మామూ�లు�/సాధారణ వైద్య మూ�-సామూన్యు� ని మూన్యు�గడ

అన్యు�కోని ఆదాయమూ� తో గ్రా� మూస్తు�� లున్యు�

ఆకట్టు�� కొన్యు� విధాన్యుమూ�న్యు� ఉపయోగిం%చు�కోన్యువలుయ�న్యు�

చిం%తూ�ర� ఏరియా లో అతిపెద్య0 ....• దేశం�లోనే అతిపెద్ద� ఐటిడిఎ సం�సం�ద్వా�రా నిత్యం�� ఈ పరిసంర

ప్రాం� �తాల గిరిజన, గిరిజనేత్యంర#లన# అన#నిత్యం�� అభివృ&ద్ది� పర#సం() , అని* రకాల వైద్ద�సేవృలన# వారి వారి ముం#�గిటకు# తెచ్చి4నా, వృనముం(లికా వైద్ద�మే ఈ చు#ట#9 ప�కు:ల ప్రాం� �తాల వార�ద్దరికి శ్రీ=రాముంరక్ష. ఈయన చేసే వైద్ద��తో ప్రాంట#, పలకురి�పు, రోగు#లతో ఈయన ఉం�డే వృ�వృహర శైలి ప�తిఒకు:రికి హత్యం#) కు#నే విధం�గా ఉం�డడమే దీనికి కారణముంని స్థా� నికు#ల�టార#. హసం)వాసి, వృ�శంప్రాంర�పర� వైద్ద� విధానముం#తో జమాల్ ఖాన్ చేసే విన(*త్యంన ప�యోగాలతో (జలగులతో చ్చికిత్యంY) చేసం#) న* వైద్ద�� కు(డా ముం�చ్చి ఫలితాలన# ఇవృ�డ�

శంరీర�పై... ఎన్నో* యేళ్లుbc గా మానకు#�డా, చ్చికాకు# కులిగి�చ్చి, జీవిత్యం�పై విరకిe పుటి9�చే దీరfకాలికు గాయాలకు# ఈయన చేసే చ్చికిత్యంY విన(త్యం*�గా ఉం�ట#�ద్ది. దీరfకాళికు�గా ఉంన* పు�డc ప�దేశం�లో బు#రద్ద నీటి న#�డి తెచ్చి4న జలగులన# వృద్దిలి పు�డcలో పేర#కు#పోయి ఉంన* చెడ# రకాe ని* పీలిp�చుడ� ద్వా�రా చ్చికిత్యంY మొద్దల#పెడతార#. అలా జలగుల# చెడ# రకాe ని* పీలి4వేసిన అన�త్యంర� వైద్ద#�డ# ఆ ప�దేశాని* శం#భ్రwపరిచ్చి ముం�ద్ద#ల ద్వా�రా 10-15 రోజులలో గాయ� మానేటట#c వైద్ద�� చేస్థా) ర#. ఈ ప�కిyయలో చ్చికిత్యంY కోసం� జలగులన# ఒకు రోగికి ఒకు:స్థారి మాత్యం{మే వినియోగిస్థా) ర#.

మూ�లికా వైద్య� డ� జమాల్ ఖాన్ ఒరిస్థాYలోని ముంలా: న్ గిరి జిలాc మోట# ప్రాం� �త్యం�, మా నాన*గారికి నేన# 23వృ సం�తాన�. నా త్యంరా�త్యం త్యంముం#~డ# ఖాలిక్ ఖాన్ తో కులిసి వృ�శంప్రాంర�పర��గా వృసం#) న* ఈ ముం(లికా వైద్వా�ని* కొనస్థాగిసం#) నా*�. మా త్యం�డి� ముంహ~ద్ ఇస్థా~యిల్ ఖాన్ గార# 1920వృ సం� లోనే శంబురి పరివాహకు ప్రాం� �తాలలో వృచ్చి4న కులరా, డయేరియా వృ�టి అ�ట#వా�ధం#లన# నివారి�చుడ�లో ప�ముం#ఖ ప్రాంత్యం{ పోషిం�చార#.

2002లో శంబురి నద్ది ద్వాటి ఆ�ధం�ప�దేశ్ లోని ఈ ప్రాం� �తానికి వృచా4�. ఇపుpడ# ముం(లికుల# సేకురి�చ్చి తెచ్చి4న గిరిజన#లకు#... కు(లీ ర(పేణా ఇవృ�డానికి మాత్యం{మే నాముం మాత్యం{పు డబు#� తీసం#కు#�ట#నా*�.

ఆరోగ స్తుమూస్తు లు�- ఏజెన్సీ: ప్రాం< %తూ%• ఏజెన్సీ: ప్రాం< %తూ%లో ఆయ�ర్వే>ద్య వైద్య సేవలు దా>రా పక్షవాతూ%, మూధు�

మేహం%, కిడ్నిHలో రాళ్లుJK , కిడ్నిH ఫెయిలు� ర్ , కీళ్లుKవాతూ%, కీళ్లుKనొప్పుRలు�, టి.బి., కాలేయ స్తు%బం%ధితూ వా ధు�లు�, రకరకాలు కామెర�K , గరYస్తు%చిం కా న్యు:ర్ , బంKడ్ కా న్యు:ర్ , సైన్యుస్ , దీరక̂ాలిక చుర_ వా ధు�లు�, తెలుKపొడ, శూ�లుబాధులు�, అలు:ర్ , అరd మొలులు�, మూ�తూf స్తు%బం%ధుమైన్యు వా ధు�లు�, ఎరiబంట్టు� , సెక్స్: స్తు%బం%ధు మైన్యు స్తుమూస్తు లు�, హై, లో బి.పి., క�ష్టు�� , ఇం%కా అనేక రకమైన్యు వా ధు�లుక� చింకితూ: వన్యుమూ�లికలు (గిం%జలు�, బెరడ�, వేర�K , కాయలు�, ప్పువ్వు>, ఆక�లు�) దా>రా న్యుయ% చేసా� %. మాక�న్యుH కొద్ది0ప్రాంటి ఆవరణలోనే ఎన్నోH రకాలు ఔష్టుద్య మొకxలు న్యు� పె%చు�తూ�న్నాంH%. సేకరి%చింన్యు వాటిలోK చాలావరక� బంట్టీ�లు దా>రా ఆవిరి ర�ప%లో కషాయ% (లికి>డ్ ) తీసా� ర� .ఎ%ద్యరో మేధావ్వులు స్తు%ద్యర�న్యు...వీరికి ఎ%తో తూ�పి�నిస్తు�� %ద్ది.

• తెలుKమూద్ది0 , వాక�డ�, ఉతూ� ర్వేణి, తామెరతీగ, ప్రాంషాన్యు%బేద్ది, కొ%డపి%డ్ని ఆక�, నేలు ఉసిరి, బొమూ_లు మూరిi, న్యులుK ఉమె_తూ� , తెలుK చింతూfమూ�లు%, ఎరi ఉలిK , మూ�లుK గోరి%క, నిమూ_గడ్ని� అ%జీరా, జీరా, నేలుతాడ్ని, ప్రాంరీజాతూ, తిపRతీగ, అడవిన్నాంబి, అడ�సారా, మామి డ్ని అలుK%, తెలుKగనేHర� ఇంలా వ%ద్యలాద్ది అడవి వన్యు మూ�లికలుతో పొడ�లు�, లేహ్యా లు�, ఔష్టుద్యగ�ళికలు� తూయార� చేసి వా ధు�లున్యు� న్యుయ% చేస్తు�� %టార�.

ఇంకxడ్నికి వచే� రోగ�లిH చు�సే�... మూన్యుస్తు� చులిస్తు�� %ద్ది...: రమూణ, కా%పౌం%డర్

• జమాల్ ఖాన్ గ్రారితో 15స్తు%లు�గ్రా ఉ%ట్టు�న్నాంH. ఎన్నోH వేలుమూ%ద్ది రోగ�లుక� సేవలు� అ%ద్ది%చుడ% చాలా ఆన్యు%ద్య%గ్రా ఉ%ద్ది. ఒకోxసారి... బాగ్రా రోగ% మూ�ద్దిరిన్యు తూరా>తూ వచే� రోగ�లున్యు�, వార� పడే బాధులు� చు�సే� మూన్యుస్తు� చులిస్తు�� %ద్ది, రోగ% మూ�ద్యరక మూ�%దే ఇంకxడ్నికి వసే� తూ>రగ్రా న్యుయ% చేసా� %. కాబంటి� బాగ�పడ� రోగ�లు� ఇంతూర�లుక� చెపిR, వారి వ%తూ� స్తుహంకారానిH అ%ద్దిసే�... ఈ వైదా నికి ఇం%కా మూ%చిం గ�రి�%ప్పు వస్తు�� %ద్ది.

ఔష్టుద్యమొకxలున్యు� –తీస్తు�కొచు��ట్టు

గింరిజన్యు వైదా నికి –పద్య0తూ�లు�-కోట్టుగింరి మూ�రళి, ఉద్యో గిం,

హైద్యరాబాద్

జన్యు_జన్యు_లుక� ఋణపడ్ని ఉ%టా...: వాస్తు% న్నాంగేశూ>రరావ్వు, న్యురి:పట్టుH%

• న్నాంక� లివర్ దెబం�తిన్యుHద్ది. గ్రా స్ ట్టు�బం�ల్ వలుK హెచ్ .బి.ఎస్ ప్రాంజిటివ్ అనే వా ధితో ఇంకxడ్నికి వచా�న్యు�. లివర్ పై ఉ%డే పొర పూరి�గ్రా చెడ్నిపోయి%ద్యని, ఇంక బం§తూకడ% కష్టు�మూని, చాలామూ%ద్ది చెప్రాంRర�. కాన్సీ, ఇంకxడ్నికి వచిం� వైద్య % చేయి%చు�క�న్యుH తూరా>తూ, అ%తూక� మూ�%ద్య� ఉన్యుH ర్వేచీకటి క�డా పోయి%ద్ది. ఇంప్పుRడ� న్నాంక� కళ్లుJK క�డా పూరి�గ్రా కనిపిస్తు�� న్నాంHయి. ప<స్తు�� తూ% పూరి� ఆరోగ %తో ఉన్నాంHన్యు�. జన్యు_జన్యు_లుక� డాక�ర్ గ్రారికి ర�ణపడ్ని ఉ%టాన్యు�.

జమాల్ లేక�%టే అవిటిదాన్యుH య్యే దానిH...: సిద్యో0 జి పద్య_, చులుKగరిగ గ్రా� మూ%, వర%గల్ జిలాK

• బోన్ కా న్యు:ర్ తో న్నాం క�డ్నికాలి మూడమూపై ప్పు%డ� వచిం�%ద్ది. హంన్యు_కొ%డలోని అమూ�తూ హ్యాస్తుRట్టుల్ కి క�డా వెళిK చు�పి%చు�క�న్నాంH. నిమ్స్: క�డా వెళిK చు�పిసే� మోకాలు� వరక� తీసేయాలుని చెప్రాంRర�. ఇంకxడ్ని రాక�%టే న్నాం కాలు� కోలోRయ్యేదానిH. 20 రోజులు కి±తూ% ఇంకxడ్నికి వచా�న్యు�. ఇంపRటివరక� స్తు�మార� 70 శాతూ% న్నాంక� ఆరోగ % క�ద్య�ట్టుపడ్ని%ద్ది. పూరి�గ్రా న్యుయమూవ్వుతూ�%ద్యనే విశా>స్తు% ఉ%ద్ది. ఈ ఆవరణ, మొకxలుతో ఈ ప<దేశూ% ఎ%తో ప<శా%తూ%గ్రా ఉ%ద్ది.

• ముంన్నెం*�లో వృనముం(లికా వైద్ద�� చేసం#) న* జమాల్ ఖాన్ వైద్ద�శాలకు# 3 కిలోమీటరc ద్ద(ర�లోని చ్చి�త్యం(ర# ముం�డల కేం�ద్ద��లో ప్రాం� థమికు ప�భ్ర#త్యం� వైద్ద�శాల, 60 కిలోమీటరc ద్ద(ర�లో ఉంన* భ్రద్వా� చుల� ప�భ్ర#త్యం� ఏరియా (100 పడకుల) హసంpటల్ ల# అని*రకాల అలోc పతి చ్చికిత్యంYల# అ�ద్దిసం#) న*పpటికీ, నిముం~లగు(డెం�లో య�.డి జమాల్ ఖాన్ చేసం#) న* వృనముం(లికా వైద్వా�నికేం రోగు#ల#, వారి బు�ద్ద#వుల# పెద్ద� పీట వేసం#) నా*ర#.,

కేరళ్లు రాష్టు�´%లో కానిస్ అనే జాతి వారికి

ఆరోగ పచు� అనే మొకx అమే_ట్టుట్టు�వ%టి హంక�xలున్యు� వారికే ఇంచిం� ష్టు�మార� 16౦౦౦

మూ%ద్దికి-శాశూ>తూ ప్రాం< తిపద్దిక పై ఇంచు��ట్టు జరిగింన్యుద్ది

Andrographis paniculata- నేలువేమూ�

Eclipta alba - guntakalagara

Mucuna prurienceDulagondi

Sathavari

మార్వేడ� కాయలు�,

ఆక�, చెట్టు�� బెరడ�

మొ// న్యువి

Amla (Phyllanthus emblica) value addition-increasing benefit to

community

Amla weighed for processing

నేలువేమూ� • 2002 స్తువతూ:రమూ�న్యు%ద్య� విశాఖపట్టుH% జిలాK న్యు%ద్య� కి±ష్టు·ప్పురమూ� మూరియ�

శూ%భు�వనిప్రాంలెం% గ్రా� మూమూ�లోని అట్టువీ ప్రాం< %తూమూ%ద్య�న్యుHతోట్టులులో ష్టు�మార� 11.00 ట్టున్యు�Hలు నేలువేమూ� కోస్తు�కొని ర�ప్రాంయలు�.55,000/- నిఖర లాభుమూ� చేస్తు�కొన్నాంHర�.

• పచిం�మూ గోదావరి జిలాK జీలు�గ్రామూలిK గ్రా� మూమూ�లోని అట్టువీ భు�మూ�లులో ష్టు�మార� 8.0 ట్టున్యు�Hలు నేలువేమూ� కలెంకష్టున్ చేస్తు�కొని ర�ప్రాంయలు�.64,000/-

ఆదాయమూ� చేక�ర��కొన్నాంHర�. ఖమూ_% జిలాK భుదాº చులు% అట్టువీ ప్రాం< %తూమూ%ద్య� ష్టు�మార� 25.0 ట్టున్యు�Hలు

నేలువేమూ� అమి_న్యు%ద్య�వలున్యు వారికి 2.0 లుక్షలు ఆదాయమూ� స్తుమూక�రిన్యుద్ది.

వీటి విత్యం)నముం#లన# అతి చౌకుగా కొన#గోల# చేసి ఖాళీగా ఉంన* అటవీ ప్రాం� �త్యంముం�ద్ద#, తేలికుగా ద్ద#ని*న త్యంద్ద#పరి , చులిcనచో : షు#మార# ఆర# న్నెంలల త్యంద్ద#పరి ముం�చ్చి లాభ్రముం# పొం�ద్దవృచు#4న#

Nelavemu collected by Tribal/Kovel Foundation in Nallamalais of AP.

Salacia oblonga & Gymnema sylvestre

గరిక మూ�టి�

పొడ పతిf

Gymnema (podaptri) collected by Tribal/Kovel Foundation in Nallamalais of

AP.

గరిక మూ�టి� , పొండపతి{ & శూతావరి• ఖముం~� జిలాc భ్రద్వా� చుల� డివిజన్ న�ద్ద# ఎద్ద#గు#రాలcపలిc “

గురికు ముం#టి9” అన# ఔషుద్ద వేర#ల# షు#మార# 43.0 టన#*ల Salacia oblonga అముం#~కొని ర(.8.52( lakhs) లక్షల# సం�ప్రాంయిన#4కొనా*ర#.

• ముంహాదేవృపుర�, న�ద్వా�ల డివిజన్ న�ద్ద# పొండపతి{ ఆకు# 10.0 టన#*ల కులెక్షన్ చేసం#కొని షు#మార# 1.20 లక్షల# సం�ప్రాంయిన#4కొనా*ర#.

• విజయనగుర� జిలాc లో శంతావృరి వేరcన# త్యం{వి� తీసం#కొని షు#మార#

4.0 లక్షల# చేసం#కొనా*ర#.

Holostemma ada-kodien (Palagaddalu)

• A hospital (exclusively for EYE treatment) situated 45 KM from Cochin International Airport at a place called Koothattukulam in Kerala. They are still searching for the species Holostemma ada-kodein (Palagaddalu) for their operation on eye.

• Available only in Chittoor & Kadapa districts of AndhraPradesh.

Palagaddalu- Holostemma

Kovel foundation explaining

గింరిజన్యు కారోRర్వేష్టున్ వార� – తీస్తు�కొన్యు� అట్టువీ ఉతూRతూ�� లున్యు� వివరి%చింన్నాంర�

Decalepis hamiltonii / మారిడ�గడ�లు�

రకుe శం#ద్ది£ కొరకు# వాడే , ననా*రి www.decalepis.com

dbsrao47@gmail.com/

Thank you openions/Suggetions from audience