1. “Хот байгуулалт” Улсын Їйлдвэрийн Газарт

боловсруулав.

2. Монгол Улсын Дэд Бїтцийн Хєгжлийн Сайдын

2000 оны 04-р сарын 03-ны єдрийн 95 дугаар

тушаалаар батлав.

Энэхїї нормативын баримт бичгийг Барилга, Архитек- турын Газрын (Засгийн Газрын Хэрэгжїїлэгч Агентлаг)-ын зєвшєєрєлгїйгээр бїрэн болон хэсэгчлэн, хувилах, олшруулах, тараахыг хориглоно.

УББ-11-202-00

3

МОНГОЛ УЛСЫН БАРИЛГЫН ЗААВАРЧИЛГА БАРИМТ БИЧИГ

ХОТ СУУРИНЫ ХЄГЖЛИЙН ЕРЄНХИЙ ТЄЛЄВЛЄГЄЄ БОЛОВСРУУЛАХ АРГАЧИЛСАН ЗААВАР

METHODILOGICAL GUIDLINE FOR THE MASTER PLAN OF THE URBAN AREA DEVELOPMENT

Нэг. Зорилго, нийтлэг їндэслэл.

1.1 Хот суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний талаар захиалагч, гїйцэтгэгч, сонирхогч байгуулагууд нэгдсэн тодорхой ойлголттой болж зураг тєслийн їе шатны ажлуудыг гїйцэтгїїлэхийн тулд зургийн даалгавар боловсруулах, гэрээ хэлэлцээр байгуулах, судалгааны материал бїрдїїлэх, тєслийн їндсэн шийдэл гаргах, баталгаажуулах, хэрэгжїїлэх ажлыг боловсронгуй болгоход аргачилсан зааврын зорилго оршино.

1.2 Монгол улсын Їндсэн хуулийн “…Хїн эрїїл, аюулгїй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах, хєдєлмєрийн аятай нєхцєлєєр хангуулах эрхтэй…” гэсэн заалт нь хот, суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх шатны зураг тєслийг боловсруулах тулгуур їзэл баримтлал болно.

1.3 Хот суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шатны зураг тєслийг боловсруулахдаа хот байгуулал- тын хєгжлийн талаархи олон улсын болон бїс нутгийн хандлагыг харгалзан їзэхээс гадна хот байгуулалтын тєрийн бодлогын чиглэл, байгаль орчныг хамгаалах тухай багц хуулийн холбогдох заалт, Хот байгуултын тухай хууль, Барилгын тухай хуулийг дагаж мєрдєнє.

УББ-11-202-00

4

1.4 Нийслэл Улаанбаатар хот болон бїс нутгийн хєгжлийн тулгуур тєв хотуудын хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг Улсын хїн амын нутагшилт, хєгжлийн ерєнхий тєслийн їндсэн шийдэлтэй уялдуулан тэдгээрийн улсын хэмжээнд болон бїсийн тївшинд эзлэх байр суурь, гїйцэтгэх їїргийг харгалзан боловсруулна.

1.5 Улс, орон нутгийн чанартай хотууд, їйлдвэр, амралт, аялал жуулчлалын суурин газруудын хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг тухайн бїс нутаг болон аймгийн нутаг дэвсгэрийн хєгжлийн тєслийн їндсэн шийдэлтэй уялдуу- лан тэдгээрийн гїйцэтгэх їїргийг харгалзан боловсруулна.

1.6 Хєдєєгийн сумын тєв, хєдєє аж ахуйн суурин газруудын хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг аймгийн нутаг дэвсгэрийн хєгжлийн тєсєлтэй уялдуулан бїлэг суурингийн тогтолцооны болон їйлчилгээний зохистой хїрээний хамаарлыг харгалзан тєлєвлєнє.

1.7 Хот, суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн зорилго нь байгаль орчныг хамгаалах нийтлэг зарчимд тулгуурлан тухайн хот орчмын нутаг дэвсгэрийн экологийн даац, хот байгуулалтын багтаамжийг тооцсоны їндсэн дээр орчны ядуурлаас хамгаалах, тогтвортой хєгжлийг хангах, орон зайн зохистой бїтэц, амьдралын ая тухтай орчныг бїрдїїлэх хэтийн хєгжлийн чиглэлийг шинжлэх ухааны їндэслэлтэйгээр тодорхойлоход оршино.

1.8 Хот, суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг боловсруулахдаа хїчин тєгєлдєр мєрдєгдєж байгаа зураг тєслийн їндэсний норматив, стандарт, заавар дїрэм, журмыг баримтлана.

Хоёр. Ерєнхий тєлєвлєгєє боловсруулах ажлын зохион байгуулалт

2.1 Хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєний зураг тєслийг Хот байгуулалтын асуудал эрхэлсэн Тєрийн захиргааны тєв байгууллагаас зєвшєєрєл авсан мэргэж- лийн байгууллага, аж ахуйн нэгж гїйцэтгэнэ.

УББ-11-202-00

5

2.2 Эрх бїхий байгууллага, аж ахуйн нэгж нь хот суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг батлагдсан зургийн даалгаврыг їндэслэн захиалагч байгууллагатай байгуулсан гэрээний їндсэн дээр гїйцэтгэнэ.

2.3 Зургийн даалгаварт ерєнхий тєлєвлєгєє боловсруулах їндэслэл, зорилго, хамрах хїрээ, газар нутгийн хэмжээ, хил хязгаар, зураг тєслийн їе шат, тєлєвлєлтийн хугацаа, ашиглах материал, тєлєвлєлтийн їндсэн шийдэл, техникийн нєхцєл, зураг тєслийн бїрдэл, онцгой шаардлага, захиалагч болон гїйцэтгэгч байгууллага зэргийг тодорхой тусгана.

2.4 Зургийн даалгаврыг Хот байгуулалтын тухай хуулийн 6 дугаар зїйлд заасны дагуу Тєрийн захиргааны тєв болон аймгийн Иргэдийн тєлєєлєгчдийн хурал батална.

2.5 Хот суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний захиалагч, гїйцэтгэгч нарын хооронд байгуулах гэрээ нь ерєнхий зїйл, захиалагч болон гїйцэтгэгч байгууллагын хїлээх їїрэг, хоёр талын харилцан хїлээх хариуцлага, санхїїжилт, гэрээт ажлыг гїйцэтгэх хугацаа, гэрээт ажлын биелэлтийг дїгнэх їе шат, хугацаа, гэрээг цуцлах їндэслэл зэрэг їндсэн бїтэцтэй байна.

2.6 Захиалагч, гїйцэтгэгч байгууллагын холбогдох албан тушаалтан харилцан тохиролцож байгуулсан гэрээг захиалагч байгууллагын дарга ( захирал ) буюу эдийн засаг, санхїїгийн асуудал хариуцсан албан тушаалтан батална.

2.7 Ерєнхий тєлєвлєгєєний захиалга боловсруулах, орон нутагт суурь судалгааны материалыг бїрдїїлэх, їнэлэлт дїгнэлт єгєх, тєслийн шийдэл гаргах, баталгаа- жуулах їйл ажиллагаанд тухайн чиглэлийн мэргэжлийн болон хяналтын байгууллагын холбогдох албан тушаалтан мэргэжлийн хїмїїсийг оролцуулах шаардлагатай.

УББ-11-202-00

6

2.8 Ерєнхий тєлєвлєгєєнд хамрагдаж буй нутаг дэвсгэр дээр урьд ємнє хийгдсэн эрдэм шинжилгээ, хайгуул судалгаа, зураг тєслийн тїїнчлэн эдийн засаг, нийгэм соёл, байгаль экологи, дэд бїтцийн хєгжилтэй холбоотой тайлан, тєлєвлєгєє тєслийн материалыг холбогдох байгууллагууд харьяалал їл харгалзан гїйцэтгэгч байгууллагад тогтоогдсон журмын дагуу гаргаж єгєх їїрэг хїлээнэ.

2.9 Ерєнхий тєлєвлєгєєний зураг тєслийг батлуула- хын ємнє Тєрийн захиргааны эрх бїхий байгууллагаас дїгнэлт гаргуулна.

2.10 Ерєнхий тєлєвлєгєєний зураг тєслийг холбог- дох байгууллагаар баталуулахад захиалагч, гїйцэтгэгч байгууллагууд харилцан адил їїрэг, хариуцлага хїлээнэ.

Гурав Ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шат, масштаб

3.1 Хот, суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєг тухайн хот, суурины хїн амын тоо, нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, улс болон бїс нутгийн тївшинд гїйцэтгэх їїргээс хамааруулан ерєнхий тєлєвлєгєє, хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєє, техникийн тєсєл гэсэн їндсэн їе шатаар боловсруулна.

3.2 Нийслэл Улаанбаатар хот, бїс нутгийн хєгж- лийн тулгуур тєв хот Ховд, Улиастай, Арвайхээр, Чойбалсан болон Дархан, Эрдэнэт зэрэг їйлдвэриййн томоохон хотуудын хэтийн хєгжлийн тєлєвийг ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шатаар, тєвийн хэсэг болон зарим тодорхой хэсгїїдийг хамарсан хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шаттай хавсран гїйцэтгэнэ.

3.3 Аймгийн тєв хот болон бусад суурин газруудын хєгжлийн хэтийн тєлєвийг хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлє- гєєний їе шатаар боловсруулна.

3.4 Техникийн тєслийг батлагдсан ерєнхий тєлєв-

УББ-11-202-00

7

лєгєє болон хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєг їндэслэн тодорхой чиглэл, зориулалтаар захиалагчийн хїсэлтийн дагуу хэсэгчлэн гїйцэтгэнэ.

3.5 Ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн шийдлийг ин- женер геологийн суурь судалгаа, дїгнэлтийг їндэслэн 1:5000-ны масштабтай газрын зураглал дээр, хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєг 1:2000-ны масштабтай газрын зураглал дээр тус тус гїйцэтгэнэ. Хот орчмын бїс болон орчны тойм зургийг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнээс хамааран 1:5000 – 1:25000-ны масштабтай газрын зураглал дээр гїйцэтгэнэ.

3.6 Аймгийн тєв хот, орон нутгийн хотын хєгжлийн хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєг инженер-геологийн судалгаа, дїгнэлтийг їндэслэн 1:2000-ны масштабтай газрын зураглал дээр, сумын тєв бусад суурин газруудын хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєг 1:1000-ны масштабтай газрын зураглал дээр тус тус гїйцэтгэнэ.

3.7 Техникийн тєслийг инженер-геологийн тодотгол судалгаа дїгнэлтийг їндэслэн ажлын шаардлага, захиалгыг їндэслэн 1:500-ны масштабтай газрын зураглал дээр гїйцэтгэнэ. Хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєє нь батлагдсан инженерийн шугам сїлжээ сийрэг, цєєн тооны барилга байгууламжтай, хїчин тєгєлдєр газрын зураглалтай жижиг сууринд 1:1000-ны масштабтай газрын зураглал дээр гїйцэтгэж болно.

Дєрєв. Ерєнхий тєлєвлєгєєний зураг тєслийн бїрдэл.

4.1 Ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх їе шатны зураг тєс- лийн бїрдэл нь график зураглал, тайлбар бичиг гэсэн їндсэн бїтэцтэй байна.

4.2 Ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шатны зураг тєслийн график зураглалын хэсэг нь:

УББ-11-202-00

8

а. Тухайн хот нь улс, бїс нутгийн дэд бїтцийн сїл- жээнд холбогдсон байдал, байршлын тойм зураг. б. Хот орчмын бїсийн хєгжлийн тойм в. Хот орчны экологи, хот байгуулалтын їнэлгээ. г. Дэвсгэр нутаг, газар эдэлбэрийн хуваарилалт. д. Ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн зураг.

- Нутаг дэвсгэрийн їїргийн бїсчлэл, зам тээврийн сїлжээ

- Инженерийн шугам сїлжээний эх їїсвэрїїд, гол трассын зураглал.

е.Тєвийн хэсэг болон тодорхой хэсгїїдийн хэсэг- чилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн зураг /барилгажилт, инженерийн шугам сїлжээ/

ё. Эхний ээлжийн барилгажилт, инженерийн шугам сїлжээ, инженерийнбэлтгэл арга хэмжээ, єндєржилт, улаан шугам, цэцэрлэгжїїлэлт

ж. Тєлєвлєлт архитектур, орон зайн тодотгол зураг, макет / тєвийн хэсгийн тодотгол зураг, перспектив, дэлгэц, аксионометр /

4.3 Ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх їе шатны зураг тєслийн тайлбар бичиг нь:

- Зураг тєсєл боловсруулсан їндэслэл аргачлал - Одоогийн байдлын судалгаа дїгнэлт экологи, хот

байгуулалтын їнэлгээ, харьцангуй давуу, сул талуудын харьцуулалт, хєгжилд нєлєєлєх хїчин зїйлїїдийн тодорхойлолт.

- Тєлєвлєлтийн їндсэн шийдэл - Хэрэгжїїлэх арга хэмжээ, ээлж дараалал - Эхний ээлжинд хэрэгжїїлэх инженерийн дэд бїтэц,

нийгмийн дэд бїтцэд шаардагдах хєрєнгє оруулалтын хєтєлбєр.

- Техник, эдийн засгийн їндсэн їзїїлэлтїїд зэргийг нарийвчлан гаргаж, тєлєвлєлтийн їндсэн шийдлийн холбогдох зураг, авторын бїрэлдэхїїн, зургийн даалгавар зэрэг материалыг хавсаргана.

- Санал авах, баталгаажуулах шатанд холбогдох газ- руудад танилцуулах зорилгоор товч тайлбар бичиг гаргана.

УББ-11-202-00

9

4.4 Хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєний їе шатны зураг тєслийн график-зураглалын хэсэг нь:

а. Аймгийн тєв болон орон нутгийн хот суурин нь тухайн бїсийн дэд бїтцийн сїлжээнд хамрагдаж байгаа байдал, байршлыг харуулсан тойм зураг:

б. Хот орчмын бїсийн хєгжлийн тойм в. Хот орчны экологи, хот байгуулалтын їнэлгээ. г. Дэвсгэр зураг, газар эдэлбэрийн хуваарилалт д. Хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн зураг

- Нутаг дэвсгэрийн їїргийн бїсчлэл, зам тээврийн сїлжээ

- Инженерийн шугам сїлжээний эх їїсвэрїїд, гол трассын зураглал

- Эхний ээлжийн барилгажилт, инженерийн шугам сїлжээ, инженерийн бэлтгэл арга хэмжээ, єндєржилт, улаан шугам, цэцэрлэгжїїлэлт

- Тєлєвлєлт, архитектурын тодотгол зураг, макет

4.5 Сумын тєв, жижиг суурин газруудын хэсэгчилсэн ерєнхий тєлєвлєгєєг боловсруулахад аймгийн нутаг дэвс- гэрийн хєгжлийн тєсєл, сум дундын їйлчилгээний зохистой хїрээг харгалзан харилцан уялдаатайгаар тєлєвлєнє.

4.6 Техникийн тєслийн график зураглалын хэсэг нь: а. Байршил, зам тээвэр, инженерийн шугам сїлжээ,

техникийн нєхцлийн харилцан уялдааны тойм: б. Барилгажилт, инженерийн шугам сїлжээ, зам

талбай, цэцэрлэгжїїлэлт, єндєржилт, улаан шугам в. Тєлєвлєлт архитектур орон зайн тодотгол зураг г. Техникийн тєслийн тайлбар бичигт барилгажилт

инженерийн шугам сїлжээ, зам талбай, цэцэрлэгжїїлэлт тохижилтын ажлын тєсєвт зардлыг нарийвчлан гаргаж хавсаргана.

Тав. Ерєнхий тєлєвлєгєєний зураг тєсєл боловсруулах ажлын дараалал,

шийдвэрлэх асуудал

5.1 Ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх їе шатны ажил нь:

УББ-11-202-00

10

а. Судалгаа /инженер-геологи, газрын зураг, техни- кийн нєхцєл, нийгэм эдийн засгийн хєгжил, барилгажилт, тохижилт /

б. Экологи, хот байгуулалтын їнэлгээ в. Їндсэн шийдэл г. Хэрэгжїїлэх арга зам гэсэн дарааллаар

боловсруулагдна.

5.2 Ерєнхий тєлєвлєгєєний судалгааны ажил нь тухайн нутаг дэвсгэрийн байгалийн нєхцєл, нєєц, тїїхэн хєгжил, нийгэм эдийн засгийн хєгжлийн тївшин, байгаль орчны хамгаалал, экологийн тэнцвэрт байдал, орчны аюулгїй байдлын тївшин зэрэг їндсэн чиглэлїїдээр хийгдэнэ.

5.3 Байгалийн нєхцєл, нєєцєд нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, газрын гадаргуугийн хэв шинж, хєрс ургамлын бїрхэвч, уур амьсгалын ерєнхий тодорхойлолт, хур тундасны хэмжээ, ан амьтаны тархалт, ус, нуур, гол мєрний нєєц, эрдсийн тїїхий эдийн нєєц, нар, салхины энергийг ашиглах зэрэг сэргээгдэх болон їл сэргээгдэх нєєцїїд хамаарна.

5.4 Тїїхэн хєгжил, нийгэм эдийн засгийн хєгжлийн тївшиний судалгаанд нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, тэдгээрийн харилцан уялдаа, тїїхэн хєгжлийн їр дагавар, нийгэм эдийн засгийн хєгжлийн тївшин, тулгамдсан асуудал, улс ардын аж ахуйн салбаруудын хєгжил, хїн ам, хєдєлмєрийн нєєц, ажил эрхлэлт, ядуурлын тївшин, шинжлэх ухаан, боловсрол, эрїїл мэнд, орон сууц, соёл ахуйн їйлчилгээний тївшин, дэд бїтцийн сїлжээний хїрэлцээ, хангамж зэрэг багц асуудал хамаарна.

5.5 Дээрхи чиглэлийн судалгаанд аж їйлдвэр, хєдєє аж ахуй, хїн амын хїнсний хангамжийн талаар нийгэм эдийн засгийн шинэчлэлт, шилжилтийн їеийн байдалд дїн шинжилгээ хийж, жижиг дунд їйлдвэрийг хєгжїїлэх, хїн амын хїнсний хангамжийг нэмэгдїїлэх, мал

УББ-11-202-00

11

аж ахуйн гаралтай тїїхий эдийг боловсруулах, орчин їеийн єндєр бїтээмжтэй техник, технологи нэвтрїїлэх замаар їндэсний їйлдвэрийг сэргээх, экспортын бїтээгдэхїїнийг нэмэгдїїлэх нєхцєл, нєєцийг тодруулах асуудал тусгагдана.

5.6 Ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх шатны зураг тєслийн судалгааны шатанд хот байгуулалт, архитектур, барилгажилтын судалгаа чухал байр эзлэнэ.

Тухайн хот болон хот орчмын бїсийн хїн амын нутагшилт, хот байгуулалтын тогтолцоо, тэдгээрийн харил- цан їйлчлэлийн уялдаа, гїйцэтгэх їїрэг, барилгажилт, инженерийн шугам сїлжээний хангамж, тохижилт, архи- тектур гоо зїйн тївшинг хот суурин тус бїрээр гаргана.

5.7 Тєвлєрсєн тєлєвлєгєєт эдийн засгийн тогтол- цооны їеийн тєлєвлєлтєєр барилгажсан хот сууринг нийгмийн шинчлэлт єєрчлєлтийн дагуу шинэчлэх ялангуяа архитектур гоо зїйн тївшинг їндэсний уламжлалт архитектурыг сэргээх замаар монгол дїр тєрх бїхий архитектуртай орон зайн зохистой бїтэц бий болгох їїднээс хот суурин, барилгажилт нэг бїрээр нарийвчилсан судалгаа хийнэ.

5.8 Байгаль орчны хамгаалал, экологийн тэнцвэрт байдлын судалгаанд тухайн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд газрын эзэмшилт , ашиглалт, газар зохион байгуулалт, хєрс ургамлын талхагдал, нєхєн сэргээгдэх чадвар, хєрс, ус, агаарын бохирдолтын тївшин, хїн амын нягтралт, хот суурины байршил, тэдгээрийн хїрээлэн буй орчинд їзїїлж буй сєрєг нєлєєлєл, олборлох, боловсруулах їйлдвэрїїдийн байгаль орчинд їзїїлэх нєлєєлєл, зам тээврийн сїлжээ зэрэг хамаарна.

5.9 Хот байгуулалтын їнэлгээг хот, суурин тус бїрээр дараах їзїїлэлтїїдээр гаргана. Їїнд:

-Далайн тївшнээс дээш єргєгдсєн байдал -Барилгын уур амьсгалын аль бїсэд хамаарах -Эдэлбэр газрын гадаргуугийн налуугийн процент

УББ-11-202-00

12

-Їер, ус, салхи шуурга, элсний нєлєєнд автагдах байдал -Хєрсний усны тївшин -Ул хєрсний тєрєл -Олон жилийн цэвдэг хєрсний тархалт -Газар чичирхийллийн балл ( бичил мужлалаар ) -Усан хангамжийн эх їїсвэр -Тухайн газар орны онцлогоос хамаарах бусад нєлєєлєл:

5.10 Хот байгуулалтын їнэлгээний їр дїн нь хот, суурин тус бїрээр тохиромжтой, хязгаарлагдмал тохи- ромжтой, тохиромжгїй гэсэн їнэлгээгээр тодорхойлогдоно.

5.11 Хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєний бїх шат- ны зураг боловсруулахад тухайн дэвсгэр газарт хийгдсэн инженер-геологийн дїгнэлт газар хєдлєлийн бичил мужлалын зураглалыг їндэслэн нутаг дэвсгэрийн їїргийн бїсчлэл, барилгажилт инженерийн шугам сїлжээ, инженерийн бэлтгэл ажлыг тєлєвлєнє.

Зургаа Нийгмийн шинэ харилцааны хот байгуулалтын зарчим

6.1 Хот, суурины ерєнхий тєлєвлєгєє боловсруу- лахдаа тухайн хот, суурины тогтвортой хєгжлийн їндэс орон зай, нутаг дэвсгэрийн бїтцийг оновчтой тогтоох;

6.2 Нутаг дэвсгэрийн оновчтой бїтэц “Нийслэлийн хувьд Улаанбаатар муж, аймгийн тєв болон бусад хотуудад хот орчмын бїс, сумын тєвд бїлэг суурингийн дэд бїтцийн сїлжээ, нийгэм, соёл ахуйн їйлчилгээний зохистой хїрээ, харилцан таталцлын хамаарал” –ийн хїрээнд байгалийн нєхцєл нєєц, экологи, хот байгуулалтын иж бїрэн їнэлгээг їндэслэн хэтийн хєгжлийн тєлєвийг тодорхойлох;

6.3 Хєгжилд нєлєєлєх хїчин зїйлїїдэд тулгуурлан хєгжлийн тэргїїлэх болон бусад чиглэлїїдийг тодорхойлох;

УББ-11-202-00

13

6.4 Нийслэл Улаанбаатар хотын хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний шинэчлэлтэд Хїн амын нутагшилт, хєгжлийн ерєнхий тєслийн їндсэн шийдэлтэй уялдан боловсрол, шинжлэх ухааны зарим салбаруудыг бїс нутгийн тулгуур тєвїїдэд байгуулах, Улаанбаатар хот орчмын дагуул хотуудыг эрчимтэй хєгжїїлэх замаар нийслэлийн хїн амын хэт тєвлєрлийг аажмаар сааруулах чиглэлийг баримтлах:

6.5 Нийслэлийн улс орны нийгэм, эдийн засгийн хєгжилд тэргїїлэх болон онцгой їїргийн хїрээнд хїн амын тєвлєрлийг аажмаар сааруулахаас гадна аж ахуйн чиглэлийн олон тєрлийн їїргийг хєнгєвчлєх, нутаг дэвсгэр зохион байгуулалтын болон эдийн засгийн хєшїїргийг зах зээлийн харилцааны нєхцєлд нийцїїлэн бїрдїїлэх:

6.6 Нийслэлийн шинэ ерєнхий тєлєвлєгєєнд газрын харилцааг боловсронгуй болгох, эзэмшилт, ашиглалтыг сайжруулах, зориулалтыг тодорхой болгох арга хэмжээг тусгаж, эхний ээлжинд зам тээвэр, эрчим хїч, холбоо мэдээллийн сїлжээг тїлхїї хєгжїїлж, дагуул хотуудад тєрєлжсєн жижиг, дунд їйлдвэр, їйлчилгээг тєвлєрїїлж, нийслэлийн даацыг хєнгєлєх:

6.7 Нийслэлийн онцгой їїргийн хїрээнд туслах аж ахуй эрхлэх болон малтай иргэдийн газрыг хот орчмын бїс, дагуул хотуудад байршуулах, зуслангийн асуудлыг цэгцлэх, гэр хорооллын байршлыг нарийвчлан тогтоох замаар хотын эрїїл ахуйн нєхцєлийг сайжруулах, экологийн сєрєг нєлєєллийг хязгаарлах:

6.8. Нийслэлийн эрх зїйн байдлын тухай хуульд “ Нийслэлийн хот байгуулалт, тєлєвлєлт нь їндэсний єв уламжлалыг дэлхийн нийслэл хотуудын нийтлэг жишигтэй хослуулан хєгжїїлэх бодлогод їндэслэнэ” гэж заасны дагуу архитектур, хот байгуулалтын дэвшилтэт шийдэл, хотын гоо зїйн асуудалд онцгой анхаарч Ази маягийн гэхдээ тєлєвлєлт зохиомж, орон зайн харьцаа, барилгын

УББ-11-202-00

14

ур хийц, єнгє тєрхєєрєє монголын гэгдэх євєрмєгц онцлогтой байх чиглэлийг баримтлах:

6.9 Хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєнд орон сууцыг хорооллоор нэгдсэн їйлчилгээний тєвтэйгээр тєлєвлєж ирсэн тєлєвлєлтийн зарчимд орчин цагийн шаардлагад нийцїїлэн шинэчлэлт хийж, тєлєвлєлт, орон зайн харьцааны хувьд хэвшмэл загвараас татгалзаж, архитектур, єнгє тєрхєєрєє ялгагдах онцлогтой, илїї нягтралтай сууц-їйлдвэрлэл -їйлчилгээний хослол бїхий шинэлэг бичил орчныг бїрдїїлж, їйлчилгээг оршин суугчдад ойртуулах, захиалагчдын ашиг сонирхлыг нэгтгэх замаар хотын їзэмж, архитектурт нєлєє бїхий гол їйлчилгээг хотын тєв гудамж, явган хєдєлгєєний дагуу тєлєвлєх:

6.10 Хотын тєвийн хэсгийн орон сууцны хороол- луудын архитектур, єнгє їзэмжийг бїхэлд нь шинэчлэх, хотын чухал зангилаа, цэгїїдэд бизнес тєв, мэдээлэл, арилжаа, зар сурталчилгааны тєв, яармаг худалдаа їзэсгэлэнгийн танхим зэргийг тєлєвлєх замаар архитектур, орон зайн зохиомж, нягтралыг сайжруулах:

6.11 Монгол хїний сэтгэлгээ, ахуйн хэвшил, зан їйлд нийцсэн тєлєвлєлт, архитектурын монгол хэв шинж бїхий єрхийн орлогыг нэмэгдїїлэх боломжтой эдлэн газартай, тохилог амины орон сууцыг нэмэгдїїлэх:

Долоо Тєлєвлєлтийн їндсэн шийдэл

7.1 Хот суурины хєгжлийн одоогийн байдлын судалгаа, экологи, хот байгуулалтын иж бїрэн їнэлгээг їндэслэн тухайн хот суурины хєгжилд нєлєєлєх хїчин зїйл, давуу болон сул талуудыг харьцуулж хэтийн хєгжлийн чиг хандлага, тэргїїлэх чиглэлийг тодорхойлох;

7.2 Хот суурины эдэлбэр газрын хязгаарт газрын гадаргуугийн тєрх, ариун цэвэр, эрїїл ахуйн шаардлага, аюулгїй орчныг бїрдїїлэх шаардлага / газар хєдлєлт,

УББ-11-202-00

15

усны їер , салхи, шуурга, элсний нїїлт гэх мэт / -ыг харгалзан суурьшлын болон їйлдвэр їйлчилгээ–аж ахуйн, соёл-амралт-спорт, чєлєєт цагийн, ариун цэвэр хам- гаалалтын зориулалтын бїсчлэлїїдийг зам тээврийн сїлжээ, їйлчилгээний зохистой хїрээнд тулгуурлан тогтоох;

7.3 Зориулалтын бїсчлэлийг тогтоохдоо инжене- рийн шугам сїлжээний эх їїсвэрийн байршил, єргєтгєх, боловсронгуй болгох боломж, гол шугамын трасс, газрын эзэмшил, ашиглалтыг сайжруулах боломжийг харгалзан їзэх;

7.4 Суурьшлын бїсийг тєлєвлєхдєє орон нутгийн нєхцєл, барилгын материалын нєєц бололцоонд тїшиглэн орон сууцны тєрєл, хэв шинж, давхрын тоог оновчтой сонгох, ялангуяа гэрийн хорооллын байршил, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, гэрийн хороололд бїх тєрлийн їйлчилгээг ойртуулах, ариун цэвэр, эрїїл ахуйн нєхцлийг сайжруулах асуудлыг онцгойлон авч їзэх;

7.5 Хот, сууриныг дайран єнгєрдєг улсын чанартай болон орон нутгийн чанартай авто замын байршил, ялангуяа хот, суурины тєвєєр дайран єнгєрдєг хот хоорондын замыг єєрчлєх, онгоцны буудлын байршлыг оновчтой шийдэх;

7.6 Зах зээлийн харилцааны їед цоо шинээр гарч ирж байгаа авто машины асуудалтай уялдан хот, суурины замын сїлжээ, хїчин чадлыг зєв тогтоох, авто машины зогсоол, гараж, тээврийн товчоо, техникийн зах, засвар їйлчилгээний тогтолцоог орон нутгийн нєхцєл, єсєн нэмэгдэх хэрэгцээ, шаардлагад тулгуурлан шийдвэрлэх;

7.7 Хот, суурины тєвийн хэсгийн тєлєвлєлтийн шийдлийг хот байгуулалтын тїїхэн уламжлал, засаг захиргаа, соёл, шинжлэх ухаан, зан їйл, шашин мєргєл, бизнес їйлчилгээний болон мэдээлэл, зар , арилжаа сурталчилгааны агуулга, єсєн нэмэгдэж байгаа эрэлт

УББ-11-202-00

16

хэрэгцээг харгалзан архитектур тєлєвлєлт, орон зайн шийдлийн хувьд шинэ шатанд гаргаж, гоо зїйн шийдлийн хувьд харилцан уялдаа бїхий нэгдмэл ансамбель байдлаар шийдвэрлэх;

7.8 Орон сууцны хэсгийг орон нутгийн нєхцєл бололцоо, тухайн нутгийн їндэстэн ястны зан заншил, ахуйн соёлын євєрмєц хэв шинжийг тусгалгїй нэг загварын гол тєлєв 3-5 давхар барилга бїхий хорооллын зарчмаар тєлєвлєж байсан хэвшмэл арга барилаас татгалзаж, ємчийн олон хэвшлийн ашиг сонирхол, хєрєнгє санхїїгийн бодит боломж, газар орны байдалд нийцїїлэн єєрийн гэсэн дїр тєрхтэй архитектур – барилгажилт бїхий орон зайн бїтцийг бий болгох ;

7.9 Єнєєгийн амьдарлаас сэргэн гарч байгаа худалдаа арилжааны хэлбэрїїд тухайлбал хїнс барааны зах, контейнерийн тээвэр, баталгаат агуулах, хувийн хэвшлийн худалдаа їйлчилгээний цэгїїд зэргийн байршил, їйлчилгээний хїрээг тєлєвлєлтийн шийдэлд тусгах;

7.10 Єнєєгийн нєхцєл байдалд ихэнхи хот, суурины ерєнхий тєлєвлєгєєг реконструкц хийх, шинэчлэх замаар боловсруулж байгааг харгалзан тїрїїчийн ерєнхий тєлєвлєгєєнїїдийн тєлєвлєлтийн шийдэл хэрэгжилтийн ололттой, дутагдалтай талуудад дїн шинжилгээ хийж нийгмийн хувьд чєлєєтэй, оновчтой шийдлийг сонгох замаар їндэсний архитектурыг шинэ тївшинд гаргах чиглэлийг їндэслэлтэй тодорхойлох;

7.11 Инженерийн шугам сїлжээний эх їїсвэрїїдийн найдвартай ажиллагааг дээшлїїлэх хоргїй, боловсронгуй технологи нэвтрїїлэх, тєвлєрсєн инженерийн шугам сїлжээний ашиглалтад дїгнэлт єгч орон нутгийн нєхцєл, аж ахуйн їйл ажиллагаанд дарамт болохгїй зардал багатай хялбар техник тєхєєрємж нэвтрїїлэх, бололцоотой бїс нутагт нар, салхины эрчим хїч, биотехнологийг нэвтэрїїлэх арга замыг тєлєвлєлтийн шийдэлд тусгах;

УББ-11-202-00

17

7.12 Хот, суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний тєлєвлєлтийн хугацааг 15-20 жилээр, эхний ээлжинд хэрэгжїїлэх арга хэмжээг 10 жил хїртэл хугацаагаар тєлєвлєнє.

7.13 Тєлєвлєлтийн хугацааны хїн амын тоог тухайн бїс нутаг болон хот, суурины эдэлбэр газрын тївшинд хїн амын ердийн єсєлтийн коэффициент, шилжих хєдєлгєє- ний сїїлчийн 3-н жилийн єсєх буурах хандлага, хєдєлмєр эрхлэлт, ажилгїйдлийн тївшин, шинээр ажлын байр бий болгох магадлал, хїн ам зїйн орон нутгийн бодлоготой харьцуулан тодорхойлно.

7.14 Ерєнхий тєлєвлєгєєнд тусгагдсан арга хэмжээнїїдийг хэрэгжїїлэх ээлж дараалал тогтоож, эхний ээлжинд хэрэгжїїлэх инженерийн дэд бїтцийн болон нийгмийн дэд бїтцийн хєрєнгє оруулалтын хєтєлбєрийг боловсруулах:

Найм. Ерєнхий тєлєвлєгєєг хэрэгжїїлэх арга зам

8.1 Хот байгуулалтын бїх їе шатны тєслїїд нь эхний ээлжийн болон тєлєвлєлтийн хугацааны шийдлийг хэрэгжїїлэх гэсэн дарааллаар їе шаттай явагдана.

8.2 Эхний ээлжинд тухайн нутаг дэвсгэр, хот суурины нийгэм, эдийн засгийн хєгжлийг тэтгэх, улс, бїс нутаг, орон нутгийн чанартай зам тээвэр, эрчим хїч, холбоо мэдээллийн дэд бїтцийн сїлжээг барьж байгуулах:

8.3 Нийгмийн дэд бїтцэд тэргїїлэх їїрэгтэй шинжлэх ухаан, боловсрол, эрїїл мэнд, соёл ахуйн їйлчилгээний голлох барилга байгууламж / сум дундын сургууль, эмнэлэг, аймаг хотуудын шинжлэх ухаан мэдээллийн тєв, эмчилгээ оношлогооны тєв, соёл ахуйн їйлчилгээ / -ийг барьж байгуулах:

8.4 Хот суурины инженерийн шугам сїлжээний эх їїсвэр / ус, цахилгаан, холбоо, дулаан, / -ийг барьж

УББ-11-202-00

18

байгуулах, шинэчлэн сэргээх, найдвартай ажиллагааг хангах, эрїїл ахуйн нєхцлийг сайжруулах, инженерийн шугам сїлжээний гол шугамуудыг барьж байгуулах:

8.5 Гэрийн хорооллын байршлыг ерєнхий тєлєвлєгєєний дагуу эмхлэн цэгцэлж, инженерийн шугам сїлжээ, бїх тєрлийн їйлчилгээний хангамжийг сайжруулах;

8.6 Хот суурины инженерийн бэлтгэл арга хэмжээ / ус їерийн хамгаалалт, далан, суваг шуудуу, гїїр гарц, аянга, цас шуурга, элсний нїїлт, гал тїймрийн хамгаалалт зэрэг / -г эхний ээлжинд авч аюулгїй орчныг бїрдїїлэх;

8.7 Газар эзэмшилтийн тухайн тївшний судалгааг нарийвчлан гаргаж, дежурийн бїртгэл зураглал, хот байгуулалтын кадастр хєтлєж ерєнхий тєлєвлєгєєний шийдлийг їндэслэн газар, техникийн нєхцлийг олгох;

8.8 Энхий ээлжинд шаардлагатай арга хэмжээг авсны дараа хот суурины барилгажилт, архитектур, гоо зїйн, цэцэрлэгжилт тохижилтын цогцолбор арга хэмжээг харилцан уялдаатай, ээлж дараалалтай хэрэгжїїлэх;

Ес. Хот байгуулалтын тєслїїдийг хэрэгжїїлэх ажлын удирдлага зохион байгуулалт

9.1 Бїс нутаг, аймаг хєгжїїлэх тєсєл, хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєний їндсэн шийдлийг орон нутгийн бїх шатны удирдлага, мэргэжлийн байгууллагын холбогдох хїмїїст танилцуулж ээлжит зорилтуудыг тодорхой ойлгуулах:

9.2 Хот байгуулалтын бїх шатны зураг тєслийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах, газар, техникийн нєхцєл олгох, барилгажилт, архитектур, тохижилт, гоо зїйн олон талт асуудлыг уялдуулан зохицуулж, мэргэжлийн удирдлагаар хангах асуудлыг аймаг, хотын ерєнхий архитектор бїрэн хариуцах:

УББ-11-202-00

19

9.3 Нутаг дэвсгэрийн хєгжлийн тєсєл болон хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєний ээлжит зорилтуудыг орон нутгийн жил бїрийн тєсєвт тусгаж баталгаажуулах замаар санхїїжилтын эх їїсвэрийг шийдвэрлэх:

9.4 Бїс нутгийн хєгжлийн тєсєл, хот суурины хєгжлийн ерєнхий тєлєвлєгєєний ээлжит зорилтуудыг хэрэгжїїлэх хєтєлбєрийг аймаг, нийслэл, хот, сумын ИТХ баталж їр дїнг нь Засаг дарга жил бїр ИТХ-д тайлагнаж байх:

9.5 Хот байгуулалтын бїх їе шатны ээлжит зо- рилтыг аймаг, нийслэл, хот, сумын Засаг даргын їйл ажиллагааны хєтєлбєрт тусгаж їр дїнг тооцож байх:

9.6 Аймаг, хотын ерєнхий архитектор нь тухайн бїс нутгийн хот суурины ерєнхий тєлєвлєгєєг шинэчлэн боловсруулах, хэрэгжилтийн дежурийн бїртгэл зураглал хєтлєх ажлыг удирдан зохион байгуулах:

9.7 Дежурийн бїртгэл зураглал нь:

а) газар техникийн нєхцєл олголтын б) инженерийн шугам сїлжээний ( ус, дулаан,

цахилгаан, холбоо ) в) барилгажилт, тохижилтын гэсэн чиглэлээр тус

тусдаа хєтлєгдєнє.

9.8 Хот байгуулалтын кадастр хєтлєх, хїн амын амьдрах орчны чанарын їнэлгээ хийх ажлыг удирдан зохион байгуулж жил бїр ИТХ-д тайлагнах їїргийг аймаг хотын ерєнхий архитектор гїйцэтгэх;

УББ-11-202-00

20

Бїс нутгийн хєгжлийн тєслийн Техник-эдийн засгийн їндсэн їзїїлэлтїїд

Д/д Їзїїлэлтїїд

Хэм

жи

х н

эгж

Од

оо

гий

н

бай

дал

Эхн

ий

ээ

лж

Тє

лє

вл

єл

ти

йн

ху

гац

аа

0 А 1 2 3 4 1 Нутаг дэвсгэр Мян.км 2

а) Хєдєє аж ахуйн газар Га Їїнээс: - Тариалангийн талбай -Хадлан -Бэлчээр б) Хот тосгон бусад

суурины газар Га

в) Зам шугам сїлжээний газар

Га

г) Ойн сан бїхий газар Га д) Усан сан бїхий газар Га е) Нєєц газар Га

2 Хїн ам бїгд Мян.хїн

-Хотын хїн ам Мян.хїн -Нийт хїн амд эрхлэх хувь

%

-Сумын тєв, суурин- гийн хїн ам Мян.хїн

-Нийт хїн амд эзлэх хувь

%

-Хєдєєгийн хїн ам Мян.хїн -Нийт хїн амд эзлэх хувь

%

3 Єрхийн тоо бїгд Тоо

їїнээс: Хотод Тоо Сумын тєв, бусад сууринд Тоо

Хєдєєд Тоо

УББ-11-202-00

21

0 А 1 2 3 4 4 Хїн амын насны

ангилал Сургуулийн ємнєх насны хїїхэд

Хїн

Сургуулийн насны хїїхэд Хїн Хєдєлмєрийн насны хїн ам Хїн Тэтгэврийн насны хїн ам Хїн

5 Орон сууцны хангамж а). Орон сууц айл

-Нийт талбай м 2

-Амьдарч буй хїний тоо Хїн -Хїн амд эзлэх хувь % -Амьдарч буй єрхийн тоо Тоо -Нэг оршин суугчид

ноогдох талбай м 2

б) Хувийн сууц Тоо

-Нийт талбай м 2

-Амьдарч буй хїний тоо Хїн -Хїн амд эзлэх хувь % -Амьдарч буй єрхийн тоо Тоо -Нэг оршин суугчид

ноогдох талбай м 2

в) Гэр -Гэрийн тоо Тоо -Гэрт амьдарч буй

хїний тоо Хїн

-Хїн амд эзлэх хувь % -Гэрт амьдарч буй

єрхийн тоо Тоо

г). Гэр орон сууцгїй хїний тоо

єрх/хїн

6 Нийт тєв суурин газрын тоо Їїнээс:

Хот Тоо

Хєдєєгийн суурин Тоо Хот маягийн суурин Тоо Шинээр їїсэх хот

суурин Тоо

УББ-11-202-00

22

0 А 1 2 3 4 7 Аж їйлдвэрийн нийт

бїтээгдэхїїн Сая.тєг

8 ХАА-н нийт бїтээгдэхїїн

Сая.тєг

9 Нийт малын тоо Мян.тол 10 Нийт малын тоог

хонин толгойд шил- жїїлснээр

Мян.тол

11 Бэлчээрийн багтаамж (хонин толгойд шилжїїлснээр )

Га/мян. тоо

12 Зам тээвэр

а) Авто замын урт км Їїнээс: Улсын чанартай зам

Км

-Бїсийн чанартай зам Км -Хатуу хучилттай зам км

б). Тємєр замын урт км в) Усан замын урт км г) Гїїрийн тоо Тоо їїнээс: Тємєр бетон Тоо

Модон Тоо 13 Цахилгаан эрчим хїч-

ний хангамж Эрчим хїчний хэрэглээ Мян.квт/ц Цахилгаан дамжуулах Шугамын урт

км

Їїнээс: 6 кв км 35 кв км

110 кв км 220 кв км

14 Усан хангамж Усны хэрэглээ Мян.м 3 /хон Усны нєєц

Їїнээс: гадаргуугийн Мян.м 3

гїний Мян.м 3

15 Дулааны хангамж Нийт хэрэглээ Мян.Гкл

УББ-11-202-00

23

0 А 1 2 3 4 16 Холбоо

АТС-ын багтаамж 1000 хїнд ноогдох холбооны цэгийн тоо тоо

17 Бїс нутгийн чанартай Объектууд: а) Шинжлэх ухааны байгууллага

Объект/ тоо

Их дээд сургууль Тоо/оюу тан

Эмнэлэг Тоо / ор

б) Томоохон їйлдвэрийн газрууд

18 Байгаль орчныг хам- гаалах арга хэмжээ а) Тусгай хамгаалалттай нутаг дэвсгэр Тоо / га

-Дархан цаазат газар Тоо / га -Байгалийн цогцол- борт газар Тоо / га

-Байгалийн дурсгалт газар Тоо / га

б) Хамгаалалтад авсан тїїх соёлын дурсгалт зїйлс тоо

19 Амралт сувилалын газар, аялал жуулчлалын бааз

-Амралтын газар Тоо / ор -Рашаан сувилал Тоо / ор -Хїїхдийн сувилал Тоо / ор -Жуулчдын байр Тоо / ор

20 Хєрєнгє оруулалт (Бїсийн чанартай то- моохон объектуудаар )

Сая / тєг

УББ-11-202-00

24