Basic cancer knowledge for alls

60
มะเร็งวิทยาสมาคมแห่งประเทศไทย Thai Society of Clinical Oncology ทำความรู้จักกับ โรคมะเร็ง กันเถอะ

Transcript of Basic cancer knowledge for alls

Page 1: Basic cancer knowledge for alls

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย Thai Society of Clinical Oncology

ทำความรจกกบ

โรคมะเรง กนเถอะ

Page 2: Basic cancer knowledge for alls
Page 3: Basic cancer knowledge for alls

ทำความรจกกบ

โรคมะเรง กนเถอะ

เอกสารเผยแพรโดยไมคดมลคา มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย Thai Society of Clinical Oncology

Page 4: Basic cancer knowledge for alls

หนงสอสำหรบประชาชน

ในโครงการการใหความรและปองกนโรคมะเรง

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ ครงท 1 จำนวนพมพ 10,000 เลม

ISBN : 978-974-300-831-3

บรรณาธการ นพ.วเชยร ศรมนนทรนมต, นพ.วโรจน ศรอฬารพงศ และ พญ.สดสวาท เลาหวนจ

เจาของ มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย

ผรบผดชอบผลงาน มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย

ผสนบสนนการจดพมพ American Cancer Society และ Pfizer Foundation

ปกและรปเลม ชย ราชวตร

ภาพประกอบ ชย ราชวตร

Page 5: Basic cancer knowledge for alls

คณะผนพนธ นายแพทยวเชยร ศรมนนทรนมต ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาเคมบำบด ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล นายแพทยวโรจน ศรอฬารพงศ ผชวยศาสตราจารย หนวยมะเรงวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลจฬาลงกรณ นายแพทยเอกภพ สระชยนนท ผชวยศาสตราจารย หนวยมะเรงวทยา ภาควชาอายรศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด แพทยหญงธตยา สรสงห ผชวยศาสตราจารย หนวยมะเรงวทยา ภาควชาอายรศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด นายแพทยนพดล โสภารตนาไพศาล สาขาวชาเคมบำบด ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

Page 6: Basic cancer knowledge for alls

โรคมะเรงกำลงเปนปญหาทวโลก ในป พ.ศ. 2550 ทวโลกเสยชวตจากโรคนเกอบ 8 ลานคน หรอรอยละ 13 ของผเสยชวตทงหมด กวา 2 ใน 3 ของผเสยชวต อยในประเทศทมฐานะยากจน และมรายไดระดบปานกลาง โดยมะเรง 5 ชนดทพบมากทสด อนดบ 1 ไดแก มะเรงปอด มะเรงกระเพาะอาหาร มะเรงตบ มะเรงลำไสใหญ และมะเรงเตานม โรคมะเรงเกดไดจากหลายปจจย ทงจากสภาพแวดลอมภายนอก และจากพนธกรรม แมวาอบตการณของการเกดมะเรงจะสงขน ขณะเดยวกนกพบวาอตราการรอดชพและอตราการหายขาดจากโรคมะเรงกสงขนดวยเชนเดยวกน เพราะปจจบนไดมการศกษาคนควาเทคโนโลยทางการแพทยและการรกษาดวยวธการใหม ทงในดานของการผาตด ฉายรงส หรอยาเคมบำบดใหมๆ มาใชในการรกษาโรคมะเรงอยางตอเนอง รวมทงการรกษาโรคมะเรงอยางผสมผสานกน ทำใหการรกษามประสทธภาพมากยงขน หนงสอเลมนถกเรยบเรยงขนเพอใหผอานมความรความเขาใจในโรคมะเรงมากยงขน โดยไดมการเรยบเรยงใหอานงายและใหความรสกเปนกนเอง เพอใหทานไดเหนความสำคญและทำความเขาใจใน โรคมะเรง การปฏบตตว และการปองกนตวเองใหหางไกลจากโรคมะเรง ทราบถงอาการบงชถง โรคมะเรงในเบองตน เขาใจวธการตรวจ และการรกษาในเบองตน เพอใหสามารถสอสารกบแพทยไดอยางถกตองและชดเจน รวมถงสามารถนำความรทไดจากหนงสอเลมนไปเผยแพรตอไปไดอยางถกตอง การอานหนงสอเลมน คณะผนพนธพยายามใชภาษาทงายตอการเขาใจ โดยลดภาษาตางประเทศ หรอศพททางการแพทยใหมากทสด อยางไรกตาม เนองจากศพททางการแพทยบางคำเปนสงทมประโยชน ดงนนผอานควรจะไดทำความรจกและทำความเขาใจ ลองฝกออกเสยงโดยไมตองกลววาจะ ไมคนปาก หรอวากงวลวาจะพดไมถกตอง ทานสามารถฝกออกเสยงและสอบถามพยาบาลหรอแพทยของทานวาออกเสยงถกหรอไม แลวทานจะสามารถสอสารกบแพทยของทานไดงายและชดเจนมากขน คณะผนพนธหวงอยางยงวา ทานผอานจะไดประโยชนจากการอานหนงสอน ชวยใหทานเขาใจโรคมะเรงและเผยแพรความรเรองโรคมะเรงนไปยงผอนอนเปนทรกของทานไดอยางถกตอง ทายทสดน ในนามของมะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย ขอขอบคณ American Cancer Society และ Pfizer Foundation ทสนบสนนการจดพมพหนงสอเลมน

นพ.วเชยร ศรมนนทรนมต / นพ.วโรจน ศรอฬารพงศ / พญ.สดสวาท เลาหวนจ บรรณาธการ

กรกฎาคม 2552

คำนำ

Page 7: Basic cancer knowledge for alls

ตอนท 1 มะเรงคออะไร 9

ตอนท 2 เปนมะเรงแลวตองตายทกคนหรอ 13

ตอนท 3 สงสยวามอาการเหลานเปนมะเรงไดหรอไม 17

ตอนท 4 จะปองกนโรคมะเรงไดหรอไม 21

ตอนท 5 คำถามทควรถามแพทยผรกษา 25

ตอนท 6 เมอคนในครอบครวเปนมะเรง 29

ตอนท 7 เมอเพอนหรอคนรจกเปนมะเรง 35

ตอนท 8 อาหารตานมะเรง 41

ตอนท 9 วธพชตมะเรง 47

ภาคผนวก

แหลงใหขอมลเกยวกบโรคมะเรงในประเทศไทย 58

สารบญ

Page 8: Basic cancer knowledge for alls
Page 9: Basic cancer knowledge for alls

มะเรงคออะไร อวยวะตางๆ ของรางกายประกอบขนจากเนอเยอหลายชนด โดยมหนวยทเลกทสดคอเซลล โรคมะเรง คอ โรคทมความผดปกตของเซลลในอวยวะตางๆ ของรางกาย โดยเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรมของเซลล กอใหเกดเปนเซลลมะเรงทมการเจรญเตบโตโดยไมอยภายใตการควบคมทเหมาะสม ผลลพธคอ การเกดเปนกอนเนอมะเรงทเตบโตรบกวน การทำงานของเซลลปกตในอวยวะ นอกจากนยงสามารถลกลามแพรกระจายไปยงอวยวะอนไดดวย มะเรงอาจมความแตกตางไดมากมาย ตามตำแหนงของอวยวะทเปนจดกำเนดของมะเรง และชนดของเนอเยอทอยภายในอวยวะนนๆ เซลลปกตกลายเปนเซลลมะเรงไดอยางไร เซลลปกตอาจมการเจรญเตบโตโดยการแบงตวและตายอยางเปนระบบ และมการควบคมทเหมาะสม ทำใหอวยวะและรางกายมนษยทำงานไดเปนปกต เซลลแตละชนดในอวยวะทตางกนอาจมอตราการเจรญเตบโตแตกตางกนไดตามความเหมาะสมของหนาทของแตละอวยวะ

ตอนท 1

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ �

Page 10: Basic cancer knowledge for alls

การทเซลลจะทำงานอยางเปนปกต สวนหนงเกดจากการกำหนดหนาทของเซลลดวย สารพนธกรรมทเรยกวาดเอนเอ (DNA) ภายในเซลล หากเกดการเปลยนแปลงขอมลของ DNA เซลลนนอาจมความผดปกตในการแบงตวเจรญเตบโต ถามการสะสมความเปลยนแปลงมากพอ เซลลจะกลายไปเปนเซลลกอกำเนดมะเรง และพฒนาจนกลายเปนเนอเยอมะเรงในทสด การเปลยนแปลงของ DNA หรอการกลายพนธ อาจเกดจากการทเซลลไดรบสารกระตนใหเกดการกลายพนธ เชน สารเคมบางอยาง ควนบหร เชอไวรสบางชนด ในเซลลปกตจะมกลไกการควบคมการกลายพนธโดยการซอมแซมสาย DNA หรอทำใหเซลลทม DNA ผดปกตตายไป แตเซลลทจะกำเนดเปนเซลลมะเรงจะเลดลอดกระบวนการตรวจสอบนได

โรคมะเรง คอ โรคทมความผดปกตของเซลลในอวยวะตางๆ ของรางกาย โดยเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม ของเซลล กอใหเกดเปนเซลลมะเรงทมการเจรญเตบโต โดยไมอยภายใตการควบคมทเหมาะสม

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 10

Page 11: Basic cancer knowledge for alls

มะเรงมความแตกตางกนหรอไม มะเรงทเกดขนในอวยวะทตางกนจะมความแตกตางกน ทงในดานลกษณะของเซลล การเจรญเตบโต การแพรกระจาย การตอบสนองตอการรกษา มะเรงทตงตนในอวยวะหนง แมวาแพรกระจายไปยงอวยวะอนทไกลออกไป แตยงคงคณสมบตสวนใหญของเซลลมะเรงชนดเดม เชน มะเรงปอดทแพรกระจายไปทตบ ยงคงเปนเซลลมะเรงปอด ไมไดกลาย ไปเปนมะเรงของเซลลตบ การรกษายงคงใชยาสำหรบรกษาโรคมะเรงปอด ซงแตกตางจากยาสำหรบรกษาโรคมะเรงตบ เปนตน มะเรงแพรกระจายไดอยางไร เซลลมะเรงตงตนมาจากเซลลปกตในอวยวะตงตนของโรคมะเรง เมอมการเจรญเตบโตมากพอ เซลลมะเรงมกจะแทรกซมเขากระแสเลอดหรอทางเดนนำเหลอง ทำใหลอยไปสอวยวะอนทเปนเปาหมายในการแพรกระจาย กลไกการแพรกระจายของเซลลมะเรงมความซบซอนและหลายขนตอน การกระทำเพยงอยางใดอยางหนง เชน การนวด การงดอาหารบางอยาง ยอมไมมผลทชดเจนตอการแพรกระจายโรคมะเรง ไมสามารถหยดยงการเจรญเตบโตของเนอเยอมะเรง หรอกระตนใหเซลลมะเรงเจรญเตบโตได

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 11

Page 12: Basic cancer knowledge for alls
Page 13: Basic cancer knowledge for alls

แมวาโรคมะเรงทแพรกระจายไปแลวเกอบทงหมดจะไมมทางรกษาใหหายขาดได แตโรคมะเรงระยะเรมตนสวนมาก รวมทงโรคมะเรงบางชนดทแพรกระจายแลว สามารถ ทจะรกษาใหหายขาดได โรคมะเรงทแมวาจะแพรกระจายแตอาจรกษาหายขาดไดดวย ยาเคมบำบดบางชนด ไดแก มะเรงเมดโลหต มะเรงตอมนำเหลอง มะเรงลกอณฑะ มะเรงปอดชนดเซลลเลก มะเรงไขปลาอก มะเรงทพบบอยเมอพบในระยะเรมตนสามารถรกษาใหหายขาดไดโดยการผาตด ซงบางครงอาจมการรกษาเสรมดวยการฉายรงส หรอ การใหยาเคมบำบด ไดแก มะเรงเตานม มะเรงปอด มะเรงลำไสใหญ

เปนมะเรงแลว ตองตายทกคนหรอ

ตอนท 2

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 13

Page 14: Basic cancer knowledge for alls

มมะเรงบางชนดทสามารถรกษาใหหายขาดไดดวยการฉายรงสรวมกบการใหยาเคมบำบดรกษา โดยอาจไมตองผาตดรวมดวย ไดแก มะเรงชองปากและคอ มะเรงทวารหนก มะเรงปอดชนดเซลลไมเลก ระยะมโรคเขาตอมนำเหลองของชองทรวงอก การรกษาโรคมะเรงอาจมอปสรรคหลายประการ ไมเฉพาะโรคมะเรงทมความดรายรนแรง การเขาถงการรกษาทเหมาะสมเปนปจจยทสำคญประการหนง การดแลชวยเหลอของครอบครวรวมไปกบทมแพทยผรกษา เปนปจจยทสำคญไมนอยไปกวาวธการรกษาทจะชวยใหการรกษาบรรลจดมงหมายได ปจจยทสำคญอกประการหนงคอ การทผปวยลงเล ทจะเขารบการรกษา อาจเปนจากความกลวตอผลขางเคยงของการรกษา คาใชจายทตองใชในการรกษา ทำใหผปวยจำนวนไมนอยหนเขาหาการรกษาทางเลอก เนองจากมการ

มะเรงทพบบอย เมอพบในระยะเรมตน สามารถรกษาใหหายขาดไดโดยการผาตด ซงบางครงอาจมการรกษาเสรมดวยการ ฉายรงส หรอการใหยาเคมบำบด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 14

Page 15: Basic cancer knowledge for alls

โฆษณาวาสามารถรกษาใหหายขาดไดโดยมผลขางเคยงตำ หลายครงทำใหสญเสยโอกาส ทจะรกษาใหหายขาดได เนองจากตองเสยเวลารอผลจากการรกษาทางเลอก มะเรงทแพรกระจายแลวหลายชนด สามารถรกษาเพอยบยงและชะลอโรคไมใหลกลามรวดเรวได มผปวยจำนวนไมนอยทสามารถมชวตยนยาวขนอยางชดเจน ดวยการควบคมโรคมะเรงดวยยาเคมบำบดและยาตานมะเรงแบบมงเปา (Targeted Therapy) ในบางกรณมผปวยทสามารถมอายยนยาวเปนหลายปได ปจจบน การรกษาโรคมะเรงมความกาวหนามากขนอยางมากในทกๆ ดาน ศลยแพทยมะเรงมความรความชำนาญในการผาตดมากขน มการพฒนาเทคนกการผาตดท เพมประสทธภาพในการควบคมโรคมะเรงสงขน โดยอาจมแผลผาตดทเลกลง ทำใหผปวยฟนตวจากการผาตดไดเรวขน แพทยรงสรกษามความรความชำนาญมากขน และยงมเครองฉายรงสยคใหม ททำใหการรกษามประสทธภาพสงขนโดยมผลขางเคยงนอยลง มการพฒนาคดคนยาเคมบำบดและยาตานมะเรงชนดใหมออกมามากขน ทำใหอายรแพทย โรคมะเรงมทางเลอกทจะใชยาใหเหมาะสมกบโรคและผปวยมากขน ทงหมดนเปนสวนหนงของวทยาการความกาวหนาในการรกษาโรคมะเรง รวมไปกบการทมทมแพทยผรกษาทมความรความชำนาญในแตละดาน ทำใหผปวยโรคมะเรงมความหวงในการตอสเอาชนะ โรคมะเรง

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 15

Page 16: Basic cancer knowledge for alls
Page 17: Basic cancer knowledge for alls

โรคมะเรงสามารถทำใหเกดอาการหรอความรสกผดปกตตอผปวย และมการแสดงออกซงตรวจพบไดโดยแพทย ทงอาการและสงทตรวจพบเปนผลมาจากการทมะเรงลกลามอยในอวยวะตงตนหรออวยวะใกลเคยงของเนอเยอมะเรง หรอเปนผลมาจากการแพรกระจายของมะเรงไปยงอวยวะทไกลออกไป นอกจากนมะเรงบางชนดอาจหลงสารบางอยางททำให เกดผลตอการทำงานของระบบอนๆ ในรางกายไดอกดวย เชน เกดอาการไข ออนเพลย เบออาหาร หรอเกดความผดปกตของสมดลของเกลอแรในรางกายผปวย อาการของโรคมะเรงเกอบทงหมดเปนอาการทไมจำเพาะตอโรคมะเรง กลาวคอ มโรคอนทไมใชโรคมะเรงสามารถทำใหเกดอาการทคลายหรอเหมอนกนกบโรคมะเรงได วากนตามจรงแลว อาการสวนใหญทเกดขนกบผปวยทวไปมกไมใชอาการของโรคมะเรง

สงสยวามอาการเหลาน เปนมะเรงไดหรอไม

ตอนท 3

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 17

Page 18: Basic cancer knowledge for alls

หลายทานอาจเคยพบวามผปวยโรคมะเรงทไมรตวหรอไมมอาการเตอนลวงหนา แลวพบวาเกดเปนมะเรงในระยะแพรกระจายไปแลว ทงน โรคมะเรงหลายชนดเปนมะเรงทมความรนแรงสง แพรกระจายไดรวดเรว ประกอบกบอวยวะทเกดโรคมะเรงเปนอวยวะทอยในทตรวจไดยาก เชน ในชองทอง หรอเปนอวยวะทมขนาดใหญ อาจใชเวลานานกวาจะเกด กอนมะเรงททำใหเกดอาการ เชน ปอด เปนตน สงเหลานเปนอปสรรคทสำคญประการหนงในการวนจฉยโรคมะเรงระยะเรมตน อาการโรคมะเรงทนาสงสย อาการของโรคมะเรงตามอวยวะทนาสงสยจะนำผปวยมาพบแพทยเพอทำการสบคนสาเหตทแนชดตอไป อาการของมะเรงในอวยวะทพบบอย ไดแก ไอมเสมหะปนเลอด อาจเปนอาการของโรคมะเรงปอด แตอาจสบสนกบวณโรคหรอ โรคปอดอกเสบชนดอน การทมเลอดออกจากจมกแลวลงคอ ทำใหเสมหะมเลอดปน ถาทานมอาการดงกลาว โดยเฉพาะอาการทไมทเลาหรอหายไปในระยะเวลา 1-2 สปดาห ไอเรอรงและมเสยงแหบ อาจเปนอาการของโรคมะเรงกลองเสยงหรอมะเรงปอด โดยเฉพาะถาไมมอาการของไขหวด คอ มไข มนำมก และมเสมหะมากอนหนา

มโรคอนทไมใชโรคมะเรงสามารถทำใหเกดอาการทคลายหรอเหมอนกนกบโรคมะเรงได วากนตามจรงแลว อาการสวนใหญทเกดขนกบผปวยทวไป มกไมใชอาการของโรคมะเรง

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 18

Page 19: Basic cancer knowledge for alls

คลำกอนไดทเตานมหรอทอนของรางกายทไมเคยคลำไดมากอน แมวากอนเตานม สวนใหญมกจะไมใชโรคมะเรงกตาม ถายอจจาระลำบาก ทองผกสลบกบทองเดน อาจเปนอาการของมะเรงลำไสใหญ โดยเฉพาะถามอาการตอเนองมากกวา 2 สปดาห รวมกบนำหนกลด มกหรอเลอดออกทางทวารหนกหรอชองคลอด อาจเปนอาการของมะเรงทางนรเวช เชน มะเรงปากมดลก หรอ มะเรงลำไสใหญสวนไสตรง ปสสาวะมเลอดปน อาจเปนอาการของโรคมะเรงทางเดนปสสาวะ เชน กระเพาะปสสาวะ ตอมลกหมาก ถาเปนเพศหญง ควรระวงการสบสนวาเปนเลอดออกจากทางเดนปสสาวะ หรอออกจากชองคลอด อยางไรกตาม นอกเหนอไปจากอาการตามอวยวะทเกดขน ยงมอาการของโรคมะเรงทวไปทไมจำเพาะ ซงอาจนำไปสการวนจฉยโรคไดถาผปวยสงเกตพบ ไดแก นำหนกลดลงโดยไมมสาเหต กรณททานไมไดตงใจจะลดนำหนก หรอมการเปลยนแปลงการรบประทานอาหาร เชน การรบประทานอาหารมงสวรตอยางเครงครด ไขเรอรง โดยเฉพาะไขทเปนมานานกวา 1 สปดาห อาจเปนอาการของมะเรงเมดโลหตหรอตอมนำเหลอง ปวดตามตวหรอทกระดก โดยเฉพาะอาการปวดทตอเนอง และมอาการปวดชวงกลางคน อาจเปนอาการของมะเรงแพรกระจายเขากระดกได ออนเพลย เบออาหาร อาจเปนอาการของมะเรงระบบทางเดนอาหาร เชน กระเพาะอาหาร ลำไสใหญ ตบออน หรอเปนแคอาการทเกดจากมะเรงโดยไมเกยวกบการทำงานของอวยวะดงกลาวกได

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 19

Page 20: Basic cancer knowledge for alls
Page 21: Basic cancer knowledge for alls

แมวาโรคมะเรงจะมความสมพนธกบสารกอมะเรงหลายชนด แตโรคมะเรงสวนใหญ ยงไมมสาเหตทชดเจน ปจจบนการศกษาทเชอถอไดสามารถบอกถงปจจยเสยงตอโรคมะเรง ความหมายของ “ปจจยเสยง” คอ ลกษณะบางประการทอาจเพมหรอลดโอกาสทจะเกดโรคมะเรง มปจจยหลายประการทเพมความเสยงตอการเกดโรคมะเรง อาจแบงไดเปน ปจจยเสยงทไมสามารถหลกเลยงได เชน ผหญงจะเปนมะเรงเตานมไดมากกวาผชาย หลายเทา ผสงอายมความเสยงตอโรคมะเรงหลายชนดมากกวาผทมอายนอย ปจจยเสยง ทอาจหลกเลยงได เชน การสบบหรซงเพมโอกาสจะเกดโรคมะเรงปอด การดมสราซงเปนปจจยเสยงสำหรบโรคมะเรงในชองปากและคอ เปนตน อาจมหลายทานบอกวา “เหนบางคนสบบหรจนตายดวยโรคอนแตไมเปนมะเรง แตคนไมสบบหรกลบเปนมะเรงตาย” ทงน คนทมปจจยเสยงไมวาจะมหลายปจจยรวมกน ไมไดหมายความวาจะตองเปนมะเรงอยางแนนอน ปจจยเสยงเปนเรองของโอกาสความ นาจะเปน ตวอยางเชน ถามคนจำนวน 1,000 คน ทสบบหรเปนเวลานาน ยอมมโอกาสทจะเกดมะเรงปอด มะเรงชองปาก และมะเรงกระเพาะปสสาวะ ในชวงชวตของคนเหลาน มากกวาทจะพบมะเรงในคน 1,000 คน ทไมสบบหร แนนอนในคน 1,000 คน ทไมสบบหรเลย กยงมโอกาสเกดเปนโรคมะเรงไดเชนกน แตในอตราเสยงทตำกวา ดงนนขออางขางตนของผทสบบหรและไมยอมเลกจงไมใชเหตผลทถกตอง

จะปองกนโรคมะเรงไดหรอไม ตอนท 4

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 21

Page 22: Basic cancer knowledge for alls

อาจมหลายทานไดรบขอมลจากแหลงตางๆ วา การรบประทานอาหารแบบชาวยโรปหรออเมรกน ซงมการบรโภคเนอสตวสงกวาชาวเอเชย เปนปจจยเสยงตอการเกดโรคมะเรง พอมเพอนเปนมะเรงจงแนะนำใหหยดรบประทานอาหารจำพวกเนอสตว ดวยความกลววาจะเปนสารอาหารสำหรบโรคมะเรง ความเขาใจดงกลาวคลาดเคลอนจากความเปนจรง คอนขางมาก ดวยปจจยเสยงของการบรโภคอาหาร ถาจะทำใหเกดโรคมะเรงจะตองใชเวลาทยาวนานหลายๆ ป และมปจจยเสรมอกหลายประการทมาสนบสนน การทผปวยเปนโรคมะเรงแลวหยดรบประทานเนอสตว จงไมสามารถทจะยบยงการเตบโตของมะเรงทเกดขนแลว ไดแตอยางใด อยางไรกด ถาทานเชอวาอาหารลกษณะดงกลาวจะปองกนมะเรงได ทานตองเรมปฏบตทนทและตอเนองหลายป จงอาจเปนประโยชนในการปองกนโรคมะเรงในอนาคตขางหนา ปจจยเสยงทมความเกยวของกบโรคมะเรงทพบบอย ปจจยเสยงบางประการทมความเกยวของกบโรคมะเรงทพบบอยและทานอาจหลกเลยงได ไดแก 1. การสบบหร ทงทมจำหนายหรอบหรมวนเอง ซการ กลองยาสบ หรอการเคยวยาสบ จะเพมความเสยงทจะเกดเปนโรคมะเรงปอด มะเรงในชองปาก กลองเสยง มะเรง

การทผปวยเปนโรคมะเรง แลวหยดรบประทานเนอสตว จงไมสามารถทจะยบยงการเตบโตของมะเรง ทเกดขนแลวไดแตอยางใด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 22

Page 23: Basic cancer knowledge for alls

หลอดอาหาร มะเรงกระเพาะปสสาวะ และมะเรงของตบออน แมวาในประเทศไทยจะม การรณรงคควบคมการสบบหรอยางดเยยม แตกยงมผสบบหรใหมเพมมากขน โดยเฉพาะ ในกลมวยรนและเพศหญง การลดปจจยเสยงขอนสามารถทำไดงายโดยการงดสบบหร

2. การตดเชอไวรสบางชนด เชน ไวรสตบอกเสบชนดบและซ มความสมพนธตอการเกดโรคตบแขงและมะเรงตบ ไวรสเอปสไตนบารรมความเกยวของกบโรคมะเรงหลงโพรงจมกหรอมะเรงตอมนำเหลองชนด Burkitt ไวรสเอชพว (Human Papilloma Virus) เปนปจจยเสยงของโรคมะเรงปากมดลกในผหญง หรอ มะเรงชองปากและคอ ในปจจบนมการพฒนาวคซนเพอปองกนการตดเชอไวรสหลายชนด เชน วคซนปองกนไวรสตบอกเสบบ วคซนปองกนการตดเชอไวรสเอชพว เปนตน

3. การดมสรา เปนอนตรายตอตบ สามารถทำใหเกดตบอกเสบและตบแขง ซงเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงตบตามมา นอกจากน สรายงเปนปจจยเสยงตอโรคมะเรง ในชองปากและคอ เชนกน ไมนบรวมผลเสยจากการดมสราอนๆ ทงทางตรงและทางออม นอกจากปจจยเสยงดงกลาวขางตน การดแลรกษาสขภาพรางกายโดยรวมใหแขงแรง ยอมเปนผลดตอรางกาย เชน การรบประทานอาหารใหถกสขลกษณะ มสารอาหารครบถวน เลยงหรอลดการบรโภคอาหารไขมนสง การออกกำลงกายสมำเสมอ การพกผอนและ ผอนคลายความตงเครยด จะทำใหทานมสขภาพแขงแรงสมบรณ ตอสกบโรคมะเรงและ

โรคภยไขเจบอนๆ ได

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 23

Page 24: Basic cancer knowledge for alls
Page 25: Basic cancer knowledge for alls

โรคมะเรงเปนโรคทมความซบซอน การดแลผปวยโรคมะเรงจงมความยากลำบาก ทานและครอบครวสามารถมสวนรวมในการดแลรกษาโรคของทาน การไปพบแพทยเปน สงสำคญ การสอสารเพอรบทราบขอมลเกยวกบโรคและการรกษาจากแพทยอาจตอง ใชเวลามากกวาการพบแพทยเพยง 1 ครง ขณะเดยวกน แพทยจำเปนทจะตองเรยนรเกยวกบตวผปวยและครอบครว เพอทจะเลอกวธการดแลรกษาทเหมาะสมให เปนท นาเสยดายวา แพทยหนงทานอาจตองดแลผปวยจำนวนมากในแตละวน บางครงแพทย อาจใหเวลากบทานเพยงผเดยวไดไมเตมท จงตองมทมการรกษา ซงอาจประกอบดวย แพทยประจำบาน พยาบาล เภสชกร รวมในการดแลทาน

คำถามทควรถาม แพทยผรกษา

ตอนท 5

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 25

Page 26: Basic cancer knowledge for alls

คำถามทเลอกมาใชในการสนทนากบแพทยผรกษา ตอไปนเปนคำถามบางประการททานอาจเลอกมาใชเพอสนทนากบแพทยผรกษาทาน • เปนมะเรงหรอเนอรายจรงหรอไม หรอเปนเพยงเนองอกไมรายแรง • เปนมะเรงของอวยวะใด • โรคมะเรงเปนมากนอยเพยงใด อยในระยะทเทาใด • ถาเปนระยะแพรกระจาย มโรคกระจายไปทอวยวะใดบาง มากนอยเพยงใด • ควรตรวจเพมเตมอะไรบาง • การรกษามผลตอโอกาสหายขาดหรอไม มากนอยเพยงใด • โรคมกจะกำเรบอยางไร เมอใด จะทราบไดอยางไรวาโรคเรมจะกำเรบ • ทำอยางไรจงสามารถลดความเสยงทโรคจะกำเรบ

กอนททานจะไปพบแพทย ควรเตรยมตวเกยวกบ ขอมลทจะถาม และพยายามใหการสอสารขอมล เปนลกษณะแลกเปลยนกนระหวางทานกบแพทย

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 26

Page 27: Basic cancer knowledge for alls

• เปาหมายของการรกษาคออะไร หวงผลหายขาดหรอบรรเทาอาการ • ควรใชการรกษาวธใดบาง เชน ผาตด รงสรกษา รบยาเคมบำบด • ขอดขอเสยของการรกษาแตละวธมอะไรบาง คาใชจายเปนอยางไร ประสทธภาพตางกนอยางไร • ลำดบขนตอนของการรกษาแตละวธเปนอยางไร • ควรเตรยมตวอยางไรกอนการรกษา เชน อาหาร การออกกำลงกาย การลางาน สงแวดลอม เปนตน • ควรรกษาดวยยาสมนไพร หรอรกษาทางเลอกวธอนรวมดวยไดหรอไม มขอดขอเสยอยางไร • ถาตองการทราบขอมลเพมเตม จะคนหาไดจากทไหน อยางไร ดงนน กอนททานจะไปพบแพทย ควรเตรยมตวเกยวกบขอมลทจะถาม และพยายามใหการสอสารขอมลเปนลกษณะแลกเปลยนกนระหวางทานกบแพทย ปจจบนมขอมลมากมายทไมไดรบการกลนกรอง โดยเฉพาะขอมลทางอนเตอรเนต ทานควรเลอกรบทราบขอมลทมประโยชน ไมไดหวงทจะขายสนคาใดๆ ใหกบทาน ถาทานไมมนใจวาขอมล มความถกตอง ควรสอบถามเพมเตมจากแพทยของทาน

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 27

Page 28: Basic cancer knowledge for alls
Page 29: Basic cancer knowledge for alls

คงไมมใครปฏเสธไดวา เมอไดยนคำวา “มะเรง” โดยเฉพาะเมอเกดกบคนใกลชด ยอมทำใหเกดอารมณทหลากหลาย ไมวาจะเปนความตระหนกตกใจ กลว กงวล เสยใจ สบสน หรอโกรธ ซงเปนปฏกรยาตามธรรมชาต แตในทสด หลงจากผานพนอารมณเหลานนแลว ผปวยและครอบครวหรอคนใกลชด กมกจะพรอมทจะเผชญหนากบการวนจฉยทเพงไดรบมาไมมากกนอย บทความนมจดประสงคเพอใหเกดความเขาใจและมมมมองในการดแลผปวยโรคมะเรง เพอใหทานสามารถปรบตวและใจใหพรอมทจะรบมอกบโรคไดดขน

เมอคนในครอบครว เปนมะเรง

ตอนท 6

“คณไมสามารถปฏเสธตนเองไดวาไมไดเปนมะเรง แตคณสามารถรบมอกบมนได”

Page 30: Basic cancer knowledge for alls

การดแลผปวยโรคมะเรงเปนงานททาทาย เพราะตองมทงการดแลทางรางกายทอาจ มการเปลยนแปลงไป ไมวาจะจากตวโรคเอง หรอเปนผลจากการรกษากตาม นอกจากน การดแลทางดานจตใจและอารมณของผปวยและผใกลชดเอง กเปนสงสำคญไมนอยกวากน ซงหมายความวา ทงผปวยและผใกลชด จำตองมการปรบตวเพอรบสถานการณใหมๆ ทอาจเกดขน

“คณไมสามารถปฏเสธตนเองไดวาไมไดเปนมะเรง แตคณสามารถรบมอกบมนได” เรมตนอยางไรด ผปวยโรคมะเรงสวนใหญมกจะเรมตนพบแพทยทวไป หรอแพทยเฉพาะทางตามอาการทผดปกต เชน ผปวยมะเรงปอดทมอาการไอหรอหอบเหนอย อาจไปพบอายรแพทย หรออายรแพทยโรคทางเดนหายใจ ผปวยโรคมะเรงเตานมอาจเรมตนพบศลยแพทยดวย ปญหากอนในเตานม เปนตน เมอไดรบขอมลเบองตนหรอการวนจฉยจากแพทยทดแลแลว แพทยอาจสงตอใหผเชยวชาญสาขาตางๆ ตามความเหมาะสม ผปวยโรคมะเรงจำนวนมากอาจมอาการของโรคมะเรงไดหลายอวยวะ อกทงมกเปนผสงอายซงมกมโรครวมอนๆ อยดวย อาทเชน ความดนโลหตสง เบาหวาน ถงลมโปงพอง ทำใหตองรบการดแลจากอายรแพทย ทมความรรอบดาน รวมกบอายรแพทยเฉพาะทางในการดแลรกษาโรคมะเรง สำหรบอายรแพทยผเชยวชาญดานโรคมะเรงทจะใหขอมลรายละเอยดดานแนวทางการดแลรกษา หรอการพยากรณโรคมะเรงนน ไดแก แพทยผเชยวชาญทางอายรศาสตรโรคมะเรง (Medical Oncologist) หรอ แพทยผเชยวชาญทางอายรศาสตรโรคเลอด (Hematologist) (ในกรณทเปนมะเรงของเมดเลอดหรอตอมนำเหลอง) จะเปนจดเรมตนทดททานจะหาขอมลไดเตมท เพอประกอบการตดสนใจในการรกษา

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 30

Page 31: Basic cancer knowledge for alls

การรกษาโรคมะเรงนน มกตองอาศยความรวมมอของแพทยผเชยวชาญในหลายสาขา ททำงานรวมกนเปนทม ไดแก ศลยแพทย รงสแพทย อายรแพทย พยาธแพทย และแพทยอนๆ อกหลายสาขา โดยแพทยแตละสาขาจะมความชำนาญเฉพาะดาน อายรแพทยโรคมะเรงมความชำนาญทจะเปนผ ใหคำแนะนำโดยรวมวาในภาวะโรคของทานนน มแนวทางการรกษาอยางไรบาง บอกลำดบของการรกษาแตละวธทเหมาะสม และทำหนาทเปนผประสานงานกบแพทยสาขาตางๆ เพอใหผลการรกษาโรคมะเรงของผปวยคนหนงๆ เปนไปอยางดทสด ทสำคญ อายรแพทยโรคมะเรงเปนผทไดรบการฝกอบรมเพอใหม ความเชยวชาญในการรกษาโรคมะเรงดวยยาเคมบำบด หรอยาตานมะเรงในหลายรปแบบ มความชำนาญในการเลอกการรกษาดวยยาใหเหมาะสมกบผปวย และเหมาะสมกบชนดของโรคมะเรง นอกจากน ผปวยมะเรงจำนวนมากอาจมโรคประจำตวอนททำใหการดแลรกษาดวยยาเคมบำบดซงอาจมผลขางเคยงทรนแรงมความซบซอนมากขน อายรแพทยโรคมะเรงจะดแลปญหาเหลานไดอยางถถวน ทำใหการรกษาโดยรวมราบรนและมประสทธภาพสงสด

“คนเปนมะเรงไมจำเปนตองตายจากมะเรงทกคน”

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 31

Page 32: Basic cancer knowledge for alls

เมอทานตองดแลผปวยโรคมะเรง หากทานเปนผใกลชดผปวยและตองดแลผปวย สงสำคญคอ ทานควรรวมรบรขอมลการเจบปวยโดยการไปพบแพทยพรอมกบผปวย บางครงผปวยอาจจะไมไดแจงใหแพทยทราบอาการผดปกตทเกดขนระหวางการรกษา ไมสามารถจำทกอยางทแพทยแนะนำได หรอผปวยบางรายไมกลาถามคำถามกบแพทย ทานจะเปนผทเชอมตอสงเหลานและทำใหการรกษาสมบรณมากขน ผปวยและครอบครวมกจะไมกลาถามแพทย ไมวาจะเพราะความเกรงใจหรอกลวกตาม แตทจรงแลว แพทยยนดทจะตอบขอสงสยของผปวยเปนอยางยง แตเนองจากบางครงแพทยเองอาจจะเขาใจวาทานเขาใจหรอทราบแลว จงไมไดเนนยำ เพมเตม เปนตน ทานอาจตองชวยบรหารจดการกจกรรมในชวตประจำวนบางอยางแกผปวยในชวง การรกษา เชน การจดตารางการนดหมายกบแพทย การดแลเรองการรบประทานยา

การตดสนใจรวมกนของคนในครอบครว ควรกระทำเมอทกฝายไดรวมรบรขอมลจากแหลง ทเชอถอไดกอน โดยยดประโยชนของผปวยเปนหลก และใหนำหนกความตองการของผปวยมากทสดดวย

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 32

Page 33: Basic cancer knowledge for alls

การจดบนทกอาการผดปกตตางๆ เพอรายงานแพทย (ผปวยสามารถทำไดเชนกน) การจดการคาใชจายตางๆ การจดสลบหนาทของสมาชกคนอนๆ ในบานใหทกอยางดำเนน ไดใกลเคยงเดม เพอทจะไมทำใหผปวยตองพะวงในเรองเหลานจนเกนไปในระหวางการรกษา เปนตน การตดสนใจรวมกนของคนในครอบครวในเรองการรกษากเปนสงทพงกระทำ ทงน ควรกระทำเมอทกฝายไดรวมรบรขอมลจากแหลงทเชอถอไดกอน โดยยดประโยชนของ ผปวยเปนหลก และใหนำหนกความตองการของผปวยมากทสดดวย เมอตดสนใจ อยางใดอยางหนงแลว ตองไมมการกลาวโทษกนภายหลง จงนกเสมอวาทกคนตางทำดวยความรกและเปนหวงผปวยทงนน การดแลทางจตใจเปนสงสำคญไมแพการดแลดานกาย แนนอนทผปวยจะมความวตกกงวล เครยด และเปนทกขจากการเจบปวยทเปนอย ในฐานะของผใกลชดผปวย การใหกำลงใจจงเปนสงจำเปนอยางหลกเลยงไมได จงทำใหเขารวาเขาไมไดเผชญกบมนตามลำพง และทานพรอมทจะอยเคยงขางเขาทกขนตอน

การรกษาโรคมะเรงอาจจะเปนชวงเวลาสนๆ ไมกเดอน หรออาจยดเยอนานกวานน ไดเชนกน โดยเฉพาะในกรณทโรคอย ในระยะแพรกระจาย ดงนนทานเองตองตระหนกวา ตวทานเองตองดแลสขภาพทงกายและจตใจของตนเองเชนกน ทานควรมการพกผอนบาง โดยมคนมาชวยผลดเปลยนการดแลผปวยเปนครงคราว ซงจะทำใหทานมพลงกลบคนมา พรอมทจะประคบประคองผปวยและครอบครวใหมความสข และมคณภาพชวตทดทสด

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 33

Page 34: Basic cancer knowledge for alls
Page 35: Basic cancer knowledge for alls

บคคลททานรจกมใครเปนโรคมะเรงหรอไม ทานตกใจหรอไม เมอไดยนหรอไดฟงวา บคคลทรก เพอนของทาน หรอวาบคคลททานรจกเปนโรคมะเรง เมอทานไดรบรขาวรายเชนน ทานในฐานะผทเปนเพอนสนทหรอบคคลใกลชดกบผปวยโรคมะเรง สามารถเปนทพงทดของเพอนได

เมอเพอนหรอคนรจก เปนมะเรง

ตอนท 7

ผปวยหลายรายอาจสบสน ตองการขอมลทถกตอง และตองการกำลงใจในการสกบโรคมะเรงราย แตขอมลเกยวกบผลลพธของโรคมะเรง ควรสงวนไวใหแพทยเปนผบอก

Page 36: Basic cancer knowledge for alls

เรมตนอยางไรด โรคมะเรงเปนโรคทมผลตอรางกายและจตใจของผปวยเปนอยางมาก ผปวยโรคมะเรง สวนมากเมอรวาตวเองเปนโรคมะเรงแลว จะมปฏกรยาเรมแรกคอความตกใจ ตามดวย ความไมแนใจ และหวงวาสงเหลานนอาจเปนเพยงขอผดพลาดทางการแพทย ตอมาจะมความเศราเสยใจและสญเสยกำลงใจ ผปวยหลายรายอาจสบสน ตองการขอมลทถกตอง และตองการกำลงใจในการสกบโรคมะเรงราย ทานในฐานะเพอนหรอผรวมงานสามารถทจะชวยเหลอทงสองประการได การศกษาหาความรเพมเตม ทานอาจสามารถคนหาขอมลความรทเปดเผย และไดขอมลทถกตองมากกวาผปวย และสมาชกในครอบครวของผปวย เนองจากตองใชเวลาในการดแลรกษาโรคมะเรง ทงการพบแพทยหลายสาขา การตรวจวนจฉยตางๆ อยางไรกด ขอมลเกยวกบโรคมะเรงทคนควาตองตรวจสอบวาเปนขอมลทเชอถอได หลายครงผปวยมกไดรบขอมลวา “เขาวากนวา” หรอ “เขาบอกกนวา” ซงอาจหมายถงทานบอกไปเพราะไดอานหนงสอแมกกาซนทแปลมาโดยมทมาไมชดเจน เชอถอไมได หรอฟงจากผอนเลาตอๆ กนมา ขอมลเหลานอาจทำให ผปวยเขาใจผดพลาด นอกจากนการบอกขอมล โดยเฉพาะเกยวกบผลลพธของโรคมะเรง แกผปวย ควรสงวนไวใหแพทยเปนผบอก ทานควรใหกำลงใจเพอใหผปวยมความเขมแขง ทจะตอสกบโรค สนบสนนใหผปวยเขารบการตรวจรกษาแตเนนๆ หรอแนะนำใหพบแพทย ผเชยวชาญ เพอใหผปวยไมเสยโอกาสทจะรกษาใหหายขาด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 36

Page 37: Basic cancer knowledge for alls

ทานอาจตองเปนผทคอยใหคำปรกษา รวมถงการเปนตวเชอมระหวางผปวยและญาต ผปวยบางคนเมอทราบวาตวเองเปนโรคมะเรงแลว จะเกดความกงวลในหลายดาน โดยเฉพาะอยางยงผปวยทอยในวยทตองรบผดชอบดานครอบครวดวยแลว อาจมความรสกหลายอยางเกดขนพรอมๆ กน เชน ความกงวล ความตงเครยด ไมยอมรบความจรงทเกดขน บางครงบคคลในครอบครวไมสามารถเขาถงผปวยไดในระยะแรก ชวงระยะเวลาดงกลาวน ทานในฐานะทเปนเพอนหรอผทเปนทรกของผปวย สามารถเปนผทอยเปนเพอนหรอดแลจตใจในชวงดงกลาวไดเปนอยางด ทานสามารถชวยใหบรรยากาศซมเศราของผปวยและครอบครวดขนได ผปวยบางคนพอไดทราบวาตวเองเปนโรคมะเรงแลว จะมอาการซมเศรา เสยใจ หมดหวง อาการตางๆ เชน เบออาหาร กงวล นอนไมหลบ เฉอยชากจะตามมาดวย ทานสามารถ มสวนรวมใหกำลงใจและใหผปวยมความพรอมทจะตอสกบโรคมะเรงได ญาตของผปวย คนหนงเลาวา แมของเขาไมคยกบใครเลย แตพอเพอนคนนมาเยยมจะพดจาสนกสนาน จตใจและรางกายของผปวยดขน จตใจของคนในครอบครวเขากดขน บางครงกตองโทรไปหาเพอนคนนใหมาหาแมของเขาบอยๆ กรณเชนน แสดงใหเหนวาเพอนของผปวยมสวนรวมสำคญอยางยงทจะชวยผปวยทเปนเพอนของทานและครอบครวได

ผปวยมะเรงตองการความเขาใจ ไมใชความสงสาร การพดคย การเยยมเยอน การปฎบตดวยการสมผส ดวยความรก และหวงใย ยอมบงบอกไดดกวาคำพดเพยงอยางเดยว

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 37

Page 38: Basic cancer knowledge for alls

พดคยกบผปวยอยางไรด เปนความจรงทเกดขนอยบอยครงทวา คนทใกลชดกบเรามากเทาใดกยงมความลำบากใจในการพดคยมากเทานน โดยเฉพาะเมอทานทราบวาเพอนของทานเปนโรคมะเรงซงเปน โรครายแรง ทานอาจแสดงความเปนหวงอยางจรงใจ แตตองไมแสดงอาการเดนชดวาเปนหวง เกนพอด หรอแสดงอาการผดปกตไปจากเดมทเคยแสดงมากเกนไป เชน ปกตเคยพดคยกนอยางสนกสนาน แตเมอทราบวาเปนมะเรงแลวกพดคยเครงเครยดผดปกตไมเหมอนเดม อาจทำใหบรรยากาศแยลง ทานอาจตองใชความตงใจรบฟงผปวยมากขน เพราะบางครง ผปวยอาจพดซำไปวนมา หรออารมณแปรปรวนบาง ทานควรใหเวลารบฟงสงทผปวยพด เนองจากผปวยอาจจะอยในชวงเวลาทยากลำบากในการดำเนนชวตทงรางกายและจตใจ ผปวยโรคมะเรงตองการกำลงใจในการตอสกบโรคมะเรงอยางตอเนอง เนองจากผปวยตองประสบกบปญหาตางๆ เปนระยะ เชน ระยะททราบวาตวเองเปนโรคมะเรงแลวมจตใจหดห ระยะทตองรบการรกษาดวยการผาตด อาจตองใชเวลาอยในโรงพยาบาลชวงหนง ขณะทรบยาเคมบำบดหรอการฉายรงส อาจมการเปลยนแปลงของรปลกษณภายนอกบางอยางทสงเกตเหนได และเมอโรคมะเรงลกลามมากจนผปวยอยระยะสดทายของชวต ผปวยอาจมความออนเพลย ความคดสบสน แตละชวงเวลาผปวยจะมปฏกรยาตอบสนองแตกตางกนไป ผปวยมะเรงตองการความเขาใจ ไมใชความสงสาร การพดคย การเยยมเยอน การปฎบตดวยการสมผส ดวยความรกและหวงใย ยอมบงบอกไดดกวาคำพดเพยงอยางเดยว

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 38

Page 39: Basic cancer knowledge for alls

ขอแนะนำในการปฎบตเมอเพอนหรอคนรจกเปนโรคมะเรง • พดคยแตสงทด ใหกำลงใจอยางจรงใจตอผปวย • ใหขอมลทถกตองและเชอถอไดแกผปวย หรอแนะนำใหผปวยถามคำถามนนจาก แพทยผรกษา • ไมแสดงทาทตอการเปลยนแปลงภายนอกของผปวยอยางชดเจนเกนควร • หลกเลยงการพดถงโรคของผปวยซำๆ • ใหเวลาแกผปวย โดยรบฟงใหมาก พดใหนอย • ควรไปเยยมเยอนอยางสมำเสมอและเปนระยะ การโทรศพทหรอเขยนจดหมายอาจ ชวยเสรมในกรณททานไมสามารถไปพบผปวยได เพอไมใหผปวยรสกวาถกทอดทง • ทานอาจชวยแบงเบาภาระของครอบครวผปวยได โดยการเยยมเยอนหรอชวยดแล ผปวย เพอใหครอบครวผปวยไดปลกตวออกจากผปวยไดบาง • ชวยใหผปวยไดมกจกรรม ใหเขารสกวาเขาสามารถทำกจกรรมและดำเนนชวตได กจกรรมตางๆ ไมวาจะเปนกจกรรมททำรวมกบครอบครวหรอเพอนสนท จะทำให ผปวยมกำลงใจและพลงในการดำเนนชวตตอไป • โรคมะเรงไมใชโรคตดตอ ผปวยไมสามารถถายทอดมะเรงใหกบเพอนหรอผใกลชดได ทานสามารถทจะใกลชดผปวยโรคมะเรงตามปกต

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 39

Page 40: Basic cancer knowledge for alls
Page 41: Basic cancer knowledge for alls

หลายทานคงไดรบขอมลจากการบอกเลาหรอการอานวา การเลอกรบประทานอาหารสามารถปองกนหรอรกษาโรคมะเรงอยางไดผล ถาเปนอยางนแลว เราควรจะเลอกรบประทานอาหารบางอยางเพอปองกนไมใหเปนมะเรง หรอถาเปนโรคมะเรงแลว ควรจะเลอกบรโภคอาหารอะไรเพอชวยควบคมโรค คำถามเหลาน เปนคำถามทผปวยจำนวนมากในปจจบนถามตอแพทยผรกษา โดยหวงวาแพทยสามารถใหคำตอบไดวา ควรจะรบประทานอาหารอยางไรเพอใหผลการรกษาไดผลดทสด

อาหารตานมะเรง ตอนท 8

อาหารประเภทเนอสตวทปรงโดยการทอด หรอผด ซงมไขมนสงจนทำใหเกดโรคอวน อาจเสยงทจะกอใหเกดโรคมะเรงสงขน

Page 42: Basic cancer knowledge for alls

ปจจบน มขอมลการศกษาเกยวกบผลของการรบประทานอาหารกบโรคมะเรงอย พอสมควร มกพบวาอาหารบางชนดอาจมผลตอการเกดหรออาจปองกนการเกดโรคมะเรง ไดบาง เชน อาหารทมสารไฮโดรคารบอนทเกดจากการเผาไหม ปง ยาง จนเกรยม อาหารทมสวนผสมของไนไตรทจากสารรกษาสภาพอาหารทไมถกตอง อาหารหมกดอง และอาหารทมความชนและมเชอราปนเปอน ทำใหมโอกาสเกดมะเรงมากกวาอาหารอน อาหารประเภทเนอสตวทปรงโดยการทอดหรอผด ซงมไขมนสงจนทำใหเกดโรคอวน อาจเสยงทจะกอใหเกดโรคมะเรงสงขน ในทางตรงกนขาม มทฤษฎวาโรคมะเรงอาจเกดจากผลของสารอนมลอสระ (Oxygen Free Radical) ซงเกดจากปฏกรยาของการเผาผลาญอาหาร ถามอนมลอสระนมากเกนไป เซลลปกตอาจกลายพนธเปนเซลลมะเรงได สวนสารตานอนมลอสระทเรยกวา antioxidant พบมากในผกและผลไมบางชนด เชน ชาเขยว ผลไมทมรสเปรยว เปนตน จะชวยตานผลของสารอนมลอสระ ซงอาจชวยลดโอกาสเปนมะเรงไดระดบหนง การทานเนอสตวประเภทเนอแดงไขมนสงใหพอเหมาะ ทานปลามากขน เนนผกผลไมใหมากขน

อาหารชนดใดชนดหนงไมมอทธพลมากพอ ทจะทำใหผบรโภคเกดมะเรงโดยตรง แตนาจะเปนปจจยเสยงตอการกอโรคมะเรง

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 42

Page 43: Basic cancer knowledge for alls

อาหารประเภทกากใย เชน ผกผลไมบางชนด ซงมบทบาทในการกำจดอนมลอสระ อาจชวยลดโอกาสการเปนมะเรงได อยางไรกตาม การเกดโรคมะเรงไมไดเกดขนจากผลของอาหารอยางเดยวโดยตรง ไมเชนนนแลว ครอบครวเดยวกนทมใครคนหนงเปนมะเรง สมาชกทานอนในครอบครวทรบประทานอาหารคลายกน กนาทจะเปนมะเรงแบบเดยวกนไปดวยทงหมด ดงนน อาหารชนดใดชนดหนงไมมอทธพลมากพอทจะทำใหผบรโภคเกดมะเรงโดยตรง แตนาจะเปนปจจยเสยงตอการกอโรคมะเรง และอาหารเพอตอตานการเกดมะเรงจงควรเปนอาหารทมสารอาหารครบถวน มความสะอาด และมประโยชนตอสขภาพ ไมใชเลอกทจะบรโภคหรอไมบรโภคอาหารชนดใดชนดหนง สำหรบผปวยทเปนโรคมะเรงอยแลว ความตองการอาหารจะแตกตางจากคนปกต เพราะผปวยมะเรงตองไดรบการรกษาดวยวธการตางๆ เชน การผาตด การฉายรงส การรบยาเคมบำบด ซงตองการสารอาหารเพมมากขนกวาปกต เพอซอมแซมเซลลปกต และชวยใหรางกายสามารถรบการรกษาไดครบถวนตามแผนทแพทยไดวางไว นอกจากน โรคมะเรงหรอวธการรกษาอาจทำใหเกดผลขางเคยง เชน อาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร แผลอกเสบในเยอบชองปากหรอหลอดอาหาร ทำใหผปวยมะเรงมแนวโนมทจะขาดสารอาหารและมนำหนกตวลดลง ดงนน ควรพยายามรกษานำหนกตวใหคงทในระหวางการรกษา ดวยการรบประทานอาหารทมประโยชนและมสารอาหารครบถวนตามความตองการของรางกาย นอกจากนสงทสำคญมากคอ อาหารตองสกและสะอาด ในขณะทมภาวะเมดโลหตขาวตำหรอมภมคมกนตำ ตองหลกเลยงอาหารไมสก เชน หอยนางรม กงเตน ปลาดบ ผปวยทมอาการเบออาหารควรทานอาหารทละนอย แตบอยขน ในบางกรณผปวยไมสามารถทานอาหารเองทางปากไดเพยงพอ อาจจำเปนตองรบอาหารทางสายยางทางจมกหรอหนาทองเขากระเพาะอาหาร หรอทางเสนเลอดดำ

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 43

Page 44: Basic cancer knowledge for alls

ปจจบนมกมผปวยโรคมะเรงไดรบการบอกเลาวา ควรเลอกทานแตอาหารจำพวกผกและเนอปลา เพราะมะเรงชอบอาหารโปรตนจากเนอสตวอนทไมใชปลา ทำใหผปวย โรคมะเรงหลายรายตองประสบกบภาวะขาดสารอาหาร จากการปฏบตตวอยางเครงครดตามความเชอดงกลาว ผลลพธคอ นำหนกตวลดลง ทนการรกษาไดนอยลง ทำให รบการรกษาไมไดตามแผน ซงมผลใหการรกษาไมดเทาทควร นอกจากนยงเกดความ วตกกงวลมากจนเกนพอดกบการทจะรบประทานอาหารนอกกฎทตงไว ความจรงแลว เซลลมะเรงเปนเซลลในรางกายของผปวย แตมความสามารถบางอยางสงกวาเซลลปกต แมวาผปวยจะอดอาหารโดยไมรบประทานอะไรเลย เซลลมะเรงกยงมความสามารถในการเจรญเตบโตได ทสำคญ ยงไมเคยมหลกฐานวาการเลอกรบประทานอาหาร จะทำใหมะเรงโตชาลงหรอฝอลงแตอยางใด เนอสตวหนงคำทรบประทานเขาไป ยอมกระจายไปสเซลลตางๆ ทวรางกาย ไมไดเลอกทจะวงไปสกอนมะเรงเพยงทเดยว ถารางกายไมแขงแรง อาจเกดภาวะแทรกซอนอนของโรคมะเรงตามมาอกดวย ดงนน ขอยำวาอาหารตานมะเรงทควรรบประทาน คอ อาหารทมคณคาทางอาหารครบถวนและสมดล มความสกสะอาด ไมใชเลอกรบประทานอาหารเพยงชนดใดชนดหนง

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 44

Page 45: Basic cancer knowledge for alls

ควรพยายามรกษานำหนกตวใหคงทในระหวางการรกษา ดวยการรบประทานอาหารทมประโยชน และมสารอาหารครบถวนตามความตองการของรางกาย

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 45

Page 46: Basic cancer knowledge for alls
Page 47: Basic cancer knowledge for alls

การรกษาโรคมะเรง ผปวยโดยมากมกมความสบสนและขาดความเขาใจเกยวกบวธการรกษาโรค บางครงผปวยอาจเจอกบคำถามทงตอตนเองและคนรอบขาง เชน ทำไมเธอถงผาตดเตานมอยางเดยวไมไดยาเคมบำบดหรอ ทำไมฉนถงตองใหยาเคมบำบดกอนทจะผาตด และหลงผาตดยงตองไดยาเคมบำบดตอ แลวยงตองไดรบการฉายรงสรกษาดวย เปนตน ดงนนการเขาใจในหลกการรกษามะเรงจงมความสำคญมาก หลงจากทวนจฉยมะเรง (Diagnosis) แลวตองมการตรวจเพมเตม เพอทราบระยะของการดำเนนโรค (Staging) เพอกำหนดเปาหมายในการรกษาและวางแผนการรกษาตอไป คนไขควรมความเขาใจในเปาหมายของการรกษามะเรง เนองจากหากพบวา ผปวย เปนมะเรงระยะแรก (Early Stage) หมายถง มะเรงอยเฉพาะท (Localized Disease) เปาหมายการรกษาของมะเรงระยะแรกเพอหายขาด แตในกรณทมะเรงลกลามมาก

วธพชตมะเรง ตอนท 9

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 47

Page 48: Basic cancer knowledge for alls

ไมสามารถรกษาดวยการผาตด (Inoperable) ได หรอมการแพรกระจายไปยงอวยวะอนแลว (Advanced Stage) สวนใหญเปาหมายของการรกษามะเรงระยะลกลาม จะเปนการรกษาเพอควบคม ยบยง ลดจำนวนมะเรง ทำใหผปวยสามารถดำเนนชวตไดอยางยนยาวและ มคณภาพชวตทด อยางไรกด ยงมมะเรงหลายชนดทรกษาหายขาดได ทงๆ ทมะเรงนนไดมการแพรกระจายไปยงอวยวะตางๆ แลว ซงจะเหนไดวาการวนจฉยมะเรงทถกตองและการตรวจเพมเตมอยางเหมาะสม มความสำคญตอผปวยเปนอนมาก เพอใหการรกษาเปนไปตามเปาหมาย จงจำเปนอยางยงทจะตองอาศยแพทยหลายสาขา หรอสหสาขา (Multidisciplinary Approach) พจารณาแนวทางการรกษารวมกน ดงนนในการรกษาโรคมะเรงจงมความแตกตางและความเหมาะสมในการรกษาแตละบคคล อนเปนประโยชนสงสดตอผปวย

ในกรณทมะเรงลกลามมาก ไมสามารถรกษาดวย การผาตดได หรอมการแพรกระจายไปยงอวยวะอนแลว สวนใหญเปาหมายของการรกษามะเรงระยะลกลาม จะเปนการรกษาเพอควบคม ยบยง ลดจำนวนมะเรง ทำใหผปวยสามารถดำเนนชวตไดอยางยนยาว และมคณภาพชวตทด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 48

Page 49: Basic cancer knowledge for alls

การผาตด (Surgery) การผาตดเปนวธการรกษามะเรงเฉพาะท การรกษามะเรงระยะแรกสวนใหญมกตองมการผาตดเพอหายขาด เชน มะเรงศรษะและคอ เตานม ปอด มะเรงในชองทอง เชน มะเรงกระเพาะอาหาร มะเรงลำไสใหญ เปนตน ปจจบนการผาตดมความกาวหนามาก ศลยแพทยมการฝกอบรมเฉพาะทางดานมะเรงมากขน ในหลายอวยวะสามารถผาตดโดยไมทำใหเสยรปทรง และหลกเลยงการสญเสยอวยวะนน เชน มะเรงเตานม มการผาตดเฉพาะกอน (Lumpectomy) ไมตองตดนมทงเตา (Mastectomy) มะเรงกระดกของกระดกตนขา แพทยสามารถผาตดเกบรกษาขาได (Limb-sparing Surgery) โดยไมตองตดขา (Amputation) ปจจบนมการผาตดแบบสงผลกระทบนอย (Minimally Invasive Surgery) เชน การผาตดผานกลอง (Laparoscopic Surgery) ในการรกษามะเรงลำไสใหญ การผาตดผานกลองโดยใชหนยนตชวย (Robotic Assisted Laparoscopic Surgery) เพอรกษามะเรงตอมลกหมาก เปนตน แตการรกษานมคาใชจายสงขน และศลยแพทยตองมความชำนาญเฉพาะ การปรกษาแพทยทมความเชยวชาญ ถงขอบงชในการรกษา และขอหาม ขอระวง รวมถงคาใชจายในการรกษา เพอจะไดรบ การผาตดทเหมาะสม จงเปนเรองสำคญ หลงจากการผาตดแลวผปวยบางรายตองไดรบ การรกษาเสรม (Adjuvant therapy) เชน เคมบำบด และหรอ รงสรกษา ตามแตระยะ ของมะเรง ในผปวยบางรายไมสามารถผาตดไดทนท เนองจากกอนมะเรงมขนาดใหญ หรอหากตองการรกษาเพอเกบอวยวะนนไว แพทยอาจวางแผนใหผปวยไดรบการรกษาดวย ยาเคมบำบด หรอการฉายรงสเพอใหกอนมะเรงเลกลงกอน (Neoadjuvant Therapy)

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 49

Page 50: Basic cancer knowledge for alls

รงสรกษา (Radiotherapy) การรกษาดวยรงสบำบด หรอเรยกตามความเขาใจทวไปวา การฉายแสง เปนการรกษามะเรงเฉพาะตำแหนงทวางแผนไว การฉายแสงเปนการรกษามะเรงโดยใชรงสขนาดสง (High Dose of Radiation) จากแหลงกำเนดรงส โดยทแหลงกำเนดรงสจากเครองกำเนดรงส (External Radiotherapy) ใหรงสตามตำแหนงทแพทยตองการควบคมมะเรง การฉายแสงน รงสจะผานผวหนงไปยงตำแหนงทตองการ ทำใหเกดผลขางเคยงได แพทยรงสรกษาเปน ผวางแผนการใหปรมาณรงสใหมผลตออวยวะขางเคยงนอยทสด เพราะสามารถกำหนดความลกและบรเวณทตองการได บางกรณแพทยอาจใชรงสรกษาโดยสอดใสแหลงกำเนดรงสไปในตำแหนงใกลกบกอนมะเรงโดยตรง (Brachytherapy) ได เชน ในมะเรงปากมดลก เปนตน

บทบาทของรงสรกษา 1. การรกษาเพอหายขาด (Curative Radiotherapy) • การฉายแสงเปนวธหลกในการรกษามะเรงบางชนด เชน มะเรงบรเวณศรษะและคอ ระยะแรก การฉายแสงอยางเดยวอาจเพยงพอในการรกษา หากมะเรงลกลาม มากขน การรกษาดวยการฉายแสงรวมกบยาเคมบำบดยงสามารถรกษาใหหายขาด ไดเชนกน ในผปวยบางรายทมขอหามการผาตด การฉายแสงเปนการรกษาหลก แทนการผาตดได เชน มะเรงปอด เปนตน • การฉายแสงเสรม (Adjuvant Radiotherapy) หลงการผาตด เชน การรกษามะเรง เตานมดวยการผาตดเกบเตานม (Breast-conserved Surgery) ผปวยตองไดรบ การฉายแสงบรเวณเตานมหลงการผาตด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 50

Page 51: Basic cancer knowledge for alls

• การฉายแสงเพอรกษาอวยวะแทนการผาตด (Organ-preserved Therapy) มกใหการรกษารวมกบการใชยาเคมบำบด เชน มะเรงกลองเสยง หากผาตดจำเปนตอง ตดกลองเสยง เปนตน

2. การรกษาเพอบรรเทาอาการจากมะเรง (Palliative Radiotherapy) มะเรงมคณสมบตในการแพรกระจายไปอวยวะอน เมอมะเรงลกลามมากขน ทำใหเกดอาการทกขทรมานจากมะเรงตามอวยวะทมะเรงแพรไป เชน อาการปวด ซงอาจบรรเทาไดดวยการฉายรงสรกษา นอกจากน ยงมภาวะอนทการฉายรงสรกษาสามารถลดอาการจากมะเรงได เชน • การฉายแสงเพอบรรเทาความเจบปวดจากมะเรง โดยเฉพาะเมอมะเรงกระจายไป กระดก การฉายแสงสามารถบรรเทาความเจบปวดไดผลดกวาการรกษาดวยยาแกปวด เพยงอยางเดยว

ปจจบนการผาตดมความกาวหนามาก ศลยแพทยมการฝกอบรมเฉพาะทางดานมะเรงมากขน ในหลายอวยวะสามารถผาตดโดยไมทำใหเสยรปทรง

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 51

Page 52: Basic cancer knowledge for alls

• การฉายแสงเพอบรรเทาภาวะเลอดออกจากกอนมะเรง ในกอนมะเรงมการสราง เสนเลอดผดปกตทำใหมเลอดออกไดงาย เชน มะเรงกระเพาะปสสาวะ ผปวยม ปสสาวะเปนเลอดตลอดเวลา การฉายแสงทกอนมะเรงสามารถรกษาใหเลอดหยดได • การฉายแสงเพอรกษาภาวะเรงดวนจากมะเรง (Emergency Radiotherapy) เมอ มะเรงลกลามอาจไปกดบรเวณทสำคญมาก และหากรกษาลาชาไปอาจเกดผลตอ คณภาพชวต ทำใหเกดทพพลภาพตามมาได เชน กอนมะเรงไปกดไขสนหลง ทำให ขาทงสองขางไมมแรงและไมรสก เหนไดวาการฉายแสงมความสำคญมากในการรกษามะเรง และในปจจบนมความกาวหนามากในเรองเครองฉายแสงทมความแมนยำมากขน ทำใหมผลขางเคยงนอยลงมากเมอเทยบกบการรกษาในอดต ซงมความเขาใจผดวาการฉายแสงจะเรงใหมะเรงลกลาม เรวขน ญาตของผปวยมะเรงทไดรบการฉายแสงเพอบรรเทาอาการจากมะเรง มกสงเกตวาเมอฉายแสงไปแลวอาการจะทเลาเปนทพอใจ แตตอมาจะมอาการจากมะเรงในตำแหนงอน จงเขาใจวามะเรงลกลามมากขนเปนผลจากการฉายแสง ในความจรงนนการฉายแสงเปนการรกษาเฉพาะททำใหอาการจากมะเรงทเลา ไมมผลตอมะเรงตำแหนงอน การลกลามของมะเรงเปนคณสมบตของมะเรง และการรกษาไมใหมะเรงลกลามไปนน ผปวยตองไดรบการรกษาทมผลทวรางกาย (Systemic Therapy) เชน การใชยาเคมบำบดรวมดวย

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 52

Page 53: Basic cancer knowledge for alls

เคมบำบด (Chemotherapy) การรกษาดวยยาเคมบำบด เปนการรกษาดวยสารเคมทมผลทำลายเซลลมะเรงมากกวาเซลลปกต โดยทกลไกการออกฤทธของยาเคมบำบดนนเปนการขดขวางการแบงเซลล ทำใหมผลตอเซลลมะเรงทมการแบงตวเรวกวาเซลลปกต การรกษาดวยเคมบำบดไดผานการวจยในมนษยมาจนเปนทแนใจในประสทธภาพและความปลอดภย ในอดตการรกษาดวยยาเคมบำบดนนมผลขางเคยงมาก เนองจากความรเรองยาเคมบำบดมไมมาก และไมมยารกษาอาการขางเคยงของยาทมประสทธภาพ เชน ยาแกอาเจยน ในปจจบนความรเรองยาเคมบำบด มมากขน และยาตามอาการมประสทธภาพดขน แตกระนนกตาม ผปวยทไดรบเคมบำบด กยงมอาการขางเคยงมาก ทงนอาจมหลายปจจยดวยกน กลาวคอ อาจเปนเพราะแพทย ผเชยวชาญดานการใชเคมบำบดมนอย ไมมการใชยาตามอาการตามความเหมาะสม ผปวยไมไดรบคำแนะนำเรองการรกษา การปฏบตตวหลงไดรบเคมบำบด มภาวะทางจตใจ เชน ความวตกกงวล ความกลว นอนไมหลบ รวมดวย ทงน ในการวจยยาเคมบำบดในปจจบนไมเพยงมงเนนการรกษามะเรงเพยงอยางเดยว ยงคำนงถงคณภาพชวตของผปวยเปนสำคญดวย

มความเขาใจผดวา การฉายแสงจะเรงใหมะเรงลกลามเรวขน

ในความจรงนน การฉายแสงเปนการรกษาเฉพาะท

ทำใหอาการจากมะเรงทเลา ไมมผลตอมะเรงตำแหนงอน

Page 54: Basic cancer knowledge for alls

บทบาทของเคมบำบด 1. การรกษาหลกเพอใหหายขาด มะเรงหลายชนดแมวาแพรกระจายแลว ยงสามารถรกษาดวยยาเคมใหหายขาดได เชน มะเรงอณฑะ มะเรงตอมนำเหลองหรอเมดเลอดขาว เปนตน 2. การรกษาเสรมเพอหายขาด • การใหเคมบำบดเสรมหลงการผาตด (Adjuvant Chemotherapy) เปนการรกษา เพอปองกนไมใหมะเรงกลบมา โดยลดโอกาสการกลบเปนซำ และทำใหมชวต ไดยาวนานขนเมอเทยบกบกลมทผาตดเพยงอยางเดยว เชน มะเรงเตานม มะเรง ลำไสใหญ มะเรงกระดก เปนตน

โรคมะเรงแตละชนดมการตอบสนอง ตอยาแตละตวไมเหมอนกน ยาทแตละคนไดรบจงไมเหมอนกน ในมะเรงชนดทตางกน

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 54

Page 55: Basic cancer knowledge for alls

• การใหเคมบำบดกอนการผาตด (Neoadjuvant Chemotherapy) เปนการรกษาเพอ ใหกอนมะเรงลดลง และทำใหการผาตดไดผลตามเปาหมาย เชน มะเรงเตานม มะเรงกระดก เปนตน 3. การใหเคมบำบดรวมกบการฉายแสง (Concurrent Chemo-radiotherapy) การใหเคมบำบดรวมกบการฉายแสง เปนการเพมประสทธภาพการฉายแสงใหมากขน แตผลขางเคยงกมากขนตามไปดวย เชน มะเรงหลงโพรงจมก 4. การรกษาเพอบรรเทาอาการ (Palliative Chemotherapy) การใชเคมบำบดควบคม ยบยงมะเรงทกระจายไปอวยวะอนๆ มจดประสงคสำคญเพอใหผปวยมชวตยนยาวและมคณภาพชวตดขน เมอเปรยบเทยบกบการไมไดรบการรกษาดวยยาเคมบำบด ซงเปนผลทไดจากการวจยทางการแพทย หากผปวยอยในสภาพทเหมาะสมตอการใชยาเคมบำบด การรกษาอาจสามารถชวยผปวยไดตามหลกฐานการวจย ดงนนการเลอกผปวยมความสำคญมาก เนองจากหากสภาพผปวยไมเหมาะสมตอการรกษาดวยยาเคมบำบดแลว จะเกดผลขางเคยงมากและเปนอนตรายได การรกษาในแตละบคคลมเหตผลของการใชยาเคมแตกตางกน โรคมะเรงแตละชนดมการตอบสนองตอยาแตละตวไมเหมอนกน ยาทแตละคนไดรบจงไมเหมอนกนในมะเรงชนดทตางกน ทานอาจสงสยวาทำไมบางคนไดยาเคมทมผลเคยงเรองผมรวงนอย ในขณะทบางคนผมรวงหมดศรษะ บางคนไดยาเคมทมมลคาสงมาก แตอกคนอาจไดยาเคมถกมาก ซงการไดยาทแพงกวาไมไดหมายความวา ยานนจะมประสทธภาพทดกวายาเคมทถกกวาเสมอไป มะเรงบางชนด ถาใชยาเคมทราคาถกกอาจมประสทธภาพทไมตางจากยาทแพง และยงคงเปนมาตรฐานการรกษาเชนกน

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 55

Page 56: Basic cancer knowledge for alls

ยาฮอรโมนบำบด (Hormonal Therapy) นอกเหนอจากยาเคมบำบดแลว ยงมการใชยาฮอรโมนบำบด (Hormonal Therapy) มกลไกการยบยงการทำงานในเซลลผานตวรบฮอรโมน หรอผานเอนไซมทเกยวของกบฮอรโมน การรบนมความสำคญอยางยงในมะเรงเตานมและมะเรงตอมลกหมาก นอกจากนยงมการใชสารชวภาพในการรกษามะเรง (Biotherapy) เชน ยาอนเตอรเฟยรอน (Interferon) ซงปจจบนมบทบาทนอยลงไปมาก เนองจากมการคดคนยาทสามารถรกษามะเรงไดโดยตรงเปาหมาย มผลขางเคยงนอยกวา เพราะไมไดไปทำลายเซลลมะเรง เหมอนเคมบำบด

การรกษาแบบมงเปา เปนการรกษามะเรง ทมเปาหมายทกลไกการทำงานของเซลล โดยทยานไมไดมผลในการทำลายเซลลมะเรง และเซลลปกตเหมอนเคมบำบด

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 56

Page 57: Basic cancer knowledge for alls

การรกษาแบบมงเปา (Targeted Therapy) การรกษาแบบมงเปาเปนการรกษามะเรงทมเปาหมายทกลไกการทำงานของเซลล โดยทยานไมไดมผลในการทำลายเซลลมะเรงและเซลลปกตเหมอนเคมบำบด จากการวจยทางวทยาศาสตรพนฐาน ทำใหมความรในเรองกลไกการกำเนดและการเปลยนแปลงของมะเรงตางๆ และมการพฒนายาทออกฤทธทกลไกเหลานนในเซลลมะเรง ยาในกลมนผานการวจยจนเปนทแนใจกอนทจะนำมาใช ทำใหยามราคาแพงมาก และมขอบงใชตาม ผลการวจยทไดพสจนเปนทแนชดแลว ไมสามารถทจะคดเองวายานสามารถรกษามะเรง ทกชนดได เพราะการใชยารกษาแบบมงเปานในมะเรงทไมมเปาการออกฤทธของยา การใชยาดงกลาวกจะไมไดผล ในทางกลบกนถงแมวาในมะเรงนนมเปาการออกฤทธของยากตาม เมอนำมาวจยแลวอาจพบวายานนไมมประสทธภาพไดเชนกน เนองจากการเจรญเตบโต ของมะเรงอาศยหลายกลไก เปนผลทำใหการใชยาทออกฤทธเฉพาะบางเปาหมายไมมประสทธภาพ ดงนนการใชยาในกลมนควรเปนไปตามการวจยทไดผลแนชดแลวเทานน งานวจยทางการแพทย มความเปลยนแปลงและความกาวหนาในการรกษามะเรงในชวง 20 ป เนองจาก มการวจย และการนำผลการวจยมาประยกตใหเปนประโยชนตอผปวยเปนอยางมาก ทำใหการรกษาโรคมะเรงใหหายขาดมมากขน ผปวยมชวตยนยาวและมคณภาพชวตดขน ความกาวหนาในการรกษามะเรงปจจบน เชน การผาตด รงสรกษา เคมบำบด การรกษาแบบมงเปา มแนวทางทไดจากผลการวจยทงสน ดงนน การเขารวมในการวจยของผปวยจงเปนโอกาสทจะไดรบการรกษาทอาจดกวาปจจบนกอนผอน โครงการวจยสวนใหญใหการดแลรกษาผปวยในโครงการวจยดวยยามาตรฐานทมราคาแพง และเมอมผลการศกษา เสรจสมบรณ ยาใหมเหลานนอาจจะเปนการรกษาทมประสทธภาพสงกวาการรกษาเดม และไมเหมอนหนทดลองตามทเขาใจผดกน

ทำความรจกกบโรคมะเรงกนเถอะ 57

Page 58: Basic cancer knowledge for alls

แหลงใหขอมลเกยวกบโรคมะเรง ในประเทศไทย หากทานผอานมขอสงสยเกยวกบโรคมะเรง หรออยากถามปญหาเกยวกบโรคมะเรง ไมวาจะเปนปญหาของตวทานเอง หรอปญหาของคนททานรกและหวงใย ทานทราบหรอไมวา ปจจบนมชองทางใหทานไดสอบถามและแกไขปญหาของทานไดหลายชองทาง ตวอยางเชน ชองทางท 1 ทานสามารถขอคำปรกษาเพมเตมจากอายรแพทยโรคมะเรง รวมทง ขอความเหนเพมเตมจากแพทยผเชยวชาญโรคมะเรงสาขาอนรวมดวย (Second Opinion) กอนตดสนใจการรกษา ในขณะนมอายรแพทยโรคมะเรงปฎบตงานอยในโรงพยาบาลของรฐและเอกชน ทงในกรงเทพและตางจงหวดประมาณ 90 ทาน ซงทานสามารถตรวจสอบ รายชอและสถานพยาบาลดงกลาวไดใน website ของมะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทยท www.tsco.or.th ชองทางท 2 ทานสามารถเขาหาความรและสอบถามปญหาททานของใจ สงสย หรอปญหาในการดแลรกษาผปวย ญาต เพอน หรอบคคลอนเปนทรกของทาน ทปวยจากการเปนโรคมะเรงได โดยเขาไปใน website ของมะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทยท www.tsco.or.th

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย 58

Page 59: Basic cancer knowledge for alls

ทกคำถามของทานจะไดรบคำตอบจากกลมอายรแพทยผเชยวชาญ และมประสบการณ ในการดแลรกษาผปวยโรคมะเรงเปนอยางด ทานสามารถมนใจไดวาคำถามของทานจะไดรบ คำตอบทนาเชอถอและเปนกลาง อนง คำถามทเปนประโยชนของทาน อาจจะเปนคำถามทตรงใจกบใครอกหลายๆ คน และชวยแกปญหาทกำลงจะเกดขนกบใครอกคนได ทานสามารถสมครเขาเปนสมาชกของมะเรงวทยาสมาคม เพอรวมเปนสวนหนงในการแบงปนประสบการณ และแนะนำเรองดๆ ทเปนประโยชนตอสมาชกทานอน ประสบการณของแตละทานมคา อาจสามารถชวยเหลอสมาชกกลมโรคมะเรงได ปญหาเลกๆ ทคณพบ บางครงอาจเปนปญหาใหญทรอคำตอบในการแกไขสำหรบสมาชกทานอนกเปนได ชองทางอนๆ เชน หนงสอแนะนำผปวย เอกสารเผยแพรความรเรองโรคมะเรง ปจจบนสอสงพมพตางๆ มออกมาใหเลอกมากมาย ทงหนงสอพมพ วารสาร หรอหนงสอแนะนำตางๆ ทานคงตองเลอกและใชวจารณญาณในการเลอกสอททานเชอถอได เชน หนงสอและสอสงพมพทเปนเอกสารสำหรบแนะนำผปวยจากหนวยงานของทางราชการและองคกรทไมแสวงหาผลกำไร เชน โรงพยาบาล สถาบน หรอสมาคม ททำงานเกยวกบการวจยและรกษาโรคมะเรง เปนตน

คำถามทเปนประโยชนของทาน อาจจะเปนคำถาม ทตรงใจกบใครอกหลายๆ คน และชวยแกปญหา ทกำลงจะเกดขนกบใครอกคนได

Page 60: Basic cancer knowledge for alls

เอกสารเผยแพรโดยไมคดมลคา

มะเรงวทยาสมาคมแหงประเทศไทย Thai Society of Clinical Oncology www.tsco.or.th