Tnh rng ci tm chp bm vo s vt do nhn duyn sinhnh th s vt hin hu c lp, c t tnh, tm Pht gi l tmv minh. T tm v minh ny m pht sinh mi hai duyn khi.Nu khai m tr tu thy r ngha ca duyn khi th s c thbt u qu trnh hy dit vng quay mi hai duyn khi. cbit l bt u bng cht t s hnh thnh ca tm v minh. Mtkhi v minh on dt, tt c mi chi tip theo cng su b phhy.

Nu by gichng ta quan st tm thc mnh trong trng thi

t nhin, s thy c mt cm nhn rt thm su v s hin din


11/68

Cnh Gii c Mn Th 11

ca mt ci ti, d trong mvn cm nhn r rng. Nu phn tchcm nhn t nhin ca mnh v ci ti, v ci c thc gi l

thc v ci ti, hay nghti l, s thy cm nhn ny c nhiumc mnh yu khc nhau. y khng ni n s chp bmvo ci ti, ch ni n khi nim v ci ti. C nhng lc, khi mchng ta tin chc rng c mt ci ti hin hu chc tht, lc ycm nhn v ci ti s trnn rt mnh lit. Cm nhn nh vy vci ti th s thy con ngi ny y, ci ti ny y, va tch lakhi thn tm, ng thi li vn dnh lin n thn tm. Ci tiny ging nh l ng ch, l ngi kim sot iu ng thn tm.Ci ti nh vy kinh Pht gi l khi nim v ci ti chc tht.

c alai Lama i th nm, sau cng ni r ci m ngigi l bn nng chp ng trong mt s trng hung cm nhn vng, tht ra ngha l g. Chng ta lun c khuynh hng cho rngng chnh l thn, hay l tm. Cm nhn v thn v tm ny mnh

lit n ni ta thy thn v tm trn ln vo nhau nh nc visa, hon ton tan ha trong nhau. Trn nn tng ca khi nim vthn v tm , tng t nhin v ci ti pht sinh, nh th citi c mt hin hu c lp, t mnh mang mi c tnh. Tintng vo mt ci ti nh vy, mt hin hu nh vy, chnh lci c gi l "bn nng chp nhn ng".

Khi ni n ng, ng nhin l c nhng cm nhn v ngkhng th gi l h vng, m lm. tng t nhin nh khi ni"Ti i", hay "Ti v", u c mt mc nhn thc ng n vci ti, nh mi c th sinh hot bnh thng. Chp nhn ngni y da trn cm nhn mnh lit v ci ti, ty i cnh mpht sinh loi phn ng tnh cm. Gp cnh thun , lp tc

ch p vo, bm theo, tham luyn. Gp cnh nghch , lp tc


12/68

12 Cnh Gii c Mn Th

chng i, gin d, th ght v.v... C nh vy, trn chui lun hipht sinh.

iu ti mun nhn mnh y, l khng phi bt c nimno v ng cng l vng nim. Phn ln cc nim v ng, nht lcc nim b phin no chi phi, u do tm ch p nhn ng haychp php ng [chp vo hin hu c t tnh ca con ngi hayca s vt] lm cho nhim. Chnh tm ch p ng ny l iukhin pht sinh cc loi phin no khc nh l tham, sn v.v...

Mt nim chp ng hin l phin no tht lon lp tc pht sinh,ph hy ngay s an nh trong tm. L ngi tu theo Pht php,iu chng ta hng v chnh l gii thot, l trng thi an lc cucnh vnh vin. Cho nn mi phin no vng tm u l k thchn chnh, v phin no vng tm mi ch tht l th phm phhoi mm cn gii thot.

Khng nhng chng ta cn thy tnh cht hy hoi ca vngtm phin no m cn phi thy r nhng iu ny hon tonkhng ng cho ta mong cu. Bt c mt ai nm di quyn chiphi ca phin no u l ngi ng thng. H khng tm ura c chn an lc, nh . Tht s l h cn nm di quyn chiphi ca phin no l cn b tri buc trong sinh t lun hi. Nhqun v tnh cht hy hoi ca vng tm phin no, ng thiqun st v sc mnh ca phin no tri cng ta vo sinh t lunhi, m dn d ngi tu s pht khi c ch nguyn cu giithot lun hi. y chnh l tm bung x chn chnh.

Hiu kh au vn khng c g ng cho ta mong cu, thyc chui nhn qu pht sinh t nguyn nhn to kh, nhvym khi ci tm tm cu gii thot. Khi ni n tm cu gii thot

kh au sinh t, y chng ta khng ni n kh au trong


13/68

Cnh Gii c Mn Th 13

ngha thng tnh, m ni n loi khau vi t nht, c gi lhnh kh. Bao gi thc c trn vn tnh cht khau mc

vi t th tm cu gii thot s trnn v cng mnh m. Tmcu gii thot ny chnh l iu thng c gi l tm bung x.

c th hiu c tn tng tnh cht ca khau, chng tacn tm hiu cho tht chnh xc ci c gi l v thng, hay ltnh cht bin chuyn sinh dit ca s vt. Nhn vo th gii xungquanh, bao gm c v tr ln thn th ca chnh mnh, cho n ht

t vi t nht, tt c mi s u lin tc bin chuyn. Qu trnhchuyn bin ny xy ra trong tng pht giy. Cu hi c t ra, l iu g khin cho thn th ca chng ta v c v tr nyi vo qu trnh chuyn bin lin tc ? Dng chuyn bin nykhng gin on. Ngay t trong ci nhn khin s vic sinh ra mang sn mm mng ca s hy dit. V vy m ni mi suty thuc vo nhn.

Xt v trng hp ng un, hp th ca thn v tm, ng uncng phi chu qu trnh sinh dit lin tc ny, nhn ca ng unl nghip v phin no, cn nghip v phin no th li t v minhcn bn m ra. Xt cho cng, chnh v minh cn bn l nguynnhn to sinh tt c mi qu trnh bin chuyn sinh dit ny.

Cho nn ta cn quyt lit vi v minh cn bn. Bng cch

no? Ch c mt cch duy nht, khai mtr tu chng bit v ngca con ngi v ca s vt [nhn v ng v php v ng]. Vminh cn bn l tm chp vo hin hu c t tnh ca s vt. Vvy, ch khi no vn dng tr tu soi r ci thy l sai lm vcn c, vch r tm v minh bng cch no chp vo nhn ng vphp ng, c nh vy mi c th bt u ph vv minh. Khi y

mi c th hiu c li ca ngi Nguyt Xng ni trongLng


14/68

14 Cnh Gii c Mn Th

Thch Hc [Pramanavarttika] rng hiu v thng th hiu kh;hiu kh th hiu v ng.

Chng ta cng c th suy nghnh sau: hin hu c lp c ttnh v khng c lp, khng c t tnh l hai iu hon ton inghch, khng thng lot hin hnh. Tr tu chng tnh khngv v minh chp c t tnh l hai iu hon ton i nghch. Tmv minh chp c t tnh hon ton khng c nn tng [thc ti]vng chc no c, trong khi tr tu chng tnh khng khng

nhng chnh xc m cn c nn tng [lun l] vng chc. V cnn tng vng chc, nn tr tu ny cng pht huy th li cng lnmnh, nng lc cng c pht trin. Hn na, tm c mt tnhcht rt c bit, l pht trin n mt mc no s khngcn phi dng cng na m vn c th tip tc pht trin mt ccht nhin.

Phi hiu rng v tr tu chng tnh khng l mt tnh cht catm, c kh nng gi dng tm thc trong th an nh, li cda trn nn tng vng chc ca lun l v thc ti, v vy tr tuny c th pht trin n v hn. V nguyn nhn to kh l iuc th dit b, nn c Pht nhn mnh rng chng ta cn phibit nhn din tnh cht ca khau. Bng khng, nu nh chnglm sao c th thot khi khau, m Pht li dy phi qun vKh, lm nh vy chng khc no tng cng thi quen t khinmnh su thm.

iu ny kinh Pht v nh l ngi b nht trong t. Nu mmui khng t bit mnh ang t th chc chn khng th nohiu c thc ti mnh ang sng v khng lm sao c th cc mun vt thot vng t ngc. Ngay lc ngi y hiu ra

mnh ang t, chnh st ny t n l mt ni kh, th khi


15/68

Cnh Gii c Mn Th 15

y c nguyn tm kim t do mi le ln. Ri mi bt u tmcch thot vng t ti.

V vy m sau khi Pht dy v hai th nht l kh vtp , [v kh v v nguyn nhn ca kh], th li dy tip ngayv dit v o [v s tn dit ca kh v v con ng dnn s thot kh]. Nu nh ch c hai u m khng c thba v th t, vy Pht chng l do g li dy cho chng ta v kh.Nu khng c cch no thot kh, Pht khng nhng dp ht

mi cng phu tu hnh m mnh trong lc th th gian m cns khuyn tt c t hy lm theo nh vy. Th nhng s thtkhng phi vy. S tht l sau khi ni v kh v nguyn nhn cakh [kh, tp ] th Pht dy tip v s tn dit ca kh v conng dn n s tn dit [dit , o ].

[Ht thi thuyt php thnht.]

By gi ti xin c tng cu k tn dng c Pht ca ngiLong Th vit trong Trung Qun Lun:

Tn dng Pht tuyt ho

L v thy ti cao

dy php duyn sinhKhng dit cng khng sinh

Khngon cng khng thng

Khngn cng khngi

Khng khc cng khng ging

Kho dit mi h lun

L an lc chn chnh


16/68

16 Cnh Gii c Mn Th

Hm qua chng ta c xem qua v tm bung x, hm naychng ta s ni n tm b. Trong bi phpBa im Tinh Yu

Ca ng Tu Gic Ng, ngi Tng Khch Ba nu ra ba imchnh yu ca Pht o. l tm bung x, tm b, v tri kintnh Khng. i vi ngi tu theo Pht gio, tm nguyn mctiu cu cnh phi l gii thot lun hi, v gii thot nh vyc gi l trng hung v cng tt lnh. Gii thot c hai mc. Th nht l c nhn ngi tu vt thot khau v vng tm.

Mun gii thot nh vy cn phi hp gia tm bung x v trikin tnh khng. y l hai yu t chnh a n thnh tu giithot c nhn ra khi sinh t lun hi. Cn s phi hp gia tmb v tri kin tnh khng sa n thnh tu gic ng vinmn.

Tuy vy php tu lamrim c hi khc mt cht. Lamrim ni

rng ng tu gic ng l qu trnh di, i hi s c gng lin tcnhiu i, nhiu kip. V vy ngi tu cng cn quan tm n ccbc tu skhi. Mc ch ca php tu skhi l tch t nhnduyn to dng hon cnh thun tin gip ngi tu tip tc tuhnh, hng v gii thot. V vy, theo php lamrim, ngi tu cnhiu r gi tr qu him ca kip ngi m mnh ang c.

Gii hnh thanh tnh chnh l nhn t cho php chng ta tkip ngi vi y mi yu t thun tin. Gii hnh ni ych yu l trnh lm mi iu bt thin, sng i sng t chthanh tnh.

Ni v nhng yu t cho php chng ta t c kip ngivi y mi kh nng v hon cnh thun tin tip tc tugii thot, th cn bn ca giai on skhi ny chnh l s gi

gii, khng lm mi iu c. Mc d c th ni rng nguyn tc


17/68

Cnh Gii c Mn Th 17

chung ca lut nhn qu l gieo lnh gp lnh, gieo c gp c,nguyn tc cn bn ny ai cng thy l iu hin nhin. Th

nhng bit ch xc nhn no gieo qu no, kha cnh vi t calut nhn qu trong Pht gio mi l iu tht s kh hiu.Thng ni, y l nhng iu v cng thm mt, hng ngibnh thng nh chng ta khng lm sao c kh nng suy lun,l gii, hay bt c mt phng php no khc, hiu c tngtn. Ch nhng bc gic ng vt thot mi chng ngi ngn chetr ton gic mi kh nng thu hiu s hin hnh vi t canhn qu.

y c th thy rng Pht gio ni n nhiu tng thc ti,nhiu i tng ca tr gic. C loi i tng hin nhin, khngcn l tr vn c th bit c. Li c mt loi i tng khc, cth ni l hi kh hiu kh thy hn mt cht, khng phi ai cngc th thy c m phi vn dng l tr mi c on bit c s

tht. Tuy vy, kha cnh vi t ca nhn qu li thuc v loi itng th ba, v cng thm mt kh thy. V d ngay lc ny y,chng ta ang c mt cm nhn no , mc d c th bit qua lthuyt rng cm gic ny n t mt ci nhn no , tuy vynhn y l nhn g, tu m c, nhng iu ny qu vi t, chngta khng lm sao c th thy c.

Cng phu hnh tr nhn qu phi c t trn nn tng caqui y Tam Bo, Pht Php Tng. Qui y Tam bo cn hi haiyu t, mt l bit s th sinh c o, v hai l bit tin rng PhtPhp Tng c kh nng cu chng ta ra khi him ha th sinhc o.

iu ny tc khc a n cu hi v ti sinh: vic g s xy

ra sau khi cht. Mc d kip sau l chuyn xa vi, nhng nhn chok cng khng phi l chuyn xa xi g cho lm. Ln ranh gia


18/68

18 Cnh Gii c Mn Th

kip hin ti v kip sau ch nm trong hi th. Hi thdt, kipsau bt u. V vy m php lamrim nhn mnh tm quan trng

ca php qun ci cht, qun v thng. Hm qua, ti c ni rngqun v khau c o khng phi l t to cho mnh mt tml bun thm ti m, m tht s l pht khi ch nguyn mnhlit, mun t bo v mnh khng ri vo cnh kh nh vy. Qunnh vy thy ra rng h cn trong kip ngi th cn c khnng v chi gii thot khi cnh khau ny.

l phng php tip cn tng qut trong lamrim. Tuy vy,ngay trong h gio php c gi l lamrim , cng c mt vicch tip cn hi khc nhau mt cht. V d khi tu theo php tulamrim ca Geshe Sharawa, ngi tu qun nim v Pht tnhtrong mi chng sinh. c bit l trong bBo Chu Trang Nghim Gii Thot [Jewel Ornament of Liberation], ngi

Gampopa ni rng yu t ni ti cho php ngi tu t gic ng, chnh l Pht tnh. Cn yu t bn ngoi, chnh l s hngdn ca bc o sy tnh c. Php tu ny i hi ngi tuphi thc ton din rng bn thn mnh, l mt chng sinh, vnmang y mi chc nng cu cnh ca ht ging b. Vnh vy m chng ta mi c kh nng thanh tnh ha tm, xami nhim.

Tuy vy, theo phng php ca Lama Tng Khch Ba, qua chai php Lamrim i Lun v Tiu Lun, ngi li khng mubng php qun Pht tnh trong tm, m li khi u bng tmnng da o s v.v... Tht ra chnh Lama Tng Khch Ba cni r l phng php tu ca ngi u da trn b lunHin QunTrang Nghim [Abhisamayalamkara] ca c Di Lc [do ngi V

Trc chp li]. Ni vy cng c ngha l nu mun hiu tn


19/68

Cnh Gii c Mn Th 19

tng php tu lamrim, Pht t cn hiu cho tht r v b lunHin Qun Trang Nghim.

Php tu lamrim ca Lama Tng Khch Ba cn mt im vsong khc, l khi hng dn v phn phng tin qung ica ng tu, nh tm t bi, tm b v.v., ngi lun c khuynhhng trch dn t cc bc o s nh V Trc, Di Lc. Cn khino ni v tri kin tnh khng th ngi li trch dn t ngi LongTh cng cc bc k tha, trch dn cc b lun thuc h Trung

Qun. Tt c nhng iu ngi ni u c minh chng, hoc davo kinh do chnh c Pht dy, hoc da vo cc b lun ca ccbc cao tng n . C th ni rng gio php lamrim l chakha mca cho chng ta vo vi kho tng Pht gio i tha.

C l tt c qu vu bit, c im php tu lamrim ca LamaTng Khch Ba nm ch php ny mang ton b mi php tuPht dy ra sp xp li thnh mt h thng hp nht dnh cho baloi cn c: s cn, trung cn v thng cn. Ti c khuynhhng ngh rng phng php phi hp mi php tu Pht dythnh mt h thng dnh cho ba loi cn cny c ln tTThin Trung Qun Lun Tngca ngi Thnh Thin. Lun ny cmt on ni r, rng ngi tu trn ng tu gic ng cn i theotun t nh sau, trc tin phi lm th no cho vng tm ng

to tc. Ni cch khc, trc tin phi canh chng ba ca thnkhu , khng phm iu bt thin. y l bc u tin. giai on ny ngi tu ch yu gi i sng gii hnh, trnhkhng phm mi c nghip.

Bc th hai l trc tip ph b vng tm, ci ngun ca mivic lm bt thin. Vng tm nh hn th, gin d, tham lam v.v...

cng vi v minh, u l ci ngun ca vic lm bt thin. Bcth hai l vn dng ba php v lu hc [Gii, nh v Tu] ph


20/68

20 Cnh Gii c Mn Th

b vng tm, c bit l tu. Tinh ty ca php tu tu chnh lthun dng chng ng v tnh khng. V bc th ba l ph b

c nhng tp kh do vng tm st li.Khi ni v tm b , ngha l tm gic ng, th ni chung

gic ng c nhiu loi khc nhau. C th ni n gic ng cathanh vn [Sravakas], ca duyn gic, hay gic ng ca Pht .Khi ni n tm b, by c ngha l v thng b,l gic ng vin mn ca ng Pht , l qu v Pht.

Ting Ty Tng gi b , hay gic ng, l byang chub.Nguyn ngha ch ny bao gm hai phn. Mt l kha cnh thanhtnh nhim. Hai l kha cnh thnh tu tr gic. C th ni rngngay t cn bn, ch gic ng, byang chub, vn mang c haikha cnh ny. Ngha thanh tnh tng trng cho trng thi tndit mi nhim phin no trong tm. Ngha thnh tu tng

trng cho trng thi thy bit khp c, l tr ton gic.Qu v Pht gi l qui gic ng, v qu v ny l s thnh

tu mi tnh nng b. Gii thot ca Pht th gi l gii thothon ton, khng gii hn. Mc d cc bc thanh vn, duyn giccng t chng ng v tnh khng, nhng chng ng ny vncha mang y tt c mi tnh nng, trong khi chng ng

tnh khng ca Pht th mi tnh nng u sung mn, nh cc cc yu t h trnh l tm t bi, tm b.

Nguyn vn ch pht tm b c ngha l pht khi tmhng v gic ng. Ni cch khc, ch ny c ngha l chng ta pht khi trong tm ch nguyn chn thnh mun t gic ng,khng phi cho ring bn thn, m v li ch ca v lng chngsinh. S pht tm ny bao gm tnh can m, phng khong rngln. V vy m ni tm b chn chnh bao gm hai thnh phn,


21/68

Cnh Gii c Mn Th 21

mt l ng ctc ng, l ng ckhin chng ta pht khi tmnguyn v li ch chng sinh. y l tm nguyn ng ct bi, v

tha. V c tm nguyn mun li ch chng sinh, cho nn pht khitm nguyn tm cu gic ng. V vy m ni tm b bao gmhai phn, tm nguyn v chng sinh, v tm nguyn cu gic ng.

Mc d theo th t th tm v chng sinh n trc, tm cugic ngn sau. Th nhng khi hnh tr, ti ngh cn phi tmhiu xem gii thot l g trc. Qu v Pht m chng ta hng ti

, tht ra l g? Nh hm qua ti c nhc n khi ni v tmbung x, chng ta cn phi hiu r tm bung x l g, v giithot l g, ch khi no hiu r th lng mong mun t gii thotca chng ta mi c th mnh m kin nh c. Tng t nhvy, khi ni v tm b th t ra phi hiu c tht r gic ngl g, c nh vy ch nguyn cu gic ng mi vng, chng ta mic quyt tm kin tr trn ng tu.

Cho nn kinh Pht ni rng ngi tu i tha l tng lnhng bc b tt cn c tr tu siu vit, y l nhng bc b ttnh c tr tu tnh khng trc nn mi bc vo ng tu itha. Tr tu tnh khng khng nhng s gip tm nguyn v thacng thm kin nh, tht ra, y mi chnh l nn tng cn c t n tm nguyn v tha.

Cho nhng bc hnh gi ny, trc tin phi hiu gic ng lg, lm sao gic ng. Mun hiu iu ny, phi hiu v tnhkhng. Cng ging nh trng hp ca tm bung x, ychng ta li tm thy vai tr trng yu ca chng ng tnh khng.Ni nh vy khng c ngha l khng th pht tm b nu chachng tnh khng. ng nhin nhng ngi vi tn tm trong

sng mnh lit ni Pht o vn c kh nng pht tm b mkhng cn pht huy tr tu thm su. Ch bng tn tm, bng nim


22/68

22 Cnh Gii c Mn Th

tin v lng knh ngng su xa ni Pht Php, ngi tu c thpht c tm b. Tuy nhin, tm b nh vy s khng my

kin nh, vn cn thiu nng lc n t s bit r bit chc.Tm b nu pht khi t tr tu chng tnh khng, khi y

ngi tu s nhn ra rng c cch thot khi vng sinh t vminh. Mt khi hiu r viu ny, lng t bi hng v chngsinh s mra v lng, v by gingi tu bit rng tt cu bcm t ni chn khau khng ai mong cu ny ch v [v minh]

khng thy c li ra.Cha kha t tm b nm tm i bi. Tm i bi l trng

hung min mt ch tm vo ni kh ca chng sinh v pht khic nguyn mnh m mun tt c chng sinh u thot khi khau, khng phi ch l khau trc mt, m l tt c mi nguynnhn to sinh cnh kh. Yu t chnh pht tm i bi, l ch

tm vo chng sinh, v c nguyn mun chng sinh thot mikhau cng nguyn nhn to kh.

Ty theo sc mnh ca tm i bi m chng ta n vi nhiuloi tm b khc nhau. Kinh Pht nu ra ba loi tm b: cav quc vng, ca ngi chn b, hay ca ngi li thuyn.Trng h p tm b ca ngi chn b, l v lng t bi

mnh lit nn pht nguyn a tt c chng sinh n qu v Phtri chnh mnh mi thnh Pht.

Ni vy khng c ngha rng ba loi tm b ny c cao cthp, ch l tm i bi pht khi theo nhng hng khc nhau mthi. Trong i Tha Trang Nghim Kinh Lun, ngi V Trcni rng gc r ca tm b chnh l tm i bi. Tm i bithng c nh ngha l tm nguyn mun cho chng sinh thot


23/68

Cnh Gii c Mn Th 23

khau. Cn tm i t li c nh ngha l tm nguyn munchng sinh c an vui hnh phc.

Kinh in cng c nu ra ba mc ca tm i bi. Th nhtl c nguyn n thun mun chng sinh thot khau. Th hail c nguyn ni trn c h trvi tr tu hiu v v thngsinh dit ca chng sinh, trong khi chng sinh li c mi chpbm vo khi nim thng cn. Mc th ba l tm bi khng ci tng, mc tiu, an nh trong tr tu chng bit tnh khng

ca chng sinh, trong khi chng sinh vn tip tc ch p bmvo thc ti c t tnh, c mi b rng buc trong sinh t lun hi.Chng ta c th thy rng tm bi h trbng tr tu chng tnhkhng l loi tm bi thm su nht.

Tt c gio php ca c Pht c trnh by ni nhiu phpmn tng phi nh l Nguyn thy hay i tha, tt cu ct trn cng mt nn tng l tm bi. Tuy vy vn c cht khcbit. Tm bi ni trong i tha khng phi ch l c nguynmun chng sinh thot khau, cho tm bi c thc gi li bi, th tm ny cn phi i chung vi tinh thn trch nhim.Ngi tu tnh nguyn mun a vai gnh vc trch nhim lm saocho c nguyn kia tr thnh s tht. y l c im c oca tm bi trong i tha, gi l tm i bi.

Khi ni v tm i bi, ti nghcn phi nhn mnh mt iu, l tm ny khng phi l lng thng hi. Khi tm i bi chnchnh pht sinh, chng ta hon ton khng c cht khi nim caoth p no c. Cn lng thng hi ch pht khi khi chng kincnh bt hnh ca nhng ngi th p km hn mnh. Tm i bichn chnh, ngc li, l ci tm thy i tng l nhng bc ti

thng, nh trong Tm Thi K Chuyn Tm c ni: "ty lngchn tht / lun tn knh chng sinh / nh knh bc ti cao."


24/68

24 Cnh Gii c Mn Th

c th hun dng lng bi mn mnh lit nh vy, chngta i vi chng sinh cn c cm gic thn thit gn gi. Cm gic

gn gi ny, khng nn ln ln vi lng tham i. Cm gic thnthit gn gi ny khng c tnh cht thin v, hon ton bnh ngi vi tt c chng sinh. Tm ny khng th pht sinh khi chngta cn i x phn bit gia k th, ngi thn hay k l. Chakha khai m cm gic thn thit gn gi vi tt c nm tinhthn tch cc phc v tt c chng sinh.

y, chng ta c th p dng hai phng php tu. Mt lphng php hon chuyn ng tha, tm thy trong cc b lun nhl Nhp BHnh Lun. Hai l thy chng sinh u l m,hoc l ngi c bit thng yu quan tm n ta.

By giti s gii thch ngn gn v php tu hon chuyn ngtha. Bc th nht l hun dng tm bnh ng i vi ht thy

chng sinh. Tinh ty ca tm bnh ng chng sinh nm thcbit rng mnh hay ngi khc u mang cng mt c nguynnh nhau, l mong cu hnh phc v xa lnh kh au. Vychng ta cn thc rng tt c chng sinh nhiu nh khng gianv tn u ging nh ta, u tuyt i bnh ng ci tnh bmsinh cu hnh phc, lnh khau. Vy m khau mun trnh thli phi chu, cn hnh phc mong cu th li khng c. lhon cnh chung ca tt c.

Tng t nh vy, ta c tim nng on dit khau; chngsinh khc cng vy, cng u c tim nng ny. Ta c Pht tnh,tinh ty ca gic ng; chng sinh khc cng vy, cng c Phttnh. Ta c tim nng pht huy tr tu chng tnh khng, d khkhn n u chng na; chng sinh khc cng vy, tuy kh khn

nhng cng u c c tim nng chng tnh khng.


25/68

Cnh Gii c Mn Th 25

Mt trong nhng im then cht m khi tu pht tm b cnphi c gng, l phi hun dng tm v tha. Ni cho ng,

tm v tha i vi ngi pht tm b chnh l ci r, l cnngun ca mi thin c. Khng luyn tm th khng th no tc tm v tha ny. Chng ngi ln nht luyn tm v tha,chnh l cc loi phin no nh hn th, gin d. Cho nn ngitu pht tm b phi tm cho ra phng php i tr tm sn hn.y cng vy, iu ny ch c th lm c nh tu tp, luyntm. Mun on dit tm sn hn, ta phi hun dng tm lng, nhn nhc. V tm ny cng vy, ch c c nh tu tp,luyn tm. Nu khng b thch thc, khiu khch, nu khng cmt k th khin cho ta ni phin no sn hn, th s chng lmsao c c chi hnh tr tm nhn nhc, lng. Nhn tkha cnh ny, c k th li chnh l c hi tt hnh tr theochnh php, n ni thay v cm thy gin d ght b k th, ta

cn phi mang n, v k th l ngi cho ta chi hnh tr hnhnhn. y l thi m chng ta cn tu tp, hun dng.

Ti tht s ht lng knh phc cch suy nghca cc bc os dng Kadampa. Cc v ni nh sau, "Ti qu nhng ngi chbai ph bng ti, khng qu ngi ngi khen ti, v li ngi khench khin tm kiu hnh khinh mn tng thm, trong khi , li

ch bai li gip ti thy c thiu st lm li ca mnh." Tngt nh vy, cc v thng ni, "Ti qu nhng ni trc tr khkhn, nhvy gii c c nghip. Nu sng i sng yn n vuiv th bao nhiu thin nghip s b lng ph i c." Thi sngnh vy phn nh mt trng thi tinh thn lnh mnh, mt c tnhmnh lit, tht s huyn nhim i vi ngi tu theo Pht Php.

Phng php hnh tr ny c gi l hon chuyn nghch cnhthnh phng tin tu hnh.


26/68

26 Cnh Gii c Mn Th

Thay v gin d th hn k th, phi nn ri lng t bi i vih mi phi. Nh ngi Thnh Thin c ni trong TThin Trung

Qun Lun Tngrng ch Pht khng thy k th l k th, mchnh phin no trong tm mi l k th chn tht. Nu hiu chnhxc v Pht Php, chng ta s thy k th chn chnh khng phiai khc, ch l phin no trong tm. T , khi b ngi khiukhch, tc hi, thay v gin d, ta s thy rng ta lng t bi ivi h. H l ngi ang ri vo cnh ngng thng, b khng

ch bi vng tm phin no.Khi nghnh vy, s bt u hiu c li Lama Tng Khch

Ba ni trong cu nguyn "Nguyn ti c kh nng gi lng canm v thi thn thit i vi nhng ai gy hi cho ti"; s btu hiu c nhng loi tnh cm nh th ny. ng nhin, tikhng ni php tu ny n gin d dng. Tuy vy, d kh n u

chng na, s tht vn l h c gng luyn tm th s c lc quenthuc vi cch suy nghnh vy, dn dn s c c thi sngny. Nh ngi Tch Thin c ni, nh vo sc mnh hun tp,khng c g l khng trnn d dng.

Ti c th k cho qu v nghe kinh nghim bn thn ti. Mcd ti khng th ni rng mnh c c chng ng cao siu g vtm b hay v tr tu tnh khng, nhng ti c th trn an quv rng, qua kinh nghim khim nhng ca ti, nhtu tp luyntm, nh lin tc hun t p, chng ta c th bt u thy cnhiu thay i xy ra trong tm. Cu chuyn ca ti nh sau, cth s gip ch c cht g cho qu v. Ti bt u nghim chnhhnh tr theo php tu lamrim t nm ti mi lm, mi su tui.n nm ti hai mi lm, chnh bin xy ra khin ti phi ri

Ty Tng, t nn qua n . Khong nm ba mi, ti bt unghim chnh hnh tr v tnh khng. Nhmin mt hnh tr tnh


27/68

Cnh Gii c Mn Th 27

khng m ti bt u tht s thy rng gii thot, nit bn, l iuc th xy ra. T, ch nguyn cu gii thot ca ti trnn rt

mnh lit.Tuy vy, phi ni rng vo thi im y, ti vn nghrng khi

t c gii thot, ti s c th ngh ngi mt thi gian di. Mcd rt ngng phc tm b, nhng bn thn ti vn cha tngtht s ngh rng mnh c th c c tm y. Tm nguyn cugii thot ca ti vn c tnh cht ch k. Vo khong ba mi

lm tui, ti bt u nghim chnh tu tm b. Php hnh nymang n cho ti nhiu cm hng su xa. Hm nay, mi khi nin tm b, ti cm thy tm ny rt gn gi quen thuc. Xinng hiu lm, ti khng ni mnh l mt v b tt. Ti cngkhng ni rng ti t c chng ng tnh khng.

L do nhc n cu chuyn ny, l chng minh cho qu vthy s vic vn hng thay i; chng ta tht s c kh nng tkinh nghim thnh tu. Mt im khc ti mun ni n qua cuchuyn ny, l tm quan trng ca thi gian. Php hnh chnchnh, s thay i chn chnh, ch xy ra sau mt thi gian di tut p. C s khc bit rt ln gia hiu bit kin thc v kinhnghim trc chng. Hy cn rt nhiu ngi lm ln gia hiubit kin thc v kinh nghim chng ng.

Trc ht, phi pht trin hiu bit nh hc hi, nghe php[vn tu]. Sau , nh t duy suy ngh nn s hiu c su xahn [t tu]. Ri nhtu tp hnh tr m bit c chc chn rngmnh c kh nng t n mc tiu, nhvy c nhiu t tn hn[tu tu]. Nh tu hnh min mt, n mt lc no , sn cmc h c dng cng l c kt qu, c s thay i xy ra,

nhng nu ngng dng cng th cng ngng thay i. Giai onny c gi l "chng ng tng t". Nu tip tc tu hnh th


28/68

28 Cnh Gii c Mn Th

chng ng c dng cng s chuyn thnh chng ng t nhin, vathong ngh n l chng ng t nhin hin, tm khng cn c

gng dng cng. Khi tm t n trng thi lun hng v giithot mt cch t nhin, ngang thi im , ngi tu bc voo vu tin trong nm chng o, c gi l Tch Tp o[hay T Lng o].

Tng t nh vy, khi t c tm b mt cch hon tont nhin khng dng khng, th ngay thi im y, ngi tu bc

vo i tha, t Tch Tp o [trong i tha]. Hnh gi itha khi y hng v giai on th hai ca Tch Tp o, ri giaion th ba, v giai on cui cng, vo Gia Hnh o. Ri trcchng tnh khng Kin o, khi u bc vo mi a b tt.

Chng ta cn c mt con ng di trc mt. ng t lmh mnh vi nhng li hoa m mt tng ni v gii thot, gic

ng, ch trong mt i l thnh o. Ti nhkhi cn tr, ti c lntha vi Tathang Rinpoche, mt v s ph ca ti, rng tu theohin tng sao lu lc kh khn qu, may m c mt tng. Ti cnnhmnh b s ph ry la v c nghnh vy. Thy ni viti rng ngi thch hp tu theo mt tng phi l ngi ngh lcphi thng, cho d phi tri qua hng v lng kip gic ngcng khng chn chn, lun sn sng gnh vc. Phi nh vy, tutheo mt php mi c kt qu. Khng th v ngi php hin thaxa xi lu lc m tu theo mt tng. ng cchn la ny tht vcng sai quy.

V vy ti thy trongNhp BHnh Lun c mt on vcng hay, to cm hng mnh lit v b:

Bao gikhng gian cn,

Chng sinh cn,


29/68

Cnh Gii c Mn Th 29

Nguyn ti cn li,

Xua tan khnn ci thgian".

Ngi tu phi luyn tr mnh nh vy, luyn tm mnh nhvy. Mt khi c th nui dng lng t bi chn tht i vi kth, khi y chng ngi ln nht trn ng tu c tho g.y l bc ngoc quan trng nht. Ch nh vy, ngi tu mi cth thun dng c lng thn thit gn gi i vi ht thychng sinh.

Cn mt im quan trng khng km, l phi xt k v haithi ch k v v tha, phn tch li hi cho k. Lo cho bn thnth c nhng g? C th ni rng t v lng i kip v trccho n nay, chng ta lun nui dng mt c p song sinh chim, l tm ch k v tm chp ng. C th ni rng chng talun tm s chche t cp song sinh ny. Nu tht s hai tm nyc kh nng mang hnh phc n cho chng ta, l ra t hnhphc t lu ri. Thi gian qu lu, qu .

Suy ngh cho tng tn, s thy mnh c mi lang thang vnh trong bng ti m khi. Phi nn thay i cch suy ngh, tmtnh bn tm v tha bit thng lo cho ngi khc v tr tuchng ng tnh khng, thay v lm bn vi tm ch k v tmchp ng. Mc d bn thn cha c kinh nghim vi nhng iu

ny, chng ta vn c th nhn vo tm gng ca nhng bc thnhgi nh ngi Long Th v cc bc cao tng n trong cc thiqu kh. Cu chuyn ca cc ngi l bng chng gip chng ta tinvo nng lc ca lng t bi v tha, tin mnh c kh nng ongc thi quen i ng hng tm v ngi khc.

Trong trng h p c nhn ti, xt li v cch sng ca bn

thn, ti cm thy nu tm ti c c cht sc mnh no, uchng phi nh vo ci danh alai Lama, cng khng nh ci


30/68

30 Cnh Gii c Mn Th

tng t kheo. iu to sc mnh cho ti chnh l tm lng kintr ni hnh v tha, ni tm b, v nim tin kin nh ni s tht

ca tnh khng. Ti thy y mi chnh l sui ngun chn chnhca tt c mi nng lc sc mnh m bn thn ti c th c c.

H cng pht trin tm v tha th li cng c kh nng phttrin mt tri tim tt lnh v nng m. Tm nguyn mun tt cchng sinh c hnh phc khi trong tm nh vy . V nhm tng mun thnh Pht v chng sinh s khi trong tm.

Cha thnh Pht th ng nhin khng th mang li ch n aic; s b tr ngi v gii hn ca bn thn. V vy, nu tht smun kh nng mang li ch n cho chng sinh, trc htphi t gii thot mnh ra khi mi chng ngi ng ng tr gic,cng mi chng ngi khc.

[Ht thi thuyt php thhai.]

Pht gio c tho lun v ci gi l chng t ca nghip.Chng t nghip l g th tht kh ni cho chnh xc. Khng phil vt th, cng khng phi l tm, m gn nh l mt dng nnglc, tng t nh tim nng. C th ni y l mt dng tim

thc. Khi ni n tim thc, c khi chng ta hiu tim thc l htging, l tim nng, cng c khi n thun l du n, mt iu luk trong tm thc khin chng ta c khuynh hng hnh x theomt hng no .

C mt cch gip ta hiu dng nghip thc ny c lu ginh th no, l nhn vo hot ng ca tr nh. Tr nhgip

chng ta nhli mt kinh nghim tng tri qua trong qu kh.C s khc bit gia kinh nghim v tr nhghi nhn kinh nghim


31/68

Cnh Gii c Mn Th 31

y. Phi c ci g ni kt gia hai iu ny, mt loi trc gic.Vy iu g ni kt, iu g lu tr nghip? C tng phi cho rng

chnh l tng thc, cn gi l a li da thc. C tng phi li chorng chnh l thc th su.

Theo quan im Ty Tng, hnh gi cn ccao nht l ngidnh trn i mnh theo ui Pht Php, sng i n dt.Nhng v ny c gi l bc s t trong s cc hnh gi. Cngc nhng bc hnh gi nghim chnh hnh tr v tin b trn

ng o, ng thi chia x kinh nghim v tr tu ca mnh vingi khc bng cch sng i sng ca bc o s.

Nhng php tu nh vy phn ln u l chuyn tm, thayi cch nhn, thay i thi sng, mang ton b qu trnhchuyn tm ny v lm cch sng ca chnh mnh. Ti khng ninhng g nu ra y, bn thn ti u thn chng, cngkhng ni rng h bit iu g th s thnh tu c iu y. iuti mun ni, l giai on khi u, chng ta cn phi c cinhn tng qut, phi c khi nim chung v hng tu ca mnh.iu ny thuc lnh vc hiu bit khi nim. Ti nghrt nn cci nhn bao qut nh vy.

V d khi xy nh, khng th trong mt lc xy xong ngayc. Mun xy nh, phi xy tng giai on. Tuy vy, kin trc

s vn phi c sn bn ton b cn nh, phi bit r tun t xyct.

Cn cu hi chng ta nn bt u u, ti nghiu ny tyvo tm tnh ca mi ngi. C ngi nn bt u bng cch qunnim v v thng, v tnh cht tm b ca i sng; c nginn bt u bng tnh khng. Li c ngi thy s nng da vo

ng o s d to cm hng v c hiu qu hn. iu quan trngl mt khi tht s bc vo ng tu th cn phi c mt


32/68

32 Cnh Gii c Mn Th

phng php nht qun, hm cha y mi yu tnh ca ngtu. Phi nh vy, khi tu mi c th dn d tch ly kinh nghim

chng ng.Tuy vy, ni chung th ng tu gic ng vn c mt tun t

nht nh. Giai on u, cn ch ng c nghip do vng tm gyra. giai on ny, quan trng nht l gii hnh, phi bit chng bn thn khng phm mi c nghi p. C im tngng gia gii hnh v php lut i vi phn ln nhng vic c,

nh st sanh, trm c p, t dm v.v... Tuy vy, nu xt cho k,trnh git ngi l thun vi php lut, th nhng c thun vigii hnh hay khng hy cn ty vo ng c ca ngi trnhphm c nghip.

Nu v slut php th d c gi mnh khng phm c nghipcng chng th ni l tu theo Pht Php. Cn nu trnh git

ngi khng phi v s lut php m v hiu r git ngi l cnghip, nh vy mi l tu theo Pht Php. Nhng tu nh vy cngcha phi l php tu thm su g cho lm: ng chnh ng vncn rt ch k. Nu v qu sinh mng ca chnh mnh nn qu sinhmng ca ngi khc, bit rng hi sinh mng l iu c bc nht,nn khng git ngi, c nh vy mi l tu theo Pht Php thmsu. Mc d trong c ba trng hp, s vic ging nhau b mt,nhng xt vng chnh ng th li khc: tun th lut php,tu theo Pht Php hay l tu theo Pht Php thm thm.

i sng vn do nghip v phin no sinh ra, v vy vn l vminh, l kh. y l hnh kh. Phi hiu cho su v tc hi cavng tm. Cng thy r tnh tc hi ca vng tm li cng thychn ngn hu qu ca vng tm y.


33/68

Cnh Gii c Mn Th 33

thy r tnh tc hi ca vng tm, tt nht c hy xt vkinh nghim bn thn. C nhn vo tm ca mnh, mi khi phin

no nh hn th, gin d... ni ln, lp tc tm xo trn, th qunbnh ni ti b ph hy, tm bn chn bt an. C nhn vo kinhnghim bn thn, s thy phn ln cc vn tm l, xo trn,khng hong, u l hu qu ca nhng nghtnh cm bt thin.Ni cho ng, tt c mi bin c bo ng xy ra trong lch snhn loi, k t chin tranh th gii cho n bo ng trong gianh, tt cu l hu qu trc tip ca phin no, ca nhng cmxc tnh cm bt thin.

Tuy vy nu xt v thi ca chng ta i vi phin no, sthy chng ta tht khng my thc v tnh tc hi ca phin no.Ngc li, chng ta lun c khuynh hng chy theo phin no.V du khi gp cnh nguy him, hay khi b khiu khch, chng tathng ni gin. Cn gin c v nh gip chng ta c sc

mnh i u. Chng ta hoan nghnh cn gin, nh th cngin c kh nng che ch cho chng ta. S tht l ni gin nhvy s mang n loi vn . Trc nht, chng ta mt htchng mc, mt ht kh nng phn on. Sau na, thi hngdng m cn gin mang n thng l mt th hng dng mqung, si ch.

Ni n tm bung x, ci gi l tm bung x chn chnhphi l tm nguyn t gii thot lun hi. Ni v tm b, cigi l tm b chn chnh phi l tm nguyn t gic ng vinmn mang li ch n cho chng sinh. Nhng iu ngn cnchng ta thc hin hai tm nguyn ni trn c hai: chng ngin t phin no [phin no chng] v chng ngi ngn cn tr

tu [tr chng, hay stri chng]. Trc chng tnh khng l liuthuc ha gii hai chng ngi ny.


34/68

34 Cnh Gii c Mn Th

Ni chung, yu t quyt nh mt ngi c phi l Pht t haykhng nm ch ngi y c qui y Tam Bo hay khng. Cn yu

t quyt nh c phi l Pht Php hay khng, li nm ch chi T Php n hay khng.

T Php n l: v thng, kh, v ng v nit bn.

Php n th nht ni rng tt c mi hin tng do yu t kthp, mi php hu vi, bt k l php g, u do nhn duyn sinhra, u l v thng sinh dit.

Php n th hai ni rng bt ciu g h t nhn duyn nhim m sinh ra th u mang tnh cht khau.

Php n th ba ni rng tt c mi su l khng, u vng, hay ni cch khc, u khng c t tnh. Ci gi l khng ct tnh y ng vo vi khi nim anatman, khi nim v ng,chung cho tt c mi tng phi trong Pht gio. ng nhin cng

c trng hp c bit nh tng phi Vatsiputriya cho rng ng chin hu chc tht. Nhng ni chung trn phng din trit l, ttc mi tng php Pht gio u ph nhn thuyt atman cho rngc ng, c linh hn trng tn. Do m ni thuyt v ng l nntng trit l ca tt c mi tng phi trong Pht Gio.

Php n th t v cui cng, l nit bn. y chnh l s tn

dit ca kh, vn l mt trng thi an lc vnh cu. T Php nny l chung cho tt c mi tng phi Pht gio.

Cc tn gio n c ngoi Pht gio thng tin vo ci ng,atman, mt linh hn trng tn, t sinh, c lp vi mi thnhphn thn tm, thc ti ca con ngi. Cc gio thuyt ngoi Phtgio lun tin vo mt loi linh hn [ng to ha] vnh cu, khc

bit vi cc hp th thn v tm. Pht gio ni chung ph nhn


35/68

Cnh Gii c Mn Th 35

khi nim v ng nh trn, ngc li nhn mnh v v ng,anatman.

Thuyt v ng cng c thc hiu mt mc khc. Vng ph nhn khi nim ng l ci ti lm ch thn v tm, mcd vn nm trong thn tm. C mt khuynh hng chp bm vomt ci ti bit lp nh vy, mc d ci ti khng hn l tch lakhi cc h p th thn tm, nhng vn thy l bit l p. Khuynhhng ch p vo ci ti nh vy cng c gi l tin vo ng.

Phn ln cc tng phi Pht gio ph nhn ci ng nh vy.Khi ni n T Php n, v ng y khng nht thit phi l

v ng nh ni trong Pht gio i tha. Pht gio ni chung phnhn mi khi nim v mt ci ng c lp tch la nm khi cch p th thn tm. Khi nim v ng [l ng sng to] c lp,thng cn, c nht, cng b ph nhn. y l nn tng trit lPht gio, ph nhn ci gi l ng. Tuy vy cc tng phi Phtgio li c nhiu kin gii khc nhau v ng, v ci ti. C ni chorng tng hp cc un chnh l ci ti. C ni li cho rng thcchnh l ci ti.

Cc tng phi Pht gio ni chung u cng nhn rng ci tit n l mt khi nim. Nhiu tng phi cho rng bn di khinim ny phi c mt ci g, mt con ngi tht s, nu truy tm

th rt ro s tm ra. Hoc nhn din ci ti vi dng tm thc,hoc vi ng un. Nh Duy thc tng cho rng trong tm thc ctng thc, cn gi l a li da thc. Tt c mi tng phi ny u cmt im ging nhau, l cho rng ci ti c thc th, nu tmbn di tn gi v khi nim, s tm ra. iu ny cng c ngharng cc tng phi Pht gio ny khng chp nhn rng ci ti ch

l mt khi nim, mt tn gi, hon ton hin hu qua qui c.


36/68

36 Cnh Gii c Mn Th

Ngc li i tm mt thc th khch quan nm bn di danh tv khi nim.

Ring tng Trung qun, nh ngi Nguyt Xng v ngi PhtH, li ph nhn tt c nhng iu ni trn. Trung qun tng nirng khng cn phi tm kim thc th khch quan ca ci ti, cang, khng cn phi tm cho ra mt thc ti khch quan c ttnh, c ch th. Theo cc ngi Nguyt Xng v Pht H th nhucu mun tm mt nn tng thc ti khch quan nh vy tht ra

ch l khuynh hng chp bm vo mt loi thc ti phng i. Ngi Nguyt Xng ni cch nhn nh vy pht xut t tm lchp s vt c t tnh. Nu s vt c t tnh, th nh vy s vtcng c mt mc c lp no . Nu c lp, th nh vy ltri ngc vi bn tnh ca s vt, ngc vi tnh duyn sinh cath gii thc ti. V s vt do nhn duyn kt h p m c, nn

khng th c t tnh, khng th hin hu mt cch c lp. NgiNguyt Xng ph nhn mi thc ti c t tnh ca con ngi. Citi ch do danh t v khi nim m thnh.

Ni nh vy khng c ngha l ci ti, ci ng, khng hinhu. Ci ti, ng, tht s c hin hu, mt hin hu mn danh,do khi nim thit l p. Thit lp da trn c s l p danh, v dnh da trn hp th vt l v tm l [ng un]. Khng phi lthn, khng phi l thc, khng phi l dng tm thc, cngkhng phi l hp th ca thn v tm, tt cu khng phi l citi. Ci ti l mt iu l thuc vo cslp danh ny.

Chng c v v ng, cho d khng phi l chng ng thmsu vi t nht m chmc th lu thy ci ti vn khng cthc th khch quan, ch by nhiu thi cng to tc dng ln

lao trn i sng tnh cm hng ngy, s lp tc chit gii nng


37/68

Cnh Gii c Mn Th 37

lc ca nhng trng thi tm thc h vng to tc. Trong Phtgio i tha, Duy thc tng v Trung qun tng, khng nhng

ni n v ng lin quan n con ngi [nhn v ng], m cn nin v ng lin quan n s vt [php v ng]. V d nh Duythc tng, tng phi ny cho rng phn ln nhn thc ca chngta, c bit l v th gii vt l bn ngoi, xt cho cng chng cthc ti khch quan no c. Ch ton l phng nh ca tm. Chngngc iu ny l chng c tnh khng ca cnh.

S vt thy nh c tht, nhng tht ra khng c hin hukhch quan m ch l phng nh ca tm. C th ni rng s vtbn ngoi ch l mt s ni di ca tm ch khng lm g c cnhtht bn ngoi. Trong Duy thc tng c mt h thng t duy rtchi li phc tp, cho rng nhn thc v th gii bn ngoi pht sinht phng nh ca tm. H t duy ny ni n mi lm loi phngnh, pht sinh t bn loi chng nghi p, t bin hin thnh

thc. Th nht l loi chng nghip sinh ra nhn thc tng ng.V d, khi gp mt vt g mu xanh v ta thy xanh, kh nng thyc mu xanh , Duy thc tng ni l do vic lm trong qukh lu k chng nghip li trong dng tm thc.

Duy thc tng cn cho rng mun rp ni khi nim mu xanhvi vt th mu xanh cng phi nhmt loi chng nghip, gi l

"chng nghip to khi nim". Chng nghip ny lu k li trndng tm thc t nhng vic lm trong qu kh. Hy th xttm mnh xem vic g xy ra khi thy vt mu xanh. Khng nhngta thy xanh, m cn rp ni khi nim mu xanh vi vt th muxanh. Hn na, nu xt cho k, s thy ta c khuynh hng chorng vt mu xanh c tht mt cch khch quan, l thc th m

khi nim danh t "mu xanh" ng vo. Mi tng quan giadanh t khi nim v vt th tht ra ch l gn t. Khng c cht


38/68

38 Cnh Gii c Mn Th

hin hu khch quan no ni vt th kia ta c th mang n ralm cs lp danh. Th nhng chng ta li khng thy nh vy.

Duy thc tng cho rng y ch l nhn thc sai lm. l l do v sao ta thy c si i gia vt th mu xanh

v nhn thc mu xanh. Si i ny n t chng nghip. ychnh l gc r ca vng quay v minh. V nn tng trit l caDuy thc tng khi xt v thc ti khch quan l nh vy, cho nni vi h kinh Bt nh, Duy thc tng c kin gii khc [vi

Trung qun tng]. Duy thc tng ni h kinh Bt Nh khng phil kinh liu ngha, tri li cho rng cha kha khai mchn nghaca h kinh Bt Nh nm thuyt ba tnh ni trong bKinh GiiThm Mt [Samdhinirmocana Sutra, The Sutra Unraveling theThought]. Ba tnh l tnh gi lp, tnh ty thuc v tnh vinthnh.

Duy thc tng cho rng c h kinh Bt Nh khng th hiutheo ngha en, v hiu theo ngha en l ri vo mt loi onkin, ph nhn ton b mi khi nim vc tnh. Theo Duy thctng, cu kinh vn php giai khng, vn php khng c tnh,phi c gii thch ty tng trng hp. V d trong khun khca tnh gi hp, khi ni vn php giai khng cng c ngha l nivn php t n khng c tnh cht c th v.v...

Duy thc tng cho rng nhn thc v ngoi cnh u pht sinht chng t lu k trong dng tm thc. Chng t ny c nhiuloi. C loi chng t sinh ra nhn thc v vt th, c loi chngt sinh ra nhn thc sai lm v.v... Kinh lun Duy thc a ranhiu phng php lun l truy tm chn l rt ro, c gi l"Bn Cch" hay l "Bn Giai on": truy tm qua danh t, qua so

snh, qua nhn din hay l qua c tnh. Cui cng s thy nhn


39/68

Cnh Gii c Mn Th 39

thc ch p ngoi cnh c thc th khch quan, rt li ch l hvng.

Chnh ci thc chp vo si i gia ch th v i tngl v minh cn bn. dit b khi nim i i ny, cn chngng si i vn khng c. Nn Duy thc tng cho rng khngphn bit i i gia ch th v i tng chnh l chng ngcao nht v tnh khng, l chn .

Bt k tri kin Duy thc tng c chnh xc hay khng, cch

nhn v ngoi cnh nh vy chc chn c tc dng tr liu rt ln,mang li gii thot bnh an. Ngha l sau khi ph nhn tt c mikhi nim v linh hn [hay thng ] trng tn vnh cu, taqun chiu th gii ngoi cnh thy rng, xt cho cng, ych l phng nh ca tm. Thy c nh vy, lp tc tm s thikhng cn chp bm vo ngoi cnh. Mt khi thy th gii bnngoi ch do tm to m c, t nhin mi buc tht vo th giingoi cnh sc ni lng. Khng ai c th chi ci kh nngci thot rt hiu nghim ca tri kin Duy thc tng.

Theo Trung qun tng th vn nm ch Duy thc tng chmi i c phn na on ng. Ph nhn thc ti khch quanca ngoi cnh, nhng trong qu trnh ph nhn tnh cht i igia ch th v i tng th Duy thc tng cui cng li tng bi

thm hin hu ca tm thc, thy tm thc c thc th. TheoTrung qun tng, nu tin rng tm c thc th, iu ny cng skhin mnh b buc tht, s dn n rt nhiu loi vng tm phinno.

Ngi Long Th khng bao gi trc tip ni r th gii vt lbn ngoi c thc ti khch quan hay khng, cho nn Trung qun

tng chia thnh nhiu trng phi khc nhau. Lun v tri kin cangi Long Th, mt trong nhng lun s xut hin sm nht l


40/68

40 Cnh Gii c Mn Th

ngi Thanh Bin, ni rng khng cn phi ph nhn thc ti khchquan ca th gii ngoi cnh. Mc d vn php khng hin hu

c lp, nhng khng cn phi ph nhn hin hu khch quan cath gii bn ngoi.

C mt s hnh gi Trung qun tng khc, nh ngi Thin HiTch H [Santaraksita] v ngi Lin Hoa Gii [Kamalasila], ng vi nhiu gio thuyt ca Duy thc tng. Hai v ny ph nhnhin hu khch quan ca ngoi cnh, ng thi phi hp thuyt

ny vo vi tri kin Trung qun tng, ni rng rt li th c chth ln i tng u khng hin hu c lp. C nhiu kin giikhc nhau nh vy trong Trung qun tng.

Tuy nhin cng c cch trnh by v tri kin ca ngi LongTh khc hn,, in hnh l cc ngi Pht H, Nguyt Xng vTch Thin, trnh by tri kin tnh khng hon ton khc vi kin

gii Duy thc tng, kin gii ca ngi Thanh Bin, hay l kin giica hai ngi Thin Hi Tch H v Lin Hoa Gii. Khc vi Duythc tng, v Duy thc tng phn bit gia th gii vt l khngtht, v th gii tm thc c tht. Ngi Pht H, Nguyt Xngv.v... ngc li ph nhn iu ny, vi lun c nh sau: Duy thctng ph nhn th gii vt l bn ngoi, v thy vt th l donhng nguyn t cc vi bt kh phn to thnh, th nhng mangnhng nguyn t ny ra qun st, s thy [khng c ci gi l ccvi bt kh phn, d nh bao nhiu cng vn l t hp ca nhiuthnh phn nh hn, v th] khi nim v th gii vt l thc tic khuynh hng tan bin i. Ngi Pht H v Nguyt Xng nirng phi nn p dng phng php phn tch ny vo vi th giitm thc. Mang tm thc ra qun st, s thy thnh phn cu to

ca dng tm thc chnh l nhng im tm thc ni lin trongthi gian. Khi mang dng tm thc ra qun st nh vy, s thy


41/68

Cnh Gii c Mn Th 41

[khng c im tm thc no l st na bt kh phn, v vy] chnhkhi nim v tm thc l iu khng th nm bt c. V l do

, khi qun xt v tnh khng chng cn phi phn bit giangoi cnh v ni tm.

Trng phi ca ngi Pht H v ngi Nguyt Xng cngkhc vi ngi Thanh Bin, v ngi Thanh Bin cho rng th giikhch quan xt cho cng vn c mt mc c t tnh, c thdng tm thc nhn bit mt cch ng n. Trong khi ngi

Pht H v ngi Nguyt Xng ph nhn iu ny, cho rng nhnthc ca phm phu lun b nhum bi mu sc c t tnh. Ch khino t n trng thi siu vit khi nim, trc nhn tnh khng,khi y tm mi c kh nng vt thot nhim ca vng tm. Vvy, ngi Nguyt Xng v ngi Pht H ni rng nhn thc d hvng [i vi chn ] cng khng nht thit phi l nhn thc sailm [i vi tc ]. Vn c th c c nhn thc ng n

trong lnh vc ca vng tm.

iu m ngi Nguyt Xng v ngi Pht H mun ni y, l h cn i tm i tng ca nhn thc, h cn cm thy cmt thc th no c hin hu khch quan "ngoi kia", th vncn chu s chi phi ca tm chp ng, tin vo hin hu chc tht,c lp, c t tnh. Cn c ci nhn ng n v thc ti qui c,

ng thi ng tm kim csrt ro no cho thc ti ny. Vncn n kh nng nhn thc khi sng trong thc ti qui c [Tc], ni m nhn qu, ch thi tng, vn c chp nhn lnhng khi nim tng i.

C t nht l nm tng tri kin v tnh khng, v v ng. Mt,khng l khng c ci ng trng tn, c nht [thn ng, khi

nim v thng , ng sng to v.v...]. Hai, khng l khng cci ti c thc th. Ba, khng l khng c si i gia ch th


42/68

42 Cnh Gii c Mn Th

v i tng. Bn, khng l khng c thc ti c t tnh tch lakhi ch th nhn thc. Tri kin tng th nm l ca C Duyn

Trung Qun, khng l khng hin hu c t tnh.Khi ni v tnh v ng ca thc ti, cn gi l tnh khng, th

tnh khng nh vy c th hiu qua nhiu mc . Ti va nuln nm tng tri kin v tnh khng. Th quan st nm tng trikin ny, s thy mc d c nm u l tri kin tnh khng, thnhng c c tri kin tnh khng tng th nht vn cha chc

thot c khuynh hng chp vo mt thc ti chc tht. V d,tuy thy khng c mt linh hn lm ch th thng cn v clp, nhng vn c th tip tc tin rng ci ti c thc th. Cho dchng c s khng c thc th ca ci ti, vn c th tip tctin rng th gii vt l khch quan hin hu c t tnh.

Ni nh vy cng c ngha l d chng c tri kin tnh

khng tng th nht, th hai hay th ba, cng cha chc thotc tm chp hin hu c t tnh, vn cha thon dit chuinhn qu trin min pht sinh vng tm phin no. Ngc li, nuchng ng c tri kin tnh khng mc th nm, tnhkhng l khng c t tnh, v nu tri kin ny lun lun hin hinlinh ng trong tm, th chng cn cch no, cng chng cn chno, cho tm chp bm vo bt c mt khi nim hin hu c ttnh no pht sinh. iu ny cho thy nm tng tri kin ni trn itheo th t t th n t.

Da vo u kt lun rng s vt khng hin hu c ttnh? C hy nhn vo kinh nghim bn thn. Trong quan nimngy thca chng ta vi sng, d l kinh nghim ni ti haynhn thc v ngoi cnh, chng ta lun c khuynh hng tin rng

mi s u c thc ti khch quan, nh th tht s hin hu


43/68

Cnh Gii c Mn Th 43

"ngoi kia", c , r rng hin nhin, ch cn a tay l tr ngayra c. Nhng n khi quan st k lng xem tht ra c g,

t dng mi s li bt u tan bin i.Ni nh vy khng c ngha l s vt khng c g hin hu.

Kinh nghim trc tip ca chng ta khi sng trong th gii nychnh l bng chng cho thy chng ta hin hu, ng thi tcng gia bn thn mnh v th gii xung quanh l bng chngcho thy th gii xung quanh hin hu. Cu hi nm ch, nu s

vt xt theo kinh nghim th r rng l c hin hu, nhng khitruy tm chn tng th li tm khng ra, vy s vt hin hu nhth no y? Chc chn khng phi l hin hu trong mt thc tikhch quan c lp, v vy ch cn mt cch duy nht, l s vthin hu [qua duyn sinh] trn phng din qui c, trong thcti mn danh.

Hiu c rng s vt ch c th c trong thc ti mn danhri, tip theo, ch tm vo [mi tng giao gia] ci ti v ngoicnh, s thy chng ta khng h thy chnh mnh v ngoi cnhch l mn danh. C qun xt nh vy, ri s i n kt lunrng mc d bn thn v ngoi cnh khi nhn vo u thy gingnh l c hin hu c lp, th nhng tht ra ci thy ch tonl h vng.

Kho tng lun vn Trung qun tng c ni n phng phpqun "khng tnh cht ng nht hay d bit" i n kt lunnh trn. Quan st phn tch theo phng php ny sau mt thigian s thy s vt khng nh l khng hin hu c t tnh, rin mt lc no , s bit c iu ny mt cch r rng chcchn. Bit nh vy, qua mt thi gian di, tm quen dn, n mt

lc no c th chng c cnh gii chn khng, ta nh l svng mt, khng c mt cch rt n thun.


44/68

44 Cnh Gii c Mn Th

Mc d ti khng ni rng mun chng tnh khng th phit ch [samatha], th nhng nu khng c ch th cho d c ng

tnh khng cng chng th tin xa. S tht l cng oan chc vtnh khng l khng thc ti c t tnh th li cng thot khi tmch p ng, ch p php. Nh vy tho g c ngc t dng xybng tm chp bm vi lng tham i cng loi phn ng tnhcm xo trn.

Thm na, nu quan st tnh cht ca vng tm phin no, s

thy bn di mi cm xc bt thin, bt k l dc, i hay sn hnv.v..., u c s chp bm vo i tng. Bt c hiu bit no vtnh khng cng s to tc dng trc tip ph hy vng tm. Hiuc tnh khng th cht t ngay t gc r tt c mi vng tmlm ch p vo hin hu c t tnh ca i tng. Ngc li, vthin tm khng b rng buc trong khi nim ch p bm, nn

chng tnh khng khng nhng khng lm h hi m cn gipcho thin tm cng thm tng trng.

Vy ton b mi qu trnh t duy suy nghv tu chng tnhkhng c s lm hao mn thc ti qui c, thc ti ca i snghng ngy hay khng? Lama Tng Khch Ba trong Ba im TinhYu cang Tu Gic Ng c nhc nhchng ta mt iu quantrng rng, ni chung mi h phi tri kin tnh khng u ni rngnhthy cnh hin m tan on kin, nhthy tnh khng m tanthng kin.

Ngi Pht H tht s tm lc ton b tri kin Trung quntng trong li gii thch v sao hiu tnh khng s gip chng tatin vo thc ti ca th gii qui c, ca i sng hng ngy. Ngithu kt tt c mi im tinh yu ni trong cu k tuyt diu ca

ngi Long Th trong Trung Qun Lun: "Cc php do duyn sinh,


45/68

Cnh Gii c Mn Th 45

ti ni l khng, v cng l gi danh [mn danh]. y ltrung o". Ngi Pht H gii thch, nu mun hiu ng v tnh

khng th phi hiu qua ngha duyn sinh. C mi tng quan mtthit gia duyn sinh v tnh khng. V s vt do duyn sinh ra,nn khng hin hu c t tnh. V s vt khng hin hu c ttnh, nn ngay t bn cht phi l duyn sinh. Vy duyn sinh vtnh khng ging nh hai kha cnh ca cng mt s vic, nh lcng mt vic nhn t hai hng khc nhau. Vy hiu v tnhkhng ca ngi Long Th, ngi Pht H ngh mt phng phpc o: mang tnh khng v duyn khi t thnh hai v ngangnhau.

Mt khi hiu c nh vy th chnh s thy cnh hin s lmtan thng kin, v chnh s thy tnh khng s lm tan onkin. y l qu trnh o ngc so vi cc h phi khc. V cnhhin l th gii ngoi cnh nm trong thc ti mn danh, cho nn

hin th khng th hin hu c t tnh; v v tnh khng chiu l duyn sinh, cho nn l khng th nht nh phi c hinhu.

Mun bit s vt c hin hu hay khng, cn da vo tiuchun no xt on? C ba tiu chun. Th nht, hoc s vty phi l i tng ca nhn thc, hoc tm thc phi c khi

nim v vt y. Th hai, tng hin ca s vt y khng muthun vi nhn thc ng n. Th ba, tng hin khng tan bini khi truy tm rt ro chn tng ca s vt y.

Ly v d sng th. Chng ta c th c khi nim v sng th[c tiu chun 1]: c th tng tng ra hnh nh ca sng th, cth dng ngn t din t. Khi nim tuy c, nhng khng th

ni sng th l c tht, v nhn thc ng n bit "th khng csng" s trc tip mu thun vi khi nim "c sng th" [thiu


46/68

46 Cnh Gii c Mn Th

tiu chun 2]. Tiu chun th ba cn thit trong mt vi trnghp, nh khi ni v tng thc, hay a li da thc, khi nim v ng

ny l t tng c xc nh qua qu trnh t duy [c tiu chun1 v 2]. Nu tng thc tht c, khi qun st rt ro soi nhn chntng, l ra phi thy r, th nhng thc t li khng nh vy[thiu tiu chun 3]. Chng ta c th da vo ba tiu chun ny thm nh s vt c tht s hin hu hay khng.

y l im c th ca ngi Nguyt Xng khi gii thch v

chn tng ca s vt, mc d ph nhn mi sc thi hin hu ct tnh, nhng vn phn bit r rng thc ti chn tht v thc tih vng. V d, i vi s khc bit gia ngi trong m vngi trong i sng tht, phi c mt phng php phn bit haithc ti ny. y chnh l ct ty gio php ca ngi NguytXng, gip chng ta hiu v cnh hin, c tht, m vn khng cn

phi tin vo bt c mt thc ti c t tnh no c.Da vo nn tng ca tr tu thm chng tnh khng, chng ta

c tht gii thot lun hi nhph b v minh cn bn v tmh vng t v minh m c, hoc nu b xung vi tm b th sc th t c gic ng vin mn nh thin qun tnh khng.Trong bi Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng, LamaTng Khch Ba kt thc bng li thc dc tuyt vi nh sau:

"Bao gic c ci thy ng nh s thtV ba im tinh yu ca ng tu,Khi y, con i, hy tm ni thanh tnh,Tinh tn tu hnhMau chng thnh tu mc tiu cu cnh."

y l li khuyn m chng ta cn phi nghe theo.

[Ht thi thuyt php thba.]


47/68

Cnh Gii c Mn Th 47

Lun Trung Qun ca ngi Long Th ch yu ni v tnhkhng. ngha then cht ca tnh khng l, nh ngy hm quachng ta c ni qua, tnh khng phi c hiu qua nghaduyn sinh. Trong li tn dng c Pht, m u lun TrungQun, ngi Long Th xng tn c Pht l ngi kho ging lduyn khi. V vy, ngi Long Th xng tn c Pht l bc thy

v song. L duyn khi ng mt vai tr rt quan trng trong Phtgio.

Trong kinh Pratityasamutpada, c Pht ni rng thy tnhduyn khi l thy Php, thy Nh Lai, thy Pht. Cu ny cngha l thy c tnh duyn khi l thy c Php tnh nhiu mc khc nhau. V d, hiu l duyn khi trong nhn

qu l hiu Php tnh qua lut nhn qu, nh c th xy dngnn tng cho i sng gii hnh thanh tnh, v chnh kin v nhnquc xem l mt mc chnh kin v Php.

Tuy nhin, nu hiu ngha ca duyn sinh mt mc vit hn, duyn sinh khng phi ch l ty thuc vo nhn qu, mcn ty ni chn tng s vt khi sinh nh th no trong nhngmi tng quan chn cht gia s gn danh, danh t khi nimv.v.... mc vi t ny ca duyn sinh s trc tip a ta n vitr tu tnh khng. V vy s chng ng v Php tnh mt mc thm su hn.

Tathagata ngha l Nh Lai. Nu ni qu v Pht l trnghung khi nim phn bit cng mi phm tr i i tan vothanh tnh, hon ton tnh lng h lc, th nh vy c th ni qu vPht l trng hung i vo Php thn. Nh vy Nh lai l


48/68

48 Cnh Gii c Mn Th

Dharmakaya, l Php thn. Cn nu hiu Nh Lai theo ngha nch khng theo ngha i, th Nh lai lRupakaya, l Sc thn, ha

hin t Php thn. Vy Nh lai hay Pht c thc hiu qua chai ngha Php thn v Sc thn.

Duyn khi mc ph qut l nguyn l cbn ca mitng phi Pht gio. Tuy vy, nu hiu duyn khi mc thmsu vi t ca tnh khng, th y chnh l nn tng ca Trung quntng. Mt vi ngi trong s qu v y c l cm thy quen

thuc khi ti ni rng trn phng din trit l th duyn khichnh l cha kha ca Pht Php v ca tm bt hi trong Phtgio.

Gi tm bt hi i vi ngi xung quanh khng phi v Phtt ni rng lm vic c l tri vi Pht. Nguyn do chnh ng lv mi s u do nhn duyn m sinh ra, v v chng ta lun

mong cu hnh phc, chng h mun khau, cho nn phi trit trnh mi nhn duyn to kh, ngc li cn tch t y nhn duyn to hnh phc. Rt li l duyn sinh vn l nn tngcho thy v sao tu theo Pht gio th phi trnh mi vic lm bong tc hi.

Bui l qun nh hm nay l php qun nh Mn th, l v

c Mn Th c xem l hin thn ca tr gic ca ch Pht.Tham d bui l ny, nhn php qun nh ny, s tng cngtim nng chng ng tnh khng v duyn khi. Ti s bt uphp qun nh bng nghi thc pht tm b. Lm nh vy sgip chng ta quyt tm sng theo tm bt hi v tha.

Ti ngh ti cng nn truyn gii upasaka, gii c s. ngnhin c nhiu gii khc nhau. y ng gii c gii khng st


49/68

Cnh Gii c Mn Th 49

sinh, khng trm c p, khng di lo v trnh chng ng camnh, khng t dm v khng ung ru hay cc cht c dc.

Hm qua, chng ta c xem qua v ba mn v lu hc [Gii,nh v Tu]. Gii ch yu l t kim ch tt c nhng thi btxng. nh l km ch tt c nhng yu t ni ti khin pht sinhc nghip, vng tm v.v... Tu l iu tn dit vng tm phin not bn trong. Khi ni n Tu v lu hc, ch yu l ni n Tuchng tnh khng [khng tu]. Tu c khi bao gm c tu chng

thc ti v thng, hay tu chng ci ti khng thc th. Tu vlu hc chnh l liu thuc trc tip ha gii phin no vng tm.

C th v Gii nh Tu vi v kh tn la. u tn la lTu. Qu tn la l nh, y Tu phng ti. B phng tn la,cn phi cc k vng chc, chnh l Gii, l i sng k lutgii hnh. Gii l nn tng, l cn bn.

C th khi tu, ngi tu bt u bng Gii. y l bc utin. Da vo nn tng gi gii thanh tnh, ngi tu c th xydng nh, l mn v lu hc th hai. Mc d tu Tut Tu tn khng cn phi c nh, th nhng Tu c th trnn tonho, c kh pht huy nng lc thnh liu thuc trc tip ha giivng tm, th cn phi c nh. Nhphi hp nh v Tu, ngitu c tht ti ci gi l vipasyana, t bt x na. Nhvo ,

ngi tu dng nng lc ca nh thu nhip tm mnh.

Mc d ni qui y Pht, Php, Tng, th nhng i tng qui ytrc tin phi l Php, l Php Dit. Dit chnh l Php, cngha l s tn dit ca tt c c php.Vy khi qui y ni Php,ngi tu pht ch nguyn mun gi gii hnh thanh tnh c thbc vo con ng tn dit mi c nghip nhim ca c ba ca

thn khu .


50/68

50 Cnh Gii c Mn Th

Gii sp c truyn thy l ng gii, nh ni lc ny.Qu v hy thy c Pht chnh l bc o s chn chnh ca

mnh, bc i o s. Trong qu kh, lc ban u, Pht cng lphm phu nh chng ta ngy nay, vi tt c mi khuyt im cacon ngi. Nhqu trnh tu tp gi gii, thanh tnh ha tm, Phttr thnh bc i gic ng. Nay chng ta nh l Pht, nguynxem c Pht l tm gng sng, nguyn noi theo gt chn Pht.

Hai ngy va qua chng ta nghe thuyt trnh v gio php ca

Pht. Ngy hm nay hi khc, hm nay mi tht l truyn php.Hy nh l thy y, thy l ngi truyn gii cho qu v. Cutng sc c theo ting Phn.

Buddham saranam gacchami

Dharmam saranam gacchami

Sangham saranam gacchami

Ngang y, qu v hy pht nguyn chn thnh nhn giim qu v mun nhn. T lm th cng hy nn nhn mt gii,khng st sinh. t ra s khng phi i ngi t. Mc d khng stsinh ch yu l khng git ngi, th nhng qu v cng nn cgng trnh git sc vt. L Pht t, iu quan trong l phi cc phn ng t nhin xem tt c mi loi khc u l nhng

sinh vt sng nh chnh mnh.(c cu qui y ting Phn 3 ln)

Phi pht nguyn mnh m rng "cng nh tt c nhng bci o s trong thi qu kh, cc bc A la hn, b tt tngsng i sng gii hnh thanh tnh, con nguyn gi gii, nguynt nay cho n khi cht s khng bao gi phm gii." Phi t

trong tm pht nn ch nguyn mnh lit i vi cc gii m mnhth nhn. Quan trng nht l t hm nay tri, phi lun thc


51/68

Cnh Gii c Mn Th 51

rng mnh trthnh mt vupasaka, mt Pht t ti gia. Nu bmui cn, phn ng t nhin khng phi l a tay ra p na, m

phi l nhngay rng mnh l mt Pht t gi gii.iu quan trng l phi gi chnh nim v tnh gic. Mc d

trong i sng hng ngy, chng ta vn lun t nhin c mt mc chnh nim v tnh gic no , nhng khi bc vo Phto th cn phi c p dng chnh nim v tnh gic. Hai iuny n khi pht trin cao , ngi tu s c kh nng ch tm

lin tc vo mt mc chn la. Mi khi tm xao lng, s lptc bit ngay. Phi c chnh nim v tnh gic mi c th phttrin tm ch [samatha].

Khi tu ch, n mt lc no nng lc ch tm ca ngi tus mnh n ni c th mang ht tm mnh t ni mt mcduy nht, c kh nng qun chiu su xa vo chn tnh ca mc. Mt khi t c tm tnh ch nh vy, c th p dng tmny qun tnh khng, khi y c tht c ci c gi l chqun hp nht.

Ni chung, tm ch v ch qun hp nht khng phi ch Phtgio mi ni n. y l phng php thng gp trong cc tngio n c. V d cc tng phi ngoi Pht gio cng ni rtsu rng v cc tng thin v kinh nghim trong cc ci v sc.

iu khc bit gia Pht gio v cc tn gio khc, l khi tuch qun h p nht th Pht gio chn qun v tnh khng. Nhvy s hp nht ny mi c th lm nhn a n qu gii thotlun hi v qu gic ng vin mn.

Mun trthnh nhn a n qu gic ng vin mn, tu cnphi i chung vi tm b. By giti s lm l pht tm b.


52/68

52 Cnh Gii c Mn Th

Hy qun tng trc mt mnh l c Pht, xung quanh lcc vi b tt nhc Mn Th, c Di lc, cng nh cc bc

o sn nh ngi Long Th, ngi V Trc. V dng truyntha ca ti n t Pht gio Ty Tng, nn qu v hy qun tngcc ng i o s Ty Tng trong qu kh. V v y c cngng ngi Trung hoa, nn qu v hy qun tng cc ng io s ca dng truyn thng Pht gio Trung hoa. Hy tngtng xung quanh qu v l tt c chng sinh. Hy ch tm vo

ch Pht, ch b tt cng cho s, khi tn tm mnh m niy, khi tm knh ngng lng t bi v lng ni y. ng thi,hy hun dng tn tm hng v gic ng m ch Pht ch b tt v bn thn mnh v v tt c chng sinh m gic ng. Khi tntm ni s tht ca ng tu gic ng, ni chn tnh ca b.Tip theo hy ch tm n bn thn v chng sinh quanh mnh, pht tm t bi, quan tm cho chng sinh quanh mnh. Vi cmxc mnh lit nh vy, tn tm ni ch Pht, ch b tt, chos, cng vi lng t bi dnh cho tt c chng sinh, hy hnh trphp Tht Chi Ph Hin.

Php Tht Chi Ph Hin l thanh tnh chng nghip ngthi tch t cng c thin duyn. Thanh tnh nghip chng chyu c ngha l vt thot chng ngi.

By gihy c ba cu tng pht tm b. Cu th nht lqui y Tam Bo. y cch thc qui y c khc l thng mtcht: qui y Php, khng phi l "Php" bn ngoi, m l "Php"c th chng ngc trong tm. Nhthnh tu c Php trongtm m trthnh Tng, v ri thnh tu ln nht ca tm chnh lPht, l lc chng ta qui y Pht. Qui y ni nh vy chnh l qui

y ni nhng chng ng trong tng lai ca bn thn, ni Pht,Php v Tng, m ta hng ti.


53/68

Cnh Gii c Mn Th 53

Cu th hai l pht tm b. y, trong chng hi ny,trc s hin din ca ch Pht v ch b tt, chng ta thnh

nguyn ch Pht ch b tt chng gim cho s kin ln lao ny:chng ta v chng sinh m pht tm b.

Cu th ba l li hi hng. y l li hng nguyn ti c nht, l ngun cm hng su m nht ca ti. Khi c tng bacu ny, hy cm thy qui y Tam bo th by giphi pht tmb, v li ch ca tt c chng sinh. Nguyn cho tm b pht

khi trong ti.Vi c nguyn gii thotCho ton th chng sinh,Ti xin v nng daNi Pht, Php v TngCho n khi gic ng.

Hm nay tm hng vT bi v tr tu,i trc mi phng Pht,Ti xin v chng sinhNguyn pht tm b.

Bao gikhng gian cn,

Chng sinh cn,Nguyn ti cn li,Xua tan kh nn ci th gian.

Nu c, hy pht nguyn mnh m l s khng bao gi tb tm nguyn can m vt bc va mi pht khi hm nay. Litng ny i vi ti v cng quan trng, ti vn hnh tr u n

mi sng. Cu tng ny c tc ng rt ln ln tm tr ti.


54/68

54 Cnh Gii c Mn Th

Ngang y ti xin gii thch ngha ca cu tng rt hay mPht t Trung Hoa vn thng c tng. Cu th nht: "Nguyn

ti c kh nng dit tam c". Chng ta trong my ngy va quac ni n tam c ny. Tam c c ngha l Tham, Sn v Si.Tam c ny, cng mi s t sinh ra, u l k th chn chnh,gy bit bao nhiu l khn kh cho bn thn v cho ngi khc.Nn chng ta pht nguyn thit tha mun thot khi tam c.

Cu th hai: "Nguyn tr tu ton ho khai m trong ti."

iu ny cho thy ch pht nguyn dit tam c thi khng .Cho d ch Pht ca c ba thi qu kh hin ti v v lai cngchung sc li cng khng th xa c tam c trong tm ca quv.

Cu th ba ni rng, "Nguyn ti c kh nng vt thot michng ngi'. Cu ny l thnh nguyn mi chng ngi ngn

che tr tu sc dp b ht, cho n khi nh sng gic ng tachiu trong tm. C th ni rng cu tng ny dnh chung cho ctam tha: thanh vn, duyn gic v B Tt.

Cu th t ni rng, "Nguyn con vnh vin bc theo hnhb tt". Cu th t ny l li nguyn, l tm t ca Pht t nhpB tt o. Cu ny cng cho thy ba cu nguyn trn khng phi

l li nguyn v bn thn m cng l v ht thy chng sinh.Tinh ty ca php tu pht tm b chnh l hun dng

ngh t nay cho n ht cuc i cn li, iu quan trng nht lphi sng mt i sng c tri tim, khng gy hi cho ngi khc.Mt khi c c tri tim nng m, th thm vo cn phi cngthng minh, cng tr tu, cng c kh nng th li cng tt.

Tip theo l l truyn php qun nh c Mn Th. y lphp tu Kim cang, mt tng. c th hnh tr php tu mt tng,


55/68

Cnh Gii c Mn Th 55

ngi tu cn phi nhn qun nh. y, v no cha nhn phpqun nh bao gi, xin ng t qun tng chnh mnh l c

Mn Th, m hy qun tng c Mn Th tr trn nh uca mnh.

u l php tu Kim cang tha? Trc y chng ta c ni quav tm quan trng ca s hp nht gia ch v qun. Trong gio php Kim cang tha c mt php tu c bit gip ngi tu tc hp nht ch qun mt cch nhanh chng hu hiu. Chng ta

cng c ni qua v hai thn Pht, l Php thn v Sc thn. Phpthn l hon thnh t li, v Sc thn l hon thnh li tha. Cngnh Pht l tng hp ca c hai thn Pht, cng tng t nh haithnh phn trn ng tu gic ng, a ti thnh tu o qu. Haithnh phn ny chnh l hnh tr tnh khng thnh tu Phpthn, v hnh tr phng tin thnh tu Sc thn.

Tinh ty ca gio php v hnh tr ca i tha l s kt hpgia tr tu tnh khng v phng tin tm b . Trong kinhPht, ni kt hp phng tin v tr tu c ngha l hai iu nyh trb xung cho nhau. V d tm b c thc dng lmng c, lm cht xc tc a n chng ng tnh khng. Chngng tnh khng s cng thm su nhc tm t bi h trcng c.Theo hin tng th ch hp nht c ngha l h trb xung cho

nhau.Nu c php tu no c kh nng lm cho phng tin v tr tu

trnn thun nht, khng th phn chia, th php tu y mi tht lthm su vi diu. Kim cang tha l phng php kt hp phngtin tr tu cc k thm su hu hiu. Trc ht, ngi tu thinqun tnh khng, ti p theo, chng ng v tnh khng s c

qun tng thnh thn ng bn tn php ch. Ngi tu khi y snh tm vo ng php ch v trc chng tnh khng ni y.


56/68

56 Cnh Gii c Mn Th

Phng php kt hp [phng tin v tr tu] thm su nht nm mt tng ti thng du gi.

Nu hiu r v php tu mt tng ri bc vo Kim cang thath php tu ny mi tht s thm su hu hiu. C mt vi o sTy Tng trong qu kh tng nhn mnh ngha ca gio phpKim cang tha qua biu tng chung v chy Kim cang. Ccthy Ty Tng ni rng nu s dng nhng php c ny v hiu rv ngha ca chng, hiu r ton b Kim cang tha, th khi ting

chung khi nh ln s c ngha rt thm su. Nhng nu chcm chung m lc th li chng c ngha g c. Ngay my conb cng c chung eo ni c v cng c th lc chung tht ku.

Tic thay c nhiu ngi chy theo Kim cang tha ch v ngheni Kim cang tha l hay nht, cao nht, nhanh nht, nn c hih chy theo nhn php qun nh m chng hiu r php tu ny

l tu nh th no, c ngha ra sao. Lm nh vy tht s c nguyc bin mnh thnh con b lc chung. Chnh Pht t Ty Tngcng vy, h nghe c php qun nh l mi ngi vi vng hnghi chy n nhn php, nhng nu nghe ni c kha ging PhtPhp th h li ni, ", th !". C khi ti li dng iu ny,tuyn b s truyn php Kalachakra, v th l mi ngi vi vngchy n nhn php. Ti c hnh php qun nh cht ht, lm rtnhanh, dnh tht nhiu thi gian thuyt ging v nhng imtrng yu trong Pht o. Nh vy h phi ngi nghe php. y lphng tin thin xo ca ti. Ti tng mnh lm vy l thngminh lm ri, th nhng c nhiu Pht t li cn thng minh hn:hi n ng ngy truyn php qun nh mi n.

By gi qu v hy tng tng o s mang sc tng ca

ng Bn Tn Php Ch Mn Th, da mu hong cam, tay phi


57/68

Cnh Gii c Mn Th 57

cm gm bu, tay tri cm a sen, trn a sen l kinh Pht.Qu v hy qun tng o s nh th. Trn nh u ca o s

by gi l nh u ca c Mn Th, hy qun tng mt cMn Th mu trng; trn c: c Mn Th mu ; ni tim: cMn Th mu xanh bin. Qun tng mt ni c trn vn cnhgii mn la cng c Mn Th ging nh vy.

Trc tin hy hng vng o s mang sc tng ca cMn Th, thnh nguyn thy truyn cho php qun nh gia tr

ca c Mn Th. By gihy qun tng trc mt mnh l ttc ch Pht, ch b tt, ng gia l c Mn Th. Trc s hindin ca thnh chng, hy pht tm qui y Tam bo, th b tt gii,pht nguyn hnh b tt hnh.

Trong s qu v ni y, v no tng nhn php qun nhmt tng, by gic th qun tng chnh mnh mang sc tngca c Mn Th. Nu y l ln u tin nhn php qun nhth phi qun tng c Mn Th tr trn nh u mnh. Ngangy, mi ngi suy nghv thc cht ca ci ti. Chng ta lun c nghv ci ti, ti nh th ny, nh th kia. By gihy th suyngha xem ci ti y, thc ra l g. Nh hm qua chng ta c xem qua, chng ta lun ngh rng c mt ci g gi l ng, lci ti, lm ch cc thnh phn thn v tm. Chng ta vn thng

ni "thn th ca ti", "tm thc ca ti", hay l "cm xc tnhcm ca ti" v.v... Chng ta vn cho rng c mt ci ti tch rikhi cc hp th thn tm c th ny. Tuy vy, nu bt u truytm v ci ti khc bit vi thn tm, th khi nim ny li bt unht nha tan bin.

Ngi Long Th ni trongBo Hnh Vng Chnh Lun [anh:

Precious Garland, phn: Ratnavali] rng con ngi khng phi lt nc la gi, nhng cng khng c con ngi no nm ngoi


58/68

58 Cnh Gii c Mn Th

bn thnh phn ny. Ngi cng ni rng khi nim v ng khisinh t t hp ca cc thnh phn ni trn, ngoi ra khng c ci

ti no hin hu c lp, c t tnh. Ngi Long Th ni tip rngcng nh ci ti khng th tm thy bn trong hay bn ngoi ccthnh phn cu to, tng t nh vy, mi thnh phn cu to nycng khng c thc ti c lp no c. iu ny c thc pdng cho ton b mi hin tng.

Cho nhng ngi tng nhn php qun nh Kim cang

tha, hy tng tng thc hiu tnh khng mnh va pht khitrong tm , by gi tan vo chn khng v hot hin thnh sctng chng t DHIH mu cam. Chng t ny hot hin thnhng Php Ch Mn Th, da mu cam, tay phi cm gm [trtu] v tay tri cm hoa sen vi kinh Pht trn . Cho nhngngi mi nhn php Kim cang tha ln u tin, sau khi qun

nim v tnh khng, hy qun tng c Mn Th trn nh umnh.

Trn nh c Mn Th l c Bt ng Pht (Akshobhya)mu xanh dng, vi mt mt, hai tay, cm chy Kim cang. co s cng trong sc tng c Mn Th, t gia tri tim phngra lung nh sng ln, chm vo tri tim ca v Php Ch trongmn la qun tng pha trc mt. T tri tim ca ng PhpCh trong mn la, nh sng ln ta ra, chiu sng khp miphng, mang v tt c nng lc gia tr ca mi phng Pht ,B tt, ri quay tr v di dng v lng hnh nh c MnTh, tan vo cc l chn lng trn thn th qu v. [Hy tngtng nh vy nhn c lc gia tr thn nhim mu ca cMn Th.]


59/68

Cnh Gii c Mn Th 59

Hy qun tng chnh mnh l c Mn Th, ni tim quntng mt bnh xe mu trng c bn chu, y l bnh xe tr tu.

gia bnh xe l chng t DHIH. Bn phi ch DHIH l chAH, bn tri l ch OM. Trn bn chu bnh xe, nhn t phatrc mt theo chiu kim ng , qun tng bn ch RA, PA,TSA [c l Dza] v NA. By giqun tng t [bnh xe ni] tritim ca o s l mt bnh xe tr tu y nh vy, [bay ra] tan vaoni bnh xe ni tim ca qu vi. Hy tng tng nhvy nhnc lc gia tr ca minh ch v khu nhim mu ca c MnTh. Hy c theo ti cu minh ch OM AH RA PA TSA NADHIH [c l m A Ra Pa Dza Na i].

Trong yu hu qu v, qun tng c chng t DHIH, nmhng u v pha sau. Chng ta sc 108 ln ch DHIH, gitrong mt hi th, va c va qun tng tng ch DHIH b trt xung t chng t DHIH ni c, tan vo ch DHIH ni tim.

Hy tng tng nh vy m tm mnh sc bn sng xung, trnhtng cng.

Qu v phi pht nguyn tr tng minh ch Mn Th, mi ngymt chui nu c, bng khng ch t cng phi mi ngy tng 7hoc 21 ch. Bui l truyn php qun nh c Mn Th ny l hon tt. Ti nhn c php qun nh ny t s ph ca

ti l thy Tarthag Rinpoche, v sau li nhn t thy TrijangRinpoche.

[chm dt cc thi thuyt php v truyn php ca c alaiLama]


60/68

I THOI GIA I STHNH NGHIM (SHENGYEN) V C ALAI LAMA

i SThnh Nghim: Lc T Hu Nng c l l bc thins li lc nht. Chng ngu tin ca ngi xy n khi nghe cmt cu kinh Kim Cng "hy sinh ci tm khng tr u c".Kinh Kim Cng ch yu dy chng ta hy sinh ci tm gic ng,ci tm b, v tuyn thuyt v tnh khng.

Kinh Lng Nghim cng c tc dng rt ln i vi Thintng. Kinh ny ni v Nh Lai Tng, v Chn Nh, cn c gil Pht tnh. Khuyn chng ta hy tin rng tt c chng sinh uc Pht tnh. Ni cch khc, kinh ny ni rng tt c chng sinhu c kh nng thnh Pht.

Lc t Hu Nng dy rng c th kin tnh, thnh Pht, th

phi vt thot mi tng i i, nh gi tt xu. Ngay lc, ta s c th thy c bn lai din mc ca mnh, ni cchkhc, thy c tht s mnh l ai.

Trong mu i thoi gia St Bt Ma v t l Nht Hu Kh cng c ngha tng t. Mt hm Hu Kh xin Bt Ma an tm cho mnh, Bt Ma khng ch cch an tm,

m li ni "tm ng ca ng u, a ra ta an cho."Thin tng khng c phng php tu c bit, ch khuyn

khch ngi tu qun xt thu o ci tm phin no h vng. Phptu Pht gio truyn thng vo thi n xa ng l rt kh,ngi tu phi tu theo phng php, v d nh qun ng trin ci,qun s tc, thin t nim x v.v... Cn Thin tng th li dyng nn phn tch, ng vn dng l tr truy tm. Thin tng


61/68

Cnh Gii c Mn Th 61

ngc li dy cch t nhin xua tan tm h vng bng cch truytm tm h vng.

Bao gi t thn chng c s vng mt ca tm, khi y tnhin s thy tnh khng. Hn na, c th chn chnh tu theothin tng, ngi tu cn phi pht tm b, th b tt gii. Nubn thn t gic ng th mi hnh trng u khng cn b sctng hnh thi tri buc.

Trong thin tng, i nh [samadhi] tht ra l mt trng thi

tng ng vi tu gic tnh khng. Thin tng khng ni nhnh tr ch qun theo trnh t tch la. Ngc li, Thin tng nhnmnh vo s bc pht ca tr tu chng tnh khng. Khi ngi tut i tr tu th cng l t i nh. Ni cch khc, Thintng c bit nhn mnh vo c hai thnh tu nh v tu.

bc vo ng tu, ngi tu cn c lng tin chn thnh ni

li ca c Pht dy, rng chng sinh u c Pht Tnh, u ckh nng thnh Pht. Phi To ng l mt tng phi Thin dy php tu thin gi l n thun ngi, thc mnh ang ngi, v thc s vn hnh ca tm. Mt khi tm sng, s tch la khimi ch p bm ni t i, ng un, tm, thc, cng mi tmvng, tm s. Ngay vo lc , ngi tu s trc din vi cuhi, "ta l ai?"

C mt phng php d hn, l khi i i vi ngoi cnh,s vt, m ni tm tng th ny hay th kia, hy ng khinim, ng nh gi, ng ch p bm vo . Nh vy s lunthun vi chn tnh b. Thun vi tr tu tnh khng th ngaylc y chnh l gic ng. Tuy nhin trng thi ny khng phi ltrng thi tm ti l nh khi b ngi ta p ln u.


62/68

62 Cnh Gii c Mn Th

Trong Thin tng, c khi s ph cm gy thnh lnh nh t, hoc thnh lnh ln ting la mng t. Lm nh vy chn

ng tm h vng. Cho nn c nhiu ngi ngy th cho rng"i, vy th t gic ng qu d, ch cn kim ngi phang lnu l thot mi tng khi nim". Ngng ht phin no v tng kiu ny, phi chng l gic ng? Ti khng nghnh vy.B sc nng th ng hn. Ti sao? V iu ny khng thun vichn tnh, khng thun vi tu gic chng tnh khng.

Dng Lm T c php tu Hua Tou, hi nhng cu hi nh l,"Ai phin no?" "Ai ch p bm?", "Ai c nhng thi quen xuny?" "Ai?" "Ai?", c lin tc hi chnh mnh nh vy cho nkhi thot mi nim phn tn. Khi y s ph gip cho mt c ckhi li c vic.

Nhng nm gn y ti c dn thn vo cng tc x hi m ti

t tn l Xy Dng Tnh Trn Ci a Cu. Chng ta c thlm c vic ny nhthanh tnh tm mnh. Tm tnh th vic lmhnh ng u tnh. Vic lm tnh th to tc dng thanh tnh xung quanh. c nh vy, th gian s tr thnh tnh . thanh tnh th cn phi c tu gic tnh khng.

Nu khng lm c nh vy, ch t phi thy c phin no

trong mnh, khng bin thnh hnh ng, khng tc hinhiu hn. Thy c phin no th s c kh nng ch ng vdit b phin no. Thy phin no l sng thun vi tm thanhtnh. Lc ban u s thy kh, nhng ng tuyt vng, ng hitic. H thy phin no pht sinh th lp tc th ngay xung. Cth dng phpHua Tou, hay php s tc [qun hi th] mangtm phin no v li trng thnh qun bnh, khng d chao ng.

c nh vy th sng thun vi tnh tm.


63/68

Cnh Gii c Mn Th 63

Mt v thin s ngy xa c ni "mt nim thanh tnh, nim l Pht. Nim nim thanh tnh, l thnh Pht." Kinh Php

Hoa [Saddharmapundarika] ni rng nu bc vo cha m cth nim Nam m Pht, xng tn Pht, th l t qu v Pht."

Thng ni c Pht c ba thn: Php thn, Bo thn v Hathn. Ta c th nhn thn mnh m tin tng rng y chnh l hathn ca Pht. Vy sao khng thy mi ngi trong th gii nyu l Pht? Th gii ny chng phi l x Pht hay sao?

c alai Lama: Dnhin l ngay chnh Lama Tng KhchBa cng chp nhn khi nim n ng, th nhng ngi cng nirng ci m chng ta thy c v nh l n ng tht ra l s hi tca rt nhiu nhn duyn. n khi g p cht xc tc, hot nhingii thot..

Lama Tng Khch Ba ly v d t trong kinh Pht. Chuyn k

cu chuyn ca mt quc vng n Trung th nhn cphm vt qu gi t mt v quc vng min xa. Qu tng qu qugi nn quc vng khng bit lm sao hi p, mi n hi Pht.Pht dy hy nn gi tng mt bc tranh v bnh xe lun hi vimi hai chi duyn khi km theo cu k gii thch bn di.Bc tranh c gi i, vi li nhn gi l phi long trng tip nphm vt ny. V quc vng kia rt t m khi nhn tin, tng

bng m hi n ti p phm vt. n khi m qu, quc vngkinh ngc thy bc tranh nh. Vua m tranh ra xem, c cu kgii thch v bnh xe lun hi mi hai duyn khi, hot nhin ing. Chng ng xy ra t ngt chng nguyn do, ch nh xemtranh v c li minh gii.

Theo ngi Tng Khch Ba th mc d s kin xy ra t ngt,

nhng vn do nhiu nhn duyn hi t. Thnh lnh chng ng chl v c mt iu g thnh lnh xy ra, lm cht xc tc.


64/68

64 Cnh Gii c Mn Th

Trong gio php i Vin Mn [Dzogchen], c bit l phptu thin ca i Vin Mn, mc d khng th ni i Vin Mn

cng dng gy nh thin s Trung Hoa va k cho chng ta nghe,nhng cng c mt phng php tng t. Ngi tu h ln chngt PHAT, khi m thanh ny c ht ln, ngay lc y chui tng thnh lnh on t, a n mt cm gic t xut, cgii thch l v cng mu nhim. Kinh nghim ny siu vit khinim, mt trng thi vng bt tng.

C mt cu kc xem l ca mt vi thnh tu gi dngSakya, mc d c mt vi s ph dng Sakya vn tranh lun vtc gi ca cu k ny, ni rng gia nhng khe hca dng tng, kinh nghim chn nh vn xy ra u n. Ni nh vy cngha l khi thnh lnh la ln ch PHAT, v tip theo l hot nhincm nhn s nhim mu trong trng thi siu vit khi nim ny,

l lc trc chng chn nh. Xy ra trong chp nhong.Cho ngi [thin] nghip thnh thc chn mi, sung mn

thin cn cng c, mi thin duyn u hi ty , mt nginh vy ngay lc y c th chng c tnh khng. Ni theongn t ca i Vin Mn, mt khi ht ln ting PHAT v cc cm nhn nhim mu nhct t chui khi nim tng,lc y nu hi nhng yu t khc nh l c c lc gia tr hnim ca bc o s, th kinh nghim kia c th chuyn thnhkinh nghim tr gic. i Vin Mn ni rng khi tm hin l nhsng chn nh, cm gic nhim mu siu vit khi nim, ngi tus thy ton b ci th tan vo trong tnh khng.

i SThnh Nghim: Ngi tu c th duy tr trng thichn nh chng ng tnh khng nh vy c bao lu? Kinh

nghim ny c dn dn nht i khng? Ngi tu khi y c cn


65/68

Cnh Gii c Mn Th 65

phin no? Kinh nghim ny to nh hng nh th no n gicng ca ngi y?

c alai Lama: Khi i Vin Mn ni n tm chn nh,th iu h mun ni n l chn tnh ca tm thc, vy h tmthc cn lin tc th tm chn nh vn s lin tc. H nc cn thtnh trong ca nc cng cn. Nhiu khi nc b vn c nnkhng th thy chn tnh ca nc l tnh trong. Mun thy tnhtrong ca nc, ch cn lng xung. Tng t nh vy, cho d

l ngh thin hay nghc, c hai u l trng thi ca tm v unm trong bn tnh chn nh. Xt trn phng din tu chng chnnh th nghthin hay nghc g cng u l chng ngi. Trngtm ca php tu ny l cho tm lng xung bng cch ngngkhi nim, d l nim c hay nim lnh, lm nh vy chngtm chn nh.

y c rt nhiu im tng ng vi php tu n ng caThin tng. Khi chng c tm chn nh th ng nhin iuny s tc ng mnh mn nt linh hot ca gic m. Tuy vy,php n ng ca i Vin Mn i hi ngi tu phi tri qua qutrnh tu skhi. Thut ngi Vin Mn gi l "tm khun mttht ca tm bng cch qun st ch xut pht, ch tr v ch vca tm. y php qun ny gn ging vi i Thn trong

cc php qun "mu thun [dilemma]" v "lun l bn gc" caTrung Qun [the four-cornered logic].

Xin hi Lc T Hu Nng sng vo th k th my?

i sThnh Nghim: Th k th tm.

c alai Lama: L do ti hi nh vy, l v c mt chtlin quan n s pht trin ca Pht gio Ty Tng. Chng ta bitrng Lama Tng Khch Ba l mt trong nhng v ch trch kch


66/68

66 Cnh Gii c Mn Th

lit php n ng thin tng Ty Tng. Tuy vy, vo th k thtm di thi vua Trisong Deutsen, tu vin Samye, nu nhn vo

bn s thy c nhiu bit vin dnh cho nhiu tng phi khcnhau. C mt dy dnh cho ngi tu Kim cang tha, mt dydnh cho cc bc dch gi v cng c mt dy gi l "Thin X",l ni dnh cho thin tng. y l bit vin dnh cho cc i sTrung Hoa. Chng ta ang ni v th k th tm, thi im tuvin Samye c xy ct. V y cng l thi gian m hai vi

sn l ngi Thin Hi Tch H v ngi Lin Hoa Gii anghong php ti Ty Tng.

Ti nghnu ngi Thin Hi Tch H dnh hn mt bit vindnh cho cc i s Trung Hoa Thin tng, nh vy cng c nghal ngi Thin Hi Tch H rt hoan nghnh v mc nhin thanhn gi tr quan trng ca Thin tng Trung Hoa trong s pht

trin ca Pht gio. Tuy vy, n thi ngi Lin Hoa Gii, tca ngi Thin Hi Tch H, th dng nh c mt s t Thintng li tu khc hn mt cht, nhm n s tuyt dit tm nim,khng phi ch trong mt php tu c bit m l ni chung, ditnim trthnh gn nh mt cstrit l tuyt i, on d

Canh gioi Duc Man Thu -Dalai Lama

Documents

Transcript of Canh gioi Duc Man Thu -Dalai Lama