Asian Development Bank and Nepal: Fact Sheet (Nepali) · Asian Development Bank and Nepal: Fact...

4
g]kfnn] xfn}sf jif{x¿df pNn]Vo ;fdflhs cfly{s k|ult u/]sf] 5 . ;fIf/tf b/ a9]sf] 5, ul/aLsf] b/ 36]sf] 5 / n}ª\lus lje]b sd x'Fb} uPsf] 5 . g]kfn clxn] ;g\ @)#) ;Dd lbuf] ljsf;sf nIox¿ xfl;n ug{ / dWod cfo ePsf] d'n'sdf :t/f]Gglt x'g k|of;/t 5 . @)&$ -;g\ @)!&_ df ePsf] :yfgLo lgjf{rg, Oltxf;df g} klxnf] k6s ePsf k|b]z ;ef tyf ;ª\3Lo ;+;b\sf lgjf{rg @)&@ sf] g]kfnsf] ;+ljwfgn] kl/sNkgf u/] cg';f/sf] ;ª\3Lotftkm{sf] ;ª\qmd0fdf dxTjk"0f{ kfOnf ag]sf 5g\ . ;g\ !(^^ otf Pl;ofnL ljsf; a}+s -Pl8aL_ n] g]kfnsf nflu s'n %=@# lalnog 8n/ ;xfotf :jLs[t u/]sf] 5 . g]kfndf Pl8aLsf rfn' #$ cfof]hgf / sfo{qmdx¿df clxn]sf] nufgL @=# lalnog 8n/ /x]sf] 5 . ;g\ @)!& df Pl8aLn] ^=&% ldlnog 8n/sf gf} j6f k|fljlws ;xfotfsf cfof]hgfx¿ :jLs[t u/]sf] 5 . ;fdfGo k'FhL ;|f]t, Pl;ofnL ljsf; sf]if / cGo ljz]if sf]if -k|fljlws ;xfotf / Pl8aLsf] ;~rfngsf] ;xljQLo nufgLafx]s_ af6 g]kfnsf nflu nufgL Pl;ofnL ljsf; a}+s -Pl8aL_ sf] g]kfnsf nflu /fli6«o ;fem]bf/L /0fgLltn] dfgj k'FhL l;h{gf ub}{ g]kfnsf] pmhf{, oftfoft / ;x/L ;'ljwfdf /x]sf k"jf{wf/sf cj/f]wx¿nfO{ ;Daf]wg ub{5 . g]kfn ul/Psf] C0f / cg'bfgsf] s'n vr{ #=## lalnog 8n/ k'u]sf] 5 . Pl8aLsf] ;xof]usf cfof]hgf / sfo{qmdx¿ g]kfn ;/sf/ / cGo ;/f]sf/jfnfx¿;Fusf] ;xsfo{df Pl8aLn] ljkGg s[ifs, ;LdfGts[t dlxnf / ;fdflhs ¿kdf alxis/0fdf kfl/Psf blnt tyf cGo cflbjf;L hghflt ;d'bfosf] ul/aL Go"gLs/0f / cfDbfgL a9fpg ;xof]u u/]sf] 5 . ;'wfl/Psf] pTkfbg, k|;f/0f / ljt/0f k|0ffnLdfkm{t g]kfnsf] r/d pmhf{ ;ª\s6nfO{ ;Daf]wg ug'{ Pl8aLsf] d'Vo k|fyldstf /x]sf] 5 . Pl8aLn] g]kfn ljB't\ k|flws/0fsf] ljQLo k'g;{+/rgf / If]qLo pmhf{ Jofkf/ h:tf pmhf{ If]qsf ;'wf/ sfo{df klg ;xof]u k|bfg ul//x]sf] 5 . ^^=^% ldlnog 8n/sf] rfn' ljB't\ k|;f/0f lj:tf/ tyf cfk"lt{ ;'wf/ cfof]hgfn] g]kfn M ;l~rt nufgL, C0f / k|fljlws ;xfotf :jLs[lt s,v,u If]q ;ª\Vof s'n /sd -ldlnog 8n/_ 3 Ü 3 s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf; !&^ !,)*^=%( !*=(( lzIff %! &$#=%@ !@=(( pmhf{ ^* !,!(#=$* @)=*^ ljQLo #% @%@=(# $=$@ :jf:Yo !) *=&^ )=!% pBf]u / Jofkf/ @( !*%=%* #=@$ ;"rgf / ;~rf/ k|ljlw @ #$=)) )=%( ax'If]q ^ !@=&@ )=@@ ;fj{hlgs If]q Joj:yfkg %& @#(=&* $=!( oftfoft ^# (&*=!& !&=!) vfg]kfgL tyf cGo ;x/L k"jf{wf/ / ;]jf %^ (*^=)& !&=@# s'n %%# %,&@!=^! !))=)) s cg'bfg / k|fljlws ;xfotfdf Pl8aLsf] ;~rfngsf] ;xljQ ;dfj]z v k"0f{ :jfldTj / u}/k"0f{ :jfldTjsf C0f tyf k|fljlws ;xfotf ;dfj]z u :jLs[ltsf] k|ltj]bgdf k|fylds If]qsf] k|of]u u/]/ 3 /fplG8ª ul/Psf]n] s'n of]ukmndf ;fdfGo km/s kg{ ;S5 . g]kfn M pTkfbg cg';f/sf] u}/ k"0f{ :jfldTjsf] ;fdfGo k' FhL ;|f]t, ;g\ @))&–@)!& x:tfIf/ ePsf] sf/f]af/ ;ª\Vof ) /sd -ldlnog 8n/_ C0f ;]o/ nufgL ;'/If0f s'n – Ö z"Go g]kfn M @)!& :jLs[t C0f, cg'bfg, / k|fljlws ;xfotf -ldlnog 8n/_ C0f k"0f{ :jfldTjsf] u}/ k"0f{ :jfldTjsf] k|fljlws ;xfotf cg'bfg s'n %)(=*% ^=&% #)=)) %$^=^) – Ö z"Go gf]6M :jLs[t nufgLdf Pl8aL ;~rfns ;ldlt jf Joj:yfkgaf6 :jLs[t nufgL kb{5, h;sf] ;Demf}tfdf C0fL, k|fKtstf{ jf nufgL ul/Psf] sDkgL / Pl8aLsf] x:tfIf/ ePsf] x'G5 . cg'bfg / k|fljlws ;xfotfdf Pl8aLåf/f ;~rflnt ;xljQLo nufgL kb{5 . Pl;ofnL ljsf; a} +s ;b:o tYofª\s k'l:tsf

Transcript of Asian Development Bank and Nepal: Fact Sheet (Nepali) · Asian Development Bank and Nepal: Fact...

g]kfnn] xfn}sf jif{x¿df pNn]Vo ;fdflhs cfly{s k|ult u/]sf] 5 . ;fIf/tf b/ a9]sf] 5, ul/aLsf] b/ 36]sf] 5 / n}ª\lus lje]b sd x'Fb} uPsf] 5 . g]kfn clxn] ;g\ @)#) ;Dd lbuf] ljsf;sf nIox¿ xfl;n ug{ / dWod cfo ePsf] d'n'sdf :t/f]Gglt x'g k|of;/t 5 .

@)&$ -;g\ @)!&_ df ePsf] :yfgLo lgjf{rg, Oltxf;df g} klxnf] k6s ePsf k|b]z ;ef tyf ;ª\3Lo ;+;b\sf lgjf{rg @)&@ sf] g]kfnsf] ;+ljwfgn] kl/sNkgf u/] cg';f/sf] ;ª\3Lotftkm{sf] ;ª\qmd0fdf dxTjk"0f{ kfOnf ag]sf 5g\ .

;g\ !(^^ otf Pl;ofnL ljsf; a}+s -Pl8aL_ n] g]kfnsf nflu s'n %=@# lalnog 8n/ ;xfotf :jLs[t u/]sf] 5 . g]kfndf Pl8aLsf rfn' #$ cfof]hgf / sfo{qmdx¿df clxn]sf] nufgL @=# lalnog 8n/ /x]sf] 5 . ;g\ @)!& df Pl8aLn] ^=&% ldlnog 8n/sf gf} j6f k|fljlws ;xfotfsf cfof]hgfx¿ :jLs[t u/]sf] 5 .

;fdfGo k'FhL ;|f]t, Pl;ofnL ljsf; sf]if / cGo ljz]if sf]if -k|fljlws ;xfotf / Pl8aLsf] ;~rfngsf] ;xljQLo nufgLafx]s_ af6 g]kfnsf nflu nufgL

Pl;ofnL ljsf; a}+s -Pl8aL_ sf] g]kfnsf nflu /fli6«o ;fem]bf/L /0fgLltn] dfgj k'FhL l;h{gf ub}{ g]kfnsf] pmhf{, oftfoft / ;x/L ;'ljwfdf /x]sf k"jf{wf/sf cj/f]wx¿nfO{ ;Daf]wg ub{5 .

g]kfnul/Psf] C0f / cg'bfgsf] s'n vr{ #=## lalnog 8n/ k'u]sf] 5 .

Pl8aLsf] ;xof]usf cfof]hgf / sfo{qmdx¿g]kfn ;/sf/ / cGo ;/f]sf/jfnfx¿;Fusf] ;xsfo{df Pl8aLn] ljkGg s[ifs, ;LdfGts[t dlxnf / ;fdflhs ¿kdf alxis/0fdf kfl/Psf blnt tyf cGo cflbjf;L hghflt ;d'bfosf] ul/aL Go"gLs/0f / cfDbfgL a9fpg ;xof]u u/]sf] 5 .

;'wfl/Psf] pTkfbg, k|;f/0f / ljt/0f k|0ffnLdfkm{t g]kfnsf] r/d pmhf{ ;ª\s6nfO{ ;Daf]wg ug'{ Pl8aLsf] d'Vo k|fyldstf /x]sf] 5 . Pl8aLn] g]kfn ljB't\ k|flws/0fsf] ljQLo k'g;{+/rgf / If]qLo pmhf{ Jofkf/ h:tf pmhf{ If]qsf ;'wf/ sfo{df klg ;xof]u k|bfg ul//x]sf] 5 . ^^=^% ldlnog 8n/sf] rfn' ljB't\ k|;f/0f lj:tf/ tyf cfk"lt{ ;'wf/ cfof]hgfn]

g]kfn M ;l~rt nufgL, C0f / k|fljlws ;xfotf :jLs[lt s,v,u

If]q ;ª\Vof

s'n /sd -ldlnog 8n/_3 Ü3

s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf; !&^ !,)*^=%( !*=((lzIff %! &$#=%@ !@=((pmhf{ ^* !,!(#=$* @)=*^ljQLo #% @%@=(# $=$@:jf:Yo !) *=&^ )=!%pBf]u / Jofkf/ @( !*%=%* #=@$;"rgf / ;~rf/ k|ljlw @ #$=)) )=%(ax'If]q ^ !@=&@ )=@@;fj{hlgs If]q Joj:yfkg %& @#(=&* $=!(oftfoft ^# (&*=!& !&=!)vfg]kfgL tyf cGo ;x/L k"jf{wf/ / ;]jf %^ (*^=)& !&=@#s'n %%# %,&@!=^! !))=))

s cg'bfg / k|fljlws ;xfotfdf Pl8aLsf] ;~rfngsf] ;xljQ ;dfj]z v k"0f{ :jfldTj / u}/k"0f{ :jfldTjsf C0f tyf k|fljlws ;xfotf ;dfj]zu :jLs[ltsf] k|ltj]bgdf k|fylds If]qsf] k|of]u u/]/3 /fplG8ª ul/Psf]n] s'n of]ukmndf ;fdfGo km/s kg{ ;S5 .

g]kfn M pTkfbg cg';f/sf] u}/ k"0f{ :jfldTjsf] ;fdfGo k'FhL ;|f]t, ;g\ @))&–@)!& x:tfIf/ ePsf] sf/f]af/ ;ª\Vof )

/sd -ldlnog 8n/_C0f –

;]o/ nufgL –

;'/If0f –

s'n –

– Ö z"Go

g]kfn M @)!& :jLs[t C0f, cg'bfg, / k|fljlws ;xfotf -ldlnog 8n/_

C0f k"0f{

:jfldTjsf] u}/ k"0f{

:jfldTjsf] k|fljlws ;xfotf cg'bfg s'n

%)(=*% – ^=&% #)=)) %$^=^)

– Ö z"Go gf]6M :jLs[t nufgLdf Pl8aL ;~rfns ;ldlt jf Joj:yfkgaf6 :jLs[t nufgL kb{5, h;sf] ;Demf}tfdf C0fL, k|fKtstf{ jf nufgL ul/Psf] sDkgL / Pl8aLsf] x:tfIf/ ePsf] x'G5 .

cg'bfg / k|fljlws ;xfotfdf Pl8aLåf/f ;~rflnt ;xljQLo nufgL kb{5 .

Pl;ofnL ljsf; a}+s;b:o tYofª\s k'l:tsf

pmhf{ cfk"lt{df ljZj;gLotf a9fpg] / cGt/b]zLo Jofkf/sf nflu cfjZos k|;f/0f nfOgsf] k"jf{wf/ ;'b[9Ls/0f ug{] nIo lnPsf] 5 .

oftfoftsf] If]qdf Pl8aLn] g]kfnsf] cfGtl/s tyf If]qLo ;~hfnsf] ;'b[9Ls/0fdf ;xof]u ul//x]sf] 5 . o;n] lqe'jg cGt/f{li6«o ljdfg:yn tyf uf}td a'4 cGt/f{li6«o ljdfg:yn nufot d'Vo ljdfg:ynx¿sf] :t/f]Gglt ug{ ;xof]u ul//x]sf] 5 . Pl8aLsf sfo{qmdx¿n] ufpF, gu/ tyf ;x/x¿df k|d'v ;8sx¿sf] lgdf{0f, dd{t jf :t/f]Ggltdfkm{t ahf/ tyf ;fdflhs ;]jfdf kx'Fr a9fpg klg ;xof]u u/]sf 5g\ .

Pl8aL ;g\ @)!* df lgdf{0f k'/f x'g nfu]sf] d]nDrL vfg]kfgL cfof]hgfsf] dxTjk"0f{ nufgLstf{ /xb}+ cfPsf] 5 . o; cfof]hgf / o;}sf ljt/0f cfof]hgfx¿n] sf7df8f}+sf] vfg]kfgL cefj k"lt{ ug{ pkTosfdf b}lgs yk !& s/f]8 ln6/ vfg]kfgL cfk"lt{ ug]{5g\ . o;}aLr, Pl8aLn] u|fdL0f If]qaf6 dflg;x¿ a;fOF ;/L aGg nfu]sf gofF gu/x¿df PsLs[t ;x/L k"jf{wf/ / ;]jfdf nufgL ul//x]sf] 5 .

pRr d"Nosf afnL ljljwLs/0fdf g]kfnsf @) lhNnfsf ls;fgnfO{ ;xfotf k'¥ofpg

Pl8aLn] b'O{ j6f cfof]hgfdf ;xof]u ul//x]sf] 5 . tL b'O{ cfof]hgfx¿df @)=! ldlnog 8n/sf] ;fgf tyf demf}nf ls;fgsf] cfo j[l4 cfof]hgf / @) ldlnog 8n/sf] pRr kxf8L s[lif Joj;fo tyf hLljsf]kfh{g ;'wf/ cfof]hgf /x]sf 5g\ . cg'bfg ;xfotfsf b'O{ j6} cfof]hgfn] ;fgf / demf}nf ls;fgnfO{ lgjf{xd'vL s[lifaf6 psf:b} s[lifsf] Jofj;foLs/0f ug{ k|f]T;flxt ub{5g\ .

b]ze/ g} u'0f:t/Lo lzIffdf kx'Fr lj:tf/ ub}{ ;Ifd dfgj k'FhL lgdf{0fsf nflu lzIff ;DaGwL ;/sf/sf k|d'v k|of;df Pl8aLn] cfj ;g\ @)!& b]lv @)@# ;Dd ;xof]u ug]{5 .

@)&@ j}zfv -;g\ @)!%_ sf ljgfzsf/L e"sDkkl5 Pl8aLn] @)) ldlnog 8n/sf] e"sDk cfkt\sfnLg ;xfotf cfof]hgf;d]t u/L tTsfnLg /fxt / k'gMlgdf{0fsf] ;xfotfsf nflu s'n @^* ldlnog 8n/sf] ;xfotfdf k|lta4tf hgfof] . o; cfof]hgfn] ljBfno tyf k|d'v lhNnfsf ;8sx¿sf] lgdf{0f, e"sDk k|lt/f]wL x'g] u/L ;/sf/L ejgx¿sf] k|jnLs/0f / ;d'bfodf ljkb\sf] k"j{tof/Lsf nflu ;xof]u ul//x]sf] 5 .

u}/ k"0f{ :jfldTjsf cfof]hgfx¿lghL If]qsf] nufgLsf nflu pTk|]/ssf ¿kdf Pl8aLn] u}/k"0f{ :JfldTjsf ;fj{hlgs If]q / lghL If]qsf cfof]hgfx¿nfO{ k|ToIf C0f, ;]o/ nufgL, ;'/If0f, …vÚ ju{sf] C0f / Jofkf/ nufgLsf ¿kdf k|ToIf cfly{s ;xfotf k|bfg ub{5 . ;g\ @)!& df Pl8aLsf] cfˆg} ;|f]taf6 nufgL ul/Psf #=!& lalnog 8n/sf u}/k"0f{ :jfldTjsf @( sf/f]af/ :jLs[t ePsf lyP . ;g\ @)!& df s'n k|lta4tf @& sf/f]af/sf nflu s'n @=@( 8n/sf] /Xof] . ;fdfGo k'FhL ;|f]tsf] :jLs[lt / k|ltj4tf b'j} g} ;g\ @)!& df xfn;Dds} pRr /Xof] . sl/a %=( lalnog 8n/sf] ;xljQ jfl0fHo a}+sx¿ tyf cf}krfl/s ;|f]tx¿af6 kl/rfng ul/Psf] lyof] . ;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Ddsf] s'n :jLs[t C0f / Pl8aLsf] u}/ k"0f{ :jfldTjsf] k|lta4tf !)=( lalnog 8n/ k'u]sf] 5 .

Pl8aLsf] Jofkf/df nufgL sfo{qmd -6LPkmkL_ n] ;fem]bf/ a}+sx¿dfkm{t ;'/If0f / C0f pknAw u/fpFb} Jofkf/ nufgL ahf/sf] cefj cfk"lt{df ;xof]u k'¥ofpF5 . ;g\ @))( otf 6LPkmkLn] Pl;of tyf k|zfGt If]qsf !@ xhf/ ;fgf tyf dWod cfsf/sf pBdsf] ;+nUgtfdf !^ xhf/ kfFr ;oeGbf a9L sf/f]af/df #) lalnog 8n/ Jofkf/ ;xfotf pknAw u/fPsf] 5 . To:tf] ;xfotf j:t' tyf

g]kfn M ;xljQLo cfof]hgf, ;g\ @)!# hgj/L ! b]lv ;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Dd

;xljQLo nufgL cfof]hgfx?sf] ;ª\Vof /sd -ldlnog 8n/_ cfof]hgfs !$ !,)(!=@&

cg'bfg !) #@#=(&

;/sf/L C0f & &^&=#)

Jofkfl/s ;xljQLo nufgL ! $=%&

k|fljlws ;xfotf cg'bfg !@ !%=)%s Pp6feGbf a9L ;|f]tx¿af6 ;xljQLo nufgL ePsf cfof]hgfnfO{ Pp6f dflgPsf] .

g]kfn M cfof]hgf ;kmntf b/

jif{ ;kmntf b/ -Ü_

:jtGq?kdf d"Nofª\sg ul/Psf cfof]]hgf tyf sfo{qmdsf] ;ª\Vof

@))& !))=)) !@))( %)=)) $@)!) !))=)) !@)!! %)=)) @@)!@ !))=)) @@)!# ^^=& #@)!$ !))=) !@)!% !))=) @@)!^ !))=) @@)!& ^^=& #s'n &^=@ @!

gf]6 M …jif{Ú eGgfn] rfn' cfly{s jif{df cfof]hgf k'/f ePsf] k|ltj]bgnfO{ a'emfpF5 . cl3Nnf jif{x¿sf] tYofª\s kqsf] t'ngf;lxt oxfF pNn]v ul/Psf] ;kmntf b/ cfof]hgf k|ltj]bg k'/f ePsf] k|ltj]bg / :jtGq ¿kdf ul/Psf] sfo{;Dkfbg k|ltj]bgdf dfq cfwfl/t 5, / :j—d"NofÍg ;dfj]z 5}g .;fgf] cfsf/sf] gd'gf lnOPsf sf/0f ;kmntf b/n] b]zs} sfo{;~rfngsf] sfo{;Dkfbgsf] k|ltlglwTj ub{}g .

;|f]t M ;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Ddsf] cfof]hgf ;dflKt k|ltj]bg / cfof]hgf÷sfo{qmd sfo{;Dkfbg k|ltj]bgsf] ;kmntf b/sf] tYofª\s .

g]kfn M k"0f{ :jfldTjsf shf{sf nflu sfo{qmd sfo{–;Dkfbg u'0f:t/ kl/;"rsx¿, ;g\ @)!^–@)!&

rfn' C0fsf] ;ª\Vofs

-;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Dd_ @*

;g\ @)!^ -ldlnog 8n/_ ;g\ @)!& -ldlnog 8n/_;Demf}tf ePsf]÷k|ltj4tfv,u @*#=&& #^^=#&ljt/0fv !%$=)^ @#*=^* rfn" cg'bfgsf] ;ª\Vofs -;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Dddf_ !*

;g\ @)!^ -ldlnog 8n/_ ;g\ @)!& -ldlnog 8n/_;Demf}tf ePsf]v,u $(=^& #!=#(ljt/0fv,3 $&=$$ #^=&^hf]lvddf /x]sf cfof]hgfx¿sf] jf:tljs k|ltzt -;g\ @)!& l8;]Da/ #!_ –

– Ö z"Go

s k|ltj¢tfdf cfwfl/t . v jif{el/df ;Demf}tf jf ljt/0f ul/Psf aGb ePsf C0fx¿ ;dfj]z ePsf] .u gLltdf cfwfl/t shf{÷cg'bfgx¿ ;dfj]z gePsf] . 3 Pl;ofnL ljsf; sf]if / cGo P8LaL ljz]if sf]ifx¿ dfq ;dfj]z ePsf] .

g]kfn M C0f, cg'bfg / k|fljlws ;xfotfsf cfof]hgfsf nflu vl/b ;Demf}tfsf] lx:;f

j:t'

@)!^ @)!& s'n -#! l8;]Da/ @)!& ;Dd_

/sd -ldlnog 8n/_

s'nsf] k|ltzt

/sd -ldlnog 8n/_

s'nsf] k|ltzt

/sd -ldlnog 8n/_

s'nsf] k|ltzt

;fdfg, sfd / ;DalGwt ;]jfx¿ !$^=(& !=#) @!)=#$ @=)@ @,)#@=$) !=@)k/fdz{ ;]jf !%=%* @=$* !#=)@ !=&^ !&)=$@ !=$@s'n vl/b !^@=%$ !=#& @@#=#^ @=)) @,@)@=*@ !=@@

k'FhLut j:t'b]lv cf}iflw cfk"lt{ / pkef]Uo j:t';Ddsf lj:t[t If]qsf 5g\ . ;g\ @)!& df 6LPkmkLn] Jofkf/sf emG8} ltg xhf/ kfFr ;oeGbf a9L sf/f]af/x¿dfkm{t $=% lalnog 8n/sf] ;xof]u pknAw u/fPsf] 5 .

;xljQ;xljQ sfo{qmdn] ;/sf/ jf ;/sf/L lgsfo, ax'kIfLo ljQLo ;+:yf tyf Jofj;flos ;+:yfx¿ h:tf P8LaLsf ljQLo ;fem]bf/x¿nfO{ Pl8aLsf] nufgLsf cfof]hgfx¿df nufgL ug{ ;xefuL x'g ;Ifd t'NofpF5 . cf}krfl/s C0f / cg'bfg, k|fljlws ;xfotf, cGo ;x'lnotk"0f{ nufgL / …vÚ ju{sf] C0f, hf]lvd ¿kfGt/0f Joj:yfkg, ;dfgfGt/ C0f / ;]o/, ;xljQ ;'/If0f tyf Pl8aLsf] Jofkf/ nufgL sfo{qmd -l6PkmkL_ / cfk"lt{ z[ª\vnf nufgL sfo{qmd cGtu{tsf sf/f]af/x¿sf nflu ;xljQLo nufgLsf ¿kdf cltl/Qm /sd k|bfg ul/G5 .

;g\ !(&^ b]lv ;g\ @)!& sf] cGTo;Dddf g]kfnsf $& nufgL cfof]hgfx¿sf nflu !=*& lalnog 8n/ d"No clej[l4 k|ToIf ;xljQLo ;xof]u / () j6f k|fljlws ;xfotf cfof]hgfx¿sf nflu &&=&* ldlnog 8n/ pknAw u/fOPsf] 5 . g]kfndf d"No clej[l4 Jofkfl/s ;xljQsf tLg j6f nufgLsf cfof]hgfx¿sf] /sd %&=#* ldlnog cd]l/sL 8n/ /x]sf] 5 .

;g\ @)!& df g]kfnn] Pp6f nufgLsf] cfof]hgfdf ljZj a}+saf6 !%) ldlnog 8n/sf] ;xljQLo C0f / c:6]«lnof, lkmgNofG8, hfkfg, gj]{ / ;+o'Qm /fHo cd]l/sf ;/sf/ tyf o'/f]k]nL ;+3, lzIffsf nflu ljZj ;fem]bf/L, /0fgLlts hnjfo' sf]if / ;+o'Qm /fi6«;+3Lo afnsf]ifaf6 ltg

j6f cfof]hgfx¿sf nflu !(^ ldlnog 8n/ ;xljQLo cg'bfg k|fKt u¥of] .

;g\ @)!# hgj/L ! b]lv @)!& l8;]Da/ #! ;Dd ;xljQLo nufgL ePsf cfof]hgfx¿sf] ;f/f+z www.adb.org/ countries/nepal/cofinancing. df pknAw 5 .

;fem]bf/LPl8aL g]kfn ;/sf/sf k|d'v ljsf; ;fem]bf/x¿dWo]sf] Ps xf] . gLltut ;+jfb k|j4{g / If]qut ljsf;sf k|fyldstf -cfof]hgf sfof{Gjogsf r'gf}tLx¿;d]t_ df 5nkmn ug{ Pl8aLn] ;/sf/ / cGo ljsf; ;fem]bf/x¿;fy /fli6«o jflif{s sfo{qmd th'{dfsf cEof;x¿ ;lqmo ¿kdf cfof]hgf ub{5 .

Pl8aL g]kfn cfjf;Lo lgof]u cGt/f{li6«o ljsf; ;fem]bf/ ;d"xsf] Ps dxTjk"0f{ ;b:o xf], To; ;d"xn] k|d'v ax'kIfLo tyf låkIfLo ;+:yfx¿nfO{ Ps agfPsf] 5 . cfjf;Lo lgof]un] cGo ljsf; ;fem]bf/x¿sf] If]qut sfo{ ;d"xdf klg /x]/ ljlzi6 gLlt tyf sfo{qmdx¿df ;"rgf cfbfg k|bfg ug{] sfd ub{5 .

Pl8aL g]kfnsf ljsf; cfof]hgfx¿sf] bIftf / k|efjsfl/tf clej[l4 ug{ / ;xfotfnfO{ a9L k|efjsf/L agfpgsf nflu cu|;/ x'g ;/sf/ / !# j6f ljsf; ;fem]bf/x¿aLr cfof]hgf x'g] jflif{s sfo{;Dkfbg ;dLIffdf d'Vo of]ubfgstf{ /x]sf] 5 . o; ;dLIffn] k|fKt ;xfotfnfO{ cem a9L k|efjsf/L agfpg k]l/; 3f]if0ffsf l;4fGtx¿nfO{ nfu' ug{ g]kfnnfO{ ;xof]u ug]{ nIo lnPsf] 5 .

vl/bPl8aLn] cfˆgf ljsf;zLn ;b:ox¿df cfof]hgf / ultljlwx¿ ;~rfng ug{ x/]s jif{ C0f, cg'bfg / k|fljlws ;xfotf pknAw u/fpF5 . o;sf ;fy} j:t', sfd /

k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ 7]Ssfdf caf}{+ 8n/ vr{ ub{5 . clwsf+z 7]Ssf cGt/f{li6«o k|lt:kwf{sf cfwf/df k|bfg ul/G5g\ . To:tf 7]Ssf If]qLo jf ;DalGwt If]qeGbf km/ssf Pl8aLsf s'g} klg ;b:ox¿sf nflu v'nf x'G5g\ .

Pl8aLsf] vl/b 7]Ssf ;Demf}tfsf] lx:;fj:t', sfd / ;Da4 ;]jfC0f tyf cg'bfg cGtu{t j:t', sfd / ;]jfsf] 7]Ssf ;Demf}tfsf nflu Pl;of tyf k|zfGt If]qdf ;g\ @)!^ df !!=@* lalnog / ;g\ @)!& df !)=$# lalnog 8n/sf] vl/b cg'aGw ePsf] 5 . ;g\ !(^^ otf @!!,#!^ 7]Ssf ;Demf}tf ;d]6\b} !^(=!@ lalnog 8n/sf] s'n vl/b ePsf] 5 .

g]kfndf klg ;g\ !(^^ otf 7]s]bf/ / cfk"lt{stf{x¿nfO{ @=)# lalnog 8n/sf !),$)! 7]Ssf k|bfg ul/Psf] 5 .

k/fdz{ ;]jfC0f, cg'bfg / k|fljlws ;xfotf cGtu{t Pl;of tyf k|zfGt If]qdf ;g\ @)!^ df ^@&=&( ldlnog 8n/ / ;g\ @)!& df &$!=*$ ldlnog 8n/sf] k/fdz{ ;]jf vl/b ePsf] 5 . ;g\ !(^^ otf %%,$@) 7]Ssf ;Demf}tf ;d]6\b} !@=)@ lalnog 8n/sf] s'n vl/b ePsf] 5 .

g]kfndf klg ;g\ !(^^ otf @,)%& 7]s]bf/ / cfk"lt{stf{x¿nfO{ !&)=$@ ldlnog 8n/ d"Nosf]] k/fdz{ ;]jf lbOPsf] 5 .

sfo{ut r'gf}tLcfof]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdf ;fj{hlgs lgsfosf] sdhf]/ Ifdtfn] g]kfnsf] ljsf;df Jofjwfg v8f ub{5 . 7]s]bf/, k/fdz{bftf / cfof]hgfsf lgsfox¿sf] Ifdtf ljsf;df cfjZos kg]{ 7]Ssf Joj:yfkg Ps r'gf}tL /x]sf] 5 . k|efjsf/L ¿kdf of]hgf ug{] / If]qut nufgL tyf lbuf] ;DklQ Joj:yfkg ug]{ ;/sf/L Ifdtf ckof{Kt 5 . ljsf;df

Pl8aL C0f, cg'bfg tyf k|fljlws ;xfotfsf cfof]hgf cGtu{t k/fdz{ ;]jfdf ;+nUg pTs[i6 kfFr g]kfnL k/fdz{bftf, @)!# hgj/L !–@)!& l8;]Da/ #! ;Dd

k/fdz{bftf If]qs/f/ /sd

-ldlnog 8n/_

lalN8ª l8hfOg cyf]l/6L k|f= ln=

s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf;, ;fj{hlgs If]q Joj:yfkg, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf (=@)

OGefof]g{d]G6 PG8 l/;f];{ Dofg]Hd]G6 sG;N6]G6 k|f= ln=

s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf;, lzIff, oftfoft, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf &=&(

6]«lgª ;]G6/ g]kfn k|f= ln= lzIff, oftfoft #=&*

tfPs sG;N6 PG8 l;N6 sG;N6Ù 6]s :6'l8of] -;+o'Qm_

lzIff, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf #=#*

km'na|fO6 sG;N6]G;L k|f= ln= / ;LPdP; -;+o'Qm_

s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf; @=**

JolQmut k/fdz{bftf !%=@^

cGo @$=(&

s'n ^&=@^

Pl8aL C0f tyf cg'bfg cfof]hgf cGtu{t j:t', sfd / ;Da4 ;]jfdf ;+nUg pTs[i6 kfFr g]kfnL 7]s]bf/÷cfk"lt{stf{, @)!# hgj/L !–@)!& l8;]Da/ #! ;Dd

7]s]bf/ ÷ cfk"lt{stf{ If]qs/f/ /sd

-ldlnog cd]l/sL 8n/_

:jR5Gb lgdf{0f ;]jf k|f=ln= lzIff, oftfoft $!=&!

sflnsf sG:6«S;g k|f= ln= s[lif, k|fs[lts ;|f]t / u|fdL0f ljsf;, oftfoft, vfg]kfgL / cGo

;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf @@=*^

nfdf 6«S;g sDkgL k|f= ln= lzIff, oftfoft, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf @!=^%

n'lDagL laN8;{ k|f= ln= lzIff, oftfoft, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf @#=^#

zdf{ PG8 sDkgL k|f= ln= lzIff, oftfoft, vfg]kfgL / cGo ;x/L k"jf{wf/ tyf ;]jf !^=)^

cGo $^!=^@

s'n %*&=%#

o; k|sfzgdf "$" n] cd]l/sL 8n/nfO{ a'emfpF5 . cGoyf n]lvPsf]df afx]s tYofª\sx¿ Pl8aLåf/f cg'dflgt x'g\ . cGoyf pNn]v ul/Psf] cj:Yffdf afx]s tYofª\sx¿ ;g\ @)!& l8;]Da/ #! ;Ddsf x'g\ . tYofª\s k'l:tsf jflif{s ¿kdf clk|n dlxgfdf cBfjlws ul/G5 .

k"jf{wf/sf cj/f]w, cj/f]wsf] lg/fs/0f, a9\bf] ;dtfd"ns lzIffdf kx'Fr, ;'zf;gsf] k|j4{g / ;fj{hlgs If]qsf] ckof{Kt Joj:yfkg cGo r'gf}tL /x]sf 5g\ .

ljs6 ef}uf]lns cjl:ylt, ckof{Kt k"jf{wf/, dfgj k'FhLsf] cefj / lghL If]qsf] nufgLsf nflu cg's"n jftfj/0fsf] cefjaf6 g]kfnsf] tLj| / ;dfj]zL cfly{s j[l4df cj/f]w cfPsf] 5 .

efjL lbzf;/sf/L k|fyldstfx¿ cg'¿k Pl8aLn] k"jf{wf/ lgdf{0f, dfgj k'FhLsf] l;h{gf / s[lifdf ¿kfGt/0f ub}{ tLj| / ;dfj]zL

j[l4 xfl;n ug{ g]kfnnfO{ ;xfotf hf/L /fVg]5 . Pl8aLsf] ;xfotfsf] 7'nf] lx:;f oftfoft, pmhf{ pTkfbg tyf ljt/0f / ;x/L ;]jfsf nflu k"jf{wf/df hfg]5 . Pl8aLn] cfˆgf] ljBfno ;xfotf -d'Vo ¿kdf k"jf{wf/_ tyf g]kfnsf] l;k ljsf; cfof]hgf dfkm{t dfgj k'FhL l;h{gfdf ;xof]u ug]{5 . ljsf;nfO{ ;fFlRrs} ;dfj]zL agfpg Pl8aLn] ;+:yfut Ifdtf ljsf;, n}ª\lus ;dfgtfsf] k|j4{g / ;dflhs ;dfj]zLs/0f ug]{ af/]df Wofg s]lGb|t ug]{5 . Pl8aLn] s[lif tyf k|fs[lts

;|f]t / g]kfndf t'ngfTds nfesf j:t'sf] d"No z[ª\vnf clej[l4df ;xof]u ub}{ s[lifsf c¿ a9L /0fgLlts sfo";"rLnfO{ cjnDag ug]{5 .

If]qut of]hgf, cfof]hgf th'{dfsf] cjlwdf pRr:t/sf] tof/L, k|efjsf/L sfof{Gjog / ;+:yfut ;DklQ Joj:yfkgdf r':t / k|efjsf/L ;+:yfut Ifdtf ljsf;sf nflu Pl8aLn] g]kfndf sfd hf/L /fVg]5 .

Pl8aLn] ;g\ @)!( df :jLs[t ug]{ u/L gofF g]kfn ;xfotf /0fgLlt th'{df sfo{sf] tof/L ul//x]sf] 5 .

g]kfn / Pl8aLaf/] hfgsf/L

Pl8aLsf] ;b:otf

;g\ !(^^ df ;+nUg

;]o/ ;ª\Vof / dtflwsf/

;]o/ ;ª\VofM !%,^)^ -s'n ;]o/sf] )=!$& k|ltzt_

dtM %%,@!# -hDdf ;b:otfsf] )=$!^ k|ltzt,

hDdf If]qLo ;b:otfsf] )=^#( k|ltzt_

hf/L k'FhLM @@@=@% ldlnog 8n/

r'Qmf k'FhLM !!=!@ ldlnog cd]l/sL 8n/

P8LaL ;~rfns ;ldltdf cg'c/ lag cl/lˆkmgn] lgb]{zs / ;f]dnfn ;'j]bLn] j}slNks lgb]{zssf] ¿kdf

g]kfnsf] k|ltlglwTj ug'{x'G5 .

d'Vt/ vfd'b\vfgf]e g]kfnsf nflu Pl8aLsf lgb]{zs x'g'x'G5 . g]kfn cfjf;Lo lgof]u -Pgcf/Pd_ ;g\

!(*( df v'n]sf] lyof] / o;n] P8LaL, ;/sf/, lghL If]q / gful/s ;dfhsf ;/f]sf/jfnfx¿;Fu cfˆgf

ultljlwx¿df k|fylds sfo{ ;~rfngut ;DaGw /fVb5 . cfjf;Lo lgof]u gLltut ;+jfb, /fli6«o ;fem]bf/L

/0fgLlt th'{df / sfo{qmd lgdf{0f tyf sfo{;~rfng Joj:yfkgdf ;+nUg x'G5 / g]kfndf ljsf;sf d'2fx¿df

1fgdf cfwfl/t sfd ub{5 .

g]kfndf Pl8aL;DaGwL dfldnf x]g]{ ;/sf/L lgsfo cy{ dGqfno xf] .

Pl;ofnL ljsf; a}+saf/]P8LaL ^& ;b:o /fi6«x¿sf] :jfldTj ePsf] ax'kIfLo ljsf; a}+s xf] . o;df $* ;b:o /fi6« Pl;of–k|zfGt

If]qsf 5g\ eg] !( ;b:o ljZjsf cGo If]qsf 5g\ . P8LaLn] gLltut ;+jfb, C0f, ;]o/ nufgL, ;'/If0f,

cg'bfg / k|fljlws ;xfotfsf dfWodaf6 ljsf;f]Gd'v ;b:o /fi6«x¿nfO{ d2t u5{ .

;g\ @)!& df k|fljlws ;xfotf @))=%# ldlnog 8n/ -@$^ cfof]hgfx¿_ / cg'bfg ;xfotf;lxt %(&=$( ldlnog

8n/ -@$ cfof]hgfx¿_ ;lxt Pl8aLn] !*=&@ lalnog 8n/ -!!! cfof]hgfx¿_ df C0f nufgL u/]sf] lyof] . o;afx]s

;/sf/L C0f, cg'bfg / Jofkfl/s ;xljQLo nufgL h:tf] ls, …vÚ ju{sf] C0f, hf]lvd x:tfGt/0f Joj:yfkg, ;'/If0f

;xljQ, ;dfgfGt/ C0f, ;dfgfGt/ ;]o/ / P8aLaLsf] Jofkf/ nufgL sfo{qmd cGtu{t ;xljQLo nufgLsf ¿kdf k|ToIf

d"No clej[l4 ;xljQLo ;fem]bf/L sfo{qmddfkm{t !!=(@ lalnog 8n/ klg nufgL ul/Psf] lyof] .

;g\ @)!# hgj/L ! b]lv @)!& l8;]Da/ #! ;Dddf Pl8aLsf] jflif{s cf};t shf{ !$=%% lalnog 8n/ k'u]sf] 5 .

o; cltl/Qm ;f]xL cjlwdf P8LaL / ljz]if sf]ifsf] ;|f]tx¿af6 pknAw u/fOPsf] nufgL cg'bfg / k|fljlws ;xfotf

/sd cf};t ^!&=&$ ldlnog 8n/ / k|fljlws ;xfotf !^^=@* ldlnog cd]l/sL 8n/ pknAw u/fOPsf] 5 . ;g\

@)!& l8;]Da/ #! ;Dddf ;xljQLo ;xof]uafx]s $$ b]zdf @,(%% cfof]hgfsf nflu @%%=!$ lalnog 8n/

C0f, #@* cfof]hgfsf nflu *=#^ lalnog 8n/ cg'bfg / $=@& lalnog 8n/sf] k|fljlws cg'bfg ;xfotf, If]qLo

k|fljlws ;xfotf;d]t u/L k|bfg u/]sf] 5 .

;Dks{g]kfn cfjf;Lo lgof]ud]6«f] kfs{ lalN8ª, nflhDkf6, j8f g+= @kf]=a=g+= %)!&, sf7df8f}+, g]kfn .6]lnkmf]gM ±(&& ! $))%!@)ˆofS;M ±(&& ! $))%!#&[email protected]/Nepal

Pl8aL k|wfg sfof{no^ Pl8aL Pe]Go', dfG8fn'of]ª l;6L!%%) d]6«f] dlgnf, lkmlnlkG; .6]lnkmf]gM ±^# @ ^#@ $$$$ˆofS;M ±^# @ ^#^ @$$$www.adb.org

cy{ dGqfnol;+xb/af/, sf7df8f}+, g]kfn .6]lnkmf]gM ±(&& ! $@! !!^!ˆofS;M ±(&& ! $@! !!^$www.mof.gov.np

Pl8aLsf pkof]uL j]a;fO6x¿ M

Pl;ofnL ljsf; a}+swww.adb.org

Pl;ofnL ljsf; cfp6n'swww.adb.org/publications/ series/asian-development-outlook

jflif{s k|ltj]bg www.adb.org/documents/series/adb-annual-reports

k|sfzg e08f/ www.adb.org/publications/depositories

ljsf; / cfly{s ;"rsx¿sf] k"0f{ ;"rL kfpgsf nflu x]g'{xf];\ M

tYofª\s tyf 8f6fa];www.adb.org/data/statistics