อาร์โธรโพดา (ARTHROPODA)

01423113 General Zoology

ปฏิบัติการ

ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์

Phylum Arthropoda• มีชนิดและจำนวนสัตว์มากที่สุด

• รยางค์เป็นข้อ (jointed appendage)

• ลำตัวเป็นปล้อง แต่ละปล้องมีรยางค์ 1 คู่

• พวกที่เจริญดี จะมีการรวมตัวของปล้องเป็นส่วนต่างๆ คือ หัว อก และท้อง

• รยางค์ลดขนาดและจำนวนลดลง

• แมลงจัดเป็นอาร์โธรพอดที่มีวิวัฒนาการดีที่สุด

Phylum Arthropoda• มีเปลือกหุ้มตัว เปลือกเป็นไคติน (chitin)

• เปลือกจะจำกัดการเติบโตทำให้ต้องมีการลอกคราบ (molting) เพื่อสร้างเปลือกขนาดใหญ่ขึ้นมาแทน

• พวกที่ดำรงชีวิตอยู่ในน้ำแลกเปลี่ยนแก๊สที่เหงือก (gills) พวกที่อยู่บนบกมีระบบท่อลม (tracheal system) สำหรับแลกเปลี่ยนแก๊ส

• ซีลอมลดขนาดลงมาเหลืออยู่เพียงโพรงรอบอวัยวะขับถ่ายและอวัยวะสืบพันธุ์ โพรงภายในลำตัวส่วนใหญ่เป็นโพรงเลือด (hemocoel)

ClassificationPhylum Arthropoda (Hickman et al., 2001)

Subphylum Trilobita - ไทรโลไบต์

Subphylum Chelicerata

Class Merostomata - แมงดาทะเล

Class Pycnogonida - แมงมุมทะเล

Class Arachnida - แมงมุม แมงป่อง เห็บ ไร

Subphylum Crustacea - กุ้ง กั้ง ปู เพรียงหิน เพรียงคอห่าน

Subphylum Uniramia

Class Diplopoda - กิ้งกือ

Class Chilopoda - ตะขาบ

Class Insecta - แมลง

1. Subphylum Trilobita

• เป็นกลุ่มสัตว์ที่สูญพันธุ์ไปหมดแล้ว แต่มีซากดึดดำบรรพ์อยู่มาก

• ตัวรูปไข่แบน ยาวประมาณ 3-10 ซม.

• ส่วนลำตัวมีร่องตามยาว 2 ร่อง แบ่งลำตัวออกเป็นสามส่วนตามยาว (trilobe)

2. Subphylum Chelicerata• ร่างกายของกลุ่ม chelicerate แบ่งเป็นส่องส่วนคือ cephalothorax และ abdomen

• เซฟาโลธอแรกซ์ไม่มีรยางค์หนวด

• รยางค์คู่หน้าสุดเป็นรยางค์ที่ช่วยในการกินอาการคือ chelicerae ซึ่งเป็นรยางค์อยู่หน้าปาก

• รยางค์ที่อยู่หลังปากคือ pedipalp มีการเปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่ต่างๆ ตามแต่ชนิดของสัตว์

Spider Anatomy

แมงดาทะเล (King crab)Subphylum Chelicerata

แมงป่อง (scorpion)Subphylum Chelicerata

3. Subphylum Crustacea • มีแมนดิเบิล (mandible) อยู่ในอุ้งปากใช้ฐานของแมนดิเบิลกัดฉีกอาหาร

• ส่วนใหญ่มีหนวด 2 คู่

• การแบ่งร่างกาย

• แบ่งร่างกายเป็น 3 ส่วนคือ หัว อก และท้อง

• บางชนิดแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ เซฟาโลธอแรกซ์กับท้อง

ไอโซพอด (isopod)Subphylum Crustacea

เพรียงคอห่าน (goose neck barnacle)

Subphylum Crustacea

ไรน้ำนางฟ้า (fairy shrimp)

Subphylum Crustacea

4. Subphylum Uniramia • สัตว์ในกลุ่มนี้ใช้ส่วนปลายของแมนดิเบิล (mandible) ในการฉีกอาหาร

• มีหนวด (antennae) 1 คู่

• เป็นกลุ่มที่มีจำนวนตัว และความหลากชนิดมากที่สุด โดยเฉพาะในกลุ่มแมลง

กิ้งกือ (millipede)

Subphylum Uniramia

Class Diplopoda

Subphylum Uniramia

Class Chilopoda

ตะขาบ (centipede)

แมลง (insects)

Subphylum Uniramia

Class Insecta

กุ้งน้ำจืดMacrobrachium rosenbergii

Female

Male

External Morphology

RostrumAntennal spine

Hepatic spine

Branchiostegite

Gills

ร่อง Cervical groove

PleuronsTelson

UropodsSwimmerets

Endopodite Exopodite

Telson

AnusSwimmerets

Endopodite

Exopodite

Appendix interna

Appendix masculina

2nd Swimmeret ของ กุ้งก้ามกรามตัวผู้

Green gland

อยู่ที่โคน antenna

Antennule

Antenna

Rostrum

Antenna

AntennuleMandible

1st Maxilla

2nd Maxilla

1st Maxilliped

2nd Maxilliped

3rd Maxilliped

Antenna 3rd Maxilliped

Cheliped

Great chela Walking legs

External Morphology

Heart Mandibular muscle

Antennule

Heart

HeartHepatopancreas

Vas deferens

Vas deferens Stomach

Heart Hepatopancreas

IntestineTergum Telson

Female and Male Anatomy

Hepatopancreas Ovary

Female

Ovary

Hepatopancreas

Ovary

MaleVas deferens

Nervous System

Brain Circumesophageal commissure

Thoracic ganglionic mass Ventral nerve cord

Thoracic ganglionic mass

Ventral nerve cord Brain

Brain

Compound eye

Brain

Circumesophageal commissure

Thoracic ganglionic mass

Thoracic ganglionic mass

Ventral nerve cordFlexor muscle