Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionemin ipsa autem historia succingi 3, 1 igitur cum sancta civitas...

Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem

adjuvantibus

B. Fischer, I. Gribomont,H. F. D. Sparks, W. Thiele

recensuit et brevi apparatu critico instruxit

Robert WeberEditionen quintam emendatam retractatam

praeparavit

Roger Gryson

Complete Text without Apparatus

© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart

All rights reserved

www.dbg.de

www.academic-bible.com

http://www.dbg.de

http://www.dbg.de

INCIPIT LIBER SECUNDUS1, 1 Fratribus qui sunt per Aegyptum Iudaeis salutem dicuntfratres qui sunt in Hierosolymis Iudaeiet qui in regione Iudaeae et pacem bonam1, 2 benefaciat vobis Deus et meminerit testamenti suiquod est ad Abraham et Isaac et Iacob servorum suorum fidelium1, 3 et det vobis cor omnibus ut colatis eum et faciatis eius voluntatem corde magno et animo

volente1, 4 adaperiat cor vestrum in lege sua et in praeceptis eius et faciat pacem1, 5 exaudiat orationes vestras et reconcilietur vobisnec vos deserat in tempore malo1, 6 et nunc hic sumus orantes pro vobis1, 7 regnante Demetrio anno centesimo sexagesimo nononos Iudaei scripsimus vobisin tribulatione et impetu qui supervenit nobis in istis annisex quo recessit Iason a sancta terra et a regno1, 8 portam succenderunt et effuderunt sanguinem innocentemet oravimus ad Dominum et exauditi sumuset obtulimus sacrificium et similaginemet accendimus lucernas et proposuimus panes1, 9 et nunc frequentate dies scenophegiae mensis casleu1, 10 anno centesimo octogesimo octavopopulus qui est Hierosolymis et in Iudaea senatusque et IudasAristobolo magistro Ptolomei regis qui est de genere christorum sacerdotumet his qui in Aegypto sunt Iudaeissalutem et sanitatem1, 11 de magnis periculis a Deo liberatimagnifice gratias ipsiutpote qui adversus talem regem dimicavimus1, 12 ipse enim ebullire fecit de Perside eos qui pugnaverunt contra nos1, 13 nam cum in Perside esset dux ipse et cum ipso inmensus exercitus cecidit in templo Na-

neaeconsilio deceptus sacerdotis Naneae1, 14 ut enim cum ea habitaturus venit ad locum Antiochus et amici eius

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 2065

et ut acciperet pecunias multas dotis nomine1, 15 cumque proposuissent eas sacerdotes Naneaeet ipse cum paucis ingressus esset intra ambitum faniclauserunt templum 1, 16 cum intrasset Antiochusapertoque occulto aditu templimittentes lapides percusserunt ducem et qui cum eo erantet diviserunt membratim et capitibus amputatis foras proiecerunt1, 17 per omnia benedictus Deus qui tradidit impios1, 18 facturi igitur quinta et vicesima mensis casleu purificationem templinecessarium duximus significare vobisut vos quoque agatis diem scenophegiaeet diem ignis qui datus est quando Neemias aedificato templo et altari obtulit sacrificia1, 19 nam cum in Persidem ducerentur patres nostrisacerdotes qui tunc Dei cultores erantacceptum ignem de altario occulte absconderunt in valle ubi erat puteus altus siccuset in eo contutati sunt eumita ut omnibus ignotus esset locus1, 20 cum praeterissent autem multi anniet placuit Deo ut mitteretur Neemias a rege Persidisnepotes sacerdotum illorum qui absconderant misit ad requirendum ignemet sicut narraverunt nobis non invenerunt ignem sed aquam crassam1, 21 et iussit eos haurire et adferre sibiet sacrificia quae inposita erant iussit sacerdos Neemias aspargi aqua ipsaet ligna et quae erant superposita1, 22 utque hoc factum estet tempus adfuit quo sol refulsit qui prius erat in nubiloaccensus est ignis magnus ita ut omnes mirarentur1, 23 orationem autem faciebant omnes sacerdotes dum consummaretur sacrificiumIonatha inchoante ceteris autem respondentibus1, 24 et Neemiae erat oratio hunc habens modumDomine Deus omnium creatorterribilis et fortisiustus et misericorsqui solus es rex bonus1, 25 solus praestans


solus iustus et omnipotens et aeternusqui liberas Israhel de omni maloqui fecisti patres electos et sanctificasti eos1, 26 accipe sacrificium pro universo populo tuo Israhelet custodi partem tuam et sanctifica1, 27 congrega dispersionem nostramlibera eos qui serviunt gentibuscontemptos et abominatos respiceut sciant gentes quod tu es Deus noster1, 28 adflige opprimentes et contumeliam facientes in superbia1, 29 constitue populum tuum in loco sancto tuo sicut dixit Moses1, 30 sacerdotes autem psallebant hymnos usquequo consumptum esset sacrificium1, 31 cum autem consummatum fuisset sacrificiumex residua aqua Neemias iussit lapides maiores perfundi1, 32 quod ut factum est flamma ex eis accensa estsed ex lumine quod refulsit ab altari consumpta est1, 33 ut vero manifestata essent haecrenuntiatum est regi Persarumquod in loco in quo ignem absconderant hii qui translati erant sacerdotesaqua apparuit de qua Neemias et qui cum eo erant purificaverunt sacrificia1, 34 considerans autem rex et rem diligenter examinans fecit ei templum1, 35 et si quibus donaverat rex multa bona accipiebat ex hoc et tribuebat1, 36 appellavit autem Neemias hoc Neptharquod interpretatur purificatiovocatur autem apud plures Nephi2, 1 invenitur autem in descriptionibus Hieremiae prophetaequod iussit accipere ignem eos qui transmigrabanturut significatum est et ut mandavit transmigratis2, 2 et dedit illis legem ne obliviscerentur praecepta Dominiet ut non exerrarent mentibusvidentes simulacra aurea et argentea et ornamenta eorum2, 3 et alia huiuscemodi dicens hortabatur ne legem amoverent a corde suo2, 4 erat autem in ipsa scripturaquomodo tabernaculum et arcam iussit propheta divino responso ad se facto comitari secumusquequo exiit in montem in quo Moses ascendit et vidit Dei hereditatem


2, 5 et veniens ibi Hieremias invenit locum speluncaeet tabernaculum et arcam et altare incensi intulit illuc et ostium obstruxit2, 6 et accesserunt quidam simul qui sequebantur ut notarent sibi locum et non potuerunt

invenire2, 7 ut autem cognovit Hieremias culpans illos dixitquod ignotus erit locus donec congreget Deus congregationem populi et propitius fiat2, 8 et tunc Dominus ostendet haec et apparebit maiestas Dominiet nubes erit sicut et Mosi manifestabaturet sicut cum Salomon petiit ut locus sanctificaretur magno Deo manifestabat haec2, 9 et ut sapientiam habens obtulit sacrificium dedicationis et consummationis templi2, 10 sicut et Moses orabat ad Dominumet descendit ignis de caelo et consumpsit holocaustum2, 11 et dixit Moses eo quod non sit mundatum quod erat pro peccato et consumptum est2, 12 similiter et Salomon octo diebus celebravit dedicationem2, 13 inferebantur autem in descriptionibus et commentariis Neemiae haec eademet ut construens bibliothecamcongregavit de regibus libros et prophetarum et David et epistulas regum et de donariis2, 14 similiter autem et Iudas ea quae didicerat per bellum quod nobis accideratcongregavit omnia et sunt apud nos2, 15 si ergo desiderastis haec mittite qui perferant vobis2, 16 acturi itaque purificationem scripsimus vobisbene igitur facietis si egeritis hos dies2, 17 Deus autem qui liberavit populum suumet reddidit hereditatem omnibus et regnum et sacerdotium et sanctificationem2, 18 sicut promisit in lege speramus quod cito nostri miserebituret congregabit de sub caelo in locum sanctum2, 19 eripuit enim nos de magnis periculis et locum purgavit2, 20 de Iuda vero Macchabeo et fratribus eius et de templi magni purificatione et de arae de-

dicatione2, 21 sed et de proeliis quae pertinent ad Antiochum Nobilem et filium eius Eupatorem2, 22 et de inluminationibus quae de caelo factae sunt ad eos qui pro Iudaeis fortiter feceruntita ut universam regionem cum pauci essent vindicarentet barbaram multitudinem fugarent2, 23 et famosissimum in toto orbe templum recuperarent et civitatem liberarent


ut leges quae abolendae erant restituerentur Domino cum omni tranquillitate propitio facto illis

2, 24 itemque ab Iasone Cyreneo quinque libris conprehensatemptavimus nos uno volumine breviare2, 25 considerantes enim multitudinem librorumet difficultatem volentibus adgredi narrationes historiarum propter multitudinem rerum2, 26 curavimus volentibus quidem legere ut esset animi oblectatiostudiosis vero ut facile possint memoriae commendareomnibus autem legentibus utilitas conferatur2, 27 et nobis quidem ipsis qui opus hoc breviandi causa suscepimus non facilem laboremimmo vero negotium plenum vigiliarum et sudoris adsumpsimus2, 28 sicut hii qui praeparant convivium et quaerunt aliorum voluntati parerepropter multorum gratiam libenter laborem sustinemus2, 29 veritatem quidem de singulis auctori concedentesipsi autem secundum datam formam brevitati studentes2, 30 sicut enim novae domus architecto de universa structura curandum estei vero qui pingere conatur quae apta sunt ad ornatum exquirenda suntita aestimandum est et in nobis2, 31 etenim intellectum colligere et ordinare sermonemet curiosius partes singulas quasque disquaererehistoriae congruit auctori2, 32 brevitatem vero dictionis sectariet exsecutiones rerum vitarebrevitati concedendum est2, 33 hinc igitur narrationem incipiemusde praefatione tantum dixisse sufficiatstultum etenim est ante historiam effluerein ipsa autem historia succingi3, 1 igitur cum sancta civitas habitaretur in omni paceleges etiam adhuc optime custodirenturpropter Oniae pontificis pietatem et animos odio habentes mala3, 2 fiebat ut ipsi reges et principes locum summo honore dignum ducerentet templum maximis muneribus inlustrarent3, 3 ita ut Seleucus Asiae rex de reditibus suis praestaret omnes sumptus ad ministerium

sacrificiorum pertinentes


3, 4 Simon autem de tribu Beniamin praepositus templi constitutus contendebatobsistente sibi principe sacerdotuminiquum aliquid in civitate moliri3, 5 sed cum vincere Onian non possetvenit ad Apollonium Tharseae filium qui illo tempore erat dux Coelesyriae et Foenicis3, 6 et nuntiavit ei pecuniis innumerabilibus plenum esse aerarium Hierosolymiset communes copias inmensas essequae non pertinent ad rationem sacrificiorumesse autem possibile sub potestate regis cadere universa3, 7 cumque rettulisset Apollonius ad regem de pecuniis quae delatae erantille accitum Heliodorum qui erat super negotia eiusmisit cum mandatis ut praedictam pecuniam transportaret3, 8 statimque Heliodorus iter adgressusspecie quidem quasi per Coelesyriam et Foenicen civitates esset peragraturusre autem vera regis propositum perfecturus3, 9 sed cum venisset Hierosolymamet benigne a summo sacerdote in civitate esset exceptusnarravit de dato indicio pecuniarumet cuius rei gratia adesset apparuitinterrogabat autem si vere haec ita essent3, 10 tunc summus sacerdos ostendit deposita esse haecet victualia viduarum ac pupillorum3, 11 quaedam vero esse Hircani Tobiae viri valde eminentis in his quae detulerat impius Si-

monuniversa autem argenti talenta quadringenta esse et auri ducenta3, 12 decipi vero eos qui credidissent loco et temploquod per universum mundum honoratur pro sui veneratione et sanctitateinpossibile omnino esse3, 13 at ille pro his quae habebat in mandatis a regedicebat omni genere regiae deferenda3, 14 constituta autem die intrabat de his Heliodorus ordinaturusnon modica vero per universam civitatem erat trepidatio3, 15 sacerdotes autem ante altare cum sacerdotalibus stolis iactaverunt seet invocabant de caelo eum qui de depositis legem posuitut his qui deposuerant ea salva custodiret


3, 16 iam vero qui videret summi sacerdotis vultum mente vulnerabaturfacies enim et color inmutatus declarabat internum animi dolorem3, 17 circumfusa enim erat viro maestitia quaedam et horror corporisper quae manifestus aspicientibus dolor cordis eius efficiebatur3, 18 alii etiam congregati de domibus confluebantpublica supplicatione obsecrantespro eo quod in contemptum locus esset venturus3, 19 accinctaeque mulieres ciliciis pectus per plateas confluebantsed et virgines quae conclusae erant procurrebant ad Onianaliae autem ad murosquaedam vero per fenestras aspiciebant3, 20 universae autem protendentes manus in caelum deprecabantur3, 21 erat enim misera commixtae multitudiniset magni sacerdotis in agone constituti expectatio3, 22 et hii quidem invocabant omnipotentem Deumut credita sibi his qui crediderant cum omni integritate conservarentur3, 23 Heliodorus autem quod decreverat perficiebateodem loco ipse cum satellitibus circa aerarium praesens3, 24 sed spiritus Omnipotentis magnam fecit suae ostensionis evidentiamita ut omnes qui ausi fuerant parere ei ruentes Dei virtute in dissolutionem et formidinem

converterentur3, 25 apparuit enim illis quidam equus terribilem habens sessorem optimis operimentis ador-

natusisque cum impetu Heliodoro priores calces elisitqui autem ei sedebat videbatur arma habere aurea3, 26 alii etiam apparuerunt duo iuvenesvirtute decori optimi gloria speciosique amictuqui circumsteterunt eumet ex utraque parte flagellabant sine intermissione multis plagis verberantes3, 27 subito autem Heliodorus concidit in terrameumque multa caligine circumfusum rapueruntatque in sella gestatoria positum eiecerunt3, 28 et is qui cum multis cursoribus et satellitibus praedictum ingressus est aerarium porta-

baturnullo sibi auxilium ferente manifesta cognita Dei virtute


3, 29 et ille quidem per divinam virtutem iacebat mutus3, 30 hii autem Dominum benedicebant quia magnificavit locum suumet templum quod paulo ante timore ac tumultu erat plenumapparente omnipotente Domino gaudio et laetitia impletum est3, 31 tunc vero ex amicis Heliodori quidam rogabant confestim Onian ut invocaret Altissi-

mumet vitam donaret ei qui in supremo spiritu erat constitutus3, 32 considerans autem summus sacerdosne forte rex suspicaretur malitiam aliquam ex Iudaeis circa Heliodorum consummatamobtulit pro salute viri hostiam salutarem3, 33 cumque summus sacerdos exoraretidem iuvenes eisdem vestibus amicti adstantes Heliodoro dixeruntOniae sacerdoti gratias agenam propter eum tibi Dominus vitam donavit3, 34 tu autem ab eo flagellatus nuntia omnibus magnalia Dei et potestatemet his dictis non conparuerunt3, 35 Heliodorus autem hostia Deo oblata et votis magnis promisit ei qui vivere illi concessitet Oniae gratias agens recepto exercitu repedabat ad regem3, 36 testabatur autem omnibus ea quae sub oculis suis viderat opera magni Dei3, 37 cum autem rex interrogasset Heliodorum quis est aptus adhuc semel Hierosolymam

mitti ait3, 38 si quem habes hostem aut regni tui insidiatoremmitte illuc et flagellatum eum recipiessi tamen evaserit eo quod in loco vere sit Dei quaedam virtus3, 39 nam ipse qui habet in caelis habitationemvisitator et adiutor est loci illiuset venientes ad malefaciendum percutit ac perdit3, 40 igitur de Heliodoro et aerarii custodia ita se res habet4, 1 Simon autem praedictus pecuniarum et patriae delator male loquebatur de Oniatamquam ipse Heliodorum instigasset ad haecet ipse fuisset incentor malorum4, 2 provisoremque civitatis ac defensorem gentis suae et aemulatorem legis Deiaudebat insidiatorem regni dicere4, 3 sed cum inimicitiae in tantum procederentut etiam per quosdam Simonis necessarios homicidia fierent


4, 4 considerans Onias periculum contentioniset Apollonium insanire utpote ducem Coelesyriae et Foenicisad augendam malitiam Simonisad regem se contulit4, 5 non ut civium accusatorsed communem utilitatem apud semet ipsum universae multitudinis considerans4, 6 videbat enim sine regali providentia inpossibile esse pacem rebus darinec Simonem posse cessare ab stultitia sua4, 7 sed post Seleuci vitae excessumcum suscepisset regnum Antiochus qui Nobilis appellabaturambiebat Iason frater Oniae summum sacerdotium4, 8 adito rege promittens ei argenti talenta sexaginta et trecentaet ex reditibus aliis talenta octoginta4, 9 super haec promittebat et alia centum quinquagintasi potestati eius concederetur gymnasium et ephoebian sibi constituereet eos qui in Hierosolymis erant Antiochenos scribere4, 10 quod cum rex agnovisset et obtinuisset principatumstatim ad gentilem ritum contribules suos transferre coepit4, 11 et amotis his quae humanitatis causa Iudaeis a regibus fuerant constituta per Iohannem

patrem Eupolemiqui apud Romanos de amicitia et societate functus est legationem legitimamcivium iura destituens prava instituta sancibat4, 12 etenim ausus est sub ipsa arce gymnasium constituereet optimos quosque ephoeborum in lupanaribus ponere4, 13 erat autem hoc non initium sed incrementum quoddam et profectus gentilis et alienige-

nae conversationispropter impii et non sacerdotis Iasonis nefarium et inauditum scelus4, 14 ita ut sacerdotes iam non circa altaris officia dediti essentsed contempto templo et sacrificiis neglectisfestinarent participes fieri palestrae et praebitionis eius iniustae et in exercitiis disci4, 15 et patrios quidem honores nihil habentesgraecas glorias optimas arbitrabantur4, 16 quarum gratia periculosa eos contentio habebatet eorum instituta aemulabanturac per omnia his consimiles esse cupiebant


quos hostes et peremptores habuerant4, 17 in leges enim divinas impie agere inpune non ceditsed haec sequens tempus declaravit4, 18 cum autem quinquennalis agon Tyro celebrareturet rex praesens esset4, 19 misit Iason facinorosus ab Hierosolymis viros peccatoresportantes argenti didragmas trecentas in sacrificiis Herculisquas postulaverunt hii qui adportaverant ne in sacrificiis erogarentur quia non oporteretsed in alios sumptus eas deputari4, 20 sed haec oblata sunt quidem ab eo qui miserat in sacrificium Herculispropter praesentes autem datae sunt in fabricam navium triremis4, 21 misso autem in Aegypto Apollonio Mnesthei filio propter primatus Filometoris regiscum cognovisset Antiochus alienum se a negotiis regni effectum propriis utilitatibus consu-

lensprofectus inde venit Ioppen et inde Hierosolymam4, 22 et magnifice ab Iasone et civitate susceptus cum facularum luminibus et laudibus ingres-

sus estet inde Foenicen exercitum convertit4, 23 et post triennii tempus misit Iason Menelaum supradicti Simonis fratremportantem pecunias regi et de negotiis necessariis responsa perlaturum4, 24 at ille commendatus regicum magnificasset faciem potestatis eiusin semet ipsum retorsit summum sacerdotiumsuperponens Iasonem talenta argenti trecenta4, 25 acceptisque a rege mandatis venitnihil quidem dignum habens sacerdotioanimos vero crudelis tyranni et ferae beluae iram gerens4, 26 et Iason quidem qui proprium fratrem captivaveratipse deceptus profugus in ammaniten expulsus est regionem4, 27 Menelaus autem principatum quidem obtinuitde pecuniis vero regi promissis nihil agebatcum exactionem faceret Sostratus qui arce erat praepositus4, 28 nam ad hunc exactio vectigalium pertinebatquam ob causam utrique ad regem vocati4, 29 Menelaus motus est sacerdotio


succedente Lysimacho fratre suoSostratus autem praelatus est Cypris4, 30 et cum haec agerentur contigit Tarsenses et Mallotas seditionem movereeo quod Antiochidi concubinae regis dono essent dati4, 31 festinanter itaque rex venit sedare illos relicto suffecto uno ex comitibus suis Andronico4, 32 ratus autem Menelaus accepisse se tempus oportunumaurea quaedam vasa templo furatus donavit Andronicoet alia vendiderat Tyro et per vicinas civitates4, 33 quod cum certissime cognovisset Oniasarguebat eum ipse in loco tuto se continens Antiochiae secus Dafnen4, 34 unde Menelaus accedens ad Andronicum rogabat ut Onian interficeretqui cum venisset ad Onian et datis dextris cum iureiurandoquamvis esset ei suspectus suasisset asylo procederestatim eum peremit non veritus iustitiam4, 35 ob quam causam non solum Iudaei sed et aliae quoque nationes indignabanturet moleste ferebant de nece tanti viri iniusta4, 36 sed regressum regem de Ciliciae locis adierunt Iudaei apud Antiochiam simul et Graeciconquerentes de iniqua nece Oniae4, 37 contristatus itaque ad animam Antiochus et flexus ad misericordiam lacrimas fuditrecordatus defuncti sobrietatem et modestiam4, 38 accensusque animis Andronicum purpura exutum circumduci per totam civitatem iubetet eodem loco quo in Onian impietatem commiserat sacrilegum vita privariDomino illi dignam poenam tribuente4, 39 multis autem sacrilegiis in templo a Lysimacho commissis Menelai consilioet divulgata fama congregata est multitudo adversus Lysimachum multo iam auro exportato4, 40 turbis autem insurgentibus et animis ira repletisLysimachus armatis fere tribus milibus iniquis manibus uti coepitduce quodam Tyranno aetate pariter et dementia provecto4, 41 sed ut intellexerunt conatum Lysimachialii lapides alii fustes validos arriperequidam vero cinerem in Lysimachum iacere4, 42 et multi quidem vulnerati quidam autem et prostratiomnes vero in fugam versi suntipsum etiam sacrilegum secus aerarium interfecerunt4, 43 de his ergo coepit iudicium adversus Menelaum agitari


4, 44 et cum venisset rex Tyrum ad ipsum negotium detuleruntmissi viri tres a senioribus4, 45 et cum superaretur Menelaus promisit Ptolomeo multas pecunias ad suadendum regi4, 46 itaque Ptolomeus in quodam atrio positum quasi refrigerandi gratia regemadiit et a sententia deduxit4, 47 et Menelaum quidem universae malitiae reum criminibus absolvitmiseros autem qui etiam si apud Scytas causam dixissent innocentes iudicarentur morte

damnavit4, 48 cito ergo iniustam poenam dederunt qui pro civitate et populo et sacris vasis causam

prosecuti sunt4, 49 quam ob rem Tyri quoque indignati erga sepulturam eorum liberalissimi extiterunt4, 50 Menelaus autem propter eorum qui in potentia erant avaritiam permanebat in potestatecrescens in malitia et ad insidias civium5, 1 eodem tempore Antiochus secundam profectionem paravit in Aegyptum5, 2 contigit autem per universam Hierosolymorum civitatemvideri diebus quadraginta per aera equites discurrentesauratas stolas habentes et hastis quasi cohortes armatas5, 3 et cursus equorum per ordines digestoset congressiones fieri comminus et scutorum motuset galeatorum multitudinem gladiis destrictiset telorum iactus et aureorum armorum splendoremomnisque generis loricarum5, 4 quapropter omnes rogabant in bonum monstra converti5, 5 sed cum falsus rumor exissettamquam vita excessisset Antiochusadsumptis Iason non minus mille viris repente adgressus est civitatemet civibus ad murum convolantibusad ultimum adprehensa civitateMenelaus fugit in arcem5, 6 Iason vero non parcebat in caede civibus suisnec cogitabat prosperitatem adversus cognatos malum esse maximumarbitrans hostium et non civium se tropea capturum5, 7 et principatum quidem non obtinuitfinem vero insidiarum suarum confusione cepitet profugus iterum abiit in Ammaniten


5, 8 ad ultimum in exitum sui conclusus ab Areta Arabum tyrannumfugiens de civitate in civitatemomnibus odiosus ut refuga legumet execrabilis ut patriae et civium hostis in Aegyptum extrusus est5, 9 et qui multos de patria expulerat peregre periitLacedemonas profectus quasi pro cognatione ibi refugium habiturus5, 10 et qui insepultos abiecerat multosipse et inlamentatus et insepultus abicitursepultura neque peregrina usus neque patrio sepulchro participans5, 11 his ita gestis suspicatus est rex societatem deserturos Iudaeoset ob hoc profectus ex Aegypto efferatis animis civitatem quidem armis cepit5, 12 iussit autem militibus interficere nec parcere occursantibuset per domos ascendentes trucidare5, 13 fiebant ergo caedes iuvenum ac seniorummulierum et natorum exterminiavirginumque et parvulorum neces5, 14 erant autem toto triduo octoginta milia interfecti quadraginta milia vincti5, 15 sed nec ista sufficiuntausus est intrare templum universa terra sanctiusMenelao ductore qui legum et patriae fuit proditor5, 16 et scelestis manibus sumens sancta vasaquae ab aliis regibus et civitatibus erant posita ad ornatum loci et gloriamcontrectabat indigne et contaminabat5, 17 ita alienatus mente Antiochusnon considerabat quod propter peccata habitantium civitatem modicum Dominus fuerat ira-

tuspropter quod et accidit circa locum despectio5, 18 alioquin nisi contigisset eos multis peccatis esse involutossicut Heliodorus qui missus est a Seleuco rege ad expoliandum aerariumetiam hic statim adveniens flagellatus et repulsus utique fuisset ab audacia5, 19 verum non propter locum gentemsed propter gentem locum Dominus elegit5, 20 ideoque et ipse locus particeps factus est populi malorumpostea autem fiet socius et bonorumet qui derelictus in ira Dei omnipotentis


iterum in magni Domini reconciliatione cum summa gloria exaltabitur5, 21 igitur Antiochus mille et octingentis ablatis de templo talentisvelociter Antiochiam regressus estexistimans se prae superbia terram ad navigandumpelagus vero ad iter agendum deducturum propter mentis elationem5, 22 reliquit autem et praepositos ad adfligendam gentemHierosolymis quidem Philippum genere Frigemmoribus crudeliorem eo ipso a quo constitutus est5, 23 in Garizin autem Andronicum et Menelaumqui gravius quam ceteri inminebant civibus5, 24 cumque adpositus esset contra Iudaeosmisit odiosum principem Apollonium cum exercitu viginti et duobus milibuspraecipiens ei omnes perfectae aetatis interficeremulieres ac iuvenes vendere5, 25 qui cum venisset Hierosolymam pacem simulans quievit usque ad sanctum diem sabbatiet tunc feriatis Iudaeis arma capere suis praecepit5, 26 omnesque qui ad spectaculum processerant trucidavitet civitatem cum armatis discurrens ingentem multitudinem peremit5, 27 Iudas autem Macchabeus qui decimus fuerat secesserat in desertum locumibique inter feras vitam in montibus cum suis agebatet faeni cibo vescentes demorabanturne participes essent coinquinationis6, 1 sed non post multum temporismisit rex senem quendam antiochenum qui conpelleret Iudaeosut se transferrent a patriis et Dei legibus6, 2 contaminare etiam quod in Hierosolymis erat templumet cognominare Iovis Olympiiet in Garizin prout erant hii qui locum inhabitabant Iovis Hospitalis6, 3 pessima autem universis et gravis malorum erat incursio6, 4 nam templum luxuria et comesationibus erat plenumet scortantium cum meretricibussacratisque aedibus mulieres se ultro ingerebantintro ferentes ea quae non licebat6, 5 altare etiam plenum erat inlicitis quae legibus prohibebantur6, 6 neque autem sabbata custodiebantur


neque dies sollemnes patrii servabanturnec simpliciter se quisquam Iudaeum esse confitebatur6, 7 ducebantur autem cum amara necessitate in die natalis regis ad sacrificiaet cum Liberi sacra celebrarentur cogebantur hedera coronati Libero circumire6, 8 decretum autem exiit in proximas gentilium civitates suggerentibus Ptolomeisut pari modo et ipsi adversus Iudaeos agerent ut sacrificarent6, 9 eos autem qui nollent transire ad instituta gentilium interficerenterat ergo videre miseriam6, 10 duae enim mulieres delatae sunt natos suos circumcidissequas infantibus ad ubera suspensiscum publice per civitatem circumduxissent per muros praecipitaverunt6, 11 alii vero ad proximas coeuntes speluncaset latenter sabbati diem celebrantescum indicati essent Philippo flammis succensi sunteo quod verebantur propter religionem et observantiam manu sibimet auxilium ferre6, 12 obsecro autem eos qui hunc librum lecturi sunt ne abhorrescant propter adversos casussed reputent ea quae accideruntnon ad interitum sed ad correptionem generis esse nostri6, 13 etenim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia ageresed statim ultiones adhibere magni beneficii est indicium6, 14 non enim sicut in aliis nationibus Dominus patienter expectatut eas cum iudicii dies venerit in plenitudine peccatorum puniat6, 15 ita et in nobis statuit ut peccatis nostris in finem devolutisita demum in nos vindicet6, 16 propter quod numquam quidem a nobis misericordiam suam amovetcorripiens vero in adversis populum suum non derelinquit6, 17 sed haec nobis ad commonitionem legentium dicta sint paucisiam autem veniendum est ad narrationem6, 18 igitur Eleazarus de primoribus scribarumvir aetate provectus et vultu decorusaperto ore hians conpellebatur carnem porcinam manducare6, 19 at ille gloriosam mortem magis quam odibilem vitam amplectensvoluntarie praeibat ad supplicium6, 20 intuens autem quemadmodum oportet accederepatienter sustinens destinavit non admittere inlicita propter vitae amorem


6, 21 hii autem qui adstabant iniqua miseratione commotipropter antiquam viri amicitiamtollentes eum secreto rogabant adferri carnes quibus vesci ei licebatet simularetur manducasse sicut rex imperaverat de sacrificii carnibus6, 22 ut hoc facto a morte liberareturet propter veterem amicitiamhanc in eo facerent humanitatem6, 23 at ille cogitationem cepit aetatis ac senectutis suae eminentiam dignamet ingenuitatem nobilitatis canitiem atque a puero optimae conversationiset secundum sanctae et a Deo conditae legis constitutarespondit cito dicens praemitti se velle in infernum6, 24 non enim aetatem nostram dignum est inquit fingereut multi adulescentium arbitrati Eleazarum nonaginta annorum transisse ad vitam alieni-

genarum6, 25 et ipsi propter meam simulationemet propter modicum corruptibilis vitae tempus decipianturet per hoc maculam atque execrationem meae senectuti conquiram6, 26 nam et si in praesenti tempore suppliciis hominum eripiarsed manus Omnipotentis neque vivens neque defunctus effugiam6, 27 quam ob rem fortiter vitam excedendosenectute quidem dignus apparebo6, 28 adulescentibus autem exemplum forte relinquamsi prompto animo ac fortiter pro gravissimis et sanctissimis legibus honesta morte perfun-

garhis dictis confestim ad supplicium trahebatur6, 29 hii autem qui eum ducebant et paulo ante fuerant mitioresin iram versi sunt propter sermones ab eo dictosquos illi per arrogantiam prolatos arbitrabantur6, 30 sed cum plagis perimeretur ingemuit et dixitDomine qui habes sanctam scientiammanifeste scis tu quia cum a morte possim liberariduros corporis sustineo doloressecundum animam vero propter timorem tuum libenter haec patior6, 31 et iste quidem hoc modo vita decessitnon solum iuvenibus sed et universae genti


memoriam mortis suae ad exemplum virtutis et fortitudinis derelinquens7, 1 contigit autem et septem fratres cum matre adprehensosconpelli a rege contra fas ad carnes porcinas flagris et taureis cruciatos7, 2 unus autem ex illis qui erat primus sic aitquid quaeris et quid vis discere a nobisparati sumus mori magis quam patrias Dei leges praevaricari7, 3 iratus itaque rex iussit sartagines et ollas aeneas succendiquibus statim succensis7, 4 iussit ei qui prior fuerat locutus amputari linguamet cute capitis abstractasummas quoque manus ei et pedes praecidiceteris eius fratribus et matre inspicientibus7, 5 et cum iam per omnia inutilis factus essetiussit ignem admoveriet adhuc spirantem torreri in sartaginemin qua cum diu cruciareturceteri una cum matre invicem se hortabantur mori fortiter7, 6 dicentes Dominus Deus aspiciat veritatem et consolabitur in nobisquemadmodum protestationem cantici declaravit Moseset in servis suis consolabitur7, 7 mortuo itaque primo illo hoc modosequentem deducebant ad inludendumet cute capitis eius cum capillis detractainterrogabant si manducaretpriusquam toto corpore per membra singula puniretur7, 8 at ille respondens patria voce dixit non faciampropter quod et iste sequenti loco primi tormenta suscepit7, 9 et in ultimo spiritu constitutus aittu quidem scelestissime in praesenti vita nos perdissed rex mundi defunctos nos pro suis legibus in aeternae vitae resurrectione suscitabit7, 10 post hunc tertius inludebaturet linguam postulatus cito protulitet manus constanter extendit7, 11 et cum fiducia aite caelo ista possideo


sed propter Dei leges nunc haec ipsa despicioquoniam ab ipso me ea recepturum spero7, 12 ita ut rex et qui cum ipso erant mirarentur adulescentis animumquod tamquam nihili duceret cruciatus7, 13 et hoc ita defuncto quartum similiter vexabant torquentes7, 14 et cum iam esset ad mortem sic aitpotius est ab hominibus morti datos spem expectare a Deoiterum ab ipso resuscitandostibi enim resurrectio ad vitam non erit7, 15 et cum admovissent quintum vexabant eumat ille respiciens in eum 7, 16 dixitpotestatem inter homines habenscum sis corruptibilis facis quod visnoli autem putare genus nostrum a Deo esse derelictum7, 17 patienter sustine et videbis magna potestas ipsius qualiter te et semen tuum torquebit7, 18 post hunc ducebant et sextum et is mori incipiens sic aitnoli frustra errarenos enim propter nosmet ipsos haec patimur peccantes in Deum nostrumet digna admiratione facta sunt in nobis7, 19 tu autem ne existimes tibi inpune futurum quod contra Deum pugnare temptaveris7, 20 supra modum autem mater mirabilis et bonorum memoria dignaquae pereuntes septem filios sub unius diei tempore conspiciensbono animo ferebat propter spem quam in Deum habebat7, 21 singulos illorum hortabatur patria vocefortiter repleta sapientiaet femineae cogitationi masculinum animum inserens 7, 22 dixit ad eosnescio qualiter in utero meo apparuistisneque enim ego spiritum et animam donavi vobis et vitamet singulorum membra non ego ipsa conpegi7, 23 sed enim mundi creator qui formavit hominis nativitatemquique omnium invenit originemet spiritum vobis iterum cum misericordia reddet et vitamsicut nunc vosmet ipsos despicitis propter leges eius7, 24 Antiochus autem contemni se arbitratussimul et exprobrantis voce despecta


cum adhuc adulescentior superessetnon solum verbis hortabatursed et iuramento adfirmabatdivitem se et beatum facturumet translatum a patriis legibus amicum habiturum et res necessarias praebiturum7, 25 sed ad ista cum adulescens nequaquam inclinareturvocavit rex matrem et suadebat ut adulescenti fieret in salutem7, 26 cum autem multis eam verbis esset hortatuspromisit suasuram se filio suo7, 27 itaque inclinata ad illum inridens crudelem tyrannum ait patria vocefili mi miserere mei quae te in utero decem menses portaviet lac triennio dedi et aluiet in aetatem istam perduxi7, 28 peto nate aspicias in caelum et terram et ad omnia quae in eis suntet intellegas quia ex nihilo fecit illa Deus et hominum genus7, 29 ita fit ut non timeas carnificem istumsed dignus fratribus tuis effectussuscipe mortem ut in illa miseratione cum fratribus tuis te recipiam7, 30 cum haec illa adhuc diceret ait adulescensquem sustinetisnon oboedio praecepto regissed praecepto legis quae data est nobis per Mosen7, 31 tu vero qui inventor omnis malitiae factus es in Hebraeos non effugies manum Dei7, 32 nos enim pro peccatis nostris haec patimur7, 33 et si nobis propter increpationem et correptionem Dominus noster modicum iratus estsed iterum reconciliabitur servis suis7, 34 tu autem o sceleste et omnium hominum flagitiosissimenoli frustra extolli vanis spebus in servos eius inflammatus7, 35 nondum enim omnipotentis Dei et omnia inspicientis iudicium effugisti7, 36 nam fratres mei modico nunc dolore sustentatosub testamento aeternae vitae effecti sunttu vero iudicio Dei iustas superbiae poenas solves7, 37 ego autem sicut fratres mei animam et corpus meum trado pro patriis legibusinvocans Deum maturius genti nostrae propitium fieriteque cum tormentis et verberibus confiteri quod ipse est Deus solus


7, 38 in me vero et in fratribus meis desinet Omnipotentis iraquae super omne genus nostrum iuste superducta est7, 39 tunc rex accensus ira in hunc super omnes crudelius desaeviitindigne ferens derisum se7, 40 et hic itaque mundus obiit per omnia in Domino confidens7, 41 novissime autem et mater consummata est7, 42 igitur de sacrificiis et de nimiis crudelitatibus satis dictum8, 1 Iudas vero Macchabeus et qui cum illo erantintroibant latenter in castellaet convocantes cognatos et eos qui permanserant in iudaismoadsumentes eduxerunt ad sex milia viros8, 2 et invocabant Dominum ut respiceret in populum qui ab omnibus calcabaturmisereretur templo quod contaminabatur ab impiis8, 3 misereretur etiam exterminio civitatis quae esset ilico conplanandaet vocem sanguinis ad se clamantis audiret8, 4 memoraretur quoque iniquissimas mortes innocentium parvulorumet blasphemias nomini suo inlataset indignaretur super his8, 5 at Macchabeus congregata multitudineintolerabilis gentibus efficiebaturira enim Domini in misericordiam conversa est8, 6 et superveniens castellis et civitatibusinprovisus succendebat easet oportuna loca occupansnon paucas hostium strages dabat8, 7 maxime autem noctibus ad huiuscemodi excursus ferebaturet fama virtutis eius ubique diffundebatur8, 8 videns autem Philippus paulatim virum ad profectum venireac frequentius res ei prospere cederead Ptolomeum ducem Coelesyriae et Foenicis scripsitut auxilium ferret regis negotiis8, 9 at ille velociter misit Nicanorem Patrocli de primoribus amicumdatis ei permixtis gentibus armatis non minus viginti milibusut universum Iudaeorum genus deleretadiuncto ei Gorgia viro militari


8, 10 constituit autem Nicanor regi ut tributum Romanis quod erat dandumduo milia talentum de captivitate Iudaeorum suppleret8, 11 statimque ad maritimas misit civitatesconvocans ad coemptionem iudaeorum mancipiorumpromittens se nonaginta mancipia talento distracturumnon respiciens ad vindictam quae eum ab Omnipotente esset consecutura8, 12 Iudas autem ubi conperit indicavit his qui secum erant Iudaeis Nicanoris adventum8, 13 ex quibus quidam formidantes et non credentes Dei iustitiae in fugam vertebantur8, 14 alii vero si quid eis supererat vendebantsimulque Dominum deprecabantur ut eriperet eos ab impio Nicanorequi eos priusquam in comminus veniret vendiderat8, 15 si non propter eospropter testamentum quod erat ad patres eorum et propter invocationem sancti et magnifici

nominis eius super ipsos8, 16 convocatis autem Macchabeus septem milibus qui cum ipso erantrogabat ne hostibus reconciliarenturneque metuerent inique venientium adversum se hostium multitudinemsed fortiter contenderent8, 17 ante oculos habentes contumeliam quae in locum sanctum ab his iniuste esset inlataitemque et ludibria habitae civitatis iniuriamadhuc etiam veterum instituta convulsa8, 18 nam illi quidem armis confidunt ait simul et audacianos autem in omnipotente Dominoqui potest venientes adversus nos et universum mundum uno nutu delere confidimus8, 19 admonuit autem eos et de auxiliis Dei quae facta sunt erga parenteset sub Sennacherim centum octoginta quinque milia ut perierunt8, 20 et de proelio quod eis adversus Galatas fuit in Babyloniaut omnes ubi ad rem ventum estMacedonibus sociis haesitantibusipsi sex milia soli peremerunt centum viginti miliapropter auxilium illis datum e caeloet beneficia pro his plurima consecuti sunt8, 21 his verbis constantes effecti suntet pro legibus et patria mori parati8, 22 constituit itaque fratres suos duces utrique ordini Simonem et Iosepphum et Ionathan


subiectis unicuique millenis et quingentenis8, 23 ad hoc etiam ab Ezra lecto illis sancto libroet dato signo adiutorio Deiin prima acie ipse dux commisit cum Nicanore8, 24 et facto sibi adiutore Omnipotente interfecerunt super novem milia hominummaiorem autem partem exercitus Nicanoris vulneribus debilem factam fugere conpulerunt8, 25 pecuniis vero eorum qui ad emptionem ipsorum venerant sublatisipsos usquequaque persecuti sunt8, 26 sed reverterunt hora conclusi nam erat ante sabbatumquam ob causam non perseveraverunt insequentes8, 27 arma autem ipsorum et spolia congregantessabbatum agebant benedicentes Dominum qui liberavit eos in isto diemisericordiae initium stillans in eos8, 28 post sabbatum vero debilibus et orfanis et viduis diviserunt spoliaet residua ipsi cum suis habuere8, 29 his ita gestis et communiter ab omnibus facta obsecrationemisericordem Dominum postulabantut in finem servis suis reconciliaretur8, 30 et ex his qui cum Timotheo et Bacchide erant contra se contendentessuper viginti milia interfeceruntet munitiones excelsas obtinueruntet plures praedas diviseruntaequam portionem debilibus pupillis et viduis sed et senioribus facientes8, 31 et cum arma eorum collegissentdiligenter omnia conposuerunt in locis oportunisresidua vero spolia Hierosolymam detulerunt8, 32 et phylarchen qui cum Timotheo erat interfeceruntvirum scelestum qui in multis Iudaeos adflixerat8, 33 et cum epicinia agerent in Hierosolymiseos qui sacras ianuas incenderant id est Callistenencum in quodam domicilio refugisset incenderuntdigna ei mercede pro impietatibus suis reddita8, 34 facinorosissimus autem Nicanorqui mille negotiantes ad Iudaeorum venditionem adduxerat8, 35 humiliatus auxilio Domini ab his quos nullos existimaverat


deposita veste gloriae per mediterranea fugiens solus venit Antiochiamsummam infelicitatem de interitu sui exercitus consecutus8, 36 et qui promiserat Romanis se tributum restituere de captivitate Hierosolymorumpraedicabat nunc protectorem Deum habere Iudaeoset ob ipsum invulnerabiles esseeo quod sequerentur leges ab ipso constitutas9, 1 eodem tempore Antiochus inhoneste revertebatur de Perside9, 2 intraverat enim ea quae dicitur Persipoliset temptavit expoliare templa et civitatem opprimeresed multitudine ad arma concurrente in fugam versi suntet ita contigit ut Antiochus post fugam turpiter rediret9, 3 et cum venisset circa Ecbatanarecognovit quae erga Nicanorem et Timotheum gesta sunt9, 4 elatus autem ira arbitrabatur se iniuriam illorum qui se fugaverant posse in Iudaeos re-

torquereideoque iussit agitari currum sine intermissione agens itercaelesti eum iudicio perurguentequod ita superbe locutus estventurum se Hierosolymam et congeriem sepulchri Iudaeorum eam facturum9, 5 sed qui universa conspicit Dominus Israhel percussit eum insanabili et invisibili plagaut enim finivit hunc ipsum sermonemadprehendit eum dolor dirus viscerum et amara internorum tormenta9, 6 et quidem satis iustequippe qui multis et novis cruciatibus aliorum torserat visceralicet ille nullo modo a sua malitia cessaret9, 7 super haec autem superbia repletusignem spirans animo in Iudaeoset praecipiens adcelerare negotiumcontigit illum impetu euntem de curru cadereet gravi corporis conlisione membra vexare9, 8 isque qui sibi videbatur etiam fluctibus maris imperaresupra humanum modum superbia repletuset montium altitudines in statera adpenderenunc humiliatus ad terram in gestatorio portabaturmanifestam Dei virtutem in semet ipso contestans


9, 9 ita ut de corpore impii vermes scaturrirent ac viventes in doloribus carnes eius effluerentodore etiam illius et fetore exercitus gravaretur9, 10 et qui paulo ante sidera caeli contingere se arbitrabatureum nemo poterat propter intolerantiam fetoris portare9, 11 hinc igitur coepit ex gravi superbia deductus ad agnitionem sui veniredivina admonitus plagaper momenta singula doloribus suis augmenta capientibus9, 12 et cum nec ipse iam fetorem suum ferre posset ita aitiustum est subditum esse Deoet mortalem non paria Deo sentire9, 13 orabat autem haec scelestus Dominum a quo non esset misericordiam consecuturus9, 14 et civitatem ad quam festinans veniebatut eam ad solum deduceret et sepulchrum congestorum faceretnunc optat liberam reddere9, 15 et Iudaeos quos nec sepultura quidem se dignos habiturossed avibus ac feris diripiendos traditurumet cum parvulis exterminaturum dixerataequales nunc Atheniensibus facturum pollicetur9, 16 templum etiam sanctum quod prius expoliaverat optimis donis ornaturumet sancta vasa multiplicaturumet pertinentes ad sacrificia sumptus de reditibus suis praestaturum9, 17 super haec et Iudaeum futurumet omnem locum terrae perambulaturumet praedicaturum Dei potestatem9, 18 sed non cessantibus doloribussupervenerat enim in eum iustum Dei iudiciumdesperans scripsit ad Iudaeos in modum deprecationis epistulam haec continentem9, 19 optimis civibus Iudaeis plurimam salutem et bene valere et esse felicesrex et princeps Antiochus9, 20 si bene valetis et filii vestriet ex sententia vobis cuncta suntmaximas agimus gratias9, 21 et ego in infirmitate constitutusvestri autem benigne memorregressus de Persidis locis


et infirmitate gravi adprehensusnecessarium duxi pro communi utilitate curam habere9, 22 non desperans memet ipsumsed spem multam habeo effugiendi infirmitatem9, 23 respiciens autem quod et pater quibus temporibus in locis superioribus ducebat exerci-

tumostendit qui post se susciperet principatum9, 24 ut si quid contrarium accideret aut difficile nuntiareturscientes hii qui in regionibus erant cui esset rerum summa derelictanon turbarentur9, 25 ad haec considerans de proximo potentes quosque et vicinostemporibus insidiantes et eventum expectantesdesignavi filium meum Antiochum regemquem saepe recurrens in superiora regna multis vestrum commendabamet scripsi ad eum quae subiecta sunt9, 26 orate itaque voset peto memores beneficiorum publice et privatimut unusquisque conservet fidem ad me et ad filium meum9, 27 confido enim eum modeste et humane acturumet sequentem propositum meum communem vobis fore9, 28 igitur homicida et blasphemus pessime percussuset ut ipse alios tractaveratperegre in montibus miserabili obitu vita functus est9, 29 transferebat autem corpus Philippus conlactaneus eiusqui metuens filium Antiochi ad Ptolomeum Filometora in Aegyptum abiit10, 1 Macchabeus autem et qui cum illo erant Domino se protegentetemplum quidem et civitatem recepit10, 2 aras autem quas alienigenae per plateas extruxerantitemque delubra demolitus est10, 3 et purgato templo aliud altare feceruntet de ignitis lapidibus igne conceptoobtulerunt sacrificia post bienniumet incensum et lucernas et panes propositionis posuerunt10, 4 quibus gestis rogabant Dominum prostrati in terramne amplius malis talibus inciderent


sed et si quando peccassentut ab ipso mitius corriperenturet non blasphemis ac barbaris hominibus traderentur10, 5 qua die autem templum ab alienigenis pollutum fueratcontigit eadem die purgationem fieri vicesima et quinta mensis qui fuit casleu10, 6 et cum laetitia diebus octo egerunt in modum tabernaculorumrecordantes quod ante modicum temporisdiem sollemnem tabernaculorum in montibus more bestiarum egerant10, 7 propter quod tyrsos et ramos virideset palmas praeferebant ei qui prosperavit mundari locum suum10, 8 et decreverunt communi praecepto et decreto universae genti Iudaeorumomnibus annis agere dies istos10, 9 et Antiochi quidem qui appellatus est Nobilisvitae excessus ita se habuit10, 10 nunc autem de Eupatore Antiochi filio impii quae gesta sunt narrabimusbreviantes mala quae in bellis gesta sunt10, 11 hic suscepto regno constituit super negotia regni Lysiam quendamFoenicis et Syriae militiae principem10, 12 nam Ptolomeus qui dicebatur Maceriusti tenax erga Iudaeos esse instituitet praecipue propter iniquitatem quae facta erat in eoset pacifice agere cum eis10, 13 sed ob hoc accusatus ab amicis apud Eupatoremcum frequenter proditor audireteo quod Cyprum creditus a Filometore Nobilem translatus etiam ab eo recessissetveneno vitam finivit10, 14 Gorgias autem cum esset dux locorumadsumptis advenis frequenter Iudaeos debellabat10, 15 Iudaei vero qui tenebant oportunas munitionesfugatos ab Hierosolymis suscipiebant et bellare temptabant10, 16 hii vero qui erant cum Macchabeoper orationes Dominum rogantes ut esset sibi adiutorimpetum fecerunt in munitiones Idumeorum10, 17 multaque vi insistentes loca obtinuerunt occurrentes interemeruntet omnes simul non minus a viginti milibus trucidaverunt


10, 18 quidam autem cum confugissent in duas turres valde munitasomnem adparatum ad repugnandum habentes10, 19 Macchabeus ad eorum expugnationem relicto Simone et Iosepphoitem Macchabeo eisque qui cum ipsis erant satis multisipse ad eas quae amplius perurguebant pugnas conversus est10, 20 hii vero qui cum Simone erant cupiditate ductia quibusdam qui in turribus erant suasi sunt pecuniaet septuaginta milibus didragmis acceptis dimiserunt quosdam effugere10, 21 cum autem Macchabeo nuntiatum esset quod factum estcongregatis principibus populiaccusavit quod pecunia fratres vendidissentadversariis eorum dimissis10, 22 hos igitur proditores factos interfecitet confestim duas turres occupavit10, 23 armis autem ac manibus omnia prospere agendo in duabus munitionibus plus quam

viginti milia peremit10, 24 Timotheus qui prius a Iudaeis fuerat superatusconvocato exercitu peregrinae multitudiniset congregato exercitu asiano advenit quasi armis Iudaeam capturus10, 25 Macchabeus autem et qui cum ipso erantadpropiante illo deprecabantur Deumcaput terra aspergenteslumbosque ciliciis praecincti10, 26 ad altaris crepidinem provoluti ut sibi propitiusinimicis autem eorum esset inimicus et adversaretur sicut lex dicit10, 27 et ita post orationem sumptis armislongius de civitate procedenteset proximi hostibus effecti resederunt10, 28 primo autem solis ortu utrique commiseruntisti quidem victoriae et prosperitatis sponsorem cum virtute Dominum habentesilli autem ducem belli animum habebant10, 29 sed cum vehemens pugna esset apparuerunt adversariis de caeloviri quinque in equis frenis aureis decori ducatum Iudaeis praestantes10, 30 ex quibus duo Macchabeum medium habentesarmis suis circumseptum incolomem conservabant


in adversarios autem tela et fulmina iaciebantex quo et caecitate confusi et repleti perturbatione cadebant10, 31 interfecti sunt autem viginti milia quingenti et equites sescenti10, 32 Timotheus autem confugit in Gazarapraesidium munitum cui praeerat Caereas10, 33 Macchabeus autem et qui cum eo erantlaetantes obsederunt praesidium diebus quattuor10, 34 at hii qui in turres erant loci firmitate confisisuper modum maledicebant et sermones nefandos iactabant10, 35 sed cum dies quinta inlucesceretviginti iuvenes ex his qui cum Macchabeo erant accensi animis propter blasphemiamviriliter accesserunt ad murumet feroci animo incedentes ascendebant10, 36 sed et alii similiter ascendentes turres portasque succendere adgressiatque ipsos maledicos vivos concremare10, 37 per continuum autem biduum praesidio vastatoTimotheum occultantem se in quodam reppertum loco peremeruntet fratrem illius Caerean et Apollofanem occiderunt10, 38 quibus gestis in hymnis et confessionibus benedicebant Dominumqui magna fecit cum Israhel et victoriam illi dedit11, 1 sed parvo post tempore Lysias procurator regis et propinquus ac negotiorum praeposi-

tusgraviter ferens de his quae acciderant11, 2 congregatis octoginta milibus et equitatu universo veniebat adversus Iudaeosexistimans se civitatem quidem captam gentibus habitaculum facturum11, 3 templum vero in pecuniae quaestusicut cetera delubra gentium habiturumet per singulos annos venale sacerdotium11, 4 nusquam recogitans Dei potestatemsed mente effrenatusin multitudine peditum et in milibus equitum et in octoginta elefantis confidebat11, 5 ingressus autem Iudaeamet adpropians Bethsurae quod erat in angusto loco ab Hierosolyma intervallo quinque stadi-

orumillud praesidium expugnabat


11, 6 ut autem Macchabeus et qui cum eo erant cognoverunt expugnari praesidiacum fletu et lacrimis rogabant Dominumet omnis turba simul ut bonum angelum mitteret ad salutem Israhel11, 7 et ipse primus Macchabeus sumptis armis ceteros adhortatus estsimul secum periculum subire et ferre auxilium fratribus suis11, 8 cumque pariter prompto animo procederent Hierosolymisapparuit praecedens eos eques in veste candidaarmis aureis hastam vibrans11, 9 tum simul omnes benedixerunt misericordem Dominumet convaluerunt animisnon solum homines sed et bestias ferocissimas et muros ferreos parati penetrare11, 10 ibant igitur prompti de caelo habentes adiutorem et miserantem eos Dominum11, 11 leonum autem impetu inruentes hostibusprostraverunt ex eis undecim milia peditum et equites mille sescentos11, 12 universos autem in fugam verteruntplures vero ex eis vulnerati nudi evaseruntsed et ipse Lysias turpiter fugiens evasit11, 13 et quia non insensatus eratsecum ipse reputans factam erga se diminutionemet intellegens invictos esse Hebraeos Dei auxilio nitentesmisit ad eos11, 14 promisitque consensurum se omnibus quae iusta suntet regem conpulsurum amicum fieri11, 15 annuit autem Macchabeus precibus Lysiae in omnibus utilitati consulenset quaecumque Macchabeus scripsit Lysiae de Iudaeis ea rex concessit11, 16 nam erant scriptae Iudaeis epistulae a Lysia quidem hunc modum continentesLysias populo Iudaeorum salutem11, 17 Iohannes et Abessalom qui missi sunt a vobis tradentes scripta postulabantut ea quae per illos significabantur implerem11, 18 quaecumque igitur regi potuerunt perferri exposuiet quae res permittebat concessit11, 19 si igitur in negotiis fidem conservaveritis etiam deincepshonorum vobis causa esse temptabo11, 20 de ceteris autem per singula verbo mandaviet istis et his qui a me missi sunt conloqui vobiscum 11, 21 bene valete


anno centesimo quadragesimo octavodioscori die mensis vicesima et quarta11, 22 regis autem epistula ista continebatrex Antiochus Lysiae fratri salutem11, 23 patre nostro inter deos translatonos volentes eos qui sunt in regno nostro sine tumultu agereet rebus suis adhibere diligentiam11, 24 audivimus Iudaeos non consensisse patri ut transferrentur ad ritum Graecorumsed tenere velle suum institutumac propterea postulare concedi sibi legitima sua11, 25 volentes igitur hanc quoque gentem quietam essestatuentes iudicavimus templum restitui illisut agerent secundum maiorum suorum consuetudinem11, 26 bene igitur feceris si miseris ad eos et dextram dederisut cognita nostra voluntate bono animo sintet utilitatibus propriis deserviant11, 27 ad Iudaeos autem regis epistula talis eratrex Antiochus senatui Iudaeorum et ceteris Iudaeis salutem11, 28 si valetis sic estis ut volumussed et ipsi bene valemus11, 29 adiit nos Menelaus dicensvelle vos descendere ad vestros qui sunt apud nos11, 30 his igitur qui commeant usque ad diem tricesimum mensis xandici damus dextras secu-

ritatis11, 31 ut Iudaei utantur cibis et legibus suis sicut et priuset nemo eorum ullo modo molestiam patiatur de his quae per ignorantiam gesta sunt11, 32 misi autem et Menelaum qui vos adloquatur 11, 33 valeteanno centesimo quadragesimo octavoxandici mensis quintadecima11, 34 miserunt autem etiam Romani epistulam ita se habentemQuintus Memmius et Titus Manilius legati Romanorum populo Iudaeorum salutem11, 35 de his quae Lysias cognatus regis concessit vobiset nos concessimus11, 36 de quibus autem iudicavit referendumconfestim aliquem mittite


diligentius inter vos conferentesut decernamus sicut congruit vobisnos enim Antiochiam accedimus11, 37 ideoque festinate scribereut nos quoque sciamus cuius estis voluntatis 11, 38 bene valeteanno centesimo quadragesimo octavoquintadecima die mensis xandici12, 1 his factis pactionibus Lysias pergebat ad regemIudaei autem agriculturae operam dabant12, 2 sed hii qui resederantTimotheus et Apollonius gehennae filiussed et Hieronimus et Demofonsuper hos et Nicanor cypriarchesnon sinebant eos in silentio agere et quiete12, 3 Ioppitae vero tale quoddam flagitium perpetraruntrogaverunt Iudaeos cum quibus habitabantascendere scaphas quas paraverant cum uxoribus et filiisquasi nullis inimicitiis inter eos subiacentibus12, 4 secundum communem itaque decretum civitatiset ipsis adquiescentibuspacisque causa nihil suspectum habentibuscum in altum processissentsubmerserunt non minus ducentos12, 5 quam crudelitatem Iudas in suae gentis homines factam ut cognovitpraecepit viris qui erant cum ipsoet invocato iusto iudice Deo12, 6 venit adversus interfectores fratrumet portum quidem noctu succendit scaphas exusiteos autem qui ab igne refugerant gladio peremit12, 7 et cum haec ita egisset discessit quasi iterum reversurus et universos Ioppitas eradicatu-

rus12, 8 sed cum cognovissetet eos qui erant Iamniae velle pari modo facere habitantibus secum Iudaeis12, 9 Iamnitis quoque nocte supervenit et portum cum navibus succenditita ut lumen ignis pareret Hierosolymis


ab stadiis ducentis quadraginta12, 10 inde cum abissent novem stadiis et iter facerent ad Timotheumcommiserunt cum eo Arabes quinque milia viri et equites quingenti12, 11 cumque pugna valida fieretet auxilio Dei prospere cessissetresidui victi Arabes petebant a Iuda dextras sibi daripromittentes pascua daturos et in ceteris profuturos12, 12 Iudas autem arbitratus vere in multis eos utiles promisit pacemdextrisque acceptis discessere ad tabernacula sua12, 13 adgressus est autem et civitatem quandam firmam pontibus murisque circumseptamquae a turbis habitabatur gentium promiscuarum cui nomen Caspin12, 14 hii vero qui intus erantconfidentes in stabilitate murorum et adparatu alimoniarum remissius agebantmaledictis lacessentes Iudam ac blasphemantes et loquentes quae fas non est12, 15 Macchabeus autem invocato magno mundi principequi sine arietibus et machinis temporibus Iesu praecipitavit Hierichoinruit ferociter muris12, 16 et capta civitate per Domini voluntateminenarrabiles caedes fecitita ut adiacens stagnum stadiorum duo latitudinis sanguine infectum fluere videretur12, 17 inde discesserunt stadia septingenta quinquagintaet venerunt in Characa ad eos qui dicuntur Tubianei Iudaeos12, 18 et Timotheum quidem in illis locis conprehenderuntnulloque negotio perfecto regressus estrelicto in quodam loco firmissimo praesidio12, 19 Dositheus autem et Sosipater qui erant duces cum Macchabeoperemerunt a Timotheo relictos in praesidio decem milia viros12, 20 at Macchabeus ordinatis circum se sex milibus et constitutis per cohortesadversus Timotheum processithabentem secum centum viginti milia peditum equitumque duo milia quingentos12, 21 cognito autem Iudae adventuTimotheus praemisit mulieres et filios et reliquum adparatumin praesidium quod Carnion diciturerat enim inexpugnabile et accessu difficile propter locorum angustias12, 22 cumque cohors Iudae prima apparuisset


timor hostibus incussus est ex praesentia Dei qui universa conspicitet in fugam versi sunt alius alioita ut magis a suis deicerenturet gladiorum suorum ictibus debilitarentur12, 23 Iudas autem vehementer instabat puniens profanoset prostravit ex eis triginta milia virorum12, 24 ipse vero Timotheus incidit in partes Dosithei et Sosipatriet multis precibus postulabat ut vivus dimitteretureo quod multorum ex Iudaeis parentes haberet ac fratresquos morte eius decipi eveniret12, 25 et cum fidem dedisset restituturum se eos secundum constitutuminlaesum eum dimiserunt propter fratrum salutem12, 26 Iudas autem egressus est a Carniointerfectis viginti quinque milibus12, 27 post horum fugam et necem movit exercitum ad Efroncivitatem munitam in qua multitudo diversarum gentium habitabatet robusti iuvenes pro muris consistentes fortiter repugnabantin hac autem machinae multae et telorum erat adparatus12, 28 sed cum Omnipotentem invocassent qui potestate vires hostium confregit ceperunt ci-

vitatemet ex eis qui intus erant viginti quinque milia prostraverunt12, 29 inde ad civitatem Scytarum abieruntquae ab Hierosolymis sescentis stadiis aberat12, 30 contestantibus autem his qui apud Scytopolitas erant Iudaeisquod benigne ab eis haberentur etiam temporibus infelicitatisquod modeste secum egerint 12, 31 gratias agentes eisexhortati etiam de cetero erga genus suum benignos essevenerunt Hierosolymam die sollemni septimanarum instante12, 32 et post pentecosten abierunt contra Gorgiam praepositum Idumeae12, 33 exivit autem cum peditibus tribus milibus et equitibus quadringentis12, 34 quibus congressis contigit paucos ruere Iudaeorum12, 35 Dositheus vero quidam de Bachenoris eques vir fortis Gorgiam tenebatet cum vellet illum capere vivumeques quidam de Thracibus inruit in eum umerumque eius amputavitatque ita Gorgias effugit in Marisa


12, 36 at illis qui cum Esdrin erant diutius pugnantibus et fatigatisinvocavit Dominum Iudas adiutorem et ducem belli fieri12, 37 incipiens voce patria et cum hymnis clamorem extollensfugam Gorgiae militibus incussit12, 38 Iudas autem collecto exercitu venit in civitatem Odollamet cum septima dies superveniret secundum consuetudinem purificatiin eodem loco sabbatum egerunt12, 39 et sequenti die venit cum suis Iudas ut corpora prostratorum tolleretet cum parentibus poneret in sepulchris paternis12, 40 invenerunt autem sub tunicis interfectorum de donariis idolorum quae apud Iamnian

fuerunta quibus lex prohibet Iudaeosomnibus ergo manifestum factum est ob hanc causam eos corruisse12, 41 omnes itaque benedixerunt iustum iudicium Domini qui occulta fecerit manifesta12, 42 atque ita ad preces conversi rogaveruntut id quod factum erat delictum obliterareturat vero fortissimus Iudas hortabatur populum conservare se sine peccatosub oculis videntes quae facta sint pro peccato eorum qui prostrati sunt12, 43 et facta conlatione duodecim milia dragmas argenti misit Hierosolymam offerri pro

peccato sacrificiumbene et religiose de resurrectione cogitans12, 44 nisi enim eos qui ceciderant resurrecturos speraretsuperfluum videretur et vanum orare pro mortuis12, 45 et quia considerabat quod hii qui cum pietate dormitionem acceperantoptimam haberent repositam gratiam12, 46 sancta ergo et salubris cogitatiopro defunctis exorare ut a peccato solverentur13, 1 anno centesimo quadragesimo nonocognovit Iudas Antiochum Eupatoris venire cum multitudine adversus Iudaeam13, 2 et cum eo Lysiam procuratorem et praepositum negotiorumsecum habentem peditum centum decem miliaet equitum quinque milia et elefantos viginti duo currus cum falcibus trecentos13, 3 commiscuit autem se illis et Menelauset cum multa fallacia deprecabatur Antiochum non pro patriae salutesed sperans se constitui in principatum


13, 4 sed Rex regum suscitavit animos Antiochi in peccatoremet suggerente Lysia hunc esse causam omnium malorumiussit ut eis est consuetudo conprehensum in eodem loco necari13, 5 erat autem in eodem loco turris quinquaginta cubitorumaggestum undique habens cinerishaec prospectum habebat in praeceps13, 6 inde in cinerem deici iussit sacrilegumomnibus eum propellentibus ad interitum13, 7 et tali lege praevaricatorem legis contigit morinec terrae dari Menelaum 13, 8 et quidem satis iustenam quia multa erga aram Dei delicta commisitcuius ignis et cinis erat sanctusipse in cineris morte damnatus est13, 9 sed rex mente effrenatus veniebatnequiorem se Iudaeis ostensurus13, 10 quibus Iudas cognitis praecepit populout die ac nocte Dominum invocarentquo sicut semper et nunc adiuvaret eos13, 11 quippe qui lege et patria sanctoque templo privari vererenturac populum qui nuper paululum respirassetne sineret blasphemis rursum nationibus subdi13, 12 omnibus itaque id simul facientibus et petentibus a Domino misericordiamcum fletu et ieiuniis per triduum continuum prostratishortatus est eos Iudas ut se praepararent13, 13 ipse vero cum senioribus cogitavitpriusquam rex admoveret exercitum ad Iudaeam et obtineret civitatemexire et Domini iudicio committere exitum rei13, 14 dans itaque potestatem omnium Deo mundi creatoriet hortatus suos ut fortiter dimicarentet usque ad mortem pro legibus templo civitate patria et civibus starentcirca Modin exercitum constituit13, 15 et dato signo suis Dei victoriaiuvenibus fortissimis electis nocte adgressus aulam regiamin castris interfecit viros quattuor miliaet maximum elefantorum cum his qui superpositi erant


13, 16 summoque metu ac perturbatione hostium replentes rebus prospere gestis abierunt13, 17 hoc autem factum est die inlucescenteadiuvante eum Domini protectione13, 18 sed rex accepto gustu audaciae Iudaeorumarte difficultates locorum temptabat13, 19 et Bethsurae quod erat Iudaeorum praesidium munitum castra admovebatsed fugabatur inpingebat minuebatur13, 20 his autem qui intus erant Iudas necessaria mittebat13, 21 enuntiavit autem mysteria hostibus Rhodocus quidam de iudaico exercituqui requisitus conprehensus conclusus est13, 22 iterum rex sermonem habuit ad eos qui erant in Bethsurisdextram dedit accepit abiit13, 23 commisit cum Iuda superatus estut autem cognovit rebellasse Philippum Antiochiaequi relictus erat super negotiamente consternatus Iudaeos deprecanssubditusque eis iurat de omnibus quibus iustum visum estet reconciliatus obtulit sacrificiumhonorificavit templum et munera posuit13, 24 Macchabeum amplexus estet fecit eum ab Ptolomaide usque Gerrenos ducem et principem13, 25 ut autem venit Ptolomaidam graviter ferebant Ptolomenses amicitiae conventionemindignantes ne forte foedus inrumperent13, 26 tunc ascendit Lysias tribunal et exposuit rationem et populum sedavitregressusque est Antiochiam et hoc modo regi profectio et reditus processit14, 1 sed post triennii tempus cognovit Iudas et qui cum eo erantDemetrium Seleuci cum multitudine valida et navibus per portum Tripoli ascendisse ad loca

oportuna14, 2 et tenuisse regiones adversus Antiochum et eius ducem Lysiam14, 3 Alchimus autem quidam qui summus sacerdos fueratsed voluntarie coinquinatus est temporibus commixtionisconsiderans nullo modo sibi esse salutem neque accessum ad altare14, 4 venit ad regem Demetrium centesimo quinquagesimo annoofferens ei auream coronam et palmamsuper haec et tallos qui templi esse videbantur


et ipsa quidem die siluit14, 5 tempus autem oportunum dementiae suae nanctusconvocatus a Demetrio ad consiliumet interrogatus quibus rebus et consiliis Iudaei niterentur14, 6 respondit ipsi qui dicuntur Asidei Iudaeorumquibus praeest Iudas Macchabeusbella nutriunt et seditiones moventnec patiuntur regnum esse quietum14, 7 nam et ego defraudatus parentum gloriadico autem summo sacerdotio huc veni14, 8 primo quidem utilitatibus regis fidem servanssecundo autem etiam civibus consulensnam illorum pravitate universum genus nostrum non minime vexatur14, 9 sed his singulis oro rex cognitiset regioni et generi secundum pervulgatam omnibus humanitatem tuam prospice14, 10 nam quamdiu superest Iudas inpossibile est pacem esse negotiis14, 11 talibus autem ab hoc dictiset ceteri amici hostiliter habentesadversus Iudam inflammaverunt Demetrium14, 12 qui statim Nicanorem praepositum elefantorum ducem misit Iudaeam14, 13 datis mandatis ipsum quidem Iudam capereteos vero qui cum illo erant dispergeretet constitueret Alchimum maximi templi summum sacerdotem14, 14 tunc gentes quae de Iudaea fugerant Iudam segregatim se Nicanori miscebantmiserias et clades Iudaeorum prosperitates rerum suarum existimantes14, 15 audito itaque Iudaei Nicanoris adventu et conventu nationumconspersi terra rogabant eum qui populum suum constituit eum in aeternum custodiretquique suam portionem signis evidentibus protegit14, 16 imperante autem duce statim inde moverunt et convenerunt ad castellum Dessau14, 17 Simon vero frater Iudae commiserat cum Nicanoresed conterritus est repentino adventu adversariorum14, 18 Nicanor tamen audiens virtutem comitum Iudaeet animi magnitudinem quam pro patriae certaminibus habebantsanguine iudicium facere metuebat


14, 19 quam ob rem misit Possidonium et Theodotum et Matthathiam ut darent dextras atque acciperent

14, 20 et cum diu de his consilium agereturet ipse dux ad multitudinem rettulissetomnium una fuit sententia amicitiis annuere14, 21 itaque diem constituerunt qua secreto inter se agerentet a singulis sellae prolatae sunt et positae14, 22 praecepit autem Iudas armatos esse locis oportunisne forte ab hostibus repente mali aliquid orireturet congruum conloquium fecerunt14, 23 morabatur autem Nicanor Hierosolymiset nihil inique agebatgregesque turbarum quae congregatae fuerant dimisit14, 24 habebat autem semper Iudam carumex animo erat vero inclinatus14, 25 rogavit eum ducere uxorem filiosque procrearenuptias fecit quiete egit communiterque vivebant14, 26 Alchimus autem videns caritatem illorum ad invicem et conventionesvenit ad Demetrium et dicebat Nicanorem rebus alienis adsentareIudamque regni insidiatorem successorem sibi destinasse14, 27 itaque rex exasperatus et pessimis huius criminationibus inritatusscripsit Nicanori dicensgraviter quidem se ferre de amicitiae conventioneiubere tamen Macchabeum citius vinctum mittere Antiochiam14, 28 quibus cognitis Nicanor consternabatur et graviter ferebatsi ea quae convenerant irrita faceret nihil laesus a viro14, 29 sed quia regi resistere non poteratoportunitatem observabat qua praeceptum perficeret14, 30 at Macchabeus videns austerius secum agere Nicanoremet consuetum occursum ferocius exhibentemintellegens non ex bono esse austeritatem istampaucis suorum congregatis occultavit se a Nicanore14, 31 quod ut ille cognovit fortiter se a viro praeventumvenit ad maximum et sanctissimum templumet sacerdotibus solitas hostias offerentibus iussit sibi tradi virum


14, 32 quibus cum iuramento dicentibusnescire se ubi esset qui quaerebaturextendens manum ad templum 14, 33 iuravitnisi mihi vinctum Iudam tradideritisistud Dei fanum in planitiem deducamet altare effodiamet templum hoc Libero patri consecrabo14, 34 et his dictis abiitsacerdotes autem protendentes manus in caeluminvocabant eum qui semper propugnator esset gentis ipsorum haec dicentes14, 35 tu Domine qui universitatis nullius indigesvoluisti templum habitationis tuae fieri in nobis14, 36 et nunc sancte sanctorum omnium Domineconserva in aeternum inpollutam domum istam quae nuper mundata est14, 37 Razias autem quidam de senioribus ab Hierosolymis delatus est Nicanorivir amator civitatis et bene audiensqui pro adfectu pater Iudaeorum appellabatur14, 38 hic multis temporibus continentiae propositum tenuit in iudaismocorpusque et animam tradere contentus pro perseverantia14, 39 volens autem Nicanor manifestare odium quod habebat in Iudaeosmisit milites quingentos ut eum conprehenderent14, 40 putabat enim si illum decepisset se cladem maximam Iudaeis inlaturum14, 41 turbis autem inruere domum eiuset ianuam disrumpere atque ignem admovere cupientibuscum iam conprehenderetur gladio se petit14, 42 eligens nobiliter mori potius quam subditus fieri peccatoribuset contra natales suos indignis iniuriis agi14, 43 sed cum per festinationem non certo ictu plagam dedissetet turbae intra ostia inrumperentrecurrens audenter ad murum praecipitavit semet ipsum viriliter in turbas14, 44 quibus velociter locum dantibus casui eius venit per mediam cervicem14, 45 et cum adhuc spiraret accensis animis surrexitcum et sanguis eius magno fluxu deflueretsaucius cursu turbam pertransiit14, 46 et stans super petram quandam praeruptam et iam exsanguis effectus


conplexus intestina sua utrisque manibus proiecit super turbasinvocans Dominatorem vitae ac spiritus ut haec illi iterum redderetatque ita vita defunctus est15, 1 Nicanor autem ut conperit Iudam esse in locis Samariaecogitavit die sabbati cum omni impetu committere15, 2 Iudaeis vero qui illum per necessitatem sequebantur dicentibusne ita ferociter et barbare fecerissed honorem tribue diei sanctificationiset honora eum qui universa conspicit15, 3 at ille infelix interrogavitsi est potens in saeculo qui imperavit agi diem sabbatorum15, 4 et respondentibus illisest Dominus vivus ipse in caelo potensqui iussit agi septimam diem15, 5 at ille aitet ego potens sum super terram qui impero sumi arma et negotia regis impleritamen non obtinuit ut consilium perficeret15, 6 et Nicanor quidem cum summa superbia erectuscogitaverat commune tropeum statuere de Iuda15, 7 Macchabeus autem confidebat semper cum omni spe auxilium sibi a Domino adfuturum15, 8 et hortabatur suos ne formidarent ad adventum nationumsed in mente haberent adiutoria sibi facta de caeloet nunc sperarent ab Omnipotente adfuturam sibi victoriam15, 9 et adlocutus illos de lege et prophetisadmonens etiam certaminum quae fecerant priuspromptiores eos constituit15, 10 et ita animis eorum erectis simul ostendens gentium fallaciamet iuramentorum praevaricationem15, 11 singulos autem illorum armavitnon clypei et hastae munitionesed sermonibus optimis et hortationibusexposito digno fide somnio per quod universos laetificavit15, 12 erat autem huiusmodi visusOnian qui fuerat summus sacerdosvirum bonum et benignum


verecundum visu modestum moribus et eloquio decorumet qui a puero in virtutibus exercitatus sitmanus protendentem orare pro omni populo Iudaeorum15, 13 post haec apparuisse et alium virum aetate et gloria mirabilemet magni decoris habitudine circa illum15, 14 respondentem vero Onian dixissehic est fratrum amator et populi Israhelhic est qui multum orat pro populo et universa sancta civitateHieremias propheta Dei15, 15 extendisse autem Hieremiam dexteramet dedisse Iudae gladium aureum dicentem15, 16 accipe sanctum gladium munus a Deoquo deicies adversarios populi mei Israhel15, 17 exhortati itaque Iudae sermonibus bonis valdede quibus extolli possit impetus et animi iuvenum confortaristatuerunt dimicare et confligere fortiterut virtus de negotiis iudicareteo quod civitas et sancta et templum periclitaretur15, 18 erat enim pro uxoribus et filiisitemque pro fratribus et cognatis minor sollicitudomaximus vero et primus pro sanctitate timor erat templi15, 19 sed et eos qui in civitate erantnon minima sollicitudo habebat pro his qui congressi erant15, 20 et cum iam omnes sperarent iudicium futurumhostisque adesset atque exercitus esset ordinatusbestiae equitesque oportuno in loco conpositi15, 21 considerans Macchabeus adventum multitudiniset adparatum varium armorum ac ferocitatem bestiarumextendens manum in caelum prodigia facientem Dominum invocavitqui non secundum armorum potentiamsed prout ipsi placet dat dignis victoriam15, 22 dixit autem invocans hoc modotu Domine misisti angelum tuum sub Ezechia rege Iudaeet interfecisti de castris Sennacherim centum octoginta quinque milia15, 23 et nunc Dominator caelorum


mitte angelum tuum bonum ante nosin timore et tremore magnitudinis brachii tui15, 24 ut metuant qui cum blasphemia veniunt adversus sanctum populum tuumet hic quidem ita peroravit15, 25 Nicanor autem et qui cum ipso erantcum tubis et canticis admovebant15, 26 Iudas vero et qui cum eo erantinvocato Deo per orationes congressi sunt15, 27 manu quidem pugnantes sed cordibus Dominum orantesprostraverunt non minus triginta miliapraesentia Dei magnifice delectati15, 28 cumque cessassent et cum gaudio redirentcognoverunt Nicanorem ruisse cum armis suis15, 29 facto itaque clamore et perturbatione suscitatapatria voce omnipotentem Dominum benedicebant15, 30 praecepit autem Iudasqui per omnia corpore et animo emori pro civibus paratus eratcaput Nicanoris et manum cum umero abscisam Hierosolymam perferri15, 31 quo cum convenisset convocatis contribulibus et sacerdotibus ad altarearcersiit et eos qui in arce erant15, 32 et ostenso capite Nicanoris et manu nefariaquam extendens contra domum sanctam omnipotentis Dei magnifice gloriatus est15, 33 linguam etiam impii Nicanoris praecisam iussit particulatim avibus darimanum autem dementis contra templum suspendi15,34 omnes igitur caeli Dominum benedixerunt dicentesbenedictus qui locum suum incontaminatum conservavit15, 35 suspendit autem Nicanoris caput in summa arceevidens ut esset et manifestum sit auxilii Dei15, 36 itaque omnes communi consilio decreveruntnullo modo diem istum absque celebritate praeterire15, 37 habere autem celebritatem tertiadecima die mensis adarquod dicitur voce syriaca pridie Mardochei die15, 38 igitur his erga Nicanorem gestiset ex illis temporibus ab Hebraeis civitate possessaego quoque in his finem faciam sermonis


15, 39 et siquidem bene et ut historiae conpetit et ipse velimsi autem minus digne concedendum est mihi15, 40 sicut enim vinum semper bibere aut semper aquam contrarium estalternis autem uti delectabileita legentibus si semper exactus sit sermo non erit gratushic ergo erit consummatus

EXPLICIT LIBER SECUNDUS MACCHABEORUM


Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionemin ipsa autem historia succingi 3, 1 igitur cum sancta civitas...

Documents

Transcript of Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionemin ipsa autem historia succingi 3, 1 igitur cum sancta civitas...