Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

download Andreas Illia,  Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

of 81

Transcript of Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    1/81

    ,},

    l'f

    i*;h

    r."I\OGRESS

    ,

    Variarum

    in

    Dacir

    Gentium

    r

    8c

    Religionun

    cum Principibus

    ejusdem

    .:

    LAUREATO

    HOT{ORI

    P

    er

    illafi

    riam,

    Rev

    erendorum,

    Nobilium

    ,

    Excellentiqm,

    ac

    Dofhifi-

    ,nortttt

    DD.

    r4/. LL,6

    Philotip;h;2

    NEO-MAcrSTRoRuN4

    Ctm

    in Almal,esio-Princip.Acad,

    S.

    l.

    Gl

    ruiliopolitenr

    5u

    prcml

    friit.-,rffii;U

    "i,

    Glruiliopolitrnr_

    5u

    pftml

    ta

    0

    i

    *"

    llt7

    US

    condecoiarentut

    ..t

    PER

    R.

    P.

    ANDREAM'ILLIA

    I,$

    rtA.

    LL.

    &

    Philofoph'ie

    Iio&,kg6ri"=

    cjuldmque

    profelGr:cm

    Ordinariuri

    .

    nec

    non Incl.

    Faculretir

    philofooh.

    p.

    t.

    Seniorem.

    I

    tlb

    Orttorir'Frcrlc.

    Ctt*d,iopol.

    obl*tt.

    .inno

    MDCCXXX,

    mcnji

    iigdlo,

    Dic

    cr.ruDiol_m;iffiT".ffi

    i,

    -'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    2/81

    45ti?2

    I

    ll

    "r1

    i:

    I

    i

    I

    I

    Perillu{tres,

    Reverendi,

    Nobi;

    lcs,

    Excellentes,

    ac

    Do&iflimi

    D' D'

    NEO.

    DOCTORES.

    Dfumat

    irer*r*,

    6

    qai

    fettittit

    n*pn

    simth

    Poprliquc

    Acadcmici

    Pltrfi'

    bu

    i&ixti prinnn

    Phil1fphit

    Lilarcftt

    er*rlnbamsr,

    cmcasl

    hodic

    frtli|

    Eqi'

    iotiaVcftre

    triunphis

    applendim*t.

    /c'

    tat

    id

    iwptret

    confvetudo

    ,4ra

    f*prcmos

    Vobis

    laonoret,

    nobil

    ohfeq*inn

    lccernit,

    t

    dnu

    in

    ldbor*m

    mcrccdeo

    dcfiint

    lau'

    rcd,t,

    not

    pariter

    al ofici*n

    .irbct

    tcccdc-

    rc

    octtigtlc

    t,

    Arciyitc

    t

    di

    r

    haJinr

    t,

    qnor,

    in

    ptricn

    calar*a'm

    nibrficn*t

    :

    .t'ft

    q

    u

    o

    d

    cfi

    i

    a

    Vobis

    dc

    h

    i t

    c

    tat

    tt tt

    t

    c

    o rr.i*

    n

    gc

    r c.

    att.-

    Pltcuit

    dswun lorgl

    non

    rcccikre

    ,

    rc

    ir

    hinorir Veftri

    gr

    enht

    io

    ni erg*

    nc

    t-

    tua

    th

    ca

    ipfircgionerin que

    lutru

    ntctc.

    b

    *is,

    trt

    i

    tr

    c,

    Ortum

    igi

    t

    nr

    &

    ProgtcG

    fum

    earinrfr

    inDtcie

    ficnsirm

    ea

    Re

    ligit-

    n**Yobis

    i*{cripfnu,

    rV

    indigrrn

    rnti

    {tpic*ilVeftrl, ctiltc

    rcr*#

    ctrfr pri*

    cipit, qrn

    indtct

    trt

    oct

    lit

    ipJh

    intrctni.

    ri,

    t*t

    ftni

    6

    mdit

    i

    o nc nc

    oipit

    it

    :

    nc.

    t.,u

    tl z

    tictit

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    3/81

    fi:loftn,

    qa)a

    ncccfirins

    clfe

    phitos-

    ihi.s,

    lepfit

    r,rttrrrrepor/nqi

    ;iccf

    nct

    r0-

    rid

    complcEti

    ;

    rcq;

    inim.

    fapicttit

    not

    c,,

    imple,acrit

    t

    ttli

    prattitor-rm

    cognitioncn

    prelitns

    non

    clt.

    Hoc

    *t

    lebcrc

    coipen/i,r.'

    r

    i

    o

    _dlfc

    7

    u

    e

    r c

    n

    i

    n i,i

    do

    n

    c

    t

    ??t

    fn

    p p

    r

    r

    i

    t

    )

    v

    i

    n

    r

    t

    irfirunentum,

    Vrinus

    ittrd'quidi,

    qn)n

    luod

    mcritir

    r

    tc

    nirmpbo

    Veftro

    ,irrs-

    niet;

    opportr4nttrn

    tctncnrcim

    mizort

    eti-

    y

    "-d

    mdgnorum

    _orndmcntum,

    )t

    in

    pi_

    Eurit rmbra,

    conflntiaxt.

    pl*rimt

    in'eo,

    pcregri

    n

    ar fi_gc

    nti

    rm,

    rc

    re

    Ii

    gion

    fi

    occ

    alioi

    ae,

    in

    /iloYeltro,

    pAttctt

    ilitn

    geth

    ofrri-

    yu;

    qxb tutb

    maglt

    ocltlot

    animdsq;yei

    [lrosalliciant.

    Principu

    dcmfi,

    q,xii*

    ab

    lfurpato

    hoc:tonine

    perebtc

    Dicia,

    per-

    $rinxinrr;Vcftrurn

    crit

    corfr

    gtfa-

    iisp;.

    oerer

    rt

    q*d

    )

    oirr*rit

    regrh

    dilcclfillc

    iin.

    pcrerititrVobis

    qlocl)

    toto

    homint

    iittrdt

    tliluatb

    t

    gup

    ocrb

    cx-illiu prtf.ipto rctli

    fafi.

    enttrq;

    coufitatd oiihritir,-

    in

    fai

    yos

    pcrtrd-

    bdn, imitdtionV, etq;

    itc

    quiYcfttp,.tdttt

    mc-

    nnr

    i&

    dignd

    lcgitit,

    iligna

    ctii

    faturt

    recorda-

    gione

    ger,fiit"

    rldm;ttetit

    oetl tcnro

    boc

    afr{tht

    drgamcntan,

    cni

    fi

    bcneoolcntiam

    tdjcc*iqit

    eonlrtAt

    nojri

    mercedcm

    conJiqrcmar.

    Horcorl

    VIrTto

    rwdittifl:

    gbct.Cleufiog.

    I

    BtsBtsBBtsBBts

    Ao

    LncroREM,

    D

    Erum

    nondum

    fatis

    orbi

    cogni.

    I\

    tarum

    naffario

    innata

    qua;am

    virtute

    cupidos

    ad

    G anirnos

    rrahirr

    etquc

    invitar.

    Supcrvacaneum

    pfo-

    inde,

    Ortum

    &Progtcllirm

    variarum

    in

    Dacia

    gcndum,

    ac

    Rctigionum

    cnm

    Principibus

    ejusdem

    fiiorunlcor

    tis

    confignarurlls,

    exiftirnavi

    Lcdto,

    fum

    bcnevolenriam

    qurfitis

    laborc

    improbo

    radonum

    momcntic

    conr

    ciliare.

    Miff.

    igitur

    omni

    atfentatio-

    nc,

    iis

    ctiam

    neglcCtis

    r Qre

    E

    f*.

    culorum anreadtorurn

    rcnebris,

    qui.

    bus

    Dacia

    qulm

    maxime

    invclvCba.

    tur

    ;

    iir

    lucern Scriptore$

    accurari(I-

    mi

    produx6re

    :

    ad ca

    mc

    confqro*,

    dc

    qurbus

    plurrmi

    pcnirus

    facuerun

    r,

    " ht

    f

    lil

    Pauci

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    4/81

    '?ruci

    admodum

    ,

    iique

    &rr{im

    du*

    trxat

    ,

    mcmincf[rrt

    Sericm

    verb

    tcrnporis

    ftcurus

    primim

    Judao.

    rum

    in

    Dacia

    natalei

    ,

    dcindi.lEgy-

    ptiorum

    ,

    ac

    Valachoruna

    a.lvcntirn

    Gomnocmorabo

    ,

    pdft

    ad.

    Religionis

    orthodore

    antiquirarern,

    &

    laria.

    rum

    fc&arurn,

    qne

    hodic

    in

    Dacia

    rcperiuntur

    ,

    origincm

    drgrciiar

    :

    Principcs

    dernunn,

    Qui

    r.roio

    ilDa-

    cia

    ultirnis

    poriebaniur

    feculis,

    tam

    fnc

    adulationc

    ,

    qnim

    finc

    odio

    pcrftringam.

    Unde

    non

    mediocrc

    l.t

    ioli

    rcliqra

    lun:cn

    afiiJgebit"

    TuA

    Lcctor bencvolc

    intcrc{t

    r

    ocil*

    lo

    minirnd

    vitiaro

    foliola

    hrc

    lufua-

    re

    i

    nrct

    in{tirurarn

    proiiqui

    naffatroncnl

    I

    P/R.f

    A4

    #(,)#

    ss,.#e.fi

    .*,##.#,#.#*#,#.#,#,s#,

    ?&eeeaa&e&eaa

    ,wg'wsrywffwwwtrwwtrsTw

    P/RS

    PRIh4/t.

    Orrus,

    &

    Progre{Ius

    variarurn

    in

    Dacir

    Gentium

    r

    ac

    Religionurn.

    $.

    r.

    De

    l*dmrsm

    in franfilaaniam

    adq/eil*,

    Nnd

    I

    reparsrr

    rnorelium

    falut*

    fupra

    fcpturgcfimum

    fecund6,

    ab

    Imperrroribua

    ulte

    Chrifti

    necir

    .nom.ine

    gloriofifiirnir

    Tito,

    &

    Ve_

    fpafiano

    ,

    inrrninenie

    llierofolymi,

    .r.iaio,

    Judaorum

    profugorurtr

    eolonie

    poft

    lonqas

    tandcm

    rrnbageCin

    Daciam

    Medi'tcrraneam,

    qur

    Tranfyltrnia

    e{l

    ,

    appulcrunt.

    Oacirn

    co

    tempore

    univerfam

    gubernrbat

    Dcccbr_

    l_rrs

    Rex

    ,_

    pralio

    contra

    ilomanor,

    I

    quibur

    demum

    devidtur

    fuit,

    inclytus.

    Is

    ut in'tcm-

    pore

    Romrnis

    rcfftcndo

    eftrit

    r

    ern,

    in

    .

    i: ll*

    nationcs

    ultrd

    admirtebar,

    ear

    prr_

    [r-tjil. I _l"p,n'ircatutr

    op.rrm

    ilr,lilar.

    bant

    fuam-,

    Has

    inter

    priini

    or"iofrn'i"e-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    5/81

    r)

    t

    I

    I

    ,

    I

    I

    I

    l.

    I

    ,

    #(1)_S

    r.logf

    ,

    quib."r,tpffi

    z-nntalprna

    in.Trrnli.lvan

    iam

    ingreflum

    ci_

    ?rtltrs-

    errgcnda

    poteltatem

    con-ceflit

    ,

    eo

    rumprimis

    nomine-,-

    ut

    negotiationi

    ,

    aut

    euro

    c.r

    aquis

    Tranf.r,lvsnie-aurum

    fcrcnti-

    :_u,:-.9:110*1to.

    operam

    darcnt.

    Urbcm

    pro.

    T3,::.,cjr_1

    imrrcnfis

    Thalmum

    dix6.re

    ,

    qur

    Octnde

    Armenorum.

    Grecorum,

    Thra,

    rtim

    ,

    Mceforum,

    ac

    Triballor.um

    accc.llu

    in

    f,orentillimum

    eyafir

    Emp611u;

    ,

    criebrrl

    rimo

    Rz,bre

    Tarrit

    propug'na.ulo

    I

    T.mpla.

    riis

    exr'"i&o

    rnunitum'ai

    rlcloratur.

    -Mut.

    tiplicabrntur

    firbinde

    Judrei

    non

    in

    Tranfyl-

    rania

    modd,

    verim

    e:iam

    in

    Ungaria

    aJJJ,

    .ut

    vari.is

    Rqlum

    Apo0olicorum"codrcendi

    Iuerint

    ftatutis

    ,

    cluorutD

    i

    numero

    tria

    com-

    rnemoilflc

    futfciat.

    primum

    D.

    Repis

    La_

    dislai

    L.

    r. Dccr,

    c.

    26.

    dr

    Ju;"i,

    ;;ft;

    il;

    ,,

    Iaborantibur

    ita' decerncniis

    :

    .,

    Si in

    clie.

    ,,

    Dominico

    ,

    rut

    aliis

    majoribus

    f.fiivi,ati-

    ,,

    bur

    Judrum

    laborrntem

    invencris

    .

    ic

    ,,

    fcandalizetur

    Chriftia:ritas

    ,

    cum

    q,iilun

    ,,

    in{trumentie

    laboravr

    rit

    ,

    illa amittai.

    Al-

    lcruf

    Andree

    tJ.

    Judeil

    Ungaria

    ,

    Zabolcn,

    Legdcz,

    &

    confnibus

    exccprii,

    feverC

    int:r-

    dicentis

    :

    Novilfimum

    denique

    Ludovici

    I.

    ,,

    IIt

    braor,

    fi

    dcficerent

    i

    fuis'erroribus, pro

    o,

    Un

    garis.

    curn

    u

    fu

    pri

    v

    ileg

    iorri,

    g n

    of..n,i

    os,

    r,

    ltn

    DiaUtu

    cr Ungaria

    otnncs

    pcllendos fia.

    ep

    toD

    -

    #(r)#

    ,,

    tuentis.

    Superfunt

    verd

    etiamnum

    i,,feti.

    ces

    :gl.uf

    pofteri

    fparfim

    in

    Tranfylvania

    ,

    ot

    nihil

    dicam

    dc

    [lngaria,itrerrerd

    fuo

    per-

    tinacillimi,

    Alba

    prir{

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    6/81

    {-

    f

    #(+)#

    rc patrocinio

    fruuntur.

    Lingri

    haud mul.

    rim

    ab /Sgyptia.

    difpari

    utortur

    :.

    Hinc

    fre-

    quens

    inter

    eor

    Ph*raoqis

    memoria

    r

    diale*

    &um

    tarnen

    locis,

    in

    quibus

    degunt

    e

    Gos-

    fr'rmmt.

    $.

    ill

    Ortw

    ,

    i9

    lPropagatis

    Valacboram

    in

    Trinfilaexit.

    ffavum

    Im.perii Romani renente Augufto

    v

    Cefare

    aliquam

    Iflri

    Repionem

    FoiI

    -

    &il}

    nomancs

    I

    iisquc

    Cajum

    pompc'niurn

    flaccurn Ducis

    nornine prefuiG

    cinit

    icl

    Grrcinum,

    erul

    Poeta

    Sulmonenfil

    Lib.

    4..

    &

    Pont.

    Eleg.

    9.

    Pr

    efait,

    h i

    s

    Gt

    d

    c

    ine,

    lo

    ei

    t wo

    db

    Tl

    d

    e

    s

    u

    r

    i

    b

    il

    te

    Rip,t

    firtx

    Uhi

    fab

    Dace

    tata

    faii:"

    Hic

    tcnzit

    MXfu

    gentes

    in

    ptct

    fideli,

    Hic

    arcu.

    f.fot

    terruit

    cnfc

    Getit

    Opinio

    multorum,

    c{t

    d

    Pornponio

    hoc

    llacco Valachcrum

    nodnen

    derivi.turn

    efG

    ,

    Domitiano deinrlc ac

    Trajano

    Dacis bellurn

    iinfcrcete

    majores

    eorum

    cololias,

    ex ttali*

    ia

    lar oras

    deeeni(fc, ac

    eriam

    fed'em in

    Ddr

    fixiTe. qucrufi

    po.fteros

    fcfc

    hodiedurn

    Y&chi,

    d,'duCta

    C,

    E.omenis

    nom,enclarione

    l*zrz,

    {ive

    ilomun,

    f,aceniur.

    Valachos

    Itelorum

    gentilcs

    cllc

    illucl

    qrucque

    r* vo:

    #(c)#

    to

    f'.:erit

    arpumenro,ludTGtrilffi

    l. l,::lf :: t rl,,,l:'l

    ;a;;,'."

    i.

    q uiiil.

    _

    I

    I

    {

    .l

    talo

    dlfi

    ne

    foiic

    t.

    r'd

    ac-fu

    s'

    qiii,j--'

    br,r,

    h

    SJ"uf:

    ,,,Uagaris

    Oli

    aici.tur

    parv-o

    irlmodurn

    1?,

    W;,ludd

    rtal

    urn

    a.n

    s.iEi',-a]il,

    ii,,to,

    .riilu

    mt,rs.

    poltremuih-

    illud

    Valachis

    intti-

    :i,T,

    q.:?f

    i:l[.mptexi

    n-,,

    nuiilno,u-,

    qul

    r

    telte

    terum

    FOJonicarum

    fcriptore

    Ale.xandro

    Guagniiro

    r-U

    -oiir'n"..",

    *

    ol

    o

    cfi

    ur-_i

    ro

    c;

    ui

    fi

    lio,

    n

    ulnJ'ivr

    o;;;;;,

    .r_

    situta

    per

    chirft um

    ral;;i;;;

    En

    r]"ci

    rr_

    fiiana

    Sa.cn

    Grrcorum

    ,i;,;

    iuf*iJ;ni

    ,

    I

    ua

    proinrle

    ritiis

    illius

    irropag.tri.,

    rniotd".

    Vie

    ,

    &

    Trrnfalpinc

    llp"i"l

    ri..i

    ,.it-qgi

    oliito1

    nuncupdrinl"

    ;

    ii,if"i*1rri

    fr*if;.-

    lern

    Romananr

    habure

    ,

    "guam

    aa.d

    -ioais

    eoJruperunt

    ,

    ut Latini

    etiarn

    fermonis

    gne_

    lrs

    pcregrina

    effc

    videatur"

    Crn,

    ipi.-r:uai,

    edmodum,

    &

    Schifmari

    -ac

    fupeini,io*iUu,

    ficulis

    fuperioribus

    invn_lute

    S'pirir"rn'j"o-

    d,tq*

    ,i

    foio

    patrc

    proo.C.r*".riiiji,

    ,

    nrr"

    taria

    orthodoxorum

    .l11lcra

    .-";;;;;6rq".

    r.itus clamnabat,

    exec,

    l,

    9l:,o

    accipe,

    d;iti'flq:i;,ftiilltll

    :norr1:orum

    tacrl

    ,

    ut-

    fi

    Romani

    rit0r

    Sr_

    ecrctorurn

    luernpiam.

    ad

    Irpide6 Valachorumarem

    rem Divinam

    I

    funditis

    rliruerit

    :::::

    con-tigi{Gt

    ''

    ilhn

    i;;;il;;ill

    jiir,i,

    JJ'l;J[iil,'illHltlj

    L

    a

    -

    irac.

    I

    i

    I

    l

    r4

    -l

    r$

    il

    )

    i,

    E-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    7/81

    #(e1ry

    y----

    G*"-;t.

    c.tn'r

    .iffiiffiiiliffi

    fe&os

    morbo

    falutari

    rurfri

    initiabant

    iavacro,

    tenueutes

    honore

    privabant

    fepultur.t.

    Ex

    qribus

    demum

    ,

    citcrisquc

    inn"umeris

    crro-

    tibur,

    ac

    fuperftitionum

    ,'qurc

    confult6

    prc_

    tereo,

    tenebris,

    DEO

    mifercnte

    emergerer.

    operlclue

    Peuli

    Baranyi

    S.

    J.

    Sacerdoris

    Eyan_

    gelicc

    veritatis

    lucem

    ccepit

    intueri.

    Hic

    Tteophilo

    Valachorum

    id'tcmporis

    Cnti-:

    fiiti

    author

    fuir

    r

    696,

    ut

    ejnrefo

    curn,

    fuis:

    Schifmate

    ,

    Romane

    Ecclefir

    reconciliare-

    tur.

    Coadta

    igiiur

    Synodo

    menfc

    Februario

    l.npi

    r

    697.

    rcm

    aded

    fcliciter

    gclfit?hco-

    philus,

    ut

    ejupdem

    Anni

    menfe'Martio

    Re-

    ljgionis

    Catholica

    profclfio

    omnidrn

    con-

    fen .u

    recipcretur

    ,

    q-uam

    ad

    verbum

    hic

    fub-

    trcro.

    -,,

    Nor

    Theophil;s

    DEI

    gratiil

    EcclefiaVa;

    ,,

    lachicr

    in

    Tianiylvania

    i

    p"rtiUf,.qu"

    U"-

    rr

    $?rrr

    erdem

    annexis

    Epifcopus

    ,

    &

    uni,

    ,,

    vei'fus ejusdem

    Eccle{ia

    Cierus,"-r*o-

    ,,

    rir

    comnrendainus

    tenore

    prafentium

    ,

    5

    Quibus.expedit

    imiverfis

    ,

    qudd

    c&m ela-.

    ,,

    pfrr-Februario

    Albae-Julie

    fcneralem

    Sy-

    ,,

    nodum

    crlebraremus

    .

    un",iirni

    conleniu

    ,,

    c-oneluiimus,i

    nos rcdire in

    grrrnium

    fan_

    l

    qf

    Metris

    Ecc'leiix

    Romano-Catholicrc

    ,

    ,,

    ciC6mque

    reunire

    ,

    ea

    omnia adnrictentes,

    *

    Drofitcntsi,

    ac

    crcdcnter,

    {u4

    i.ila

    adnit-

    titt

    '#(z

    )

    #-..-

    ,"tit,

    profitctut

    )

    ".

    o.a;t-

    tq;-fi;;

    ,,

    illa

    quatuor

    pun&a

    ,

    in

    quibur

    ha&cnur

    ,,

    di{Gnfimus,

    Profitemur

    :

    .,

    t.

    Agnofcimus

    Romanum

    Pontificem

    ",

    totiur

    iccicfip

    Chrifti

    pct

    orbcrn

    diffufa

    ..

    caput e{fe

    vihbile'

    ''

    ,,'r.

    Profitemur

    prater

    ccelum,

    (etle-m

    Bea'

    n,

    torurr,

    ,

    ac

    infernum

    r

    carcergrrr

    damna'

    ,,

    torum,

    tertium

    dari

    locum,

    in

    guo

    anime

    ,,

    norrdurn

    expiatr.

    dctincncur

    ,

    -ac

    puri6'

    or

    ctrD

    ttlt"

    ,,

    3.

    Panem

    Azyrnutn

    fuffici'entem

    (nate-

    ,,

    ti"-

    Ccena

    Dominiea,

    ac

    Sacrificii

    Mi[l?e'

    ",

    fcu

    fiturgia

    non

    dubitamus.'

    ...1.

    Spiritum

    Saudturn

    tertiarn

    in

    Trini-

    o,

    tate

    pdrfonam i Patrc

    &

    r'ilio

    proc.edere

    ",

    crcdiinus

    ,

    ac reliqua

    omnir

    admittimus

    '

    ,,

    prof;temur,

    ac

    crcdimus

    '

    quae

    lancta

    ma-

    ,,

    i"r

    Ecclcfia

    Romano-Cacholica

    admiilrt

    '

    ,,

    Frofitetur

    ,

    ac credif"

    -'

    .ri*-im

    Fidei

    profeffione

    tria

    viciiFm

    i

    Sacratiliima

    Cafarei,

    Rcgi6que

    Maieftate

    po-

    ,,ftulAroor.

    ,,

    t.

    Llt

    Sacerctrotes ,

    &

    ritfir

    ,,

    Cre.i

    Monachos

    eorttndcm

    privilegiorum'

    ,,

    *

    jotium

    participes

    laceret

    ,

    quibus

    iam

    -.

    o"od.ttt non

    fol:irm

    Sacerdotes'Romano'

    ,,

    Satholici

    ,

    fe

    d

    etiam

    Ariani

    ,

    Lutherani,

    ,,

    Catoin;nni"

    z.

    Ut

    in quolibet

    pago,

    in

    ,,n"",Pltochus

    e

    it,

    domrim

    habcai

    Ecclcfia

    '

    "Pe"

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    8/81

    -_.

    #l_ J#'

    ,,

    Prto.hiakilFfi-.tfir,ffiffirH

    ,,

    do

    cogatur

    p'ar_och.us

    habitari,---r.

    rir'rj;

    ,,

    rgu:lta

    dgpcndcntia

    ,

    &

    difpofiiio-pa,ro.

    rl

    ch{ym

    [r

    pcncs

    Epiftoguni

    ,

    &

    null6

    lr.-9doi

    pencs

    fccularcr

    ,

    ir

    haCtenus.

    ei-

    Dusdemum

    hunc

    in

    modum

    fubfcripferunti

    J,

    Nos

    inguam

    prcnomineti

    tirioptritus

    ,'lprrlcop-us

    ,

    ac

    Clerus

    uniyerfsr

    hrcc'd

    Sua

    ,,

    Saerarilliona

    Caf*rea

    Rcg$6que

    lvtairRrt,

    tru_

    ,,

    snillimC

    hic

    p

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    9/81

    -

    #(ro)*

    gratie

    pont

    atdl-cmci

    ;;ffi

    rninr)s.

    ,

    qudm_

    luculenturn'i.o,

    ,rrii_.oi-

    lfi

    ,;

    il

    fl"

    "#

    iT"i""

    l

    l

    To,,tTiXli.

    t;5;'fj

    ,,

    Rornano-Catholicc

    ii..arrr'r-;;.;X;';;

    ,,

    liqio.ni

    Ecclefia

    Romano_Catholicr

    adyer_.

    ,,

    fanti

    adherere.

    athanifi-uGpil""fr"i,

    ar_

    ,rchlDiaconi,

    ac

    uleruE

    univerfus

    alba;Ju-

    ,,

    li*

    ,r

    699.

    -die

    3o.

    s.f

    trm

    (Luo

    rerd

    hac

    omnia-teftata

    magls

    facercf

    .rtthanafius

    ,

    viennem

    .";;ii,;rf;o'r

    rou"

    ovunr

    irnperrarur-n:

    dipl;nl;,

    -qu6,

    quia

    tln

    i

    o_

    {onc

    t,'

    rilec

    I

    a

    rare

    t

    u r.,

    R

    e cl

    u

    ce

    m

    t

    I

    I u

    ftri

    fil

    f1f*

    ;i,1

    #.,?,1?i

    if

    ?:,1::'

    f

    ijlll#:;

    l

    /p

    rhoniacorum

    corn

    lrri

    n'

    airrrlrr"

    jourrn

    i

    nd

    uxi

    t,

    -Va.l

    a

    ch

    or{rm

    gue

    Epifcopu

    rn

    Ctfaris

    nomine

    dixit,

    ac

    proriulg";i;.-t-""

    "'

    Juvar

    hic

    C

    plurimis

    p.";;

    Valachorum

    _'?p'ir.

    atigiffc.

    l"

    s"r,'ct"ir*'

    .iiiill"a,

    memoria

    ,

    temrorquc,

    -9Do.,l

    ..i"i-f,u.

    "l_

    t irre

    re

    fol

    cn

    t,

    obfeivanrll

    .

    -.",i"1'

    "iJr'r,i*

    em

    rudes

    piaculum

    f,o-i.iaii,r-L.i",

    "ff"

    tucunr,

    vcreres

    fequurrtnr

    irrior."Gi,uo,

    in

    anno-

    majora

    hibcnt

    i.li,"ii",

    #i.u^

    nte

    pafcha

    hebdomadar,ioi

    f.ltr*

    r'

    .r,r"

    Qhri{ti

    Nataliria

    al

    complefren;.

    ;;

    ;#li,l?;,"

    H1,3:Jf:::T

    ijfa

    Divorum

    pqri,

    &

    nauii-ilir"nl.i

    A

    i Cr-

    r

    I

    #(rr)#

    ;Eiffiffit-"d

    xlx.

    cal'

    sePtemb'

    ;r;;,

    &

    quidiuid

    la&eum:l'

    oo.1

    otJ

    il;;;'.*^idi";;;

    etiam

    feri6

    -quarti

    '

    &

    i;il-;

    *.

    in

    memoriam

    salvatotir'ls

    Cruce

    mortern

    oPPetenti$,

    itli

    ,.

    qudd

    hu-

    ;aJ

    gtn*it

    ned'einPtorem

    tlie

    lI:::ti:

    nuncupata

    Ratum,

    ejusdmquernortem

    ln

    itiJ*"io.

    concilio

    clecretam

    e{fc

    credant'

    'iiliii*

    ;-

    a,{uerfo

    san&i

    vigiliam

    r

    ptl:

    li*"t

    Ao"ftolorum

    Princigcs

    ,

    &

    Dominr

    Pracurfoiem

    excipias

    )

    d

    Rftbenlcorum

    faftrlrum

    ritu

    ,

    jcjunid

    venerantur

    '

    uruclt

    iil;i;;;";

    '

    d.ip"* ,

    ac

    sanctorum ima-

    ;i;;-;;n"l

    ptor.quuntur

    reYercntia

    :

    Pa-

    i;;;,

    ;;l-

    io'naor'

    dcteto.

    lugent.

    t:Pi ,t'

    E vulso

    complures

    tanta

    laborant

    rnlcltler

    ;

    ;;fili"l'-

    b'-inicam

    .ignorent'

    ad

    6urninot

    &

    Sacerdotes

    mints

    bccupatos

    iil;lil;

    i,l-

    p.t,;n.it-ti6tittnt.''

    sacErdo-

    ;;;i;b;t

    tahtirm

    feftis &

    dominicis

    ritu

    orco rem

    Divinam

    faciunt,

    nullor

    ferC

    '

    il

    ;;j,i";;

    -qnotat-

    excipias,-

    a$

    nopulum

    i;;;;;;i;

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    10/81

    : : r::-S' :l:.#

    cnim

    vix

    riiud

    prater

    cerimonirs

    qu"add

    n6runt,

    qu*m'-lpge,y.g

    ;' fi

    it

    ro

    ca

    teroi

    gen

    ti

    r

    tru;us

    ritu:

    ,

    ac

    ciiiifyctudinet

    r

    TUe

    aded

    in

    T-ranfylvania au&a

    numcro,

    piopagat6que

    eft,

    ut

    Anno

    t6g6.

    dum

    furrdininia

    *r.r-

    cum

    lcligione

    Catholica

    communionis

    iacc_

    rc_t

    Theophilnr

    pretcr

    bis

    mille

    Sacerdotee

    odt

    uagin

    te

    plebe

    i

    orum

    millia

    Brulllcrilcrtura

    *#Hfl.

    n

    : il'3.

    i:lfi

    ir*J;

    ff:i:":

    iiiT:

    -

    nes

    Nemcg dc

    Pata,k,

    rit{is

    anii

    tatini

    Sr_

    gellos-

    facris

    ,

    profanisque

    lirc;jr-

    ;;;rime

    rnltru0tus._

    Qgo

    in

    munerc

    durn

    ftiinuC,

    qu*

    fubjeCtos

    populos

    conrrr

    malevcrlorurn

    conatus

    propugnando,

    qud priftinis

    ab

    erro-

    ribus

    ad

    Ecclelie

    auth6rititem

    revocrndo

    dcludat,

    non

    find

    porre&i

    vsneni

    fufpi.iono

    mcritur

    Anno_

    1727.

    Ingemuerutit

    ;d

    pa_

    tris

    in

    cegerri

    mi

    obi

    rurn

    fiIii,.

    gu

    i

    bus

    corcli

    era

    t,

    popurartum

    ialus,

    frec

    ante

    luClurn

    ablter_,

    #re

    ,

    guiqr

    Prafuiem

    in

    llluftriJiiolo

    ,

    ac

    Eeverendillimo

    D.

    L.

    B,

    Joanne

    Klain

    Se-

    minarii

    S.

    Adalberti

    Tyrnavicnfir

    Alumno

    redivivum

    rcciperent

    Anno

    17zg.

    quem,

    nondum.

    fuo

    funqcntern

    m.unere

    ,

    cliu eft,

    qndd

    anhelent.

    Clerus

    interer popnhisguc

    edvcrfus

    variorurn

    iniurias

    femei

    tireri

    ne_

    Itius;

    ita

    volente

    Cafarea

    ,

    Resiique

    Ma_

    icftate

    Acaderaiei

    Socictatis

    J*U'Collegii

    lau-

    *(rt)#

    Claudiopolitani

    Re&oris

    ope,

    confiliit'&

    diredticnc

    tltitur.

    s.

    Iv"

    An

    t

    i

    q

    ai

    rus

    fite igionis

    Cat

    h

    oftc

    n

    in

    Trnnfllaania.

    CCvthiam

    D.

    anrlrc*

    Apoftoli

    ptedi'crtio-

    D

    iot

    fuiffe

    excultam

    comrnunis

    eit'opt'

    nio.

    &

    D.

    tradit

    Hieronymus'

    llnde

    verr'

    tati'eonfentanettm

    vicletur

    nonnullos

    ex

    co'

    iorn-p"n.tis,

    qui

    turn

    Cbii{lo

    ecce{ferant'

    il;iJi;i;1;';;

    Catholicam

    intulifG'

    Er

    ir

    *riimt"

    l?

    e

    tiam

    Dacia

    Ri

    pc

    nlis

    t

    racti

    tioni'

    bus

    *ccepimus

    Gendum

    Do&ortm

    l'eulum

    io

    vrto"Li.m

    '

    qusm

    Transalpinam

    dicimus'

    ocnetrife;

    cuius

    veritatis

    complura.

    Anno

    #;:

    fr;lreiint

    indicia'

    Adh'rc

    enim

    fe-

    i#ii

    ;;';on

    --m.dio'rem

    chriftianc

    .

    do-

    ili;;

    -.ottop,"t.*

    devoluti

    -

    ruperieban-

    ;;.;til;-lt

    Divi

    Pauli

    Apoftoli

    Difcigu'

    iot.

    otpott

    ab

    Apoftolorum

    temPoribur

    p-er

    .#r"i-^

    v"l.ihotom

    Progenito-rum.,

    fc-

    riem

    propagatos

    '

    nuncupabint'

    Saccllum

    etirrn'in'pieo

    wemoieft

    cum

    P-orta.r

    tene'

    ntiil..lr,iala

    ,

    Altari

    '

    vafr'

    luftralibus

    ur'

    ;;?il;;;iro

    aitincia

    ex

    cadcm

    Petra

    eL

    il;.-;d;-.. 1u*t.

    hoc

    rrrc

    molis

    arbor

    *i*iitot,

    fub'qua

    Ds&orern

    gentiunr

    ver-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    11/81

    t

    q

    "

    J

    ".

    ',

    i

    "i"

    ;

    ",'"t

    "f,:,3".i:i,';,T,

    j*

    tl

    holicarn

    in

    Dar:ia

    i,

    w;.oraus^TiTd'qurr,A

    t chrifti

    Narivitatc

    r"*io-iinL,#,Ji,l

    am

    cfte

    Martino

    Szenr.

    I

    ya"lio"rrli'n"i..

    "..

    l,

    l:

    t$::

    n'll3,l;l,;f

    ;i'

    -:fl

    i*j:g,l*

    I

    ,

    doxam

    converrir.

    rr"J,

    i..rii.*i#tlr,

    .r_

    f;t#[*{al.g$,]iffi

    gar^orum

    _R,egir.

    animus

    f,rmam

    i.aiion,

    ,

    It*tr

    $y.l'trliril-jiHli

    il{|;11i*il"_'

    :#fi

    1

    i:::ntl,

    r,l#.g

    i

    o

    Nicolao

    cc,lil

    rct

    p,*:

    .y*

    :ffi

    ;

    ffi

    li,l

    *"

    I

    L

    l,i'i,illltj

    ll.::1 I T

    ^a

    po

    {toric.o

    r

    u.n-

    Jot

    li

    c i

    ioa

    i

    *,i

    r r-

    ulrebar

    r

    trG.

    quod

    inutilibus

    t ri[i.-

    iiiru_

    rurn

    n

    egligen

    ri'd

    e

    ven

    i

    r;

    ?;fi

    ,'iul.rri.lrr.,

    ffi

    [

    ;

    *H"fi

    i;:T

    X

    H

    ";;,

    R.li,Toli

    X

    *:

    alibus

    Barsnius

    ah

    ffiili'#i:iii;fir1f;

    iJ,i;

    *,'dJ#

    i fl

    f,es,

    S(rs)#

    .+.-

    f"r,

    G.tfScythas,

    Dac6sque-,

    n91[s.

    v:nr-

    rum

    fup.riticiouum

    tenebrii,

    fccrir

    Chtiftia'

    nis

    reddiderit.

    Hunc

    in

    Dacia

    rnortem

    oP'

    oetii(G

    Romani

    Martyrum

    Fafti teftantur;

    L n*.

    enim

    rlie

    7. Januarii

    teferunt

    ,,

    In

    I

    ba.ie

    S.

    Niceta

    Epifcopi,

    qui

    fcras

    &

    bar-

    iib"t"s

    gentes

    Evrigelii

    pradicrtione

    mitet

    i,

    reddidii,

    ec

    manffrtas.

    Vcro

    etiam

    fimilc

    vid"tut

    Sen&orum

    Epifcoporum

    alterutrum

    Epircouatts

    Asenfis

    &

    tvtllkovienfis

    funda-

    m' r,

    t"^

    iec

    i

    (G

    iquort

    Di

    lTertation

    i

    Paralipo'

    menicn

    rerum

    inemorabilium

    Ungarir in-

    ..feruit

    Mar,inus

    Szent-Ivanyi

    S.

    J. ,,Tran-

    .,

    fylvrnienfcm

    Dicecefim

    antiguiflimis

    tem-

    ..

    potibus.

    &

    longd

    a4tc

    temPora

    S'

    Stepha-

    .i

    i'ti

    neeis

    di&am

    Aginfem

    &

    Milkovienfern'

    -i.

    it.ni Nicetam

    fuiffc

    Dacorum

    Epifcopurn

    circr

    A.

    C.

    lS6.

    ex

    Annalibus

    Romane

    Ec'

    clclia

    afGrens. Catalogum

    ibidcm tcxuit

    Epifcoporum

    Trrnfylvanienfiurn

    ab.

    Anno

    tzdz.

    ad Annum

    ufquc

    t69z-

    uncle.non

    obftrare'cum

    Mclchiore

    Inchoft'cr

    Annalium

    tlngiricorum

    fcriptore

    coniicias

    a&r

    Dacica

    Ecilefie

    ad

    Divi-

    Rcgis Stephani

    tempora

    pluca

    admodum

    fuilG

    monumentis

    confi-

    qnatat

    aut temporum

    iniuri*

    interiitG. An-

    ;iqurtam fuiG

    -Dicecefirn

    ,

    &

    Dacos

    ad

    Ido'

    loium

    cultum

    reverfoc

    vel

    inde

    manife''

    ,{tum

    6mi vidcturi

    qudd eam D"Stephenus'

    Prl-

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    12/81

    #

    (

    ,1)

    #

    primus

    ung';G-il"FFl;ffi

    cuttu,

    chrifto

    ceperit

    init.urrii-,-ii.'

    "rrim

    -elcior

    Inchoffer^

    Soc

    JESO.d

    ai.-

    root.

    n,

    S.

    Stcphanus

    R.ex

    franfyh,anirr'-Ch.ifto

    lpe-prit

    r.poptlique

    omnir

    eundem

    Dacir

    ,,

    traotum

    incolentes.,

    metu

    ,

    ln

    fpontc,

    re.

    ,,ligioni

    .manus

    d.d;;;l;'pii*iiui'

    .ur,

    ,,

    maximl

    pii

    Rcsis

    Stephani'i,iit-d*i"nr*

    ,,

    Chrifti

    in

    va{to,'&

    op.ilroio

    iria.r"

    pri".

    ',cipatu,

    & Anti'fti,."i,

    qui-n.ligi""i

    f"r_

    ',

    mande,

    ordinandeQ

    ue'prlefllr,

    ioniiru"r,

    Et

    ecri

    ftatim

    i .oor.ao'.u;;;U;;j;;r*.

    ljo,.

    cr"

    eorum

    D"*

    ;;uiia",.ai,i,n_"

    lg,1t.,

    il

    q.u1

    bcllum

    Irri",ii

    flr*.

    o".

    cem

    Relipioni

    Cathslice"addi&ittimum

    Zol.

    tan

    didtum

    ,

    proavu.m

    ruom

    pi*fiiir,

    g-

    Tl,:|.1::

    in

    Reipubric*

    tutelr'm

    ipii.Jp.ro

    rsnarlrato

    Tranlylvanjr confuluit.'

    _

    rncerea

    dum

    Ail:u_Julia

    impenfis

    D. R_e.

    gis

    Stephani

    ^ifani,

    tonoribus

    {uonaril'an.

    tonini

    Pii,

    &

    Julic.Matris fud

    l*i,

    *

    lu_

    nonis

    nomiue

    eb

    Ulpio

    Mutirno

    bu.i

    r,r.

    gionis

    xiii,

    eredti

    rudeiibus

    ,tfirr;;;;.

    -irio-

    fylvania

    tota

    dirioni

    ruuerat

    aicn#rif.lii

    f1lpo.nicpfil :

    totll

    verd

    rpifcop.ffdor.-

    cenlr

    rn

    Arch.i-Epifcopatum

    ivc&b

    itr

    rcra

    partrn

    placuir

    ,

    ur

    Alba_Julienfis

    fcptcm

    complexe

    comiratus

    : Albcnfcm

    ,

    Hrinye-

    orcntcru

    ,

    Colqficnfcrn,

    Dobocenfcnr,

    gslt6_

    S.6l-

    #(rz)

    $z6lnokienfem,

    Touclenl'em,

    &

    Kfrkfrll6ien.

    fcm,

    Colocenli fubefGt,Milkovien[s

    verd

    Si.

    culiara

    ;

    &

    feptem

    Saxonurn

    Civitatce Ci.

    binium,

    Claudiopolirn

    (

    cui

    fobinde Szlfz-

    y[nfinum

    fubititutum

    cft

    )

    Bi{triczium

    ,

    Co.

    rond,

    Mcdgycfi

    num,

    Scgesvarinu m,

    &

    Szttfz-

    febelinum

    continens

    Archi-Epifcopurn

    Strii

    gonienfem Metropoliten

    a.gnofceret.

    Qgr

    de

    re

    hrc

    Georqiuo

    Haner

    fcriptor

    Lothc-

    ,rnus

    ex

    rnanufcriptis

    vetuftifimis fuc

    de

    Tnnfylvanica

    Ecclc{ia

    hiftorie

    inferuic.

    ,,

    Eoclefirpo{t

    Alhenfem

    prima

    erat, gul

    rlrrl

    perfe&ionem veniebat

    ,

    MilkovienGr

    ,

    rr

    cui

    ctiarn

    Epifcop_at{is otficium

    conererlcbr-

    n,tur

    ,

    rclique his duabus

    fubjiciebantur

    :

    llurde

    etiam

    faCtum, ut

    totaTranfylvanir

    ,rrhtiguitus

    duos

    Epifcopos habercr

    ,

    Alben-

    ,rfem,

    &

    Milkovienfcm,

    quorurn

    ille

    Ar-

    ,;chi,Epifcopum

    Coloccnfem

    ,

    hic Srrigo.

    ;,gonienfern

    agnofccbat

    Metropolitanum.

    Qa

    verd

    ratione

    po{t

    Albenfem

    Epifcoga-

    tum

    primam ad

    perfc&ioncm

    venife Mil-

    kovienfcm

    Ecclcfiam

    afferat,

    non

    video,

    ut-

    lotc

    guam

    mulrd

    anre

    Divi

    Regis

    Secphani

    temporr cxtitille

    Bullp

    Summorum

    Ponrifi-

    oum

    Bonifacii

    IX.

    &

    Pii

    II.

    probant

    ;

    nili

    tcrnporum

    iniquitrte

    colhpfam

    ,

    forence

    inm

    Epifcoprru

    Albcnfi

    reftrunriln

    inrcl.

    tigar.

    Rur

    e

    g 6;fl

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    13/81

    _

    Rurfus

    Annd

    r;42.

    cversd

    funditus,

    dele-

    tique

    per

    Tartaros

    Milkovif,,

    Epifcopatul

    vetuftilfirnus

    antiquatue

    edcd

    e{t

    ,'

    ur

    iedes

    ctiam

    9iu-s

    q

    rnemorir

    hominum

    exciderir,

    cui

    proinde

    iure

    illud

    Poeta

    occini

    quelr:

    Nanc

    Jigct

    cJl

    ,

    zbi

    Ti.dn

    fuit

    i

    Jure

    t'.men

    Epifcopalia

    Pontificis

    ac

    Regie

    iu{fu

    rd

    facrr.

    tiorcm

    Cibinienfium

    Sacerdotum

    Senlturn

    funr

    lranrlata. Numerabag

    id

    temporir

    fi_

    crum

    illud

    Canonicorum

    collegium

    Secer.

    dotes

    omnino

    vicenos,_f.

    qu"ruor,

    i-tuo.

    rum

    numeto

    munere Vicario

    unur

    Arclii.

    Epifcopi

    Strigonienfis

    fungebtur.

    ./Edenr

    perquam

    rragnificam

    Exaltetc

    dicatam

    Gru.

    ci,

    arir

    numero

    Sacerdotum

    equalibuc

    infi-

    gnem

    ,

    &

    amplilfimis

    dotatani

    po{Gllioni.

    bus

    annexarn

    habuic.

    Totidem

    Epifcoprtus

    Albenfis

    in

    facratiore lenatu

    viris

    ni-".

    ravit,

    Balilicimque

    I).

    Michaeli

    Archangelo

    frcram

    i- D: prirnfim

    Stephrno

    fundatani',

    i

    Jornne drinde

    HunnradC

    rcfterrratarn

    r

    lrl-

    plLque dote

    inftru&em

    pofiidcbet.

    'Stetit

    gemine

    huic bafr

    innixa

    Religio

    Cetholice,

    &

    fine ullius harefeos labe

    integre

    ,

    illibe-

    tigve

    per

    quin

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    14/81

    if

    ---

    #_(

    zo)

    #

    Mi

    i.-,{

    o

    yi

    en

    r-i

    "l*"

    uF

    -

    i:j_rj* F"T

    fi'be.l?

    ;ttdi*'

    j"m

    dognrate

    imbutor,

    Frinceps

    corum

    in

    nu-

    rnero

    Ulphilas

    ,

    natione

    Geta

    ,

    literarum

    Gothicarum

    auchor

    fuit , is

    ipfe, qui

    Con-

    cilio

    Nicrno

    Anti/lcs

    interfuerar,

    liic

    i

    Ca.

    tholicir

    defcifcens

    facris,

    Arii

    arnplexus r:r-

    torcs divinqrurn

    fcriptorum mbnumentr

    Gothico

    dondvit

    fermone,

    effecitquc

    vel,l,

    lincera

    Rcligione alicnus, Theodoreto,

    &

    Srrfomcno

    tefie,.

    ut

    rudec

    admodum

    Gothi,

    GetrQue

    facris in

    literis

    cvolvendis

    fturli-

    um omne

    collocarent

    i

    9uO

    vclut

    hamd

    capti,

    Arianorum

    fimul

    Epifcoporum

    fcr.

    ftonibus

    edduCti

    Arii

    fcnlim

    eriorer

    imbi-

    berunt,

    nep

    fuis dcfinitos limitibus

    inGen.

    tiles,

    Daciatprafertim

    Medirerancc

    incola:

    popagirunr

    :

    qud

    demum

    iir

    a,uthoribu:

    plend

    velut

    alve6

    pravum

    Arii

    dogma

    ir.

    ,rupit,

    ncc

    anrC dcfiit

    habere

    fcCtatorcr,

    gurim

    primus Ungarorurn Rex

    D.

    Stephanur,

    Gyula

    Duce

    debcllato

    ,

    rcbrisque-

    fcditiofis

    ptce

    compolitis

    Tranfylranirm

    Chrifto,

    ac

    Ungarie

    adjccitlft

    Anno

    circitcr

    tocr.

    s.

    vI.

    Origo,

    6

    propagatio

    Lat{terttfinrtln

    in

    Tranfihtaria.

    Indicatam

    I

    fupcrftirioqum

    tenebris Di-.

    vi Rcgir

    Srcphani

    virtucc

    Tranfyiva-

    E,

    niaq

    frnden

    teo'uou,

    ii.

    pi;i;-:"

    +""fii.T,li;

    u

    a

    m

    co

    n-

    lc, e

    n ce

    h

    o

    d'i c

    i

    ",

    ii

    n

    iit_

    .al'Jn

    ;

    "

    ".

    f;*ii-fr1*frd*:#Fitr

    Jregoilo

    Sorger

    ouem

    anno

    hcc

    Romani

    l::::::l

    rranais,

    h,gr,q;;;;;i.ii;';".

    S("'J{*

    'tu

    n

    ta

    r e

    A

    n

    ti

    {li

    tc

    m'

    ";:-Jl,ti

    ;

    ;

    ;T;;:;;:

    p".,

    ff'i'

    ffi'"lTff

    ,H'*1::'

    *;n;;;fi

    '

    ririi'

    S.

    v.

    Frimw

    Ariinora,n

    in

    hranfil_

    taniatn

    adsentsr.

    NOo

    multis

    anre

    Atrilr

    in Pannoniam ad-

    - '

    ycnium

    annis

    Gothorurn

    ,

    &

    Geta.

    ll-

    ftur;mi

    neligionc

    Catholica

    irntoJ

    oo-

    rrerfl

    t[cQlebant;^

    guorum

    pars

    Hunnorum

    Exoll

    Imprrium

    I'edcm

    in

    Mefia

    &

    Thracie

    3D

    llilano

    Orienrir

    Impcratore

    Valentc

    cl

    lete

    Impctrdrunt,

    ut

    Romanum

    propugna.

    tent

    Irnpeiium,

    eiusque

    fines

    .Uliun,lroium

    :ncurlron.bus

    turarenrur.

    Tnns

    lftrum

    igi.

    1.1: _.,,rT

    libcris,

    &

    uxoribur

    prolcCti,

    Af,*:

    vlYo

    Dupc

    ,

    Epirbopor

    ne&i

    funt

    Arii

    dogmr

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    15/81

    #

    rr

    .a..

    .---- --_-

    niarn primt

    omniuo

    nova

    Luther'i

    do&ri.

    na fub

    Vajvode

    Catholicis

    ;mbuio

    'facrii

    Joanne

    cle

    Zapolye,

    Stephrni

    Ungrrie

    pro.

    Regis,

    &

    Advigrc filio

    i

    guantufrvis

    conar

    ti6us

    obfiltente

    -,

    tenebris'iterum

    invoivir.

    Lci frriem

    plucls comgle&ar. Anno

    rgrf.

    Martinus

    Lurherus

    genti

    Srxo

    ,

    t

    Monacho

    9'i.

    n.

    Auguftini

    fahus'novi

    oi.uns;iii'apo.

    ftolus

    ,

    pi:ftquam

    adversis

    facrarii

    Romini

    Pontificis

    auchoriterem

    ,

    Virginis

    DBlpare,

    ac

    Divoium

    cultum',

    cetetique

    praiipur

    Carlr.o-lice

    Religicnis

    capita

    non

    tari

    ,"r'bO,

    &

    difcepcationibus

    pdfm

    habitis,

    quim

    li-

    bellrs

    in

    lucem

    editis

    novas

    'opinio.

    nes

    fparlifl?t

    audaciis

    ;

    qudcl

    nori

    de.

    cfG,nt

    ,

    qui

    prater

    aviia

    reli-gienis

    ftudium

    avidi

    eas

    arriperent

    erquc

    (

    ilt

    novitate

    fr.

    cilC

    curioli capiuntur anirni

    )

    acertimi

    eti-

    arn

    propugnarenr.

    Lapsb

    bienni&

    negoriato-

    rura

    ultrd cirr6que

    corireantiurn

    ltulii6

    cjur

    ibelli

    Cibiniuni,

    Saxo-Tranfylvanorum

    Merropol.im

    penerrirunt.

    Eos

    cuiiofiirs

    ca-

    teris

    volvere

    ,

    ftudiofi&s

    le&irare

    Methiar

    Colomanus

    C

    Venerabili

    Canonicorum

    Col-

    leg,o

    tu61;.ur

    Sacroru-rn

    Mini{ter

    ,

    adc6rluc

    Romane

    Eccle&ac

    reformande

    nccellitatcnq

    in

    animum

    immittere

    o

    ut nondum

    elapsl

    bienni6

    novarum opinionum

    philtr6

    irnbu.rus

    d

    verirete

    dcficcrcs

    ,

    6bgus

    irvrtrrn

    rgte-

    gllt

    t*-

    o

    tro

    oPeram

    Anno

    lt2t' 8'

    Aug'

    t-i;.

    oUitns

    Luiherani

    in

    Tranfylv-ania-

    pro'

    i",-,t'*l{:i{#:'#:::{::ili aT:'':il"i

    i.t trtpotit

    qcftarum

    fcriprori

    Luthcnno

    )

    ili."otii*i.

    Colomano-viti

    fun&o

    fuc'

    ""riii-iit,uias

    Ramafchiue

    ,

    gui

    non-minirr

    i:'J?ffir

    :'T,,*";lf;

    I'ti#;.

    "lii:

    fr

    ii':

    ioicicbatur.

    curatoiti

    exemplis

    obfequeben-

    titt

    "iu.s

    :

    Viri

    religiofa

    prof'elfi

    in{tituta

    '

    ec

    Virsincs

    Dco

    dicate

    five

    neceliitate

    com'

    rrfir"."

    fve

    novi

    evangelii

    ad

    carnis

    volup-

    i"t".

    'n.."mmoilati

    fvavitate

    illcdtp

    ceno'

    ilit-"on.iom

    remittebaut ,

    vcrbi

    Divini

    li*dicatores

    in

    errorum

    sragiftror

    transfor'

    i""U"",ot

    ,

    advena'

    Cathol'cis

    alibi

    facris

    i"i*"ti

    Luiherum

    fccuti

    ad

    civilif

    recipie'

    t"nto,

    munia

    ,

    excurrebant

    ad vicinos

    cir-

    "t

    *

    poeolos

    avites

    rcligionis

    hoftcs,

    rudm'

    "".

    i,fJ"i.ulam

    C

    Ro"meni

    Pontificis

    ,

    ab

    6ril5a.-"**

    sacerdotum

    obedicntir

    ed

    f.iiu*-

    opinionum

    commenta

    traducebant,

    tvtagiftratui

    demum

    ipfe.

    publica

    hetefcot

    ii"?.itationis

    ,

    tradeniaquc

    Luthcri

    doCtri'

    ne

    poteftatem

    fecit.

    -

    a'uxit

    nutantis

    in

    Dacia

    rei

    Catholic

    ct'

    Iamiietem

    lu&uofus

    Georgii

    Satthmari

    Stri'

    gonientis

    1

    &

    Gcorgiilfrangcpani

    Coloccnfi'r

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    16/81

    i

    tuifltnt.

    ira

    "rrJ'p.i.r'

    "irnu,.]TIij"&?:

    ate

    Antiftirer

    .

    h;i

    Paulum-iJr*r*urr,

    ,

    lleLadielaum

    Szalkenu*

    rrrAr

    iii

    r"i*ffo-

    rcr,

    qui

    c' .nminarionibuscrebri;

    ;;;;;;;-

    mrtis

    fedtitorer

    percellere,

    Ot-no,

    qu"-

    dam

    detellatione

    fi,"1r-

    U*i*i.o.

    .;"-

    6tos

    jugulare.

    nitcba.rtur

    :

    fu'is

    ii.--

    ""r"

    n_

    cet

    cultores

    iatcrcelTerint

    votis,

    qrribus

    ar-

    dentiflimc

    Ludoyicum

    rr.

    u";;i"'."n1g".

    ,,

    erotabant

    Anno

    r"gz3.

    ,,

    u_t

    Luchcrano,

    ,

    ,, &-

    eonrm

    fautorcs,

    ,

    i.

    'iaaioii'ioiru_

    ,,:dherenres,

    velur

    nlrcii.oi

    i"nert*"

    r.-

    ,,

    cratillimr

    Virpinis.

    MARrE'

    i""i.}pirir,

    ,,

    & ablrtione

    J-n,um

    bonorum

    fucrunt

    ,

    Maje{tas

    l.gil_,

    veluti

    C.rtroii.ur--frrin.

    ,r

    cepr

    ,

    punirc

    disnctur.

    Anno

    verd

    ,,li,

    pu.b-li

    ca

    R

    eg

    n i

    Comi

    ti a

    i

    n

    carn

    pi

    s

    i.

    t

    o

    ri.n

    ii

    U

    u,

    cdi&o

    corfruni

    Lutherenos

    oroes

    i

    R.qno,

    qud,

    tum

    pcrtincbat

    rr"nfylu.ii.

    ,'ritir_

    L:1."-1rtecrevcrinr;

    n?

    ramin

    frlutrrir

    pio.

    tum

    conhlia

    proficerent,

    funeftr

    cum

    Tur.

    cis

    brlli

    dillidia

    effrcerunr.

    Jam

    cnim

    inda

    :l_-:qre,:rto,

    Belgrrdg

    A;;',1r,.'p.,

    3,_t-.jli-=Yalachirrn

    lstd.

    fe

    fc

    diffundebant

    o

    I

    rantyyanirm

    depopulablntur.

    ,

    Et

    ,gi.arnvis

    'oinnir

    rurnote,

    ,

    timo-

    rlguc

    bclli

    plen+

    clftnt;

    t.m"o

    luriooi-

    #(q)*

    Archi-Epifcopi

    obitus

    r

    -

    uorum

    fupreil

    aurnorrratc

    noyatorum

    fludia

    cohibcii

    oo-

    #(eq)W

    -r--r-..j-#--

    ros

    r.r

    it

    ex

    literis

    ld Lldislaum

    Szalka-

    nur.n

    i

    Collegio

    Canonicoruni'

    ry

    Vipario

    aritri-rpifcoiaU

    Petro

    Tbonhaufero

    datir

    inrellcxii

    in'edibue

    Joannie

    Csuka{ii

    viri

    ordinis senatorii apertum

    effc.

    lpdum

    litc-

    rariurn,

    cantari

    linilv5.

    yernaculi $ymbolum

    Nicpnurn,

    ade6q;

    Miffrrn

    fieri

    Germanicam

    :

    in

    iira"i"

    edibus'degerc

    Seorgium

    quenrhm

    Monachum

    ab

    ambrolto

    $lefita

    Concionatore

    quondam

    Cibinienfi

    ex

    Srxonia

    millurn

    ;

    gul

    i;r

    vicis

    finitirnil

    ab

    obedientia

    ,

    prtcep.

    tisque

    Ecclelia

    populum avocct

    '

    dj&itdt-

    qud

    Evangelium

    annis

    plus

    quadringentir

    firitl'e

    abfconditum :

    Cibiniqnfern

    item

    ur'

    bem

    ingredi

    plures

    dogmata

    Luthcri

    profi.

    tencer

    ;

    rurfus.

    Monachum

    rlium apud

    Ec'

    clefiam

    D.

    Elifabethe

    e{fe,'

    Joannem

    Sur.

    daftrum,

    qlri fermonibus fuis

    ordinctn

    Ec.

    clefia{ticum'infe&atur

    :

    nullar

    denique

    de-

    cimar

    Parocbis

    dari,

    i

    Marco

    Pcntllingcro

    Judi_ce

    Regio Tcrnplum

    guoddrm

    violari,

    i

    Qge{iorc

    Rcgio,

    caterirq;

    rem

    familitrelu

    Clericorunr

    diripi

    :

    tributr

    imponi,

    minir,

    rc

    probrir

    omnct

    vexari;

    tt

    inqurm

    hrc,

    alilquc

    intcllexit

    ;

    Saxoaum

    Judici

    Rcgio

    cum

    pcenl

    privationir

    Megiltrrtfis

    dcman.

    drvit,

    literir

    Bude

    datil

    pridic

    eefti

    B,

    Mz.

    ric

    Magdalenr,

    ut

    eiusmodi

    bomincs

    com.

    prehendar,

    tc

    qucmque

    pro

    grrvintc

    culirt

    ctfti8ct.

    B

    f

    Nor

    lu

    i

    -z--)

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    17/81

    *('6)#

    Non

    minori ardore

    Ladislaus

    Ezalkrnuii

    Archi-Epifcopusr

    ur

    invalefcene

    luthermuml'

    dogma

    inTranfylvania

    fifteret,

    Decanis

    furi

    iurirdi&ionit

    Cibinienfi,

    &

    Coronenli

    ly.f

    Aug. literas

    .{edir

    ,

    9r:ibus

    iliftri&C

    pr499pii,

    ur

    eos,

    qui

    libros

    Lulheri

    liCiiraverinr,'irire-

    lint,

    vcndiderint

    ,

    ejusqr.re

    dogmatr

    amnle.

    ri

    fuerint, ac'i

    Marre

    ecclefii

    fefe fcgrJga.

    yerinr,

    anathematc

    defigant,

    continuisDo-

    minicir,

    feftisquc

    diebus.

    Decanus

    tamctr

    Cibinicnfis,

    &

    Parochus

    I

    pana

    prornulga.

    tionc

    ob imminens

    vita

    periculum

    abftinere

    debuerunt. Aut ccrti

    (

    irt

    tempuq

    do(uir)

    Curio

    Cibinienfir

    ,

    Mathias

    h.-ru.hiur

    in malum

    cdnfenferrt.

    Tum

    fupprcfsd

    man-

    datd

    Cibinienfes licentie

    frena. lgxrntcs

    Lu-

    theri afltclas peregrd

    atlventantes

    hofpiri6

    recipere,

    comi,ledti

    ,

    fuftentare

    :

    quin

    imd

    Malsus

    Prntflingerus

    fprecd

    Rcgi6-, ac

    Ar-

    chi-Epiicopali

    decr:et6

    Georgium

    Sletitam

    vlta

    Rcliqiofe

    de{brtorem

    domi

    fue

    alere.

    [Iec

    dum

    rnemoro,

    alterum

    ruina

    ca-

    put

    occurrit,

    cx quo

    non

    mediocrenn

    res.

    Chriftiana

    cladem

    accepit.

    Luthcri

    verd fe-

    dta

    maxrmum

    fumpfir

    increrDentum.

    Dum

    nempe

    Ludovicus

    Il,

    immenfis

    Orientis

    vi.

    ribuC bellum lnftruit

    ;

    An.iftite

    ,

    maiorl-

    quc parte

    virorum fan&illim6

    preditorum

    ficqdotiO

    ad

    caftra cvoctti

    nscclllriO

    de-

    '

    -

    8-(

    #

    ---

    dPerniciofiffi'

    morum

    rapinis

    p"tt*

    i"nfyivinia'

    .

    Fa'ali

    il;;;il

    '"i-

    nnoi'a"tium

    acclpta.cladc

    fpes

    oni

    Dacir

    .o-

    rui"viio

    &'Ladislao

    szal-

    ti,"J".l"u"gie.

    Hic,

    ut^pub.liciscomitio-

    ffi

    ,i+j,j,^;

    ::*

    :

    lx

    J;

    f,:"

    1"",T'

    ffi'",#

    :

    cum

    Patronls

    caPrt(

    *ttil

    addicereniur

    ,

    irnpetravcrst

    I

    ut

    co[r'

    rnuni

    orclinorn

    o*]niod

    decretd

    icvera

    de

    iir oo*iri"

    haberetur

    ,

    effe

    cerat;.

    vires

    pene'

    ;ril;"';ta-.ot"otl'"t

    auxilio'

    Luthero

    #l#^t"rl'"in-lri"rtatlicn{i

    in

    campr:

    cha'

    il#lil;i.ot"piit'--ui"*

    Antifti'i

    ade'

    i,ifnt

    "

    o

    ..tb

    immaturo

    Ludovici

    II' Regis

    "i'1',1::

    "ioi"

    'aipoiin-i

    ad

    Mohacsitrm

    interrtu

    t;;;''.i;' iiiitv,

    Proceru

    m

    nonnullorunr

    H;'i"'o,

    '

    ;;T

    ti

    'ariant

    Hi{torici

    )

    plcro'

    ;il;;;'roinJgit

    Rex

    unsrrie

    rcnunciat'rs

    ;;;;-;;;;;-i.

    Iu'"

    D'

    Mertino

    facra

    Re-

    oio

    diadernare

    t"aiti,ot

    Petrutn

    Fct6nyi

    tsJ;"ffiH';;;rv1;;;;ia

    dirir;

    cuius

    Ple'

    tJ;;'ilrtntit

    inaotgcnti6-

    impunc

    Luthe-

    ;iT#Jt;,o'et"r"u"tur

    audacia

    r

    profana'

    bentur

    Divorum

    "alt,

    ottopabantur

    Sacerdo-

    tum

    collegi" ,

    ptt*ti*

    ,

    g^ymnafta.lJofitL

    non.. oer-

    fumham

    iniuriam

    uipiebantut'

    C.uia

    irrc

    quidcm

    Joannes.

    Rcx

    '

    vel

    rcEKl'

    il,;i;i;

    I

    rir"'it'ta

    cibinienfcr

    Budx

    da'

    fti-

    1i.

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    18/81

    I

    f,

    I

    $

    i

    #('r)S

    tic.Anno

    r927.

    die

    Co-nvcrfionis.

    S.

    p.oli;

    guibus,

    ut novitiam

    religionem

    abjicerent,

    mendavit

    ,

    bonorum

    omnium

    pobti.rtio-

    nem

    iis

    comminatur.

    paulus

    irJm

    Verda.

    nus

    Mctropolita Strigonicnlis rnifl'o

    inquili-

    iore

    Decrnum,

    Curioner

    ,

    ac

    Religiofoi

    Ci-

    binienfis

    ditionis

    fevcrl

    -monuir

    r'ur-popo-

    larcs

    rd

    ?n-ri.qoLj.qn

    reduceie;r.'

    ;;

    L.'ju,

    -

    Lqtheri

    fcintilla-

    jam

    incendium

    cvaferar;

    gulm

    ut

    eorum

    ftudio

    fopiretur

    ;

    d.uorurn

    guip-pc

    Regum

    Joannis

    ,_

    & F*dinancli

    con-

    tentione

    in

    fuum

    ufi

    commodum

    Cibinicn-

    fes

    Anno

    tgzg.Magiftratu

    civili

    .

    ac

    cen_

    rum-viris

    Lutheri

    dogmate

    infe&is

    menfe

    Februario

    collegium

    Canonicoru*

    ,

    Si.rr_

    dotcs,

    De6que

    faoratoi

    viror

    ,

    &

    mulierer

    omnes

    cum

    literarum

    cultoribus

    capitali

    edi,

    99

    *

    urbe

    emlgrare

    julGrunt,

    i:ireptis

    "

    ua

    mt,orum

    pieras

    rrcrno-

    Numini

    cioni.

    rat

    ,

    bonis

    o

    -templ6 etiam

    prepotiture

    fan-

    &a._Cruci

    dica:6

    vicenis

    &

    iuatuor

    arir

    confpicu6

    Lutheri

    evangelio

    aafii&O.

    IlJurt

    t:rmen non

    mcdiocrcm

    icligioni

    Cathoiica

    comrnencirtionem

    attulit,

    q"udd

    unus

    dun-

    trxat

    in

    mifcrabili

    hac

    direitionc

    ex omni

    Clero

    repertus

    fir_Martinus'F6lckerueSacr-

    a.o ,

    9-ur

    n-:

    beneficium

    ,

    guod

    in

    Xenodol

    chio pinguiur

    ob;inucrar,

    airirt"rcr,

    ad Lu.

    therum

    trea[it"

    varos

    ,

    Saxones

    pralcrtirn

    anim,aclvertic

    ,

    &

    turpem

    rded rb

    Jvita

    rcligionc defe&ionern

    ol.rcle

    Patrie

    anno

    eodem vindicavir.

    Pe-

    trus,

    quem

    alii

    Pe

    traibonern

    appe

    ll3Dt,

    Mol-

    rlavia

    Veyvoda irruptione

    in

    Tranfylvani-

    rm

    fa&a

    collatis

    acl

    Mrrimbutgu,m

    fignis

    o

    ac

    manibus

    vidtor

    pridid

    ffti

    bD,

    apbfto-

    lorum Simonis &

    ;udr

    ,

    oppidc Psasrnp"ri-

    enfi

    ignem

    {bbiecit

    ,

    f,eguenti

    v*d die,

    ob-

    feGi'

    Coroni

    -,

    arce

    potirus

    c{t

    ,

    cundtique

    diripuit

    :

    inde

    prrdis

    inefcatus

    Biftricium

    ufque

    procurrit

    ,

    ac

    dernum

    repulfus

    eft,

    ,

    Saniore,

    rcccnti

    hec

    firage

    admoniti

    r

    conr

    filia

    capere potuera:nt

    ,

    ni'fi

    novus

    error

    lu.

    #('E)#

    - -b--\....rd

    ry6d

    Diyinainterea

    Nen:efis feverd

    inTranfyl-

    cern

    ,

    guA

    verit;rtern intuerentur

    ,

    eJcmil-

    fet.

    Ademit

    verd

    eam

    &

    Coronenfibus

    ,

    qui Anno

    r93o,

    lCibiiienfium

    exemplum

    fecuti

    Catholicos

    Sacerdotes

    in cxilium

    ab,

    legirunt,

    Ordinis

    Scraphici Sodalcs,

    qui

    Di.

    yina

    ad $S.

    Pctri

    &

    Pauli Apolt.

    procuiabant,

    in Csikicnfern

    Provinciolrm

    abire

    ,

    Praedio

    catores

    templum, ac

    coenobium

    cum

    fcptem

    pagisdcfcrcre

    codgcnrnt"

    Crevit

    in

    diei

    me-

    lum

    Joannis.Honrlri

    opcr{, qui

    pofterqurm

    ctor

    feicntiis

    variir

    ,

    tum

    Luthiri

    dodtrinr

    plenilfimus

    Bafilci

    Coronarn

    ,

    unde

    ortum

    duxerat,

    rediic

    ,

    ut

    opcra

    fua

    Geoqraphi.

    cr,

    liircll6sguc

    do&rinam luthcri

    coitiicn-

    D -

    B6

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    19/81

    --

    s-(31-8--

    tes

    procudercc

    ,

    Typographiam

    e_rexit.

    Pri.

    rnus

    etiam

    in

    Patria

    d

    fuperiore

    loco

    evan'

    selium

    Lutheri

    promulgiffc

    fertur recla.

    ir.nt.

    matre

    ,

    fiiirtmqud rliris

    dcvovente.

    Yuleetis

    libellis

    catech-eticis

    '

    &

    Augu{lana

    coni.tlion.

    ,

    abrogrtd

    item

    priva'td Mi{f

    fecrificid,

    facram

    icenam

    fub

    utraque fpe'

    cie

    adminiftravit

    ,ludrimque

    literalium

    ape-

    ruit,

    fruftrr

    obnitente

    Paulo

    Bencknero Ar'

    chi-Presb.ytcro

    ab

    urbe

    relegato.

    Anno

    if+r.

    Biflricienfes

    quggue

    cives

    ad

    Lutheri

    dogma

    transierunt,

    d,l9"

    M.at-rlrao

    Teitlchero

    l'

    thcri

    cujusilam Ordinis deferto'

    rc.

    Aliis

    item

    Saxonum

    civicatibus

    avitr

    facra

    profi

    ten

    tibus

    ifrterrli6tum"'

    Hac

    erat,,rcgnante

    Joanne

    Zapolya,

    Iu-

    &uofa

    Dacie

    corlverfio

    ,

    haec

    fe&*

    Luthe-

    ,.o*

    orootga:io.

    Nunc

    ad ea

    ,

    qua

    eiul

    mottein

    ioni..utt

    funt,

    gradum facio'

    Jo'

    "nr..,

    Rcx

    ubi

    Anuo

    t

    gto.

    fato

    fe proxi-

    mum

    fenfit,

    Gco,Pium

    Nlartinutium

    ex

    Or-

    dine

    D.

    l'auli

    p::imi

    Eremit't

    ,

    Epifcopum

    Varadienfcm,

    &

    Petrum

    Vichium,

    feu

    Pc-

    trovichium

    fibi

    I'angvine

    inn&um

    tutorc$

    filio

    Jornni

    Sigismundo,

    &

    Ifitbei'leX'cgine

    eonftituit.

    Ivfulicra

    ,

    tutotrc

    tanto

    Prelulc

    Martinulior

    guclrl Atrno

    l95o'

    ob

    na^Yatam

    in

    Dacia

    opciam

    Archi-Epit'copatr.r

    Strigo-

    uicnii

    donaiic

    Fe rdirrandus

    I'

    Julius

    vcrd

    ttl"

    ollro

    #(r')E

    @T;,*jll"jlullll,lfl

    .l

    n

    $

    I

    I

    .i{

    4l

    ,t

    l:

    .t

    t,

    'f.

    l"

    i"iU.tU","r

    Dacia;

    lt

    brevi

    per

    c?eclem

    rr

    latus.

    authore

    pt""iaii

    ca{l'aldo'

    lo::T

    t"

    il;'

    :ii;'l;c

    trivichio'

    quem

    cl'um-

    viveret'

    rrnr.rlltm

    femper

    t*p-"'iJU"tot'

    Martinufii

    l,':'jil:;i;.'o'nnria

    i

    ..n;q*.

    etqu-e-

    Arbr

    l;|$[tffi",f

    i['iy'['f*.,lf#

    ;;;;;;;axinrum

    fe

    dilcri'ren

    aditurumj

    ;;il;H

    iiui"iur"'it

    Matth*um

    calv-inum

    li.;ibi;

    aoaot aditui

    varadine.nlrs

    '

    rtr

    :;:"i;.;inuii"t

    qrav itt

    r

    animarlverterst'

    Jtrdd

    mulicri

    "nttuquttttiam

    imaginem

    de

    J.nibus

    preceo fondt'nii

    totaghurn

    impegif-

    il:'il.i;-ttilit

    ptnt

    in

    eo

    qorvntu-

    Pro

    ii.irri"""

    fancituir

    eft :

    Qgantum

    entm

    ffi;t;;;it"i

    iutt'e'i

    affcclis

    adverfabatu-r'

    ;;

    ;

    ;;-iils

    tt

    t r

    o

    v

    j

    c t'

    i rr

    s

    p

    a t r

    o

    c

    i

    n

    a ol:"":

    ln

    I

    i:;;;;-;it;;a

    vi

    temPlis

    ac

    aris'

    "n'Po

    debat.

    Et

    Cibinii ;i;e;;

    Joauncs.Surdafter

    ;:ffi

    '.Lh

    ;J

    I

    u

    tr'iri

    I'acra

    procurtqii

    :

    "

    n-

    ffi il;4t

    Dccand,pofibt{1l-:'

    Eccleirt

    cre-

    otum

    ibat,

    V*f

    tnt'nlt

    utta

    sf"gtterus

    ad in-

    ft

    Jni;dtaecos

    rucli

    menta

    novclli

    cul

    tiis

    D

    sr

    E;il;;';oi.

    uutetu"t,

    incitante

    ad

    hec

    au'

    ilff

    t,;o"i.rtio'iiic

    a

    n

    i

    mo

    audax'

    i

    n

    genio

    vcrfutus,

    voluntate-p""'

    *

    in

    ornnem'mobi;

    lis

    ,

    qui

    i

    cathotrJiililffi

    ircrir

    clim

    ed

    -

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    20/81

    ,-__

    , ,Lt

    rr=

    )

    #

    ,utherum

    delecerat

    ,

    dr-u--ffigrna

    galim

    profiuebatur

    ;

    poft.aquim--nlUoru

    lornem

    ifza

    Ep,ifcopu

    m

    irtf

    .nfim,-

    ni*-oum

    toyertus

    bnrefes

    Rc^ligionis

    propugnetorem

    in

    Unqariam redij;lt

    """i*.rgu"i;fi

    ;-;;;:i

    ranfyl','ani

    polGtfiones

    Epifcopat0s

    ]

    t

    e.-

    cleuaruin

    .

    patrimonia,

    Itlbeile-rem

    graranr

    tacturi,

    eripuiflbnr

    :

    ejedtis

    palfim,

    florimun-

    oo

    Kafmundo

    tefte,

    lcgitimis

    facrornmrni-

    niftris,

    ac

    yiris

    DEO

    dicrris

    ,

    f.rotr"irs

    .o_

    rum

    Regio

    rrario

    addi.xit

    ,

    fuocumpri*is

    io-

    tcntus

    peculio

    ,

    gu-d

    fortunrs

    proirias-

    alie.

    ars

    pcr

    l-urirum

    nefas

    locupletaict"t

    parri

    pe-

    troviclio

    vicle batur.rrpti

    mileris

    forirnr,

    aiG

    fama

    guogue

    ac

    .ii1U*"tio

    ienom;ni{

    Doraretur,

    Crucem

    igitur

    virorurn'Numini

    devotorri

    frontibus

    in"uri,

    .r;;;;i'S."r-

    tirn.

    g

    coronaris,

    cultdgue

    .,

    o"rririioo"

    pfnrlltmlr

    facerdorio

    initirtorurn

    vcrtici-

    bus

    ,.

    {

    9u.t

    -prg

    lorJ A

    "q";'"u6i.nrrncperritct

    ,

    auferi

    iuflit

    dupllci

    infienis

    la_

    Eoclnto,

    .bonoru_m

    n

    & farra.

    egibui'

    omni-

    Drs

    tt

    talloaem

    hodie

    reddere

    liberct.

    non

    dccfiLt

    forcatJis

    rernetjencli

    A.ofi"s

    ,-ija

    ni-

    yiLum

    .Rcligionir

    Ca,tholice

    propri.i.n

    io_

    turus

    vrcera

    non

    rcddere

    ,

    rlrt

    irsdtm

    bc-

    rcficjis

    ctiam

    compenfa.re:

    --

    _

    Verim

    dcteftand-a

    hac

    petroviclii

    tyran-

    rir,

    grthodbxorum

    ferv.otioii-bur

    ii*,r-

    ,#(r)#l

    ;;"*t

    fuit

    ad

    Reliqionem

    Catlrolicrm

    ge'

    ncrofiiis

    prcpugnandam.

    Q3a

    in re

    dum.

    ce-

    iriir

    aoi;otiti'd

    ft.to

    Canonicorum

    Alb-en'

    hom

    Col .gio

    facerdos

    defudat

    '

    inv-encfm'

    I'u*

    t.rtrl.nla

    feiicitati

    priftina

    rei in

    Dacia

    iatholicre

    rationem

    Ferdinanclo

    Regi

    porre-

    dturus

    Vienriam

    contendit,

    Colos-Monofto-

    rini

    quielcens

    ab

    inlidiatoribur

    htreticis

    '

    foiritri

    pulvinis

    intercpto

    fuffocatur.

    Fran'

    c'ifruE

    itt,lctec

    glorioGilimo

    nomcn,

    folum

    ;;;;i"

    vctus

    Tranfylvania

    Urbs Medgye{i-

    num.

    Yitr

    inftituto

    Saccrclos,

    facra

    Chri-

    ftiana

    Mufna

    procurabat;

    un9c

    i-Luthera'

    nis

    e

    xa&us

    Viiaiii Epiftopi

    Albenfis-

    Eunc-

    re

    funqcbatur

    ,

    nomErrque

    Antiftitis

    Tran-

    fvlvanias

    Martinuhi

    ad tiaram

    Strigonren-

    fem

    vocati

    futlragi0

    obtinuelat,

    Dcmum

    piis

    conatibus

    intcimortuur

    Praful

    intcgerri'

    inus

    Lilisionis

    Catholicr

    veritatern

    occafu

    lloriofo

    p"o{tcris

    teftatam

    reliquit.

    Sepultur

    Colos-M6noftorini

    in Tcmplo

    Virg.

    DEIpera

    I

    I

    i

    I

    l

    I

    I

    I

    I

    I

    I

    in

    Cmlos

    Aff'umptr

    ante

    ararn rnai-oietn'

    Anno

    tt51.

    Di[rrus

    enimvero

    Chriftianur

    oupil.

    in

    tanta

    iirorum

    etiarn

    facrrtiorum

    ior?,tpttl$

    nullii

    unquam

    harefeos

    labc

    vL

    tiatus',

    odi6

    verd

    6dti

    intot.mptus

    ca

    in

    rcle

    tunrulari

    ,

    qur

    profenatis

    ceteris

    per

    Tranf/lvanirm

    delubris

    inta&a

    fcmper'

    in'

    violrtigue

    permanlit.

    Q3ra

    dc

    rc

    gloriantem

    BOn

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    21/81

    gg*

    #(rr)#

    Catera

    nzprtrant

    bF,D,(r-.

    -

    *"{ffi

    $i;: ii;;+r:i::n:::{:

    ffi

    A ,\- .

    S'vJI.

    vru

    ia '

    6

    Pryltngat ion

    *

    eTailarior*w

    mod*t

    -

    (r

    nn.-i^''-'xr

    tgi

    A

    Rii

    fe&am

    -'.":,:

    *

    occafio.

    /.r

    rempo;il"1

    r"""t*..Divj

    Regis

    srephani

    i,ilrn

    umi:,

    ml

    s,.:xi,. 'ji:i*

    onenfis.

    v"r;

    i,i]

    .o",-rf,,ii,i

    iil-.'

    :::i:

    I

    i';u'

    "l.,l'dlii:

    ha

    el_c_

    Serv";;.lj

    fi i,r,rna.

    ;

    S

    er

    veti

    j

    ni

    t

    iVti.

    lmi;lin*rlt$tr;*,*p

    I

    t.

    :.1

    t

    I

    tr

    I

    Valentino

    Gentile,

    qudd

    trium

    in

    Di,

    vinitate

    perfonrrum

    locd

    beos

    totiilem

    pro-

    fteretur.-

    Hic Bernr

    llelveriorum

    ,tn.

    ri6r.

    ,

    capite

    plc:us

    pertinacia

    pcenas

    dedit. Da-

    vidiltr

    d'Georgio

    Davide-,

    Bafilea A. rsf

    S.

    t/t(rltr?t

    a-\reorgto

    uavlqe,

    Daltle?e

    A.

    Ittg.

    i

    f,ammis

    exuftol

    Sociniani

    d:nique

    i

    Leii,o,

    |

    &

    Faufto Socinis

    r

    guorun

    ilfe

    Samosatc-

    num ab

    orco

    revocairrm

    Pelagio

    fociavit

    ,

    hic talii

    dodtrinam

    B'afilep

    d

    Slbaftiano

    Ca-

    ftiliorre

    explicetem

    ar-rdicns

    in

    eanclem

    abiit

    feCtam.

    Sergetus

    inter

    varios

    fufcitatp

    bprefeot

    rlqmnos fideliorcm

    ceteris

    na&us

    cft

    Geor-

    gium

    Blandr4tarn

    ,

    Pedemonranum

    ,

    qui

    i

    Ticinen{i

    facre

    inquiritionis

    cuftodia Gine-

    vam

    primim,

    indein Hclveriam,

    Germa-

    niam

    ,-Poloniam

    ;

    demum

    in

    Tranfylva-

    niam"elapfus

    artis

    mcdicre

    brneficid

    i

    ac

    Pc-

    trovichii

    op:

    jn

    aular.n

    Joannis

    Siqismundi

    ctiamtum

    adotrefcentis

    penetravic

    l[n.

    rgqr.

    Clim

    primd

    quidcm

    irlepferar

    ob

    lfabelle

    Reginc

    mctum

    ,

    atque

    aded

    rplius.soly-

    manni Turcarum

    lmperatoris

    .

    qui

    id

    tem-

    porir

    Joannem

    Sigiimundum

    'in

    folium

    Ttanfytvani*,

    reponens

    .

    nov

    is

    teligiosib'.rr

    I)acem

    turbare

    fo\iris

    aditum

    ptecludi

    om-

    nino

    jufferat

    :

    iis verd

    extin&il

    liberC

    ;rdcri

    peregrinum dogma

    fparfit

    i

    ut

    Proceres

    ,

    ipsumguc

    Sigilmundurq

    non

    modd

    ad

    pl

    ,

    troci'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    22/81

    If

    H

    fi

    il

    lf

    i

    t

    I

    ---

    #-(

    t{

    )

    #

    trocini

    um

    a

    perri

    for-.;

    pi*au*-IoffiE

    yn

    ed

    do&iinam-f"ili"

    "-pi.e."il_

    io-

    duxeric.

    ^Sic

    Arii

    reJivivus

    error

    in

    Tren$.Ivaniaro

    cft

    invedtus

    , cui

    Eianclr*,"

    i.A"lur'^r.rno_

    Dem

    ,

    Fruftum

    Socinum

    ga&tei

    -;;;.;;;;

    4jtoo

    rs6c.

    paulum

    verri

    ;il;;;,_;

    Gen_

    .

    tilem

    ,

    Sylvanum

    cum

    non

    peucis

    d

    Calvi;

    ni

    &6tr

    ad

    Arii

    dogma

    tr.,{o'&is

    -i,i.ios

    er_

    torum

    na&us

    aflumpto

    Onitariorum

    nomi_

    ff_'^J_"-qd.

    Arii

    mernorja

    exotai?nr..,

    ;o,

    ^r1 3eyptrr1

    ,,

    -ac

    lcholrrum

    aiba-juira

    oounulr,

    cui

    ab

    An.

    r-96o.

    pr*ficicbarur

    pau-

    lus

    Julianur,

    Confcripta

    piotinus

    advcrstr

    fauCti

    {limaln-

    Triniratim

    iolumina,-iorru.

    prr

    tacrr

    codices

    ,

    &

    varias

    in

    linguas

    non

    lii'"iliil:

    i

    ",l,'r',i,X

    i:

    g*fl

    i

    r,*f.:,,,fi

    ,

    virus

    facillimd

    aL

    io""u?;s

    -""Lo'a.rrru*

    ll:r.':,lf

    "1"*.

    p_':ry

    o.ror-n

    uirr"rl,

    *," ry-

    prr

    edrtr.

    , prefird

    Joannis

    Sigisrnuncli

    no.

    mlne

    vulgrbanr.ur.

    Nec

    fpetr

    fcfellcrunc

    tovatorum

    rnolitiones

    ; ui

    enim

    uihil

    dc

    fijThTiir,XtT#:?,",',f

    gJqil*i'j]

    du&is,

    nihil

    de

    caterir

    ,:rnit",

    lif?or-

    "pi_

    ione

    imbutis

    dicam

    : aded

    oo""

    -fJ.

    f.C*

    ,9.:lj:t_tm,

    gcc.u

    paye,.a;

    ;;

    t

    rd.,."i

    ro

    anrnsq

    ebicrit,

    gue

    Seronicrrurn

    urbi_

    Bln

    -

    *(rz)#

    _

    um

    numero,

    furrogato

    Sz6.fz-Vlrafino

    ,

    de-

    Ieta

    fit.

    Ipfe

    quin

    imd

    Tranf.rlrani-

    Pria-

    .

    lcps

    ,

    &

    ab

    ejus

    con{iliis

    cooftirr:ii

    (

    ut

    rc-

    fert

    locupletillimus

    rerum

    Ungaricarcm

    fcri-

    ptor

    Iftva.nffius

    )

    Nieolaus Chagui':s

    ,

    Sra-

    $t-lnq

    Nisovius

    ,

    Joannes

    Salaniur,

    GaQar

    Beketlius

    ,

    pcnes

    qtros

    lumma

    reruo

    srat

    ,

    Elandratae

    dolis

    circumveoti

    Ariaae

    fe.&-

    non

    tarn

    fautorer

    r

    guim

    complicer

    funt

    cffe&i.

    Gravitlimis

    intere.

    Divinum

    {umca

    ab

    iis

    laceflcbatur

    convitiis

    ,

    nec

    decr:at

    ,

    gui

    fcfe

    fcrr6

    &

    igne

    Trinum

    i

    fraufyratiie

    DEum

    exaCturos

    ore

    neferic

    affirnnarenr.

    Aufus

    ctiam

    Auno

    rg7o.

    Alba

    Julir

    furn-

    ms

    inter

    fubs authoritatis

    francifcus

    DavL

    dis

    reos

    criminis-pronunciare,

    guorquot

    bu-

    rnani

    generis

    Rerlemptorcm

    DEI

    Fili-,::o

    is.

    vocarent, llon

    fecusr'ac

    qui

    DEI Marrem,

    aut

    SS.

    Pcrrum,

    &

    Paulum

    obtc{larenrur,

    Verim

    triumphav.it

    ds conviciatorc

    DEI

    Fi.

    tius,

    impudciria

    condernnarus

    DcvenG

    is

    srce

    carccric

    miferiis,

    ac

    fordibur

    confe&ur

    enimam

    Arii labe

    ineuinrtara

    crhalavit

    foanner

    guoque

    Sigism'unduc

    peucis

    menfi-

    bus

    I

    Davidis

    Unitariorum

    (ii

    vocant)Su-

    perintendentis

    obitu,

    nentiquam

    revocetir

    fancitis,

    quibus

    immifla

    in

    tr:nfylsaniam

    Luthcri,

    Calvini,

    Ariiquc

    evrngilia

    role-

    rasdl

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    23/81

    t'

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    24/81

    a

    --S(+o)#

    l

    audio

    poli

    r

    r'r

    ti

    o

    l"G-.irc]GT

    o.ft

    i

    u,rn

    po

    refta

    rrrn

    "'"n.

    r*t,

    tll

    i.'."ii",

    sr-

    ator'nefalij

    aurhor

    fccdcris

    .*

    -i-r,rljiC

    ,r.

    iiie'_1ifi

    I

    i;

    :

    *

    :'*,iff

    i:

    th:x

    n.

    ;1

    ir

    r ilegi

    in

    carcerern

    .:;

    j"ei;-

    g;",

    ^

    .

    gr"gre

    :l:"_?

    rf

    p..

    Joannes

    Argcnrus

    praficlii

    pro_

    v,nerp

    Societatir

    JESQ

    iices

    g..ensl-

    evicit

    ilfr

    i'J

    I ;T;';

    iffi

    ,

    ff

    *:t

    ."*ir

    "":*

    llajc-rius

    Collegii

    Re&oi,

    i"J".i

    ir',"ou"_potuic.

    utficariim

    i

    qu;g;;uiln*".t"ur-

    .nus

    a(ccpcrat,

    guarDvis

    prolC

    cognitum

    jn-

    altcaret.

    Variis

    exinde

    vicibur

    Arii

    fc&a

    in

    Dacia

    ercepta,

    &

    fub

    principibus

    quidcm

    i,,ftr;r-

    :;:.lul,1u.T.

    no-n

    infclicitlimis,

    pterumque

    ri 1s

    ,rcundis.

    Stetim.

    ccrti

    d

    fu'UjeAa

    flu-d:tpl,o

    Ii.

    Tranfylvanra

    Anno

    r6ol.

    diffu-

    grsarrbus

    Claudiopoli

    .rtrianis

    rediii

    fua Ca-

    t.ioitce

    Reljeioni

    lib.crtas

    ,

    re_llitutum

    augu-

    ftum

    Divi

    iltichacljs

    r.*pluro,

    -;;;;i"

    ,

    p;ivat6gue

    rcligionis

    ufu

    irianis

    'lr,.rai-

    crm.

    Ab anno

    verd

    r

    dog.

    quo

    ad

    princi-

    pcm

    hetei.odoxurn

    devoluta

    'rn

    ,-

    uniil._

    f

    rnper

    f

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    25/81

    r--

    .----$(+z)#

    -..-[

    -=-#(n:%--*;

    I

    ;iliur

    "",iqr.Gg.frr,-q,"J

    {ttttgtl"""""

    t"

    I

    Ctt";ti

    elGclas

    vocitabrnt )

    art'

    4'

    linpvam

    converlas

    Francifco

    I. Regi

    ci*[

    ;i;;iffi;;iun,

    ,

    ,,

    De

    articuliscontrover'

    nii-nitlimo

    infcribere

    veritus

    non

    eft.

    o"uniif

    ;'fi;;;ili"

    pontintios'Sactamsntarior'

    Ana'

    I

    dcre&is

    molitionib's

    c

    fupremi

    Magiftratiis,

    I

    i,baptift*

    ,

    ^it"i-i'itli;i;;;&

    fimiierve'

    I

    rcl

    turnclam

    aviram

    religionem,

    nouas

    w.

    |

    ,,

    rain

    fenten.ii'"

    nfttntl"nt ''

    ac

    te{timoniic

    I

    rd

    abolendas

    inrcntilfimi-manibus

    tint.oruii

    I

    ::;;;h;.ni"-una"

    non

    obfcurd

    coniiciro

    benef;ci6

    clapfus

    Engolifmum

    fc recepit,

    in.

    I

    Sa.rrmrntarior,,il'itCtim

    circalnnum

    tfrt'

    I

    de in

    Germaniam

    cxcurrit,

    Quem

    uui

    rl'i.

    I

    qt1.ilffi;"iil:;iiil;;t';f

    in TranfvL

    I

    fmus

    de

    controverfis

    Religioni,

    qu*ni;ii.

    [

    ]i"i.it

    p"t.tri(G'

    Nova$rem

    verd

    '

    cu'

    bus

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    26/81

    #(++)*

    ,:--..

    -

    f

    t

    utor

    Petror'ichius

    Tranf.yl

    yrrr;am

    fceiun-,

    deret

    ,

    Martinurn

    Kslmancfehiu--

    nni'uurn

    ?orum

    ferninatorem

    -induxit

    ,tnn'6

    lrtz.

    Controyrrfrm

    iltico

    de

    falutari

    fa"".r"

    ao.

    &rinam

    vulgrre

    ,

    vcterem

    facro

    fonte

    ab.

    :y1li.

    tily*

    abrogare

    ,

    noya

    rarione

    bap.

    tllmo

    iniriarr:.

    ,Fertur

    in

    publica

    urbis

    vi4

    hir.l

    vcra

    facri

    lavacri

    noima

    jonet*ii.nls

    vcrbis_aqui

    lintri

    infusi

    inftntcs

    ?Lirin

    ,

    .,

    t{j_hlte:ttt

    Cb:.i/}iana.

    qur

    de

    re

    videre

    Ircet

    Hrnerum

    de

    Tranfylv.

    Eccl.

    L.

    +,

    Ni-

    rnirum

    ut

    rcligionis

    refoimator

    ",

    url

    "o-

    trct-

    vcterem

    , &

    irrn

    indc

    ab

    Authorir

    :.tlftj,

    Apoftoiorrimquc

    temporibui

    ;;.;;"

    tum

    {acrorurn

    morern

    innosarc

    oportebat"

    Noa

    minori

    de

    frero_,fanCto

    Euchari'ni"

    *y-

    fierio

    pal:im

    novum

    .togm"

    f.-iii.Lr,li.r.

    nrndam

    a_ltcrius

    fpeciei

    -prohibitionem

    ,

    pl_

    nis

    yerd

    &

    vini

    convcrii'onem

    omnino

    non

    rdm.itrcndam

    pronuncians.

    Et

    hec quidem,

    ho^rumque

    fimilia

    per

    Kalrnrncf:hiuir

    iadti

    tuere

    nove

    doCtrine

    femina

    .

    qua

    tamer*,

    ne

    rrdices

    egifl'e

    ,

    nedurn

    in

    fenientem

    ex.

    creyiil-c

    videre

    potuit

    An.

    rrrg.

    morte

    sr-

    hnetus.

    Hanc,

    ne ruborem

    novatoribus

    in-

    .tucam

    ,

    habeintquc

    ,

    cur

    finccro

    fcriptori

    luccnfetilr

    ,

    Iilentid

    potitr

    involverilam

    uxi..

    Si

    quern

    trmcn

    *almrncfehii

    errores,

    rnorti$tu rrrionclu

    lcgendi

    cupiclo inqetlit,

    fcripto-

    *(+r)#

    fcriptorem

    adear

    Lutherrnum

    Georgium

    Hrnerum

    Annel.

    Eccl. Tranfylv.

    L.

    +."

    .

    Verie deindc

    variorum

    C

    Calvini

    a{leclls

    {luciio

    enatr

    opinioues

    r

    gua

    reqni

    Primo-

    ribus

    i

    religione

    etiam

    Cethollca

    alienis

    occafionern

    prabure

    ,

    ut

    de

    perturbetl

    regni traoguillitate

    pubiico.

    in

    confcfl'u

    cum

    joenne

    Sigismundo

    expoftulrrenr.

    Audiit

    Princeps

    fuorum

    quereles

    Proccrum,

    &

    ne

    deinceps

    audirec,

    An.

    rt6+.

    his

    per

    Blan-

    tiratam

    furi{

    (.egregium

    Jciiicet

    Fecielcrn

    n

    qui

    nuBer

    inimicam

    paci

    do&rinrm

    in

    Tran-

    $,lve-niarn invexereC

    )

    perfonrtum

    Enye-

    dicnfe

    conciliurn

    convenit

    :

    ,,

    JoaRnes

    IL

    Dci

    gratii

    ele&ur

    Rer

    iln-

    r,garir

    &c. in prefenti fynodo

    Envedicnft

    ,,conftitutis

    l'alutem

    &

    favorem.

    DelcgrvL

    ,,

    mur

    ad

    prefcntern

    fynodum

    cunn

    pient

    ,,rnaadato,

    &

    ruthorilete

    noftra huniprc-

    ,,

    fentem noftrum

    Excellentitlirnum

    -Ge-

    ,,

    orgium

    Blendretam Do&orcru noltrurB

    ,,

    phyficum

    virum

    grlvem'

    cruditurn

    &

    in

    1,6cris

    literir

    non medibcriter

    yerfeturD,

    u6

    ,,

    colloquiir,

    &

    differentiir

    vcftris

    dc Cent

    ,rDomini,

    conciliandir

    interfit,

    &

    unircrlar

    ,,

    rixat

    vergentc.r

    in

    civilcs

    turaultue

    ,

    ac

    diG

    ,rfcnGonet

    in

    ipfr

    fynodo

    pro

    viribur fcda.

    ,,

    te ,

    &

    compeitere

    ftudeat, ttquc

    hrc oc-

    Dc.Eone

    odie,

    injurir, contenciob6lquc

    in.

    Ce

    -

    rrtG

    l{

    ]ffi,t,'"

  • 7/23/2019 Andreas Illia, Ortus et progressus variarum in Dacia Gentium

    27/81

    rr.t9r

    eos

    ,

    qui

    vetetem

    priorum

    Patrtrm

    ag'tflirtionem;

    &

    verum

    iudicium

    pro

    ma.

    ;;:nifefto

    verbo

    DEI

    fequentes

    pr*fentiam

    ,,

    Corpolis

    Chrifti

    affirmant, ac

    inter

    eos

    0

    ,

    ilui

    diverfrrn

    intelligentilm

    e:

    verbis

    cc-

    ,,

    nae

    eruunt

    ,

    fopiantur

    '

    &

    fubfidant

    '

    ut

    in

    ,,EcclefieDEi

    foreat vctt

    par,

    &

    concor-

    ,,

    dir.

    Statuimus

    omnino

    rnaqLs

    &

    re ftttu-

    ',

    rum,

    fr

    fcriptd

    utraque

    Pars

    fuam

    affertio-

    i,

    nem

    proponat

    ;

    ita enim

    arbitramur fore,

    ,rut

    tum

    jurgia.'

    tum

    conv.i:ia, quc

    non-

    e1

    rrurreu:lrn

    ex

    ineandefcentibur

    hominum

    ,,

    affcdibur fubaafci

    confveverunt

    ,

    tol'lan