Baeckstroem 1902 - Le poème De bello Alexandrino de Rabirius

7/24/2019 Baeckstroem 1902 - Le pome De bello Alexandrino de Rabirius

1/25

- D E B E L L O A L E X A N D R I N O ,

- 1752 . *) ,

*2), (

1700) 3) , ,

, - . ,

, capsa -

( 24) 4) 5)

. (scriptura capitalis), , -

, - , , ,

.

,

. , , -

6).

*) Fragmenta Herculanensia. descriptive Catalogue of the Oxford copies of theHerculanean rolls etc. by Walter Scott, Oxford, 1885. p. 1.

2) Winckelinann, Opere ed. Fernow. II. B. p. 39, 94, 227,

3) Morgenstern, Ausziige aus den Tagebiicliern u. Papieren emes Reisenden

(Reise in Italien in I. 1809). 1, 1. Dorpat u. Leipzig. 18 1. S. 159. S. Humphry Davy,On the papyri found in the ruins of Herculaneum (Philosophical Transactions of theRoyal Society of Londou) 1821 p. II. p. 194..

4) W. Scott 1. 1. Introd. p. 15.

5) S. Humphry Davy 1. 1. p. 195: A nurnber of darlcer brown ones whiclt..appeared to. be Latin MSS., were agglutinated as it were into one mass.

6) Eggcr, Examen oritique des historiens aucieus de Ia vie etduregue dAuguste,

Paris, 1844. p. 220 sq. Cf. ibid. p. 112: On peut placer en premiere ligne les ouv-

rages de L. Yarius... Ceux de C. Rabirius, qui contenaient au moins le recit 6pique


2/25

284 d e b e l l o Al e x a n d r i n o .

, ,,

. - -

, . .

, 1809 ., -

, *), -

,

, , ,

. -

1- .

*2).

1863 . , - ,

,

3) 18

1809 ., , -

, . ,

, ,

, 4*)

, . 1885 . *), , :

,

.

1803

1804 . ), . , , 1802 . 7), ,

, .

1809 ., 1811 .

de ] guerre dlActium et diAlexandrie, auquel appartiennent peut-etre les curieux

fragments trouyds Herculanum, ero Latini sermonis yetustioris reliquiaeselectae, Paris, 1.843, p. 313: ce dernier (0. Rabirius) parait rdunir aujourdliui

plus de en sa fareur etc. Moinmsen Arcb.aologisclie Zeitung. 1880 (Bd. 38).

S. 32. . 3: Das Epos dem die Beschreibung der Seblaclit von Actium augehbrt

4?arsclieinlioh dem Rabirius, deni Zeitgenossen des Yergilius.

J) Ilcrculaneusimn Yolumiuum quae supersunt, t. , Neapoli, 1809, p. .

) Exempla codicum Latinorum, Heidelbergae, 1870, tab. III.

3) W. Scott 1. 1. p. YIII S. H. Davy I. 1. p. '206. Gomperz, Herculan. Studien,Leipzig, 1865, I, S. IX. Eliis The Journal of Philology, XYI (1888), p. 82.

4) Poetae latini minores, rec. et cmeud. Aem. Baehrens, vol. I, Lipsiae, 1879,

p. 212220.

) W. Scott 1. I. p. XLII sqq.

6) Ciampitti 1. 1. p. YH.

7) Egger, Latini sermonis yetustioris reliquiae selectae, p. 314.


3/25

0 1 DE BELLO . 285

1814 .

2),

1835 . 3)'

.

- ,

, 4),

5*). 1818 -

,

). ,

, . -

. 1830 .

7). 1843 .

8),

1870

. 9) -

,

, ,

. ,

,

, ,

. , ,

-

10*), ) 12), -

*) Gotting. gelehrte Anzeigen, 1811. 76 64, 65.3) Carminis Latini de bello Actiaco sire Alexandrino Fragmenta etc., Selmeber-

gae, 1814.

a) Commentatio de C. Sallnstii Crispi Historiarum lib. IH, fragmentis atque

carminis latini etc., Misenae, 1835, p. 119132.

4) 1811 .; : Q._Hor. Flacci Opera... denuo

recens, etc. Frid. Henr. Botlie, Heidelbergae et Spirae, 1821, Praef. p. XXXXIII

s) R. Merkel, Prolusiones ad Oyid. Ibm ( . Trist. Iliis), Berol. 1837. p. 380.

_ s) Philosophical Transactions eto. 1821. p. 191 sqq.

?) Frammenti di Rabirio poeta tradotti daG. Ign. Montanari, Forli, 1830.

8) Sermonis latini etc. reliquiae, p. 313.

s) Antliologia latina 482 (cf. ibid. II, praef. p. YI).

I0) Tbe Journal of Pliilology, 1888 (XYI), p. 82.

) Rheimsclies Museum fiir Pbilologio, 1897 (Bd. 52), S. 129 ff.

. IS) Ibid. S. 296.


4/25

'286 DE BELLO ALEXANDRINO.

. . ,

-

, , -

, -

, ,

,

, ,

, -

.

Fr. I.

. 1. Y;

, , , 12

14 . ,

G . 'V N, ,

, Q V.

:

. ' . . . . VMQ[V] YNV[M S].

. 2. , C(iampitti), . .

X; II(ay tera) . ,

, [ ] ,

diximus . . . .

, (c)ael(es)tia. ,es .

, , caelestia, ,

4-

trithemimeres .

, is s

(cesaris ), (e)ael(es)tia 5 -

4 ; , ,

quem hunc ,

maximus ( ) maxima.

, caelestia caesura

penthemimeres,

,

, . , caelestia


5/25

DE BELLO ALEXANDRINO. 287

. caelestia

/ , , . .

: BDEFHILPRT.

numina sidera. -

, , possunt mittunt. cae

lestia caeli etiam,

3- , caelestia

.

. 3. , :

. . CESAR . FA . . . AR . . HAR . . ........................... S- . . . .

cesaris ( )

.

, , ,

. HARIAM , , Phariam,

bephthemimeres. Phariam

penthemimeres, , cesaris

- , trithemimeres pendant

Phariam, . cesaris

3 4 , - .

apud ( ),

, ,

. , apud .

(AR ) .

()

ap(ti) hariam;ap(to) , .

ap(it), , capit, rapit sapit;

ap(ti), . capti rapti.

(, s

), , . , ,

2 3, , ,

R , -

( ) R . . ,

. , arte aut; ar ti

. hariam, -

, ,


6/25

288 - DB BELLO .

, S-,

, , -

. Epitom. ,21, 9 (IV, , 9): regina ad pedes Caesaris provoluta temptavit oculos

ducis frustra quidem; nam pulchritudo infra pudicitiam principis fuit,

:

(Ma)xima, quo c)aelestia ^ (numina gaudent),

C'[a]csaris a(ut c)ap(ti, P)horiam (cum) v(i)s(it, amore),

au thaut , ,

Caesaris .

. 4. ':

. . RT . HIS ILLE ............ . . ...................... ELIAPOR . . . .

(A)rtius, .

FO ( ), 2 .

II , , PARTHOS,

. , .

4 ,

E F P R D ,

3 ; N,

, oppugnato ( ),

expugnato expugnat

( ato). gubernato, trithemimeres,

, ato at

caesura sem iquinaria

, , , (te)rtius ille (dies ad e) ra t

(cp. . 58. Ter fuerat revocata dies),

, F, . .

. .

; .

. , -

R IIARIAM ,

. ,

, -


7/25

DE BELLO . 289

, R . ,

. ,

, , , ,

, , , V. , -

,

, . , ,

,, ,

II. ;,

-

. , , -

II . ahenoa porta , , ,

, 4 5

ahenea

.

-

portu portus porta. ,

.

amabant, colebant, quem (. Cami, ad

Liv. 207. Certat onus lecti generosa subire inventus E t studet offiicio

sedula colla dare). ,

la bor... ., I

L. N

, .

, labor(an t).

laborant, : , , cumulare, -

laude honore;

,

. . cuncta. -

, , :

QVEM IW EN ES . . . RAN . . . YOS ERAT I . E . . VN . .

(g)ran(d)a(e)uos, (p)e(r e)un(c)ta (sequutus). :

QVEM IVVENE . . . RAN . AVOS . ERAT DE . . V I . . . .

YI., -


8/25

290 BELLO ALEXANDRINO.

NC , N . ,

. 4 ,

. ,

, RAN

AVOS, , ),

S, , navos

. ,

iuucnb(s), 2 ;

iuuenc(m), 0 ,

. iuuene(s) ,

- , , , FO,

, . fora navos

I . 1S 89: Gnavus

mane forum et vespertinus pete tectum.

era t ,

~ ~ . -

bella,

(fo)ra, , - erat

et que.

, ,

. , ,

: quem iuuenes

, (laborant?),

quem navos era t= novit *) . .

inuenes , DE . infinitiaus , navos-

erat accusat, fora bella.

, aocus. iuuenes, -

: laborant. . -

, DE ~

- . , - -

, ,,

, , . . defendere cuncta - ) - (de........... -

, quem

!. , navos erat, partio, perf. -

, . ., erat . plusrpjperf.


9/25


eta-|-pe...........u n . ta). , de

cernere, . fora bella .

Decernere , DE .

. V N; N ( V)

ERE.

et (

),

bella, , atra,

, decernere,

, armis.

. 6. , - ,

u(sum), . -

' .

. 7. ADSIDU...... CTANDO

adsidu(e cun)ctando (cf. Liv. , 24 ,1 0 sedendo et cunctando

bellam gerebat), , -

(tra)ctando, V, 1 2 ,7 :

bella tractabantu r, , 28, : quemadmodum in Hispania bellum,tractandum foret. adsidu(e) adsidu(us), ,

, .

V,

S. adsidu(os) *):

The ordinary prolongation of the letters R and A as exhibited in the.

transcripts hardly leaves room for five letters. Hence it is more probable

that ASSIDVO slioud be read than ADSIDYOS. -

, 0S TRA

,

, o.tra

, ,

. . , ,

. MARTIS , S

,

munere.

, ' S ,

, -

The Journal of 1 . 1. I . 82.


10/25

:2 92 d e b e l l o Al e x a n d r i n o .

, ,

. -

. '.

MARTIS, MORTIS ,

I, 29: fera moenera militiai (.

. 32 fera moenera Mavors armipotens regit) Aen.

VIII, 516: militiam et grave Martis opus.

Ct . 8. opsessis

Quini. I, 7, 7: secundam enim b litteram ratio poscit, aures magis audiunt

p. Italus Italis;

, altis, de puppibus altis (Aen. X, 287) , , turribus altis (ibid. IX, 470). -

hostis, Verg Aen. X, 25 sq.

numquamne levari obsidione sines? muris iterum imminet hostis, , -

, , , -

,

, , ,

, TIS

turribus.

. 9. , -

Antonius 0. ,

, adsiliens muris (Cf. Ovid. Metam.

XI, 526 miles... adsiluit defensae moenibus urbis). , -

, ;

. 14 15

, S.NEC, SA . . , ,

N, ,

: S

N. , N

, , ,

N , ,

, SA

. , S , , N V( ).

ac(celerat uulg)us; itulgus plur. .

illis. , uulgus - :

ruens, ferens, petens que,

. accedit.


11/25

. ' DE , . 293

S , -

: accelerant accurrunt cives aggreditur muros.

ACCELERAT VVLGfVS ,

, , . S' V.

.

.......................................................................................................................')

. . ............................ . . . . umqu........................................

Maxima quo caelestia w w numina gaudent6 Caesaris liaut capti, Pharia,m cum visit, amore.

Tertius ille dios aderat. Cum.... ei.Laborant

Quem iuuenes, fora navos erat decernere et armis

Bella, fide dextraque potens rerumque per usum

Callidus, adsiduos tractando in munere Martis.

tO Imminet opsessis Ttalus iam turribus hostis.

Accelerat vulgus nec defuit impetus illis.

A . Ucnni irpciiri.

( ).*)

*) . ., , 10 , 1 . ,

11 .


12/25

D E B E L L O A L E X A N D R I N O \ > .

Fr. II.

, ,- Fr. II

, . Fr. I,

, , ,

. -

, tertius

dies ad erat , , -

,

, . ,

' .

, Fr. I ( ) ,

( )

, ,

. ,

" , . -

7 8 , , -

, imminet ,- -

- . -

) . .

1902 .

3*


13/25

330 DE BELLO ALEXANDRINO.

, , -

-

, . , . , ,

-

, . , .

, - ( ,

), , .

, , , ,.

, ? , , ,

, ,

. , .

; -

, ,

. -

, ,.

, ,,

, 13.- ,

, 12- , 11- ,

. ,

I II 11 ,

. ,,

:

. 1. 18- 19- ,

S , ;

, QY. ,

(illi)s (militibu)s (lo)qu(itur), 1

, , .

.

. 2. 16 ;

- plur. . NT. IPSO. ipso, ipso, ipsorum

ipsos, 12 14 ;.

RE (,' praes, act.),

/,

.

. 3. 15 , .


14/25


, , , II,

.

concedunt, . .

TI.RRIS , ,

- , , R, , , deformia terris. PAIR, (conc)edunt, -

terris, = patriis.

deformia, praemia, ,

patriis praemia , -

, haec, , .

et, , ,

, . Deformia patriis

. :

(conc)edunt patr(iis defor)mia t(er)ris

, deformia , patriis do

, ,

. , , patriae (

patriam), terris patriae -

patriis terris,

(Ecl. I, 3): Nos

patriae fines et dulcia linquimus arva.

Ct . 4 . , ,.

: ;

: R B P E E T D H I L. agis

2. 3 , ^ ----- . AGIS

, magis; congesta,

g.sta. II ng .sta vg .sta. , g

: : NOS VOS.STA

, - : magis quam si nos ista la te

rent . , ,

SI NOS , , ,

.

, . 14 15

moenia cohibere, cohire. , , -

, ,

NOS, VOS


15/25

332 0 ' DE BELLO .

QYOS, - SI Q:

, , ;

, D E F I L .

. 5. VIER, , CUPERET, caperet, SUPERET,

CUM, S ; .

conii imperf. , coeperat.

superet,

, LATIVS.

, ,,

, , , .

' . 6. ; .

. 7. Quid capitis capta ,

, , .

; iacent quae subruta verbis..

, , ,

, dictis, voce

- . . 8 , , .

TERRENA . , , prolepsis.

: Caesar telis his soldxers no t to loolc for any great.

resistance from the Alexandrian rabble and their queen. There vas a

time when Cleopatra and hcr people vere rea l and formidable foes;

now the Roman power vas victorious and might assert its right to su-

periority over a fallen foe.

. , 5 10 - ,

. ,

. 4 si nos ista laterent ,

, , ,

. 2 (11- ),

loquitur loqui QV 1-.

(

b)ostis, ,

R I, , , .

. 9. CUM . . . - PLEBES- QVOQVE .. . . ..

VICTRIX. II mihi;

cum s(oci)a -


16/25

DE BELLO ALEXANDKINO. 383

, , , .

domina,

. N1 VI

nunc sibi, ,

II . , , , ,

, cum - ,

, , , nomen

adieciivum. :

Aegyptia comux, Actias Pha ria,

, , .

N1 2 . :

- MIHI- CUM- [REGIJA PL EB ES

QVOQUE [CO]NI[VGE JVICTRIX \

II

, . -

, S

R.

. 10. HANC FAMVLAM , ,

, AN.

: ,

, , ,

TOT*E....US* ..NH M. potentia tandem. -

to t ensibus, ,

, '

Romana, . , victrix

, , to t

e ....u s ,

potentia, . . ' GEN

TEM, N 4- I)

, , , .

tandem . -

' , Romana,

;

potentia tandem, , :

.


17/25

334 DB BELLO - .

:

................................ . . . illis loquitur . . .......................................

.......................................... . . . n t ip s o ............................................... re:

.......................................... concedunt patriis ea praemia terris

5 ............... A I .............. magis quam si quos ista laterent;

Cum cuperet Latius Pelusia moenia Caesar,

Coeperat imperiis animos collibere suorum:

Quid capitis iam capta? iacent quae subruta verbis

Subruitis ferro mea moenia? Quondam erat hostis

10. Haec mihi eum regia plebes quoque coniiige. VictrixVindicat hanc famulam Romana potentia tandem.

Fr. III.

,

25 26 .

IVLIVS.

. 5 , - .

12 , , ,

. .

F, , , R D.

; -

, . , .,

V ( N ).

. 6 , , 10 7 .

, ,

sin g ..n .,

, . .

Fas et , , -,

2 3 . , lin

quit. thalamos intrare -

onerare, -

.

. 7 .

DL ., . .., ..

I


18/25

DB BELI 0 ALEXANDllINQ. 385

I ,

, F, , R. DICO ,

, DIRAM ,

. , . - triumphos, tumultus. -

-

, ,

. II , , ,

. -

,

,

triumphos, , SE viclisse tumultus,

VL, triumphos

. . ,

-

.

. 8, ,

maxima, .

TU.A . .

MAXUMA, .

. 9 10 .

. 11, ,

, (et fore ,

) ...EDAT,

concedat. . -

: , , Q. , , 0 . ,

: CC...ERAT. conquaerat,

, . . 9 10

quae. ,

C0N .

conquirat; R ( D ) -

. . conquerat

(. Fr. I, .. 5(3) cesar], . N.

conquaerat concedat, . ,

,

R.


19/25


,

:

...........................................................................(Iu?)liu(s?)............................

5.................. . . . . ...................................... V .................

Linquit Alexandro thalamos onerare deorum;

Die. etiam potuisse deam vidisse triumphos

Actiacos, cum causa fores tu maxuma belli,

Pars etiam imperii, quae femina tanta? virorum10. Quae series antiqua fuit? ni gloria mendax

, Multa uetustatis nimio concedat (?) honori

Fr. .

. 4-

14 , AN V.

.

. 5 , ,

, angor;

f (. . . 8 fauces

. . . 5 tenui). f

sermonibus,

' , -

f

, , '

angor. -

icor, , -

, partic . perf. pass.

, IV, 1043:

Emicat in partem sanguis, unde icimur ictu -

. , -

Sat. , 5,98:

Crescentem tumidis infla sermonibus utrem

Saepe ego quae ueteris culpae sermonibus inflor.

. . etianmme, ,

.


20/25

DE BELI ALEXAMDBIN . 337

. 7. EXS.AGV.SQUE , exsanguisque,

, exsanguesque,

segnis,

causas 6-.

. 8. Parthos si,

Parthos qui. , ,

. Parthica si, - -

Parthos Parthica , , -

. . . .. . ,

, . . si.

Parthica. ,

, ,

(. . , D, E, F , R) .

- , ,

' . - - ...................

, TARH.S. -

Phariis,- - ,- -

- riis - ris. -

. 9. QUPS...U IT , QUPS..NNIT,

QU I-Sr...NN IT. . statuit ,

: la te t . ,

,

II 5 ,

UNIT NNIT, ,

- ;

.

. , , -, . ,

,

. , SPERNIT -

, "

. . S -

BDEFPR; UNIT,

UIT - . , SPEM-ALUIT,

. , .


21/25


U, N, L

( ) : U;

L

N. ; ,*

L .

. 10 RARTIS , , MARTIS, ' -

, partis, , -

. Aen. Y 720: in. curas animo (ani

mum) diducitur omnis. IGITUR*ARTIS U

, tu r

. .

, , , :

.......................................... ANU........................................................

-5. Saepe ego, quae veteris culpae sermonibus inflor

Quas igitur segnis etiannunc quaerere causasExsanguesque inoras vitae libet? est mihi coniunx,

Parthica, si posset, Phariis subiungere regnis

Qui spem aluit nostraeque mori pro nomine gentis.

10. - igitur partis animum diductus in omnis

Quid uelit, incertam est; terris quibus aut quibus undis,

, Fr. V.

Fr. IV V ..

. .

. 4. ,

, , , N, U. Delectum-

que.forum. locum. ,

no t fewer than 3, perhaps not more thah 4 Ietters are lost, -

erectumque locum, , or raisedtomb to Vfhich Cleopatra betook lierself before he r death etc. -.

, ,

ad lectumque suum, .

ad , .


22/25

DE BELLO ALEXANDKINO. 339

praeberet ,

, , praeberet turba, suae

(sc. dominae) , dat. commodi.

4- ;

Ad lectumque suum, quo noxia turba coiret

5. Praebcrotque suae spectacula tristia mortis.

Qualis ad instantis acies cum tela parantur,

Signa, tubae, classesque simul terrestribus armis,

Est facies ea uisa loci, cum saeua coirentInstrumenta necis uario congesta paratu:

10. Undique sic- illuc campo deforme coactum

Omne uagabatur leti genus, omne timoris.

Fr. VI.

,

, .

. . 3. [ 1] [INCUMBENS E]ERRO

TU[MET] I[L]LE UENjENO], , ,

haec, hic . incumbens

. Tumet ,

TU . . IS - . . LE; , ,

venenum, -

( , . . 9 venis.).

, ,S , f (.

Er. IV, . 1).

, , ,

.

, tum is fello veneni, ,

, venenum.

4- . suis,

, .cauis. , cavns

cervix,


23/25


altis, suis -

. : adflatu, aflatu: D .

:

Haec iacet^ . . ...........ferro; tum is felle veneni

Aut pendente altis cervicibus aspide mollem

5. Labitur in somnum trahiturque libidine mortis.

Perculit aflatu breuis hunc sine morsibus anguis,

Volnere seu tenui pars inlita parva veneniOcius interemit; laqueis pars cogitur artis

Intersaeptam animam pressis effundere venis,

10. Inmersisque freto clauserunt guttura fauces.

Has inter strages solio descendit et inter

Fr. VII.

. VI VII , . .. .

. , ,

atque. t -

Q. ,

V, .

alia (i)nci(piens), . -

11 , 12- , .

[ ]. , .

, .- .

, : ,

'. -

: Atque alia incipiens, mentemqne animumque la

bantem sensus animumque labantem. incipiens

anceps, -

.

. 7. QUAM . , Q U . . . ; ,

QUAMTAM, , , N.

quam iam qua, quantam qua. -

QVAM NOVA


24/25


FATA MANERENT. ,

, , ,

, , -

: , ,

, -

: , , . N

, qua, ,

. ,

, , -

quantam qua ctc.

. 10.

,

. 10- : Caesar gentis Ale

xa nd ri c a . . en. ( C . . .EN . ) ad moenia uenit (uenis H.).

: If Hay ter was rig ht in giving CA,

tbe ncarest word possibili is CARENA, the adj. formed from Carae,

Carrae , or Carrhae, ,

. :'

If we are to tru st Ciampitti, the ohvious word is CURRENS; and this

well agrees the description of the march in the preceeding . -. cupiens, cingens,

cernens.

-

( currens).

. ? ,

Hayter gives CA/EN/, bu t of the letter after A, enough is figured

fo prove that it was R, o r N. , N

- , ; , - R,

, ,

CAR .EN. , , , -

. , ,

, .

, , , ,

; carpens.

, , :


25/25

342 0 5 DE BELLO ALEXANDRINO.

Atque alia incipiens, (sensus animumque l)a(ban)tem (?).

Sic illi inter se misero sermone finiuntur.

5. Haec regina gerit, procul hanc occulta undebatAtropos inridens inter diuersa uagantem

Consilia interitus, quantam qua fata manerent.

Ter fuerat reuocata dies: cum parte senatus

Et patriae comitante suae cum milite Caesar

10. Gentis Alexandri carpens ad moenia uenit

Signaque constituit, sic omnes terror in artum

Fr. VIII.

, ,

. .

. 6, 6 ,' '

, , , , N, .

RERE - , R,.

, . E E I L ..

RE

. 3 , . - , ..

. 7. , .

. . . nt, . . ent, A I. ENT, .

R, ..

audent, , , -

, arcent. , .

, .,

, , , , 23 .

:

. . . . . REREI . . . . . portarum claustra nec urbem.

Opsidione tamen nec corpora moenibus arcent

5. Castraque pro muris atque arma pedestria ponunt.

Hos inter coetus talisque ad bella paratus

Utraquo sollemnis iterum rouocauorat orbes:

Consiliis nox apta ducum, lux aptior armis.

Baeckstroem 1902 - Le poème De bello Alexandrino de Rabirius

Documents

Transcript of Baeckstroem 1902 - Le poème De bello Alexandrino de Rabirius