An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder...

80
ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES quibus Ignatio a Santhia ` sanctorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS servus servorum dei ad perpetuam rei memoriam. « Unicuique autem datur manifestatio Spiritus ad utilitatem » (1 Cor 12, 7). Pauli Apostoli memor doctrinae beatus Ignatius a Santhia ` (saeculari nomine Laurentius Mauritius Belvisotti appellatus) conscius gratusque Do- mini dona suscepit, quae ad maiorem Dei gloriam Ecclesiaeque utilitatem lucrosa reddidit. Ipse enim omnino Christo vocanti respondens ac Francisci Assisiensis persequens spiritalitatem, Dei verbi proclamationi, Sacramento- rum administrationi, misericordiae operibus in indigentes collatis assidue studioseque se tradidit. Dei Servus die v mensis Iunii anno mdclxxxvi in oppido Santhia ` , intra Vercellenses fines sito, e locupleti religiosaque domo est ortus. Patre mortuo, mater eum curae demandavit pii doctique presby- teri, quo moderante in pietate crevit atque sacerdotalem vocationem est persecutus. Presbyterali ordine anno mdccx auctus, primum ad Vercellen- sem urbem est destinatus, post ad oppidum Santhia ` , ubi studio eminuit concionandique popularium missionum tempore facultatibus. Praestabile curriculum insignes eius dotes prae se ferebant. Sed ipse intellexit sibi a Domino aliam viam demonstrari, quam tenens minus esset consecuturus honorum, sed plus meritorum. Vitam igitur consecratam complecti instituit atque Fratrum Minorum Capuccinorum Ordinem est ingressus. Mensis Maii An. et vol. XCV 3 Maii 2003 N. 5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE Directio: Palazzo Apostolico – Citta ` del Vaticano – Administratio: Libreria Editrice Vaticana

Transcript of An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder...

Page 1: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

ACTA IOANNIS PAULI PP. II

LITTERAE DECRETALES

quibus Ignatio a Santhia sanctorum honores decernuntur.

IOANNES PAULUS EPISCOPUS

servus servorum dei

ad perpetuam rei memoriam.

« Unicuique autem datur manifestatio Spiritus ad utilitatem » (1 Cor 12, 7).

Pauli Apostoli memor doctrinae beatus Ignatius a Santhia (saeculari

nomine Laurentius Mauritius Belvisotti appellatus) conscius gratusque Do-

mini dona suscepit, quae ad maiorem Dei gloriam Ecclesiaeque utilitatem

lucrosa reddidit. Ipse enim omnino Christo vocanti respondens ac Francisci

Assisiensis persequens spiritalitatem, Dei verbi proclamationi, Sacramento-

rum administrationi, misericordiae operibus in indigentes collatis assidue

studioseque se tradidit. Dei Servus die v mensis Iunii anno mdclxxxvi in

oppido Santhia, intra Vercellenses fines sito, e locupleti religiosaque domo

est ortus. Patre mortuo, mater eum curae demandavit pii doctique presby-

teri, quo moderante in pietate crevit atque sacerdotalem vocationem est

persecutus. Presbyterali ordine anno mdccx auctus, primum ad Vercellen-

sem urbem est destinatus, post ad oppidum Santhia, ubi studio eminuit

concionandique popularium missionum tempore facultatibus. Praestabile

curriculum insignes eius dotes prae se ferebant. Sed ipse intellexit sibi a

Domino aliam viam demonstrari, quam tenens minus esset consecuturus

honorum, sed plus meritorum. Vitam igitur consecratam complecti instituit

atque Fratrum Minorum Capuccinorum Ordinem est ingressus. Mensis Maii

An. et vol. XCV 3 Maii 2003 N. 5

ACTA APOSTOLICAE SEDIS

C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E

Directio: Palazzo Apostolico – Citta del Vaticano – Administratio: Libreria Editrice Vaticana

Page 2: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

298 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

die xxiv anno mdccxvi vestimentum religiosum induit atque in Cheriensi

claustro novitiatum incohavit, nomen sumens Ignatium. Vota religiosa

nuncupavit atque iter suscepit precationis spiritu, quod distinguebatur in-

tegra Superioribus oboeditione, bonorum terrestrium repudiatione, frugife-

ro apostolatu variis in locis explicato. Deo suam oculorum infirmitatem

obtulit atque quamvis hac difficultate impeditus cappellanus est destinatus

exercitus regni Sardiniae. Curiose militibus sauciatis assedit. Usque fidem

est testatus, quam assiduam per precationem, erga sacram Eucharistiam

Virginemque Mariam devotionem, Dei verbi lectionem meditationemque

aluit. Cum in Divina Providentia confideret, perpetuam tranquillitatem

etiam in difficillimis condicionibus servavit. Continuatam servavit cum

Domino coniunctionem, quem prae omnibus amavit. Beneficus fuit in so-

dales et in cunctos qui innumeri ad eum decurrebant. Bello expleto, ad

Claustrum Montis Capuccinorum Augustae Taurinorum missus est, ubi po-

stremam suae vitae partem exegit, frugiferum sustinens apostolicum opus.

Progrediente iam aetate aegrotationibusque adstantibus, ostiatim pauperes

infirmosque invisebat, qui ab eo consolationis verbum ac benedictionem

requirebant. In reconciliationis ministerium multum temporis conferebat.

Fideles de peccati gravitate ac simul de divinae misericordiae granditate

monebat. Spiritalis moderator prudens fuit ac sapiens ita ut ad eum com-

plures decurrerent consilia petituri. Ecclesiae leges Regulaeque Ordinis nor-

mas ad amussim observavit. Iustitiam coluit et se continuit suasque pro-

clivitates. Austerus fuit atque a terrestribus honoribus alienus, ad aeterna

intentus. In claustro humiliter ac servitii spiritu opera sibi demandata ge-

rere solebat. Religiose evangelica consilia servavit. Patienter diuturna acer-

baque tolerata aegrotatione, suo in cubiculo die xxii mensis Septembris

anno mdcclxx e vita discessit. Sanctitatis fama omnino patente, paulo post

eius mortem Causa incohata est. His iure statutis peractis rebus, Decessor

Noster Paulus VI die xvii mensis Aprilis anno mcmlxvi eum in Beatorum

album rettulit. Die xx mensis Decembris anno mmi Nobis coram Decretum

super miraculo prodiit. Patribus Cardinalibus Episcopisque faventibus, in

Consistorio die xxvi mensis Februarii superioris anni coadunatis, statuimus

ut canonizationis ritus Romae die xix mensis Maii anni mmii celebraretur.

Hodie igitur, una cum ingenti coetu Pastorum et Christifidelium ex multis

populis et regionibus pie sollemnitatem celebrantes Pentecostes, invocato

Spiritus Sancti auxilio, in foro Petriano inter sacra hanc pronuntiavimus

formulam:

Page 3: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 299

« Ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei

catholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri

Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura

deliberatione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimo-

rum Fratrum Nostrorum consilio, Beatos Alfonsum de Orozco, Ignatium a

Santhia, Humilem a Bisignano, Paulinam a Corde Iesu Agonizanti et Be-

nedictam Cambiagio Frassinello Sanctos esse decernimus et definimus, ac

Sanctorum Catalogo adscribimus, statuentes eos in universa Ecclesia inter

Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii et Spiritus

Sancti ».

Deinde Ipsi Nos libentes venerati sumus novum Sanctum, extollentes

virtutes et merita eius, praesertim sane proponentes hominibus nostrae

aetatis veluti exemplar authenticae vitae evangelicae, genuinae eius humi-

litatis, promptae oboeditionis et voluntariae paupertatis propter Christum.

Quae autem decrevimus, volumus nunc et in futurum tempus vim habeant,

contrariis rebus quibuslibet non obstantibus.

Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die undevicesimo mensis Maii,

anno bismillesimo secundo, Pontificatus Nostri vicesimo quarto.

EGO IOANNES PAULUS

Catholicae Ecclesiae Episcopus

Marcellus Rossetti, Protonot. Apost.

Loco e Plumbi

In Secret. Status tab., n. 514.586

Page 4: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

300 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

CONSISTORIA

Feria vi, die vii mensis Martii a. mmiii fuit Consistorium ordinarium pu-

blicum. SS.mus D.N. Ioannes Paulus II, auditis audiendis peragendisque

peractis, coram omnibus de more vocatis haec verba ad Sanctorum caelitum

honores propositis Beatis decernendos protulit:

Auctoritate Dei Omnipotentis,

Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra,

decernimus ut

beatus Petrus Poveda Castroverde,

beatus Iosephus Maria Rubio y Peralta,

beata Genovefa Torres Morales,

beata Angela a Cruce,

et beata Maria a Mirabilibus Iesu,

die quarta Maii anno bismillesimo tertio;

beatus Iosephus Sebastianus Pelczar,

beata Ursula Ledochowska,

beata Maria de Mattias,

et beata Virginia Centurione vidua Bracelli,

die decima octava Maii anno bismillesimo tertio;

beatus Daniel Comboni,

beatus Arnoldus Janssen,

et beatus Iosephus Freinademetz,

die quinta octobris anno bismillesimo tertio

in Sanctorum album referantur.

Protonotarii Apostolici solio adstantes de actis in Consistorio publi-

cum instrumentum ad perpetuam rei memoriam se confecturos esse pro-

miserunt.

Page 5: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 301

ALLOCUTIONES

I

Ad quosdam episcopos Brasiliae.*

Venerados Irmaos no episcopado

1. Formados para uma fe adulta, os discıpulos do Senhor sao chamados a

anunciar e promover no mundo, dominado hoje por crescentes incertezas e

temores, as transcendentes realidades da vida nova em Cristo. Ao mesmo

tempo, eles devem sentir-se empenhados em contribuir ativamente para a

promocao integral do homem, para a afirmacao do dialogo e da compreensao

entre os indivıduos e os povos, para o progresso da justica e da paz. Como

recorda a Carta a Diogneto, os cristaos sao « a alma do mundo».1 Que todo fiel

compreenda, com renovada consciencia, a sua tarefa de ser alma do mundo!

Esta e a vossa preocupacao prioritaria, carıssimos Irmaos, Pastores das

diletas Igrejas dos Regionais Sul 3 e 4. A ela voltais insistentemente nos

vossos planos pastorais, vendo nisto um exigente desafio missionario pelo

qual toda a comunidade se deve sentir seriamente interpelada. Enquanto

vos exprimo apreco pelo vosso generoso trabalho apostolico, dirijo a cada

um a minha fraterna e grata saudacao. Agradeco em particular a D. Dadeus

Grings, Arcebispo de Porto Alegre e Presidente do Regional Sul 3, os senti-

mentos cordiais que me expressou em vosso nome; envio um pensamento

afetuoso tambem aos Bispos que ja deixaram o ministerio pastoral direto.

O Senhor da messe, que vos chamou para trabalhar no seu campo, cumule

todos vos da sua benevolencia.

2. Num ambiente em que nao raramente a liberdade de palavra e usada

como arma para difundir mensagens contrarias aos ensinamentos da moral

crista, nao falte a franca presenca publica do pensamento catolico. Fiel ao

mandato de Cristo, a Igreja insiste em que a verdadeira e perene « novidade

das coisas» provem do poder infinito de Deus: e Deus que faz novas todas as

coisas.2 Os homens e mulheres redimidos por Cristo sao participantes desta

novidade e seus dinamicos colaboradores. Uma fe socialmente insignificante

ja nao seria a fe exaltada pelos Atos dos Apostolos e pelos escritos de Paulo e

de Joao.

* Die 26 Novembris 2002.1 6, 1.2 Cf. Ap 21, 5.

Page 6: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

302 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

A Igreja nao pretende usurpar tarefas e prerrogativas do poder polıtico;

mas sabe que deve oferecer tambem a polıtica sua contribuicao especıfica de

inspiracao e de orientacao acerca dos grandes valores morais. A imperiosa

distincao entre Igreja e poderes publicos nao deve fazer esquecer que uma e

outros se dirigem para o homem; e a Igreja, « perita em humanidade», nao

pode renunciar a inspirar as atividades polıticas a fim de orienta-las ao bem

comum da sociedade. Uma missao tao comprometedora requer audacia, pa-

ciencia e confianca; nao e uma empresa facil, nao o e sobretudo nos dias de

hoje, porque, como vos proprios notais, a sociedade moderna esta marcada

por uma evidente desorientacao ideal e espiritual.

3. No n. 12 da Carta Apostolica Tertio millennio adveniente, destinada a

preparar o Grande Jubileu do Ano 2000, quis recordar a tradicao dos anos

jubilares de Israel, tempos dedicados especialmente a Deus, nos quais, ao

mesmo tempo, se previa a emancipacao dos presos, a redistribuicao das terras

e o resgate das dıvidas. Tratava-se da implementacao de uma equidade e uma

justica, que fossem o reflexo da alegria de saber-se escolhidos e amados por

Deus. Por isso, « na tradicao do ano jubilar, encontra uma das suas raızes a

doutrina social da Igreja »,3 isto e, esse conjunto de princıpios e criterios que,

como fruto da Revelacao e da experiencia historica, foram decantando-se

para facilitar a formacao da consciencia crista e da implementacao da justica

na convivencia humana.

Estes princıpios e criterios sao das mais distintas formas. Por exemplo, o

amor preferencial pelos pobres, com a finalidade de que alcancem um nıvel

mais digno de vida; o cumprimento das obrigacoes assumidas em contratos e

convenios; a protecao dos direitos fundamentais exigidos pela dignidade hu-

mana; o uso correto dos proprios bens, que redundem no benefıcio individual

e coletivo, coerentemente com o objetivo social que corresponde a proprie-

dade; o pagamento dos impostos; o desempenho adequado e honesto — com

espırito de servico — dos cargos e funcoes que se exercem; a veracidade, tanto

na palavra dada quanto nos processos e juızos; o cumprimento do trabalho

com competencia e dedicacao; o respeito pela liberdade das consciencias; a

universalizacao da educacao e da cultura; a atencao aos invalidos e aos de-

sempregados.

Porem, desde uma perspectiva negativa, pode-se assinalar entre as viola-

coes da justica, a insuficiencia salarial para a sustentacao do trabalhador e da

sua famılia; a injusta apropriacao dos bens alheios; a discriminacao no traba-

3 Ibid., 13.

Page 7: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 303

lho e os atentados contra a dignidade da mulher; a corrupcao administrativa

ou empresarial; o afa exagerado de riqueza e de lucro; os planos urbanısticos

concretizados em moradias que, na pratica, levam ao controle da natalidade

devido as pressoes economicas; as campanhas que violam a intimidade, a

honra ou o direito a informacao; as tecnologias que degradam o ambiente,

e assim por diante.

No exercıcio do trıplice munus de santificar, ensinar e governar, os bispos

ajudam os fieis a ser autenticas testemunhas de Jesus ressuscitado. Nem

sempre resulta facil orienta-los na busca de respostas adequadas, segundo

os ensinamentos de Jesus Cristo, aos desafios do contexto economico e social.

4. Nao e nenhuma novidade a constatacao de que vosso Paıs convive com

um deficit historico de desenvolvimento social, cujos tracos extremos sao o

imenso contingente de brasileiros vivendo em situacao de indigencia e uma

desigualdade na distribuicao da renda que atinge patamares muito elevados.

Mesmo assim, por seu volume total, a economia brasileira se coloca entre as

dez primeiras do mundo e a renda media per capita e bem superior a dos

paıses mais pobres. O Brasil apresenta, entao, o paradoxo de possuir um grau

de desenvolvimento industrial cientıfico-tecnologico equiparavel, em certos

perıodos, ao primeiro mundo, embora deva conviver com uma cronica mar-

ginalizacao economica de grandes setores sociais, como a massa de trabalha-

dores rurais sem terra, os microproprietarios rurais empobrecidos e endivida-

dos e os grandes contingentes de trabalhadores urbanos marginais, fruto das

migracoes internas e das rapidas mudancas na estrutura do emprego.

5. A pobreza e as injusticas sociais do Brasil tem inıcio no perıodo colonial

e nos primeiros anos de vida independente. Os planos de desenvolvimento

aplicados durante o seculo XX asseguraram o conjunto do crescimento ma-

terial do Paıs, e o florescimento de uma economia urbano-industrial diversi-

ficada e a correspondente classe media, rica de criatividade e iniciativa. To-

davia, eles nao foram capazes de eliminar a pobreza e a miseria, nem de

reduzir as desigualdades de riqueza e de renda, que vem acentuando-se no

perıodo mais recente.

Talvez a propria historia economica brasileira seja uma boa demonstracao

da ineficacia dos sistemas economicos destinados a resolver por si so os pro-

blemas do desenvolvimento humano, quando nao sao acompanhados e corri-

gidos por um forte compromisso etico e pelo empenho constante de servico a

dignidade humana.

Page 8: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

304 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Faz alguns anos, a proposito da queda do muro de Berlim e do fracasso do

marxismo, quis recordar que « nao e possıvel compreender o homem a partir

de uma visao economica unilateral, e nem mesmo podera ser definido de

acordo com a divisao de classes».4 Do mesmo modo, ele nao pode ser julgado

como um elemento a mais da economia de mercado, porque « antes da logica

da comercializacao dos valores equivalentes e das formas de justica, que lhe

sao proprias, existe algo que e devido ao homem porque e homem, com base

na sua eminente dignidade. Esse algo que e devido comporta, inseparavel-

mente, a possibilidade de sobreviver e de dar uma contribuicao ativa para o

bem comum da humanidade ».5

As experiencias economicas registradas no Brasil a partir dos anos 40 do

seculo passado — substituicao das importacoes, industrializacao protegida,

acao empresarial do Estado, expansao subsidiada da fronteira agrıcola, etc.

— procuraram combinar elementos tecnicos dos grandes sistemas economicos

entao vigentes, favorecendo, sem duvida, o crescimento global. Porem, elas

nao acertaram no objetivo fundamental de reduzir substancialmente a po-

breza. Os recentes planos de estabilizacao monetaria, modernizacao tecnolo-

gica e abertura comercial, apesar da sua relativa eficacia, permitiram alcan-

car tal objetivo somente em parte.

Na verdade, a par de insuficientes medidas de protecao social e de redis-

tribuicao da renda, o que verdadeiramente pode ter faltado e uma concepcao

etica da vida social. A simples instrumentacao de planos e medidas a longo

prazo, para corrigir os desequilıbrios existentes, jamais pode prescindir do

empenho de solidariedade institucional e pessoal de todos os brasileiros. Para

tal fim, os catolicos, que constituem a maioria da populacao brasileira, podem

dar uma contribuicao fundamental.

6. O novo cenario internacional, devido a globalizacao, impoe aos Esta-

dos importantes decisoes quanto a sua capacidade de intervir na vida eco-

nomica tambem na tentativa de corrigir desequilıbrios e injusticas sociais. Ja

em 1967 meu venerado predecessor Paulo VI chamava a atencao sobre a

crescente interdependencia dos povos e sobre a impossibilidade dos paıses

viverem isolados; ressaltava-se entao que este processo de interdependencia

poderia ser equacionado por uma globalizacao solidaria, na qual as nacoes

mais fortes garantissem certas vantagens financeiras e comerciais aos mais

debeis, a fim de ajudar a nivelar, na medida do possıvel, o marco internacio-

4 Centesimus annus, 24.5 Ibid., 34.

Page 9: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 305

nal de referencia ou, pelo contrario, poderia servir para acentuar as distor-

coes.6 Infelizmente, ainda hoje a globalizacao age muitas vezes a favor do

mais forte, fazendo com que as vantagens decorrentes do desenvolvimento

tecnologico sejam vinculadas ao quadro normativo internacional.

Vosso Paıs esta tambem condicionado pelo entorno internacional, como os

demais Estados, mas possui uma economia suficientemente forte que, ate

hoje, permitiu enfrentar as recorrentes crises financeiras globais. A popula-

cao, alias, tem confianca na propria moeda e no funcionamento das institui-

coes. Deve-se agradecer a Deus, portanto, que existem no conjunto da soci-

edade os elementos basicos para resolver os problemas sociais, a margem dos

condicionamentos externos. E possıvel trabalhar no Brasil por uma sociedade

mais justa, e o compromisso nesse trabalho faz parte das exigencias deriva-

das da difusao da mensagem evangelica.

7. A vos, veneraveis Irmaos, como hierarquia do povo de Deus, vos com-

pete promover a busca de solucoes novas e cheias de espırito cristao. Uma

visao da economia e dos problemas sociais, desde a perspectiva da doutrina

social da Igreja, leva a considerar as coisas sempre do ponto de vista da

dignidade do homem, que transcende o simples jogo dos fatores economicos.

Por outro lado, ajuda a compreender que, para alcancar a justica social, se

requer muito mais do que a simples aplicacao de esquemas ideologicos origi-

nados pela luta de classes como, por exemplo, atraves da invasao de terras —

ja reprovada na minha Viagem Pastoral em 1991 — e de edifıcios publicos ou

privados ou, para nao citar outros, a adocao de medidas tecnicas extremas,

que podem ter consequencias bem mais graves do que a injustica que pre-

tendiam resolver, como no caso de nao cumprimento unilateral dos compro-

missos internacionais.

O mais importante, segundo a missao que Jesus Cristo confiou aos Bispos

e, tambem, o mais eficaz e estimular toda a potencialidade e riqueza do povo

de Deus, especialmente dos leigos, para que, na medida do possıvel, reine no

Brasil uma justica e solidariedade autenticas, que sejam fruto de uma coe-

rente vida crista.

Numa democracia verdadeira sempre deve haver espaco legal para que

grupos, longe de recorrerem a violencia, possam fazer valer processos de justa

pressao para acelerar-se o estabelecimento da tao almejada equidade e justica

para todos.

6 Cf. Populorum progressio, 54-55.

Page 10: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

306 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

8. Deve-se, por isso, trabalhar incansavelmente para a formacao dos po-

lıticos, de todos os brasileiros que tem algum poder decisorio, grande ou

pequeno e, em geral, de todos os membros da sociedade, de modo que assu-

mam plenamente as proprias responsabilidades e saibam dar um rosto hu-

mano e solidario a economia.

E preciso formar nas classes polıticas e empresariais um autentico espırito

de veracidade e de honestidade. Quem assume uma lideranca na sociedade,

deve procurar prever as consequencias sociais, diretas e indiretas, a curto e a

longo prazo, das proprias decisoes, agindo segundo criterios de maximizacao

do bem comum, ao inves de procurar ganancias pessoais. Os cristaos devem

estar dispostos a renunciar a qualquer vantagem economica ou social, se nao

for por meios absolutamente honestos, nao somente de acordo com as leis

civis, mas segundo o excelso padrao moral marcado pelo proprio nome de

cristaos, que seguem o rasto de Cristo sobre a terra.

9. Viver coerentemente como cristaos significa converter a propria vida

num constante e generoso servico ao proximo.

Na minha Carta aos Sacerdotes por ocasiao da Quinta-Feira Santa de

2002, falando do sacramento da Penitencia, procurei estimular nos meus

irmaos sacerdotes aquela amizade de Jesus com Zaqueu: de homem que vivia

da exploracao dos seus irmaos, aquele que decide dar generosamente parte

dos seus bens aos pobres e remediar as injusticas cometidas. O episodio de

Zaqueu, narrado pelo evangelista Lucas, indica o caminho do exercıcio da

opcao preferencial pelos pobres. Ela nao e uma opcao classista, mas serve de

base de aproximacao a todos os cristaos e a todos os homens, ricos e pobres,

de qualquer partido ou opiniao polıtica com o espırito de Cristo, para provo-

car neles o milagre da misericordia. Conseguireis desse modo, veneraveis

Irmaos, fazer com que todos os brasileiros facam como Zaqueu, uma opcao

de vida em favor de seus irmaos, e abrireis nos cristaos, e em todos os homens

de boa vontade do Brasil, as infinitas potencialidades do amor de Deus.

No pensamento e na acao polıtica e economica, com a finalidade de zelar

pelo bem comum, florescerao numerosas iniciativas — economia de comu-

nhao e participacao, iniciativas assistenciais e educacionais, formas inovado-

ras de auxılio a populacao carente, etc. — que expressarao a variedade do

povo de Deus e a incomensuravel riqueza humana e espiritual do povo dessa

grande Nacao.

10. Venerados Irmaos no episcopado, os desafios do trabalho nunca es-

morecam o vosso entusiasmo; sede antes apostolos do otimismo e da espe-

Page 11: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 307

ranca, infundindo confianca nos mais diretos colaboradores e na inteira so-

ciedade da vossas Regioes episcopais.

Na exaltante fadiga da edificacao do Reino de Deus vos assistam os

Santos e Beatos da Terra de Santa Cruz. Proteja-vos Nossa Senhora Apare-

cida, venerada com particular e intensa devocao pelo vosso povo. A sua

vigilante e materna protecao, confio os vossos planos apostolicos e as neces-

sidades materiais e espirituais das dioceses de que sois Pastores. Recebam a

minha Bencao Apostolica que, de bom grado, estendo a quantos vos estao

confiados.

II

Ad catholicarum universitatum sodales.*

Signori Cardinali,

Signor Presidente della Federazione Internazionale delle Universita Cattoliche

Cari Rettori e Professori delle Universita Cattoliche,

Cari Amici!

1. Sono lieto di porgervi un saluto cordiale e di manifestarvi il mio ap-

prezzamento per l’impegno culturale ed evangelizzatore delle Universita Cat-

toliche di tutto il mondo. La vostra presenza mi offre l’opportunita di rivol-

germi al Corpo accademico, al personale e agli studenti delle vostre

istituzioni, che insieme costituiscono la comunita universitaria. L’appunta-

mento odierno mi ricorda con emozione il tempo in cui ho preso parte anch’io

all’insegnamento superiore.

Ringrazio il Signor Cardinale Zenon Grocholewski per le parole con le

quali ha interpretato i sentimenti di voi tutti, illustrando, al tempo stesso,

le motivazioni e le prospettive che animano l’attivita di ricerca e di insegna-

mento che ferve nei vostri Atenei.

2. Organizado conjuntamente por la Congregacion para la Educacion

Catolica y la Federacion Internacional de Universidades Catolicas, vuestro

congreso sobre el tema « La globalizacion y la Universidad Catolica » es par-

ticularmente oportuno. Pone de relieve que la Universidad Catolica ha de

tener siempre presente en su reflexion los cambios de la sociedad para pro-

poner nuevas consideraciones.

* Die 5 Decembris 2002.

Page 12: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

308 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

La institucion universitaria nacio en el seno de la Iglesia en las grandes

ciudades europeas como Parıs, Bolonia, Salamanca, Padua, Oxford, Coimbra,

Roma, Cracovia, Praga, poniendo de relieve el papel de la Iglesia en el ambito

de la ensenanza y la investigacion. Ha sido alrededor de hombres que eran a

la vez teologos y humanistas como se organizo la ensenanza superior no solo

en teologıa y en filosofıa, sino tambien en la mayorıa de las materias profa-

nas. Las Universidades Catolicas continuan jugando hoy un papel importan-

te en el panorama cientıfico internacional y estan llamadas a tomar parte

activa en la investigacion y desarrollo del saber, para la promocion de las

personas y el bien de la humanidad.

3. Las nuevas cuestiones cientıficas requieren gran prudencia y estudios

serios y rigurosos; estas plantean numerosos desafıos, tanto a la comunidad

cientıfica como a las personas que deben tomar decisiones, especialmente en

el ambito polıtico y jurıdico. Os animo, pues, a permanecer vigilantes, para

percibir en los avances cientıficos y tecnicos, y tambien en el fenomeno de la

globalizacion, lo que es prometedor para el hombre y la humanidad, pero

tambien los peligros que entranan para el futuro; entre los temas que en la

actualidad revisten un interes particular quisiera citar los que atanen direc-

tamente a la dignidad de la persona y sus derechos fundamentales y con los

cuales estan ıntimamente relacionados los grandes interrogantes de la bioe-

tica, como son el estatuto del embrion humano y las celulas estaminales, hoy

objeto de experimentos y manipulaciones inquietantes, no siempre ni moral

ni cientıficamente justificados.

4. Globalization is most often the result of economic factors, which today

more than ever shape political, legal and bioethical decisions, frequently to

the detriment of human and social concerns. The university world should

strive to analyze the factors underlying these decisions and should in turn

contribute to making them truly moral acts, acts worthy of the human

person. This means strongly emphasizing the centrality of the inalienable

dignity of the human person in scientific research and in social policies.

Through their activities, the professors and students of your institutions

are called to bear clear witness to their faith before the scientific community,

showing their commitment to the truth and their respect for the human

person. For Christians, research must in effect be undertaken in the light

of faith rooted in prayer, in listening to the word of God, in Tradition and

in the teaching of the Magisterium.

Page 13: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 309

5. The role of universities is to train men and women in the different

disciplines, taking care to show the profound structural connection between

faith and reason, “the two wings on which the human spirit rises to the

contemplation of truth”.1 It should not be forgotten that a true education

ought to present a complete and transcendent vision of the human person

and educate people’s consciences. I am aware of your efforts, in teaching the

secular disciplines, to transmit to your students a Christian humanism and to

present to them in their university curriculum the basic elements of philoso-

phy, bioethics and theology; this will confirm their faith and inform their

consciences.2

6. L’Universite catholique doit exercer sa mission avec le souci de main-

tenir son identite chretienne, participant a la vie de l’Eglise locale. Tout en

ayant son autonomie scientifique, elle a la charge de vivre l’enseignement du

Magistere dans les differents domaines de la recherche dans lesquels elle est

impliquee. La Charte Ex corde Ecclesiæ souligne cette double mission: en tant

qu’universite, elle « est une communaute academique qui, de maniere rigou-

reuse et critique, contribue a la sauvegarde et au developpement de la dignite

humaine et de l’heritage culturel grace a la recherche, a l’enseignement et aux

differents services offerts ».3 En tant que catholique, elle manifeste son iden-

tite fondee sur la foi catholique, dans la fidelite aux enseignements et aux

orientations qui sont donnes par l’Eglise, assurant « une presence chretienne

dans le monde universitaire, face aux grands problemes de la societe et de la

culture ».4 Il revient en effet a chaque enseignant ou chercheur, mais aussi a la

communaute universitaire tout entiere et a l’institution elle-meme, de vivre

cet engagement comme un service de l’Evangile, de l’Eglise et de l’homme.

En ce qui les concerne, les Autorites universitaires ont le devoir de veiller a la

rectitude et au maintien des principes catholiques dans l’enseignement et la

recherche au sein de leur etablissement. Il est clair que les centres universi-

taires qui ne respectent pas les lois de l’Eglise et l’enseignement du Magistere,

notamment en matiere de bioethique, ne peuvent pas se prevaloir du carac-

tere d’Universite catholique. J’invite donc chaque personne et chaque Uni-

versite a reflechir sur sa facon de vivre dans la fidelite aux principes caracte-

ristiques de l’identite catholique et a prendre en consequence les decisions qui

s’imposent.

1 Fides et ratio, 1.2 Cf. Ex corde Ecclesiae, 15.3 Ibid., n. 12.4 Ibid., n. 13.

Page 14: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

310 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

7. Au terme de notre rencontre, je voudrais vous exprimer ma confiance

et mes encouragements. Les Universites catholiques sont precieuses pour

l’Eglise. Elles remplissent une mission au service de l’intelligence de la foi

et du developpement du savoir; elles creent inlassablement des ponts entre les

scientifiques de toutes les disciplines. Elles sont appelees a etre toujours

davantage des lieux de dialogue avec l’ensemble du monde universitaire, pour

que la formation culturelle et la recherche soient au service du bien commun

et de l’homme, qui ne peut pas etre considere un simple objet d’investigation.

En vous confiant a l’intercession de la Vierge Marie, de saint Thomas

d’Aquin et de tous les Docteurs de l’Eglise, je vous accorde, ainsi qu’aux

personnes et aux Institutions que vous representez, la Benediction aposto-

lique.

III

Ad quosdam Brasiliae praesules.*

Venerados Irmaos no episcopado

1. E para mim motivo de grande alegria acolher-vos hoje, em conclusao

do encontro pessoal que tive convosco. Saudo-vos a todos com cordialidade

fraterna e dou gracas ao Senhor pela plena comunhao que vos liga as vossas

Igrejas locais e ao Sucessor de Pedro.

A ainda recente divisao da Provıncia Eclesiastica de Salvador, com a

constituicao de duas novas Provıncias, de Feira de Santana e de Vitoria da

Conquista, destina-se a facilitar o trabalho organizativo e de acompanha-

mento desse territorio que, a par da Provıncia Eclesiastica de Aracaju,

interpela e representa um desafio a criatividade e a capacidade evangeliza-

dora de toda a Igreja.

Tendes diante dos olhos, como um livro aberto, essa grande regiao, com

toda a sua realidade historica, social e religiosa. A fe do povo brasileiro teve

origem especialmente nestas paragens. Em 1676 ficou constituıda a Provıncia

Eclesiastica do Brasil, com a metropole na Bahia, em torno a qual se agru-

param, depois, como sufraganeas, as dioceses do Rio de Janeiro, Pernambu-

co, Maranhao e, no seculo seguinte, as do Grao-Para, Sao Paulo e Mariana,

com as Prelazias de Cuiaba e Goias. O tempo nao pode cancelar a memoria de

* Die 10 Decembris 2002.

Page 15: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 311

tantos pastores originarios dali e muitos vindos do exterior, que se dedicaram

generosamente a plantar as Sementes do Verbo.

Agradeco a D. Ricardo Jose Weberberger, Bispo de Barreiras e Presidente

do vosso Regional, ter-se feito interprete dos vossos sentimentos, ao descre-

ver as esperancas e as dificuldades, os projetos e as expectativas das Dioceses

que vos foram confiadas. Quero aproveitar esta circunstancia para enviar a

minha afetuosa recordacao aos sacerdotes, religiosos, religiosas e a todo povo

cristao das vossas Comunidades diocesanas, nas quais penso com estima e

simpatia.

2. Um lugar especial esta reservado no coracao do Papa e — tenho a

certeza — tambem no coracao de todos vos, amados Bispos, aos consagrados

na Igreja. O carisma de cada um e sinal eloquente de participacao na multi-

forme riqueza de Cristo, cujas « largura, comprimento, altura e profundida-

de » 1 sempre ultrapassam em muito tudo quanto nos podemos sorver da sua

plenitude. E a Igreja, que e o rosto visıvel de Cristo no tempo, acolhe e nutre

no seu proprio seio Congregacoes e Institutos com estilos tao diferentes,

porque todos contribuem para revelar a variegada presenca e o polivalente

dinamismo do Verbo de Deus encarnado e da Comunidade dos que nele

creem.

Num tempo em que se palpa o risco de construir o homem com uma so

dimensao, que inevitavelmente acaba por ser a historicista e imanentista, os

consagrados sao chamados a manter de pe o valor e o sentido da oracao

adoradora, nao separada mas unida ao compromisso vivo de um generoso

servico prestado aos homens, que precisamente daı recebe impulso e eficacia:

oracao e trabalho, acao e contemplacao sao binomios que em Cristo nunca se

deterioram em contraposicoes antiteticas, antes maturam em mutua comple-

mentaridade e fecunda integracao.

A sociedade atual precisa de ver nos homens e nas mulheres consagrados

quanta harmonia existe entre o humano e o divino, entre as coisas visıveis e

as invisıveis 2 e o quanto as segundas superam as primeiras, sem nunca as

banalizar nem humilhar, mas vivificando-as e elevando-as ao nıvel do plano

eterno de salvacao. Tal e o testemunho que eles devem dar hoje ao mundo:

mostrar quanta bondade e amor estao contidos no misterio de Cristo 3 e

simultaneamente quanto de transcendente e de sobrenatural se requer no

empenho entre os homens.

1 Cf. Ef 3, 18.2 Cf. 2 Cor 4, 18.3 Cf. Tt 3, 4.

Page 16: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

312 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

3. Desejo fazer constar novamente o merito de tantas Congregacoes reli-

giosas, por terem enviado a fina flor das suas vocacoes para formar e educar

esse povo com tanto amor e dedicacao. Podemos acaso esquecer-nos dos

franciscanos, dos dominicanos, dos agostinianos, dos beneditinos, dos jesuı-

tas, dos salesianos, dos lazaristas, dos combonianos, dos presbıteros « fidei

donum »? O que hoje vemos por toda a geografia nacional e fruto do trabalho

escondido, silencioso e benemerito de muitos leigos e leigas e de tantos reli-

giosos e religiosas que contribuıram e contribuem para a edificacao dessa

alma crista do brasileiro. Reconheca-mo-lo e demos gracas a Deus, porque

no silencio e na entrega desinteressada a Cidade de Deus cresceu, e a arvore

frondosa da Igreja deu os seus frutos de bem e de graca.

Constituem, sem duvida, uma grande riqueza das Igrejas que presidis as

numerosas Comunidades religiosas, de vida tanto ativa quanto contemplati-

va. Cada uma delas e um dom para a diocese, que contribui para edificar,

oferecendo a experiencia do Espırito propria do seu carisma, e a atividade

evangelizadora caracterıstica da sua missao. Precisamente por ser um dom

inestimavel para toda a Igreja, recomenda-se ao Bispo « apoiar e ajudar as

pessoas consagradas, para que, em comunhao com a Igreja, se abram as

perspectivas espirituais e pastorais que correspondam as exigencias do nosso

tempo, na fidelidade a inspiracao originaria ».4 Nesta importante tarefa, o

dialogo respeitoso e fraterno sera o caminho privilegiado para unir esforcos

e assegurar a indispensavel coerencia pastoral em cada diocese, sob a guia do

seu Pastor.

4. As comunidades religiosas que se inserem na vida da propria diocese

merecem todo apoio e estımulo. E uma contribuicao preciosa que oferecem

pois, apesar da « diversidade de dons, o Espırito e o mesmo ».5 Neste sentido o

Concılio Vaticano II afirmava: « Procurem os religiosos com empenho que,

por seu intermedio, a Igreja revele cada vez mais Cristo, orando sobre o

monte, anunciando as multidoes o Reino de Deus, curando os enfermos e

feridos, convertendo os pecadores ».6

A Igreja nao pode senao manifestar alegria e apreco por tudo aquilo que

os religiosos vem realizando mediante Universidades, escolas, hospitais e

outras obras e instituicoes. Este vasto servico em favor do povo de Deus e

fortalecido por todas as comunidades religiosas que responderam de modo

adequado a exortacao do Concılio, mediante a fidelidade ao carisma funda-

4 Vita consecrata, 49.5 1 Cor 12, 4.6 Lumen gentium, 46.

Page 17: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 313

cional e o empenho renovado no que se refere aos elementos essenciais da vida

religiosa.7 Peco a Deus que recompense abundantemente todas as Comuni-

dades religiosas pela colaboracao que prestam na pastoral diocesana, tanto na

vida escondida e silenciosa de um mosteiro, como no empenho em atender e

formar na fe todos os segmentos da sociedade, inclusive as populacoes indı-

genas.

As atividades pastorais sejam orientadas por um dinamismo sadio, em

vista da expansao, por todos os ambientes, da fe revelada; aı estao tambem,

por exemplo, os meios de comunicacao social a interpelar por uma correta

difusao da verdade. Os religiosos no mundo inteiro, e o Brasil nao e excecao,

fazem da imprensa escrita e falada um grande meio de difusao da Boa Nova.

Daı a importancia de uma boa orientacao, a fim de que nao se deixem arras-

tar por ideologias contrarias ao Magisterio da Igreja, e se empenhem por

manter a unidade com a Se de Pedro.

Na sua grande diversidade, a vida consagrada constitui uma riqueza da

Igreja no vosso Paıs. A qualidade espiritual dos seus membros, que beneficia

os fieis e e, inclusive, uma preciosa ajuda para os sacerdotes, torna cada vez

mais presente na consciencia do povo de Deus « a exigencia de responder com

a santidade de vida ao amor de Deus, derramado nos coracoes pelo Espırito

Santo, refletindo na conduta a consagracao sacramental realizada por obra de

Deus no Batismo, na Confirmacao ou na Ordem».8

Na fidelidade ao carisma que lhes e proprio, em comunhao e em dialogo

com os outros componentes da Igreja, em primeiro lugar com os Bispos, as

Comunidades religiosas responderao com generosidade aos apelos do Espırito

e terao a solicitude de buscar caminhos novos para a missao, a fim de que

Cristo seja anunciado a todas as culturas, ate as regioes mais longınquas.

5. Num ambiente profundamente secularizado e determinante a procla-

macao do Reino de Deus, mediante o testemunho dos religiosos e das religio-

sas. Por isso, desejo convidar-vos a prestar uma renovada atencao a promo-

cao e ao cuidado da vida consagrada no vosso Paıs. A pratica dos conselhos

evangelicos testifica « a vida nova e eterna adquirida pela redencao de Cristo,

e preanuncia a ressurreicao futura e a gloria do Reino celeste».9 O papel

distintivo da mensagem evangelica justifica plenamente o aumento de inicia-

tivas, tanto no ambito diocesano quanto atraves da Conferencia episcopal, a

fim de estimular ainda mais os jovens a responderem com generosidade a

7 Cf. Decr. Perfectae caritatis, 2.8 Vita consecrata, 33.9 Lumen gentium, 44.

Page 18: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

314 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

vocacao para os Institutos de Vida Consagrada e as Sociedades de Vida

Apostolica.

Se levarmos em conta que, em menos de duas decadas, no Brasil as

vocacoes sacerdotais de diocesanos superaram as de religiosos, compreende-

remos o peso do esforco que se deveria dispensar, tambem entre estes ultimos,

para promover novos operarios para a messe do Senhor.

Trata-se de um problema de grande importancia para a vida da Igreja em

todo o mundo. E « urgente estruturar uma vasta e capilar pastoral das voca-

coes, que envolva as paroquias, suscitando uma reflexao mais atenta sobre os

valores essenciais da vida, cuja sıntese decisiva esta na resposta que cada um

e convidado a dar ao chamamento de Deus, especialmente quando se pede a

total doacao de si mesmo e das proprias forcas a causa do Reino ».10

Encorajo os responsaveis das Congregacoes e Institutos presentes nas

vossas dioceses a oferecerem aos novicos e as novicas uma formacao humana,

intelectual e espiritual, que permita uma conversao de todo seu ser a Cristo, a

fim de que a consagracao configure sempre mais sua oblacao ao Pai.

As atividades e os programas da Conferencia Nacional dos Religiosos

devem, antes de tudo, « primar pelo reverente acatamento e pela especial

obediencia ao Sucessor de Pedro e as diretrizes» emanadas por esta Se Apos-

tolica. Mais ainda, volto a recordar aqui que « todas as iniciativas, tanto as

que sao promovidas pela Conferencia Nacional dos Religiosos, como as de-

mais, empreendidas pelas outras estruturas de coordenacao regional ou local,

devem estar sob a supervisao e a responsabilidade concreta dos Superiores

Maiores e do Bispo Diocesano. Estes tem uma responsabilidade objetiva e

devem ter a possibilidade de um controle e de um efetivo acompanhamen-

to ».11

Por outro lado, ouve-se falar, as vezes, de refundacao de Congregacoes,

descurando-se, porem — para alem da inseguranca e do transtorno causados

em muitas pessoas de boa fe — que se trata sobretudo de partir de novo e

integralmente de Cristo, e de examinar com humildade e generosidade o

sentire cum Ecclesia. Em seguida, e urgente que, com o remanejamento,

nao se vise somente a competencia humana, mas a explıcita formacao crista

e catolica. Uma vida religiosa que nao expressa a alegria de pertencer a Igreja

e, com ela, a Jesus Cristo, ja perdeu a primeira e fundamental oportunidade

de uma pastoral vocacional.

10 Novo millennio ineunte, 46.11 Discurso, 11/7/1995, n. 6.

Page 19: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 315

6. Como Conferencia e tambem como Pastores individualmente, exami-

nareis sem duvida, com objetividade e respeito, a crescente escassez de vo-

cacoes, que se esta verificando em muitos Institutos, enquanto outros flores-

cem continuamente.

E parte constitutiva do vosso ministerio apoiar e orientar a observancia

dos conselhos evangelicos, mediante os quais os religiosos sao consagrados a

Deus, em Jesus Cristo, para lhe pertencerem exclusivamente.

O cuidado da vida religiosa e particularmente urgente quando se discute

acerca da identidade vocacional. Num espırito de profunda humildade, e

tendo como ponto de referencia Aquele « que, pela virtude que opera em

nos, pode fazer infinitamente mais do que tudo quanto podemos ou entende-

mos »,12 os religiosos e as religiosas se interroguem sobre o renovamento pro-

posto pelo Concılio Vaticano II: procuram segui-lo fielmente e foram produ-

zidos os frutos de santidade e de zelo apostolico que se esperavam? Alguns

documentos publicados em anos posteriores, com a minha aprovacao, sobre a

formacao nos Institutos religiosos e sobre a vida contemplativa,13 foram pos-

tos em pratica?

A renovacao da vida religiosa dependera do crescimento no amor de Deus,

tendo sempre presente que « a contemplacao das coisas divinas e a uniao com

Deus pela oracao assıdua sejam o primeiro e principal dever de todos os

Religiosos ».14 O unico modo efetivo de descobrir sempre mais a propria

identidade e o arduo, mas consolador, caminho da conversao sincera e pes-

soal, com um humilde reconhecimento das proprias imperfeicoes e pecados; e

a confianca na forca da ressurreicao de Cristo 15 ajudara a superar toda aridez

e fraqueza, ao eliminar o sentido de desilusao experimentado em certas oca-

sioes.

7. O homem e a mulher consagrados a Deus na castidade perfeita defron-

tam-se as vezes com o abandono ou a indiferenca dos que os rodeiam e,

consequentemente, com a solidao no sentido amargo e duro do vocabulo.

Nesse momento, o desejo de apoio e consolo humanos podem levar a recor-

dacao daquilo que ficou para tras na vida: a natural ansia de perpetuacao

atraves dos filhos, o desejo do afeto de alguem e a consolacao do calor fami-

liar. Sao aspiracoes humanamente compreensıveis mas, na perspectiva da fe,

e possıvel transcende-las em vista do Reino de Deus.

12 Ef 3, 20.13 V.g., a Instr. Verbi sponsa de 1999.14 C.I.C., can. 663 § 1.15 Cf. Fl 3, 10.

Page 20: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

316 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Quem deu o passo decisivo para a consagracao, o fez assegurado pela

promessa de Cristo que « nao ha ninguem que tenha abandonado, por amor

do Reino de Deus, sua casa, sua mulher, seus irmaos, seus pais ou seus filhos,

que nao receba muito mais neste mundo e no mundo vindouro a vida eter-

na ».16 Nas horas de provacao e necessario imitar a Jesus que, na noite da

Paixao, se abandonou sem reservas a vontade do Pai, dando assim o exemplo

de uma verdadeira obediencia, que nao e servil nem limitadora da propria

autonomia, mas caminho da verdadeira liberdade dos filhos de Deus. Por

isso, e preciso reafirmar a serena conviccao de que Aquele que iniciou nos

consagrados esta obra, a levara a cabo ate o dia de Cristo Jesus.17

A historia ensina que certos casos de declınio no fervor e na vitalidade da

vida religiosa estao ligados a um correspondente declınio na compreensao e

na pratica da pobreza evangelica, embora o incumprimento dos demais con-

selhos evangelicos incida certamente, num grau maior ou menor, na fidelida-

de a vida consagrada. Ao imitarem a Cristo, que « se tornou pobre» pela nossa

salvacao,18 os religiosos sao chamados a « fazer uma sincera revisao da propria

vida, na perspectiva da solidariedade com os pobres ».19 Caso contrario, cairao

na tentacao de ser pregadores de uma pobreza que nao encontra modelo na

propria vida, quando reivindica a pobreza alheia e nao a propria. E facil cair

nas malhas de ideologias materialistas, quando o testemunho pessoal nao

serve de conduta para os demais.

Enfim, mediante o livre e total dom de si mesmos a Cristo e a Igreja, as

religiosas e os religiosos podem testemunhar de modo surpreendente que o

espırito das Bem-Aventurancas e caminho por excelencia para a transforma-

cao do mundo e para a restauracao de todas as coisas em Cristo.20

8. Venerados Irmaos, ao concluir este meu coloquio fraterno convosco,

quero reafirmar todo o afeto e estima que nutro por cada um. Ao escutar-vos,

dei-me conta da dedicacao com que guiais as vossas dioceses e apreciei a

comunhao que vos une uns aos outros. Maria, sublime modelo de consagra-

cao, sustente o vosso empenho e unidade que, de todo o coracao, confirmo

com uma ampla Bencao Apostolica, extensiva aos sacerdotes e seminaristas,

aos consagrados, novicos, novicas e demais membros das vossas comunidades

cristas.

16 Lc 18, 29-30.17 Cf. Fl 1, 6.18 Cf. 2 Cor 8, 9.19 Redemptoris missio, 60.20 Cf. Lumen gentium, 31.

Page 21: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 317

IV

Ad patres cardinales Romanamque curiam.*

Signori Cardinali,

Venerati Confratelli nell’episcopato e nel sacerdozio,

religiosi, religiose e laici della Curia Romana!

1. Cum Maria contemplemur Christi vultum! L’incontro che oggi, secondo

una bella consuetudine, ci vede radunati, ha un sapore decisamente familiare.

Ci vogliamo scambiare gli auguri nell’imminenza della Notte Santa, nella

quale ci soffermeremo a contemplare, insieme con Maria, il volto di Cristo.

Ringrazio il Card. Joseph Ratzinger, nuovo Decano del Collegio Cardinalizio,

per i pensieri e i sentimenti che con nobili parole mi ha voluto esprimere a

nome di tutti. Desidero pure far giungere un affettuoso saluto ed augurio al

Decano emerito, Card. Bernardin Gantin, manifestandogli, anche in questa

circostanza, viva riconoscenza per tutto il lavoro svolto a servizio di questa

Sede Apostolica.

E un Natale per me particolarmente significativo, perche cade nel mio

venticinquesimo anno di Pontificato. Proprio questa circostanza mi spinge a

farvi partecipi del mio «grazie» al Signore per i doni che mi ha elargito in

questo non breve arco di tempo speso a servizio della Chiesa universale.

Un cordialissimo « grazie » desidero esprimere anche a voi, che giorno per

giorno, con la vostra collaborazione competente e affettuosa, mi siete parti-

colarmente vicini. Il mio ministero non potrebbe esprimersi in modo adegua-

to ed efficace senza di voi. Chiedo al Signore di ripagarvi di questo servizio al

Successore di Pietro, consentendovi di trarne intima gioia e spirituale con-

forto.

2. Una tonalita particolare e data a questo nostro incontro dal suo svol-

gersi nell’Anno del Rosario. Esso intende rilanciare nella comunita cristiana

una preghiera piu che mai valida, anche alla luce degli orientamenti teologici

e spirituali delineati dal Concilio Vaticano II. Si tratta infatti di una preghie-

ra mariana dal cuore spiccatamente cristologico.

Nel riandare, com’e consuetudine in questa circostanza, ai principali av-

venimenti che hanno scandito il mio ministero durante gli scorsi mesi, desi-

dero farlo nell’ottica che il Rosario suggerisce, ossia con uno sguardo contem-

* Die 21 Decembris 2002.

Page 22: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

318 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

plativo che faccia emergere, negli eventi stessi, il segno della presenza di

Cristo. In questo senso, nella Lettera apostolica Rosarium Virginis Mariae

ho sottolineato la valenza antropologica di questa preghiera: 1 essa, allenan-

doci a contemplare Cristo, ci orienta a guardare l’uomo e la storia alla luce del

suo Vangelo.

3. Come dimenticare, innanzitutto, che il volto di Cristo continua ad

avere un tratto dolente, di vera passione, per i conflitti che insanguinano

tante regioni del mondo, e per quelli che minacciano di esplodere con rinno-

vata virulenza? Emblematica rimane la situazione della Terra Santa, ma

altre guerre « dimenticate » non sono meno devastanti. Il terrorismo poi con-

tinua a mietere vittime e a scavare ulteriori fossati.

Di fronte a questo orizzonte rigato di sangue, la Chiesa non cessa di far

sentire la sua voce e, soprattutto, continua ad elevare la sua preghiera. E

quanto e avvenuto, in particolare, il 24 gennaio scorso nella Giornata di

preghiera per la pace ad Assisi quando, insieme con i rappresentanti delle

altre religioni, abbiamo testimoniato la missione di pace che e speciale dovere

di quanti credono in Dio. Dobbiamo continuare a gridarlo con forza: « Le

religioni sono al servizio della pace ».2

Questa verita ho ribadito anche nel Messaggio per la pace del prossimo 1º

gennaio, evocando la grande Enciclica Pacem in terris del Beato Giovanni

XXIII, che l’11 aprile del 1963 — sono trascorsi quasi quarant’anni! — levo

la sua voce in una difficile congiuntura storica per additare nella verita, nella

giustizia, nell’amore e nella liberta i « pilastri » portanti della vera pace.

4. Il volto di Cristo! Se ci guardiamo intorno con occhi contemplativi, non

sara difficile scorgere un raggio del suo splendore nelle bellezze del creato. Ma

al tempo stesso saremo costretti a lamentare la devastazione che l’incuria

umana e capace di arrecare all’ambiente, infliggendo ogni giorno alla natura

ferite che si ritorcono contro l’uomo stesso. Per questo sono contento di aver

potuto anche quest’anno testimoniare in diverse occasioni l’impegno della

Chiesa in ambito ecologico.

E, a questo riguardo, doppiamente significativa, perche frutto di collabo-

razione tra le Chiese, la Dichiarazione che ho firmato con Sua Santita il

Patriarca ecumenico Bartolomeo I, presente a Venezia, collegandomi con

lui in video-conferenza il 10 giugno. Abbiamo detto al mondo che e necessario

per tutti, per il futuro dell’umanita e specialmente guardando ai bambini,

1 Cfr n. 25.2 L’Osservatore Romano, 25 gennaio 2002.

Page 23: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 319

una nuova « coscienza ecologica », quale espressione di responsabilita verso se

stessi, verso gli altri, verso il creato.

5. Lo sguardo va poi a quanto mi e stato dato di fare sul versante dei

rapporti con gli Stati. Ho ricordato a tutti l’urgenza di porre al centro della

politica, nazionale e internazionale, la dignita della persona umana e il servi-

zio al bene comune. E in funzione di questo annuncio che la Chiesa partecipa,

nella sua veste propria, ad Organismi internazionali. E questo il senso degli

accordi che essa stipula, guardando non solo alle attese dei credenti, ma

anche al bene di tutti i cittadini.

Nel discorso che ho pronunciato davanti al Parlamento della Repubblica

Italiana il 14 novembre scorso, ho sottolineato che la grande sfida di uno

Stato democratico e la capacita di incardinare il suo assetto sul riconosci-

mento degli inalienabili diritti dell’uomo e sulla cooperazione solidale e gene-

rosa di tutti all’edificazione del bene comune.

E doveroso ricordare che a questi valori faceva gia riferimento, giusto

sessant’anni or sono, il mio venerato predecessore Pio XII nel Radiomessag-

gio del 24 dicembre 1942. Accennando con accorata partecipazione « alla

fiumana di lagrime e amarezze » ed « al cumulo di dolori e tormenti » derivanti

« dalla rovina micidiale dell’immane conflitto »,3 il grande Pontefice delineava

con chiarezza i principi universali e irrinunciabili secondo cui, una volta

superata la « spaventosa catastrofe » della guerra,4 avrebbe dovuto essere

costruito il « nuovo ordine nazionale e internazionale invocato con cocente

anelito da tutti i popoli ».5 Gli anni da allora trascorsi non hanno fatto che

confermare la lungimirante saggezza di quegli ammaestramenti. Come non

auspicare che i cuori si aprano, soprattutto i cuori dei giovani, ad accogliere

tali valori per costruire un futuro di vera e durevole pace?

6. Parlando di giovani, il pensiero va alle esperienze indimenticabili della

Giornata Mondiale della Gioventu, celebrata in luglio a Toronto. Quello con i

giovani e un appuntamento sempre coinvolgente, e direi « rigenerante ». Que-

st’anno il tema ricordava ai giovani l’impegno missionario, sulla base del

mandato di Cristo: essere « luce del mondo » e « sale della terra ». E bello

constatare che i giovani, ancora una volta, non ci hanno delusi. Sono stati

in tanti a partecipare, nonostante le difficolta.

3 AAS 35 [1943], 24.4 Ibid., p. 18.5 Ibid., p. 10.

Page 24: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

320 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Certamente, la presenza di giovani cosı numerosi all’incontro col Vangelo

e col Papa non puo far dimenticare i tanti altri che restano ai margini o si

tengono lontani, adescati da altri messaggi o disorientati da mille contrastan-

ti proposte. Tocca ai giovani di farsi evangelizzatori dei loro coetanei. Se la

pastorale sapra interessarsi di loro, i giovani non deluderanno la Chiesa,

perche il Vangelo e « giovane » e sa parlare al cuore dei giovani.

7. Ricordo poi, con animo particolarmente grato al Signore, i passi in

avanti che, anche quest’anno, ha fatto il cammino ecumenico. In verita,

occorre riconoscerlo, non sono mancati motivi di amarezza. Ma dobbiamo

guardare alle luci piu che alle ombre. Tra le luci, oltre alla gia menzionata

Dichiarazione congiunta con il Patriarca Bartolomeo I, desidero ricordare

soprattutto l’incontro con la Delegazione della Chiesa ortodossa di Grecia,

che l’11 marzo e venuta a farmi visita, recando un messaggio di Sua Beati-

tudine Christodoulos, Arcivescovo di Atene e di tutta la Grecia. Ho potuto

cosı rivivere, in qualche misura, il clima sperimentato lo scorso anno nella

visita compiuta in Grecia sulle orme dell’Apostolo Paolo. Se ancora restano

motivi di distanza, lascia ben sperare questo atteggiamento di reciproca

apertura.

Altrettanto va detto riguardo alla visita che mi ha fatto il Patriarca

ortodosso di Romania Teoctist, col quale nello scorso ottobre ho firmato

una Dichiarazione comune. Quando il Signore ci dara finalmente la gioia della

comunione piena con i fratelli ortodossi? La risposta rimane nel mistero della

Provvidenza divina. Ma la fiducia in Dio non dispensa certo dall’impegno

personale. E necessario per questo intensificare soprattutto l’ecumenismo

della preghiera e della santita.

8. Proprio alla santita, come alla « cima » piu alta del « paesaggio » eccle-

siale, desidero rivolgere l’ultimo sguardo di questa panoramica, giacche anche

quest’anno ho avuto la gioia di elevare agli onori degli altari tanti figli della

Chiesa, che si sono distinti per la loro fedelta al Vangelo. Cum Maria contem-

plemur Christi vultum! E nei santi che « Dio manifesta vividamente agli uo-

mini la sua presenza e il suo volto ».6

Rendo lode al Signore per le beatificazioni e canonizzazioni compiute nel

corso del viaggio apostolico a Ciudad de Guatemala e a Ciudad de Mexico. E

come non menzionare, anche per la particolare eco suscitata nell’opinione

pubblica, la canonizzazione di san Pio da Pietrelcina e di san Josemarıa

Escriva de Balaguer?

6 Lumen gentium, 50.

Page 25: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 321

Nel segno della santita si e pure svolto il mio viaggio apostolico in Polonia,

per la dedicazione del Santuario della Divina Misericordia a Krakow-Łagiew-

niki. In quell’occasione ho potuto ancora una volta ricordare al nostro mondo,

tentato dallo scoraggiamento di fronte ai tanti problemi irrisolti e alle incognite

minacciose del futuro, che Dio e « ricco di misericordia ». Per chi confida in Lui

mai nulla e definitivamente perduto; tutto puo essere ricostruito.

9. Cum Maria contemplemur Christi vultum!

Carissimi collaboratori della Curia Romana, carissimi fratelli e sorelle, e

con questo invito che vi formulo gli auguri piu cordiali per il prossimo Natale.

Natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus.7 Che questo annuncio

porti gioia ai vostri cuori e vi dia slancio nel lavoro che ogni giorno svolgete

per la Santa Sede.

Nel suo Natale Cristo ci trovi con l’animo pronto ad accoglierlo, e Maria,

Regina del Santo Rosario, ci guidi maternamente alla contemplazione del suo

volto. Buon Natale a tutti!

V

Ad oratores Nationum coram admissos.*

Excellences,

Mesdames, Messieurs,

1. Heureuse tradition que cette rencontre du debut d’annee qui me donne

la joie de vous recevoir et d’embrasser en quelque sorte tous les peuples que

vous representez! En effet, a travers vous et grace a vous, me parviennent

leurs esperances et leurs aspirations, leurs reussites et leurs echecs. Aujour-

d’hui, je desire former pour vos pays des vœux fervents de bonheur, de paix

et de prosperite.

Au seuil de l’an nouveau, il m’est agreable aussi de vous presenter a tous

mes meilleurs souhaits, alors que j’invoque sur vos personnes, sur vos familles

et sur vos compatriotes l’abondance des Benedictions divines.

Avant de partager avec vous quelques reflexions inspirees par l’actualite

du monde et de l’Eglise, je me dois de remercier votre Doyen, l’Ambassadeur

Giovanni Galassi, pour le discours qu’il vient de m’adresser, ainsi que pour les

7 Lc 2, 11.——————

* Die 13 Ianuarii 2003.

Page 26: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

322 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

vœux qu’il a delicatement exprimes, en votre nom a tous, pour ma personne

et pour mon ministere. Veuillez tous accepter ma vive gratitude!

Monsieur l’Ambassadeur, vous avez egalement evoque avec sobriete les

legitimes attentes de nos contemporains, helas trop souvent contrariees par

des crises politiques, par la violence armee, par des conflits sociaux, par la

pauvrete ou par des catastrophes naturelles. Jamais comme en ce debut de

millenaire l’homme n’a senti combien le monde qu’il a faconne est precaire.

2. Je suis personnellement impressionne par le sentiment de peur qui

habite souvent le cœur de nos contemporains. Le terrorisme sournois qui

peut frapper a tout instant et partout; le probleme non resolu du Moyen-

Orient, avec la Terre Sainte et l’Irak; les soubresauts qui perturbent l’Ame-

rique du Sud, particulierement l’Argentine, la Colombie et le Venezuela; les

conflits qui empechent de nombreux pays africains de se consacrer a leur

developpement; les maladies qui propagent la contagion et la mort; le grave

probleme de la faim, tout specialement en Afrique; les conduites irrespon-

sables qui contribuent a l’appauvrissement des ressources de la planete: ce

sont autant de fleaux qui menacent la survie de l’humanite, la serenite des

personnes et la securite des societes.

3. Mais tout peut changer. Cela depend de chacun de nous. Chacun peut

developper en lui son potentiel de foi, de probite, de respect d’autrui, de

devouement au service des autres.

Cela depend aussi, bien evidemment, des responsables politiques, appeles

a servir le bien commun. Vous ne serez pas surpris que devant un parterre de

diplomates j’enonce a ce sujet quelques imperatifs qu’il me semble necessaire

de satisfaire si l’on veut eviter que des peuples entiers, peut-etre meme l’hu-

manite, ne sombrent dans l’abıme.

D’abord, un « oui a la vie »! Respecter la vie et les vies: tout commence la

puisque le plus fondamental des droits humains est bien le droit a la vie.

L’avortement, l’euthanasie ou le clonage humain, par exemple, risquent de

reduire la personne humaine a un simple objet: la vie et la mort sur

commande en quelque sorte! Lorsqu’elles sont depourvues de tout critere

moral, les recherches scientifiques touchant aux sources de la vie sont une

negation de l’etre et de la dignite de la personne. La guerre elle-meme attente

a la vie humaine car elle porte avec elle la souffrance et la mort. Le combat

pour la paix est toujours un combat pour la vie!

Ensuite le respect du droit. La vie en societe — en particulier la vie

internationale — suppose des principes communs intangibles dont le but

Page 27: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 323

est de garantir la securite et la liberte des citoyens et des nations. Ces regles

de conduite sont la base de la stabilite nationale et internationale. Aujour-

d’hui, les responsables politiques ont a leur disposition des textes et des

institutions d’une grande pertinence. Il suffit de les mettre en pratique. Le

monde serait totalement different si l’on commencait par appliquer sincere-

ment les accords signes!

Enfin le devoir de solidarite. Dans un monde surabondamment informe

mais qui paradoxalement communique si difficilement et ou les conditions

d’existence sont scandaleusement inegales, il est important de ne rien negliger

afin que tous se sentent responsables de la croissance et du bonheur de tous.

Il en va de notre avenir. Un jeune sans travail, une personne handicapee

marginalisee, des personnes agees abandonnees, des pays prisonniers de la

faim et de la misere, font trop souvent que l’homme desespere et succombe a

la tentation de la fermeture sur soi ou a la violence.

4. Voila pourquoi des choix s’imposent pour que l’homme ait encore un

avenir. Pour cela, les peuples de la terre et leurs dirigeants doivent avoir

parfois le courage de dire « non».

« Non a la mort »! C’est-a-dire non a tout ce qui attente a l’incomparable

dignite de tous les etres humains, a commencer par celle des enfants a naıtre.

Si la vie est vraiment un tresor, il faut savoir le conserver et le faire fructifier

sans le denaturer. Non a tout ce qui affaiblit la famille, cellule fondamentale

de la societe. Non a tout ce qui detruit chez l’enfant le sens de l’effort, le

respect de soi et de l’autre, le sens du service.

« Non a l’egoısme »! C’est-a-dire a tout ce qui pousse l’homme a se proteger

dans le cocon d’une classe sociale privilegiee ou d’un confort culturel qui

exclut autrui. La facon de vivre de ceux qui jouissent du bien-etre, leur

maniere de consommer, doivent etre revues a la lumiere des repercussions

sur les autres pays. Que l’on songe, par exemple, au probleme de l’eau que

l’Organisation des Nations unies propose a la reflexion de tous durant cette

annee 2003. L’egoısme, c’est aussi l’indifference des nations nanties par rap-

port aux pays laisses-pour-compte. Tous les peuples ont le droit de recevoir

une part equitable des biens de ce monde et du savoir-faire des pays les plus

capables. Comment ne pas penser ici, par exemple, a l’acces de tous aux

medicaments generiques, necessaire pour soutenir la lutte contre les pande-

mies actuelles? Cet acces est souvent entrave helas par des considerations

economiques a court terme.

« Non a la guerre »! Elle n’est jamais une fatalite. Elle est toujours une

defaite de l’humanite. Le droit international, le dialogue loyal, la solidarite

Page 28: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

324 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

entre Etats, l’exercice si noble de la diplomatie, sont les moyens dignes de

l’homme et des nations pour resoudre leurs differends. Je dis cela en pensant

a ceux qui mettent encore leur confiance dans l’arme nucleaire et aux trop

nombreux conflits qui tiennent encore en otage des freres en humanite. A

Noel, Bethleem nous a rappele la crise non resolue du Moyen-Orient ou deux

peuples, l’israelien et le palestinien, sont appeles a vivre cote a cote, egale-

ment libres et souverains, respectueux l’un de l’autre. Sans avoir a repeter ce

que je vous disais l’an passe en pareille circonstance, je me contenterai d’ajou-

ter aujourd’hui, devant l’aggravation constante de la crise moyen-orientale,

que sa solution ne pourra jamais etre imposee en recourant au terrorisme ou

aux conflits armes, pensant que des victoires militaires peuvent etre la solu-

tion. Et que dire des menaces d’une guerre qui pourrait s’abattre sur les

populations d’Irak, terre des prophetes, populations deja extenuees par plus

de douze annees d’embargo? La guerre n’est jamais un moyen comme un

autre que l’on peut choisir d’utiliser pour regler des differends entre nations.

Comme le rappellent la Charte de l’Organisation des Nations unies et le Droit

international, on ne peut s’y resoudre, meme s’il s’agit d’assurer le bien

commun, qu’a la derniere extremite et selon des conditions tres strictes, sans

negliger les consequences pour les populations civiles durant et apres les

operations.

5. Il est donc possible de changer le cours des evenements des lors que

prevalent la bonne volonte, la confiance en l’autre, la mise en œuvre des

engagements pris et la cooperation entre partenaires responsables. J’en don-

nerai deux exemples.

L’Europe d’aujourd’hui, a la fois unie et elargie. Elle a su abattre les murs

qui la defiguraient. Elle s’est engagee dans l’elaboration et la construction

d’une realite capable de conjuguer unite et diversite, souverainete nationale

et action commune, progres economique et justice sociale. Cette Europe nou-

velle porte en elle les valeurs qui ont feconde, deux millenaires durant, un art

de penser et de vivre dont le monde entier a beneficie. Parmi ces valeurs, le

christianisme occupe une place de choix dans la mesure ou il a donne nais-

sance a un humanisme qui a impregne son histoire et ses institutions. Se

souvenant de ce patrimoine, le Saint-Siege et l’ensemble des Eglises chre-

tiennes ont insiste aupres des redacteurs du futur Traite constitutionnel de

l’Union europeenne afin qu’y figure une reference aux Eglises et institutions

religieuses. Il nous paraıt en effet souhaitable que, dans le plein respect de la

laıcite, trois elements complementaires soient reconnus: la liberte religieuse

dans sa dimension non seulement individuelle et cultuelle mais egalement

Page 29: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 325

sociale et corporative; l’opportunite d’un dialogue et d’une consultation

structures entre les Gouvernants et les communautes de croyants; le respect

du statut juridique dont les Eglises et les institutions religieuses jouissent

deja dans les Etats membres de l’Union. Une Europe qui desavouerait son

passe, qui nierait le fait religieux et qui n’aurait aucune dimension spirituelle

serait bien demunie face a l’ambitieux projet qui mobilise ses energies: cons-

truire l’Europe de tous!

L’Afrique, elle aussi, nous donne aujourd’hui l’occasion de nous rejouir:

l’Angola a commence sa reconstruction; le Burundi a pris le chemin qui pour-

rait conduire a la paix et attend de la communaute internationale compre-

hension et aide financiere; la Republique democratique du Congo s’est enga-

gee serieusement dans un dialogue national qui devrait conduire a la

democratie. Le Soudan a egalement fait preuve de bonne volonte, meme si

le chemin vers la paix est long et ardu. On doit se feliciter sans aucun doute

de tels progres et encourager les responsables politiques a n’epargner aucun

effort pour que, petit a petit, les peuples d’Afrique connaissent un debut de

pacification et donc de prosperite, a l’abri des luttes ethniques, de l’arbitraire

et de la corruption. C’est pourquoi nous ne pouvons que deplorer les graves

evenements qui secouent la Cote-d’Ivoire et la Republique Centrafricaine,

tout en invitant leurs habitants a deposer les armes, a respecter leurs Consti-

tutions respectives et a jeter les bases d’un dialogue national. Il sera alors aise

d’impliquer toutes les composantes de la communaute nationale dans l’ela-

boration d’un projet de societe ou tous se retrouvent. En outre, il est bon de

constater que, de plus en plus, les Africains tentent de trouver les solutions les

plus adaptees a leurs problemes, grace a l’action de l’Union africaine et a des

mediations regionales efficaces.

6. Excellences, Mesdames et Messieurs, une constatation s’impose: l’inde-

pendance des Etats ne peut se concevoir desormais que dans l’interdepen-

dance. Tous sont lies dans le bien comme dans le mal. Pour cela, justement, il

convient de savoir distinguer le bien du mal et de les appeler par leur nom. A

leur sujet, quand le doute ou la confusion s’installent, les plus grands maux

sont a redouter, comme l’histoire nous l’a maintes fois enseigne.

Pour eviter de tomber dans le chaos deux exigences me semblent s’impo-

ser. D’abord retrouver au sein des Etats et entre les Etats la valeur primor-

diale de la loi naturelle, qui a inspire jadis le droit des gens et les premiers

penseurs du droit international. Meme si certains remettent aujourd’hui en

question sa validite, je suis convaincu que ses principes generaux et univer-

sels sont toujours capables de faire mieux percevoir l’unite du genre humain

Page 30: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

326 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

et de favoriser le perfectionnement de la conscience des gouvernants comme

des gouvernes. Ensuite l’action perseverante d’hommes d’Etat probes et

desinteresses. En effet, l’indispensable competence professionnelle des res-

ponsables politiques ne peut etre legitimee que par l’attachement a de fortes

convictions ethiques. Comment pourrait-on pretendre traiter des affaires

du monde sans reference a cet ensemble de principes qui sont a la base de

ce « bien commun universel » dont l’encyclique Pacem in terris du Pape

Jean XXIII a si bien parle? Il sera toujours possible a un dirigeant logique

avec ses convictions de se refuser a des situations d’injustice ou a des

deviances institutionnelles, ou d’y mettre fin. Nous retrouvons la, je crois,

ce que l’on appelle couramment aujourd’hui la « bonne gouvernance ». Le

bien-etre materiel et spirituel de l’humanite, la tutelle des libertes et des

droits de la personne humaine, le service public desinteresse, la proximite

avec les situations concretes, passent avant tout programme politique et

constituent une exigence ethique qui est le mieux a meme d’assurer la paix

interieure des nations et la paix entre les Etats.

7. Il est evident que, pour un croyant, s’ajoutent a ces motivations celles

que lui donne la foi en un Dieu createur et pere de tous les hommes, qui lui

confie la gestion de la terre et le devoir de l’amour fraternel. C’est dire

combien l’Etat a tout interet a veiller a ce que la liberte religieuse, droit

naturel — c’est-a-dire a la fois individuel et social —, soit effectivement

garantie a tous. Comme j’ai eu l’occasion de le dire, des croyants qui se

sentent respectes dans leur foi, qui voient leurs communautes juridiquement

reconnues, collaboreront avec d’autant plus de conviction au projet commun

de la societe civile dont ils sont membres. Vous comprendrez alors que je me

fasse le porte-parole de tous les chretiens qui, de l’Asie a l’Europe, sont encore

victimes de violence et d’intolerance, comme cela s’est produit tout recem-

ment a l’occasion de la celebration de Noel. Le dialogue œcumenique entre

chretiens et les contacts respectueux avec les autres religions, en particulier

avec l’Islam, sont le meilleur antidote aux derives sectaires, au fanatisme ou

au terrorisme religieux. En ce qui concerne l’Eglise catholique, je ne men-

tionnerai qu’une situation, qui est pour moi cause de grande souffrance: le

sort reserve a des communautes catholiques dans la Federation de Russie qui,

depuis des mois, voient certains de leurs pasteurs empeches de les rejoindre

pour des raisons administratives. Le Saint-Siege attend des autorites gouver-

nementales des decisions concretes qui mettent un terme a cette crise et qui

soient conformes aux engagements internationaux souscrits par la Russie

Page 31: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 327

moderne et democratique. Les catholiques russes veulent vivre comme leurs

freres du reste du monde, avec la meme liberte et la meme dignite.

8. Excellences, Mesdames et Messieurs, nous qui sommes reunis en ce lieu,

symbole de spiritualite, de dialogue et de paix, puissions-nous contribuer par

notre action quotidienne a ce que tous les peuples de la terre avancent, dans

la justice et la concorde, vers des situations plus heureuses et plus justes, loin

de la pauvrete, de la violence et des menaces de guerre! Veuille Dieu combler

vos personnes ainsi que tous ceux que vous representez d’abondantes bene-

dictions! Bonne et heureuse Annee pour tous!

VI

Ad quosdam episcopos Brasiliae.*

Senhores Cardeais

Venerados Irmaos no episcopado

1. Depois de me ter encontrado pessoalmente com cada um de vos nos

dias passados, e-me grato agora saudar-vos conjuntamente e, por vosso in-

termedio, agradecer a Deus esta ocasiao de entrar em contato com as Comu-

nidades cristas que representais, a todas elas dirigindo neste momento uma

saudacao afetuosa e sincera.

Transmiti-lhes, amados Irmaos, os meus mais cordiais sentimentos, asse-

gurando a minha solidariedade espiritual aos sacerdotes, aos religiosos e as

religiosas, ao laicado cristao, aos jovens, aos doentes e a todas as componen-

tes do Povo de Deus. A D. Fernando Antonio Figueiredo, Bispo de Santo

Amaro e Presidente do Regional Sul 1, o meu agradecimento pela sua gentil

atencao e pelas expressoes de obsequio que ha pouco me dirigiu tambem em

vosso nome.

2. « A epoca em que vivemos — escrevi na encıclica Redemptoris missio —

e ao mesmo tempo dramatica e fascinante. Se por um lado parece que os

homens vao no encalco da prosperidade material, mergulhando cada vez mais

no consumismo materialista, por outro lado manifestam a angustiante pro-

cura de sentido, a necessidade de vida interior, o desejo de aprender novas

formas e meios de concentracao e de oracao. Nao so nas culturas densas de

religiosidade, mas tambem nas sociedades secularizadas, procura-se a dimen-

* Die 23 Iannuarii 2003.

Page 32: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

328 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

sao espiritual da vida como antıdoto a desumanizacao ».1 E o chamado « res-

surgimento religioso » que, embora nao desprovido de ambiguidades, contem

todavia fermentos e estımulos a nao transcurar. Vos percebeis quao difundida

e esta exigencia de Deus entre a vossa gente, uma populacao tradicional-

mente ancorada nos perenes princıpios do cristianismo, mas submetida a

influencias negativas de varia ordem.

Porventura o fenomeno das seitas, que tambem nas vossas terras se esta

difundindo com incidencia intermitente de zona para zona e com pontas

acentuadas de proselitismo entre as pessoas mais fracas social e cultural-

mente, nao e um sinal concreto de uma insatisfeita aspiracao ao sobrenatu-

ral? Nao constitui ele para vos, Pastores, um autentico desafio a renovar o

estilo do acolhimento dentro das comunidades eclesiais e um estımulo pre-

mente a uma nova e corajosa evangelizacao, que desenvolva formas adequa-

das de catequese, sobretudo para os adultos?

Bem sabeis que, na base dessa difusao, ha tambem muitas vezes uma

grande carencia de formacao religiosa, com a consequente indecisao acerca

da necessidade da fe em Cristo e da adesao a Igreja por Ele instituıda. Tende-

-se a apresentar as religioes e as varias experiencias espirituais como niveladas

a um mınimo denominador comum, que as tornaria praticamente equivalen-

tes, com o resultado de que toda a pessoa seria livre de percorrer indiferente-

mente um dos muitos caminhos propostos para alcancar a desejada salvacao.

Se a isto se acrescentar o proselitismo arrojado, que caracteriza algum grupo

particularmente ativo e invasivo destas seitas, compreende-se logo como e

urgente hoje sustentar a fe dos cristaos, dando-lhes a possibilidade de uma

contınua formacao religiosa, para aprofundarem cada vez melhor a relacao

pessoal com Cristo. O vosso esforco deve ser principalmente prevenir esse

perigo, consolidando nos fieis a pratica da vida crista e favorecendo o cresci-

mento do espırito de autentica fraternidade no seio de cada uma das comu-

nidades eclesiais.

3. Desde Roma, acompanhei com especial interesse o desenrolar do XIV

Congresso Eucarıstico Nacional realizado em Campinas, que contou com a

participacao de uma multidao de brasileiros reunida a volta da Eucaristia, na

presenca do meu representante e Legado especial, o Cardeal Jose Saraiva

Martins. Aquele foi, sobretudo, um momento de comunhao, de vitalidade e

de esperancosa celebracao da Igreja de hoje no Brasil. Faco votos de que este

acontecimento tenha despertado a consciencia crista do povo fiel da vossa

1 N. 38.

Page 33: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 329

terra, encorajando-o para o compromisso de uma vida exemplar que estreite

os vınculos de comunhao e reconciliacao na fe e no amor, para ser tambem

fermento daquela renovacao interior a que antes me referia.

A Eucaristia e, com efeito, o supremo bem espiritual da Igreja porque

contem o proprio Cristo, nossa Pascoa e Pao vivo, que com sua carne da a

vida ao mundo.2 Deste modo, assim como o coracao leva a vitalidade a todas

as partes do corpo humano, tambem a vida eucarıstica chegara — a partir do

altar do sacrifıcio, da presenca real e da comunhao — a todas as zonas do

corpo celestial, e fara sentir os seus efeitos salutares tambem nos complexos

tecidos da sociedade, por meio dos cristaos que prolongam hoje a acao de

Redentor no mundo.

4. A Eucaristia deve estar, pois, no centro da Pastoral para irradiar a sua

forca sobrenatural em todos os ambientes cristaos, tanto de evangelizacao, de

catequese e da multipla acao caritativa, quanto no compromisso de renova-

cao social e de justica em favor de todos, comecando pelo respeito da vida e

dos direitos de cada pessoa, e no empenho em favor da famılia, do ensino a

todos os nıveis, da reta ordem polıtica e da promocao da moralidade publica e

privada.

Mas para dar toda a sua eficacia a acao eucarıstica, deve-se cuidar sempre

da digna e genuına celebracao do misterio, segundo a doutrina e as diretrizes

da Igreja, como recordei em diversas ocasioes.3

Com efeito, a celebracao da Eucaristia a Igreja, alem de participar na

eficacia redentora do misterio de Cristo, desempenha uma pedagogia da fe e

da vida atraves da proclamacao da Palavra, das oracoes, dos ritos e de todo o

simbolismo eclesial da liturgia. Por isso, qualquer manipulacao destes ele-

mentos incide negativamente na pedagogia da fe; por outro lado, a reta, ativa

e consequente participacao liturgica, segundo as normas aprovadas pela Igre-

ja, constroi a fe e a vida dos fieis.

Quero, pois, exortar-vos a conservar a genuına celebracao da liturgia,

esforcando-vos para que sejam seguidas as indicacoes da Santa Se e as que

competem a vossa Conferencia episcopal. Recordai nisto o dever de os Bispos

serem « moderadores, promotores e guardiaes de toda a vida liturgica » nas

suas respectivas dioceses.4

2 Cf. Presbyterorum ordinis, 5.3 Cf. Carta Dominicae cenae, 12.4 Can. 835 § 1.

Page 34: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

330 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

5. Na esteira deste servico pastoral, desejaria submeter a vossa conside-

racao alguns temas sobre os quais venho insistindo, para dar novo impulso a

evangelizacao nas Comunidades que vos estao sujeitas.

Como nao recordar, inicialmente, aquele meu apelo a dar « particular

relevo a Eucaristia dominical e ao proprio domingo, considerado um dia

especial de festa, dia do Senhor ressuscitado e dom do Espırito, verdadeira

Pascoa da semana » 5? Numa epoca de grandes manifestacoes populares mo-

vidas, as vezes, por objetivos superficiais, faz-se necessario restaurar, pela

acao da graca, o mundo interior das almas infinitamente mais rico de valores

e de esperancas. « As nossas comunidades, amados irmaos e irmas — dizia eu

— devem tornar-se autenticas “escolas” de oracao, onde o encontro com

Cristo nao se exprima apenas em pedidos de ajuda, mas tambem em acao

de gracas, louvor, adoracao, contemplacao ».6

O que significa isto, senao dar novo impulso aos valores da Eucaristia,

tanto na Santa Missa quanto nas diferentes manifestacoes eucarısticas: Con-

gressos, Procissoes eucarısticas, Adoracoes do Santıssimo, Horas Santas e

assim por diante? E preciso ensinar a rezar pessoalmente, e nao a coletivizar

a oracao. E o encontro semanal do cristao com Deus, na Missa e nas outras

manifestacoes liturgicas, deve poder proporcionar uma maior intimidade com

o seu Senhor, porque o « Reino de Deus esta no meio de vos » 7, assim como o

sacerdote reza juntamente com o povo, pedindo a Deus no Pai-Nosso: « venha

a nos o vosso Reino ».

Se a Liturgia da Palavra e um « dialogo de Deus com o seu povo », este

« sente-se chamado a corresponder a este dialogo de amor, agradecendo e

louvando mas, ao mesmo tempo, verificando a propria fidelidade no esforco

por uma contınua conversao ».8 Os meios proporcionados para um correto

entendimento da Eucaristia: a homilia e a preparacao catequetica, os Folhe-

tos do Domingo etc., devem poder enriquecer a expectativa do povo por este

dia. Caso contrario, tendem a esvaziar o conteudo do Sacramento e da mesma

mensagem liturgica. Por isso, a Celebracao eucarıstica nao pode nem deve

transformar-se numa ocasiao para reivindicacoes de cunho polıtico como, as

vezes, sao sugeridas em publicacoes de carater nacional, editadas para as

Missas do domingo.

5 Novo millennio ineunte, 35.6 Ibid., 33.7 Lc 17, 21.8 Carta ap. Dies Domini, 41.

Page 35: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 331

6. Outro dos temas de consideravel importancia para as vossas dioceses

consiste na religiosidade popular.

O necessario crescimento na fe e o testemunho evangelico na transforma-

cao das realidades temporais segundo os desıgnios de Deus devem levar os

fieis da Igreja a uma participacao ativa na vida liturgica e sacramental. Com

efeito, o Concılio recorda-nos que a liturgia e « a meta para a qual se encami-

nha a acao da Igreja e a fonte de onde promana toda a sua forca. Na verdade,

o trabalho apostolico ordena-se a que todos os que se tornaram filhos de Deus

pela fe e pelo Batismo... participem no sacrifıcio e comam a Ceia do Senhor ».9

Daı decorre que as acoes liturgicas, enquanto « celebracoes da Igreja, que e

“sacramento da unidade” » 10, devem ser disciplinadas unicamente pela auto-

ridade competente 11, exigindo de todos grande e respeitosa fidelidade aos

ritos e aos textos autenticos. Uma errada aplicacao do valor da criatividade e

da espontaneidade nas celebracoes, mesmo se tıpica de tantas manifestacoes

da vida do vosso povo, nao deve alterar os ritos e os textos e, sobretudo, o

sentido do misterio que se celebra na Liturgia.

7. Nao me e desconhecido, todavia, que a vossa pastoral liturgica convive

com a presenca de varios grupos culturais, que sao uma manisfestacao a mais

da catolicidade da Igreja. Muitos destes grupos vivem nas areas urbanas, um

ao lado do outro, transformando a sua cultura em perfeita simbiose. Este

fenomeno implica uma resposta particularmente sensıvel, confiada ao vosso

criterio e prudencia pastoral.

Como compreenderao, o respeito pelas diversas culturas e a corresponden-

te inculturacao evangelica abordam questoes que merecem um destaque a

parte.

Certamente, nao e possıvel descurar aqui a consideracao da cultura afro-

-brasileira no quadro mais amplo da evangelizacao « ad gentes », e que hoje e

bem presente na vossa reflexao teologica e pastoral. Trata-se da delicada

questao de aculturacao, especialmente nos ritos liturgicos, no vocabulario e

nas expressoes musicais e corporais tıpicas da cultura afro-brasileira. E bem

sabido que a interacao do cristianismo com os costumes e as tradicoes afri-

canas trouxe ao vocabulario, a sintaxe e a prosodia da lıngua portuguesa

falada no Brasil uma feicao propria. A presenca do elemento negro na arte

sacra barroca do perıodo colonial, que deixou tao belos monumentos arqui-

tetonicos e de escultura religiosa, e incorporou a musica sacra e profana nos

9 Sacrosanctum Concilium, 10.10 Ibid., 26.11 Can. 838 § 4.

Page 36: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

332 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

festejos da religiosidade popular marcou, de modo inconfundıvel, as expres-

soes culturais mais autenticas desta sociedade multirracial que e o Brasil.

E evidente, porem, que se estaria distanciando da finalidade especıfica da

evangelizacao, acentuar um destes elementos formadores da cultura brasilei-

ra, isola-lo deste processo interativo tao enriquecedor, de modo quase a se

tornar necessaria a criacao de uma nova liturgia propria para as pessoas de

cor. Seria incomprensıvel dar ao rito liturgico uma apresentacao externa e

uma estruturacao — nas vestes, na linguagem, no canto, nas cerimonias e

objetos liturgicos — baseada nos chamados cultos afro-brasileiros, sem a

rigorosa aplicacao de um discernimento serio e profundo acerca da sua com-

patibilidade com a Verdade revelada por Jesus Cristo. E necessario manter,

por exemplo, uma adequada e prudente vigilancia em certos ritos que inspi-

ram a aproximacao do augusto Misterio Trinitario ao panteao dos espıritos e

divindades dos cultos africanos, pois corre-se o risco de modificar as formulas

sacramentais em sua referencia trinitaria; mais ainda, deve-se assinalar, cor-

rigindo oportunamente, a introducao no rito sacramental de ritos, cantos e

objetos pertencentes explicitamente ao universo dos cultos afro-brasileiros.

A Igreja Catolica ve com interesse estes cultos, mas considera nocivo o

relativismo concreto de uma pratica comum de ambos ou de uma mistura

entre eles, como se tivessem o mesmo valor, pondo em perigo a identidade da

fe catolica. Ela sente-se no dever de afirmar que o sincretismo e danoso

quando compromete a verdade do rito cristao e a expressao da fe, em detri-

mento de uma autentica evangelizacao.

A tarefa de adaptacao e de inculturacao e importante para o futuro do

renovamento da vida liturgica. A Constituicao conciliar sobre a Sagrada

Liturgia estabeleceu os seus princıpios.12 Por sua vez, a Instrucao sobre a

« Liturgia Romana e a inculturacao » aprofundou o tema e precisou os proce-

dimentos que devem ser seguidos por parte das Conferencias episcopais, a luz

do Direito Canonico, depois da reforma liturgica.13

8. Na vossa acao evangelizadora, um setor que merece toda atencao da

solicitude pastoral e o das comunidades indıgenas. No ano passado, vossa

Conferencia episcopal propos como tema da Campanha da Fraternidade: « A

Fraternidade e os povos indıgenas ». Alegra-me saber que a Pastoral diocesa-

na de algumas Igrejas particulares vem contribuindo decididamente para que

as comunidades indıgenas tomem maior consciencia da sua propria identida-

12 Cf. nn. 37-40.13 Cf. Ins. Varietates legitimae, 62 e 65-68.

Page 37: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 333

de, dos valores das suas culturas e do lugar que devem ocupar no conjunto da

populacao brasileira.

A celebracao do V Centenario da Evangelizacao do Brasil propiciou tam-

bem a ocasiao para renovar o empenho na evangelizacao das comunidades

indıgenas do Paıs. O Evangelho deve continuar penetrando na cultura indı-

gena, e tornar possıvel a sua expressao na vida comunitaria, na fe e na

liturgia. Sirva-me a ocasiao para reiterar aqui, que uma Igreja viva e unida

a volta de seus Pastores sera a melhor defesa, para rebater a obra desagre-

gadora que certas seitas estao realizando entre os vossos fieis, semeando entre

eles a confusao e desvirtuando o conteudo da mensagem crista.

9. Ao terminar este encontro, desejo reiterar-vos, queridos Irmaos, a mi-

nha gratidao pelos esforcos realizados nos diferentes campos da acao pastoral;

pelo bom espırito com que guiais o Povo de Deus; pela decidida vontade de

servir o homem, atraves do anuncio do Evangelho que salva todo aquele que

cre em Jesus Cristo.14 Ao encorajar-vos a prosseguir com renovado empenho

na vossa missao, peco-vos que leveis a minha afetuosa saudacao e bencao aos

vossos sacerdotes, religiosos, religiosas e fieis, em especial aqueles que estao

doentes, sao idosos ou sofrem por qualquer causa, os quais tem sempre um

lugar particular no coracao do Papa.

Que Nossa Senhora Aparecida interceda diante do Senhor pela santidade

de todos os fieis do Brasil, pela prosperidade da Nacao, pelo bem-estar de

cada uma das suas famılias. Com estes ardentes votos, concedo-vos de cora-

cao a Bencao Apostolica.

VII

Ad Pontificium Consilium de Legum textibus.*

1. Sono molto lieto di accogliervi, cari partecipanti alla Giornata Accade-

mica organizzata dal Pontificio Consiglio per i Testi Legislativi sui « Vent’anni

di esperienza canonica », che sono trascorsi da quando, il 25 gennaio 1983, ebbi

la gioia di promulgare il nuovo Codex Iuris Canonici. Ringrazio di cuore il

Presidente del Pontificio Consiglio, l’Arcivescovo Julian Herranz, per i senti-

menti espressi a nome di tutti e per la efficace illustrazione del Convegno.

14 Cf. Rm 1, 16.——————

* Die 24 Ianuarii 2003.

Page 38: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

334 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

La coincidenza tra la data di promulgazione del nuovo Codice di Diritto

Canonico e quella del primo annuncio del Concilio — ambedue gli eventi

portano la data del 25 gennaio —, mi induce a ribadire ancora una volta lo

stretto rapporto esistente tra il Concilio e il nuovo Codice. Non si deve infatti

dimenticare che il beato Giovanni XXIII, nel manifestare il proposito di

indire il Concilio Vaticano II, rivelava di voler procedere anche alla riforma

della disciplina canonica. Proprio pensando a questo, nella Costituzione apo-

stolica Sacræ disciplinæ leges sottolineavo che tanto il Concilio quanto il

nuovo Codice erano scaturiti « da un’unica e medesima intenzione, che e

quella di restaurare la vita cristiana. Da una tale intenzione, in effetti, tutta

l’opera del Concilio ha tratto le sue norme e il suo orientamento ».1

In questi vent’anni si e potuto constatare fino a che punto la Chiesa

avesse bisogno del nuovo Codice. Felicemente le voci di contestazione del

diritto sono ormai piuttosto superate. Tuttavia, sarebbe ingenuo ignorare

quanto resta da fare per consolidare nelle presenti circostanze storiche una

vera cultura giuridico-canonica e una prassi ecclesiale attenta alla intrinseca

dimensione pastorale delle leggi della Chiesa.

2. L’intenzione che ha presieduto la redazione del nuovo Corpus Iuris

Canonici e stata ovviamente quella di mettere a disposizione dei Pastori e

di tutti i fedeli uno strumento normativo chiaro, che contenesse gli aspetti

essenziali dell’ordine giuridico. Sarebbe pero del tutto semplicistico e fuor-

viante concepire il diritto della Chiesa come un mero insieme di testi legisla-

tivi, secondo l’ottica del positivismo giuridico. Le norme canoniche, infatti, si

rifanno ad una realta che le trascende; tale realta non e solo composta di dati

storici e contingenti, ma comprende anche aspetti essenziali e permanenti nei

quali si concretizza il diritto divino.

Il nuovo Codice di Diritto Canonico — e questo criterio vale anche per il

Codice dei Canoni delle Chiese Orientali — deve essere interpretato ed ap-

plicato in quest’ottica teologica. In tal modo, si possono evitare certi ridu-

zionismi ermeneutici che impoveriscono la scienza e la prassi canonica, allon-

tanandole dal loro vero orizzonte ecclesiale. Cio avviene, com’e ovvio,

soprattutto quando si pone la normativa canonica al servizio di interessi

estranei alla fede e alla morale cattolica.

3. In primo luogo, percio, il Codice va contestualizzato nella tradizione

giuridica della Chiesa. Non si tratta di coltivare un’astratta erudizione sto-

rica, ma di penetrare in quel flusso di vita ecclesiale che e la storia del Diritto

1 AAS, 75, 1983, pars II, pag. VIII.

Page 39: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 335

Canonico, per trarne lume nell’interpretazione della norma. I testi codiciali,

infatti, si inseriscono in un insieme di fonti giuridiche, che non e possibile

ignorare senza esporsi all’illusione razionalistica di una norma esaustiva di

ogni problema giuridico concreto. Una simile mentalita astratta si rivela

infeconda, soprattutto perche non tiene conto dei problemi reali e degli obiet-

tivi pastorali che sono alla base delle norme canoniche.

Riduzionismo anche piu pericoloso e quello che pretende di interpretare

ed applicare le leggi ecclesiastiche distaccandole dalla dottrina del Magistero.

Secondo tale visione, i pronunciamenti dottrinali non avrebbero alcun valore

disciplinare, valore che sarebbe da riconoscere soltanto agli atti formalmente

legislativi. E noto che, in quest’ottica riduzionista, si e arrivati talvolta ad

ipotizzare perfino due diverse soluzioni dello stesso problema ecclesiale: l’una

ispirata ai testi magisteriali, l’altra a quelli canonici. Alla base di una simile

impostazione vi e un’idea di Diritto Canonico molto impoverita, quasi che

esso si identificasse con il solo dettato positivo della norma. Cosı non e: la

dimensione giuridica infatti, essendo teologicamente intrinseca alle realta

ecclesiali, puo essere oggetto di insegnamenti magisteriali, anche definitivi.

Questo realismo nella concezione del diritto fonda un’autentica interdi-

sciplinarita tra la scienza canonistica e le altre scienze sacre. Un dialogo

davvero proficuo deve partire da quella realta comune che e la vita stessa

della Chiesa. Pur studiata da angolature diverse nelle varie discipline scien-

tifiche, la realta ecclesiale rimane identica a se stessa e, come tale, puo con-

sentire un interscambio reciproco fra le scienze sicuramente utile a ciascuna.

4. Una delle novita piu significative del Codice di Diritto Canonico, come

pure del successivo Codice dei Canoni delle Chiese Orientali, e la normativa

che i due Testi contengono sui doveri e diritti di tutti i fedeli.2 In realta, il

riferimento della norma canonica al mistero della Chiesa, auspicato dal Va-

ticano II,3 passa anche attraverso la via maestra della persona, dei suoi diritti

e doveri, tenendo ovviamente ben presente il bene comune della societa ec-

clesiale.

Proprio questa dimensione personalistica dell’ecclesiologia conciliare con-

sente di comprendere meglio lo specifico ed insostituibile servizio che la Ge-

rarchia ecclesiastica deve prestare per il riconoscimento e la tutela dei diritti

dei singoli e delle comunita nella Chiesa. Ne in teoria ne in pratica si puo

prescindere dall’esercizio della potestas regiminis e, piu in generale, dell’intero

2 Cfr CIC, cann. 208-223; CCEO, cann. 7-20.3 Cfr Decr. Optatam totius, 16.

Page 40: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

336 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

munus regendi gerarchico, quale via per dichiarare, determinare, garantire e

promuovere la giustizia intraecclesiale.

Tutti gli strumenti tipici attraverso cui si esercita la potestas regiminis

— leggi, atti amministrativi, processi, sanzioni canoniche — acquistano cosı il

loro vero senso, quello di un autentico servizio pastorale in favore delle persone

e delle comunita che compongono la Chiesa. Talvolta tale servizio puo essere

frainteso e contestato: proprio allora esso si rivela piu necessario per evitare

che, in nome di pretese esigenze pastorali, si prendano decisioni che possono

causare e addirittura favorire inconsciamente delle vere ingiustizie.

5. Consapevole dell’importanza del contributo specifico che, come cano-

nisti, voi recate al bene della Chiesa e delle anime, vi esorto a perseverare con

rinnovato slancio nella vostra dedizione allo studio e alla formazione canoni-

stica delle nuove generazioni. Cio non manchera di favorire un significativo

apporto ecclesiale a quella pace, opera della giustizia,4 per la quale ho chiesto

di pregare specialmente in quest’Anno del Rosario.5

Con questi auspici a tutti imparto con affetto la mia Benedizione.

NUNTII

I

Ob diem migratoribus et profugis dicatum.

1. Migration has become a widespread phenomenon in the modern-day

world and involves all nations, either as countries of departure, of transit or

of arrival. It affects millions of human beings, and presents a challenge that

the pilgrim Church, at the service of the whole human family, cannot fail to

take up and meet in the Gospel spirit of universal charity. This year’s World

Day of Migrants and Refugees should be a time of special prayer for the needs

of all who, for whatever reason, are far from home and family; it should be a

day of serious reflection on the duties of Catholics towards these brothers and

sisters.

Among those particularly affected are the most vulnerable of foreigners:

undocumented migrants, refugees, asylum seekers, those displaced by con-

4 Cfr Is 32, 17.5 Cfr Lett. ap. Rosarium Virginis Mariæ, nn. 6 e 40.

Page 41: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 337

tinuing violent conflicts in many parts of the world, and the victims —

mostly women and children — of the terrible crime of human trafficking.

Even in the recent past we have witnessed tragic instances of forced move-

ments of peoples for ethnic and nationalistic pretensions, which have added

untold misery to the lives of targeted groups. At the root of these situations

there are sinful intentions and actions that go contrary to the Gospel and

constitute a call to Christians everywhere to overcome evil with good.

2. Membership in the Catholic community is not determined by nation-

ality, or by social or ethnic origin, but essentially by faith in Jesus Christ and

Baptism in the name of the Holy Trinity. The “cosmopolitan” make-up of

the People of God is visible today in practically every particular Church

because migration has transformed even small and formerly isolated commu-

nities into pluralist and inter-cultural realities. Places that until recently

rarely saw an outsider are now home to people from different parts of the

world. More and more, for example, the Sunday Eucharist involves hearing

the Good News proclaimed in languages not heard before, thus giving new

expression to the exhortation of the ancient psalm: “Praise the Lord, all you

nations, glorify him all you peoples”.1 These communities therefore have new

opportunities of living the experience of catholicity, a mark of the Church

expressing her essential openness to all that is the work of the Spirit in every

people.

The Church understands that restricting membership of a local commu-

nity on the basis of ethnic or other external characteristics would be an

impoverishment for all concerned, and would contradict the basic right of

the baptized to worship and take part in the life of the community. Moreover,

if newcomers feel unwelcome as they approach a particular parish commu-

nity because they do not speak the local language or follow local customs,

they easily become “lost sheep”. The loss of such “little ones” for reasons of

even latent discrimination should be a cause of grave concern to pastors and

faithful alike.

3. This takes us back to a subject which I have often mentioned in my

Messages for the World Day of Migrants and Refugees, namely, the Christian

duty to welcome whoever comes knocking out of need. Such openness builds

up vibrant Christian communities, enriched by the Spirit with the gifts

brought to them by new disciples from other cultures. This basic expression

of evangelical love is likewise the inspiration of countless programmes of

1 Ps. 116: 1.

Page 42: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

338 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

solidarity towards migrants and refugees in all parts of the world. To under-

stand the extent of this ecclesial heritage of practical service to immigrants

and displaced people we need only to remember the achievements and legacy

of such figures as saint Frances Xavier Cabrini or bishop John Baptist Sca-

labrini, or the extensive present-day action of the Catholic relief agency

“Caritas” and of the International Catholic Migration Commission.

Often, solidarity does not come easily. It requires training and a turning

away from attitudes of closure, which in many societies today have become

more subtle and penetrating. To deal with this phenomenon, the Church

possesses vast educational and formative resources at all levels. I therefore

appeal to parents and teachers to combat racism and xenophobia by incul-

cating positive attitudes based on Catholic social doctrine.

4. Being ever more deeply rooted in Christ, Christians must struggle to

overcome any tendency to turn in on themselves, and learn to discern in

people of other cultures the handiwork of God. Only genuine evangelical love

will be strong enough to help communities pass from mere tolerance of others

to real respect for their differences. Only Christ’s redeeming grace can make

us victorious in the daily challenge of turning from egoism to altruism, from

fear to openness, from rejection to solidarity.

Understandably, as I urge Catholics to excel in the spirit of solidarity

towards newcomers among them, I also invite the immigrants to recognize

the duty to honour the countries which receive them and to respect the laws,

culture and traditions of the people who have welcomed them. Only in this

way will social harmony prevail.

The path to true acceptance of immigrants in their cultural diversity is

actually a difficult one, in some cases a real Way of the Cross. That must not

discourage us from pursuing the will of God, who wishes to draw all peoples

to himself in Christ, through the instrumentality of his Church, the sacra-

ment of the unity of all mankind.2

At times that path needs a prophetic word that points out what is wrong

and encourages what is right. When tensions arise, the credibility of the

Church in her doctrine on the fundamental respect due to each person rests

on the moral courage of pastors and faithful to “stake everything on love”.3

5. It hardly needs to be said that mixed cultural communities offer un-

ique opportunities to deepen the gift of unity with other Christian Churches

2 Cf. Lumen gentium, 1.3 Cf. Novo millennio ineunte, 47.

Page 43: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 339

and ecclesial communities. Many of them in fact have worked within their

own communities and with the Catholic Church to form societies in which the

cultures of migrants and their special gifts are sincerely appreciated, and in

which manifestations of racism, xenophobia and exaggerated nationalism are

prophetically opposed.

May Mary our Mother, who also experienced rejection at the very time

when she was about to give her Son to the world, help the Church to be the

sign and instrument of the unity of cultures and nations in one single family.

May she help all of us to witness in our lives to the Incarnation and the

constant presence of Christ, who through us wishes to continue in history

and in the world his work of liberation from all forms of discrimination,

rejection and marginalization. May God’s abundant blessings be with those

who welcome the stranger in Christ’s name.

From the Vatican, 24 October 2002.

IOANNES PAULUS PP. II

II

Ob diem I Ianuarii anni MMIII

PACEM IN TERRIS: A PERMANENT COMMITMENT

1. Almost forty years ago, on Holy Thursday, 11 April 1963, Pope John

XXIII published his epic Encyclical Letter Pacem in terris. Addressing

himself to “all men of good will”, my venerable predecessor, who would

die just two months later, summed up his message of “peace on earth” in

the first sentence of the Encyclical: “Peace on earth, which all men of every

era have most eagerly yearned for, can be firmly established and sustained

only if the order laid down by God be dutifully observed” (Introduction:

AAS, 55 [1963], 257).

Speaking peace to a divided world

2. The world to which John XXIII wrote was then in a profound state of

disorder. The twentieth century had begun with great expectations for pro-

gress. Yet within sixty years, that same century had produced two World

Wars, devastating totalitarian systems, untold human suffering, and the

greatest persecution of the Church in history.

Page 44: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

340 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Only two years before Pacem in terris, in 1961, the Berlin Wall had been

erected in order to divide and set against each other not only two parts of

that City but two ways of understanding and building the earthly city. On

one side and the other of the Wall, life was to follow different patterns,

dictated by antithetical rules, in a climate of mutual suspicion and mistrust.

Both as a world-view and in real life, that Wall traversed the whole of

humanity and penetrated people’s hearts and minds, creating divisions that

seemed destined to last indefinitely.

Moreover, just six months before the Encyclical, and just as the Second

Vatican Council was opening in Rome, the world had come to the brink of a

nuclear war during the Cuban Missile Crisis. The road to a world of peace,

justice and freedom seemed blocked. Humanity, many believed, was con-

demned to live indefinitely in that precarious condition of “cold war”, hoping

against hope that neither an act of aggression nor an accident would trigger

the worst war in human history. Available atomic arsenals meant that such a

war would have imperilled the very future of the human race.

The four pillars of peace

3. Pope John XXIII did not agree with those who claimed that peace

was impossible. With his Encyclical, peace — in all its demanding truth —

came knocking on both sides of the Wall and of all the other dividing walls.

The Encyclical spoke to everyone of their belonging to the one human family,

and shone a light on the shared aspiration of people everywhere to live in

security, justice and hope for the future.

With the profound intuition that characterized him, John XXIII identi-

fied the essential conditions for peace in four precise requirements of the

human spirit: truth, justice, love and freedom (cf. ibid., I: l.c., 265-266). Truth

will build peace if every individual sincerely acknowledges not only his rights,

but also his own duties towards others. Justice will build peace if in practice

everyone respects the rights of others and actually fulfils his duties towards

them. Love will build peace if people feel the needs of others as their own and

share what they have with others, especially the values of mind and spirit

which they possess. Freedom will build peace and make it thrive if, in the

choice of the means to that end, people act according to reason and assume

responsibility for their own actions.

Looking at the present and into the future with the eyes of faith and

reason, Blessed John XXIII discerned deeper historical currents at work.

Things were not always what they seemed on the surface. Despite wars

Page 45: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 341

and rumours of wars, something more was at work in human affairs, some-

thing that to the Pope looked like the promising beginning of a spiritual

revolution.

A new awareness of human dignity and inalienable human rights

4. Humanity, John XXIII wrote, had entered a new stage of its jour-

ney (cf. ibid., I: l.c., 267-269). The end of colonialism and the rise of newly

independent States, the protection of workers’ rights, the new and wel-

come presence of women in public life, all testified to the fact that the

human race was indeed entering a new phase of its history, one character-

ized by “the conviction that all men are equal by reason of their natural

dignity” (ibid., I: l.c., 268). The Pope knew that that dignity was still being

trampled upon in many parts of the world. Yet he was convinced that,

despite the dramatic situation, the world was becoming increasingly con-

scious of certain spiritual values, and increasingly open to the meaning of

those pillars of peace — truth, justice, love, and freedom (cf. ibid., I: l.c.,

268-269). Seeking to bring these values into local, national and interna-

tional life, men and women were becoming more aware that their relation-

ship with God, the source of all good, must be the solid foundation and

supreme criterion of their lives, as individuals and in society (cf. ibid.).

This evolving spiritual intuition would, the Pope was convinced, have

profound public and political consequences.

Seeing the growth of awareness of human rights that was then emerging

within nations and at the international level, Pope John XXIII caught the

potential of this phenomenon and understood its singular power to change

history. What was later to happen in central and eastern Europe would

confirm his insight. The road to peace, he taught in the Encyclical, lay in

the defence and promotion of basic human rights, which every human being

enjoys, not as a benefit given by a different social class or conceded by the

State but simply because of our humanity: “Any human society, if it is to be

well-ordered and productive, must lay down as a foundation this principle,

namely, that every human being is a person, that is, his nature is endowed

with intelligence and free will. Indeed, precisely because he is a person he has

rights and obligations, flowing directly and simultaneously from his very

nature. And as these rights and obligations are universal and inviolable so

they cannot in any way be surrendered” (ibid., 259).

As history would soon show, this was not simply an abstract idea; it was

an idea with profound consequences. Inspired by the conviction that every

Page 46: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

342 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

human being is equal in dignity, and that society therefore had to adapt its

form to that conviction, human rights movements soon arose and gave con-

crete political expression to one of the great dynamics of contemporary his-

tory: the quest for freedom as an indispensable component of work for peace.

Emerging in virtually every part of the world, these movements were instru-

mental in replacing dictatorial forms of government with more democratic

and participatory ones. They demonstrated in practice that peace and pro-

gress could only be achieved by respecting the universal moral law written on

the human heart (cf. John Paul II, Address to the United Nations General

Assembly, 5 October 1995, No. 3).

The universal common good

5. On another point too Pacem in terris showed itself prophetic, as it

looked to the next phase of the evolution of world politics. Because the world

was becoming increasingly interdependent and global, the common good of

humanity had to be worked out on the international plane. It was proper,

Pope John XXIII taught, to speak of a “universal common good ” (Pacem in

terris, IV: l.c., 292). One of the consequences of this evolution was the obvious

need for a public authority, on the international level, with effective capacity to

advance the universal common good; an authority which could not, the Pope

immediately continued, be established by coercion but only by the consent of

nations. Such a body would have to have as its fundamental objective the

“recognition, respect, safeguarding, and promotion of the rights of the hu-

man person” (ibid., IV: l.c., 294).

Not surprisingly therefore John XXIII looked with hope and expectation

to the United Nations Organization, which had come into being on June 26,

1945. He saw that Organization as a credible instrument for maintaining and

strengthening world peace, and he expressed particular appreciation of its

1948 Universal Declaration of Human Rights, which he considered “an approx-

imation towards the establishment of a juridical and political organization of

the world community” (ibid., IV: l.c., 295). What he was saying in fact was

that the Declaration set out the moral foundations on which the evolution of a

world characterized by order rather than disorder, and by dialogue rather

than force, could proceed. He was suggesting that the vigorous defence of

human rights by the United Nations Organization is the indispensable foun-

dation for the development of that Organization’s capacity to promote and

defend international security.

Page 47: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 343

Not only is it clear that Pope John XXIII’s vision of an effective

international public authority at the service of human rights, freedom

and peace has not yet been entirely achieved, but there is still in fact

much hesitation in the international community about the obligation to

respect and implement human rights. This duty touches all fundamental

rights, excluding that arbitrary picking and choosing which can lead to

rationalizing forms of discrimination and injustice. Likewise, we are wit-

nessing the emergence of an alarming gap between a series of new “rights”

being promoted in advanced societies — the result of new prosperity and

new technologies — and other more basic human rights still not being met,

especially in situations of underdevelopment. I am thinking here for ex-

ample about the right to food and drinkable water, to housing and secur-

ity, to self-determination and independence — which are still far from

being guaranteed and realized. Peace demands that this tension be speedily

reduced and in time eliminated.

Another observation needs to be made: the international community,

which since 1948 has possessed a charter of the inalienable rights of the

human person, has generally failed to insist sufficiently on corresponding

duties. It is duty that establishes the limits within which rights must be

contained in order not to become an exercise in arbitrariness. A greater

awareness of universal human duties would greatly benefit the cause of peace,

setting it on the moral basis of a shared recognition of an order in things which

is not dependent on the will of any individual or group.

A new international moral order

6. Nevertheless it remains true that, despite many difficulties and set-

backs, significant progress has been made over the past forty years towards the

implementation of Pope John’s noble vision. The fact that States throughout

the world feel obliged to honour the idea of human rights shows how powerful

are the tools of moral conviction and spiritual integrity, which proved so

decisive in the revolution of conscience that made possible the 1989 non-

violent revolution that displaced European communism. And although dis-

torted notions of freedom as licence continue to threaten democracy and free

societies, it is surely significant that, in the forty years since Pacem in Terris,

much of the world has become more free, structures of dialogue and coopera-

tion between nations have been strengthened, and the threat of a global

nuclear war, which weighed so heavily on Pope John XXIII, has been effec-

tively contained.

Page 48: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

344 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Boldly, but with all humility, I would like to suggest that the Church’s

fifteen-hundred-year-old teaching on peace as “tranquillitas ordinis — the

tranquillity of order” as Saint Augustine called it (De Civitate Dei, 19, 13),

which was brought to a new level of development forty years ago by Pacem in

terris, has a deep relevance for the world today, for the leaders of nations as

well as for individuals. That there is serious disorder in world affairs is ob-

vious. Thus the question to be faced remains: What kind of order can replace

this disorder, so that men and women can live in freedom, justice, and secur-

ity? And since the world, amid its disorder, continues nevertheless to be

“ordered” and organized in various ways — economic, cultural, even political

— there arises another equally urgent question: On what principles are these

new forms of world order unfolding?

These far-reaching questions suggest that the problem of order in world

affairs, which is the problem of peace rightly understood, cannot be separated

from issues of moral principle. This is another way of saying that the question

of peace cannot be separated from the question of human dignity and human

rights. That is one of the enduring truths taught by Pacem in terris, which we

would do well to remember and reflect upon on this fortieth anniversary.

Is this not the time for all to work together for a new constitutional organiza-

tion of the human family, truly capable of ensuring peace and harmony between

peoples, as well as their integral development? But let there be no misunder-

standing. This does not mean writing the constitution of a global super-State.

Rather, it means continuing and deepening processes already in place to meet

the almost universal demand for participatory ways of exercising political author-

ity, even international political authority, and for transparency and accountability

at every level of public life. With his confidence in the goodness he believed

could be found in every human person, Pope John XXIII called the entire

world to a nobler vision of public life and public authority, even as he boldly

challenged the world to think beyond its present state of disorder to new forms

of international order commensurate with human dignity.

The bond between peace and truth

7. Against those who think of politics as a realm of necessity detached

from morality and subject only to partisan interests, Pope John XXIII, in

Pacem in Terris, outlined a truer picture of human reality and indicated the

path to a better future for all. Precisely because human beings are created

with the capacity for moral choice, no human activity takes place outside the

sphere of moral judgment. Politics is a human activity; therefore, it too is

Page 49: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 345

subject to a distinctive form of moral scrutiny. This is also true of interna-

tional politics. As the Pope wrote: “The same natural law that governs the

life and conduct of individuals must also regulate the relations of political

communities with one another” (Pacem in terris, III: l.c., 279). Those who

imagine that international public life takes place somewhere outside the

realm of moral judgment need only reflect on the impact of human rights

movements on the national and international politics of the twentieth century

just concluded. These developments, anticipated by the teaching of the En-

cyclical, decisively refute the claim that international politics must of neces-

sity be a “free zone” in which the moral law holds no sway.

Perhaps nowhere today is there a more obvious need for the correct use of

political authority than in the dramatic situation of the Middle East and the

Holy Land. Day after day, year after year, the cumulative effect of bitter

mutual rejection and an unending chain of violence and retaliation have

shattered every effort so far to engage in serious dialogue on the real issues

involved. The volatility of the situation is compounded by the clash of inter-

ests among the members of the international community. Until those in

positions of responsibility undergo a veritable revolution in the way they

use their power and go about securing their peoples’ welfare, it is difficult

to imagine how progress towards peace can be made. The fratricidal struggle

that daily convulses the Holy Land and brings into conflict the forces shap-

ing the immediate future of the Middle East shows clearly the need for men

and women who, out of conviction, will implement policies firmly based on

the principle of respect for human dignity and human rights. Such policies

are incomparably more advantageous to everyone than the continuation of

conflict. A start can be made on the basis of this truth, which is certainly

more liberating than propaganda, especially when that propaganda serves to

conceal inadmissible intentions.

The premises of a lasting peace

8. There is an unbreakable bond between the work of peace and respect for

truth. Honesty in the supply of information, equity in legal systems, openness

in democratic procedures give citizens a sense of security, a readiness to settle

controversies by peaceful means, and a desire for genuine and constructive

dialogue, all of which constitute the true premises of a lasting peace. Political

summits on the regional and international levels serve the cause of peace only

if joint commitments are then honoured by each party. Otherwise these

meetings risk becoming irrelevant and useless, with the result that people

Page 50: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

346 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

believe less and less in dialogue and trust more in the use of force as a way of

resolving issues. The negative repercussions on peace resulting from commit-

ments made and then not honoured must be carefully assessed by State and

government leaders.

Pacta sunt servanda, says the ancient maxim. If at all times commitments

ought to be kept, promises made to the poor should be considered particularly

binding. Especially frustrating for them is any breach of faith regarding

promises which they see as vital to their well-being. In this respect, the fail-

ure to keep commitments in the sphere of aid to developing nations is a

serious moral question and further highlights the injustice of the imbalances

existing in the world. The suffering caused by poverty is compounded by the loss

of trust. The end result is hopelessness. The existence of trust in international

relations is a social capital of fundamental value.

A culture of peace

9. In the end, peace is not essentially about structures but about people.

Certain structures and mechanisms of peace — juridical, political, economic

— are of course necessary and do exist, but they have been derived from

nothing other than the accumulated wisdom and experience of innumerable

gestures of peace made by men and women throughout history who have kept

hope and have not given in to discouragement. Gestures of peace spring from

the lives of people who foster peace first of all in their own hearts. They are the

work of the heart and of reason in those who are peacemakers (cf. Mt 5:9).

Gestures of peace are possible when people appreciate fully the community

dimension of their lives, so that they grasp the meaning and consequences

of events in their own communities and in the world. Gestures of peace create

a tradition and a culture of peace.

Religion has a vital role in fostering gestures of peace and in consolidating

conditions for peace. It exercises this role all the more effectively if it concen-

trates on what is proper to it: attention to God, the fostering of universal

brotherhood and the spreading of a culture of human solidarity. The Day of

Prayer for Peace which I promoted in Assisi on 24 January 2002, involving

representatives of many religions, had this purpose. It expressed a desire to

nurture peace by spreading a spirituality and a culture of peace.

The legacy of Pacem in terris

10. Blessed Pope John XXIII was a man unafraid of the future. He was

sustained in his optimism by his deep trust in God and in man, both of which

Page 51: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Acta Ioannis Pauli Pp. II 347

grew out of the sturdy climate of faith in which he had grown up. Moved by

his trust in Providence, even in what seemed like a permanent situation of

conflict, he did not hesitate to summon the leaders of his time to a new vision

of the world. This is the legacy that he left us. On this World Day of Peace

2003, let us all resolve to have his same outlook: trust in the merciful and

compassionate God who calls us to brotherhood, and confidence in the men

and women of our time because, like those of every other time, they bear the

image of God in their souls. It is on this basis that we can hope to build a

world of peace on earth.

At the beginning of a new year in our human history, this is the hope that

rises spontaneously from the depths of my heart: that in the spirit of every

individual there may be a renewed dedication to the noble mission which

Pacem in terris proposed forty years ago to all men and women of good will.

The task, which the Encyclical called “immense”, is that “of establishing new

relationships in human society, under the sway and guidance of truth, jus-

tice, love, and freedom”. Pope John indicated that he was referring to “rela-

tions between individual citizens, between citizens and their respective

States, between States, and finally between individuals, families, intermedi-

ate associations and States on the one hand, and the world community on the

other”. He concluded by saying that “to bring about true peace in accor-

dance with divinely established order” was a “most noble task” (Pacem in

Terris, V: l.c., 301-302).

The fortieth anniversary of Pacem in terris is an apt occasion to return to

Pope John XXIII’s prophetic teaching. Catholic communities will know how

to celebrate this anniversary during the year with initiatives which, I hope,

will have an ecumenical and interreligious character and be open to all those

who have a heartfelt desire “to break through the barriers which divide them,

to strengthen the bonds of mutual love, to learn to understand one another

and to pardon those who have done them wrong” (l.c., 304).

I accompany this hope with a prayer to Almighty God, the source of all

our good. May he who calls us from oppression and conflict to freedom and

cooperation for the good of all help people everywhere to build a world of

peace ever more solidly established on the four pillars indicated by Blessed

Pope John XXIII in his historic Encyclical: truth, justice, love, freedom.

From the Vatican, 8 December 2002

IOANNES PAULUS PP. II

Page 52: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

348 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

SECRETARIA STATUS

Romanae Rotae iudicum muneris cessatio usque ad LXXV ae. a. expletum prolatatur.

Ex Audientia SS.mi, diei viii mensis Aprilis anno mmiii.

Attentis circumstantiis Summus Pontifex Ioannes Paulus II motu pro-

prio et certa scientia Romanae Rotae iudicum muneris cessationem usque ad

septuagesimum quintum aetatis annum expletum prolatavit, facta autem

facultate singulis in praesens rotali collegio adscriptis iudicibus iure quaesito

fruendi secundum compositam formulam quam unicuique accommodato

tempore Administratio Patrimonii Sedis Apostolicae proponet.

Quapropter in linea prima secundae paragraphi articuli tertii Normarum

Rotalium anno mcmxciv promulgatarum1 verbum « expleverint » pro verbo

« attigerint » subiciatur nec non et paragraphus tertia eiusdem articuli tertii

aboleatur.

e Angelus card. Sodano

Secretarius Status

L. e S.

In Secret. Status tab., n. 516.560/P

1 Cf. AAS LXXXVI (1994), pag. 510.

Page 53: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 349

ACTA CONGREGATIONUM

CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM

ROMANA

Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae a Iesu Crucifixo (in saec.:

Mariae Petkovic) fundatricis Congregationis Filiarum a Misericordia T.O.R.

(1892- 1966)

DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS

« Amatum Dominum vestrum Iesum Christum incessanter diligite,

pro Eo tantum operamini et omnem vitam vestram in operibus miseri-

cordiae insumite. In Congregatione omnia ad Eum convertite: pro Eo

vitam gerite et mortem oppetite. Eius Regnum amoris per mundum uni-

versum nuntiate ».

Hae admonitiones, quas Serva Dei Maria a Iesu Crucifixo ad suas Sorores

in testamento spirituali scripserat, regula exstiterunt eius vitae, in laudes

Domini insumptae et in famulatum pauperiorum, pro quibus spiritalia et

corporalia misericordiae opera toto pectore explevit.

Serva Dei in Croato pago vulgo Blato, e dioecesi Ragusina, die 10 mensis

Decembris anno 1892, sexta ex tredecim liberis, nata est parentibus Anto-

nio Petkovic et Maria Marinovis, rite matrimonio coniunctis, sive fide sive

terrenis substantiis ditatis, qui in ritu Baptismatis nomen Mariae indide-

runt ei. A parentibus spiritali et culturali formatione recte est erudita; a

tenera inde aetate se praebuit alacrem animo, firmam indole, proclivem ad

pietatem, ad oboedientiam et ad caritatem. Anno 1899 sacramento Confir-

mationis est insignita, et anno 1905 ad primum Eucharisticum Convivium

accessit; qui eventus magni ponderis fulcrum exstiterunt eius vitae spiri-

tualis. Ancillas Caritatis saepe invisens, percepit se a Deo ad vitam conse-

cratam vocari, attamen adversabantur parentes eius, qui ad matrimonium

adigebant eam. Quattuordecim annos nata privatum perpetuae castitatis

votum emisit. Actuose participavit missionem Ecclesiae et apostolatui ope-

ram dedit. Praeses exstitit Associationis Filiarum Mariae et condidit quo-

Page 54: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

350 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

que Associationes tum Boni Pastoris anno 1914, tum Matrum Christiana-

rum sequenti anno. Cotidie infirmos invisebat et senes, et pauperibus, or-

phanis et pueris derelictis spiritualiter ac corporaliter succurrebat. Sacrifi-

cio eucharistico, sacra communione, contemplatione SS.mi Sacramenti et

meditatione Passionis Domini animam suam pascebat. Cum anno 1919 An-

cillae Caritatis reliquerunt domum loci Blato, Serva Dei, invitata ab Exc.mo

D.no Iosepho Marcelic, episcopo Ragusino suoque moderatore spiritus, cu-

ram illius domus sumpsit et, una cum aliquot sociis, prospexit quoque ope-

ribus ei adnexis. Die 4 mensis Octobris sequentis anni induit vestem reli-

giosam et oriri fecit Congregationem Filiarum a Misericordia Tertii Ordinis

Regularis Sancti Francisci, eo fine ut, per opera misericordiae, cognitionem

divini amoris propagarent. Tunc nomen assumpsit Mariae a Iesu Crucifixo.

Die 14 eiusdem mensis nominata est Suprema Moderatrix et per plus quam

quadraginta annos in bonum sui Instituti prudenter ac sollicite vires im-

pendit, curam agendo de Sororum formatione et suscitando varia incepta

pro feminea iuventute, pro pueris egenis et pro infirmis. Fundavit asyla,

scholas rei domesticae et vestificiae artis. Dioecesanam obtinuit approba-

tionem Constitutionum anno 1923 et aggregationem Instituti ad Ordinem

Fratrum Minorum anno 1928. Anno 1936 Congregationem constituit in

Argentina, ibi commorans ab anno 1940 ad annum 1952, nova opera edu-

cationis et beneficentiae promovendo in variis nationibus Americae Lati-

nae. Deinde Romam se contulit ubi deinceps in nova sede generali vixit.

Anno 1954 cerebrali correpta est haemorrhagia cum permanenti hemiparesi;

anno 1960 adversae valetudinis causa, munus Supremae Moderatricis spon-

te reliquit. Extremos vitae suae annos in humilitate transegit, orando et

laborando pro suis Sororibus, quibus exemplum praebebat virtutum sua-

rum, quae in annorum decursu fulgentiores perfectioresque efficiebantur.

Etenim fidem, spem, caritatem aliasque virtutes munifico, constanti laeto-

que animo exercuit. Firmiter in Deum speravit, voluntatem eius adimple-

vit, pro Regno Dei aedificando assidue laboravit. Praecipuum Servae Dei

munus in eo fuit ut caelestem Patrem glorificaret eiusque Sanctum Nomen,

cui per Sacrum Cor Iesu laudes offerebat. Communionem cum Deo fovit per

liturgiam, per pietatem erga SS.mam Eucharistiam, per amorem filialem

erga Virginem Mariam, per orationem aeternarumque veritatum meditatio-

nem. Intensae vitae suae spirituali, Dei amore illustratae, apostolicum con-

iunxit opus ad fidem per universum mundum diffundendam et ad amorem

pusillis, pauperibus, aegrotis, peccatoribus, aetate provectis, humilibus fe-

rendum. De suis filiabus spiritualibus singularem adhibuit curam, quas per

Page 55: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 351

evangelicam viam suaviter conduxit et fortiter. Gaudium experta est et

officium animas Deo admovendi, et hunc ad exsequendum finem fatigatio-

nes, sacrificia, res adversas et contumelias oppetere potuit, quia solamine

Divinae Providentiae, in qua spem reposuerat, firmabatur. Fortitudinem

trahebat et prudentiam a communione cum Deo, ab oratione, a consiliis

pastorum Ecclesiae, quibus docilem et obsequentem se praebuit. Superna-

turali sapientia se gessit in condendo et in regendo Instituto, in Sororibus

erudiendis, in inceptis apostolicis exsequendis et in instrumentis ad sancti-

ficationem aptioribus seligendis. Iustitiam optime exercuit erga Deum et

proximum, temperantiam in terrenis adhibendis substantiis. Fortem se

ostendit ad difficultates perferendas, patientem ad morbos tolerandos, con-

stantem ad Christum sequendum. Vera sancti Francisci Assisiensis discipu-

la, Crucifixum dilexit corde indiviso, et magni fecit paupertatem et humi-

litatem. Paradisum appetens, ad vitam aeternam aequo animo se paravit,

donec Dominus eam ad se vocavit die 9 mensis Iulii anno 1966.

Fama sanctitatis, qua Dei Serva vivens fruebatur, post mortem confir-

mata est, qua de re Vicariatus Urbis inchoavit Causam beatificationis et

canonizationis, dioecesanam instruens inquisitionem, cuius vim iuridicam

agnovit Congregatio de Causis Sanctorum per decretum diei 8 mensis Maii

anno 1998. Apparata Positione, disceptatum est num Serva Dei heroico

gradu virtutes exercuisset. Die 23 mensis Aprilis anno 2002 actus est Con-

gressus Peculiaris Consultorum Theologorum faventi quidem voto. Patres

Cardinales et Episcopi, congregati in Sessione Ordinaria die 21 mensis Maii

huius anni, audita Relatione Ponentis Causae, Exc.mi D.ni Aemilii Eid,

Episcopi titulo Sarepteni Maronitarum, edixerunt Dei Servam Mariam a

Iesu Crucifixo heroicum virtutum theologalium, cardinalium eisque adne-

xarum fastigium attigisse.

Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II

per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua

vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, manda-

vit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur.

Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Car-

dinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre-

gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa-

ter sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et

Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia,

Iustitia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae

Dei Mariae a Iesu Crucifixo (in saec.: Mariae Petkovic), Fundatricis Congre-

Page 56: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

352 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

gationis Filiarum a Misericordia Tertii Ordinis Regularis, in casu et ad effectum

de quo agitur.

Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis

Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.

Datum Romae, die 5 mensis Iulii A. D. 2002.

Iosephus card. Saraiva Martins

Praefectus

L. e S.

e Eduardus Nowak

archiep. tit. Lunensis, a Secretis

ROMANA

Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae Piae Mastena (in saec.: Tere-

siae Mariae) fundatricis Instituti Religiosarum a Sancto Vultu (1881-1951)

DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS

« Persuavis caritas centrum sit refulgens omnium motionum spiritus, cor-

dis, operum. Numquam, numquam, numquam hoc nobis est obliviscendum:

Pati, sed alios pati ne feceris ».

Verba haec, quae Serva Dei Maria Pia Mastena aliquot mensibus ante

mortem ad suas Sorores scripserat, eius vitae compendium haberi possunt nec

non spirituale testamentum. Caritas enim suam sponsalem iugiter collustra-

vit cum Domino consortionem atque ecclesialem suam missionem, quae in

hoc erat ut propagaretur, repararetur, in animabus restauraretur vultus Iesu,

divinae dilectionis epiphania. Christi vultum contemplans, Serva Dei adim-

plevit ea quae Summus Pontifex Ioannes Paulus II sua in Epistula Aposto-

lica « Novo millennio ineunte » nuntiaverat: « ... nostrae aetatis homines,

quamvis haud semper conscii, ab hodiernis fidelibus quaerunt ut non modo

de Christo “loquantur”, sed aliquo modo ut efficiant ut “videatur”. Nonne

Ecclesiae est officium Christi in unoquoque historiae aevo lucem referre,

efficere ut ipsius vultus etiam coram novi millennii generationibus splen-

deat? » (n. 16: AAS XCIII [2001] 276-277).

Page 57: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 353

Maria Pia, prima ex septem liberis, die 7 mensis Decembris anno 1881

nata est a parentibus Iulio Mastena, mercatore, et Maria Antonia Casarotti,

magistra ludi, in amplo oppido vulgo Bovolone, intra fines dioecesis Veronen-

sis sito. Eiusdem mensis die 29 Baptismatis aquis abluta est, cui nomen

Teresia Maria est inditum. Novem annos nata, spirituali miroque cum fructu

ad primum Eucharisticum accessit convivium et sacro chrismate est confir-

mata. Familiari in ambitu christiana institutione piorumque parentum exem-

plo optime est imbuta. Adhuc adulescens, castitatis votum emisit, singulari

cultu Eucharistiam et Immaculatam Virginem exornavit, atque in cateche-

sim pueris tradendam libenti incubuit animo. Postquam in terra natali pu-

blicas frequentaverat scholas, studia privatim perrexit. Persentiens ad vitam

consecratam vocari, quandam temporis periodum propter praematuram ae-

tatem exspectare debuit. Tandem anno 1901 Veronae ingredi potuit Institu-

tum Sororum a Misericordia. Sequenti anno religiosum induit habitum et

anno 1903 vota nuncupavit nomen assumens Passiteae. Diplomate magistrae

elementariae anno 1905 honestata, primum in pago Boscochiesanuova ac dein-

de in loco S. Giovanni Lupatoto docuit. Anno 1908 in oppidum vulgo Miane, in

Provincia Tarvisina, missa est ut parvam communitatem Sororum suarum

moderaretur magistraeque municipalis munus impleret. Inibi quoque fideli-

tate eminuit suae consecrationi et studio apostolico erga alumnos, orphanos,

iuvenes, adultos, infirmos. Singulariter sollicitam se ostendit de suscitandis et

firmandis sacerdotalibus et religiosis vocationibus. Una cum suo parocho

sociatam navavit operam catechesim tradendo, liturgiam animando, celebra-

tiones et festa religiosa ordinando atque supellectiles sacras templique deco-

rem providendo. Contemplationis vita vehementer allecta, anno 1927 ingres-

sa est monasterium Cisterciense Sancti Iacobi “di Veglia”, ex dioecesi olim

Cenetensi, in praesens Victoriensi Venetorum; die 2 mensis Iunii huius ipsius

anni religiosam sumpsit vestem et nomen Mariae Piae, quod per omnem

vitam servavit. Claustrali silentio et oratione perfusa persensit a Domino

vocari ad novam congregationem religiosam condendam; quapropter, de con-

silio Exc.mi D.ni Eugenii Beccegato, Episcopi illius dioecesis, monasterium

reliquit et docendi munus implere perrexit. Anno 1930, eodem Episcopo

approbante, in loco vulgo San Fior di Sopra, in provincia Tarvisina, funda-

menta iecit Instituti Religiosarum a Sancto Vultu, quod die 8 mensis Decem-

bris anno 1936, diversis victis difficultatibus, erectum est uti Congregatio

iuris dioecesani sequentem habens scopum: « Propriam navare operam quasi

missionariam pro redemptione in locis derelictis et pauperioribus, promoven-

do: a) curationes quas “ambulatoria” dicunt gratuitas pro pauperibus; b)

Page 58: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

354 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

valetudinaria pro locupletibus, quorum proventus in beneficia erogabuntur;

c) asila pro infantibus in locis dissitis et destitutis; orphanotrophia; d) scholas

pro doctrina christiana tradenda, domus puerorum ludicris et puellarum

laboribus et industriis, et quaeque alia opera promovenda et pro ecclesiarum

munditia et cultu. Adiuvando pueros facultatibus destitutos qui Sacerdotium

et Missiones adfectant...». Sedes Apostolica anno 1947 pontificiam concessit

approbationem huic novae Congregationi, quae, a propria conditrice pruden-

ter gubernata, per diversas Italiae regiones erat diffusa. Serva Dei sedulam

adhibuit curam de spirituali noviciarum formatione, quibus suadere consue-

verat ut « verae fierent victimae et martyres Amoris, pro Amore et cum

Amore». Sorores ad vultus Iesu contemplationem et ad sanctitatem hortaba-

tur; ita ipsis scribebat: « Iesus nescit quid faciat de illis timidis animabus quae

fugiunt ex Hortu Olivarum, quae timent verbera, spinas, crucem, marty-

rium, mortem ». Quidquid alios docebat, ipsamet summo studio, constantia

et spirituali delectatione ad rem deducebat, Iesum habens veluti sponsum,

pastorem, magistrum, lumen, gaudium vitae suae. In Iesum firmiter credidit,

cuius doctrinae mente et corde adhaesit eiusque exemplum ferventer est

secuta. Artam cum ipso coluit communionem per liturgiam, meditationem

Evangelii, divinarum veritatum contemplationem, assiduam orationem; per

cultum quoque tributum Eucharistiae, sancto Vultui et Mariae Virgini. Deo,

quem maximopere dilexit, omnino sese obtulit eiusque manibus se tradidit.

Caritate compulsa, anno 1903 votum victimae emisit et anno 1915 votum

actiones pro Dei gloria animarumque salute perfectius adimplendi. Diligenter

divinae obsecuta est voluntati, religiosa vota servavit, a peccato abhorruit,

sanctitatem tetendit. Dei amore allecta, omnibus bene fecit, et ex se fidu-

ciam, bonitatem et laetitiam sparsit. Adlaboravit ut Iesum in animabus

vivere faceret; orationibus et sacrificiis offensiones in Dominum illatas repa-

rare intendit; languidos adiuvit et infirmos et pauperes; afflictis solamen

tulit; omnibus ignovit qui molestias afferebant illi; dulcedine et firmitudine

suas confirmavit Sorores in itinere perfectionis et in apostolicis operibus.

Christiana spe illustrata, non super terrenas facultates curam proiecit sed

super Providentiam, et, corde ab humanis opibus remoto, aeternam appetivit

mercedem, quam merendam curavit cotidiana munera erga Deum et proxi-

mum ad amussim adimplendo. Omnia a Dei bonitate exspectabat, sese tamen

gerebat ac si omnia ex ipsa penderent. In tribulationibus fortis exstitit, pa-

tiens in sacrificiis, constans in divino famulatu, Ecclesiae auctoritatibus ob-

sequens; temperantiam, castitatem, paupertatem, humilitatem et iustitiam

coluit. Prudentem se praebuit in iis seligendis quae magis idonea erant ad

Page 59: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 355

propriam obtinendam sanctificationem et ad suum Institutum regendum, cui

praefuit uti suprema moderatrix usque ad suum transitum, qui die 28 mensis

Iunii anno 1951 Romae evenit. Sanctitatis fama, qua vivens fruebatur, post

mortem permansit, quamobrem Vicariatus Urbis beatificationis et canoniza-

tionis Causam inchoavit; et annis 1990-1992 instructa est inquisitio dioece-

sana, cuius iuridicam auctoritatem Congregatio de Causis Sanctorum ratam

habuit per decretum diei 30 mensis Aprilis anno 1993. Exarata Positione,

disceptatio peracta est apud idem Dicasterium quaerens num Serva Dei vir-

tutes heroico in gradu exercuerit. Die 17 mensis Martii anno 2002 Peculiaris

Congressus Consultorum Theologorum habitus est cum voto quidem favora-

bili. Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria die 7 sequentis men-

sis Maii congregati, audita Relatione Exc.mi D.ni Marii Rizzi, Archiepiscopi

titolaris Balneoregiensis, Ponentis Causae, edixerunt Servam Dei Mariam

Piam Mastena in theologalibus, cardinalibus eisque adnexis virtutibus exer-

cendis heroicum gradum attigisse. Facta demum de hisce omnibus rebus

Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum

accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum

excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus

decretum conscriberetur.

Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Car-

dinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre-

gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa-

ter sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et

Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia,

Iustitia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae

Dei Mariae Piae Mastena (in saec.: Teresiae Mariae), Fundatricis Instituti

Religiosarum a Sancto Vultu, in casu et ad effectum de quo agitur.

Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis

Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.

Datum Romae, die 5 mensis Iulii A. D. 2002.

Iosephus card. Saraiva Martins

Praefectus

L. e S.e Eduardus Nowak

archiep. tit. Lunensis, a Secretis

Page 60: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

356 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

TAURINENSIS

Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Nemesiae Valle (in saec.: Iuliae) so-

roris professae Instituti Sororum a Caritate (1847-1916)

DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS

« Tantummodo Deus! ».

Dictio haec, peculiaris Sororum Caritatis sententiola, ratio quoque exsti-

tit vitae Sororis Nemesiae Valle, quae Domino omnino se consecravit, et

cupiens ab Ipso libenter accipi, viam sanctitatis humiliter percurrit. Hoc se

gerendi modo, ad effectum adduxit quidquid ipsamet scripserat: « Sanctae

efficiamur oportet per patientiam, per caritatem, per deditionem Deo factam,

ac praesertim per rectam officiorum conscientiam. Sanctitas enim non sibi

vult multa vel magna exsequi opera, sed agere quod Deus a nobis requirit.

Vere sanctus est ille, qui sciens Dei voluntatem, Ei perseveranter subicitur ».

Haec Domini sponsa Augustae Praetoriae vitam iniit die 26 mensis Iunii

anno 1847. Parentes eius, Anselmus Valle et Maria Christina Dalbar, mer-

catores et optimi christiani, in fonte baptismali nomina indiderunt ei Mag-

dalenae, Teresiae, Iuliae. Quattuor agens annos, matre est orbata, et simul

cum fratre adolevit in domo avi paterni, ubi legere, scribere nec non cultum

Deo reddere didicit per pietatis exercitia, quorum peculiariter studiosam se

praebebat. Anno 1857 ad Eucharisticam Cenam primum accessit et sequenti

anno in urbe Vesontina educandatum apud Sorores a Caritate ingressa est.

Diligenter studiis vacavit, mores suos expolivit, spiritualem vitam intentius

vixit. Recta institutione erudita et titulo decorata magistrae linguae Gal-

licae, anno 1862 paternam in domum rediit, in oppidum vulgo Pont-Saint-

Martin. Illic eam praestolabantur pater huiusque nova uxor, a qua Serva

Dei peroptatam comprehensionem non obtinuit. Ceterum tempore illo con-

silium perfecit Domino se vovendi. Idcirco sese adscripsit inter Sorores a

Caritate, propositum nutriens eas imitandi in munere pauperibus serviendi

et iuvenes instituendi, ad exemplum et doctrinam earum Conditricis, Sanc-

tae Ioannae Antidae Thouret (1765-1826). Vercellis postulatum incepit die

8 mensis Septembris anno 1866. Tempore quo ad religiosam se parabat

vestitionem, sibi proposuit quodlibet vitare verbum quod animum proximi

deprimere posset atque immodicam suiipsius cupiditatem cohibere. Titulo

magistrae ludi exornata, Derthonam missa est ut apud Institutum Sancti

Page 61: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 357

Vincentii, ubi septem lustra permansit, doceret. Docendi et educandi munus

competenter et studiose, aequo animo, dignitate et materno spiritu adim-

plevit, uberrimos colligens fructus ac praesertim aestimationem, affectum

gratumque animum tum discipularum tum harumque familiarum. Anno

1873 religiosam emisit professionem, et anno 1886 moderatrix nominata

est eiusdem Instituti Sancti Vincentii, quod summa cum bonitate et pru-

dentia rexit assidua praebens Sororibus communitatis et omnibus qui adi-

bant eam exempla sanctitatis, quae in memoria Derthonensium insculpta

fuerunt. Cum nova provincia religiosa Sanctae Ioannae Antidae erecta fuit,

Serva Dei in oppidum Borgaro, prope Augustam Taurinorum, translata est

ut magistrae noviciarum munus exerceret. Quod magni ponderis officium

ab anno 1903 usque ad mortem implevit, veram se iugiter ostendens ma-

trem et magistram singularum noviciarum, quas sapienter et suaviter for-

mavit ad serviendum Deo, Ecclesiae suoque religioso Instituto. Vitae exem-

plo magis quam verbis edocuit; etenim eius modus se gerendi continua

exstitit lectio quomodo Iesus amandus, quomodo servitium proximo feren-

dum, quomodo fidelitas erga vocationem servanda, quomodo Regula ada-

mussim adimplenda sit. In officiis cotidianis diligenter observandis et in

virtutibus summo studio, perseverantia et spirituali iucunditate exercendis

eminuit. Fides, spes, caritas veluti lumen fuerunt et fortitudo eius. Deum

super omnia dilexit, in eius Verbum credidit, voluntati eius obtemperavit,

in omnibus Illi placere cupivit. Communionem cum Domino coluit aeternas

meditando veritates, liturgiam sacrasque celebrationes participando, eu-

charisticam et marialem alendo pietatem, orationem fovendo, propria vitae

consecratae sacrificia tolerando, actioni interiori divinae gratiae iugiter ob-

secundando. Per quam sibi dilecta haec fuit precatiuncula: « Iesu, pro te

vivo; Iesu, pro te morior; Iesu, et in vita et in morte tua sum». Quamlibet

arripiebat occasionem ad sermonem de Domino instituendum, adlaborans

ut Ipse cognosceretur et amaretur. Catechismum tradendum promovit; in-

ter alumnas et novicias missionalem diffudit spiritum, orabat aliosque orare

faciebat pro populorum evangelizatione, pro reparatione offensionum in

Deum illatarum et pro conversione peccatorum. Animabus in purgatorio

detentis suffragabatur. Suam per educationis operam favit promotioni hu-

manae et christianae mulieris atque incremento Regni Dei. Antistitas suas,

Sorores, puellas orphanas omnesque iuvenes curae suae creditas summa

cumulavit caritate; viduis in difficultatibus versantibus, sacrorum alumnis

egentibus, pauperibus et infirmis auxilio succurrit. In verbis et in opere

prudenter egit, omnia coram Deo perpendens et aptiora seligens instrumen-

Page 62: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

358 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

ta ad sanctificationem suam et ad animarum salutem. Iustam se gessit et

modestam; fortis mansit in tribulationibus, patiens in aegritudine, a rebus

terrenisque vanitatibus seiuncta, casta, auctoritatibus Ecclesiae suique In-

stituti oboediens. Humilis et simplex mulier neglegi et extremum locum

occupare cupiebat; nec recusabat ab alumnis et noviciis veniam petere,

quoties agnoscebat se in errorem incidisse. Spem in Deo posuit et aeternam

concupivit mercedem, quam merendam curavit, exemplum et doctrinam

Iesu Christi sollicite sequens. Anno 1910 valetudo eius deficere coepit, at-

tamen cum Domino necessitudo in dies intimior fiebat et profundior; et ex

corporis condicione, iam tunc curvati et dolentis, summa collucebat pax

spiritualis. Dominus eam ad se vocavit sub vesperum diei 18 mensis Decem-

bris anno 1916.

Coram sua Congregatione Deique populo Soror Nemesia sanctitatis fama in

vita, in morte et post mortem refulsit, quapropter Archiepiscopus Taurinensis

Causam beatificationis et canonizationis inchoavit per celebrationem Processus

Ordinarii Informativi annis 1951-1954, cui additus est Processus Rogatorialis

Derthonensis. Iuridicam harum Inquisitionum canonicarum validitatem ra-

tam habuit Congregatio de Causis Sanctorum per decretum die 2 mensis Aprilis

anno 1982 promulgatum. Apparata Positione, ad normam iuris disceptatio

facta est num Serva Dei in virtutibus observandis heroicum gradum attigisset.

Die 4 mensis Iunii anno 2002 actus est felici cum exitu Congressus Peculiaris

Consultorum Theologorum. Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Ordina-

ria die 25 eiusdem mensis congregati, Ponente Causae Exc.mo D.no Petro

Georgio Silvano Nesti, C.P., Archiepiscopo emerito Camerinensi-Sancti Seve-

rini in Piceno, agnoverunt Servam Dei Nemesiam Valle virtutes theologales,

cardinales eisque adnexas heroicum in modum excoluisse.

Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II

per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua

vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, manda-

vit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur.

Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Car-

dinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre-

gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa-

ter sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et

Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia,

Iustitia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae

Dei Nemesiae Valle (in saec.: Iuliae), Sororis professae Instituti Sororum a

Caritate, in casu et ad effectum de quo agitur.

Page 63: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 359

Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis

Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.

Datum Romae, die 5 mensis Iulii A. D. 2002.

Iosephus card. Saraiva Martins

Praefectus

L. e S.e Eduardus Nowak

archiep. tit. Lunensis, a Secretis

TRICHURIENSIS

Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Euphrasiae a SS. Corde Iesu (in saec.:

Rosae Eluvathingal) sororis professae Congregationis Matris de Carmelo (1877-1952)

DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS

« Infirmitas haec non est ad mortem sed pro gloria Dei, ut glorificetur

Filius Dei per eam » (Io 11, 4).

Verba quibus Iesus Lazari sorores allocutus est intime commoverunt ani-

mum Servae Dei Euphrasiae a SS. Corde Iesu (in saec.: Rosae Eluvathingal).

Ipsa enim, quamvis iuvenili aetate diuturnis et acerbis infirmitatibus correp-

ta fuerit, ob abiectionem et aegrimoniam se animo non defecit; quin immo,

proprios cruciatus alacriter obtulit ad hominum peccata reparanda pro maio-

re Dei gloria proque animarum salute.

Serva Dei nata est in loco vulgo Edathuruthy (qui olim pertinebat ad dioe-

cesim Trichuriensem, nunc vero ad dioecesim Irinialakudensem Syrorum Ma-

labarensium) die 17 mensis Octobris anno 1877 a familia terrenis opibus ditata.

Octo dies nata lavacro Baptismatis abluta est. Christiana formatione a matre

apte erudita, a tenera iam aetate, apertam ostendit propensionem ad opera

pietatis et ad mortificationem. Cupiens Christo prorsus se vovendi, quamvis

patre invito, perquam iuvenis candidata ingressa est conventum Sororum

Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo situm in loco Koonammavu. Ob eius

adversantem valetudinem, Sorores suadebant ei ut a vita consecrata discede-

ret, attentis tamen modo se gerendi et consilio ab ipsa firmiter capto sequendi

Christum pauperem, oboedientem et castum, Sorores approbarunt ut Serva

Dei in conventu manere pergeret. Potuit igitur ad Postulatum accedere, assu-

Page 64: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

360 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

mens religiosum velamen et nomen Euphrasiae a SS. Corde Iesu. Interea eius

physicae vires in peius ruebant ita ut sacro Viatico et Infirmorum Unctione

reficeretur; postea parum convaluit, attamen plurimum adhuc patiebatur et,

Passionis Christi particeps, peculiari robore acerbos tolerabat dolores. Die 24

mensis Maii anno 1900 vota perpetua nuncupavit; postea munus creditum est

illi Magistrae noviciarum, quod studiose ac prudenter implevit. Peculiarem in

modum contendit ut noviciae sese mutuo diligerent et venerarentur. Deinde

vocata est ad munera explenda Supremae Moderatricis, Consiliariae, Modera-

tricis localis et Delegatae ad Generale Congregationis Capitulum. Pleramque

vitae suae partem transegit in conventu loci Ollur, se conferens ad domos

locorum Manalur et Ampazhakad tantum per brevia temporis intervalla. Cha-

rismatica dona, quibus Dominus eam ditavit, Serva Dei laetanter et humiliter

recepit, indignam se reputans ut favoribus adeo peculiaribus ornaretur. Ob

continuum exercitium christianarum virtutum, quas semper comprobavit,

nec non ob dona recepta, innumerae personae adibant eam consilia et preces

petiturae. Simpliciter, intense et consequenter servavit fidem, cardinem totius

vitae spiritualis. In diversis vitae adiunctis in Deo speravit, quam virtutem

aluit per cultum Eucharistiae, stigmatum Christi, Beatissimae Virginis Mariae,

in cuius honorem cotidie ac ferventer recitabat Rosarium Mariale, cuius my-

steria ferventer meditabatur. In Eucharistica celebratione omnes commovebat

ob altissimum gradum communionis cum Domino. Pro nihilo habuit laudes et

terrenas honorificentias, quoniam hoc unum sibi proposuerat, aeternam scilicet

assequi beatitudinem. Eo quod Deum diligebat, innumeras aerumnas patienter

toleravit, et sollicitam se praebuit de peccatoribus ad Christum revocandis,

quos hortabatur ut ad reconciliationis sacramentum assidue accederent. Cari-

tatem exercuit erga Sorores religiosas, maxime iuniores vel infirmas, et a qui-

buscumque rumoribus abhorruit. Pestilentiae cholerae saeviente, deditione

eminuit et alacritate qua morale et corporale auxilium indigentibus tulit. In

explendis regiminis muneribus prudentia excelluit et aequitate, quin neglege-

ret, cum necesse erat, instrumenta admonitionis. Leges ecclesiasticas et Regu-

lam Instituti diligentissime servavit, contendens ut partes haberet vitae com-

munitatis, quamvis aegritudo minime remitteret; eius animosam indolem et

proprias appetitiones summo cum labore continuit. In cibo et potu moderata

exstitit et sponte acerbis castigationibus se subiecit. Quamvis in saeculo vive-

bat apud familiam copiis instructam et assuefacta ad opulentiam, in conventu

vitam gessit in paupertate, prorsus aliena a terrenis opibus. Mandata auctori-

tatis ecclesiasticae et moderatoris spiritus submisse accepit ita ut ad suum

scriberet moderatorem: « Prompta sum, oboedientiae merito, ad mortem oppe-

Page 65: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 361

tendam ». Deum indiviso corde dilexit ita ut, per assiduam et continuam vigi-

lantiam, castitatem a quocumque periculo vel tentatione tueretur. Aestivis

temporibus anni 1952 eius physicae vires in deterius ruerunt, et Viatico Infir-

morumque Unctione refecta, placide in Domino obdormivit eodem anno die 29

mensis Augusti, transiens ad recipiendam mercedem a Christo fidelibus servis

promissam.

Diffusa eius sanctitatis fama, Archiepiscopus Trichuriensis Causam in-

choavit beatificationis et canonizationis, instruens dioecesanam inquisitio-

nem annis 1987-1991, cuius auctoritatem iuridicam adprobavit Congregatio

de Causis Sanctorum per decretum datum die 16 mensis Novembris anno

1991. Apparata Positione, disceptatio habita est, ut de more, num Serva

Dei heroicum virtutum gradum attigisset. Die 3 mensis Maii anno 2002 actus

est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum, felici cum exitu. Patres

Cardinales et Episcopi congregati in Sessione Ordinaria die 4 sequentis mensis

Iunii, audita Relatione Ponentis Causae, Em.mi Domini Simonis Cardinalis

Lourdusamy, agnoverunt Euphrasiam a SS. Corde Iesu virtutes theologales,

cardinales eisque adnexas in gradu heroico excoluisse. Facta demum de hisce

omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem

Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis

Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei

virtutibus decretum conscriberetur.

Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Car-

dinali Praefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis

Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi-

mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide,

Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Pru-

dentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico,

Servae Dei Euphrasiae a SS. Corde Iesu (in saec.: Rosae Eluvathingal), Sororis

professae Congregationis Matris de Carmelo, in casu et ad effectum de quo agitur.

Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis

Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.

Datum Romae, die 5 mensis Iulii A. D. 2002.

Iosephus card. Saraiva Martins

Praefectus

L. e S.e Eduardus Nowak

archiep. tit. Lunensis, a Secretis

Page 66: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

362 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

VARSAVIENSIS seu CRACOVIENSIS

Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Sigismundi Felicis Felinski Archie-

piscopi tit. Tarsensis olim Archiepiscopi Varsaviensis fundatoris Congregationis

Sororum Franciscalium Familiae Mariae (1822-1895)

DECRETUM SUPER MIRACULO

Venerabilis Famulus Dei Sigismundus Felix Felinski natus est die 1 men-

sis Novembris anno 1822 in loco Wojutyn, quod nunc finibus Ucrainae conti-

netur. Ordinatus sacerdos, in ministerium pastorale incubuit; anno autem

1857 Congregationem Sororum Franciscalium Familiae Mariae condidit. Bea-

tus Pius IX eum Archiepiscopum Varsaviensem creavit, sed anno transacto

moderatores rei publicae eum in Russiam deportarunt. Post viginti annos,

quos in exsilio egerat, liberatus est nominatusque Archiepiscopus titulo Tar-

sensis. In postrema parte vitae apostolatum impense exercuit, praesertim in

utilitatem agricolarum Polonorum et Ucrainorum. Mortuus est die 17 mensis

Septembris anno 1895.

Coram Ioanne Paulo II, Summo Pontifice, promulgatum est, die 24

mensis Aprilis anno 2001, decretum super virtutibus heroicis. Beatificatio-

nem Servi Dei prospectans, Causae Postulator iudicio huius Congregationis

proposuit prodigialem, ut ferebatur, sanationem iuvenis mulieris Dalmarae

Kozioł, quae die 16 mensis Iulii anno 1995 in Polonia gravem casum adver-

sum autocineticum est perpessa, ex quo maritus statim morte est abreptus,

post hebdomadam etiam filius quattuor annorum. Domina Dalmara gravis-

simis est affecta vulneribus internis et fractura femoris sinistri pelvisque,

quibus accessit maxima perturbatio haemoragico-hypovolemica ob copio-

sam sanguinis amissionem. Statim in valetudinarium recepta, sectionem

chirurgicam est passa. Postmodum comparuit infectio meatuum urinalium,

quae secum tulit ardentissimam febrim et grave vitium renale. Prognosis, a

medicis edita, fuit maxime cauta. In eiusmodi rerum condicione mater ae-

grotae et Sorores Franciscales Familiae Mariae fidentes auxilium divinum

expostulaverunt per intercessionem Famuli Dei Sigismundi Felicis Felinski

impetrandum, cuius imago photographica et reliquiae partibus sauciis ae-

grotantis sunt applicatae; quae quidem coepit se melius habere ac tandem

ad perfectam sanationem est perducta. De hac re apud Curiam Rzeszovien-

sem, inter annos 1998-1999, instituta est Inquisitio dioecesana, cuius vis

Page 67: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio de Causis Sanctorum 363

iuridica agnita est ab hoc Dicasterio per decretum die 24 mensis Martii anno

1999 editum. Consilium Medicorum Congregationis, qui bis in rem inquisi-

verunt, in Sessione diei 8 mensis Maii anno 2002 declaraverunt sanationem

fuisse comparate celerem, perfectam et mansuram, sine consequentiis po-

stumis, ad altioris doctrinae rationem inexplicabilem. Die 21 eiusdem men-

sis habitus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum, et die 4

mensis Iunii subsequente congregata est Sessio Ordinaria Patrum Cardina-

lium et Episcoporum, Causae Ponente Eminentissimo Edmundo Casimiro

Cardinali Szoka. Et in utroque Coetu sive Consultorum sive Cardinalium et

Episcoporum, posito dubio an de miraculo constaret divinitus patrato, re-

sponsum prolatum est affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus

Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum

accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum

excipiens rataque habens, mandavit ut decretum de praedicta mira sana-

tione conscriberetur.

Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto

Cardinali Praefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a

Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astanti-

bus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de miraculo a

Deo patrato per intercessionem Ven. Servi Dei Sigismundi Felicis Felinski,

Archiepiscopi tit. Tarsensis, olim Archiepiscopi Varsaviensis, Fundatoris

Congregationis Sororum Franciscalium Familiae Mariae, videlicet de compa-

rate celeri, perfecta ac mansura sanatione Dalmarae Kozioł a « grave insuffi-

cienza renale e grave insufficienza cardiocircolatoria in soggetto obeso poli-

traumatizzato, con marcato shock ipovolemico, infezione urinaria e “crushing

syndrome” ».

Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta

Congregationis de Causis Sanctorum referretur.

Datum Romae, die 5 mensis Iulii A. D. 2002.

Iosephus card. Saraiva Martins

Praefectus

L. e S.e Eduardus Nowak

archiep. tit. Lunensis, a Secretis

Page 68: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

364 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

CONGREGATIO PRO EPISCOPIS

RIOPRETENSIS

De nominis dioecesis mutatione

DECRETUM

Summi Pontificis Pii XI Apostolicis sub plumbo Litteris « Sollicitudo

omnium ecclesiarum », die 25 Ianuarii anno 1929, dioecesis Riopretensis in

Republica Brasiliensi erecta fuit. Ad memoriam Sancti Iosephi, Redempto-

ris Custodis, honorandam, primigeniumque civile nomen loco restituendum,

civitas Brasiliensis vulgo Rio Preto nuncupata, die 30 novembris anno 1944,

denominationem suam mutare statuit, ita ut in posterum Sao Jose do Rio

Preto appellaretur. Cum in praefata urbe etiam cathedra episcopalis dioe-

cesis Riopretensis exstet, eius Episcopus, Exc.mus P.D. Oranus Ioannes

Tempesta, audito Collegio Consultorum, Sanctae Sedi preces enixe porrexit,

ut et dioecesis non amplius Riopretensis sed Sancti Iosephi Riopretensis

nominaretur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi

P.D. Alfii Rapisarda, Archiepiscopi titularis Cannensis et in Brasilia hacte-

nus Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem cuilibet ambiguitati

semovendae profuturam, porrectis precibus benigne annuendum censuit.

Quapropter, eadem Congregatio, vigore specialium facultatum sibi a

Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, prae-

senti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae

forent, statuit ut dioecesis Riopretensis, uti de more, nomen assumat ab urbe

episcopali vulgo « Sao Jose do Rio Preto » et posthac Sancti Iosephi Riopre-

tensis nuncupetur eiusque pro tempore Episcopus item Sancti Iosephi Riopre-

tensis cognominetur.

Ad haec perficienda, Congregatio pro Episcopis deputat Exc.mum Apos-

tolicum Nuntium in Brasilia vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae

Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facul-

tates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in

ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregatio-

nem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutio-

nis remittendi.

Page 69: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio pro Episcopis 365

Ecclesiae tandem orbique omni impetret Iosephus sanctus, perinde ac

singulis nobis, Patris et Filii et Spiritus Sancti benedictionem.

Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 11 mensis

Decembris anno 2002.

e Ioannes Baptista card. RePraefectus

e Franciscus Monterisia SecretisL. e S.

In Congr. pro Episcopis tab., n. 1011/02

HUMAITANENSIS et BORBENSIS

De finium mutatione

DECRETUM

Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possit, Exc.mi PP. DD.

Franciscus Iosephus Meinradus Merkel, Episcopus Humaitanensis, et Iose-

phus Alfonsus Ribeiro, Episcopus Praelatus Borbensis, unanimi consensu ab

Apostolica Sede expostulaverunt, ut circumscriptionum sibi concreditarum

fines aliquantulum immutarentur. Congregatio pro Episcopis, praehabito

favorabili voto Exc.mi P.D. Laurentii Baldisseri, Archiepiscopi titulo Dio-

cletianensis et in Brasilia Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem

christifidelium bono profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo

Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatis pre-

cibus annuendum censuit. Quapropter, hoc Decreto, perinde valituro ac si

Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, a praelatura Borbensi inte-

grum territorium municipii « Manicore » distrahitur idque dioecesi Humaita-

nensi assignatur, mutatis, hac ratione, utriusque ecclesiasticae circumscrip-

tionis finibus.

Ad clerum quod attinet eadem Congregatio statuit ut simul ac praesens

Decretum ad effectum deductum fuerit sacerdotes Ecclesiae illi censeantur

adscripti in cuius territorio ecclesiasticum officium detinent; ceteri autem

sacerdotes, clerici seminariique tirones circumscriptioni illi incardinati ma-

neant vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium.

Page 70: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

366 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

Quamobrem documenta et acta praefati municipii clericos, fideles ac bona

temporalia respicientia a Curia Borbensi ad Curiam Humaitanensem trans-

mittantur.

Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.-

mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae

Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facul-

tates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in

ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregatio-

nem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutio-

nis remittendi.

Contrariis quibuslibet minime obstantibus.

Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 20 mensis

Ianuarii anno 2003.

e Ioannes Baptista card. Re

Praefectus

e Franciscus Monterisi

a SecretisL. e S.

In Congr. pro Episcopis tab., n. 971/95

PROVISIO ECCLESIARUM

Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus

Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequun-

tur Ecclesiis sacros praefecit praesules:

die 25 Martii 2003. — Cathedrali Ecclesiae Vladislaviensi, R.D. Vieslavum

Aloisium Mering, e clero Pelplinensi ibique Seminarii rectorem.

— Titulari episcopali Ecclesiae Vindensi R.D. Franciscum Beschi, hacte-

nus pro-Vicarium generalem dioecesis Brixiensis, quem deputavit Auxiliarem

eiusdem dioecesis.

die 3 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Abthugnitanae, R.D. Pau-

lum Henricum Walsh, e clero dioecesis Petropolitanae in Insula Longa, hac-

tens curionem paroeciae Sancto Patricio dicatae, in civitate vulgo Smith-

town, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis.

Page 71: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio pro Episcopis 367

die 4 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Bahannensi, R.D. Christo-

phorum Prowse, e clero archidioecesis Melburnensis, ibique Vicarium gene-

ralem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

— Cathedrali Ecclesiae Essendiensi Exc.mum P.D. Felicem Genn, hacte-

nus Episcopum titularem Uzalensem et Auxiliarem dioecesis Trevirensis.

— Cathedrali Ecclesiae Albae Regalensi Exc.mum P.D. Antonium Spa-

nyi, hactenus Episcopum titularem Tharrensem et Auxiliarem Strigonien-

sem-Budapestinensem.

die 5 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Antigonicensi Exc.mum P.D. Rai-

mundum Ioannem Lahey, hactenus Episcopum Sancti Georgii Terrae No-

vae.

die 7 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Bencennensi R.D. Vitalem

Skomarovskyi, Seminarii maioris dioecesis Kioviensis-Zytomeriensis vice-

rectorem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis.

die 8 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Montensi in Numidia R.D.

Adalbertum Polak, Seminarii maioris archidioecesis Gnesnensis rectorem,

quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

die 11 Aprilis. — Praelatitiae Ecclesiae Calamensi in Chilia, R.D. Villel-

mum Patricium Vera Soto, e clero dioecesis Melipillensis ibique parochum.

— Titulari episcopali Ecclesiae Basticensi R.D. Antonium Marino, hacte-

nus Seminarii maioris Bonaerensis rectorem, quem constituit archidioecesis

Platensis Auxiliarem.

die 12 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Uzalensi R.D. Ansgarium

Dominicum Sarlinga, hactenus Vicarium generalem archidioecesis Merceden-

sis-Luianensis, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

die 15 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Mugensi R.D. Thomam

Antonium Williams, e clero archidioecesis Liverpolitanae ibique paroeciae

Sancti Antonii curionem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

— Titulari episcopali Ecclesiae Sillitanae R.D. Hervinum Giraud, e clero

dioecesis Vivariensis, hactenus Seminarii Universitarii Lugdunensis mode-

ratorem, quem constituit Auxiliarem archidioecesis Lugdunensis.

Page 72: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

368 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

die 15 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesia Zallatensi R.D. Theodori-

cum Brac de la Ferriere, e clero archidioecesis Lugdunensis, ibique Vicarium

generalem, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

die 16 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Salutiarum R.D. Iosephum Guer-

rini, e clero dioecesis Cuneensis, hactenus ibidem Vicarium iudicialem.

— Titulari episcopali Ecclesiae Aecanae R.D. Paulum Stobrawa, deca-

num et curionem in urbe vulgo Opole, quem deputavit Auxiliarem archidioe-

cesis Opoliensis.

die 17 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Liccanensi Exc.mum P.D. Geor-

gium Mazur, hactenus Episcopum Ircutscanum Sancti Iosephi.

— Cathedrali Ecclesiae Ircutscanae Sancti Iosephi Exc.mum P.D. Cyril-

lum Klimowicz, hactenus Episcopum titularem Arbensem et Auxiliarem Min-

scensem Latinorum-Mohiloviensem Latinorum.

die 25 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Sonsonensi - Rivi Nigri, R.D.

Richardum Antonium Tobon Restrepo, e clero dioecesis Sanctae Rosae de

Osos, hactenus officialem Nuntiaturae Apostolicae in Columbia.

— Titulari episcopali Ecclesiae Cebaradesensi, R.D. Dominicum Mai

Luong, e clero archidioecesis Novae Aureliae, ibique hactenus curionem pa-

roeciae « Mary Queen of Vietnam » dicatae, quem deputavit Auxiliarem dioe-

cesis Arausicanae in California.

— Titulari episcopali Ecclesiae Iliberritanae R.D. Christianum Contreras

Villarroel, Vicarium generalem archidioecesis Santi Iacobi in Chile ibique

parochum, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.

die 30 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Paranensi Exc.mum P.D.

Marium Aloisium Baptistam Maulion, hactenus Episcopum Sancti Nicolai

de los Arroyos.

— Cathedrali Ecclesiae Stantianae R. D. Marcum Eugenium Galrao Leite

de Almeida, e clero Aracaiuensi, hactenus paroeciae Sancti Marci Evangelis-

tae in eadem archidioecesi curionem.

— Cathedrali Ecclesiae Riverormensi, R.D. Georgium Villelmum Cole-

man, hactenus administratorem dioecesanum eiusdem sedis.

Page 73: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio pro Gentium Evangelizatione 369

die 30 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Izirzadensi R.D. Henricum

Dıaz, Vicarium episcopalem archidioecesis Moreliensis, quem constituit Au-

xiliarem dioecesis Sancti Christophori de las Casas.

— Cathedrali Ecclesiae Satmariensi, R.D. Eugenium Schonberger, e clero

eiusdem dioecesis, curionem paroeciae in urbe vulgo Sighetu Marmatiei.

CONGREGATIO

PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE

CUEVENSIS

de nominis Vicariatus Apostolici mutatione

DECRETUM

Exc.mus ac Rev.mus Dominus Leonardus Bernacchi, O.F.M., Vicarius

Apostolicus Cuevensis in Bolivia, postulavit ab Apostolica Sede ut deno-

minatio de Curia eiusdem circumscriptionis ecclesiasticae in « Camiriensis »

mutaretur, vernacula dictione « Camiri » vertenda. Haec Congregatio,

praehabito favorabili voto Episcoporum Conferentiae Boliviae, porrectis

precibus benigne annuendum censuit. Quapropter, idem Dicasterium Mis-

sionale, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Pau-

lo, divina Providentia Pp. II tributarum, praesenti Decreto, statuit ut

deinceps Vicariatus Apostolicus Cuevensis, novo nomine « Camiriensis »

designetur.

Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Gentium Evangelizatione,

die xxix mensis Martii, anno Domini mmiii.

Crescentius card. SepePraefectus

e Robertus Saraha Secretis

L. e S.

In Congr. pro Gentium Evangelizatione tab., n. 1600/03

Page 74: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

370 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

PROVISIO ECCLESIARUM

Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatione

pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pa-

stores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras

praefecit:

die 5 Decembris 2002. — Cathedrali Ecclesiae Muyinganae R.D. Ioachi-

mum Ntahondereye, e clero dioecesis Ruyigiensis et in Seminario maiore

Kitagaensi Theologiae moralis professorem.

— Cathedrali Ecclesiae Otukpoenae R.D. Michaelem Apochi, e clero

eiusdem dioecesis.

— Cathedrali Ecclesiae Chipatensi R.D. Georgium Cosmam Zumaire Lun-

gu, hactenus Administratorem Apostolicum eiusdem dioecesis.

— Cathedrali Ecclesiae Nyahururensi, noviter conditae in Kenya, R. D.

Aloisium Paiaro, missionarium fidei donum dioecesis Patavinae.

die 19 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Puppitanae R.D. Ioan-

nem Hsane Hgyi, hactenus Seminarii maioris theologici nationalis in dioecesi

Yangonensi rectorem, quem constituit Auxiliarem dioecesis Patheinensis.

— Cathedrali Ecclesiae Ratnapurensi R.D. Antonium Haraldum Perera,

hactenus directorem Seminarii maioris nationalis philosophiae.

— Cathedrali Ecclesiae Isirensi-Niangaraensi R.D. Iulianum Andavo

Mbia, rectorem Collegii philosophici interdioecesani Kisanganiensis.

die 14 Ianuarii 2003. — Cathedrali Ecclesiae Niameyensi Exc.mum P.D.

Michaelem Christianum Cartateguy, S.M.A., hactenus Episcopum titularem

Aulonitanum et Auxiliarem eiusdem dioecesis.

— Metropolitanae Ecclesiae Samarindaensi, noviter erectae, Exc.mum

P.D. Florentinum Sului Hajang Hau, M.S.F., hactenus Episcopum eiusdem

sedis episcopalis.

— Titulari episcopali Ecclesiae Horreoaninicensi R.D. Abrahamum De-

sta, hactenus cancellarium et secretarium generalem Secretariatus Catholici

Eparchiae Adigratensis, quem constituit Vicarium Apostolicum Mekiensem.

Page 75: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Congregatio pro Gentium Evangelizatione 371

die 14 Ianuarii 2003. — Titulari episcopali Ecclesiae Sullectinae R.P.

Faustum Gabrielem Travez Travez, O.F.M., in oppido vulgo dicto Ambato

coenobii superiorem, quem constituit Vicarium Apostolicum Zamorensem in

Aequatoria.

— Cathedrali Ecclesiae Mysuriensi R.D. Thomam Vazhapilly, in praesens

« St. Peter’s Pontifical Seminary » in urbe Bangalorensi rectorem.

die 6 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Melakanae Giohoranae R.D. Pau-

lum Tan Chee Ing, S.I., Assistentem regionalem pro Asia Orientali Societatis

Iesu.

— Metropolitanae Ecclesiae Maputensi Exc.mum P.D. Franciscum Chi-

moio, O.F.M. Cap., hactenus Episcopum Pembanum.

— Cathedrali Ecclesiae Maiduguriensi R.D. Matthaeum Man-oso Ndago-

so, Seminarii maioris « Good Shepherd » dioecesis Kadunaensis rectorem.

— Cathedrali Ecclesiae Sancti Ludovici Senegalensis R.D. Ernestum

Sambou, Instituti Catholici pro Africa Occidentali rectorem.

die 19 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Ebebiyinensi R.P. Alfredum

Mariam Oburu Asue, C.M.F., hactenus Superiorem regionalem Congregatio-

nis Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B.M.V., et parochum in op-

pido vulgo Franceville in Gabone.

— Cathedrali Ecclesiae Kabalenae R.D. Callistum Rubaramira, e clero

eiusdem dioecesis ibique oeconomum.

— Metropolitanae Ecclesiae Madhuraiensi Exc.mum P.D. Petrum Fer-

nando, hactenus Episcopum Tuticorensem.

— Cathedrali Ecclesiae Machakosensi R.D. Martinum Musonde Kivuva, e

clero archidioecesis Mombasaensis et Nairobiae directoris adiutorem Societa-

tis Catholicae televisificae « Ukweli Video ».

die 7 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Portus Gentilis, noviter erectae,

Ecx.mum P.D. Matthaeum Madega, hactenus Episcopum titularem Zallaten-

sem et Auxiliarem archidioecesis Liberopolitanae.

— R.P. Iosephum Koerber, C.S.Sp., parochum in urbe Liberopolitana,

primum Praefectum Apostolicum Makokuensem.

— Cathedrali Ecclesiae Arcis Portal R.D. Robertum Muhiirwa, e clero

eiusdem dioecesis et hactenus parochum templi cathedralis.

Page 76: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

372 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

die 7 Martii 2003. — Cathedrali Ecclesiae Homa Bayensi Exc.mum P.D.

Philippum Anyolo, hactenus Episcopum Kerichoensem.

— Titulari episcopali Ecclesiae Catabitanae R.D. Matthiam Lee Yong-

Hoon, e clero archidioecesis Suvonensis, quem constituit Auxiliarem eiusdem

archidioecesis.

— Cathedrali Ecclesiae Kerichoensi R.D. Emmanuelem Okombo, e clero

dioecesis Bungomaensis.

NOMINATIONES

Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione ad

suum beneplacitum renuntiavit:

die 23 Novembris 2002. — Exc.mum P.D. Colin Cameron Davies, M.H.M.,

Episcopum emeritum Ngongensem, Administratorem Apostolicum « sede va-

cante et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis.

die 24 Ianuarii 2003. — Exc.mum P.D. Bonifatium Lele, Episcopum

Kituiensem, Administratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae

Sedis » dioecesis Machakosensis.

die 25 Ianuarii. — Exc.mum P.D. Aloisium Gonzaga Ferreira da Silva,

S.I. Episcopum emeritum Lichingaensem, Administratorem Apostolicum

« sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis.

die 13 Februarii. — Exc.mum P.D. Vidonem Romano, C.SS.R., Episco-

pum emeritum Niameyensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante

et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis.

die 19 Februarii. — Exc.mum P.D. Bonifatium Lele, Episcopum Kituien-

sem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Se-

dis » dioecesis Machakosensis.

die 22 Martii. — Exc.mum P.D. Philippum Anyolo, Episcopum Homa

Bayensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanc-

tae Sedis » dioecesis Kerichoensis.

Page 77: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Diarium Romanae Curiae 373

DIARIUM ROMANAE CURIAE

Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in UdienzaUfficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:

Lunedı, 28 Aprile 2003, S.E. il Signor Pavel Jajtner, Amba-sciatore della Repubblica Ceca presso la Santa Sede.

Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha, altresı, ricevuto inUdienza:

Giovedı, 27 Marzo 2003, S.A. Henry di Nassau Borbone -

Parma, granduca di Lussemburgo.

Venerdı, 28 Marzo 2003, S.E. il Signor Sergey Mironov, Pre-sidente del Senato della Federazione Russa.

S.E. il Signor Volodymyr Litvin, Presidente del Parlamentodell’Ucraina.

Sabato, 29 Marzo 2003, S.E. il Signor Pavol Hrusovsky, Pre-sidente del Parlamento della Repubblica Slovacca.

Lunedı, 31 Marzo 2003, S.E. il Signor Luiz Nunes Amorim,Ministro degli Affari Esteri del Brasile.

Venerdı, 4 Aprile 2003, S.E. il Signor Dominique de Villepin,Ministro degli Affari Esteri di Francia.

Lunedı, 7 Aprile 2003, S.E. il Signor Eduardo Duhalde, Pre-sidente della Repubblica di Argentina.

Giovedı, 10 Aprile 2003, S.E. il Signor Giuliano Urbani, Mi-nistro per i Beni e le attivita culturali dell’Italia.

Sabato 12 aprile 2003 si e riunita alla presenza del Santo Padre la Con-

gregazione delle Cause dei Santi.

Page 78: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

374 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

SEGRETERIA DI STATO

NOMINE

Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato:

9 aprile 2003 S.E. mons. Santos Abril y Castello, Arcivescovo tit. di Ta-

mada, Nunzio Apostolico in Slovenia, Bosnia ed Erze-

govina.

» » » S.E. mons. Juliusz Janusz, Arcivescovo tit. di Caorle, Nunzio

Apostolico in Ungheria.

12 » » S.E. mons. Santos Abril y Castello, Arcivescovo tit. di Ta-

mada, Nunzio Apostolico in Slovenia e in Bosnia ed

Erzegovina, Nunzio Apostolico nella Repubblica di

Macedonia (ex Repubblica Jugoslava di Macedonia).

26 » » S.E. mons. Adriano Bernardini, Arcivescovo tit. di Faleri,

Nunzio Apostolico in Argentina.

Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha

nominato:

16 gennaio 2003 S.E. mons. Giacinto-Boulos Marcuzzo, Vescovo tit. di Em-

maus; p. Georges Marie Martin Cottier, O.P., don

Elias Chacour; p. Patrik Desbois dell’Istituto del

Prado; suor Lucy Thorson della Congregazione delle

Religiose di Nostra Signora di Sion; il dott. Hans

Hermann Henrix, Consultori della Commissione per

i Rapporti Religiosi con l’Ebraismo presso il Pontifi-

cio Consiglio per la Promozione dell’Unita dei Cristia-

ni « ad quinquennium ».

» » » S.E. mons. Stanisław Gadecki, Arcivescovo di Poznan;

mons. Pier Francesco Fumagalli, p. Jesus Hortal

Sanchez, il dott. Eugene Fisher, Consultori della

Commissione per i Rapporti Religiosi con l’Ebraismo

presso il Pontificio Consiglio per la Promozione del-

l’Unita dei Cristiani « in aliud quinquennium ».

24 Febbraio 2003 S.E. mons. Marcello Bordoni; don Pier Giorgio Marcuzzi,

S.D.B.; p. Edward Kaczynski, O.P., Consultori della

Congregazione per la Dottrina della Fede « in aliud

quinquennium ».

» » » S.E. mons. Brian Farrell, Vescovo titolare di Abitine, Con-

sultore della Congregazione per la Dottrina della Fede

« ad quinquennium ».

3 Marzo 2003 Il sac. Ivo Panteghini, Consultore della Pontificia Commissione

per i Beni Culturali della Chiesa « ad quinquennium ».

Page 79: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

Diarium Romanae Curiae 375

8 » » Il dott. Luca Carboni, Segretario Generale dell’Archivio Segreto

Vaticano.

18 » » P. Gianfranco Ghirlanda, S.I.; mons. Jean Laffitte; mons.

Carlos Jose Errazuriz Mackenna, Consultori della

Congregazione per la Dottrina della Fede « ad quin-

quennium ».

31 » » P. Massimo Cenci, P.I.M.E.; mons. Frank J. Dewane; i sac.ti

Salvador Lopez Mora e Michael Yeung; il sig. Jose

Sanchez Faba, Membri del Pontificio Consiglio « Cor

Unum » « ad quinquennium ».

» » » L’Em.mo Sig. Card. Francis Eugene George ed il dott. Jean-

Loup Dherse, Membri del Pontificio Consiglio « Cor

Unum » « in aliud quinquennium ».

4 aprile » S.E. mons. Carlo Maria Vigano, Arcivescovo tit. di Ulpiana,

Delegato per le Rappresentanze Pontificie « in aliud

quinquennium ».

8 » » S.E. mons. Francesco Monterisi, Arcivescovo tit. di Alba

marittima, Segretario della Congregazione per i Vesco-

vi « in aliud quinquennium ».

» » » Gli Em.mi Signori Cardinali Julius Riyadi Darmaatmadja e

Juan Sandoval Iniguez, Membri del Pontificio Consi-

glio della Cultura « ad quinquennium ».

» » » Gli Em.mi Signori Cardinali Aloysius Matthew Ambrozic e

Christoph Schonborn, Membri del Pontificio Consi-

glio della Cultura « in aliud quinquennium ».

NECROLOGIO

23 febbraio 2003 Mons. Jan Olszanski, Vescovo em. di Kamyanets-Podilskyi

dei Latini (Ucraina).

30 marzo » Mons. Vincent dePaul Breen, Vescovo em. di Metuchen (Stati

Uniti d’America).

5 aprile » Mons. Luis G. Fernandes, Vescovo em. di Campina Grande

(Brasile).

6 » » Card. Gerald E. Carter, del titolo di S. Maria in Traspontina.

» » » Mons. Emmanuel Pothanamuzhy, Vescovo di Mananthavady

dei Siro Malabaresi (India).

8 » » Mons. Patrick Fani Chakaipa, Arcivescovo di Harare (Zim-

babwe).

11 » » Mons. Joannes G. ter Schure, Vescovo em. di ’s-Hertogen-

bosch (Paesi Bassi).

16 » » Mons. John R. Sheets, Vescovo tit. di Murcona.

19 » » Card. Aurelio Sabattani, del Titolo « pro hac vice » di S. Apol-

linare.

» » » Mons. Alejandro Duran Moreira, Vescovo em. di Rancagua

(Cile).

Page 80: An.etvol.XCV 3Maii2003 N.5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS 2003.pdf · das coisas» prove´m do poder infinito de Deus: e´ Deus que faz novas todas as coisas.2 Os homens e mulheres redimidos

376 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale

20 » » Mons. Henry Lemaıtre, Arcivescovo tit. di Tongeren.24 » » Mons. Renato Hasche Sanchez, Vescovo di Arica (Cile).25 » » Mons. Jacob Bastiampillai Deogupillai, Vescovo em. di Jaffna

(Sri Lanka).» » » Mons. Luis A. Carvajal Rosales, Vescovo em. di Portoviejo

(Ecuador).» » » Mons. Andre Perraudin, Arcivescovo-Vescovo em. di Kabgayi

(Rwanda).» » » Mons. Otmar Mader, Vescovo em. di Sankt Gallen (Svizzera).» » » Mons. Jose Calasanz Rosenhammer, Vescovo tit. di Ampora.