Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with beneficiary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the financial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.

BULGARİSTAN’A YATIRIM YApIN

İÇİNDEKİLER1. Giriş sayfa 4

2. Bulgaristan’ın genel özellikleri sayfa 82.1. Coğrafya sayfa 102.2. Demografik profil sayfa 162.3. Ana şehirler sayfa 182.4. Tarihçe sayfa 282.5. Siyasi profil sayfa 402.6. İktisadi profil sayfa 42

3. İnsan kaynakları sayfa 523.1. Üniversiteler sayfa 563.2. Okullar sayfa 64

4. İşletme fiyatları sayfa 684.1. Vergiler sayfa 704.2. Maaşlar sayfa 714.3. Toprak ve kiralar sayfa 724.4. Evsel hizmetler sayfa 74

5. Altyapı sayfa 76

6. Hükümet desteği sayfa 84

7. Kilit sektörler ve başarılı şirketler sayfa 907.1. Gıda sanayi sayfa 927.2. Bilişim teknolojileri sayfa 1067.3. Elektrik ve elektroteknik sayfa 1227.4. Sağlık ve sağlık turizmi sayfa 1367.5. İş süreçlerinde outsourcing sayfa 1447.6. Makina endüstrisi sayfa 1547.7. Ulaştırma ve Lojistik sayfa 1667.8. Kimya ve bağlı endüstriler sayfa 1747.9. Diğer sektörler sayfa 190

8. Diğer bilgiler sayfa 194

4

Giriş

Bulgaristan, işi algılama becerisiyle yüksek seviyede teorik bilgileri bir araya getirerek etkin ve makul uluslararası çözümler geliştirebilen gerekli, yüksek kalifiyeli ve iyi eğitilmiş profesyonellere sahiptir.

A.T.Kearney

Yatırım doğrultusu olarak Bulgaristan lehine karar verilmesinde etkili olan üç etken : ana hammaddemize erişim, ülkenin coğrafik konumu ve mevcut vergi konumuydu.

Ingrid Janker, CEO, Knauf Bulgaria

Bulgaristan Moody’s tarafından 2010 yılından bu yana kredi reytingi artırılan tek Avrupa ülkesidir.

Bulgaristan en düşük dış borç sıralamasında AB’de ikinci sırada yer almaktadır (GSYH’nın %17) ve en düşük bütçe açığı seviyelerinden bir tanesine sahiptir (2011 yılında %2,1).

5

Giriş

Bulgaristan iyi beceriler, nispeten düşük işgücü giderleri ve ürünlerde iyi kalite konusunda iyi bir bileşim sunmaktadır.

Accelerance

Bulgaristan’ın AB’e üye olması sonucunda ülkeye Avrupa fonlarından ciddi finansman yağmaktadır.

Business Monitor International

Burada fevkalade yatırım koşulları var. Ülke hammadde istihsali konusunda büyük bir yerli kapasiteye sahiptir.

Akile Bardeli, Orgachim Yönetim Kurulu Üyesi 1901 yılına dayanan ülkedeki ilk

yabancı yatırımlardan bir tanesi olan

D-check uçakların güvenlik derecesini ölçen en kapsamlı ve en titiz denetimidir. Bu denetim aynı zamanda Heavy Maintenance Visit (HMV) olarak da bilinmektedir ve hava taşıtına ve teknisiyen sayısına göre normalde 21 ila 60 gün arasında sürmektedir. Lufthansa Technik Sofya 31 şirketten oluşan gurubun içerisinde Airbus A320 uçağının en hızlı D1 check muayenesini sadece 16 günde gerçekleştirmeyi başarıyor.

6

Giriş

Bulgaristan termal kaynak sayısı açısından İzlanda’dan sonra Avrupa’da ikinci sırada yer almaktadır ve doğada var olan tüm çeşit kaynak sular Bulgaristan’da da mevcut.

Avrupa’nın en büyük sodyum bikarbonat üretim fabrikası ve Balkanların en büyük petrol rafinerisi Bulgaristan’da bulunmaktadır

Bulgaristan 2011 yılında dünyanın en büyük lavanta yağı üretici ve ihracatçısı oldu, manda ve koyun sütü üretiminde ise dünyanın en büyük 15 üreticisi arasına girdi

Bulgar şirketlerinin müşterileri arasında BMW, Renault, Peugeot, Ford, Audi gibi şirketler var. Örneğin Audi’nin 6 silindirlik V-şeklindeki motorlarının silindir başları Montupet’in Bulgaristan’daki fabrikasında üretilmektedir.

2010 yılında Bulgaristan HP’nin tüm dünyada bulunan ve müşteri hizmetleriyle IT ve yazılım işlemleri outsourcingi ile ilgili altı hedef lojistik merkezinden bir tanesi haline geldi.

7

Giriş

Bulgar malı ELKA 6521 Avrupa’nın ilk elektronik hesap makinasıdır. ELKA 6521 önceki asrın altmışlı ve yetmişli yıllarında Avrupa’nın en popüler elektronik hesap makinaları arasında yer almaktadır. 1975 yılında Bulgaristan İsviçre’ye 30 000’nin üzerinde elektronik hesap makinası ihraç etti.

EnerSys Bulgaristan İngiliz ve Alman denizaltılarına ağırlığı 300 tonun üzerinde olan piller üretmektedir.

.....Birinci sınıf matematik uzmanları arıyorsanız Bulgaristan’da arayın.

William Fitzsimmons, Kabul ve Mali Yardım Dekanı, Harvard College

Bulgaristan, Romanya ve Avrupa’nın kenarlarında bulunan başka ülkeler teknolojik projelerde outsourcing konusunda lider konuma gelmeye başlıyor.

Business Week

8

BULGARISTAN’A GENEL BAKIş

9

BULGARISTAN’A GENEL BAKIş

10

Coğrafya

Bulgaristan Avrupa’yı Asya’ya bağlayan ana yollar üzerinde bulunmaktadır

11

Coğrafya

Bulgaristan Avrupa’yı Asya’ya bağlayan ana yollar üzerinde bulunmaktadır

12

GREECE

MACEDONIA

SERBIA

ROMANIA

Bansko

Belogradchik

Kardzhali

Vidin

Plovdiv

Blagoevgrad

Sofia

Pleven

Coğrafya

13

Coğrafya

Black Sea

TURKEY

Kaliakra cape

Silistra

Veliko Tarnovo

Shipka

Kardzhali

NessebarSozopol

Varna

Plovdiv

Pleven

Sliven

Stara Zagora

Shumen

Ruse

Burgas

Kazanlak

LEJAND: HAVAALANINEHIR LIMANIDENIZ LIMANI

14

Rila, Avrupa’nın altıncı ve Balkan Yarımadasının en yüksek dağıdır. En çok ziyaret edilen turistik is-tikametlerden birisi olan Yedi Rila Gölü Rila dağında bulunmaktadır.

Vitoşa Sofya’nın hemen yakınında bulunmaktadır. Eşsiz dinlenme imkanları sunan bu dağ, aynı za-manda uygun spor koşulları da sağlamaktadır.

Pirin Bulgaristan’ın en güzel Alp tipi dağıdır.

Rodoplar, bitki ve hayvan dünyası, yerleşim yerlerinin mimarisi ve nüfusun kültürel gelenekleri açısından en ilgi çekici dağlarımızdan birisidir.

Bulgaristan doğası her şeye sahiptir - yüksek dağlardan...

Coğrafya

2011 yılında Bulgaristn’ı toplam 8 712 821 yabancı turist ziyaret etmiştir. Bu rakam bir önceki yıla göre %4,0 artış arzetmektedir.

15

Bulgaristan’ın Karadeniz tatil beldelerinde tarihle modernite el ele yaşıyor.

Bulgaristan’ın Karadeniz sahili dinlenme, eğlenme, tedavi ve spor etkin-likleri için iyi bir imkan sunmaktadır.

... manzaralı sahillere kadar

Coğrafya

Nesebır şehri (Mesembria) M.Ö. 6. asırda yerleşim alanı halini almış. Tunç devri sırasında Karadeniz’in en gelişmiş şehirlerinden biri olan Nesebır, günümüzde UNESCO himayesindeki kültürel mirasın bir parçasıdır.

2010 yılında Bulgaristan’da bulunan 11 plaj prestijli “Mavi bayrak” ödülüne layık görüldü.

Ülkede resmi ilan edilen 142 tatil beldesi mevcuttur. Bunlardan 58’i kaplıca niteliğindedir, 56’sı dağ, 28’si de deniz tesisidir.

16

Demografik profil

Sofia

Vidin

Montana

Vratza

pleven

Lovech

pernik

Kjustendil

Sofia District

pazardzhik

SmolyanBlagoevgrad

plovdiv

Ülke nüfusunun %68’i çalışabilir yaştadır

Nüfusun yaklaşık %60’ı aktif yaştadır (25-64) ve en az bir yabancı dil kullanır

Çalışabilecek aktif yaştaki nüfusun yaklaşık %80’i (25-64) lise veya üniversite mezunudur

Ülkedeki öğrencilerin yaklaşık 2/3’si Almanca veya İngilizce okumaktadır

Bulgaristan yüksek oranda şehirleşmiş bir ülkedir. Şehirlerde yaşayan nüfus 5 milyondan fazladır

2011 yılında Bulgaristan nüfusu 7 364 570 kişidir

17

Demografik profil

Kardjali

Haskovo

Yambol

Sliven

Targovishte

Razgrad

Shumen

Silistra

Dobrich

Gabrovo

Stara Zagora

Ruse

Varna

Burgas

Veliko Turnovo

Nüfus100 000 altında100 000’den 120 000’e kadar120 000’den 150 000 ’e kadar150 000’den 200 000 ’e kadar200 000’den 300 000 ’e kadar300 000’den 500 000 ’e kadar500 000 üzeri

01.02.2011 itibariyle illere göre nüfus dağılımı

18

Ana şehirler

Sofya Nüfus : 1 291 591

Sofya, Bulgaristan’ın başkentidir

Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin merkezi (Parlamento, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık)

Sofya Avrupa Birliği’nin 13. büyük şehridir

Bulgaristan Merkez Bankası, Bulgaristan emtia borsası, Mali denetim Komisyonunun bulunduğu Finans merkezi

Sofya ‘da:

Ülkedeki işgücünün 1/4 yoğunlaşmaktadır

Bulgaristan’ın sanayi üretiminin 1/6’sı bulunmaktadır

Bulgaristan GSYH’nın %34,3’ü üretilmektedir

19

Ana şehirler

Eğitim : İşletmecilik programları olan 16 yabancı

dil lisesi İT programları olan 18 yabancı dil lisesi 21 üniversite Yıllık 26 000 mezun

Sofya havalimanı Bulgaristan’ın en büyük yolcu ve yük havalimanıdır. Havalimanında 70’in üzerinde ulaştırma şirketi faaliyet göstermektedir : FedEx, InTime (UPS), DHL, TNT, DB Schenker dahil olmak üzere

M.Ö. VIII. asırda neolit yerleşim alanının yerinde kadim Trak şehri Serdika kurulur –Trak kavmi serdinin ismini alarak. Bu topraklara yapılan iskanın nedeni Sofya ovasında bol olan sıcak su kaynaklarıdır.

Avrupa’nın geri kalan başkentleri arasında bir tek Sofya sekiz farklı türde kaynak suyuna sahiptir. Bu su hergün 100 000 kişiye tedavi sağlayabiliyor.

Prof. Kostadin Shterev - hidrolog

20

Ana şehirler

plovdiv Nüfus : 338 153

İdari, ulaşım, eğitim ve turizm ana merkezlerinden bir tanesidir

Ortalama %12-13 GSYH artışıyla ülkenin en hızlı büyüyen ekonomilerinden birisidir

Uluslararası havalimanını da kapsayan iyi gelişmiş ulaşım altyapısı

On Trans Avrupa koridorundan üç tanesi şehrin yanından geçmektedir (ІV,VІІІ и Х)

1892 yılından bu yana organize edilen Uluslararası Plovdiv Fuarı Güneydoğu Avrupa’nın en önemli ticari etkinliklerinden birisidir. Fuar Güneydoğu Avrupa’nın en büyük sergi merkezidir

Eğitim : 3 yabancı dil lisesi 2 üniversite Yıllık 10 500 mezun

21

Ana şehirler

Georgi Bojinov’un patentli uçağı Wright kardeşlerin ilk üçüşündan sadece 9 yıl sonra üretilmiş olup çok daha sonra süpersonik uçaklarda değer verilen inovasyonlarla donatılmıştır. Uçağın orijinali Plovdiv Havacılık Müzesinde bulunmaktadır.

Plovdiv’deki Roma stadyumu Balkanlar’daki en Roma yapılarından birisidir. Uzunluğu 180 metre olup, kapasitesi - 30 000 kişidir.

Plovdiv Antik tiyatrosu I-II asırlar arasında inşa edilmiştir. Tiyatronun spesifik mimarisinden kaynaklanan iyi derecedeki akustiğinden dolayı tiyatro günümüzde de konser ve başka toplumsal etkinlikler için kullanılmaktadır ve 5 000 - 7 000 seyirciyi alabilmektedir.

The Ancient Theater

22

Ana şehirler

Nüfus : 88 670

Bulgaristan’ın en eski yerleşim yerlerinden biri. Zengin geçmişi ve kültürü var

Şehrin ana özelliği muhafaza edilmiş olan ortaçağ kalesi “Tzarevetz”tir

İyi gelişmiş ulaşım ve iletişim altyapısı

Ana karayolları : Edirne’yi Bükreş’e bağlayan Avrupa Е85 yolu ve Sofya’yı Varna’ya bağlayan Е772 yolu

Eğitim-Öğretim : 18 lise 3 üniversite Yılda mezun olan 8 500 öğrenci

Veliko Tarnovo

Veliko Tırnovo’dan 5 km mesafede Arbanasi mimari-müze kompleksi bulunmaktadır. Bulgaristan’ın yüz ulusal turistik yeri arasında yer almaktadır.

23

Ana şehirler

Veliko Tırnovo’daki Tzarevetz tepesi beş bin yıllık geçmişe sahiptir. Taş-bakır çağından beri mesken olan şehir de ilk yerleşim yeri M.Ö. 4 200 yılına dayanıyor.

Ses ile ışık „Ses ile ışık “ ismini taşıyan Görsel-İşitsel gösteri ışık, ses ve söz efektlerini birleştiren ve Bulgaristan tarihinin en önemli anlarını yansıtan tarihi bir öyküdür. İlk defa 1985 yılında gösterilmiştir.

24

Varna Nüfus : 343 704 Karadeniz’in en büyük şehridir. Ana

turistik istikamet, iş ve üniversite merkezi Bulgaristan Deniz Kuvvetleri ve Deniz

Ticareti Merkezi Varna Bölgesi GSYH’nın %5,4’ünü

üretmektedir. Varna ili kişi başına yabancı yatırımlar bakımından ülke üçüncüsüdür

Uluslararası havaalanı ve limanı dahil olmak üzere iyi gelişmiş ulaşım altyapısına sahiptir

Varna Havalimanı Avrupa’nın en büyük şehirleri olan Brüksel, Viyana, London, Moskova’ya seferler düzenlemektedir

Varna’nın karayolları şebekesi Bükreş’e giden E70 ve İstanbul’a giden E87 gibi Avrupa karayollarını ve VIII. Trans Avrupa koridorunu kapsamaktadır

Eğitim : İşletme, matematik ve bilişim teknolojileri

alanlarında programları olan 12 yabancı dil lisesi

8 teknik lise 5 üniversite ve yüksek okul Yıllık 9 400 mezun

Ana şehirler

Balçik kentindeki Botanik bahçe Monako’dakinden sonra Avrupa’da ikinci olan ve yaklaşık 1 dekarlık alanda sergilenen iri ölçülü kaktüs ve sukulent koleksiyonuyla meşhurdur. Bu eşsiz bahçede 2 500’ün üzerinde bitki türü yetiştirilmektedir.

25

Ana şehirler

Spirit of Burgas Bulgar ve uluslararası müzik festivalidir. 2009 yılında bu festival „Тimes” tarafından en iyi 20 festival istikametlerinden birisi olarak gösterildi.

Nüfus : 212 902

Karadeniz sahilinde bulunmaktadır

Ana turistik istikametlerden bir tanesi ve bunla birlikte – ana idari, sanayi ve eğitim merkezi

Uluslararası havalimanı dahil olmak üzere iyi gelişmiş ulaşım altyapısı

Şehirden VIII. Trans Avrupa koridoru geçmektedir (Durres – Tiran – Üsküp – Sofya – Plovdiv – Varna)

Burgas limanı Bulgaristan’ın en büyük limanıdır. 28 gemi yeri olan liman toplam tonajı 125 000 dwt olan gemilerin işlem görmesine imkan sağlıyor

Eğitim : 4 yabancı dil lisesi 2 üniversite Yıllık 3 500 mezun

Burgas

26

Ana şehirler

Blagoevgrad Nüfus : 77 441

Eğitim, idari, ulaşım, tarım ve turizm merkezi (kültürel ve doğal zenginliklere ve kayak merkezi Bansko’ya yakınlığıyla bilinmektedir)

Blagoevgrad IV. Trans Avrupa Koridoru üzerinde bulunmaktadır. Şu anda Batı Avrupa istikametlerini Yunanistan’a bağlayan yeni otoban inşa edilmektedir

Sofya’yı Selanik’e bağlayan demiryolu hattı Blagoevgrad üzerinden geçmektedir

Eğitim : 2 üniversite, yıllık 3 000 mezun 3 yabancı dil ve birkaç özel işletmecilik

lisesi

Bulgaristan’daki ilk Amerikan üniversitesi 1991 yılında Blagoevgrad’da açılmıştır. Şu anda (10.2011 itibariyle) üniversitede 5 kıtadan gelen, 45 ülkeden 1 100 öğrenci öğrenim görmektedir. Öğrencilerin yaklaşık %60’ı yabancı öğrencilerdir.

27

Ana şehirler

Ruse Nüfus : 167 585 Bulgaristan’ın en büyük nehir limanı

ve otomotiv, seramik ve kimya sanayi sektörlerinde büyük sanayi merkezidir

Mоntupet, Keros Bulgaria ve bir çok başka uluslararası şirkete ev sahipliği yapan Bulgaristan’ın ilk sanayi bölgelerinden bir tanesi Ruse’de bulunmaktadır

Şehir IX. Trans Avrupa koridoru üzerinde ve Bulgaristan ile Romanya arasındaki ana karayolu ve demiryolu bağlantısı olan Tuna Köprüsü bölgesinde konumlandırılmıştır

Ruse, Bükreş uluslararası havalimanından 60 km mesafede bulunmaktadır

Şehrin merkezi kısmı XIX. Asrın sonu ve XX. Asrın başına özgü eşsiz mimarisiyle ünlüdür

Eğitim : 3 yabancı dil lisesi 1 üniversite Yıllık 2 000 mezun

Barok, modern, neoklasisizm ve sesesyon tarzlarının iç içe girdiği mimari heykellerinden dolayı Ruse sık sık „Küçük Viyana “ olarak da anılmaktadır.

28

Slavlar, Proto Bulgarlar ve Traklar Bulgaristan devletinin kuruluşundan önce bu topraklarda yaşamış olan kavimlerdir.

864Yılında Prens I. Boris yönetimi sırasında Bulgaristan’da hıristyanlık resmi din olarak kabul edilmiştir.Bulgar Devleti 681

yılında kurulmuştur. Han Asparuh kurucusu olarak bilinmektedir.

Han Krum’un yönetimi sırasında (803-814) Bulgaristan’da ilk yazılı kanunlar oluşturulmuştur.

Tarihçe

29

Çar I Büyük Simeon yönetimi sırasında (893’den 927 yılına kadar) Bulgaristan üç denize açılmıştır – Akdeniz, Adriyatik Denizi ve Karadeniz.

1396Yılında Bulgaristan Osmanlı İmparatorluğu’nun parçası haline gelmektedir.

886Yılında Kiril ile Metodi kardeşler tarafından yeni oluşturulan alfabe(fiil alfabesi) Bulgar topraklarına ulaşır. X.asrın başında Kiril alfabesi olarak anılan yeni alfabe geliştirilmiştir.

Çar II. İvan Asen (1218-1241) kendi çehresiyle altın paralar kesen ilk Bulgar hükümdarı olarak bilinmektedir.

Tarihçe

30

“Riben Bukvar” 1824 yılında Petır Beron tarafından kaleme alınan ilk yeni Bulgar ders kitabıdır.

1874-1876Yılları arasında Loveç şehrinde Nikola Fiçev tarafından Balkan yarımadasının ilk üstü kapalı köprü inşaa edilir.2 Ocak 1835

Yılında Gabrovo şehrinde ilk laik Bulgar okulu açılır.

1860Yılında Sviştov şehrinde ülkedeki ilk buhar değirmeni inşa edilir.

1836Yılında Sliven şehrinde ilk Bulgar fabrikası açılır (tekstil fabrikası).

1866 Yılında ilk demiryolu hattı açılır Ruse –Varna.

Tarihçe

31

1882 Frantz Milde, bir grup girişimci Şümenlilerle birlikte Bulgaristan’ın en eski bira fabrikalarından bir tanesi olan Şumensko Pivo’nun temellerini atar.

1894-1899Yılları arasında Bulgar ve yabancı sermayeli 120’nin üzerinde sanayi işletmesi kurulur, 600 km demiryolu inşa edilir.

1901Ülkedeki ilk yabancı yatırımlardan bir tanesi – Ruse şehrinde ayakkabı boyası fabrikası, günümüzün Orgachim fabrikası.

3 Mart 1878Osmanlı – Rus Harbini sona erdiren Ayastefanos Barış Antlaşması imzalanır ve Bulgaristan devleti yeniden kurulur.

1897 Yılında Sofya‘da Solvey şirketinin ilk şeker fabrikası açılır.

Tarihçe

32

1954 Devnya şehrindeki Sodyum karbonat inşa edilmiştir. Şu anda Solvay Group’un Avrupa’daki en büyük fabrikası.

1965Bulgaristan’da Coca Cola şişelemesi başlatılır.

1937Bulgar Fizikçi Georgi Nacakov daha sonra fotokopi teknolojisinin geliştirilmesinde kullanılan fotoelektrik etkisini keşfeder.

14 Aralık 1955Tarihinde Bulgaristan BM üyesi olur.

1963 Burgas Petrokimya kombinesi açılır.

Tarihçe

33

1967-1970 Yılları arasında Bulgaristan’da Renault 8, Renault 10 ve Renault Alpine markalı otomobillerin montajı yapılır.

1984-1988 «Pravetz 8M» ve «Pravetz 16» kişisel bilgisayarların üretimi. 1985 yılında üretilen «Pravetz 16”, 1981 yılının sonuna doğru piyasaya sürülen IBM PC XT modelinin mukabilidir.

1967 Bulgaristan’ın ilk hesaplama teknolojisi fabrikası.

1974 Yılında Bulgaristan’da «Kozloduy» Nükleer Enerji Santralinin ilk atom reaktörü devreye sokulur.

1989 Yılında Bulgaristan’ın sosyalizm ve planlı ekonomiden demokrasi ve piyasa ekonomisine geçişin başlangıcı yapılır.

Tarihçe

34

1990 Bulgaristan, dünyada parfüm üretiminde kullanılan gülyağı üretiminde en büyük ihracatçı ülke olur.

1993 Festo AG & Co.KG Sofya’da sensor üretim birimi açar.

1994 NESTLÉ en büyük çikolata ve şeker ürünleri üreticisi «ŞZİ Sofya» yı satın alır.

7 Mayıs 1992Tarihinde Bulgaristan Avrupa Konseyi üyeliğine kabul edilir.

1994Bulgaristan pazarına ilk ayak basmasından sonra Kraft Foods 1994 yılında Svoge ve Kostinbrod şehirlerinde ciddi yatırımlar gerçekleştirir.

1993EPIQ Bulgaristan’da üretime başlar.

Tarihçe

1991 Schneider Electric ile Siemens Bulgaristan’da ofis açar.

35

1994DANONE Group Bulgaristan’da şube açar – “Danone Serdika”. Şu anda Вulgaristan’ın taze süt ürünleri pazarının tek lideridir.

1997 Hyundai heavy Industries Bulgaristan’ın en büyük transformatör ve kademe regülatörü üreticisini özelleştirir.

1996 ABB devlet elektronik şirketi Avangard’ı satın alır.

1997 «Ariana Bira Fabrikası» hisselerinin kontrol paketi «Haineken» ve «Coca Cola Hellenic Botteling Company» tarafından satın alınır.

Tarihçe

36

Tarihçe

1999Balkanların en büyük petrol rafinerisi olmaya devam eden «Neftohim» Burgas’ın %58’si Lukoil tarafından satın alınır.

2001 Yılında Johnson Controls şirketi Bulgaristan’a giriş yapar . Şubenin ana müşterileri arasında BMW, Peugeot ve Ford var.

1999Varna yakınında bulunan ve günümüzde ürünlerini 5 kıtaya ihraç eden Agropolihim gübre fabrikası Amerikan Аcids & Fertilizers tarafından satın alınır.

2000Liebherr Plovdiv yakınındaki «Maritza» sanayi bölgesinde üretim birimi kurar.

2000Melexis Bulgaristan’da mikroelektronik üretimi başlatır.

2000ProSyst şirketinin bir kısmını satın alan SAP Bulgaristan’a giriş yapar.

37

Tarihçe

2003 Bulgaristan’da ofisini açan ilk yabancı outsourcing şirketi Euroccor idi.

2 Nisan 2004 Tarihinde Bulgaristan NATO üyeliğine kabul edilir.

2005Türk Şişecam Group Tırgovişte yakınlarında yeni cam ürünler üretim fabrikası kurar. 2011 yılına kadar Şişecam fabrikalarının sayısı dörde yükselir ve bölgeye göre eşsiz ürünler üretmeye başlar.

2002Sensor Nite sensor, katma değerli elektronik ve elektromekanik ürünler üretimi için üretim birimi kurar.

2005Coca-Cola HBC 26 ülkeye hizmet veren outsourcing merkezini Bulgaristan’da açar.

38

Tarihçe

2006HP Global Lojistik Merkezini Sofya’da açar. Bulgaristan başka 14 ülkenin rekabetini yenerek seçilir.

2006Montupet Ruse şehrindeki fabrikasıyla Bulgaristan’a girer.

2007IBM’in bütün dünyadaki ihtiyaçlarına genel hizmet sağlayarak İBM Sofya’daki Global Lojistik Merkezini genişletir.

1 Ocak 2007 Yılında Bulgaristan AB üyeliğine kabul edilir.

2007Yazaki Yambol şehrinde kablo desteleri üretim fabrikası kurar.

39

Tarihçe

2008Alman Lufthansa Technik şirketi Airbus A320 ve Boeing 737 gibi uçakların bakım ve onarımı için servis tesisi kurar.

2011Unilever, Nestle’den sonra ikinci büyük dondurma şirketi olan Bulgar Darko şirketini satın alır.

2011Delloitte tarafından hazırlanan «Orta Avrupa’nın en hızlı büyüyen 50 teknoloji şirketi» listesinde üç Bulgar şirketi dahil edilmiştir.

2008Alman IXETIC ile Witte Automotive şirketleri Rakovski ve Ruse sanayi bölgelerindeki otomotiv elemanları üretim fabrikalarını açıyor.

2010Avrupa ve Orta Asya pazarına hizmet edecek Yana intermodal terminali Sofya yakınında 3 Avrupa ulaşım koridorunun kesiştiği noktada açılır.

2012Litex Motors Corporation Çin şirketi Great Wall Motor Co ile birlikte otomobil parçalarını birleştirme işini başlatır.

40

Siyasi profil

Yasama erkiMillet Meclisi 4 yıllık süreyle seçilen 240 milletvekilinden ibarettir. Meclis Bulgaristan Cumhuriyeti’nin tek yasama organıdır.

Yürütme erkiBakanlar Kurulu Bulgaristan Cumhuriyeti’nde yürütme erkinin ana organıdır. 4 yıllık görev süresiyle seçilir.

Yargı erkiYargı süreci Yargıtay, Danıştay, istinaf mahkemeleri, il mahkemeleri, askeri mahkemeler ve bölge mahkemeleri aracılığıyla gerçekleştirilir. Olağanüstü mahkemelere izin verilmez.

Bulgaristan Cumhuriyeti CumhurbaşkanıHalk tarafından direkt seçilir, 5 yıllık süreyle görev yapar ve toplam iki defa seçilebiliyor. Cumhubaşkanı devlet başkanıdır, Silahlı Kuvvetlerin Başkomutanıdır.

Bulgaristan erkler arasında açık ayırımı olan Parlamenter Cumhuriyettir…

41

Siyasi profil

ArmaBulgaristan Cumhuriyeti arması Kalkan şeklindeki koyu kırmızı alan üzerinde ayağa kalkmış altın aslandır.

BayrakBulgaristan Cumhuriyeti bayrağı üç renklidir : yatay biçimde konulmuş yukarıdan aşağıya doğru beyaz, yeşil, kırmızı.

Milli semboller

Veliko Tırnovo şehrinde 1879 yılında kuruluş toplantısı yapılır ve Tırnovo Anayasası kabul edilir (İlk Bulgar Anayasası). Bu anayasa devrine göre yenilikçi ve ilericidir, liberal mahiyeti havidir, kişisel dokunulmazlık ve şahsi mülkiyet ilkesini onaylar. Bu toplantıda Sofya şehri Bulgaristan başkenti olarak seçilir.

42

İktisadi profil

Ülkenin stratejik coğrafi konumu aşağıdaki pazarlara erişim imkanı sunmaktadır:

Güneydoğu Avrupa – yüksek potansiyelli ve 122 Milyon’ luk nüfuslu pazar

Rusya/BDT, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika

Bulgaristan politik istikrar ve makroekonomik denge kombi-nasyonu ve sayısız iş geliştirme imkanları sunmaktadır,

İstikrari parlamenter demokrasi – AB, NATO ve Dünya Ticaret Örgütü üyeliği

Para kurumuna bağlı olarak Euro’ ya sabitlenmiş Bulgar parası En düşük vergi seviyesi ve AB’deki en düşük işgücü masrafları ile

ülkedeki yatırımcıların memnuniyeti için özel imkanlar AB tarafından finanse edilme – AB finansmanı - önümüzdeki

birkaç yıl içerisinde Avrupa fonlarından 8 milyar Euro’nun üzeri-nde finansman

Bulgaristan Güneydoğu Avrupa’nın merkezinde stratejik konuma sahiptir ve Avrupa’dan Ortadoğu’ya ve Asya’ya ana yollar üzerinden geçmektedir

43

İktisadi profil

Bulgaristan’ın makroekonomik göstergeleri elverişlidir

Bulgar ekonomisi 2000 – 2008 yılları arasında %6’ lık devamlı gelişmeye sahiptir

Ekonomi 2011 yılı içerisinde, 2012 yılındaki %2,8 ’lik artış beklentisi ile GSYİH’ de %0,2’ lik gerçek artışlık istikrar kazanmıştır

Bulgaristan en düşük borç sıralamasında AB’ de ikinci sıradadır – GSYİH’den %17

1997 yılında para kurulu tarafından alınan karar sonucunda – Bulgar Leva’sı 1,95583 seviyesinde Euro’ ya sabitlenmiştir

Moody’ s tarafından kredi reytingleri yakın zaman içerisinde yükseltilmişti.

2011 Ekonomik özet:GSYH (€ milyar): 38,5İhracat (€ milyar): 25,6Net Direkt Yabancı Yatırımlar (GSYH’dan %)

3,5

GSYH büyümesi (2012P, %): 1,7İşsizlik (%): 10,4Enflasyon (%): 3,4

Devlet açığı (GSYH’dan %): 2,1Devlet borcu (GSYH’dan % ): 17,0Cari hesap dengesi (GSYH’dan % ):

0,9

Uzun vadeli kredi reytingi :

Moody’s: Baa2 istikrarlı S&P: BBB istikrarlı Fitch: BBB istikrarlı

Kaynak: Bulgaristan Ulusal Bankası, Eurostat, bu şirketlerin web sayfalarının konu değerlendirmesi

Bulgaristan, Romanya, polonya ve AB – 27’de devlet borcu ve devlet açığı

Bulgaristan Romanya Polonya AB 27Borç

Açıkt

17,0

38,6

53,8

82,0

-2,1

-4,4

-5,6-6,4

44

İktisadi profil

Dünya Bankası kişi başına GSYH bakımından Bulgaristan’ı $13 780 ile dünyada altmış beşinci sıraya koyuyor. (satın alma gücü)

«Hizmet» sektörünün GSYH’ya katkısı son 20 yıl içinde 2 misliden fazla artmıştır

Kaynak: Bulgaristan Merkez Bankası, UniCredit

GSYH dağılımı (2011)

Tarım 6%

Sanayi31%

Hizmetler 63%

İstihsal ve İmalat Sanayi

Ticaret ve Ulaştırma

Devlet yönetimi ; eğitim ve sağlık

Gayrimenkul

Finans ve sigortacılık faaliyetleri

İnşaat

Fikri mülkiyet

Bilimsel araştırma geliştirme faaliyetleri

Tarım, ormancılık ve balıkçılık

Diğer faaliyetler

GSYH’nın ana alt sektörlere göre dağılımı (2010), % olarak

22 %

21%

13%

10%

8%

8%

6%

5%

5%

3%

45

İktisadi profil

Kaynak: Bulgaristan Merkez Bankası, Evrostat, CIA

GSYH artışı : Bulgaristan

AB 27 ülkelerinde ortalama büyüme oranı

6,6% 6,4% 6,5% 6,4% 6,2%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Q3

5,5%

0,2%

2,2%

GSYH artışı : Diğer Bölgesel ülkelere göre Bulgaristan 2011E

Slovakya

Almanya

Bulgaristan

Çek Cumhuriyeti

Fransa

Polonya

Romanya

Macaristan

Büyük Britanya

İspanya

Yunanistan-6%

3,3%

2,7%

2,2%

1,8%

1,7%

1,6%

1,5%

1,5%

1,1%

0,8%

46

Bulgaristan bölgede ve Avrupa Birliği’nde en düşük bütçe açığı oranlarıyla ilgi çekmeye devam ediyor

Hükümet fiskal birleşme ve yapısal reformlar, zarar eden aktifle-rin özelleştirilmesini ve 2012 yılına ilişkin olarak daha tutucu bir bütçe uyguladı

Bütçe açığı seviyesi asgaridir …

İktisadi profil

Malta

-9% -8% -7% -6% -5% -4% -3% -2% -1%

Luxembourg

Iceland

LithuaniaLatvia

Estonia

Germany

DenmarkCzech Republic

Bulgaria

Belgium

Ireland

Greece

Spain

France

Italy

Cyprus

2% 16%1%0%

TurkeyCroatia

NorwayUnited Kingdom

Sweden

Hungary

Finland

SlovakiaSlovenia

Romania

Portugal

Poland

Austria

NetherlandsIreland

GreeceIt

HungaryPortugal

LuxembourgEstonia

Denmark

Bulgaria

Norway

Sweden Finland

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

Ortalama dış borç seviyeleri (2005-2010)

47

Bulgaristan son 3 hükümet tarafından belirlenen kısıtlamalar politikası takip ederek Avrupa’nın en düşük kamu borcuna sahip ülke konumunda bulunmaktadır

Krize cevap olarak Avrupa parlamentosu 2010 yılında borca dair kesin tavan belirledi.

…düşük seviyedeki kamu borcuyla uyumlu halde

İktisadi profil

Malta

-9% -8% -7% -6% -5% -4% -3% -2% -1%

Luxembourg

Iceland

LithuaniaLatvia

Estonia

Germany

DenmarkCzech Republic

Bulgaria

Belgium

Ireland

Greece

Spain

France

Italy

Cyprus

2% 16%1%0%

TurkeyCroatia

NorwayUnited Kingdom

Sweden

Hungary

Finland

SlovakiaSlovenia

Romania

Portugal

Poland

Austria

NetherlandsIreland

GreeceIt

HungaryPortugal

LuxembourgEstonia

Denmark

Bulgaria

Norway

Sweden Finland

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

Ortalama dış borç seviyeleri (2005-2010)

Bütçe açığı/fazlası ortalaması (2005-2010)

Kaynak : BAİ analizi

48

İktisadi profil

Ülkeye yapılan yabancı yatırımların %80’den fazlası AB ülkelerinden gelmektedir

Krizden önce yatırımlar ağırlıklı olarak gayrimenkul ve finans sektörlerindeydi, son iki yılda ise yatırımların bu sektörlerden üretime kaydırıldığı eğilimi görülmektedir

Ülkelere göre DYY, 1996-2011 (€ milyon)

Gayrimenkul

Finans

Ticaret

Üretim

Enerji

İnşaat

Telekom

Diğer

Sanayilere göre DYY, 1996-2011 (€ milyon)

Hollanda

Avusturya

Yunanistan

Büyük Britanya

Almanya

Kıbrıs

Rusya

ABD

İtalya

Macaristan

6 077 8 328

7 778

6 637

6 383

2 689

2 678

2 415

2 571

5 756

3 776

2 725

2 582

2 298

1 495

1 296

1 243

1 168

GSYH’den DYY, %, ortalama 2007 – 2011 yaklaşık

Bulgaristan

Romanya

Macarista

Çek Cumhuriyeti

Polonya

Türkiye

Slovenya

13,1%

3,5%

4,2%

3,3%

4,6%

0,2%

1,8%

Kaynak : Bulgaristan Merkez Bankası, Evrostat

49

İktisadi profil

İthalat İhracat ToplamAlmanya

Rusya

İtalya

Romanya

Yunanistan

Türkiye

Fransa

Ukrayna

Avusturya

Belçika

Macaristan

İspanya

Hollanda

Sırbistan

Çin

Polonya

Büyük Britanya

Makedpnya

ABD

3 8953 5682 9292 7582 3792 3641 2581 002

962951795779772752680671606589345

2 237 1 659

3 127 441

1 418 1 511

1 341 1 417

1 142 1 237

1 047 1 317

630 628

804 198

668 294

364 587

597 198

363 416

538 234

202 550

493 187

403 268

303 303

257 332

133 212

Ülkelere göre ticaret hacmi, milyon euro-2010

Kaynak : Ulusal İstatistik Enstitüsü

50

İktisadi profil

2010 yılına ilişkin gelirlere göre Bulgaristan’ın ilk 50 şirketi, milyon leva olarak Pozisyon Şirket Sektör Gelir1 Lukoil Neftochim Bourgas Akaryakıt 5 4642 Lukoil Bulgaria Akaryakıt 3 3493 Aurubis Bulgaria Metaller 3 2154 Ulusal Elektrik Şirketi Enerji 3 0875 ОMV Bulgaria Akaryakıt 1 6216 Bulgargaz Enerji 1 2657 CEZ Bulgaria Enerji 1 1698 Mobiltel Telekomünikasyon 1 1039 Bulgar Telekomünikasyon Şirketi Telekomünikasyon 1 10110 Naftex Petrol Akaryakıt 1 08311 Overgas Enerji 9 66712 Cosmo Bulgaria mobile Telekomünikasyon 82713 METRO Cash and Carry Bulgaria Ticaret 81614 Kozloduy Nükleer Santrali Enerji 74915 E-ON Bulgaria Enerji 73016 Stomana Industry Metaller 70917 Kaufland Bulgaria OOD Ticaret 70018 EVN Bulgaria Enerji 65219 K&K Electronics Ticaret 60820 Petrol Akaryakıt 55721 Bent oil Akaryakıt 54422 Renkli Metaller Kombinesi Metaller 53023 Maritza İztok 2 Termik Santrali Enerji 52324 Shell Bulgaria Akaryakıt 51125 Sofia Med Metaller 498

Kaynak : Economedia

51

İktisadi profil

Pozisyon Şirket Sektör Gelir26 Nafta Trading Akaryakıt 49327 Elektrik enerjisi sistem operatörü Enerji 48428 Billa Bulgaria Ticaret 48329 Sofya termik santrali Enerji 46730 Maritza – İztok madenleri İstihsal sanayi 44831 Enel Maritza – İztok 3 Enerji 43132 Sopharma trading Eczacılık 40633 Saksa Akaryakıt 40434 Eko Bulgaria Akaryakıt 39135 Ideal Standard- Vidima Makine ve donanım 38636 Libra Eczacılık 37937 Bulgar denizcilik şirketi Ulaştırma 37138 CEZ dağıtım Bulgaristan Enerji 36439 Sting Eczacılık 35040 EVN Bulgaria Elektrik dağıtım Enerji 34741 Rometrol Bulgaria Akaryakıt 33742 Agropolychim Kimya 33243 Tabac Trading Partner Sigara 33044 Bulgaria Air Ulaştırma 31345 Ulusal şirket demiryolu altyapısı Ulaştırma 31246 Solvay Kimya 29747 Liebherr Hausgeräte Марица Makina ve donanım 29348 Coca-Cola Hellenic Bottling

Company BulgariaGıda ve içecek 291

49 Papas – ayçiçek yağı Gıda ve içecek 28750 Bulgartransgaz Enerji 287

Kaynak : Economedia Kaynak : Economedia

52

İNSAN KAYNAKLARI

53

54

Smolian

Pleven

District Sofia

Blagoevgrad

PernikSofia

Yüksek Öğrenim

Bulgaristan’daki üniversitelerin dağılımı

Bulgaristan’da 51 üniversite var. Bu üniversitelerden iş dünyasının ihtiyaçlarını karşılamak üzere tamamen hazırlıklı yıllık 60 000’nin üzerinde öğrenci mezun olmaktadır

Son 5 yılda Bulgaristan’daki üniversite öğrencilerinin sayısı %32,6 oranında artmış (2005/2006 -215 bin, 2010/2011 yılında ise – 285 bin)

Üniversiteli öğrencilerin bölümlere göre dağılımı.

Diğer 6%Hukuk 3%Tıp 6%İş ve ekonomi35%

Teknik bilimler 17%

Sosyal bilimler 33%

55

Lejant :Çok yönlüTeknikTıbbiİktisadi

Plovdiv

Burgas

Varna

Silistra

Shumen

Svishtov

V.Tarnovo

Gabrovo

Stara Zagora

Kardzhali

Ruse

Yüksek Öğrenim

56

Tıp Üniversitesi – Sofya Tıp Fakültesi Dental tıp fakültesi Kamu sağlığı fakültesi Eczacılık fakültesi Öğrencilerin öğreniminde 13 üniversite hastanesinin

tesisleri kullanılmaktadır : “Aleksandrovska”, “Sveta Ekaterina”, “Tzaritza Yoanna”, “Mayçin Dom (Anne Evi)” vs.

Yaklaşık 4000 öğrenci öğrenim görmektedir, bunlardan 800’ü 51 ülkeden gelen yabancı öğrencilerdir

Öğretim görevlilerinin ve bilim danışmanlarının sayısı 2 000’i buluyor, ihtisas öğrencilerin sayısı da 2 300

Tıp Üniversitesi – pleven Tıp Fakültesi Kamu sağlığı fakültesi Sağlık hizmetleri fakültesi Tıp koleji Bölümler : tıbbi rehabilitasyon ve ergoterapi, kamu

sağlığı ve sağlık işletmeciliği, hemşirelik, ebelik, tıbbi ve röntgen laboratuvar uzmanı vs.

Yaklaşık 800 öğrenci öğrenim görüyor Pleven Tıp Üniversitesinden yaklaşık 4 100 Bulgar, 29

ülkeden olmak üzere de 600 yabancı öğrenci mezun olmuştur

Tıp Üniversitesi – plovdiv Tıp Fakültesi Dental tıp fakültesi Kamu sağlığı fakültesi Eczacılık fakültesi Tıp koleji : Bölümler : tıp laboratuvar uzmanı, röntgen laboratuvar

uzmanı, rehabilitasyon uzmanı, diş teknisyeni, eczacılık, sağlık müfettişi

Yaklaşık 2 500 lisans öğrencisi ve 200’e yakın doktora öğrencisi öğrenim görmektedir

Üniversiteler

57

Sofya Üniversitesi 25 000 öğrenci Prestijli bölgesel ve dünya yarışmalarında ödüller ve

dereceler IBM, Oracle tarafından kurulan laboratuvarlar ; eğitim

merkezi – Harward Üniversitesi şubesi Modern diller, Felsefe, Hukuk, Pedagoji, Gazetecilik ve

İletişim, İktisat ve İşletmecilik, matematik ve enformatik, doğa bilimleri fakülteleri

Paris Sorbonne, Bordeaux IV Üniversitesi, Seatle Üniversitesi ile çift diploma programları ; İngilizce, Fransızca veya Almanca okutulan Ekonomi ve Teknik bölümler

Ulusal ve Uluslararası İktisat Üniversitesi – Sofya 16 000 öğrenci Maliye ve Muhasebe, Altyapı Ekonomisi, Uluslararası

Ekonomi ve Siyaset, Hukuk, Uygulamalı Enformatik ve İstatistik, uygulamalı enformatik ve istatistik bölümleri

Özel yabancı dil eğitim merkezi iş dünyasının veya diplomasinin İngilizcesinin, Fransızcasının, Almancasının, Rusçasının ve İspanyolcasının bilinmesinin garantisidir (her bir öğrenci birinci ve ikinci yabancı dil seçer)

Amerikan Üniversitesi – Blagoevgrad 1 200 öğrenci Bölgedeki en meşhur Amerikan üniversitelerinden birisi Öğrenim görenlerin %63’ü uluslararası öğrencilerdir Dil ve edebiyat, ekonomi, bilgisayar bilimleri,

işletmecilik, gazetecilik ve iletişim, doğal-matematik bilimleri, siyasal bilimler fakülteleri

Üniversiteler

58

Üniversiteler

İktisat Üniversitesi – Varna 12 000 öğrenci Maliye ve muhasebe, işletmecilik, ekonomi,

enformatik, modern diller Fakülteleri Lisans ve lisans üstü programlarındaki tüm

öğrencilere İngilizce, Almanca, Fransızca ve Rusça eğitim ve ilaveten Japonca, Korece, İspanyolca, İtalyanca, Hollandaca ve Danimarkaca dil kursları

Ruse Üniversitesi 8 000 öğrenci Kornell Üniversitesiyle özel partnerlik programı

kapsamında çalışmaktadır Elektronik, Ekonomi ve işletmecilik, Ulaştırma ve

Lojistik, Hukuk, Doğal bilimler Fakülteleri. İngilizce, Rusça, Fransızca ve Almanca ilaveten dil kursları imkanı

Ulusal ve Avrupa proje ve girişimleri, Romanya ile sınır ötesi işbirliği

plovdiv Üniversitesi 12000 öğrenci Ekonomi ve Sosyal bilimler, Matematik ve

enformatik, Modern diller, Hukuk, Felsefe ve Tarih Fakülteleri

AB, Hindistan, Endonezya, Kanada, Kolombiya, Meksika, Rusya, Türkiye vs gibi ülkelerden başka eğitim kuruluşlarıyla işbirliği

İktisat akademisi – Sviştov 10000 öğrenci Ekonomi ve Muhasebe, Maliye, işletmecilik ve

Pazarlama, Üretim ve ticaret, İletişim teknolojileri Fakülteleri

AB programlarına Avrupa üniversiteleriyle müşterek katılım

59

Üniversiteler

Varna serbest üniversitesi 12 000 öğrenci Uluslararası ekonomi ve siyaset, Yönetim

ve işletmecilik, Enformatik, Hukuk, Psikoloji Fakülteleri

Eğitim-öğretim programı 12 yabancı dilin öğretilmesine imkan sağlıyor

İlk Balkanlar-Rusya merkezinin ve Televizyon ile radyo stüdyoları ve bölgesel ajanslarla ve haber ajanslarıyla çalışan haber ajansından ibaret olan büyük basın merkezinin ev sahipliğini yapıyor

Veliko Tırnovo Üniversitesi 14 000 öğrenci Modern diller Fakültesiyle meşhurdur Ekonomi, Hukuk, Matematik ve enformatik,

Felsefe ve Tarih Fakülteleri Uluslararası kültür ve ileri düzeyde dil

merkezlerine ev sahipliği yapıyor

Burgas serbest üniversitesi 6 000 öğrenci Ekonomi ve işletmecilik, Enformatik ve teknik

bilimler, İnsani bilimler, Hukuk alanlarında Eğitim merkezleri

Büyük akademik araştırma programlarına katılıyor CISCO akademisine ev sahipliği yapıyor ve istihdam yaratılması konusunda ana Bulgar ve uluslararası banka ve şirketlerin partnerliğini yapıyor

60

Üniversiteler

Teknik üniversite – Sofya 14 000 öğrenci Otomasyon, elektronik ve elektroteknik, makina,

mühendislik vs kürsüleri BEST’in tek Bulgaristan temsilcisi. BEST Avrupa’da

27 ülkeden 67 teknik üniversitesinde öğrenim gören öğrencileri bir araya getirmektedir ve mühendislik alanında yarışma ve eğitimler düzenlemektedir

Teknik Üniversite - Varna 8 000 öğrenci (500’den fazla yabancı öğrenci) Kimya makinaları bölümü Almanya, Norveç, Danimarka vs gibi ülkelerden

özel uluslararası iş borsası Varna teknik Üniversitesinde öğrenim gören

bulgaristanlı öğrenci «Elektrolux» şirketi tarafından açılan ergonomik alet projesine ilişkin uluslararası yarışmayı kazanmıştır

Kimya teknolojileri ve metalürji Üniversitesi – Sofya 4 000 öğrenci Ulusal Mühendis Birlikleri Avrupa Federasyonu /

FEANI/ tarafından akredite edilmiş bölümler Almanca Kimya mühendisliği bölümü, Fransızca

Endüstri kimyası bölümü, İngilizce madde bilimi bölümü

Queen Marry – London, Hamburg Teknik Üniversitesi, Tolouse Politeknik Üniversitesi vs ile işbirliği

Maden-Jeoloji Üniversitesi “Sv. İvan Rilski” – Sofya 5 000 öğrenci Yaklaşık 40 ülkeden yabancı öğrenciler Jeoloji, elektroteknik, otomasyon, kimya, çevre

koruma vs kürsüleri Kompleks eğitim ve yeterlilik merkezi ve lokal cisco

ağ akademisi

61

Başarı örneği

Sofya Teknik Üniversitesi’nde eğitim gören öğrencilerden oluşan bir ekip ilk Bulgar öğrenci otomobilini üretiyor ve Shell Bulgaristan ile Full Charger Bulgaristan tarafından organize edilen yarışmayı kazanıyor. Sofya TÜ elektromobilinin ağırlığı yaklaşık 120-125 kg olacak ve saatte 30-40 km hız yapacak. Ekip başkanı Blagoy Burdin’in verdiği bilgiye göre elektromotor, ağırlığı sadece 1,3 kg olan ve insan yumruğu büyüklüğünde olan 600-700W aküden besleniyor. Yarışmaya iki proje daha katıldı – Varna Teknik Üniversitesi’nin ve Sofya Teknik Üniversitesi’nin Plovdiv şubesi. Çepelare vokal okulu ekibi de ortaokullar adına katılan okul oldu.Yarışmanın galipleri Hollanda’da düzenlenecek olan uluslararası akaryakıt tasarrufu yarışmasında Bulgaristan’ı temsil edecektir.

Kaynak : www.dnevnik.bg

Bulgaristan Üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler ilk elektrik otomobillerini yapıyor

62

Sofia

Vidin

Montana

Vratzapleven

Lovech

pernik

Kyustendil

Sofia District

pazardzhik

SmolyanKardzhali

Haskovo

Yambol

Sliven

Targovishte

Razgrad

Shumen

Silistra

Dobrich

Gabrovo

Blagoevgrad

plovdiv Stara Zagora

Ruse

Varna

Burgas

Veliko Turnovo

Orta öğrenim

Mesleki liseler Düz liseler Yabancı dil liseleri

Lejant :

Bulgaristan’daki liselerin dağılımı

Kaynak : AT Kearney

Ekonomi ve Maliye

Turizm

Elektronik

Elektrik donanımı ve enerji

İnşaat

Taşıma, havacılık araçları ve gemiler

Tarım

Tasarım ve sanat

Tekstil, giyim, ayakkabı

Enformasyon ve iletişim teknolojileri

Gıda ve içecekler

Makina sanayi ve metalürji

Ormancılık ve bahçecilik

Diğer

Mesleki liselerdeki öğrencilerin bölümlere göre dağılımı (toplam%, toplam=149 318)

17%

13%

12%

9%

7%

7%

6%

4%

4%

3%

3%

3%

3%

8%

63

Orta öğrenim

Yabancı dil okullarında okuyan öğrencilerin okunan yabancı dillere göre dağılımı

İngilizce Almanca Fransızca İspanyolca Rusça İspanyolca Diğer

51,0%

22,0%

13,0%8,4%

3,0% 1,8% 0,8%

Bulgaristan Devlete ait kurulu yabancı dil okulları sistemine sahip olan az sayıdaki ülkelerden birisidir. Bu okullarda öğrencilerin eğitimi tamamen kendileri tarafından seçilen yabancı dilde yapılmaktadır, ayrıca da ikinci yabancı dil öğreitlmektedir.

Bulgaristan’da daha ilk okul birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadarki öğrencilerde (7-11 yaş arası) erken yabancı dil eğitimi sistemi vardır. Bu öğrencilerin %84,3’ü herhangi bir yabancı dil öğrenmektedir, bu yabancı dil genelde ingilizcedir

Bulgaristan’daki orta okullardaki öğrencilerin %98’i en az bir yabancı dil öğreniyor, %73’ü ise iki veya daha fazla yabancı dil öğreniyor

2006/2007 yılında Bulgaristan okullarında internet erişimli bilgisayarların payı %85,2’dir, 2010/2011 yılında ise bu oran %94,1’e kadar yükselmektedir

Kaynak : Ulusal İstatistik Enstitüsü

64

Okullar

Almanca dil öğretim lisesi, Sofya Yılda yaklaşık 140 mezun, 50 en iyi öğrenci alman

diploması alıyor, geri kalanlar ise –„Schprachdiplom“(Alman dili sertifikası)

Alman profesörler, Almanya’ya eğitim amaçlı seyahatler En iyi öğrencileri Alman üniversiteleri için prestijli eğitim

burslarıyla ödüllendiriliyor İkinci yabancı dil olarak ileri düzeyde İngilizce kursları

Sofya Matematik Lisesi 1970 yılından bu yana düzenlenen uluslararası

olimpiyatlarda kazanılmış 150 üzerinde altın, gümüş ve tunç madalyası

Bilişim uluslararası Olimpiyatları, Matematik Dilbilim, Fizik Madalya

Mezunları dünyanın en iyi üniversitelerde öğrenimlerine devam

İngilizce ve Almanca eğitime odaklı öğretim programı ; – her yıl beş sınıf İngilizce ve matematik okuyor, bir sınıf da – Almanca ve matematik okuyor

Birinci İngiliz Dili Lisesi - Sofya Bulgar dili ve edebiyatı dersi dışındaki tüm dersler İngilize

okutuluyor Okul 1978 yılından bu yana UNESCO üyesidir «Açık toplum» ve «Foolbright» tan ABD ve İngiltere’de

eğitim bursları Arnavutluk, Moldova, Romanya, Rusya, Türkiye, Vietnam ve

başka ülkelerden öğrenciler

Ulusal maliye-iktisat lisesi – Sofya Ticaret Sofya Odası tarafından 1912 yılında düzenlendi En büyük mesleki iktisat okulu - 1200 ‘ün üzerinde öğrenci Bankacılık, ticaret, gümrük ve vergi idaresi, operasiyonel

muhasebe, işletme yönetimi, enformatik bölümlerinden profesyonel diploma

Öğrencilere lider banka ve şirketlerde staj imkanı 2011 – 2011 yılları arasında ABD, İsviçre, Fransa, Almanya,

Finlanda, Slovakya ve Bulgaristan’dan 93 takım ve bireysel ödülü

65

Okullar

Elektroteknik ve Otomasyon profesyonel Lisesi – Sofya

700 öğrenci Bölümler : otomasyon sistemleri, kesintisiz üretimlerin

otomasyonu, elektrik makina ve cihazları vs Lise Junior Achievement Bulgaristan tarafından

düzenlenen «Bir günlük Yönetici» girişimine her yıl düzenli olarak katılmaktadır

Üretim uygulaması eğitimin zorunlu kısmıdır

Bilgisayar teknolojileri ve sistemleri profesyonel Lisesi - pravetz

Sofya Teknik Üniversitesi tarafından 1986 yılında akredite edilmiştir

2 000’nin üzerinde ICT uzmanı bu liseden mezun olmuştur ve başarılı kariyer yapmıştır.

Müfredat planı mikroişlemci teknolojisi, bilgisayar mimarisi, multimedya vs bölümlerinde ileri düzeyde dersler içeriyor

957 ders saati İngilizce

Kaldırma, yapım ve ulaştırma teknolojileri profesyonel lisesi – Sofya

Ulaştırma teknolojileri alanında 5 mesleğe odaklı lise Vinç yönetimi, karayolu ve inşaat donanımı, forklift

yönetimi alanlarında profesyonel yeterlilik sunan gece kursları

Firmaların ihtiyaçlarına ve gayelerine uygun olarak ilave kurslar

Yılda yaklaşık 90 öğrenci mezun olmaktadır

66

Elektronik ve robotikle ilgilenen bir grup genç Bulgar iddialı ve enteresan bir proje başlattı – “Robopartans” robotik okulu.

Okulun amacı her yaştaki çocukların ve elektronik, matematik ve genel olarak teknik bilimlerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin ilgisini artırmaktır.

Okulda öğrenciler oynamaya, düşünmeye, hata yapmaya, yaratmaya, orijinal olmaya ve bununla birlikte teknik bilimlerindeki kendi bilgi ve tecrübe dağarcığını geliştirmeye teşvik edilmektedir.

Eğitimde robotların kullanılması bir çok avantaj sağlamaktadır. Öğrenciler robotlar yaratıyor ve programlıyor ve bu robotları yaratırken formül ve soyut kavramlar yerine gerçek nesneler kullanarak bilgiye daha hızlı erişiyor.

Çocukların akıl hocaları genç profesyonellerdir. Bunların bazıları hala üniversite öğrencisi, başkalarıysa teknoloji ve elektronik alanındaki profesyonel kariyerlerinin başında bulunuyor.

Robopartans – Robotik okulu

Girişimle ilgili daha fazla bilgi edinmek için : http://bgmindstorms.wordpress.com

Başarı örneği

67

Uluslararası matematik, enformatik ve fizik olimpiyatı (Kazakistan) Endonezya Uluslararası matematik olimpiyatı 2011(şampiyonluk kupası

ve birinci takım kupası dahil olmak üzere) ve Tayland 2010 20., 21., 22. ve 23. uluslararası enformatik olimpiyatı (Mısır, Tayland,

Kanada, Bulgaristan) 49., 50., 51. ve 52. matematik olimpiyatı (İspanya, Almanya, Kazakistan

ve Hollanda) Uluslararası „Wizards at Mathematics“ yarışması, Hindistan, 2009 (altın

ve gümüş takım ödülü dahil)

Bulgaristanlı lise öğrencileri her yıl düzenlenen matematik ve enformatik yarışmalarında ilk sıralarda yer alıyor

Girişimle ilgili daha fazla bilgi edinmek için : http://bgmindstorms.wordpress.com

Başarı örneği

İlk Enformatik olimpiyatı Pravetz’de Mayıs 1989 yılında düzenlenmiştir.

Toplam madalya sayısı (2008-2011):

162731

68

İş SÜRDÜRME FİYATLARI

69

70

En az 50 kişi istihdam eden ve yatırım değeri 5 milyon avronun üzerinde olan projelerde donanım ithalatına 2 yıllık KDV muafiyeti

%5 temettü vergisi (AB vatandaşları için %0) 61 adet çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması ve 60’ın üzerinde

karşılıklı koruma ve yabancı yatırımları teşvik etme sözleşmesi

Vergiler

Kaynak : BAİ analizi, Ulusal İstatistik Enstitüsü

Kurumlar vergisi Gerçek kişi gelir vergileri

Bulgaristan

Sırbistan

Romanya

Polonya

Slovakya

Hırvatistan

Çek Cumhuriyeti

Türkiye

İtalya

Slovenya

Fransa

Almanya

Bulgaristan

Çek Cumhuriyeti

Sırbistan

Romanya

Slovakya

Polonya

Türkiye

Fransa

Hırvatistan

İtalya

Slovenya

Almanya

10% 10%

10% 15%

16% 15%

19% 16%

19% 19%

20% 32%

20% 35%

20% 40%

29% 40%

29% 41%

33% 41%

33% 42%

71

Maaşlar

Kaynak : BAİ analizi, Ulusal İstatistik Enstitüsü Kaynak : BAİ analizi, Evrostat

Merkez / Doğu Avrupa’nın en rekabetçi işgücü fiyatı (€/ ay)

Bulgaristan Sırbistan Romanya Macaristan Slovakya Polonya Çek Cumh.

Hırvatistan Slovenya

345480 493

746 802 878 9491 065

1 524

Kamu sektörü 381Tarım, ormancılık ve balıkçılık 269Üretim 313Elektrik enerjisi, doğalgaz ve su üretimi ve dağıtımı 739İnşaat 594Lojistik 305Enformasyon ve iletişim 763Maliye ve sigortacılık 670Gayrimenkul 411Sağlık ve sosyal faaliyetler 354

Sektörlere göre ortalama brüt aylık maaş (2011, €)

32.5% 33.4% 34.4% 34.5% 35% 36.4%38.5% 38.9% 39.3%

43.1% 43.6% 43.6%44.9% 45.5%

49.5%

Bul

garis

tan

Pol

onya

Yuna

nist

an

Slo

vaky

a

Türk

iye

İspa

nya

Slo

veny

a

Çek

Cum

h.

AB

27

Rom

anya

İtaly

a

Mac

aris

tan

Alm

anya

Fran

sa

Bel

çika

İş giderleri üzerindeki vergi yükü

72

Ofisler

Sofya’da ve Avrupa’nın başka şehirlerinde ofis alanlarının ortalama aylık ofis kirası bedelleri (avro/metre kare)

Bulgaristan’daki ofis kirası bedelleri bölgedeki en düşük seviyelerdedir. Sofya’daki modern ofis alanları 1 405 700 metre karedir, bunlardan %45 A

sınıfıdır. Yapımı devam eden ofis alanları 306 000 metre karedir Sofya’da ortalama aylık ofis kirası bedeli metre kare başına 12 avrodur, boş

ofis alanları ise %30’dur

Bulgaristan’ın diğer şehirlerine göre Sofya’da ortalama aylık ofis kirası bedeli, avro/metre kare.

12,5

5,5 6,1 6,14,5

12,0

55,7

Sofya

Bükreş

Bratislava

Budapeşte

Belgrad

İstanbul

Berlin

Prag

Atina

12

16

17

18

18

20

21

21

21

Kaynak: Office Space Across the World, 2010 Cushman & Wakefield Research, Global Property Guide, Forton International, MBL | CB Richard Elles

Sofya Plovdiv Varna Burgas

Haz.2010

Haz.2011

73

Ofisler

Sofya Biznes Park 300 000 metre kare toplam inşaat alanıyla Güneydoğu Avrupa’nın en büyük ofis parkıdır. Orijinal, çok kullanımlı ve modern iş parkı Sofya merkezinden ve havalimanından otomobille 15 dakikalık mesafede bulunmaktadır.

Biznes Park Varna toplam alanı 67 430 metre kare olan çok kullanımlı ofis binaları kompleksidir. Eşsiz dizayn ve fevkalade altyapıya sahiptir. Varna havalimanından otomobille 5 dakikalık, şehir merkezinden de otomobille 10 dakikalık mesafede bulunmaktadır.

Avrupa Ticaret Merkezi toplam 72 300 metre karelik ofis alanıyla Sofya’nın en büyük ofis merkezidir. Sofya’nın merkezinden otomobille 10 dakikalık, Sofya havalimanından da otomobille sadece birkaç dakikalık mesafededir.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0

2

4

6

8

10

12

14

Q3 09 Q4 09 Q1 10 Q2 10 Q3 10 Q4 10 Q1 11 Q2 11

Ofis kira bedelleri (€/m2, aylık, soldan) ve boş ofis alanları (%, sağdan) Sofya’da, 2010 - 2011

A sınıfıdır B sınıfıdır C sınıfıdır Boş alanları, (%)

74

Sanayi mülkleri

Sofya’da ana sanayi ve lojistik alanları yaklaşık 628 000 metre karedir, bunlardan yaklaşık 67 000’i Q2 2011’de yeni yapılmıştır

Daha 32 000 metre karelik sanayi alanı da şu anda yapım aşamasındadır İstihdam düzeyi %8 civarındadır Sofya’da sanayi alanları kira bedelleri Avrupa’nın en düşük seviyelerindedir,

Bulgaristan’ın geri kalan yerlerinde ise daha da düşüktür

Avrupa’nın diğer şehirlerine göre Sofya’da ortalama aylık sanayi alanı kira bedelleri, €/m2/ ay (Q3 2011)

Kaynak : Cushman&Wakefield Research; Forton International

Sofya

Prag

Atina

Belgrad

Berlin

Varşova

İstanbul

Paris

3,75

3,75

4,5

4,5

5,5

5,8

7,5

9,6

75

Sanayi mülkleri

Bulgaristan’da sanayi tüketicilerine yönelik elektrik enerjisi fiyatı Avrupa Birliği ortalamasının %70’i düzeyindedir

Bulgaristan’da sanayi tüketicilerine yönelik doğalgaz giderleri Avrupa Birliği ortalamasının %85’i düzeyindedir.

Sofya’da sanayi amaçlı su tedarikinin fiyatı €0,84’dur.

Toplam 211 devlet arasında Bulgaristan dünyanın 22. en büyük elektrik ihracatçısıdır.

Kaynak : BAİ; Ulusal İstatistik Enstitüsü, Index Mundi

Estonya

Bulgaristan

Romanya

Türkiye

Almanya

Ab ortalaması

Macaristan

Çek Cumh.

Slovakya

0,062

0,064

0,080

0,086

0,090

0,092

0,104

0,110

0,123

Romanya Estonya Bulgaristan Çek Cumh.

Macaristan Polonya AB ortalaması

Slovenya Almanya

0.0230.028 0.029

0.031 0.033 0.033 0.034

0.034 0.046

€/kWh, 2011

€ / kWh Doğalgaz

76

ALTYApI

77

Altyapı

78

Karayolu altyapısı : Uzunluk - 19 276 km Otoyol – 480km

Demiryolu altyapısı : Uzunluk – 4 098 km

Altyapı

79

Havalimanı sayısına göre Bulgaristan 233 ülke arasında 30. sırada yer alıyor.

HAVAALANI

INTERMODAL TERMINAL

NEHIR LIMANI

DENIZ LIMANI

TREN İSTASYONU

80

Altyapı

Sofya Bojurişte Endüstri Parkı

Plovdiv

Hafif ve yarı ağır sanayine müsait, depolar,lojistik ve dağıtım merkezleri, show room’lar vs.

Belgrad – İstanbul uluslararası karayolu üzerinde, “Lülin” otoyolundan 5 km mesafede, “Hemus” otoyolundan 30км, Sofya havalimanından 23 km, Lom nehir limanından 150 km mesafede

Doğal gaz şebekesi mevcut ; lokal karayolu ağı ve demiryolu hattı ; başkent ile direkt ulaşım bağlantıları

IV, VIII, X Trans Avrupa Koridorlarıyla direkt bağlantı

Liebherr - Holding GmbH, Ferrero, Schneider Electric, Socotab, Bosch Group gibi uluslar arası isimler tarafından tercih edilmiştir

Dahili iç karayolları ağı, doğal gaz şebekesi ; gümrük noktası

Trakya otoyolu yakınında ; Plovdiv havalimanından 18 km mesafede

Banka finansmanıyla ve gerekli birincil izin belgeleri ile birlikte leasingli sanayi tesisleri kurulumu

Bulgaristan’da 60’a yakın endüstri bölgesi serbest alanlar ve iyi gelişmiş altyapı sunmaktadır.

Lokasyon : Bojurişte, Sofya Toplam alan: 1 914 000m²

Loksayon : Plovdiv Serbest alan/Toplam alan : 800 000/ 3 000 000m²

Plovdiv

Sofia

81

Altyapı

Burgas

Ruse Endüstri Parkı Ruse 7 ile 9 nolu Trans Avrupa ulaşım

koridorlarının kesiştiği noktada ve Bulgaristan’ı Romanya’ya Tuna nehri üzerinde bağlayan tek köprüde yer alan en büyük uluslar arası taşımacılık merkezidir

Yatırımcılar : Montupet, Keros Bulgaria, MBM Metalwork

Dahili karayolu şebekesi Doğal gaz Hemus otoyoluna 130 km, Bükreş

havalimanına 70 km, Varna havalimanına 190 km, Varna limanına da 200 km mesafede

İT, tekstil, mühendislik, elektrik tesisleri, gibi rkolojik üretimlere müsaittir

Gelişmiş altyapı ve tam lojistik çözümler Trakya otoyoluna 15 km, Burgas

havalimanına 12 km mesafede ; Ülke ithalatıyla ihracatının 2/3’sine hizmet vermektedir

Dahili karayolu ağı, kendisine ait demiryolu hattı

Hızlı ve kolaylaştırılmış gümrük hizmetleri

Bulgaristan Endüstri Bölgeleri Kataloğu :http://www.investbg.government.bg/

Lokasyon : Ruse Toplam alan : 640 000 m²

Lokasyon : Burgas Serbest alan / Toplam alan :30 000/ 60 000m²

Çalışan bölgeKurulmuş bölgeKurulmakta olan bölge

Burgas

Ruse

82

Altyapı

Ana telekomünikasyon operatörlerinin optik ağı ve 3G kapsama alanı (2011)

Bulgaristan internet bağlantısının hızı bakımından dünyada üçüncü sırada yer almaktadır (1,611 Kbps indirme hızı).

Smolyan

PlovdivPazardzik

Panagurishte

Petrich

Sandanski

Blagoevgrad

Dupnitsa

Pernik

Botevgrad

VratzaChipen

Byala Slatina

Pleven

Lovech

Gabrovo

Svishtov

Montana

Vidin

Sofia

Kyustendil

83

Altyapı

Ana telekomünikasyon operatörlerinin optik ağı ve 3G kapsama alanı (2011)

Burgas

Vivakom 2G3G3G 14.4mbpsGCN

BULGARTEL

NETERRA

Yapım aşamasında hatlar

Yapım aşamasında hatlar

BFOR Trace

Varna

Balchik

Dobrich

Silistra

Ruse

Razgrad

Shumen

ProvadiaTargovishte

NesebarLozenec

Yambol

Sliven

Kapitan Andreevo

Svilengrad

Kardzhali

Smolyan

Haskovo

Stara Zagora

Plovdiv

Pleven

Gabrovo

Svishtov

Veliko Tarnovo

Kazanlak

HÜKÜMET DESTEğI

85

Bulgaristan hükümeti yabancı yatırımcıları ve yerli firmaları teşvik ederek ve AB’den gelen önemli kaynaklar aracaılığıyla elverişli iş yapma koşulları arz etmektedir

Bulgaristan iş kurma koşulları bakımından oldukça önemli bir ilerleme kaydetmiştir ve böylece “Doing Business” raporuna göre 2009 yılında bulunduğu 183 ülke arasındaki 81. sıradan 2012 yılında 59.sıraya kadar yükselmiştir.

Bulgaristan’da iş yapmaya ilişkin hükümet ve Avrupa desteği :

Yatırımları Teşvik Kanunu’ndan kaynaklanan teşvikler Vergi muafiyetleri Personel istihdamı ve eğitimi bakımından verilen teşvikler Avrupa fonları :

Bir sonraki program döneminde Bulgaristan Avrupa fonlarından 8 milyar avronun üstünde bir kaynak kullanma imkanına sahip olacak 2007-2013 program döneminde sözleşmesi yapılan Avrupa kaynakları %66’nın üstündedir

Giriş

86

Hükümet teşvikleri

Yatırımları teşvik kanunu da yabancı yatırımcılara yönelik bir dizi teşvik içermektedir

Yatırımların “Üretim” veya “Hizmet” sektörlerinde yapılması gerekir ve yeni işletmelerin kurulması, mevcut işin genişletilmesi, ürünlerin yeni ek ürünlerle çeşitlendirilmesi veya mevcut işletmelerde üretim sürecinin tamamında temelli değişiklikle ilgili olmalıdır.

Teşvikler : Mesleki yeterlilik alınması konusunda kişilere meslek eğitim için

finansal destek Gayrimenkuller üzerinde ihalesiz mülkiyet hakkı (devlet özel veya

belediye özel mülkiyeti) Altyapı kurulum yardımları (A sınıfı için)kapsamaktadır

Öncelikli yatırım projeleri : A ile B sınıfına ilişkin tüm teşvikler Eğitim ile araştırma – geliştirme projelerine %50’ye kadar ve üretim

projelerine %10’a kadar sübvansiyon

Değerlerine, bölgelerine ve yapıldıkları sektöre göre A ve B sınıfı yatırımlar (€ milyon) :

Bölge veya sektör B sınıfı A sınıfı

Genel <10 >10

İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgeler

<3.5 >3.5

Yüsek teknoloji faaliyetleri <3.5 >3.5

“Hizmet” sektöründe ileri teknoloji faaliyetleri ”

<2 >2

87

Hükümet teşvikleri

Diğer teşvikler

Vergi muafiyetleri :

Araştırma-geliştirme faaliyetleri için yapılan masrafların silinmesi imkanı

En az 50 kişiye istihdam yaratan ve değeri 5 milyon avro üzerinde olan onaylanmış yatırım projelerine donanım ithalatında iki yıllık KDV muafiyeti

personel istihdam ve eğitim konusundaki teşvikler :

İstihdam Ajansı aracılığıyla istihdam edilen genç insanlar ve engelli insanların asgari maaşlarının ve sosyal/sağlık sigortalarının 1 yıla kadar süreyle ödenmesi

İstihdam edilen işçi ve çalışanlarının yeterlilik derecesini devam ettiren ve artıran işverenler bir kişinin eğitimi için verilen azami tutarın devlet tarafından karşılanması için başvuruda bulunabilir (İstihdama dair Ulusal eylem planına uygun olarak azami tutar 450 levadır)

88

Avrupa fonları

Kırsal Bölgeleri Kalkındırma Programı

Toplam bütçe – € 3,2 milyar Küçük ve orta boylu işletmelerin, tarım üreticilerinin ve belediyelerin teşvik

edilmesi Tedbirler periyodik olarak yenilenir Çevreye yönelik yatırımlar öncelikli sayılır Bu program kapsamındaki tedbirler € 200 000 ila € 4 milyon arasında

finansman öngörüyor. Bu finansman : Tarım işletmelerinin modernizasyonu Tarım / Ormancılık ürünlerine değer katma Tarımla ilgili olmayan faaliyetlerin çeşitlendirilmesi için kullanılabilir

Müsaade edilen faaliyetler : Makina ve donanım alımı Tarım tesislerinin kurulumu (sera , hayvancılık çiftlikleri, meyve

bahçeleri vs) Yenilenebilir veya bio-enerji üretimi ve satışı Konaklama yerlerine ve iş

kurma eğilimli kişilere uygun şartlar sağlamaya yönelik yatırımlar

89

Avrupa fonları

“Rekabet edilebilirlik” Operasyonel programı

Rekabet edilebilirlik” Operasyonel Programına ilişkin proje başvurusunda bulunmaya müsait adaylar :

Ticaret kanunu’na göre tescil olmuş tüzel kişiler veya tekşahıs tüccarlar

Bulgaristan’da mukim olup ve proje faaliyetlerinin yerine getirilmesinden direkt sorumluluk taşıyanlar

Enerji verimliliği ve yeşil ekonomi Mikro, küçük ve orta boylu işletmeler için Hibe olarak verilen finansal yardımın azamı

değeri : € 200 000 – € 1 milyon

Müsaade edilen faaliyetler : İşletmelerde enerji tüketimini azaltan yeni

donanımın satın alınması Yenilenebilir enerji kaynaklarından ısınma ve

havalandırma sistemlerinin uygulanması Enerji yönetimi vs gibi faaliyetlere ilişkin

yazılım sistemlerinin satın alınması ve uygulanmasına dair giderler

İnsan kaynaklarını geliştirme programı Yeterlilik hizmetleri ve istihdam edilen kişilerin eğitimi

Bütçe : €17 milyon Küçük, orta ve büyük işletmelerin teşvik edilmesi Müsaade edilen faaliyetler :

İstihdam edilen kişilere mesleki yeterlilik kazandırma veya mevcut yeterliliği artırmaya ilişkin genel veya spesifik eğitimin sunulması

90

KİLİT SEKTÖRLER VE BAşARILI şIRKETLER

91

92

Bulgaristan’ın Gıda sanayi sektöründeki avantajları

Değişik kültür, meyve ve sebze çeşitlerinin yetiştirilmesine imkan veren eşsiz doğa şartları

Ülke topraklarının %50’si tarım arazisidir Ekolojik olarak temiz ve bereketli toprak Çok yüksek kalitede organik ürünler (GDO ürünleri yasağı) Köklü yerel üreticileri ve sektörde güçlü gelenekler Eski doğu bloku ülkelerinde güçlü dağıtım kanalları AB’nin gıdalara yönelik mevzuatı Bulgaristan mevzuatına entegre

edilmiştir Sağlığı ve çevreyi korumaya yönelik çok yüksek standartlar Bulgaristan

malı gıda ürünlerini en büyük ve karmaşık tüketici şartlarını karşılamaya tamamen hazır hale getirmektedir

Çok uluslu şirketler tarafından yapılan önemli yabancı yatırımlar tatlıcılık, süt ve gıda ve içecekler gibi birkaç kilit sektörde büyük ve hatta hakim pazar payına sahiptir

Batı Avrupa’da ve onun dışında yeni ve yerli gıda ve içeceklere olan artan talep geleneksel Bulgar ürün ve içeceklerine duyulan talebe ivme kazandıracaktır

93

«Kırsal bölgeleri kalkındırma» Operasiyonel programı Bulgaristan’da en büyük bütçeye sahiptir – €3,279 milyar (AB – €2,642 milyar ; ulusal eş finansman – €637 milyon)

Program ülkede en yüksek kaynak değerlendirme seviyesine sahiptir – yaklaşık %20

Bulgaristan tarımdan elde edilen ortalama gelirlerin büyümesi bakımından AB’de ilk sekiz ülke arasında yer almaktadır. 2010 yılında Bulgaristan’da tarım alanında ortalama gelir seviyesi %23 oranında artmıştır, aynı zamanda AB-27’de %12,3 büyüme kaydedilmiştir.

Sektörün ülkenin dış ticaretine katılımı ciddi boyutlardadır – toplam ihracatın %8,5’i ve ülkenin toplam ithalatının %9,1’i oranında.

Bulgaristan 2011 yılında dünyanın en büyük lavanta yağı üreticisi ve ihracatçısıdır.

Bulgaristan geçen asrın 70’li ve 80’li yıllarında dünyanın ikinci en büyük şişe şarap ve 90’lı yıllarda dünyanın her yerinde parfüm üretiminde kullanılan gülyağı ihracatçısıdır.

80’li yıllarda eski devlet fabrikaları yaklaşık 1 milyon ton gıda konservesi üretiyordu ve Bulgaristan eski komünist ülkelerine işlenmiş meyve ve sebze ihraç eden ana tedarikçiydi.

Bulgaristan eski komünist bloğu içinde Coca-Cola üretilen – 1965 - ilk ülkedir. Coca-Cola temsilcilikleri Bulgaristan’a resmi olarak 1992 yılında ayak basıyor.

94

Başarılı şirketler

Temel: 1991şehir: SofyaÇalışanlar: 290Ürünler: Bulgar Şarabı

Yıllardır yetenekli şarapçılık bilimi, en modern üretim tekniklerinin kullanılması ile birlikte hassas laboratuar çalışması nesiller boyu yaşayabilmesini sağlamıştır

Ekonomik geçiş döneminde, “Alan Boyar,” Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika ve Asya’da Bulgar şaraplarının en büyük ve en prestijli üreticisi ve ihracatçılarından biri oldu

Farklı çeşitlerde 120’nin üzerinde ürünü vardır 2010 yılından bu yana “Santa Ana Ventures” şirketin sermayesinin% 100

sahibi oldu

Domaine Boyar mahzenleri Şaraphane “Sinite Skali” Sliven Mahzen Korten Şaraphane ‘’Şumen’’

Domaine Boyar Bulgar şarabı ihracatçılarının en büyüğüdür. Ürünlerinin %80 i çeşitli ülkelere ihrac edilmektedir – Büyük Britanya, Benelüks, Rusya, Kanada, ABD ve İskandinavya.

Domaine Boyar ve Sinite Skali İngiliz klasmanı AC Nielsen’ne ilk 50 arasına girebilen Bulgar şaraplarıdır.

Her yıl şaraplar “Domaine Boyar,” ulusal ve uluslararası yarışmalardan ödül kazanmaktadırlar.

Domaine Boyar

95

Başarılı şirketler

Kuruluş : 2001şehir : Ognyanovo köyü, Pazarcik.Ürünler : kırmızı şarap ve rose üretimi

Şarap izbesinin üretim kapasitesi 1 milyon şişe şarap ve 1 000 ton üzümü klasik Fransız teknolojisine göre işlenmesin müsaittir

Şarap fabrikasının kurulmasından bu yana toplam 1 780 000 şişe üretilmiştir

Üretimin önemli kısmı Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’ya ihraç edilmek üzere üretilir

Vadide üretilen şaraplar aşağıdaki gibidir : „Enira” „Enira Rezerve” „Enira Rose” „Easy” „Syrah by Enira” „BV by Enira”

2010 yılında «Besa valey» şarap fabrikası iç pazar satışlarında %25 artış, ihracatta ise %62 oranında artış kaydeder. Şarap fabrikası dış pazarlarda 130 000 şişelik satış yapmış, 90 000 şişe ise iç pazarda değerlendrilmiştir.

Enira 2007 “Japonya’da içebileceğiniz en iyi şarap 2011“ yarışmasında birinciliği kazandı.

şarap fabrikası Avrupa’nın en eski asil ailelerden birisi olan ve yaklaşık 800 yıldır şarapçılıklauğraşan Graf Fon Nayperg tarafından kurulmuştur.

Yıllar içinde rekolteler bir çok ödül kazanmıştır : Vinariya 2006’da altın riton, 2006 vinaryadan Altın fıçı ödülü., Vinariya 2007 yılında altın madalya., Altın graal 2007 ve saire.

Enira

96

Başarılı şirketler Danone Serdika

Temel: 1995şehir: Sofya Çalışanlar: 250-500Ürünler: Taze süt ürünleri

Danone, dünyadaki en büyük yoğurt üreticisidir

Danone Serdika, bulgar pazarının tartışmasız lideridir

Sirket, 5 marka ile, 50’nin üzerinde yüksek ve devamlı kaliteli ürüne sahiptir

100 milyon levanın üzerinde yatırım yapılmıştır

Şirket Uluslararası Plovdiv Fuarı, Madrid’de Kalite ve altın madalya, Dünya Komitesi tarafından “Kalite Altın Yıldız” da dahil olmak üzere, çok sayıda ödül kazandı.

Danone Serdika, Bulgaristan’da olduğu gibi, Yunanistan’da da kendi dağıtım ağını kurmuştur.

2010 yılında yeni bir makine tanıttı ve yeni bir süreç kurdu - Tetra makina yeni nesil ve Tetra Top formatında ürünleri üretmektedir Bulgaristan’da sadece bir tanedir.

Danone “Gıda Güvenliği için uluslararası akredite edilmiş sertifika ile Bulgaristan’da ilk firmadır.

97

Başarılı şirketler LB Bulgarikum

Temel: 1965/1991şehir: SofyaÇalışanlar: 200Ürünler: Süt ürünleri ve mayalı ürünler

LB, süt ürünlerinde Bulgaristan’ın teknolojik lideridir

Şirket, know-how, teknoloji, Bulgar yoğurt ve süt ürünleri için maya kültürlerin ihracat liderdir;

LB, peynir ve kaşar peynir ihracatında da iyi bir durumdadır

Şirket üretim olarak iki dala ayrılır - Sofya ve Vidin’de, son 10 yılda araştırma ve geliştirme için modern merkezi sağlıklı gıdalar için maya kültürlerin, yeni nesil formüllerini geliştirmektedir.

...30 yıldan beri, Japonya, Almanya, İsviçre, Hollanda, Kıbrıs, Finlandiya, Filipiller, Fransa ve Avusturya’da Bulgar lisanslı yoğurt üretmektedir.

LB Bulgarikum şunlara sahiptir: Bulgar süt ürünleri için 11 adet patent Bulgaristan’da kayıtlı 45 ayrı marka 26 ülkede marka Üretim için 6 isim

98

Başarılı şirketler Ameta Holding

Temel: 1995şehir: RazgradÇalışanlar: 1 000Ürünler: Piliç eti ürünleri

Ameta, Bulgaristan’ın en büyük kanatlı hayvan eti distrübitörüdür Şirket, gıda sektörü ve kümes hayvanları üretiminde lider en büyük

şirketlerinden biridir Onun payı Bulgaristan’da piliç üretimininin yaklaşık% 30’dur Ameta, şuana kadar sürekli büyüyen birinci sınıf bir üreticidir Ameta temel ürünlerini pazarda ‘’Ludogorsko piliç’’ adı altında

pazarlamaktadır

Şirket, Yunanistan, Romanya, Hollanda, Fransa, Almanya ve Büyük Britanya gibi ülkelere sürekli ihracat yapmaktadır.

Ameta ürünlerini sürekli taze tutmak için kontrolleri tam anlamı ile yapmaktadır.

99

Başarılı şirketler Bella Bulgaristan

Bella ürünlerini 500 000 000 nüfusluk bir pazara ihrac etmektedir.

Bella Bulgaristan, ülkenin en büyük gıda üreticisidir ve piyasada et işleme sektörünün lideridir

Şirket 5 adet et işleme fabrikasına sahiptir 2005 Kasım ayından bu yana tüm üretim НАССР sistemi ile

yapılmaktadır 10 000 noktya kadar direk dağıtım yapmaktadır Bella Bulgaristan, kendi ticari yapısını kurduğu Romanya pazarını da

başarılı bir şekilde kontrol etmektedir Şirket, ürünlerini daha 20 ülkeye ihrac etmektedir Türkiye, Slovenya,

Moldova, Belçika, Hollanda, Malta, İtalya, İspanya, İsviçre, Dubai, Lübnan, ABD, Avustralya, İngiltere, Yunanistan ve diğerleri

...Holding, 2011 yılında 1.2 milyon levalık yatırım yapmıştır. 2000 yılından buyana yatırımları 10 milyon levayı aşmıştır.

Belle Bulgaristan – 2011 yatırımcısı...

Temel: 1992şehir: PlovdivÇalışanlar: 4 000Ürünler: Et işleme şirketi

100

Başarılı şirketler

Temel: 1939şehir: SofyaÇalışanlar: 1 100Ürünler: Çikolata ve Şekerleme ürünleri

1994 yılında Nestle, en büyük çikolata ve şekerleme üreticisi olan ŞZİ Sofya’yı satın almıştır

Nestle Bulgaristan A.Ş gıda sektöründe Bulgaristan’ın en büyük yatırımcılarında biridir

Nestle Bulgaristan ürün yelpazesi içerir: bebek mamaları, mutfak ürünleri, çikolata, tatlılar, çikolata ve bisküvi, süt ürünleri, tahıllar, evcil hayvan gıda ve diğerleri

Şirketin satışları 2010 yılında %2’lik bir artışla 260 milyon levaya ulaşmıştır.

Nestle Fair Labor Association – FLA ile partner olan ilk gıda üreticisidir.

1994 yılında bu yana şirket sadece çalışanlarını geliştirmek için 80 milyon levalık yatırım yapmıştır.

Kit Kat çikolatalarının bazı çeşitleri tamamen Bulgaristan’da üretilir ve çeşitli ülkelere ihrac edilir.

Nestle Bulgaristan A.ş

101

Başarılı şirketler

Temel: 1924şehir: SvogeÇalışanlar: 600Ürünler: Çikolata ürünleri ve kahve paketlemesi

1993 yılında Kraft Foods Svoge şehrindeki çikolata fabrikasını satın alarak bulgar pazarına girmiştir

Kraft Foods Bulgaristan, dünya gıda endüstrisinde ikinci sırada yer alan Kraft Foods Inc’in temsilcisidir

Şirket Bulgaristan’da çikolata ve kahve üretiminde liderdir

Şirket, tanıdığımız Nova Brazilia, Yakobs, Milka, Tobleron, Sushcard ve Svoge’nin sahibidir.

Svoge fabrikasının ürettiği çeşitli malların yıllık üretim kapasitesi 12 bin ton dolayındadır.

Nova Brazilia, paketlenmiş kahve sektöründe Bulgaristan’da tartışmasız liderdir. Satılan her iki paket kahveden biri Nova Brazilia’dır.

şirket ürünlerinin %25’i ihrac amacıyla üretilmektedir – Romanya, Eski Yugoslavya Cumhuriyetleri, Türkiye, Kuzey Amerika.

Kraft Foods Bulgaristan

102

Başarılı şirketler

Temel: 1995şehir: SofyaÇalışanlar: 700Ürünler: Hamur işleri imalatı ve satışı

Chipita Bulgaristan 35 ülkede güçlü varlığı ile Chipita SA-Yunan şirketi parçasıdır

Şirket 10 yıl içerisinde Bulgaristan’a 45 milyon euroluk yatırım yapmıştır Chipita Bulgaristan, kruvasan ve ambalajlı kahvaltı ürünlerinde Bulgar

pazarının %75’ini oluşturmaktadır Markalar: kruvasan, rulo ve pasta 7days, ekmek dilimleri 7days Bake

Rolls ve diğerleri

Chipita Bulgaristan fabrikaları ABD’de Fırıncılar Enstitüsü (American Institute of Baking) sertifikaları ve Avrupalı ortakları tarafından istenilen diğer belgeleri taşımaktadır.

Chipita Bulgaristan yeni kruvasan çıkararak, şekerleme pazarını yenilgiye uğrattı. Kruvasani Double en yeni lezzetlerinde biridir.

2001 yılında New Millennium Award ödülünü almıştır.

Çipita Bulgaristan A.ş

103

Zaharni ZavodiBaşarılı şirketler

Temel: 1912şehir: Gorna OryahovitsaÇalışanlar: 800Ürünler: Şeker, Şekerleme ve etil alkol

Zaharni Zavodi, gıda üretiminde Bularistan’ın en büyük kompleksidir Grup “Şeker Fabrikası” A.Ş. şunlardır: şeker üreten fabrikalar, tatlılar,

alkol, baskı, özel ısıtma ve mekanik onarım hizmetleri

2006 yılında şeker fabrikası Şeker LTD adında ayrı bir şirket olur Şirket 1960 yılında elektrik ve buhar konusunda kendi ihtiyaçlarını

karşılamak için bir termik santral kurmuştur 1970 yılında. inşa edilen fabrika kağıt üretiminde uzmanlaşmış, karton,

polietilen, polipropilen, alüminyum folyo ve diğer malzemeler Zaharni Zavodi, sert şeker ve lokum üretiminde Bulgar pazarında liderdir

Zaharni Zavodi, sert şeker ve lokum üretiminde Bulgar pazarında liderdir

2003 ve 2004 yılında, şeker “Sladeya” Uluslararası plovdiv Fuarı’nda kalitesi için altın madalya kazandı.

Zaharni Zavodi A.Ş ve alt firmalarının yıllık toplam cirosu 2010 yınıda 54,4 milyon eurodur.

104

Başarılı şirketler

Temek: 1965şehir: SofyaÇalışanlar: 1 300Ürünler: Alkolsüz içecek üretimi ve şişeleme

Coca-Cola 1965 yılında Bulgaristan pazarına girdi, o yerel Texim ile içecek ortak girişim üreten eski sosyalist kampın, ilk ülkesi oldu

1992 yılında, Coca-Cola Hellenic şişeleme şirketi Bulgaristan fabrika satın aldı

Şirket ülkenin en büyük alkolsüz içecek üreticisidir Şirketin portföyü Coca Cola, Coca-Cola Light, Fanta, Sprite, Kapi,

Schweppes, Bankya estea markalarını içerir Bulgaristan’da Coca-Cola 3 fabrikaya sahiptir – Kostinbrod, Tırgovişte,

Bankya

2011 sonbaharında Sofya Coca-Cola’nın en büyük yatırımı yaptığı il 14 Avrupa şehri arasına girdi.

Coca-Cola

105

Başarılı şirketler - Bira sanayi

Zagorka” AD 100’ün üzerinde yıllık geçmişi olan eski bira fabrikalarının devamıdır ve 1902 yılında Stara Zagora’da kurulan ilk bira fabrikasıyla başlamıştır

Zagorka” AD herbir fiyat segmanında kazançlı ticari markalardan oluşan dengeli portföye sahiptir : Zagorka, Ariana, Stoliçno, ve kurumsallar : Heineken, Amstel, Starobrno ve Kaiser

Carlsberg Bulgaria Bulgaristan’ın en eski bira fabrikalarından olan Şumensko Pivo’nun mirasçısıdır

Eylül 2004’de Şumensko Pivo ile Pirinsko Pivo kaynaklarını ve aktiflerini Carlsberg Bulgaria adı altında birleştiriyor

Carlsberg Bulgaria 2010 yılında büyümeye devam eden ülkedeki tek bira şirketidir, 2011 yılının ilk iki ayında ise ülkemizdeki bira pazarının lider konumundadır

Kamenitza Bulgaristan’daki bira sanayinin başlangıcını 1881 yılında koyuyor

Kamenitza 16’dan fazla prestijli ödüle layık görülmüştür

İlk bira müzesi : „Zagorka dünyası” Bulgaristan’da Kültür Bakanlığı tarafından belgelendirilmiş ilk bira müzesidir.

2004 yılında Kamnitza AD Bulgaristan bira pazarında günümüze kadar eşi olmayan tek Bulgar alkolsüz bira üretimine başlıyor. Bu Kamenitza %0’dır.

106

Bulgaristan’ın IT sektöründeki avantajları

Bulgaristan IT pazarının tamamının değeri 2011 yılında yaklaşık $947 milyondur ve 2010 yılına göre ($902 milyon.) artış kaydetmiştir ve 2011 – 2015 tahmin döneminde yıllık %6 ile artması beklenmektedir

«Delloite»un Orta Avrupa’nın en hızlı büyüyen 50 teknoloji şirketi listesine dahil edilen Bulgar şirketlerinin sayısı 3’tür

Bulgaristan belgeli IT profesyonelleri bakımından Avrupa’da 3. sırada dünyada da 10. sırada yer almaktadır (kişi başına sertifika bakımından dünyada 3. sıra)

Ülkede sektörde güçlü STK’lar var

Uzman ağırlıklı sektör – yazılım şirketlerinin 2010 yılına ilişkin satışlarının %50’si yurt dışına yapılmıştır. Bunlarda yaklaşık %60’ı Avrupa’ya, %35’i de Kuzey Amerika’ya gidiyor

Bulgaristan bir çok dünya ve lokal IT liderine ev sahipliği yaptığı için bölgesel lider olmaya hazırlıklıdır.

107

Cisco tarafından yapılan araştırmaya göre Bulgaristan internet bağlantısı kalitesi ve hızı bakımından dünyadan beşinci ve Avrupa’da üçüncü sırada yer almaktadır.

Bulgaristan işi anlama yeteneğini yüksek düzeyde teorik bilgilerle birleştiren gerekli yüksek kalifiyeli ve iyi eğitimli profesyonellere etkili ve makul uluslararası çözümler yaratacak kadar sahiptir.

A.T.Kearney

Yüzlerce küçük yazılım şirketi Boing, BMW ve Nortel gibi dünyanın en büyük müşterilerine hizmet vermektedir. SAP ve Computer Sciences gibi başka devler Sofya’da lokal laboratuvarlar/ofisler bulundurmaktadır. Business week

Bulgaristan’da IT alanındaki işgücü piyasası ülkedeki işgücü piyasasında en yüksek seviyelere varan ücretler, profesyonel yeterlilik ve gelişme imkanlarıyla Avrupa’nın en hızlı gelişen pazarları arasındadır.

Goal Europe

1981 yılında Bulgar malı mikrobilgisayar İngiltere’de Robotik fuarında sergilenmiştir. Bu bilgisayar «Robko-01» robotunu kontrol etmektedir. İlk defa robot mikrobilgisayar tarafından kontrol edilmektedir.

Bulgaristan EİK içinde en büyük bireysel bilgisayar üreticisiymiş ve en büyük pazarı eski Sovyetler Birliğiymiş.

108

Başarılı şirketler Johnson Controls

Kuruluş : 2001Çalışan sayısı : 500 Faaliyetler : Automotive Research&Development Engineering Center

Avrupa 8 ila 10 otomobilde görülebilecek 120’den fazla yaratılmış elektronik cihaz

Ürünlerin güvenliğinin test edilmesi ve onaylanması Dünya çapında 8 yeni ürün araştırma ve geliştirme merkezi, ancak

Sofya’daki otomotiv elektroniği açısından en büyüktür Panodaki elektroniğin çalışması için yaratılmış yazılım ve nerdeyse tüm

otomobil şirketlerinin modellerinde multimedya sistemleri Dört teknik ve bir işletmecilik ağırlıklı üniversitede finansman

programları ve stajyer programı

Müşteri : peugeotÖn cama projeksiyon ekranı geliştiren Johnson Controls Bulgaria, Peugeot-Citroen 2010 inovasyon yarışmasının galibi olarak ilan edildi. Bu ürünün yazılımı tamamen Bulgaristan’da geliştirilmiştir.İlave donanım olarak sunulan cihaz, hız, otopilot statüsü, hız sınırlayıcısı ve başka sinyaller gibi önemli bilgileri sürücünün direkt görüş alanında vermektedir ve sürücünün gözünü yoldan ayırmamasını sağlamaktadır.

109

Başarılı şirketler Bianor

iMediaShare – ev televizyonuna „uzaktan kumanda “

Kuruluş : 1998Çalışanlar sayısı : 60Faaliyetler : Mobile&Wireless Software Solutions

Danışmanlık hizmetleri ve bütün dünyadan müşterilere teknolojik çözümler sunmaktadır

Projeler Telecom-grade back-end services’den kurumsal ve bireysel mobil uygulamalara kadar değişmektedir

iMediaShare smartfonu televizyonda sorunsuz online basın streaminge müsaade eden uzaktan kumanda haline getirmektedir ve ayar veya kablo gerektirmemektedir

Bir tıkla cep telefonu aracılığıyla evdeki multimedya cihazlarına kablosuz multimedya streamingi sağlamaktadır

Evdeki televizyondan rahat ve arzu edilmesi durumunda online video içeriğine erişim konusunu çözmektedir ve her yerden ve her bir cihazdan kanallara ilişkin erişim aboneliği sağlamaktadır

Bu hizmet basın şirketlerinin dağıtımına ilişkin teknoloji ve hedefe yönelik reklamın peşin ayarlanması imkanını sunmayı amaçlamaktadır

110

Başarılı şirketler proSyst

Şirket 1997 yılında Almanya, Köln’de kurulmuştur

Yazılım geliştirme işi tamamen Bulgaristan’da veya Almanya ve Güney Kore’deki ofislerle işbirliğinde Bulgar ekibinin liderliğinde gerçekleştirilmektedir

Üretim tamamen ihracata yöneliktir

2000 yılında şirket çalışanlarının yarısı ProSyst 1’i kurar ve bu şirket SAP tarafından satın alınır. Müzakereler ve ticari işlemler sürecinde şirketin adı InQMy olarak değişir, bundan sonra ise yazılım devi SAP’ın bir kısmı haline gelir ve SAP Labs Bulgaria adı altında teknolojik merkez olur.ProSyst Fortune 100 şirketlerden bireysel geliştiricilere kadar değişen global müşteri tabanına sahiptir : Philips, Audi, BMW, Samsung, Deutsche Telekom, Nokia, Siemens, Motorola, Alcatel-Lucent,Cisco, Miele, Johnson Controls, SAP, HP, Bosch, Telefonica vs.

ProSyst’in OSGi MBS çözümü 4 000 000’den fazla kez satılmıştır.

Kuruluş : 1997Çalışanlar sayısı : 85Faaliyetler : Embedded Software, OSGi Solutions

Busch ComfortTouch ev kontrolü ve bilgi eğlendirme merkezi fonskiyonlarını birleştiriyor

Busch-ComfortTouch ile evdeki şıklar yönetilir veya azaltılır, panjurlar yönetilir, oda sıcaklığı ayarlanır, MP3 veya video dosyaları çalınır, elektronik postaya erişim sağlanır, internette gezilir veya alarmla uyandırma hizmeti alınır – uzaktan kumandayla bile

Busch-ComfortTouch ProSyst’in MBS OSGi teknolojisiyle çalışmaktadır

Başarı örneği: Bush-Jaeger

111

Başarılı şirketler SAp Bulgaria

SAP’ın iş süreçleri ve uygulamaları geliştirme platformlarının geliştirilmesi faaliyetlerine katılan teknoloji merkezi olarak laboratuvar SAP NetWeaver Composition Environment, BPM, PI, Enterprise Portal gibi ürünlerin oluşturulmasına katkı sağlamaktadır – bu ürünlerin yönetilmesi ve yaşam devresi idaresi dahil olmak üzere. On-demand alanda, laboratuvar Java platformu olan OnDemand’a daha büyük kısım ayırıyor.

Laboratuvar Lean Thinking uygulanmasında ve Bulgaristan’da büyük ölçekli yazılım geliştirmeye ilişkin esnek metodolojilerde öncü ve liderlerden birisidir. Şirket SAP University Alliances programı kapsamında Bulgaristan Üniversiteleriyle işbirliği yapmaktadır.

Şirket Güneydoğu Avrupa’da uluslararası yatırımcı ödülünü aldı ve Avrupa İş Ödüllerine aday gösterildi.

Kuruluş : 2000Çalışanlar sayısı : 500Faaliyetler : software Research & development, maintenance & support

11 yıl öne SAP Bulgaristan’a somut ürün boşluğunu doldurmak için geldi ve yeteneklerden dolayı kaldık. Bu potansiyeli kullanarak son yıllarda Bulgaristan’daki SAP laboratuvarlarında çalışanların sayısı 500’ün üzerine çıktı ve onlar SAP’ı dünya Java toplumunda kilit aktör olarak konumlandırmayı başardı. Sofya laboratuvarının Enterprise Java space’e yatırım yapması fiiliyatta SAP’ın tüm JAVA ürünlerini besliyor.

Plamen Tilev, Yürütme müdürü, SAP laboratuvarları Bulgaristan

SAP NetWeaver Platform Development.

112

Kendisine ait ürünler (30 mobil uygulama): Melon uygulamalarını aylık 200000 kez

indirme Melon uygulamalarını 10 milyondan

fazla cihaz kullanmaktadır

Avrupa 6. çerçeve programı kapsamında gerçekleşen Smart Museum projesi 2010 yılı Abu Dabi Dünya zirvesinde yaklaşık 100 ülkeden 420 projeyle yarışarak ödüle layık görüldü. SmartMuseum ile müze ve özel mekan ziyaretçileri mobil cihazları aracılığıyla kaydolabilir ve rehberle hareket halinde tam fonksiyonlu işitsel-görsel tur yapabilir.

Symbian için Battery saver uygulaması 6 ayda 1 milyon tüketici tarafından indirilmiştir.

Nokia için yeninde kurulum, ок için, 5 000 000 cihaz :2007 yılından beri Nokia Advanced Call Manger’in fonksiyonel versiyonunu Nokia E71, E66 и E63 modelleriyle dünyada dağıtımı konusunda tamamen lisanslaştırmıştır ve bu şekilde uygulamanın Nokia tüketicilerine standart peşinen yüklenmiş yazılım uygulamaları gibi erişilir olmasını sağlamıştır. Advanced Call Manger, Advanced Device Locks ve SMS Spam Manager Asya Pasifik bölgesinde Nokia’nın E serisi için yüklenmiş yazılım olarak dahil edilmiştir. SMS Spam Manager ve Easy Reject’in tam versiyonları Hindistan’da Nokia’nın E ve N serisi telefon cihazlarına peşin olarak yüklenmiştir.

Kuruluş : 2000Çalışanlar sayısı : 135Faaliyetler : Softwaredevelopment, Multimedia

Başarılı şirketler Melon

113

Kuruluş : 2008Çalışanlar sayısı : 10Faaliyetler : Mobile software development

Başarılı şirketler Sirma Mobile

Sirma Mobile Bipper’i geliştirir – türünde ilk veli kontrolüne yönelik mobil sistemi. Yenilikçi çözüm, Mobile Premier Award 2010, SIMagine 2010, Bully Award 2010, Rosing ödül 2010 vs gibi birkaç ödül kazanır.Planlanmış lokalizasyon çocuğun SMS aracılığıyla lokalize edileceği zamanın belirlenmesine izin vermektedir. Bir düğmeyle çocuğun konumu belirtilir. Hizmet ücretsizdir.

panaton Standard aşağıdaki imkanları vermektedir :

Konferans görüşmesine cep telefonunuzla hızlı ve kolay şekilde başlayabilirsiniz

Browserinizde veya masaüstü bilgisayarınızda gerçek zamanlı konferans görüşmesinin yönetimi.

her türlü işletim sistemlerinden konferans görüşmelerinin yönetimi

E-mail ve SMS bildiirmleri CRM sisteminizle entegre edilir Adres defterleri paylaşılır Konferans cetvelini otomatik

olarak Outlook’a ve Google takvimine vs koyar

Yüksek eğitimli uzmanlara, hızlı geniş bantlı erişime, istikrarlı ekonomiye ve AB’nin bir kısmı olarak şeffaf mali ve vergi politikasına sahibiz. Bu özellikler Bulgaristan’ı iş kuran yabancı firmalar bakımından başarılı destek merkezi haline getirmektedir.

Momçil ZarevSirma Mobile Yöneticisi

114

Başarılı şirketler

2010 yılında Bulgaristan’da 1 numaralı sistem entegrasyon şirketi olarak ilan edilmiştir (Computerworld’un Bulgaristan’da IT Top 100 listesine göre)

Bulgaristan’ın en büyük SAP entegrasyon şirketi (ERP, CRM, BI, HR) yerli pazarda 60’ın üzerinde entegrasyonu var.

2012 London Olimpiyat oyunları için, 2014 kış oyunları için ve 2016’da Soçi oyunları için resmi dünya IT partneri.Şirketin Bulgaristan şubesi projenin bir kısmı olacak.Yarışmacıların sonuçlarını ve sporcuların bilgilerini izleyicilere ve basına 0,3 saniyeden daha kısa zamanda gönderen devasa IT

sistemi Atos tarafından entegre edilir, yönetilir ve bakımı sağlanır.Uluslararası olimpiyat komitesinin dünya IT partneri olarak Atos 2012 yılı London’da oyunları destekleyecek kütlesel, hayati IT altyapısının ve yazılım çözümlerinin tasarımı, kurulumu ve bakımı için partnerler konsorsiyumunun tutulmasından Atos sorumludur.

Kuruluş : 2011 (Siemens IT Solutions&Services

iktisabı yolu ile)

Çalışanlar sayısı : 100Faaliyetler : Homeland security systems, Cloud

ATOS Bulgaristan

Bulgaristan butik IT hizmetlerinin kusursuz tedarikçisi ve AB’nin daha küçük Doğu Avrupa pazarlarına girmesi için platform olabilir. Ülkenin en büyük avantajı makroekonomik öngörülebilirlik ve Bulgar yazılım mühendislerinin risk yönetim kabiliyetleridir.

Veska Davidova, Yürütme müdürü, Atos, Bulgaristan

115

Bulgaristan CISCO’nun ana faaliyetlerinin geliştirilmesine müsait dünyadaki az sayıdaki yerlerden birisidir – yazılım geliştirme

Bulgaristan’ın en büyük telekomünikasyon şirketleri için tamamlanmış ana altyapı projeleri

Eğitim girişimlerinde yatırımcı :Cisco şirketi Cısco Akademileri aracılığıyla eğitimde ve yeteneklerin geliştirilmesinde uzun geçmişe sahiptir. Cisco Networking Academy Programı Bulgaristan’da 1999 yılında başladı. Şu anda 50 akademi ve programa bütün ülkeden katılan 3 500’ün üzerinde üniversite öğrencisi var. Cisco Networking Academy’nin başlamasından itibaren 17 000’nin üzerinde Bulgaristanlı öğrenci Sisco Akademisi kurslarına katılmıştır.

Bilimsel araştırma geliştirme faaliyetleri için Sofya ofisiBilimsel araştırma geliştirme faaliyetleri ofisi Cisco Collaboration Enterprise Platform’un bir parçasıdır. Şu anda 70’e yakın kişi yazılım alanında bilimsel araştırma geliştirme yelpazesinin tamamını kapsayan muhtelif projelerde çalışmaktadır.

Kuruluş : 1999Çalışanlar sayısı : 100Faaliyetler : Software development, System integration

Başarılı şirketler

Bulgaristan IT sektöründe küçük ve orta ölçekli yatırım için ideal bir yerdir, bir çok dil konuşan ve optimum fiyatlarda çalışan kalifiye insan kaynakları tarafından sunulan geniş kapsamlı hizmetler yelpazesine muhtaçtır.

Borislav Dimitrov, Genel Müdür, CISCO Bulgaria

CISCO Bulgaristan

116

Başarılı şirketler CSC Bulgaria

CSC Bulgaria GraphTalk A.I.A Competency Centre’nin bir parçasıdır ve hayat sigortası, emeklilik maaşı, saplık ve sosyal sigorta alanında lider yazılım çözümün geliştirilmesine katılmaktadır.

GraphTalk AIA bir çok çokuluslu sigorta şirketinin tercih ettiği sigorta yazılım çözümüdür.

CSC Bulgaria projeleri bütünüyle yönetmektedir (spesifikasiyon yazma, geliştirme, test, entegrasyon ve bakım).

CSC BulgaristanKuruluş : 2008 (Software company OBS iktisabı yolu ile) Çalışanlar sayısı : 640Faaliyetler : Software development, integration and Maintenance

İstikrarlı politik, makroekonomik ve mali ortam Bulgaristan’ın iş geliştirme yeri olarak seçilmesinde etkili olan nedenlerden sadece bazılarıdır.Bir diğer önemli neden insanlardır. İnsanlar yüksek kalifiyelidir, yabancı dil biliyorlar ve kendilerini işlerine tamamen veriyorlar. “

Jan-Şarl Mijinyak, Yönetici Müdür,CSC Bulgaria

117

Başarılı şirketler

Bulgaristan’daki ekip tarafından geliştirilen ürünler : vSphere Client, VC Orchestrator, PowerCLI. Ekibin ayrıca : vCloud Director, Sanal merkez, Site Recovery Manager, vCOPs ürünlerine de önemli katkısı olmuştur .

Şirketin Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesindeki en büyük global geliştirme merkezi ve Vmware’in dünya çapında 3. en büyük araştırma geliştirme faaliyetleri merkezi

Paolo Alto dışında en olgun merkez olarak kabul edilmiştir ve bütün dünyada en başarılı VMware bilimsel araştırma geliştirme merkezlerinden birisidir

Kuruluş : 2007Çalışanlar sayısı : 300Faaliyetler : Cloud and Infrastructure Management, Automationand Availability

VMware

VMware Bulgaristan’a önemli yatırımlar yapmıştır ve yapmaya devam etmektedir. Sofya’daki ekip şirketin bütünsel ürün portföyüne stratejik değer katmaktadır ve kesintisiz büyüme ve gelişme planlanmaktadır. Şirket aynı zamanda modern tesislere ve yüksek kaliteli laboratuvarı ve veri saklama merkezi olan ve Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesindeki araştırma geliştirme merkezlerine ait donanımın da bulunduğu 400 kişilik ofise de yatırım yapmaktadır.

Diana Stefanova, VMware Bulgaria Yürütme müdürü

118

Global dağıtım sistemi temin etmektedir ve 20’nin üzerinde ülkelerde şubelerle partner ağları geliştirmektedir

Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Asya ve Amerika’da 180’nin üzerinde tamamlanmış proje

Gayrimenkul sigortası ve kazalara karşı sigorta yapan, hayat sigortası ve sağlık sigortaları yapan şirketlerin işlerine yönelik yazılım

Sigortacılık işinde yatay ve dikey tüm boyutların tam kapsamasını sağlayan modüler çözüm

Sigorta şirketlerine yönelik 40’ın üzerinde kurulumu içeren global müşteri tabanı INSIS, harici sistemler, müşteri web siteleri ve ajans portalları tarafından aktive

edilebilen direkt işlemin organize edilmesi Avrupa Non-Life Policy Administration Systems’in kritik imkanlarını

değerlendiren son Garner raporundaki analiz alanlarının biri hariç tamamında 1. sırada yer almıştır

Birçok ülke ve şirketlerdeki işlere paralel olarak gelişme yeteneğinden dolayı, esnekliğinden dolayı ve müşteriye yönelik olan konseptinden dolayı takdir edilmiştir

Kuruluş : 1990Çalışanlar sayısı : 170Faaliyetler : Software development and implementation

Başarılı şirketler Fadata

119

Müşteri: 220 + Proje: 350 + Ödül: 70 +,

3 defa “Yılın acentesi”Müşterilerimiz arasında:

Dünya Bankası FİB Colliers International Lindner ve saire

kurumlar yer almaktadırABD, Avrupa ve Bulgaristan’da 220’yi aşkın büyük kurumsal müşteri için 350’den fazla proje tamamlanmış, uluslararası kalite standartlarına uygun birçok web sitesi kurulmuştur.

Online medya, e-mağaza, portal, internet içeriğinin yönetimine yönelik yüksek teknolojik kaliteli sistemleri geliştirilmiştir.

Müşterilere ait ERP, CRM’li ve 3. taraf yazılımlı entegre kurumsal web siteleri.

Kuruluş yılı: 1998Faaliyet alanı: Web design & developmentİhtisas alanları: Online media, E-shops, Corporate websites, sEO

Başarılı şirketler Netage & Netage Solutions

Netage Solutions özel sermayeli ve risk sermayeli firmalar, hedge fonları, gayrimenkul yatırım firmaları, fon fonları, broker, aile ofisleri, kurum yatırımcıları dahil alternatif aktifli sanayi alanına online raporlama sistemleri ve CRM yazılımı alanında liderlik yapan tedarikçidir. Ondan fazla yıllık mesleksel tecrübeye sahip bulunan DynamoTM Netage Solutions, en büyük dünya alternatif yatırım firmaları arasında yer alan 200’den fazla şirket için kalitesi tespit edilen bir platform niteliğindedir. Şirketin müşterileri toplam 400 milyar Amerikan dolarlık aktiflerinin yönetiminde bulunmaktadır.

120

CMMI’nin üçüncü seviyesinin Avrupa Yazılım Enstitüsü tarafından başarılı olarak belgelendirilmesinden dolayı (2010) Uluslararası “Software Excellence” ödülünü «Küçük ve orta boylu işletmeler» kategorisinde alan ilk Bulgar şirketidir

Milli matematik ve enformatik takımının sponsorluğunu yapmaktadır Şirketin araştırma ve geliştirme için yaptığı yıllık giderleri toplam

giderlerinin %10’u kadardır

Kuruluş : 2000Çalışanlar sayısı : 200+Faaliyetler : Software development, System integration, Embedded & Mobile Apps

Başarılı şirketler Musala Soft

Musala Soft’un organize ettiği eğitim oyunlarının amacı çocuklara oyun oynarken öğrenme imkanını vermektir. Oyunlar çocuklara mantıksal düşünmeyi, yaratıcılığı geliştirme imkanı vermektedir ve çocukları geometrik şekiller kompleksinden geçirmektedir. İlk oyunlar Apple ürünlerine dayalıdır (iPhone / iPad / iPod), ancak şirket başka popüler platformları/cihazları da dahil etme imkanlarını düşünüyor (Android, Nokia OVI, WP7).

Smart Source Analyzer - gelişme yazılım sistemlerinin kalitesini iyileştirme, denetim ve yönetim platformu. İşbu statik analiz ve yapay zeka yöntemlerinin kullanılmasıyla platform yazılım sistemlerini, sorunlu elemanları ve anti modelleri tanımlar ve analiz eder. Projenin partnerleri –Sofya Üniversitesi, Sofya Teknik Üniversitesi ve Bulgaristan İlimler Akademisi.

121

Ekim 2007 yılında Deloitte Touche Tohmatsu Telerik N3 şirketini Orta ve Doğu Avrupa’da en hızlı gelişen teknoloji şirketleri “Rising Star”Technology Fast 50 programına dahil etti. Bu ödül önceki üç yıl içindeki gelirlerin büyüme oranına dayanmaktadır.

94 devlette 100 000’nin üzerinde örgüt Telerik ürünlerini kullanmaktadır

Müşteriler arasında bir çok Fortune 500 firması olduğu gibi meşhur eğitim kuruluşları, hükümete bağlı ve ticari amaçlı olmayan örgütler var

Bütün dünyada 9 ofis

Kuruluş : 2002Çalışanlar sayısı : 350Faaliyetler : Software development

Başarılı şirketler Telerik

Telerik Microsoft’un altın belgeli partneridir. Microsoft Telerik’i 2010 yılında Orta ve Doğu Avrupa için yılın partneri ilan etti. Şirket Sitefinity (CMS) içerik yönetim sistemine dayanarak seçildi.

Ürünler : Data Access - OpenAccess, görsel dizayner aracılığıyla her türlü

popüler veri tabanlarına güçlü veri katmanlarının oluşturulmasına ilişkin uygun bir alet

TeamPulse – ekiplere çalışmalarını organize etmesine yardımcı olan, aralarında işbirliği yapmalarını sağlayan ve bilgi değişimini kolaylaştıran alet

Sitefinity – aralarında Heatrwo havalimanı, Toyota, Coca-Cola, BASF, Bayer, AT&T, İKEA ve değişik sektörlerde birçok lider şirketin de bulunduğu 8000’nin üzerinde müşteri tarafından kullanılan kamu web siteleri ve iç sayfalara ilişkin yeni nesil web platform.

122

Denizaltıları, yatlar, trenler, uçaklar, helikopterler ve savunma uygulamalarına akümülatörler

Elektrik sanayinin ihtiyaçlarına yönelik geniş transformatör çeşitleri yelpazesi

Sanayinin ayrı sektörlerine yönelik değişik uygulamalara en üst sınıf sensörler – otomotiv sanayinden gıda sektörü ve tarım donanımlarına kadar

İletişim sektöründe kullanılan yüksek kaliteli yükseltici ve yüksek frekans cihazları

Elektrik dağıtımında ve büyük sanayi tüketicileri tarafından kullanılan geniş kondensatör ve kondensatör cihazları yelpazesi

Çağdaş hızlı elektrik trenlerinde kullanılan en yeni nesil ısınma, havalandırma ve klima cihazları

Tıpta, makina sanayinde ve otomotiv sektöründe BMW, GM ve Mercedes gibi firmalar tarafından kullanılan yarı iletkenler ve yarı iletken ürünler

Fransa ve İspanya otomotiv sanayisi için kablo demetleri ve kablolar

Tüm dünyada kullanılan sanayi uygulamalarının mikro elektroniğine yönelik baskılı devreler (PCB) ve elemanlar

Aydınlatma endüstrisinin çağdaş eğilimlerine uygun LED çipler ve LED aydınlatma donanımı

Bulgaristan’ın Elektroteknik ve Elektronik sektöründeki avantajları

Bulgaristan’da ne üretilir?

123

Bulgar «Elektrostart» firması tarafından üretilen bobin ve aydınlatma donanımı Peru’da «İnkaların kayıp şehri» Maçu Pikçu da dahil olmak üzere tarihi heykellerin aydınlatılması için kullanılmaktadır.

Bulgaristan elektrik sanayi ve elektronik sektöründe güçlü geleneklere sahiptir :

80’li yıllarda Bulgaristan Doğu Avrupa’da büyük bilgisayar sistemlerinin ve bireysel bilgisayarların %40’dan fazlasını tedarik etmektedir

Sektörde 130 000’in üstünde kişi çalışıyordu

Elektrik sanayi ve elektrik sektörü o dönemde Bulgaristan’ın genel üretiminin %25’inden fazlasını oluşturuyordu

Bulgaristan, 1960 yılında sayısal saati ve kablosuz kalp monitörünü icat eden NASA bilim mühendisi Petır Petrov’un memleketidir.

İlk bilgisayar Bulgaristan asıllı Amerikan bilim adamı John Atanasov tarafından icat edilmiştir.

124

Başarılı şirketler Schneider Electric

1999 yılında Bulgaristan’da kuruldu 450’den fazla personel Faliyet: Elektrik , yenilenebilir enerji ,endüstriyel otomasyon ürünleri

Fransız çok uluslu şirket-enerji tasarrufu,elektirk dağıtımı ve endüstriyel otomasyon konusunda dünya lideri

1990 yılında Blgaristan’da açılan ilk üretim tesisidir.Fakat firmanın ticari varlığı 1990’lı yıllara dayanır

Schneider Elektrik Bulgaristan’da şuanda iki üretim tesisi işletmektedir-Peruştitsa ve Plovdiv’te

Bulgar üretiminde kullanılan parçaların %60’ı yerli firmalar tarafından sağlanır

Schneider Elektrik 2007 yılında endüstriyel otomasyon alanında yılın yatırımcı ödülüne layık görüldü

Enerji üretimi ve tasarrufunda kullanılan elektrikanahtarları

Programlanabilir kontrolörler, düğmeler, enerji ve ulaşım uygulamaları ile sensör imalarları

Tasarruf zamanlayıcılar

Bulgaristan’da üretilen başlıca ürünler :

Bulgaristan’da Schneider Elektrik

Schneider Elektrik , enerji tasarrufu zamanlayıcılar ev anahtarları üretmek için dünyada ilk defa başlayan enerji tasarrufu teknolojisinde Bulgaristan’da global bir lideridr.

125

Başarılı şirketler Festo

1993 yılında Bulgaristan’da kurulmuştur 440 personel Faliyet : Manyetik sensörler ve otomasyon cihazları üretimi

%100 Alman firması olan Festo AG & Co.KG ‘ya aittir 1997 yılından itibaren Festo Bulgaristan sensör ve sensör cihazları

üretimi konusunda uzmandır Sofya ve Smolyan bölgelerindeki iki üretim tesisine sahiptir

Otomotiv, mühendislik ve diğer sektörlerde çeşitli uygulamalar için sıvı ve manyetik sensör üretimi

Sensörler ve valfler için kablo uygulamaları

2012 yılı için planlanan 7 600 metrekare toplam alana sahip yeni üretim tesisleri kurma

Festo Bulgaristan Festo AG tarafından bütün dünyada dağıtımı yapılan 880’nin üzerinde çeşitli ürün üretmektedir.

Bulgaristan’da üretilen başlıca ürünler :

126

Başarılı şirketler ACOM

1989 yılında Bulgaristan’da kuruldu Personel:100Faliyet: Ses ve radyo amplifikasyonu için tasarım imalat ve satış

Faliyet 1989 yılında küçük bir garajda başlamıştır İhracat %100 şirket üretimiyle sağlanır İlk Bulgar şirketi ,dünyada en rekabetçi pazarlarda; ABD, Almanya, Japonya

‘da elektronik malzemeleri ile bulunmuştur Mevcut satışta %5’lik artış ,organik büyümede daha üst düzeyde olan, birçok

endüstride kullanılan yenilikçi teknolojiler ve geniş bir portföy gelişimi

2011 yılında AKOM amplifikatör teknolojisi dışında diğer yenilikçi ürünlerin geliştirilmesi için büyük bir küresel fon ile ortak bir girişim başlattı.

Radyo endüstrisinde kullanılan yüksek frekans (HF) ekipmanı Ticari,devlet ve amatör pazarlar için HF antenler Direkler Radyo ve telsiz ağ sisteminde düşük ses aralığı

Ana Ürünler:

AKOM dünya çapında 110 ülkede yenilikçi karakteriyle müşterilerine hizmet vermektedir.

AKOM Sofya Teknik Üniversitesi genç mühendisleri ile işbirliği içindedir.

127

Başarılı şirketler

1996’da Bulgaristan’da kuruldu300’den fazla personel Faliyet : Otomasyon mühendisliği için,yüksek ve orta gerilim bileşenleri için elektrikli cihazlar

ABB

Güç teknolojisi , otomasyon ve elektrikte bir dünya lideri

ABB Şirket Grubu 130 000 çalışanı ile 100 bölgede faliyet gösterir

ABB Blgaristan’da 5 yerde çalışır

Endüstriyel amaçlar için zincir kesiciler ve anahtarlar

Büyük endüstriyel enerji kullanıcıları tarafından kullanılan Kondensör sistemleri

Jeneratörler

Üretimde kullanılan otomasyon ekipmanları

Mühendislik çözümleri

Bulgaristan’da ana faliyetler ve imal edilen ürünler:

Bulgaristan’da ABB Şirketleri kendi ürünlerini Rusya, Irak, Romanya, Meksika, Brezilya, İsveç, Norveç, Çin , Almanya ve Fransa’ya ihraç eder

128

Başarılı şirketler

2007 yılında Bulgaristan’da kurulmuşturpersonel: 3 400 Faliyet: Otomotiv sanayi için elektrik kablo grupları imalatı

Yazaki

%100 sahiplik – Japon Şirketi Yazaki tarafından

50’den fazla ülkede faliyet gösteren ve 170 000’den fazla çalışanı olan

Otomotiv sanayi için kablo gruplama küresel satışlarının %35 Pazar payı tutarı

30 milyon eurodan fazla yatırımla Yambol sanayi bölgesinde kurulan sanayi bölgesi.

Bulgar eğitim tesisleri ; 24 500metrekare üretim salonu ile, 50 000 metrekareye yayılmıştır.

Yazaki Bulgaristan sadece montaj bölümünde değil , mühendislik bölümleri ve otomotiv sanayi içinde kablo gruplama sağlamaktadır.

Yazaki Bulgaristan:

Yazaki Bulgaristan’ın başlıca müşterileri: Fransa ve İspanya’daki otomobil üreticileri.

129

EOIQ 1993 yılında Bulgaristan’da kurulmuştur.2 000’den fazla çalışan Faliyet: Elektronik montaj,fabrika otomasyonu için modül montajı,geliştirme ve plastik enjeksiyon kalıpları ve teçhizat imalatı

Başarılı şirketler Yazaki IMI

Temmuz 2011 yılında Belçikalı grup EPIQ-entegre mikroelektronik, Inc(IMI) EPIQ montajlı elektronik Ltd. Satışı-Filipinler merkezli bir şirket

IMI otomotiv sektöründe tanınmış isimlerin taşeronudur- Valeo, Denso, Brose ve EF gibi

IMI tüketici elektroniğinde ünlü markalar için bileşenler üretir- Tefal, Rowenta, De Longi gibi

IMI Bulgaristan’da Sofya’ya 60km uzaklıkta olan Botevgrad’ta bulunmaktadır.

Ana faliyetleri,montaj ve test dahil -baskılı devre kartları ve sistem entegrasyonları ürünleri.

Enstrümantasyon ve plastik matris enjeksiyon kalıplama.

Bulgaristan’da üretilen ürünler tüketici elektroniği ve endüstriyel ekipman üretimi, otomotiv sektöründe kullanılmaktadır.

IMI Bulgaristan:

IMI 230 üzerinde ürün üretmektedir ve Avrupa pazarlarına bunları ihraç etmektedir.

130

Başarılı şirketler EnerSys

2007 yılında Bulgaristan’da kuruldu 600’den fazla çalışan Faliyet : Boru,Kurşun,Endüstriyel Akümülator

Endüstri ve özel akümülatörlerde dünya lideri

EnerSys ve diğer sanayi akümülatör üretimlerinin 100 yıllık geçmişi vardır

100’den fazla ülkede müşterileri için , 12 ülkede üretim tesisleri ve montaj fabrikaları ile çalışma

Bulgaristan’da EnerSys üretim tesisleri 58 600 metrekarelik bina dahil olmak üzere 205 000 metrekare alana sahiptir

Bulgar üretimi tübüler kurşun ve asit pillerde, pazar ve uygulamalarda disk depolama hizmet kapasitesi , demiryolu ve madencilik pazarlarındaki hizmet kapasitesi gibi

Denizaltıları için akümülatörler

Güneş pilleri

Madencilik sektörü için piller

Demiryolu pilleri

Madencilik endüstrisinde kullanılan piller

Telekomünikasyonda kullanılan sabit piller

Bulgaristan’da üretilen başlıca ürünler:

Bulgaristan , Büyük Britanya ve Almanya’da 300 ton ağırlığındaki EnerSys akümülatörlerini üretiyor.

131

EnerSys Başarılı şirketler Hyundai Heavy Industries

1997 yılında Bulgaristan’da kuruldu 650’den fazla personel Faliyet: Transformatör üretimi,yüksek gerilim cihazları,step transformatörleri için anahtarlar ve güneş sistemleri

Hyundai Ağır Sanayii Co.Bulgaristan enerji santralleri için yağ transformatörler üretir -hidroelektrik ve termik santraller sanayi tesisleri için.

Yüke bağlı şebeke değiştiriciler ile donatılmış tüm transformatörler Bulgaristan’da geliştirilmiş ve üretilmiştir.Hyundai Ağır Sanayisi Co tarafından üretilen kademe değiştiriciler Bulgaristan transformatörler kurumundan: Rusya, Güney Kore, Romanya, ABD ve Asya’daki birçok ülke, Avrupa, Güney ve Kuzey Amerika’ya ihraç edilecektir.

Tranformasyon için enerji

Yüksek gerilim cihazları

Yük kullanımında kademe değiştirici olan

endüstriyel transfomatörler

Temiz enerji üretimi için güneş enerji

sistemleri

Ana faliyetler ve Bulgaristan’da üretilen ürünler:

Hyundai Ağır Sanayi Bulgaristan adım transformatörler için 50’den fazla ülkeye trafo ve anahtar ihracı yapar-Avrupa, Asya, Amerika ve Afrika gibi.

132

Başarılı şirketler

2000yılında Bulgaristan’da kuruldu 1 700’den fazla çalışan Faliyet: Ev ve ticari kullanım için buzdolabı ve dondurucular,demiryolu araçları üretim ekipmanları

Liebherr

Liebherr Hausgeraete Maritsa Ltd. hisseleri % 100 Liebherr Hausgeräte Ochsenhausen GmbH– Alemania’ya aittir.

Liebherr Hausgeräte Ochsenhausen GmbH-Almanya dünya genelinde 100’den fazla ülkede yaklaşık 22 000 çalışanı vardır.

Plovdiv Maritsa sanayi bölgelerinde Liebherr Hausgeraete Maritsa Ltd ve Maritsa Liebherr ulaşım sistemleri Ltd bulunur.

Bulgaristan’da şirket çalışmaları için toplam yatırım yaklaşık 86 bin eurodur.

Liebherr üretim tesisleri 200 000 metrekarede üretim tesis ve depoları, 65 000 metrekare alan üzerine inşa edilmiştir.

Liebherr Maritsa’nın üretiminin %97’si AB pazarına ihraç edilmektedir.

Liebherr Bulgaristan:

Liebherr Hausgeraete Marica 600 binden fazla yıllık buzdolabı üretim kapasitesine sahiptir.

133

Liebherr Başarılı şirketler

2000 yılında Bulgaristan’da kuruldu300’den fazla personel Faliyet: Mikroelektronik bileşenler,sensörler,otomotiv için entegre devrelerin üretimi

Melexis

Belçikalı şirket Melexis,programlanabilir sensörler için entegre devreler ve gelişmiş sensörler de lider bir üreticidir

Melexis dünya çapında 12 ülkede mevcuttur

Melexis Bulgaristan Sofya’da 7 800 metrekare alanda bulunan ana ofise sahiptir, test ve geliştirme kapasitesi içeren sahası 1 000 metrekare temiz odalar üzerinde ofis alanları.

2006-2007 yılında Melexis Bulgaristan’da performansını arttırmak için 13 milyon eurodan fazla yatırım yapmıştır.

Melexis Bulgaristan entegre devreleri Mercedes-Benz, BMW, Audi, VW, Suzuki, Toyota, GM ve Ford gibi üreticiler tarafından kullanılır.

Melexis Bulgaristan:

Melexis Bulgaristan bileşen üretimde geliştirme ve test imkanı sunuyor.

134

Başarılı şirketler Siemens

Siemens elektronik ve elektrik mühendisliği alanında Avrupa’nın en büyük şirketi ve çok uluslu şirketler topluluğudur.

Şirkette dünya çapında 400 000’den fazla çalışanı vardır.

Siemens 19. yüzyılın sonundan bu yana Bulgaristan’da ulusal telgraf ağı yapımında yer almış bir firma olarak yer almaktadır.

Şirketin Bulgaristan şubesi komple set olarak mühendislik çözümleri ve hizmetleri sunmaktadır.

2011 yılında, Pravets, Bulgaristan’da yüksek voltajlı elektrik ve mühendislik bileşenleri üretim tesisi yaptırdı.

Siemens Bulgaristan lisans programları, mühendislik laboratuar ve atölye çalışmaları düzenleyerek geleceğin mühendislerinin gelişimi için tüm yerel üniversiteler ile işbirliği yapmaktadır.

Ana faliyetler ve Bulgaristan’da üretilen ürünler : Enerjide kullanılan yüksek voltajlı ölçüm transformatörlerinin bileşimleri Enerjiye yönelik yüksek voltajlı mühendislik bileşenleri Üretimde kullanılan otomasyon ve control cihazları Mühendislik çözümleri

1991 yılında Bulgaristan’da kuruldu 500’den fazla personel Faaliyet: Transformatörler için üretim ekipmanları,elektrik mühendisliği,endüstri mühendisliği ve tıbbi mühendislik çözümleri

Siemens ev otomasyonu ve geleneksel enerji kaynakları sistemleri ile ilgili mühendislik hizmetlerinin ödenmesi için Bulgaristan’ı seçmiştir.12 ülkede hizmet verilmektedir.

135

Başarılı şirketler

Monbat akümülatör üretiminde 60 yılı aşkın bir geçmişi ve geleneği olan bir Bulgar şirketidir.

2010 yılı içinde en hızlı büyüyen şirketlerden biridir ve 80 milyon eurodan fazla geliri olan SEE akümülatörleri firmasıdır.

Bulgaristan’da 2 akümülator fabrikası vardır.Biri Montana şehrinde,diğeri ise Dobriç şehrindedir.

Romanya ve Sırbistan’da iki geri dönüşüm tesisleri bulunur.

Monbat Bulgaristan Bilimler Akademisi ile işbirliğinde olarak yoğun bir gelişim sağlar.

Birçok uluslararası şirket ile işbirliği içindedir : Vodafone, Ericsson, Huawei gibi.

1959 yılında Bulgaristan’da kuruldu 575 personel Faaliyet : LED teknoloji üretiminde akü imalatı, kırtasiye piller, askeri uygulamalar için güneş pilleri lokomotif pillerinin geri dönüşümü

Monbat

Monbat ihracat ürünlerinin %85’inden %24’lük satışı Alman pazarlarında gerçekleşir.

136

Bulgaristan’ın sağlık ve sağlık turizmi sektöründeki avantajları

Fevkalade coğrafya, iklim ve doğa şartları

Alanı küçük olan ülkede eşsiz deniz, dağlar ve kaynak sular birleşimi – bu birleşim Bulgaristan’ı yıl boyunca sağlığı güçlendirecek yer haline getiriyor

Balenoloji ve termal turizm alanında uzun yıllara dayalı gelenekler

Dünya seviyesinde renove edilmiş tedavi ve rehabilitasyon merkezleri ile hoteller

Yüksek kalifiyeli uzmanlar ve tecrübeli sağlık personeli. Bunların büyük kısmı yurt dışında ihtisas yapmıştır

Bulgaristan’da nispeten düşük sağlık hizmetleri fiyatı

Avrupa Birliği’nin en düşük fiyatlarından birkaç misli düşük fiyatlarda hizmet veren iyi gelişmiş özel kozmetik cerrahi ve diş hekimliği klinikleri

137

Bulgaristan’da yer altı kaynak sular açısından büyük rezervler mevcut

Kullanılabilir kaynak su rezervlerinin toplam yıllık hacmi 100 milyon metre küp’ün üzerindedir, ancak bu kaynaklardan sadece %6’sı iyi derecede araştırılmıştır

“Bulgaristan sağlık hizmetlerinde düşük fiyatları sağlık

personelinin profesyonel tecrübesiyle birleştiren ülkeler

arasındadır ve sağlık turistleri için tercih edilen istikamet

haline gelebilir”.

“Reuters” İconomist İnteligence Unit analiz şirketinin raporundan alıntı,

Eylül 2011

Bulgaristan Avrupa’da mevcut, geliştirilmiş ve kayıtlı (belgelendirilmiş) kaynak su kaynakları itibariyle İzlanda’dan sonra ikinci sırada yer alıyor ve balneolojide kanıtlanmış geleneklere sahip ülkelerin önünde geliyor. Bulgaristan sınırları içerisinde doğada mevcut olan her tür kaynak sular var .

Çek Cumhuriyeti

Macaristan Bulgaristan

Maden kaynakları sayısı 463 450 600

Maden suyu ortalama ısısı 70 0 С 65-70 0 С 70-75 0 С

En sıcak anakaynak 73 0 С 96 0 С 103 0 С

138

Balneoloji

Pavlikeni

Ovcha Mogila

Chiflik

Pavel Banya

Shipkovo

KyustendilSapareva Banya

Nevestino

SandanskiPravo bardo

DevinNarechenski bani

Velingrad

VarvaraHissar

StrelchaMomin prohod

Varshets

Koshava

Novi Iskar

BankyaKarlovski mineralni bani

Plovdiv

Sofia

Bulgaristan’ ın en büyük önde gelen özelliği kaynak sularının bütün bölgeye dağılmış olmasıdır

GREECE

MACEDONIA

SERBIA

ROMANIA

139

Balneoloji

ShablaKavarna

AlbenaMarash

Popovo

TargovishtePavlikeni

Ovcha Mogila

Chiflik

Pavel Banya

Narechenski bani

Karlovski mineralni bani Nessebar

Stefan Karadjovo

Shcorpilovtzi

Slanchev bryag

Pomorie

Varna

Stara Zagora

Haskovo

Plovdiv

Ruse

Burgas

Sliven

Efsane:Kaynak SularıSodyum KlorurKarbonikRadonSilisyumHidrojen sülfitFlorinZayıf MineralizeMagnezyum

Bulgaristan’ ın en büyük önde gelen özelliği kaynak sularının bütün bölgeye dağılmış olmasıdır

Black Sea

TURKEY

140

Bulgaristan’daki kaynak sularının en önemli etkileri:

Kan basıncının düşürülmesi ve kalp çalışmasına yardım

Bağışıklık ve kalp - vasküler sisteminin yenilenmesi ve güçlendirilmesi

Metabolizmanın iyileştirilmesi

Fonksiyonel bozuklukların giderilmesi

Anti-enflamatuar etkisi

Bazı kaynak suları radyasyon etkilerine karşı vücudun direncini arttırmaktadır

Bronşit, eklem, böbrek, deri, jinekolojik ve diğer hastalıklara karşı faydalı etkisi

Sağlıklı sualtı masaj ve sualtı jimnastik

Bulgaristan’ın en ünlü SpA merkezleri

Hissar maden suyu böbrek komplikasyonlarını iyileştirici özelliklerinin kanıtlandığı bir müzedir. Hisar’da tedavi sonrası ve öncesinde toplamda 10 000 böbrek taşı atılmıştır.

141

Bulgaristan 102 merkezden oluşan Kaplıcalarıyla önemli bir potansiyele sahiptir

Ulusal öneme sahip 34 (on deniz ve beş dağ)

Yerel öneme sahip 68 (spa, orman ve deniz)

“Bulgar Balenolojisinin incisi ” olarak anılan şehir çok sayıda sanatoryum, tedavi merkezi, modern SPA tesisi ve oteller sunmaktadır

Çalışmalar, Sandanski’de iklim tedavisi ilaç ihtiyacını azaltarak, bu tür hastaların% 80’inde nefes darlığı, öksürük ve balgam gibi klinik bulguların azaldığını gösteriyor

Tatil beldesinde benzer özelliklere sahip 20’nin üzerinde hipertermal (72°-81°), düşük mineralize, silis, hafif flüorlu, içmeye ve termal tedaviye müsait kaynak mevcuttur.

Tedavi nitelikli çamur, organik olmayan ve organik içeriğe sahip doğal ürün olup, jeolojik, kimyevi, biyolojik prosesler ve iklim, toprak, su, bitkisel ve hayvansal dünya gibi fizik-coğrafi etkenler yardımıyla oluşmuştur

Velingrad 80 maden suyu kaynakları ile Balkanların kaplıca başkenti

pomorieçamur tedavisinde ülkenin en popüler ve modern merkezi

Sandanski bronşiyal astım için Avrupa’nın en iyi doğal sağlık olarak tanınan bir şehir

Bulgaristan’ın en ünlü SpA merkezleri

142

Hisar’ı diğer tatil beldelerimizden ayıran özellikler sıcak su kaynaklarının bolluğu ve çok çeşitli yapıları, sıcaklığı ve tedavi özellikleridir. Herbir kaynak kendisine özgü uygulama alanı, adı ve romantik efsaneye sahiptir...

Belirli bir mikrokliması, arındırıcı negatif iyonları, yaprak döken ormanı ve mineral kaynakları ile Karadeniz’deki en eski dinlenme tesisi

Sofya’nın civarında 50’ye yakın ekolojik olarak temiz, büyük derinlikten kaynayan hidrotermal kaynak mevcut

Hisar- Roma egemenliği sırasında Traklar tarafından kullanılan zengin bir geçmişi olan bir yer

Sofya ve Bankya

pavel Bania Yedi mineral su kaynağı olan ve eşsiz Gül

vadisinde bulunan tatil beldesi

Sv. Konstantin ve Elena

Bulgaristan’ın en ünlü SpA merkezleri

Herbir tatil beldesinde vücudun değişik organ ve kısımları üzerinde tedavi etkisi olan termal kaynaklar var.Mineral sular tüketime müsaittir.Tatil beldelerinin çoğu Bulgaristan’ın dağlık bölgelerinde bulunmaktadır ve ferah hava ile kusursuz iyileşme şartları sunmaktadır.

143

Başarılı şirketler

Bu durum öncelikle uluslararasıSağlık Turizminin Bulgaristan’a karşı ilgi duymasına sebep olmuştur.Küreselleşme ve Bilgiye karşı ilgi milyonlarca insanin seyahat etmesine,ülkeleri tanımasına ve rekabetçi fiyatlarla nitelikli personellerden yüksek teknolojiden faydalanarak tedavi edilmelerini ve rehabilitasyon almalarını sağlamıştırç.

Dr Georgi Simeonov - DCC “Tokuda” CEO’su

MBAL TOKUDA HASTANESİ SOFYA “TokushukayMedikal Corporation” Japonya’da 280’den fazla hastanesiyle ve Bulgaristan’da bir tane olmak üzere Bulgar sağlığında 120 milyon avroyu aşan yatırımıyla artık dünyanın en büyük hastane zincirlerinden biridir.

Çok alanlı hastaneye ait olan 32 poliklinik ve servisleri 3 operasyon ünitesi ve 22 ameliyathane odası Modern tanı merkezi Yüksek teknoloji ekipmanları Önleyici Tıp Merkezi

Uluslararası hastanecilik ayağında stratejik yatırımıyla TOKUDA sağlık turizmindeki ilk 5 yılını doldurmuştur

Rusya ve BDT, 200 Orta Doğu ve Sırbistan, Yunanistan, Makedonya ve Romanya’dan Kanada, 1000 AB ve 350 yılında 400 ABD, 800 - diğer ülkelerden gelen 8.000 ‘den fazla hasta Tokuda tedavi edilir

“Tokuda Hastanesi Sofya” önemli ölçüde daha düşük fiyatlar ve bekleme süresi olmaksızın hastaların dünya standartlarında tıbbi bakımını sağlar

2006 yılında sağlıkta en büyük yabancı yatırım yapıldı

144

Bulgaristan’ın iş süreçleri Outsorcing’i sektöründeki avantajları

İş süreçleri outsourcing ile uğraşan şirketler 25’ten fazla farklı yabancı dilde hizmetler sunmaktadır

Bulgaristan yabancı dil liseleriyle gurur duymaktadır. Bu liselerde bir yıllık yoğun eğitimden sonra öğrenciler ana dersleri ilgili yabancı dilde okumaya başlıyor

Bulgaristan üniversitelerinden yıllık yaklaşık 60 000 öğrenci mezun oluyor. Bunların yaklaşık %50’si «İş süreçleri outsourcing’i» sektörünün ihtiyaçlarını karşılayacak bölümlerden mezun olmaktadır

Bulgaristan liselerinde öğrenim gören öğrencileri %98’i yabancı dil öğrenmektedir, %73’ü ise en az iki yabancı dil öğrenmektedir

Sofya’da ofis kirası bedelleri bölgedeki en düşük seviyelerdedir

Bulgaristan’daki VRO merkezlerinden çoğunda amortisman düzeyi Avrupa’daki seviyelerden birkaç misli daha düşüktür

145

Sektördeki şirketlerin çoğu Bulgaristan’daki outsourcing piyasasının önümüzdeki 3 yılda %100 artacağını tahmin ediyor

IT ve internet, daha sonra turizm, telekomünikasyon ve perakende ticaretin Bulgaristan’da outsourcing hizmetlerinde en büyük ilgiyi uyandırması bekleniyor

Son 10 yıl içinde Bulgaristan’da «İş süreçleri outsourcing’i « sektöründe istihdam edilen kişilerin sayısı 0’dan yaklaşık 15 000 çalışana kadar yükseldi

“Bulgaristan ile Romanya klasmanın üst kısmında 13. ve 19. sırada yer almaya devam ederek Avrupa’nın birincileri olmaya devam ediyor. Avrupa Birliği üyesi olsalar da iki ülke diğer üye ülkelerin çoğuna göre daha düşük üretim ve ulaştırma giderlerinin sürdürülmesine uygun koşullar sunuyor. Bu gerçek iki ülkeyi Avrupa’da «outsourcing’in yeni yıldızları» haline getiriyor.

Kaynak : Shifting Geography of Offshoring, A. T. Kearney Global Services Location Index™, 2009

Hewlett Packard’ın 2006 yılında Global Lojistik Merkezini açmasıyla birlikte Bulgaristan İş süreçleri ve bilgisayar teknolojileri outsourcing’i bakımından dünya coğrafi haritasına yerleşmiş oldu. Hewlett Packard’ın başka 6 stratejik merkezi arasından 2010 yılında Bulgaristan’ın seçilmiş olması Bulgaristanlı uzmanların kalitesini kanıtlamaktadır.

Saşa Bezuhanova, Direktör “Kamu sektörü”, Hewlett Packard, Merkez ve Doğu Avrupa

146

Başarılı şirketler

2010 yılında Bulgaristan HP’nin bütün dünya için altı hedef lojistik merkezden birisi haline geldi.

Müşterileri arasında 2011 yılının en zengin 500 şirketinden 21’i de var.

HP Dünya tedarik merkezi resmi olarak kapılarını Mayıs 2006’da açtı ve HP’nin Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesindeki müşterilerine bakım, elektronik ve elektroteknik ve enformasyon teknolojilerine alanlarında hizmet outsourcing’inin tedariki için platform rolünü oynuyor

Bulgaristan bu yatırım için başka 14 aday devlet arasında seçildi 500’den fazla genç Bulgaristanlı uzman yurt dışından geri dönerek HP’nin

Dünya lojistik merkezinde çalışmaya başladı

Kuruluş : 2006Çalışan sayısı : 4 100’ün üzerinde Diller : 15 Faaliyetler : CustomerInteraction Services, IT/Software operations

Hp

Bulgaristan HP’nin global İT outsourcing operasyonları açısından stratejik yerde bulunuyor. Dünya çapında kilit roldeki lojistik merkezlerimizden birisi olduğu için bizler operasyonel sorumlulukların önemli bir kısmını Bulgaristan’daki merkeze yönlendiriyoruz.. HP ailesine katılan Bulgaristanlı çalışanların yetenek, verimlilik ve müşterilere hizmet etme arzusunun kalitesinden son derece memnunuz ve başarılarının giderek artmasını bekliyoruz.

pete Karolczak, SVP, GM IT Outsourcing, Enterprise Services at Hewlett-Packard HP Bulgaristan Üniversite Programı

Hp Dünya lojistik merkezi 2010 yılında 66 milyon avro değerinde hizmet ihraç etti

147

IBM müşterilerinden bazıları : Bulgaristan Merkez Bankası Ulusal Sosyal Güvenlik İdaresi Uluslar Gelirler İdaresi Savunma Bakanlığı Maliye Bakanlığı «Gümrükler» İdaresi Coca Cola Bulgaristan Xerox Skype

Başarılı şirketler

Bulgaristan’da 30’un üzerinde millet temsil edilmektedir.

2007 yılında IBM Bulgaristan’da Dünya lojistik merkezi açtı. Sofya dışında IBМ halihazırda İBM’in bölgedeki ve bütün dünyadaki ihtiyaçlarına yönelik iş süreçleri outsourcing’i bakımından komple hizmet sunmaktadır.200 çalışandan oluşan ekip IBM’in Merkez ve Doğu Avrupa bölgesindeki tüm ofisleri için gelen tüm siparişleri işlemektedir.

Kuruluş : 2007 Çalışan sayısı : 530 Diller : 27 Faaliyetler : CustomerRelationship Management,Finance & Administration

IBM

GDC Sofya IBM için stratejik yer olarak addediliyor. Kalifiye genç ekip sayesinde inovasyonlar uygulanabiliyor ve IBM dünya lojistik merkezleri ağında uygu-lanan en iyi uygulamaları oluşturmaya imkan yaratılıyor.Joseph Lazarus Genel Müdür, IBM GDC Bulgaria

Bulgaristan iş gücü piyasasındaki tecrübemiz birden fazla yabancı dil bilen çok sayıda eğitimli ve yetenekli kişiyi celp edebilmeyi başarmakla sınırlı değildir ve bu kişilerin çoğunun kişisel gelişime ve kusursuzlaşmaya dair büyük bir teşvik sahibi olmasından da ibarettir.

BoykaDocheva İK ortağı, IBM GDC Bulgaria

148

2009 2010 2011 20122006 2007 2008

Başarılı şirketler Sofica Group

En büyük Bulgar outsourcing tedarikçisi ISO/PC 259 ve ISO 37 500 üyesi 2011 yılının ilk altı ayında satışlardan elde edilen yıllık gelirlerde % 57 artış

Müşteriler : Hewlett Packard Oracle Coca-Cola Stream Global Services Microsoft Telecom Austria Group

Sofica ve AII Data processing 2011 yılında gerçekleşen çalışma komitesi ilk toplantısının ev sahipliğini yaptılar.İş süreçleri outsourcing’i, hayat devresi, iyi uygulama olarak tanımlanmış tanım, konsept ve süreç tarifleri için yönetmelik uluslararası standart olacaktır. Standart aynı zamanda iş ortamının ve risk yönetimiyle direkt bağlantılı olan bilgi güvenliğinin gereksinimlerini de karşılayacaktır.

Kuruluş : 2004Çalışan sayısı : 650Diller : 15Faaliyetler : Customer interaction services,HR services,IT operations

Bulgaristan’ın daha küçük şehirlerinin potansiyeli henüz keşfedilmemiştir.Stefan Bumov, CEO Sofica Group

bin avroÇalışan sayısı

1 200

1 000

800

600

400

200

12 000

10 000

8 000

6 000

4 000

2 000

149

Başarılı şirketler Sutherland

En büyük telekomünikasyon şirketlerinden birisi için Avrupa müşterilerine hizmet temin eden tek şirket.

Sutherland’ın önümüzdeki 18 aya ilişkin planı Varna’da ve Bulgaristan’ın başka iki şehrinde genişlemeye devam etmeyi öngörmektedir.

Sutherland’ta çalışanlar sayısı 2008 yılından bu yana sekiz misli artmıştır. Orta yönetici düzeyindeki mevcut çalışanların %40’ı Bulgaristanlıdır.

2011 yılında Ulusal Outsourcing Birliği tarafından organize edilen İngiliz „UK Award for Operational Excellence“ ödülüne layık görülmüştür

Müşteriler : Lider antivirüs şirketleri Lider bilgisayar donanımı üreticileri Lider bankacılık ve sigortacılık şirketi Elektronik eğitim alanında 1 numaralı Kuzey Amerika şirketi

Kuruluş : 2008 Çalışan sayısı : 260Faaliyetler : Customer interaction service,Back office transactions,F&A

Müşterilerin %75’i dünyanın en zengin 500 şirket arasındadır

Bulgaristan Sutherland’ın en iyi performanslı çalışan müşterilerin %100’nün referansını alan ve teknik beceriler açısından en büyük yetenek olan merkezidir. Çalışan personel kendimize ait lokasyonlar olan Filipinler, ABD ve Hindistan’a göre daha küçüktür, ancak sunulan hizmetler dil ve beceriler bakımından daha karmaşıktır.

Satish Ramachandran, Senior Director – Service Delivery, Sutherland

1 200

1 000

800

600

400

200

150

Başarılı şirketler 60K

60K Sofya’da üniversitelerle irtibat içerisindedir. Şirketin Yürütme müdürü Sofya Üniversitesinde ders okutuyor.

Yıllık gider oranı %3’den azdır. Avrupa ve dünyada ortalama düzey %24’tür *. (*Times News New York).

Mayıs 2008’de 60К faaliyetine üç uluslararası proje ve 1,2 milyon avronun üstünde yatırımla başlıyor

Sofya’daki ikinci ofis Eylül 2011 yılında açılır

Sofya üç ana nedenden dolayı seçilmişti : havalimanının uygun lokasyonu, yüksek motivasyona sahip eğitimli çalışanların var olması, inşaat ve altyapının teknik bakımdan kalitesi.

Kuruluş : 2008Çalışan sayısı : 360Diller : 17Faaliyetler : Customer interaction services,Back office transaction

Şu anda burada üçüncü çağrı merkezimizi konuşlandıracağımız yeri arıyoruz, muhtemelen Plovdiv, Varna, Burgas, Veliko Tırnovo gibi diğer büyük şehirlerden birisinde olacak.

John Gladwish, CEO,60K

Bulgaristan teknik altyapı, insan kaynakları ve konum olarak İngiltere ve kıta Avrupa’sına göre büyük potansiyele sahiptir, buradaki mevzuat ise yatırımlara elverişlidir.

John Gladwish, CEO,60K

151

Baş

arı ö

rneğ

iBaşarılı şirketler All Data processing

İş ve mali haberler tedarikçisidir. Bu hizmet Güneydoğu Avrupa’da bulunan on ülkede hızlı gelişen şirketler, ekonomiler ve pazarlar hakkında ayrıntılı bilgiye erişim sağlıyor. Böylece değişik fiyat endekslerine sahip, kısmı endeksler listeleri, kar ve zararlara ilişkin top endeksler, bölgedeki tüm faal menkul kıymetler borsalarından kurumsal, fiyat ve başka Pazar bilgileri ve Merkez ve Doğu Avrupa’nın tüm dövizlerine ilişkin değişik döviz kuru düzeylerinden ibaret büyük veri tabanlarına erişim sağlanıyor.

Sofya dışında şirket yerel üniversitedeki stajyer programı organize ettiği Veliko Tırnovo’da faaliyet gösteriyor.

Kuruluş : 1999Çalışan sayısı : 290 üzeriDiller : 30 üzeri Faaliyetler : Knowledge Processes Outsourcing

AII Data processing 75 ülkede müşterilere sahiptir :

News Corporation Thomson Reuters Bloomberg ApA LexisNexis Reed Elsevier EBSCO, vs

Bulgaristan Güneydoğu Avrupa’nın en istikrarlı para sistemlerinden birisine sahip olmakla övünebilir. Bu sistem sayesinde istikrarlı makro ekonomik ortam, düşük risk düzeyleri, güvenli ekonomik büyüme önerme konusunda birinci sınıf konumda bulunmaktadır.Iliya Krastev, CEO, AII Data Processing

152

Başarılı şirketler CALL pOINT

Hizmetler portföyünü mali ve muhasebe hizmetlerine odaklı olarak genişletmeye çalışıyor. Üç yıl içinde 2 000 çalışanı istihdam etmeyi planlıyor.

Bulgar outsourcing şirketi, üç ofis – Sofya, Plovdiv ve Bükreş, Romanya’da AB ve ABD’den 50’nin üzerinde müşteri

2004 - Phillipe Ougrinov ve Xavier Marcena tarafından Sofya’da kurulmuştur2009 - Plovdiv ofisini açar2011 - Avrupa Yapı ve Kalkınma Bankası CallPoint’te hissedar olur. Bu yatırım bankanın outsourcing işine yaptığı ilk yatırımdır.

Kuruluş : 2004 Çalışan sayısı : 550Diller : 20 üzeriFaaliyetler : Customer Interaction Services, Transformation Solutions,Financial and AccountingServices

Bulgaristan küçük, çok hareketli hukuki çerçevesi olan ve bu işte hiçbir kısıtlayıcı düzenlemesi olmayan butik ülkedir.phillipe Ougrinov, CEO,CallPoint New Europe

Rakamlarla 2010

10 mil. Müşterilerle yapılan bağlantılar

200 000 Aylık çıkan aramalar

600 000 Aylık giren aramalar

100 000 Aylık işlenen e-mail sayısı

65% Büyümeye ait yıllık pay normu (son beş yıla ilişkin)

153

Başarılı şirketler SITEL

Bulgaristan ofisi şirketin Avrupa’da en iyi çalışan ofisi ödülüne layık görüldü („Mean More“ ödülü, kalite/fiyat oranı, katma değeri, çalışanların memnuniyeti, sunulan hizmetlerin derinliği bakımından verilmiştir)

Sitel Bulgaristan 2011 yılının ilk üç ayı için „Sitel President Award“ da aldı

Bulgaristan’da yabancı kültür enstitüleri ve aşağıdaki kurumlarla işbirliği yapmaktadır :

Sofya Üniversitesi Sofya Teknik Üniversitesi Ulusal ve Uluslararası İktisat Üniversitesi Yeni Bulgar Üniversitesi AiEsEC

Kuruluş : 2006 Çalışan sayısı : 546Diller : 22 Faaliyetler : F&A, Technicalsupport, Customer Care,Back office

Şirketler meslekte büyüme imkanı verdikçe Bulgarlar uluslararası ortamda çalışmaya ve işlerinde kendilerinden en iyisini vermeye yüksek motivasyona sahiptir.George Uzunov,Yürütme müdürü, Sitel Bulgaria

Bulgaristan’daki eğitim sistemi iyi bir yapıya sahip olup iyi bir temel sağlamaktadır. Böylece yeni yeteneklerin daha hızlı öğrenilmesi ve kazanılması kolaylaşmış olur.George Uzunov,Yürütme müdürü, Sitel Bulgaria

154

Sektörde köklü gelenekler ve tecrübe

2000 yıllarıyla kriz yılları arasında sürekli kesintisiz büyüme

Erişilir fiyatlarda kalifiye işgücü

Tecrübeli mühendislerin var olması

Sektörde çalışanların 50 000’nin üstünde olması

İhracata yönelik sektör

Üretim sanayinin ihtiyaçlarına uygun altyapı

AB, Rusya/BDT ve Ortadoğu pazarlarına kolay erişim

Merkez ve Doğu Avrupa’nın otomotiv clusterlerine yakınlık

Teknik üniversiteler ve kolejler ağı

Makina sanayi sektöründe Bulgaristan’da başarılı faaliyet gösteren uluslararası ve yerli şirketlerde büyük çeşitlilik

Unsur üreticileri muhtelif Avrupalı müşterilere yüksek kalite ve dayanıklılığa sahip unsur üretmekte aktiftir

Bulgaristan’ın makina sanayi sektöründeki avantajları

155

2010 yılında makina sanayi sektörüne yapılan direkt yabancı yatırımların oranı (DYY) 2007 yılına göre %134 seviyesindedir

2010/2011 eğitim – öğretim yılında Bulgaristan’da 22 üniversite ve kolejde yaklaşık 57 000 öğrenci makina sanayi dalında ve diğer bağlı bölümlerde öğrenim görmektedir.

Bulgaristan hala dünyanın ana evrensel torna üreticileri arasında yer almaktadır.

Bulgaristan şirketlerinin müşterileri arasında BMW, Renault, Peugeot, Ford, Audi gibi şirketler var. Örneğin Montupet’in Bulgaristan’daki fabrikası Audi’nin Q serisinin tamamına motor başları üretmektedir.

Ülkenin eski ekonomi birliği (Ejkonomik İşbirliği Kurulu) üyesi olduğu dönemlerden beri Bulgaristan’da forklift üretimi ana sektör konumundaydı. Otuz yıl önce Bulgaristanlı üreticiler yıllık 80 000’den fazla forklift üreterek dünya üretiminin %20’sini gerçekleştirmiştir ve böylece Holding yapısına sahip Balkankar şirketi o donemde dünyanın en büyük üç forklıft tedarikçisi arasında yer aldı – Amerikan Klark ve Japon Toyota ile birlikte.

Ülkede iktidarın desteğiyle ve insanların öğrenmeye ve gelişmeye dair arzusuyla daha da iyileştirilebilecek olumlu iş ortamı mevcuttur.

philippe peroz SKF Bearings Bulgaria Yürütme Müdürü

156

Başarılı şirketler Lufthansa Technik

Lufthansa Technik uçakların bakımı ve onarımı konusunda uzmanlaşmış bir dünya şirketidir

Lufthansa Technik AG ve Bulgar Havacılık Grubu arasında 2007 yılında bir ortak girişim gerçekleşmiştir

Şirkette 400’den fazla kalifiye mühendis ve teknisyenler çalışmaktadır

Doğu Avrupa’da tek onarım üssü Lufthansa Technik Bulgaristan’dır

Bulgaristan Yatırımlar Ajansı tarafından A sınıfı yatırım sertifikasıyla belgelendirilen 20 milyon Avroluk ilk yatırım

Bulgaristan’da şirketler D-check ile uçağın detaylı ve kapsamlı yoklamasını yapar

BMI, Bulgaria Air, Oman Air, Ural Airlines ve diğerleri 2008 yılından bu yana müşterileri için 50’den fazla ağır çek yapmıştır

2011 yılında Lufthansa Technik Sofia faaliyetlerini genişletmek için 13 milyon Euro’luk yatırım kararı almıştır

14.09.2011 tarihinde şirket kendi kararı ile A sınıf sertifika genişleme kaydetmiştir

Şirket kendi çalışanlarını bulmak için en büyük teknik üniversiteler ile çalışmaktadır

Lufthansa Technik Sofia Alman sertifikasyon EASA 145 ile Almanya dışındaki ilk tesis oldu(Avrupa Havacılık Güvenliği ajansı tarafından).Hangar , en gelişmiş füze sanayinin bakım,onarım ve revizyon özellikleri şunları sunar:

2 Hangar Aynı anda 2 uçak onarımı için,3 yeni hangar yapım aşamasındadır

IL kontrol – Ana işletim kontrolü D-kontrol uçak durumunun en kapsamlı ve titiz denetimidir. Ayrıca Ağır Bakım Kontrolü olarak bilinir.Bu kontrol her 5-6 yılda bir yapılır.Lufthansa Technik Sofia Airbus A320 uçaklarına ilişkin D1 kontrolünü sadece 16 günde, yani gruba mensup 31 şirket arasında en hızlı yapar.

157

C:79 M:0 Y:100 K:75C:0 M:60 Y:100 K:0

Başarılı şirketler Litex Motors

Bulgar firma sahipliğinde Litex Motors Corporation, Çin Seddi Motor Co Ltd en büyük özel üreticisi ile işbirliği içindedir

InvestBulgaria Ajansı tarafından A Sınıfı yatırım

Fabrika Şubat 2012’de yılda 50 000 otomobil kapasitesiyle başlıyor.Beklenen yatırım 96,4 milyon avro olup yaklaşık 2 000 iş yerini ortaya çıkarmayı amaçlar

şirket , Çinli otomobil üreticisi , Avrupa topluluğuna ve standartlarına uygun ve şuanda Avrupa pazarında satılma onayı olan ürünlerden oluşur.

Neden Tam olarak Bulgaristan? Bulgaristan otomobil üretiminde tecrübeye sahiptir.Yatırımcılar A sınıfı için vergi yasaları açısından pek çok avantajı vardır. Buaçıdan bakıldığında bu ülkenin otomotiv sektörünün gelişimi için iyi koşullara sahip olduğuna inanıyoruz.

Bulgaristan’da iş yapmak için , genç potansiyel bunun yanısıra kaliteli iş gücü,gelişim için önemli rol oynamaktadır.

158

Başarılı şirketler IXETIC

IXETIC Bulgaristan Bulgaristan’da ikinci büyük şirket-fabrika İşletme tesisi ilk adımından sadece 11 ay içinde

Batı Avrupadan daha hızlı gelişim göstermiştir. Bulgaristan makine mühendisliği sektöründe

Romanya, Polonya, Slovakya ve Ukrayna’dan önce tercih edilir, bunun nedeni istikrar ve gelenekleridir

250den fazla çalışanı 2008 Temmuz ayında Bulgaristan Yatırımlar Ajansı

tarafından A sınıfı sertifikasıyla belgelendirilmiş yatırımcılar

Müşterileri: BMW, Mercedes, Toyota, Porsche, Audi, Volkswagen, Ford, Honda, Renault, MAN, Navistar, Daimler, ITEC, Scania ve Volvo

Hidrolik ve elektrikli ekipman dünyanın önde gelen üreticilerinden biri , motor yönetimi ,araçlar için süspansiyon ve fren sistemleri

premium3Hareketlilik.Dinamiklik.Yenilik

Bulgaristan’da yüksek teknoloji gelişimi artık mümkün , ve yabancı şirketler artık bunu biliyor.

Ivaylo Petrov

Ciro (milyon BGN)

Çalışan sayısı

2009 2010 2011 2012F 2013F 2014F 2015F 2016F

3

63

30

201

122

240 242 250 249 244 241

125 127 118 115 122

Biz tesisin genişletilmesi ve 2015 yılına kadar üretim ve personelin ikiye katlanması için planlarımızı yaptık.

159

IXETIC Başarılı şirketler WITTE Automotive

Know-how kilit ve kilitleme sistemleri teknik çözümler geliştirme, yenilikçi ve güçlü üretim

Asya, Güney Amerika, Kuzey Amerika ve Avrupa’da konumlandırma ve üretim

Bulgaristan’da yaklaşık 70 çalışan

Ana müşterilerinin çoğu Avrupa araç üreticileri

Ruse Bulgaristan WITTE otomotiv açılışı ile 2008 yılı Ağustos ayında, şirketin bilinçli bir şekilde geliştirilmesi

Tasarım ve satış ile ilgili faaliyetler için bir ofis olarak başladı, Mayıs 2010 yılında ilk olarak WITOL sistemleri üretimi ile gelişimi başladı

2011 yılında şirketin satış tutarları 415 milyon euro, 2010 yılı ortalamasından %20 daha fazladır

2012 planları; üretim kapasitesini %100 arttırmak ve Bulgaristan’da çalışan kişi sayısını en az 130 kişi olarak arttırmak

160

Başarılı şirketler

Montupet (Fransa)- Otomotiv sanayi için alüminyum parça üreticisi ( silindir kafaları, motor blokları, manifoldu ve fren parçaları)

Bulgaristan’da şirket Montüpe Audi tüm ‘Q’ serileri için, Montüpe tarafından üretilir.

Montupet Bulgaristan Ruse’de 2006 yılında Yeşil yatırım Yatırım boyutu: 2005-2010 yılı için 80 milyon euro 2012 yılında planlanan genişleme Ürünler- motor,şaşe ve fren sistemleri için parçalar

Ciro tahmini: 50 milyon euro Personel 667 (2012) Dış denetleme standartları ISO/TS 16949(otomobil)

ve ISO 14001 Temel şirket müşterileri: Renault, Peugeot, Audi,

BMW, Ford ve Volvo Otomobil motorları için bileşenlerin üretim

miktarları: 1 255 000

Montupet

161

M+S Hydraulic

M+S Hydraulic tüm mühendislik dallarında kullanılan hidrolik motorlar, tekerlek üniteleri, valfler, fren ve aksesuar lider üreticisi. Ürünler tarım sanayi ve ulaşımda kullanılır

1963 yılında kurulmuştur 1997 yılında özelleştirilmiştir Yer: Kazanlık Yaklaşık 1 000 çalışan 63 milyon leva ciro Şirketin ürünleri tarımsal sanayi ulaştırmada

kullanılır Avrupa ve diğer dünya pazarlarına ihracat edilir Şirket 12-800 cm3 geometrik hacmi ile mobil ve

endüstriyel sistemlerde kullanılmak üzere hidrolik ve yörünge motorlarının üretiminde dünyada altıncı sıradadır

2009-2011 yılları arasında %133 büyüme oranı M+S Hydraulic tüm ürünleri birçok yeni türü

geliştirme ve hidrolik motorda dünyanın en büyük üreticilerinden biri haline gelmiştir

Sertifikalar: ISO 9001:2008, OHSAS 18001:1999 ve ISO 14001:2004

Gelişim; firma ürünlerini geliştirmek ve piyasa ihtiaçlarını karşılayabilmek

Başarılı şirketler

Satışlar (bin)

367 380444 442

222

369

518

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

+133%

162

Başarılı şirketler

Yataklar ve mühürler küresel üreticisi

1925 yılında Bulgaristan devreye girdi

Bulgaristan’da üretilen piyasa ürünleri şunlardır: Avrupa, Amerika ve Asya, Avrupada ana müşteri otomobil üreticileri Mercedes, BMW, Volkswagen, Ford, Renault, Peugeot ve diğerleri

Bölgede 1 500’den fazla kişi istihdamı

Sopot AR-GE eğitim merkezi inşa edilmiştir

Teknik Üniversitelerden öğrencilere açık kapı – Sofya ve Plovdiv

Gelecek GelişimSKF Bearing Bulgaristan’ın Avrupa müşterileri için yatırım ve yeni ürünleri devam edecek.

İş Bulgaristan’da başladığından bu yana şirketin en büyük başarısı nedir ? 2008 yılı kalkınma krizinden sonra , 2010 ve 2011 yılında 20 %den fazla büyümenin gerçekleşmesi.

Philippe Peroz SKF Bearings Bulgaristan Genel Müdürü

SKF Bearings Bulgaristan

163

Başarılı şirketler Grammer Bulgaristan

Koltuk sistemleri ve iç döşeme Küresel üreticisi 1997-ilk Bulgaristan’da ilk Grammer kuruluşu 695’ten fazla çalışan Net satışlar - 44 milyon leva Avrupa, ABD, Güney Amerika ve Asya’ya ihracat Ana müşterileri: Deutsche Bahn, Mercedes,

Liebherr, Iveco, Toyota, Linde, Man, Renault Trucks, Scania, Siemens, Audi, Land Rover, Seat, Saab, Skoda, Volkswagen, Ford, GM, BMW, Opel ve diğerleri

Traktör, yolcu ve sürücü koltukları, otobüsler için inşaat ekipmanları, tren ekipmanları üretimleri gerçekleştirilmiştir

Gelecekteki Gelişim 2012 yılı 900 kişi için verimlilik artışı ve Yeni ürünlerin piyasaya sürülmesi.Bulgaristan’daki tüm ürünlerin üretimini geliştirmek ve verimini sağlamak.

2008

20,8

1,1

15,7

0,4

22,626,5

31,7

0,5 0,7 0,9

2009 2010 2011 2012F

Satışlar BGN Mln.

Yatırımlar BGN Mln.

164

HES pls.

HES tasarlar, üretir.Kamyonlar ve inşaat ekipmanları, gemilerde kullanılan hizmet, hidrolik silindirler

1968 yılında kuruldu Yer: Yambol 1997 yılında özelleştirildi 565 çalışan 39,7 milyon leva ciro Bulgaristan’da ana müşteri Palfinger Avusturya,

Hidrolik silindirler önemli bir tedarikçi konumundadır Üretimimizin %95 i Batı Avrupa pazarında

satılmaktadır

Başarılı şirketler

Önümüzdeki 5 ila 10 yıl içinde bir bütün olarak şirket ve sektör için büyük umutları vardır.

şirketin başlıca avantajları : kalite,teslimde doğruluk,esneklik ve rekabetçi fiyatlar

Satışlar [milyon BGN]

Üretim [bin / kişi]

43 45 4348 47

55

45

57

18

3630

57

40

71

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

165

HES pls. Himmash

Kuruluş 1985

Yer: Dimitrovgrat

1991 yılında özelleştirilmiştir

174 çalışan

Şirket Romanya, Yunanistan, Rusya ve ABD’ye ürünlerini ihraç etmektedir

Sertifikalar : ISO 9001:2008

Himmat AD, paslanmaz, karbon çelik ve biyoteknolojik kimyasal, gıda sanayi, enerji, metalurji, ve inşaat için bi-metal makina ve teçhizatın büyük bir üreticisidir

Kısa vade ve yüksek kalitede üretim tankları, reaktörler, nükleer enerji santralleri için ekipmanlar

Başarılı şirketler

Kesinlikle gelecekte şirketimizde olumlu bir gelişme bekliyoruz. Amerikan standart kum ve karbon filtreleri üretimi ile ABD pazarına çıkış.

166

Avrupa’nın en düşük işletme ve akaryakıt masrafları Avrupa’nın en düşük endüstriyel ve ofis alanları kira bedelleri %10 düz oranlı kurumlar vergisi – Avrupa’nın en düşükleri arasında Rekabetçi işgücü giderleri Yaklaşık 3 000 üniversite öğrencisi her sene ulaştırma ve lojistikle ilgili

bölümlerden mezun olmaktadır

6 otoyol, bunlardan bazıları yapım aşamasındadır Yükleme- boşaltma imkanı sunan 230 tren garı 4 uluslararası havalimanı Karadenizde 2 ana deniz limanı Tuna nehrinde 4 ana nehir limanı 60 sanayi bölgesi, bazıları gelişme aşamasında

Bulgaristan’ın Ulaştırma ve Lojistik sektöründeki avantajları

BULGARİSTAN İŞ İÇİN TERCİH EDİLEN YERDİR…

BULGARİSTAN GELİŞMİŞ ALTYAPIYA SAHİPTİR…

Bulgaristan stratejik konuma sahiptir ve Avrupa, Rusya, BDT ülkeleri, Türkiye ve Ortadoğu pazarlarına kolay erişim sağlamaktadır.

167

Başarılı şirketler Schenker

Merkez Ofisi Sofya’dadır 7 Şube:

Sofya 2, Varna, Filibe, Burgaz, Rusçuk, Sevlievo

Varna ve Sofya’da yeni yatırım ve projeler

Schenker Varna 300 metrekare aşırı yüklenme

olmaksızın depolama (cross-docking) 4 000 palet için 3 000 m2 depo 164 metrekare ofis binası Hidrolik rampalı 6 yükleme alanı Gümrük depolama ve gümrükleme

hizmeti En yüksek teknolojik standartSchenker Sofya

2 000 m2 aşırı yüklenme olmaksızın depolama (cross-docking)

4 000 palet için 3 000 m2 depo 3 600 m2 ofis binası Hidrolik rampalı 30 yükleme alanı Kendi demiryolu hattı TAPA A Düzeyi Belgesi En yüksek teknolojik standart

1889 yılında kuruldu Çalışan sayısı: 150 Ana faaliyetler: Avrupa kara taşımacılığı, İç dağıtım, demiryolu döşemesi, Hava ve deniz taşımacılığı, lojistik, nakliyecilik sergileri

168

Başarılı şirketler Militzer & Muench

Şirketin Bulgaristan ofisi Romanya, Yunanistan, Sırbistan, Makedonya ve Macaristan için bölgesel bir merkezdir

Girişin tüm noktaları kapsayan ülkede ofisleri kapsamlı bir ağ, önemli liman ve sanayi alanları

Kesinti olmadan Forwarding, Ulaştırma ve Lojistik (ulusal standart kuruluşu)çalıştığı için Bulgar Derneği tarafından Bulgaristan’ın en büyük denizcilik şirketi olarak kabul edilir

Çok amaçlı Sofya Terminali Kapalı depolama alanı: 25 000 m2

Açık depolama alanı: 30 000 metrekare Mağaza türleri: gruplama, gümrük denetlemesi vergi Yükleme ve boşaltma için demiryolu platformu Yer: Modern Sanayi Bölgesi banliyösünde - Bulgaristan üç giriş noktaları

Obelia kavşak - Romanya, Sırbistan ve Yunanistan

1991 yılında kurulmuştur Çalışan sayısı: 200 Ana faaliyetler: karayolu, demiryolu ve deniz taşımacılığı, Kombine hizmetleri,iş planlaması, Dağıtım ve Lojistik

Bulgaristan’ın hizmet verdiği piyasalar:- AB, Tunus, Fas, Cezayir, Çin, Japonya, ABD, Türkiye, Rusya, Türkmenistan, Azerbaycan, Kazakistan, Ermenistan, Gürcistan, Makedonya

Militzer ve Munch enerji tüketimi ve atık yönetimi optimize etmek için bir proje üzerinde Bulgar Bilimler Akademisi ile işbirliği yapmaktadır.

169

Militzer & Muench Başarılı şirketler SOMAT

Avrupa ve Asya ülkelerinde 74 terminal ve ofisten ibaret lojistik ağı. Willi Betz gurubunun bir parçası

Sofya, Vidin, Rusçuk, Burgas ve Pazarcik’te 40 000 metre kare depo tesisleri – açık ve kapalı alanlar, antrepolar, rüzgar türbinlerine ait elemanların muhafaza edilmesine dair özel alanlar

Vidin ve Passau’da şirket terminalleri

SOMAT Avrupa, Asya ve Kafkasları su yönünden bağlayan ve çoklu yönlü teknolojiyi geliştiren ilk Avrupa Firması

Şu anda Tuna Nehrinde Somat’ın 2 Ro-Ro terminali çalışır: 68 000 metrekare toplam alana sahip Vidin 23 203 metrekarelik Rusçuk, toplam alanı

Müşteriler: Metro, Billa, Carrefour, Kaufland, OMV, Danone, KAI Grup Kaolin, Bosch, İKEA, Festo, Ideal Standard, HP, Henkel, Daimler Chrysler, BMW, Toyota, Kraft Foods

Bulgaristan’daki ofisinden şirket Avrupa, Rusya, BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da operasyonlar yönetmektedir

Kuruluş : 1960Çalışan sayısı : 1 300Ana faaliyetler : kara ve su taşımacılığı, kombine lojistik dahil olmak üzere A’dan Z’ye lojistik hizmetleri

SOMAT TRACECA ulaşım koridorunun gelişmesi için katkı sağlıyor.

170

Başarılı şirketler

21 000 metre karenin üstünde terminal,ekipman ve depolar 49 000 metre kare kapalı depo alanı Merkez ofis: Sofia Şubeler

Karadeniz kıyısında Burgas ve Varna Tuna kıyısında Lom,Vidin ve Ruse Plovdiv-Bulgaristanın merkezinde önemli bir ekonomi bölgesi Tren istasyonları: Dragoman, Dimitrovgrad ve Slivengrad Gümrük kapıları: Sırbistan sınırında Kolotina ve Türkiye sınırında

Kapitan Andreevo

Oluşturulma tarihi: 1947 personel: 130 Ana faaliyetler: sevkiyat, gümrük görevleri, depolama, taşıma

Neden Bulgaristan?Bulgaristan harika bir konumada, kalifiye işgücü ve altyapıya sahip, pazar fırsatlarından fazlasıyla yararlanan, istikrarlı bir iş kurmak ve daha fazlası.

Despred

171

Başarılı şirketler

Ana ortakları: Shell Bulgaristan, OMV Bulgaristan, AirLiquid, Vitogaz Bulgaristan Kaufland, Penny Market ve Lidl

Oluşturulma tarihi:1991 personel: 650 nin üzerinde Ana faaliyetleri: İç ve dış hatlara yolcu taşımacılığı, depolama, lojistik

Lojistik merkezi SevlievoBİOMET ve İDEAL STANDARD İNTERNATİONAL 40 000 metre karelik toplam alanı ile Bulgaristanın ikinci büyük lojistik merkezini faaliyete geçirdiler.Bu merkez batı Avrupa ve Mısır’dan fabrikalara ve IdealStandardот’un alt bölümlerine ham madde sağlıyor.

23 000 palet alanı Yükleme platformları: 15 Yük taşımaya hazır kamyon: Günlük 60 adete kadar

Despred BIOMET

Şirketin gemileri tehlikeli yükler dahil olmak üzere her türlü kargoyu Bulgaristan’dan Avrupa’nın dört bir yanına ve Avrupa’dan Bulgaristan’a taşımaktadır.Ana istikametler İngiltere, Benelüks, İspanya, İtalya, Almanya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve bu ülkelerden Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan’a. Güçlü bir koordinasyon ve kontrol sağlama amacıyla Biomet şirketi son yıllarda ofis ağını genişletti.

172

KAVEN ORBICOBaşarılı şirketler

Kaven Orbiko 11 kilit bölgede serin ve sıcaklık kontrollü/nem/tat gibi standartlarla donatolmış depo sunuyor.Fima Procter&Gamble, Globul, SC Johnson Wax, Mars, Philip Morris, Shell Lubricants firmalarının ana dağıtıcısı ve Kraft, Wrigley, istasyonlarının Shell ve Intersnack firmalarının lojistik ortağıdır. Kaven Orbiko Romanya ve Bulgaristan’ın Vratsa bölgesinde bir dizi lojistik hizmetler sunmaktadır.

Bulgaristan’ın önde gelen üniversiteleri UNSS,Amerikan koleji ve European Business School London ile sözleşmeli, KavenOrbiko firması için genç nitelikli personel bir zorluk teşkil etmiyor.

Firma gelecekte faaliyetlerini Romanya, Makedonya, Sırbistan, Hırvatistan ve Türkiyede genişletmeyi planlıyor

Alanlarındaki artan talep, dünya 3PL ve 4PL outsourcing eğilimlerini takip eden üreticilerin sayısının artmasından kaynaklanmaktadır

Kurulma tarihi: 2004personel sayısı: 840Ana faaliyetleri: Hızlı tüketim ürünleri dağıtımı, lojistik, sözleşmeli paketleme ve nakliyat.

173

KAVEN ORBICO Fresh Logic Başarılı şirketler

Dondurulmuş ve soğutulmuş yükü depolamadan taşıma Bulgaristan’a ve diğer Avrupa bölgelerine günlük taşıma 1tondan 20 tona kadar yük kapasiteli 90 adedin üstünde soğutuculu

kamyon ve panel vana sahip Firma 15 000 palet alanı, +4°C den -20 ye kadar depolama olanağı ile

Balkanlarda tek

Stratejik sanayi bölgesinde konumlanmış Plovdiv şehri. Bulgaristanın merkezinde Trakya otobanına direk bağlantı Avrupa çapında IV, VIII ve X kordinatlarının kesişme noktasında

Fresh Logic plus: Sofia da ve Varna da Lojistik merkezleri

2 800 palet alanından fazla depolama kapasitesi

Bu bölgede hizmet veren 30dan fazla araç(van) filosu

Kuruluş tarihi: 2006 personel sayısı: 363 Ana faaliyetleri: Yönlendirme,dağıtım,entegre lojistik hizmetler

174

Bulgaristan’ın kimya ve ilgili sanayilerdeki avantajları

Elverişli coğrafik konumu sayesinde Bulgaristan kimya ürünlerini 5 kıtada bir dizi pazara ihraç etmektedir

Ülke sodyum karbonat, fosfor ve nitrojen gübreleri ve ilaç ürünleri gibi kimyasal ürünlerin üretiminde lider konumundadır

Ülkede mevcut sanayi alanları ve kompleksleri yakınında iyi derecede tuz, kum, kil, kireçtaşı, kaolin sahaları ve rezervleri mevcuttur

Bulgaristan uzun yıllara dayanan tecrübe sahibi yüksek kalifiyeli uzmanları rekabetçi fiyat ve yüksek oranlı nispi verimlilikle birleşmiş şekilde sunmaktadır – 7 000’nin üzerinde üniversite öğrencisi

Ülke iyi gelişmiş elektrik ve doğalgaz dağıtım ağlarına sahiptir

175

Bulgaristan Avrupa’nın Doğudan girişinde bulunma avantajına sahiptir. Lokasiyonu da tedariklerde daha kısa süreler temin etmektedir, ki bu çoğu zaman çok önemlidir.

Aydın Faik, Plasthim-T Yürütme Müdürü

Burada inanılmaz yatırım imkanları var. Ülke yerli hammadde üretiminde büyük bir kapasiteye sahip.

Akile BardeliOrgachim Yönetim Kurulu üyesi –

1901 tarihli ülkedeki ilk yabancı yatırımlardan bir tanesi.

Yatırım yeri olarak Bulgaristan lehine karar vermemizi sağlayan üç etken : ana hammaddemize erişim, ülkenin coğrafik konumu ve mevcut vergi sistemi idi.

Ingrid Janker, CEO, Knauf Bulgaria

Şişecam’ın cam ürünler fabrikası Balkanların en büyük cam ocağına sahiptir. Ana müşterileri arasında İKEA, Coca Cola, Tesco, Walmart vs gibi şirketler var.

Düzcam fabrikası Balkanlarda türünde ilk tesistir.

Avrupa’nın en büyük sodyum karbonat fabrikası ve Balkanların en büyük petrol rafinerisi Bulgaristan’da bulunmaktadır.

176

Başarılı şirketler Actavis

Actavis Bulgaristan yüksek kaliteli jenerik ilaçlar geliştirme, üretim ve satışında uzmanlaşmış olan dünyada 40 farklı ülkede 10 000 çalışanı olan uluslararası jenerik şirketi Actavis gurubunun bir parçasıdır.

Bulgaristan’ın en zengin ürün portföyünü sunmaktadır – 320 ilaç ürünü.

Dupnitsa ve Troyan’daki ecza fabrikaları 2000 yılından beri Actavis Grubunun parçasıdır. О dönemden beri üç üretim tesisinde üretilen ürünlerin kalitesine ilişkin «İyi üretim uygulaması» (İÜU) uluslararası standardın şartlarına uygun olarak yenileme ve modernizasyon amaçlı büyük ölçekli yatırım programı gerçekleştirilmektedir. Kalite sistemleri tamamen yenilenmiştir, yeni üretim güçleri kurulmuştur, diğer üretim güçleri ise tamir edilmiştir.Fabrikalarda üretilen ürünlerin yaklaşık %40’ı Bulgaristan pazarında satılmaktadır. Geri kalan kısmım aralarında geleneksel Rusya ve BDT ülkeleri, Ukrayna, Beyaz Rusya gibi yabancı pazarlarda satılmaktadır. Son yıllarda Bulgaristan fabrikalarının ürünleri Slovakya, Polonya, Baltık ülkeleri, Romanya vs gibi AB ülkelerinin pazarlarına da girmektedir.

Kuruluş tarihi: 1999personel sayısı: 3 000Ana faaliyetleri: farmasötik

Bulgaristan şirketimizin beşinci en büyük pazarıdır ve bu Actavis’in ülkemizdeki faaliyetlerine verilen son derece yüksek nottur. Dupnitsa ve Troyan’daki üretim güçlerimizde gerçekleştirilen büyük ölçekli yatırım programı fabrikalarımızı eczacılık üretimindeki liderler arasına sokmaktadır.

Frank Ştaub – «Kurumsal iletişim» Yürütme Başkan Yardımcısı

177

Başarılı şirketler Sopharma

«Sofarma» AD’nin ürün portföyünde 200’ün üzerinde ürün içermektedir. Bunlardan yaklaşık %25’i orijinal geliştirilmiş ürünlerdir, %60’dan fazlası ise kendisine ait ticari markalardır

“Sofarma” AD Ukrayna ve Sırbistan da dahil olmak üzere toplam 15 ilaç üretim fabrikasına sahiptir

Şirketin tüm ana üretim güçleri GMP’ye göre belgelendirilmiştir 2010 yılında “Sofarma “ AD Bulgaristan sermaye piyasasına katkısı olan

en büyük şirket ilan edildi

Kuruluş : 1933 (2000 – Özelleştirmeden sonra, „Sofarma” özel eczacılık şirketi haline geliyor)şehir : SofyaÇalışan sayısı: 1 841Ürünler : Eczacılık ürünleri

2012 yılında „Sofarma “ AD Sofya’da yeni katı ilaç şekilleri fabrikası açacak. Yatırımın değeri 35 milyon avro olacak.

şirketin ürünlerini sattığı ana pazarlar aşağıdaki gibidir :

Diğer 17%

Rusya 37%Ukrayna15%

Bulgaristan 31%

178

Yatırım için Bulgaristan’ın seçiminin balşıca nedeni, konumu ve müşterilere yakınlığıdır

Nakliyat bir ürünün fiyatının %25’ini oluşturduğunu düşünürsek, Bulgaristan’ın küçük olması büyük avantaj

Şirketin yatırımı 26 milyon euro Üretimin %85 ihracat için Keros Bulgaristan Balkanlar, Rusya ve Yakın Doğu pazarına hizmet eder. Bulgar fabrikası İspanyadakine bakılarak çok daha yeni teknoloji ile

donatılmıştır 2 yıla kadar 12 milyon avro ile kapasitesini iki katına çıkarmayı planlıyor

Temel: 2005şehir: RusçukÇalışanlar: 150Ürünler: Seramik fayans

Başarılı şirketler Keros Bulgaria

Bulgaristan’ın çok büyük potansiyele sahip olduğuna ve önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde başka İspanyol firmalarının da buraya yatırım yapacaklarını düşünüyorum.

Salvador Ferrer Ballester Yürütme Müdürü Keros Bulgaria

Bulgaristan’da ortam çok elverişli. Özellikle üst düzey yetkililer çok yardımcı oluyor.

Salvador Ferrer Ballester Yürütme Müdürü

İspanya’da olduğunun aksine Bulgaristan’da eğitimli ve dil bilen insan çok kolay bulunuyor.

Salvador Ferrer Ballester Yürütme Müdürü Keros Bulgaria

179

Bulgaristan için geliştirilmiş kalitesine sahip büyük çaplı dikey-delikli blok üretiminde bir öncü

Lukovit’in alanından Wienerberger en ince kil grubundan biri olarak kanıtlanmıştır

Motivasyonu yüksek personelin %90’ı oranın yerlisi

Fabrika ekolojik dengeyi korumak için tamamen doğal gaz ile çalışıyor

Bulgaristan Wienerberger 2008 yılında, yeni inşa edilen tesis dünyanın en büyük gruptur. Son nesil prototip ile tam otomatik.

Vinerberger Bulgaristan, enerji tasarrufu, az gider, yüksek kazanç ve tehlikesiz iş sahası konusunda en iyi ilk 5 grup arasındadır.

Temel: 2004şehir: Sofya, LukovitÇalışanlar: 85Ürünler: Tuğla

Başarılı şirketler

Bulgaristan, seramik karo üretimi ve kullanımı geleneği yanı sıra kaliteli malzemede zenginlik sunuyor. Pazar için önemli potansiyeli var.

Atanas Buglov, YöneticiWienerberger EOOD

Wienerberger Bulgaria

180

Başarılı şirketler

Yıllık 1,5 milyon tonluk kapasitesi ile “Solvey” fabrikası Avrupa’daki en büyük soda külü üreticisidir

Üretimin %85’ i Doğu ve Batı Avrupa’ya, Rusya’ya, Orta Doğu’ya, Göney Amerkia’ya, Asya’ya ve Afrika’ya ihraç edilmektedir

1997-2011 yılları arasında gerçekleşen yatırımlar € 306 milyon(son üç yılda (€ 150 milyon)

Kuruluş: 1954şehir: DevnyaÇalışanlar: 700Ürünler: Soda külü ve Soda bikarbonat

Solvay Sodi

şirket Bulgaristan ihracatının %1 ini oluşturmaktadır.

“Solvey” Grubu Solar Impulse’ nin ilk genel teknolojik partnörüdür - Sıfır yakıt tüketimli uçak. Prototip ilk kez Bulgaristan’da gün boyunca “Solvey Sodaları”nda sergilendi,Devnya, 1.10.2011.

Kojenerasyon - enerji üretimi için en yenilikçi yöntem:

2010 yılında yeni üretim kapasitesi yatırımın bir parçası olarak Avrupa’da benzeri bulunmayan “Deven” Isınma € 75 milyon değerinde dolaşımdaki akışkan yatak kazanı açılmıştır.

2006 yılı içerisinde “Solvey Sodaları” ISO ile kalite ve çevre düzenlemesi ve OHSAS ile sağlık ve güvenlik doğrultusunda sertifikalı yönetim sistemi entegre edilmiştir.

181

Başarılı şirketler Trakya Glas Bulgaristan

Kuruluş: 2005şehir: TırgovişteÇalışanlar: 1 500Ürünler: düz, ev, otomotiv camları, işlenmiş cam

Cam ürünleri için fabrika Balkanlar’ın en büyük cam fırınına sahiptir. Ana müşterileri Ikea, Coca Cola, Tesco, Walmart, vb.

Fabrika Indesit, Bosch, Electrolux, vb. firmalar için ev aletleri olarak buz dolabı ve fırınlar için cam üretmektedir

Fabrika Balkanların düz cam üreten ilk tesisidir. Düz cam enerji üreten güneş kolektörleri ve güneş pillerinde inşaat, otomotiv ve mobilya sanayi, ev aletleri ve tarım ağırlıklı olarak kullanılan bir yüksek teknoloji ürünüdür

Şişecam Bulgaristan’ın son projesi ise 2011 yılında Audi, BMW, Dacia, Ford Avrupa ve Renault gibi markalara otomobil camı uretmekti

Yıllık geliri 128 milyon eurodur.(113 milyonu uluslararası satışlar)

Şişecam Bulgaristan 2006 Almanya Dünya Kupasında 6 milyon bardak veya tüm siparişin yarısını sundu.2010 Güney Afrika Dünya Kupasında ise tüm siparişi veya 13 milyon bardak sundu.

182

Başarılı şirketler Agropolychim

Toplamda € 50 üzerinde ekolojik yatırım projeleri.Daha büyük olanlar:

1 250 T/24 saat proje kapasitesi ile amonyum nitrat üretimi kuruldu

Fosfor üretiminden açığa çıkan atıksu için arıtma tesisi - Danimarka Çevre Ajansı(DEPA) ile ortak uygulama

10 000 T. kapasiteli sıvı amonyak deposu

7,3 milyon tonluk toplam kapasitesi ile yeni fofoalçı deposu

Varna Batı Limanı ile birlikte Agropolihim sıvı yük için benzersiz bir lojistik hattı oluşturmayı planlıyor

İhracat payı üretimde 55% ve 70% arasında değişmektedir

Pazarlar Avrupa, Latin Amerika, Yakın Doğu ve Asya’dır

2010 yılı ihracatı 390 bin tondur

Karmaşık gübre üretimi getirildi(DAP,MAP)

Kuruluş:1974şehir: DevnyaÇalışanlar: 950Ürünler: Azot ve fosfor gübreleri

Biz pazarı öğrenirken, yatırımlarımızı yapabilmek için işletme olarak bölgede daha iyi bir olmadığını farkettik. Aktiv bulunan tabanın iyi verilmesi nedeni ile başlama gereksinimleri belli idi.

Krasimir Berbenkov, Agropolihim Genel Müdürü

183

Başarılı şirketler Orgahim

Kuruluş: 1901şehir: RusçukÇalışanlar: ortalama 500Faaliyetler: boya üretimi, vernikler, reçine, ftalik anhidrit

Bulgaristan’daki ilk yabancı yatırımlardan bir tanesidir - 1901 yılında iki Yahudi ayakkabı boyası ve vernik üretimi için fabrika kurmuşlardır

Hisselerin büyük kısmın İngiltere fonu RC2 ye aittir, ana firma ise Roman Policolor’dur

Boya ve vernik üretiminin 60%’ ı Romanya pazarına gönderilmektedir, reçinelerin 80%’ i ise Romanya, Sırbistan, Belçika, Avusturya, vb. ülkelere ihrac edilmektedir

2009 yılından sonra boya ve vernik üretiminin tamamı Romanya’daki fabrikadan Bulgaristan’a taşındı

Şirketin çalışma koşulları, kapasite arttırımı ve otomasyonu iyileştirmek için yıllık ortalama €2 milyon yatırılmaktadır

Responsible Care üyesi olarak, 2011 yılında Orgahim şirket kapılarını açma günü düzenlemektedir

2010 yılı içerisinde”Orgahim” Aş.ninde içinde bulunduğu 14 farklı ülkeden 28 partnörden oluşan proje EuroBioRef başlatıldı. Proje tarımsal üretimden son ticari ürüne kadar biyokütlenin dönüşümünün tam süreci ile ilgilidir.

Bulgaristan’da öğrenme istekli ve diğerlerinin deneyimlerini kabul eden inanılmaz genç kesim bulunmaktadır. Burada kendi evimde gibi hissediyorum.

Burada yatırım için inanılmaz koşullar var. Ülke yerel hammadde üretimi için büyük kapasiteye sahip.

Akile BardaliYönetim Kurulu Üyesi

184

Başarılı şirketler plastchim - T

Kuruluş: 1967şehir: Tervel, AksakovoÇalışanlar: 800Ürünler: Esnek Kaplar, Folyo

Şirketin ürünleri polipropilen sicim ve folyo, BOPP, polipropilen dikilmiş çanta, bantçanta, esnek kapsayıcı

Son 9 yılda yaklaşım 30 milyon euro yatırım Bulgaristan Doğu Avrupa’nın girişinde olmanın avantajına sahiptir. Onun yeri de

genellikle çok önemlidir, kısa teslimat süreleri sağlar.

Plasthim-T 1998 yılında alanında Portabulk lisansını alan tek şirkettir, 2006 yalında da Loveloop lisansına sahip oldu

Yatırım için gelecek planları: Kapasiteyi %25 arttırmak Cast poltypropilene üretim kapasitesini yılda 8500 tona çıkarmak 30 bin ton/ yıl kapasiteli Çift yönlü gerdirilmiş polipropilen film üretimi için yeni bir

hat açmak. Bu üretimin en yüksek düzeyde Bulgaristan, bölge ve teknoloji pek çok ülke için benzersiz olacak

Bulgaristan Doğu Avrupa’ya girişinde olmanın avantajına sahiptir. Onun yeri de genellikle çok önemlidir kısa teslimat süreleri sağlar.

Aydın Faik, Genel Müdür, Plastchim - T

185

Başarılı şirketler Air Liquide

Kuruluş: 1999şehir: SofyaÇalışanlar: 85Ürünler: Endüstriyel Gaz

Şirketin ürünleri metalürji, gıda, eczacılık, tıp, çevre koruma ve diğerleri dahil olmak üzere Bulgaristan’da çeşitli sanayi alanlarında kullanılmaktadır.

Şirket lojistik çözümleri geniş ve teknik uzmanlık sunar

Romanya, Yunanistan, Sırbistan ve bölgedeki diğer ülkelere ihracat

2010-2011 yıllarında çoğu firma gaz ithal ederken, Air Liquide gazı kendi üretti şirketi Pirdop, Pernik ve Gabrovo’da 25 milyon euroluk yatırım yaptı.

Dünya çapında grup içinde teknoloji ve becerileri alış-verişini kolaylaştıran iletişim ve eğitim için dahili sistem.

Eminiz ki, şirketim bu ülkede yatırım yapmaya devam edecek.

Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria

Ne yazık ki bu büyüme ve ihracat için inanılmaz bir potansiyele sahip olan Bulgaristan yatırımcılar için az bilinen bir yer.

Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria

186

Başarılı şirketler

Temel: 2001şehir: KostinbrodÇalışanlar: 82Ürünler: inşaatve teknik çözümler

Saint-Gobain WeberBulgaristan

2009 yılında kuru inşaat yapı karışımları üreten ilk fabrika Kostinbrod’ta açıldı, kapasitesi 100 bin ton idi

2011 yılında Varna yakınlarında ikinci fabrika açıldı ve müşteri için şubeleri Plovdiv, Burgas, Varna ve Sofya’ da idi

Şu ana kadar Bulgaristan içindeki yatırım 12 milyon euro

Hewitt Associates tarafından küçük ve orta dereceli şirketler kategorisinde 2009 için Bulgaristan’ın En İyi İşvereni ödülünü aldı

Şirket Bulgaristan’da ilk defa hafif ve tozsuz fayans yapıştırıcılarını üretti.

%100 kullandığı suyu geri dönüştüren teknolojiyi kullandı

Şirket şimdilik sadece yerel pazarı hedef alıyor

Şirketin hedefi ısı yalıtımı, su yalıtımı endüstrisi

Weber 2010 Haziran ayında kurulan Bulgar Yeşil Yuvarlak’ın ilk üyesi oldu.

187

Temel: 1993şehir: SofyaÇalışanlar: 190Ürünler: Alçı, Alçıpan

Başarılı şirketler Knauf Bulgaria

Şirket Bulgaristan’da iki fabrikaya sahip: 1997 projesi Vidin alçı fabrikası ile birleşip 25 ülkeye ihrac etmek. 2007 projesi- Mednikarovo fabrikası ile birleşip Romanya’ya irhac etmek. Geliştirme Projesi – Mednikarovo da sıva malzemesi üretmek

Şimdiye kadar toplam yatırımı 85 milyon euro Kuru inşaat eğitimi için Plevren Alman-Bulgar Enstitüsü İşbirliği. 1 000’den fazla

montajcı ile sertifika almışlardır Firma heryıl Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen mesleti eğitim

panoramasına sponsor olur

Bulgaristan’da Knauf Yatırım projelerinin diğer ülkelerdeki projelere göre çok düzgün yapılmıştır. Bu nedenle, Bulgaristan yatırım için çok iyi bir yer olduğuna inanıyorum.

Yatırım için bir yer olarak Bulgaristan lehine karar yardım eden üç faktör vardı: Bizim ana hammaddemize erişim, ülkenin coğrafi konumu ve mevcut mali durumu

Ingrid Janker, CEO, Knauf Bulgaria

188

30 dan fazla farklı ürün pazara sunuyor İtalçimento grubu Bulgaristan’da 200 milyon eurodan fazla yatırım

yapıyor Şirketin konumu, başarının anahtarıdır. Şirket deniz ve kara yolu

ile ihracatını arttırmaya devam ediyorum – özellikle Karadeniz çevresinde

Şirket müdürüne göre bu ihracatın sırrı bölgedeki ülkelerin olumlu ilişkilerinde

Şirketin yeni modern çevre dostu çimento fabrikasının inşaatı ile Bulgaristan faaliyetlerini genişletmeye devam ediyor

Temel: 1999şehir: DevnyaÇalışanlar: 350Ürünler: Çimento

Başarılı şirketler Devnya Çimento

Devnya Çimento son 2014 yılında Soçi Kış Olimpiyat Oyunları’nın ana tedarikçisi olma yolunda Rusya’ya ihracata başladı

189

Şirket yıllık 9,5 milyon ton petrol işleme kapasitesine sahiptir. Rafinerinin teknolojik zinciri atmosferik ve vakumlu işleme tesisatlarından ibaret olan birincil petrol işleme kapasitesi dışında petrol türevi ürünlerinin ikincil işlemesine ilişkin güçlü gelişmiş zincire sahiptir.

2010 yılında yapım işleri tamamlanmıştır ve en yeni Avrupa standardı Euro-5’e göre ürün üreten yeni tesisatlar devreye sokulmuştur.Önümüzdeki birkaç yıl içinde “LUKOİL” kapasitesi 2,5 milyon ton / yıl olan 10 milyar $ değerinde süper modern gudron derin işleme teknoloji kompleksi yapımını planlıyor. Kompleksin tatbiki projelendirmesi sürüyor ve tamamlanmasıyla birlikte şirket bütün dünyada sayısı çok sınırlı olan süper derin işleme teknolojisine sahip bir dizi şirketten birisi olacak.

Temel: 1999 (“LUKOIL” “Neftohim”hisselerinin %58’ini 101 milyondolara satın ald)Çalışanlar: 4 000 +Ürünler: petrokimyasal

Başarılı şirketler Devnya Çimento Lukoil

190

BAşKA SEKTÖRLERDEKI şİRKETLER

191

Enerji

Proje yeni linyit kömür termik santralinin yapımından ibaret olup santralin toplam kapasitesi 670 MW olan iki adet enerji reaktörü var

Santral ve ona bağlı olan depo çevre standartlarına ve dünyadaki en iyi uygulamalara tamamen uyumlu olup en yeni ve en modern teknoloji ve donanımlar devreye sokulmuştur

2011 yılında EVN Bulgaria Toplofikatsiya ” EAD Plovdiv’de değeri 100 milyon leva olan yeni kojenerasyon santrali devreye soktu. Bu santral ile birlikte şirket verim oranını %70’den %90’nın üzerine çıkartacaktır

Projede istihdam edilen personel ve çalışan taşeronların sayısı 300 kişi, 20 şirket ve Bulgaristan’dan ve yurt dışından olmak üzere 50’den fazla tedarikçinin üzerindedir

“AES Gılıbovo” termik santrali Bulgaristan’da

son 20 yılın en büyük yatırım projesidir.

Yatırımın toplam değeri €1,3 milyar olup, 414

kişiye istihdam yaratılmıştır.

EVN Bulgaria 2005 yılından 2011 yılının sonuna

kadar altyapıyı ve hizmetleri iyileştirme alanına

900 milyon leva üzerinde yatırım yapmıştır.

Cez Group 2004 yılının sonundan beri

Bulgaristan enerji piyasasında faaliyet gösteriyor.

2010 itibariyle ÇEZ’in Bulgaristan’daki

yatırımlarının toplamı 800 milyon avroyu aşıyor.

192

Telekomünikasyon

Telelink NATO C 3 ajansıyla imzalanan ana tedarikler anlaşması gereğince NATO’nun onaylı tedarikçisidir

Faaliyetler : Kablosuz ağlar

Sistem entegrasyonu

Akıllı binalar

Ofislere komple çözümler

2010 yılında 450 milyon avronun üzerinde gelir kaydetti.

2011 yılında Telelink ailesine telsiz ağ kurulumunda lider olan Macar sistem entegrasyon şirketi Metalcom da katıldı

Grup Merkez ve Doğu Avrupa’da bulunan 7 ülkedeki ofislerinde 700 kişilik personel istihdam etmektedir. Bunların yaklaşık 300’ü Bulgaristan’da çalışmaktadır

Yeni nesil ağların kurulmasında lider rol oynamaktadır ve ADSL ile triple play (ses-veri, TV)’in yayılmasının temelinde bulunmaktadır

Şirket müşterileri arasında Bulgaristan’ın üç telekomünikasyon operatörü var

Kurulmasından sonraki birinci yılda şirket en büyük yeşil yatırım olarak ilan edildi ve “Yılın yatırımı” ödülüne layık görüldü. GLOBUL ağının ve hizmetlerinin gelişmesine o dönemde 1,1 milyar levanın üzerinde yatırım yapılmıştır.

2005 yılının Ağustos ayında şirket hisselerinin %100’ü Yunanistan, Romanya, Arnavutluk ve Makedonya’da telekomünikasyon piyasasının ana aktörü olan COSMOTE Group tarafından satın alındı.

193

Telekomünikasyon

2004 yılında M-Теl Bulgaristan’ın en büyük telekomünikasyon operatörüdür, bir sonraki yıl ise Mobilkom Austria Group ailesinin bir parçası haline geliyor. Satış işlemi Avusturya ekonomi tarihinin en büyük yabancı yatırımı oluyor.

М-Теl şirketi, 3G ağına modern High Speed Package Access (HSPA) teknolojisini uygulayan ve bu şekilde müşterilerine 21 Mbps veri transfer hızı sunan Bulgaristan’ın ilk ve dünyanın onaltıncı telekomünikasyon operatörüdür.

Haziran 2004 yılında Bulgaristan Hükümeti BTK sermayesinin %65’ini Amerikan özel yatırım fonu Advent İnternational’ın yan kuruluşu olan Viva Ventures Holding’e sattı.

VİVACOM’un etegre yönetim sistemi sabit ses hizmeti, GSM ve UMTS standardı uyarınca mobil ses hizmeti, televizyon, internet erişimi vs kapsamıyla İSO 9001:2008 kalite standardına ve çevre yönetim standardı ISO 14001:2008’e göre belgelendirilmiştir.

194

BAşKA BİLGİLER

195

196

Vatandaşlarına vize uygulanmayan devletler

Avrupa AB üyesi ülkeler Norveç San Marino Monako Hırvatistan Andora Lihtenştayn

Güney Amerika Arjantin Brezilya VenezuelaParaguay Şili Uruguay

Kuzey Amerika Kanada ABDMeksika Kosta Rika Panama Honduras Gvatemala El Salvador Nikaragua

197

Vatandaşlarına vize uygulanmayan devletler

şengen vizesi olan yabancılar Bulgar vizesi almak zorunda değildir. Serbest oturma izni her altı aylık dönemde 90 günlük süreyle geçerlidir.

Avustralya ve Oceania Avustralya Yeni Zelanda

Asya İsrail Malezya Kore Cumhuriyeti BruneiSingapur Japonya

198

İkamet etme rejimi

Bulgaristan Cumhuriyeti’nde birkaç türü vize mevcuttur :

Bulgaristan Cumhuriyeti’nde birkaç türü vize mevcuttur :Sürekli ikamet iznini :

Ülke sınırları içerisinde yasal gerekçeyle son 5 yıl içinde kesintisiz olarak ikamet eden, veya

Ülkeye 500 000 amerikan doların üzerinde yatırım yapan Bulgaristan vatandaşının aile mensubu olan (son beş yıl içinde

kesintisiz olarak Bulgaristan sınırları içinde ikamet etmeleri durumunda) yabancılar alabilir

VİZELER

“C” Tİpİ VİZE 90 GÜNE KADAR KISA SÜRELİ İKAMET VİZESİ

Tek girişli , 6 ay içinde

6 aya kadar, 180 güne kadar süreyle ikamet etme izniyle

1 yıla kadar 360 güne kadar süreyle ikame etme izniyle

Kalıcı iş temaslarında bulunan kişiler için çok girişli

1 yıla kadar

Sertifika almış yatırımcılar tarafından görevlendirilenler

Turizm işiyle ilgili görevlendirilenler

5 yıla kadar

“D” Tİpİ VİZE UZUN SÜRELİ İKAMET VİZESİ

199

İkamet etme rejimi

AB, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsviçre Konfererasyonu vatandaşlarına vize uygulanmaz, ancak onlar ayrı rejime tabidir :

1 Bulgaristan’a giriş ve çıkış 3 aya kadar süre için sadece kimlik kartıyla yapılabilir.

2 Bu sürenin sona ermesinden sonra yabancıların çalıştıklarını, eğitim gördüklerini veya geçinmeye yetecek kaynaklara sahip olduklarını belgelendirerek kaydolmaları gerekir.

3 Yabancı vatandaşı evinde ağırlayan kişiler veya oteller, ilgili yabancı kişiyi idari kontrol birimlerinde kaydetmelidir.

4 Kayıt işlemi için gerekli belgeler : - kimlik - iş sözleşmesi - Bulgaristan’da 5 yıldan uzun süreyle ikamet eden kişilere vatandaşlık verilir

Genel durumda AB, AET ve İsviçre Konfederasyonu vatandaşları çalışma iznine muhtaçtır ve bu izin belgesi İstihdam Ajansı tarafından kolaylaştırılmış prosedürle verilir. Bir tek uzun süreli veya sürekli oturum izni almış yabancı vatandaşlar çalışma iznine muhtaç değildir”

200

Yaşam şartları

Bulgaristan’da insanlar çok kolay bir şekilde ev kiralayabilir veya satın alabilir.

Bulgaristan’da geçinme

Gıda Sofya’nın merkezinde fiyatı orta dereceli

olan bir restoranda öğlen yemeği fiyatı 10-15 avrodur, iki kişilik akşam yemeği fiyatı ise 40-50 avrodur

Küçük su şişesi veya kahve fiyatı yaklaşık 1 avrodur

Restoranların çoğunda özel mutfak ürünleri var (Çin mutfağı , Hindistan mutfağı, İtalyan mutfağı) ve nispeten ucuzdur

Ulaşım Sofya’nın merkezinden kenar semtlere kadar taxi

ücreti yaklaşık 7-10 avrodur, ortalama fiyat ise yaklaşık 0,4 avro / km’dir

Sofya’dan Karadeniz’deki ana turizm merkezlerinden birisi olan Varna’ya kadar çift yönlü uçak biletinin fiyatı 100 avrodur , otobüs biletinin fiyatı ise 26 avrodur

Sofya şehri

Varna

Burgas

Plovdiv

Sofya Bölge

300

280

250

250

150

Üç odalı evin ortalama aylık kiralama fiyatı, 2011 (avro)

201

Yaşam şartları

Bulgaristan’da geçinme

şirketler ve gerçek kişiler için imkanlar

Her bir AB vatandaşı Bulgaristan’da şirket kurabilir, Avrupa Birliği üyesi ülkede tescilli her bir firma ise temsilcilik, şube veya bağlı şirket kurabilir. Kuruluş işlemleri 18 gün alır ve 4 prosedürden ibarettir.

Bulgaristan’ın sağlık sistemi

Bulgaristan’da tüm Bulgaristan vatandaşları ve ülkede sürekli ikamet eden başka devletlerin vatandaşları için zorunlu olan sağlık sigortaları vardır.Zorunlu sağlık sigortasının değeri maaşın %8’i oranındadır, bu sigorta priminin %60’ı işveren tarafından ödenir, %40’ı da çalışan tarafından ödenir. Zorunlu sağlık sigortası sağlık faaliyetlerinden oluşan ana hizmetler paketi temin etmektedir.

İzin

Herbir çalışan veya işçi en az 20 çalışma gününden ibaret olan yıllık ücretli izin hakkına sahiptir. İşçi/çalışan işe ilk defa giriyorsa yıllık iznini ancak en az 8 aylık kıdem stajı biriktirdikten sonra kullanabilir.

Üç odalı evin ortalama aylık kiralama fiyatı, 2011 (avro)

202

BYA hizmetler: Makroekonomik Bilgi

Yasal Tavsiye

İşletme maliyetleri hakkında bilgi

Vasıflı işsizlik, kullanılabilirliği bölgesel bilgiler işgücü, eğitim düzeyi, altyapı, yabancı yatırımcılar ve sanayi bölgeleri

Boş arsa tedarik etme

Potansiyel tedarikçiler, taşeronlar tanımlanması veya ortak girişim

Bireysel idari hizmetler

Merkezi ve yerel yönetimler ile temaslar

Sanayi odaları, yerel üniversiteler ve Stok’lar ile bağlantılı kuruluşlar

InvestBulgaria Agency 31 Aksakov Street

Sofia 1000, Bulgaria

Tel.: +359 2 985-5500

Fax: +359 2 980-1320

E-mail: iba@investbg.government.bg

www.investbg.government.bg

Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with beneficiary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the financial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.