c a l a n d Analy t n i i c i a l C l f M o de ... · Akciğerlerin Anatomisi Sorumlu Yazar: Cenk...
3
J o u r n a l o f C l i n i c a l a n d A n a l y t i c a l M e d i c i n e · Journal of Clinical and Analytical Medicine | 1 Akciğerlerin Anatomisi Sorumlu Yazar: Cenk Kılıç, GATA Tıp Fak, Anatomi AD., Ankara, Türkiye. T.: +90 3123043510-07 E-Mail: [email protected] Cenk Kılıç Akciğerlerin Anatomisi Akciğerler göğüs boşluğu içinde uzanır. Her akciğer diaphragma’dan clavicula’nın biraz üzerine kadar uzanır (Şe- kil 1) [1]. Göğüs boşluğunda her iki taraſta pleural kese içe- risinde yerleşmiştir. Ortada mediastinum’da yer alan, için- de kalbin de bulundugu yapılarla birbirinden ayrılırlar. Bron- şiyal ağaç ve akciğer alveolleri dahil olmak üzere ana bronş ve distalinde bulunan solunum sisteminin tüm yapıları akci- ğerlerin içinde yer alır. Her akciğer göğüs boşluğunun şekli- ne uyacak şekilde dört yüzeye sahiptir. Akciğerin mediasti- nal yüzeyi hafif iç bükeydir. Ayrıca akciğerin bu yüzünde pul- moner damarlar, sinirler ve bronşların geçtiği hilum pulmo- nis denilen dikey bir yarık bulunur (Şekil 2) [1-3]. Diaphragma’nın dışbükey kubbesi üzerine uygun olarak basis pulmonis olarak adlandırılan akciğerin alt yüzeyi konkavdır. Akciğerin apex pulmonis denilen üst yüzeyi, clavicula’nın se- viyesinin üzerinde uzanır. Facies costalis, akciğerlerin en ge- niş yüzüdür ve kaburgaların iç yüzü ile temastadır. Sağ ve sol akciğerler temelde benzer olmakla birlikte, aynı değillerdir. Sol akciğer sağa göre biraz daha küçüktür ve kalp ile uyumlu olarak iç yüzü üzerinde kalbin oluşturduğu bir çukurluk (imp- ressio cardiaca) bulunur. Sağ akciğerde üç, sol akciğerde iki bulunur (Şekil 2) [1]. Akciğerin her bir lobu pulmoner alveolle- ri içeren çok sayıda küçük lobüllere ayrılmıştır. Bir bronkopul- moner segment tepesi hilum pulmonis’e doğru yönelmiş ta- banı ise akciğer dış yüzüne doğru olan bir piramit şeklindedir ve visceral pleura’nın uzantısı olan bağ dokusu ile sarılmış- tır. Her segmental bronşun yanında akciğer segmentine ge- len bir arter dalı ve sinirler vardır. Eğer bir segmental bronş- ta hastalık ortaya çıkarsa cerrahi olarak izole edilebilir. Her bir akciğer 10 bronşiyal içerir (Şekil 3 ve 4) [1-3]. Plevra Sağ ve sol akciğeri bir kese şeklinde ayrı ayrı saran çiſt kat- lı seröz bir zardır (Şekil 5 ve 6) [1-3]. Plevranın parietal yaprağı, göğüs kafesinin iç yüzünü, diap- ragmanin çok büyük bir bölümünü örter ve mediastinum’u yanlardan sınırlar. Plevranın visseral yaprağı, akciğer yüze- yini ve loblar arasındaki yüzleri örter. Aralarındaki kapiller aralığa cavitas pleuralis denir ve solunum sırasında kolay- lık sağlayan bir sıvı içerir. Plevranın iki yaprağının birbirleri- ne yaklaşarak olusturdukları bölüme ligamentum pulmonale adı verilir. Bu ligament akciğerleri destekler [2,3]. Şekil 1. Akciğerler, plevra ve göğüs boşluğu Şekil 3. Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) bronkopulmoner segmentlerinin önden görünümü Şekil 2. Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) iç taraſtan görünümü
Transcript of c a l a n d Analy t n i i c i a l C l f M o de ... · Akciğerlerin Anatomisi Sorumlu Yazar: Cenk...
Journal o
f C
linic
al and Analytical M
edicine
Journal of Clinical and Analytical Medicine | 1
Akciğerlerin Anatomisi
Sorumlu Yazar Cenk Kılıccedil GATA Tıp Fak Anatomi AD Ankara Tuumlrkiye T +90 3123043510-07 E-Mail ckilicmdyahoocom
Cenk Kılıccedil
Akciğerlerin AnatomisiAkciğerler goumlğuumls boşluğu iccedilinde uzanır Her akciğer diaphragmarsquodan clavicularsquonın biraz uumlzerine kadar uzanır (Şe-kil 1) [1] Goumlğuumls boşluğunda her iki tarafta pleural kese iccedile-
risinde yerleşmiştir Ortada mediastinumrsquoda yer alan iccedilin-de kalbin de bulundugu yapılarla birbirinden ayrılırlar Bron-şiyal ağaccedil ve akciğer alveolleri dahil olmak uumlzere ana bronş ve distalinde bulunan solunum sisteminin tuumlm yapıları akci-ğerlerin iccedilinde yer alır Her akciğer goumlğuumls boşluğunun şekli-ne uyacak şekilde doumlrt yuumlzeye sahiptir Akciğerin mediasti-nal yuumlzeyi hafif iccedil buumlkeydir Ayrıca akciğerin bu yuumlzuumlnde pul-moner damarlar sinirler ve bronşların geccediltiği hilum pulmo-nis denilen dikey bir yarık bulunur (Şekil 2) [1-3]
Diaphragmarsquonın dışbuumlkey kubbesi uumlzerine uygun olarak basis pulmonis olarak adlandırılan akciğerin alt yuumlzeyi konkavdır Akciğerin apex pulmonis denilen uumlst yuumlzeyi clavicularsquonın se-viyesinin uumlzerinde uzanır Facies costalis akciğerlerin en ge-niş yuumlzuumlduumlr ve kaburgaların iccedil yuumlzuuml ile temastadır Sağ ve sol akciğerler temelde benzer olmakla birlikte aynı değillerdir Sol akciğer sağa goumlre biraz daha kuumlccediluumlktuumlr ve kalp ile uyumlu olarak iccedil yuumlzuuml uumlzerinde kalbin oluşturduğu bir ccedilukurluk (imp-ressio cardiaca) bulunur Sağ akciğerde uumlccedil sol akciğerde iki bulunur (Şekil 2) [1] Akciğerin her bir lobu pulmoner alveolle-ri iccedileren ccedilok sayıda kuumlccediluumlk lobuumlllere ayrılmıştır Bir bronkopul-moner segment tepesi hilum pulmonisrsquoe doğru youmlnelmiş ta-banı ise akciğer dış yuumlzuumlne doğru olan bir piramit şeklindedir ve visceral pleurarsquonın uzantısı olan bağ dokusu ile sarılmış-tır Her segmental bronşun yanında akciğer segmentine ge-len bir arter dalı ve sinirler vardır Eğer bir segmental bronş-ta hastalık ortaya ccedilıkarsa cerrahi olarak izole edilebilir Her bir akciğer 10 bronşiyal iccedilerir (Şekil 3 ve 4) [1-3]
PlevraSağ ve sol akciğeri bir kese şeklinde ayrı ayrı saran ccedilift kat-lı seroumlz bir zardır (Şekil 5 ve 6) [1-3] Plevranın parietal yaprağı goumlğuumls kafesinin iccedil yuumlzuumlnuuml diap-ragmanin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oumlrter ve mediastinumrsquou yanlardan sınırlar Plevranın visseral yaprağı akciğer yuumlze-yini ve loblar arasındaki yuumlzleri oumlrter Aralarındaki kapiller aralığa cavitas pleuralis denir ve solunum sırasında kolay-lık sağlayan bir sıvı iccedilerir Plevranın iki yaprağının birbirleri-ne yaklaşarak olusturdukları boumlluumlme ligamentum pulmonale adı verilir Bu ligament akciğerleri destekler [23]
Şekil 1 Akciğerler plevra ve goumlğuumls boşluğu
Şekil 3 Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) bronkopulmoner segmentlerinin oumlnden goumlruumlnuumlmuumlŞekil 2 Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) iccedil taraftan goumlruumlnuumlmuuml
| Journal of Clinical and Analytical Medicine
Akciğerlerin Anatomisi
2
Pulmoner AlveollerPulmoner alveoller akciğerlerin gaz değişiminin meydana geldi-ği fonksiyonel birimleridir (Şekil 7) [1] Alveollerin duvarlarında tip I alveolar huumlcreler ile tip II alveolar huumlcreler bulunur Tip II al-veolar huumlcreler akciğer surfaktanı olarak bilinen ve alveolusrsquoların yuumlzey gerilimini azaltan fosfolipid salgılarlar [23]
Bronş AğacıTrachea bifurcatio trachearsquodan sonra iki ana bronşa ayrılır Her ana bronş akciğer iccediline uzanır Yabancı partikuumlllerin sağ ana bronşa kaccedilma olasılığı daha yuumlksektir Ccediluumlnkuuml sağ ana bronş daha kalın ve daha dikey konumludur Ana bronşlar devam et-tikccedile lober bronşları ve segmental bronşları oluşturlar Bronşi-yal ağaccedil bronşiyoller denilen daha kuumlccediluumlk tuumlbuumlller şeklinde devam eder (Şekil 8) [1-3]
Akciğerlerin Lenfatik DrenajıLenf DuumlğuumlmleriToraksın visseral lenf duumlğuumlmleri akciğerler plevra ve mediastinumrsquou drene eder Bu lenf duumlğuumlmleri radix pulmonis ve hilum pulmonisrsquote ccedileşitli gruplar halinde duumlzenlenir geniş bronşler boyunca nodi lymphatici pulmonales esas olarak hi-lum pulmonisrsquote nodi lymphatici bronchopulmonales [2-7] İkin-cisi interlober lober segmental subsegmental ve intraparenki-mal intrapulmoner duumlğuumlmleri oluşturur [689] Trakeobronşiyal lenf duumlğuumlmleri bifurcatio trachearsquonın yakınında-dırTrakeobronşiyal ve trakeal lenf duumlğuumlmleri akciğer ve bronşla-rın bir ccedilok boumlluumlmuumlnuumln lenfatik drenajını alır [2-5] Bu gruplardan oluşan duumlğuumlmleri uumlst ve alt paratrakeal subaortik retrotrache-al ve subkarinal duumlğuumlmleri iccedilerir [3610]
Lenf DamarlarıAkciğerrsquolerin lenf damarları ilk olarak nodi lymphatici pulmonalesrsquolere gelir Bu lenf duumlğuumlmlerinin efferentleri nodi lymphatici bronchopulmonalesrsquolere bunların efferentleri de nodi lymphatici tracheobronchiolesrsquolere accedilılır Akciğerlerde iki tip lenf damarı vardır1-Yuumlzeyel lenf damarları Fissuumlr kenarları boyunca uzanır ve nodi bronchopulmonalesrsquoe drene olur 2-Derin lenf damarları Nodi lymphatici bronchopulmonalesrsquoe ulaşmak iccedilin hilum pulmonisrsquoi geccediler Bronkus ve pulmoner da-
Şekil 6 Mediastinum ve akciğer zarını goumlsteren goumlğuumls boşluğunun bir kesiti
Şekil 7 Solunum sisteminin respiratuar boumlluumlmuuml
Şekil 5 Akciğerler ve plevranın pozisyonu
Şekil 4 Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) bronkopulmoner segmentlerinin arkadan goumlruumlnuumlmuuml
Şekil 8 Trachearsquodan bronşiyollere uzanan hava yolları
Journal of Clinical and Analytical Medicine |
Akciğerlerin Anatomisi
3
marlar ile birlikte radix pulmonisrsquoe doğru seyreder ve akciğer do-kusu iccedilinde bulunan nodi lymphatici pulmonalesrsquoe doumlkuumlluumlr Bura-dan ayrılan lenf damarları radix pulmonisrsquoteki nodi lymphatici bronchopulmonalislere drene olur Bu lenf noduumlllerinde toplanan akciğer lenfası oumlnce nodi lymphatici trocheobronchialisrsquoe daha sonra da nodi lymphatici bronchomediastinalisrsquoe doumlkuumlluumlr [3]
Kaynaklar1 Kılıccedil C Akciğerlerin Anatomisi Journal of Clinical and Analytical Medicine DOI 104328JCAM9642 Sinnatamby CS Lastrsquos Anatomy Regional and Applied 11th ed New York Churchill Livingstone 2006219-2243 Johnson D Shah P Thorax In Standring S editor Grayrsquos anatomy 39th ed Edin-burgh Scotland Churchill Livingstone 2005951-10794 Suwatanapongched T Gierada DS CT of thoracic lymph nodes Part I anatomy and drainage British Journal of Radiology 200679922-85 Weinberg JA The intrathoracic lymphatics In Haagensen CD editor The lymphatics in cancer Philadelphia WB Saunders Company 1972231-2996 Mountain CF Dresler CM Regional lymph node classification for lung cancer staging Chest 19971111718-237 Nohl-Oser HC Surgery of the lung general management and operative tech-nique In Nohl-Oser HC editor Surgery of the lung New York Thieme-Stratton Inc 198138-1848 Sagel SS Slone RM Lung In Lee JKT Sagel SS Stanley RJ Heiken JP editors Computed body tomography with MRI correlation 3rd ed Philadelphia Lippincott-Raven Publishers 1998351-4549 Bankoff MS McEniff NJ Bhadelia RA Garcia-Moliner M Daly BDT Prevalence of pathologically proven intrapulmonary lymph nodes and their appearance on CT AJR Am J Roentgenol 1996167629-3010 Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD The lymphatic system of the lungs pleura and mediastinum In Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD editors Fra-ser and Pareacutersquos diagnosis of diseases of the chest 4th ed Philadelphia WB Saun-ders Company 1999172-195
| Journal of Clinical and Analytical Medicine
Akciğerlerin Anatomisi
2
Pulmoner AlveollerPulmoner alveoller akciğerlerin gaz değişiminin meydana geldi-ği fonksiyonel birimleridir (Şekil 7) [1] Alveollerin duvarlarında tip I alveolar huumlcreler ile tip II alveolar huumlcreler bulunur Tip II al-veolar huumlcreler akciğer surfaktanı olarak bilinen ve alveolusrsquoların yuumlzey gerilimini azaltan fosfolipid salgılarlar [23]
Bronş AğacıTrachea bifurcatio trachearsquodan sonra iki ana bronşa ayrılır Her ana bronş akciğer iccediline uzanır Yabancı partikuumlllerin sağ ana bronşa kaccedilma olasılığı daha yuumlksektir Ccediluumlnkuuml sağ ana bronş daha kalın ve daha dikey konumludur Ana bronşlar devam et-tikccedile lober bronşları ve segmental bronşları oluşturlar Bronşi-yal ağaccedil bronşiyoller denilen daha kuumlccediluumlk tuumlbuumlller şeklinde devam eder (Şekil 8) [1-3]
Akciğerlerin Lenfatik DrenajıLenf DuumlğuumlmleriToraksın visseral lenf duumlğuumlmleri akciğerler plevra ve mediastinumrsquou drene eder Bu lenf duumlğuumlmleri radix pulmonis ve hilum pulmonisrsquote ccedileşitli gruplar halinde duumlzenlenir geniş bronşler boyunca nodi lymphatici pulmonales esas olarak hi-lum pulmonisrsquote nodi lymphatici bronchopulmonales [2-7] İkin-cisi interlober lober segmental subsegmental ve intraparenki-mal intrapulmoner duumlğuumlmleri oluşturur [689] Trakeobronşiyal lenf duumlğuumlmleri bifurcatio trachearsquonın yakınında-dırTrakeobronşiyal ve trakeal lenf duumlğuumlmleri akciğer ve bronşla-rın bir ccedilok boumlluumlmuumlnuumln lenfatik drenajını alır [2-5] Bu gruplardan oluşan duumlğuumlmleri uumlst ve alt paratrakeal subaortik retrotrache-al ve subkarinal duumlğuumlmleri iccedilerir [3610]
Lenf DamarlarıAkciğerrsquolerin lenf damarları ilk olarak nodi lymphatici pulmonalesrsquolere gelir Bu lenf duumlğuumlmlerinin efferentleri nodi lymphatici bronchopulmonalesrsquolere bunların efferentleri de nodi lymphatici tracheobronchiolesrsquolere accedilılır Akciğerlerde iki tip lenf damarı vardır1-Yuumlzeyel lenf damarları Fissuumlr kenarları boyunca uzanır ve nodi bronchopulmonalesrsquoe drene olur 2-Derin lenf damarları Nodi lymphatici bronchopulmonalesrsquoe ulaşmak iccedilin hilum pulmonisrsquoi geccediler Bronkus ve pulmoner da-
Şekil 6 Mediastinum ve akciğer zarını goumlsteren goumlğuumls boşluğunun bir kesiti
Şekil 7 Solunum sisteminin respiratuar boumlluumlmuuml
Şekil 5 Akciğerler ve plevranın pozisyonu
Şekil 4 Sağ akciğerin (A) ve sol akciğerin (B) bronkopulmoner segmentlerinin arkadan goumlruumlnuumlmuuml
Şekil 8 Trachearsquodan bronşiyollere uzanan hava yolları
Journal of Clinical and Analytical Medicine |
Akciğerlerin Anatomisi
3
marlar ile birlikte radix pulmonisrsquoe doğru seyreder ve akciğer do-kusu iccedilinde bulunan nodi lymphatici pulmonalesrsquoe doumlkuumlluumlr Bura-dan ayrılan lenf damarları radix pulmonisrsquoteki nodi lymphatici bronchopulmonalislere drene olur Bu lenf noduumlllerinde toplanan akciğer lenfası oumlnce nodi lymphatici trocheobronchialisrsquoe daha sonra da nodi lymphatici bronchomediastinalisrsquoe doumlkuumlluumlr [3]
Kaynaklar1 Kılıccedil C Akciğerlerin Anatomisi Journal of Clinical and Analytical Medicine DOI 104328JCAM9642 Sinnatamby CS Lastrsquos Anatomy Regional and Applied 11th ed New York Churchill Livingstone 2006219-2243 Johnson D Shah P Thorax In Standring S editor Grayrsquos anatomy 39th ed Edin-burgh Scotland Churchill Livingstone 2005951-10794 Suwatanapongched T Gierada DS CT of thoracic lymph nodes Part I anatomy and drainage British Journal of Radiology 200679922-85 Weinberg JA The intrathoracic lymphatics In Haagensen CD editor The lymphatics in cancer Philadelphia WB Saunders Company 1972231-2996 Mountain CF Dresler CM Regional lymph node classification for lung cancer staging Chest 19971111718-237 Nohl-Oser HC Surgery of the lung general management and operative tech-nique In Nohl-Oser HC editor Surgery of the lung New York Thieme-Stratton Inc 198138-1848 Sagel SS Slone RM Lung In Lee JKT Sagel SS Stanley RJ Heiken JP editors Computed body tomography with MRI correlation 3rd ed Philadelphia Lippincott-Raven Publishers 1998351-4549 Bankoff MS McEniff NJ Bhadelia RA Garcia-Moliner M Daly BDT Prevalence of pathologically proven intrapulmonary lymph nodes and their appearance on CT AJR Am J Roentgenol 1996167629-3010 Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD The lymphatic system of the lungs pleura and mediastinum In Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD editors Fra-ser and Pareacutersquos diagnosis of diseases of the chest 4th ed Philadelphia WB Saun-ders Company 1999172-195
Journal of Clinical and Analytical Medicine |
Akciğerlerin Anatomisi
3
marlar ile birlikte radix pulmonisrsquoe doğru seyreder ve akciğer do-kusu iccedilinde bulunan nodi lymphatici pulmonalesrsquoe doumlkuumlluumlr Bura-dan ayrılan lenf damarları radix pulmonisrsquoteki nodi lymphatici bronchopulmonalislere drene olur Bu lenf noduumlllerinde toplanan akciğer lenfası oumlnce nodi lymphatici trocheobronchialisrsquoe daha sonra da nodi lymphatici bronchomediastinalisrsquoe doumlkuumlluumlr [3]
Kaynaklar1 Kılıccedil C Akciğerlerin Anatomisi Journal of Clinical and Analytical Medicine DOI 104328JCAM9642 Sinnatamby CS Lastrsquos Anatomy Regional and Applied 11th ed New York Churchill Livingstone 2006219-2243 Johnson D Shah P Thorax In Standring S editor Grayrsquos anatomy 39th ed Edin-burgh Scotland Churchill Livingstone 2005951-10794 Suwatanapongched T Gierada DS CT of thoracic lymph nodes Part I anatomy and drainage British Journal of Radiology 200679922-85 Weinberg JA The intrathoracic lymphatics In Haagensen CD editor The lymphatics in cancer Philadelphia WB Saunders Company 1972231-2996 Mountain CF Dresler CM Regional lymph node classification for lung cancer staging Chest 19971111718-237 Nohl-Oser HC Surgery of the lung general management and operative tech-nique In Nohl-Oser HC editor Surgery of the lung New York Thieme-Stratton Inc 198138-1848 Sagel SS Slone RM Lung In Lee JKT Sagel SS Stanley RJ Heiken JP editors Computed body tomography with MRI correlation 3rd ed Philadelphia Lippincott-Raven Publishers 1998351-4549 Bankoff MS McEniff NJ Bhadelia RA Garcia-Moliner M Daly BDT Prevalence of pathologically proven intrapulmonary lymph nodes and their appearance on CT AJR Am J Roentgenol 1996167629-3010 Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD The lymphatic system of the lungs pleura and mediastinum In Fraser RS Muumlller NL Colman N Pareacute PD editors Fra-ser and Pareacutersquos diagnosis of diseases of the chest 4th ed Philadelphia WB Saun-ders Company 1999172-195
