Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.
-
Upload
edith-lemmens -
Category
Documents
-
view
215 -
download
0
Transcript of Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.
![Page 1: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/1.jpg)
Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw
1
Roeland Cappon
![Page 2: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/2.jpg)
Musical-project
2
Coördinator: Vakgroep Landbouweconomie (UGent)Partners: AMRP (UGent) – ILVO - ISEG (KULeuven) – FRW
Financiering: Federaal WetenschapsbeleidProgramma SDO (duurzame ontwikkeling)
Looptijd: 2007 – begin 2011 (tot januari 2010)
Onderzoekshypothese:
multifunctionele landbouw + regionale identiteit → plattelandsontwikkeling
![Page 3: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/3.jpg)
Musical-project
3
Werkpakketten‘alternatieve financiering van multifunctionele landbouw’ (3.2.)
Landbouw
Landschap / Identiteit
Voorziening van publieke diensten
Verbreding / diversificatie
Multifunctionele landbouw
Rurale actoren(vastgoed, toerisme, locale overheden)
plattelandsontwikkeling
3.2.
3.1.
3.3.
![Page 4: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/4.jpg)
Leader
4
In Vlaanderen: Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling(PDPOII).
Financiering: LEADER = Europees subsidëringsprogramma voor plattelandsontwikkeling
Looptijd: 2007 – 2013 (vanaf maart 2010)
• As 1: concurrentievermogen van land- en bosbouw• As 2: Milieu- en landbeheer• As 3: leefkwaliteit op het platteland en diversificatie van plattelandseconomie• As 4: LEADER
Gelijkenissen As 3 en As 4: • Verbetering van de leefkwaliteit• Verhoging van de sociale samenhang• Versterking van het streekgevoel• Diversificatie van de plattelandseconomie
Verschil As 3 en As 4:• Uitvoeringsgebied: LEADER enkel in afgebakende LEADER-gebieden. • LEADER-methode: autonomie aan de regio’s
![Page 5: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/5.jpg)
Leader
5
0 10 20 30 405
Kilometers¯
Hageland+
Haspengouw
Kempen-Maasland
MarkAante Kempen
Meetjesland-Leie-Schelde
Midden-Kempen beweegt!
Pajottenland+
Tielts Plateau
Vlaamse Ardennen
Westhoek
"Buitengebied"
Leader in Vlaanderen 2007-2013
Leader-gebieden:
2 criteria voor ruraliteit:- < 300 inw/km²- maximum 15% bebouwde
oppervlakte
Leader-aanpak:- Bottom-up- Innovatief- Multisectoraal en geïntegreerd- Gebiedsgericht- Beoordeeld en begeleid door Publiek-Privaat partnerschap (Plaatselijke Groep)- Netwerk- Samenwerking
![Page 6: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Doelstellingen MUSICAL-onderzoekI. Probleemstelling (afbakenen onderwerp)
II. Overzicht & kenmerken alternatieve financieringsmechanismen (AFM’s) → Selectie kansrijke AFM’s
III. Draagvlakbepaling- voor kansrijke AFM’s- bij relevante groepen actoren (publiek ↔ bestuurlijk draagvlak)- in verschillende studiegebieden
IV. Conclusies
![Page 7: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/7.jpg)
I. Probleemstelling
7
Groen BlauwGeelWit
•Bescherming overstromingen
•Verbeteren waterkwaliteit
•Tewerkstelling
•Verhuur gronden en gebouwen
•Toerisme en recreatie
•Groene Zorg
•Regionale identiteit
•Erfgoed
•Energieproductie (windmolens, biobrandstoffen, …)
Rood
Landbouw = multifunctioneel!
•Landschap
•Natuur
•Milieu (bvb. koolstofcaptatie bodem)
•Verkoop & verwerking hoeveproducten
•Voedselzekerheid en -veiligheid
Plattelandsontwikkeling: 4 elkaar versterkende processen (Wiskerke)- verbinden van rurale actoren- vervlechten van economische met niet-economische functies- verankeren in het eigene van de streek- verbreden (diversificatie van de landbouweconomie)
![Page 8: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Private goederen
Bvb. voedsel, vezels, energie, rurale accommodatie, educatie enz…
Quasi collectieve goederen
Bvb. water
Club goederen
Bvb. landschapspark
Publieke goederen
Bvb. openbaar landschap, biodiversiteit, zuivere lucht
rivaal
niet-rivaal
uitsluitbaar niet-uitsluitbaar
I. Probleemstelling• Stijgende vraag naar publieke diensten (van multifunctionele landbouw)
–Stijgende welvaart => hedonisme: meer genieten–Meer vrije tijd om te recreëren op platteland–Toenemende mobiliteit => meer mogelijkheden voor recreatie–Meer belang gehecht aan welzijn, gezondheid–Milieuproblemen, klimaatsverandering => meer belang aan natuur & milieu–Toenemende druk op open ruimte door stijgende bevolking, industrie
![Page 9: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Landbouw moet bijdragen aan...
143
10
6
5
6
7
135
40
20
18
8
6
40
155
143
113
84
71
10
109
151
195
230
243
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
voedselproductie, geenaandacht voor andere dingen
toerisme in hun streek
uitstraling van imago streek
aantrekkelijkheid van hetlandschap
fauna en flora in hunomgeving
netheid van de omgeving
Helemaal niet akkoord
Eerder niet akkoord
Eerder akkoord
Helemaal akkoord
Op basis van eigen onderzoek in Meetjesland (MUSICAL-project, 2009)
• Vraag naar publiek diensten?
I. Probleemstelling
![Page 10: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/10.jpg)
I. Probleemstelling
10
Bedreigingen- verstedelijking, versnippering- intensivering en schaalvergroting
in de landbouw
Landbouwlandschappen Natuurgebieden
Dynamiek / Agrarisch gebruik
Huidig beleid = inzet publieke middelen- ruimtelijke ordening – marktregulering
vb. toekennen bestemmingen- gerichte financiering – markthandeling
vb. beheersovereenkomsten- fiscale maatregelen – marktstimulering
• Aanbod (groene) publieke diensten ondermaats!- ontwikkeling groen gescheiden van rood (private initiatieven/middelen )- duur & omvang publieke vergoedingen = beperkt
GroenFocus op groene publieke diensten
![Page 11: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/11.jpg)
I. Probleemstelling
11
VRAAG: Is landschap & natuur enkel verantwoordelijkheid van overheid & grondgebruikers?
Doel Dienst Vraagpubliek privaat
Natuur Agrarisch natuurbeheer
Landschap Passend landbouwkundig gebruik van de grond
toegankelijkheid Faciliteiten toegankelijkheid
woonomgevingskwaliteiten Passend landgebruik en inpassing aantrekkelijke elementen
• Investeren in landschap (Braaksma & Bos, 2007) levert baten op vlak van - woongenot, recreatie (gebruikswaarden)
- overerving van natuur & landschap (niet-gebr.w)
• Publieke en private (directe & indirecte) vraag naar ‘groene’ diensten
ANTWOORD = neen!
![Page 12: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Een dienst komt tot stand- door vrijwillige transactie- tussen de aanbieder die hiervoor een vergoeding krijgt van - en de publieke en/of private vrager
‘Groene’ diensten = samengesteld goed (Leneman et al., 2006)
Publiek
Privaat
? Marktfalen!Overheidsbemoeienis noodzakelijk
Welke alternatieve financieringsmechanismen?- beperken tot mechanismen gekoppeld aan geldstromen,
maar vrijwilligerswerk = ook belangrijk!- gericht op het genereren van de middelen (verzilveren van de vraag) niet vergoedingsmechanismen!- georiënteerd op de Belgisch-Nederlandse context (instrumentarium, verstedelijking,…)
I. Probleemstelling
Publieke of vrijwillige voorziening
![Page 13: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Publiek
Privaat
?
I. ProbleemstellingAlternatieve financiering > private financiering
= ook kaderen in bredere processen!
ruimtelijk beleid- uitvoeringsgericht, decentralisering, …- ruimtelijk beleid toelatingsplanologie → ontwikkelingsplanologie
landbouwbeleid- leefkwaliteit, omgevingskwaliteit, diversificatie- van sectoraal landbouwbeleid → plattelandsontwikkeling
- op basis van samenwerking van lokale & regionale en publieke & private plattelandsactoren- financiële verantwoordelijkheid richting niet-overheidspartijen- faciliterende rol van de overheden- gebiedsgericht- gericht op omgevingskwaliteit
Alternatieve financiering
![Page 14: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/14.jpg)
14
II. Overzicht + kenmerken AFM’sOverzicht alternatieve financieringsmechanismen (Padt et al., 2002)
Economisch Ideologisch
Natuur & landschap= hoofddoel
Rood voor Groen
Ontwikkelingstaks
Lokaal landschapsfonds
Toeristenbelasting
Algemeen Groenfonds
Arrangementen
Financiële adoptie
Partnership
Certificaten
SponsoringPubliekscampagnes
Vrijwilligerswerk
Natuur & landschap= nevendoel
BestemmingsrekeningGiften
CSAstreekproducten
lidmaatschap
- verticale as: landschap & natuur als doel (semi-kwantitatieve scores, bandbreedte) - horizontale as: economische ↔ ideologische motieven (ruwe inschatting)- nevencriteria (‘goed verhaal’, lokaliteit, e.a.)Beperkingen:
- niet volledig + tijdsgebonden- indicatie voor ‘geschiktheid’ van mechanismeWaarde:- inzicht in clusters/groepen van AFM’s
![Page 15: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/15.jpg)
15
II. Overzicht + kenmerken AFM’sCluster I: vrijwillige investeringsvormen voor natuur en landschap
Kenmerken- motieven: eerder ideologisch- basishouding: financieel beheer van N&L - doelstelling: betrokkenheid, draagvlak
= ‘Warm geld’
Selectie kansrijke AFM’s: basis = bijdrage aan plattelandsontwikkeling
![Page 16: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/16.jpg)
16
II. Overzicht + kenmerken AFM’sLandschapsveiling:
Kenmerken:- koper ≠ eigenaar, wel mogelijkheid tot adoptie- fysieke veiling (versus internetveiling)- eerste veiling in Nederland (in de wereld?)
- 110.000 €- bedrijven, particulieren, natuurorganisaties- landbouwers: 10-jarige contracten- Triple E: intermediaire organisatie- tegemoetkomingen
Voordelen:- zonder tussenkomst van overheid- combineren met beheersubsidies- sterke betrokkenheid / breed doelpubliek- impact: lokaal + goed zichtbaar- korte voorbereidingstijd
Nadelen:- meer controle op doen en laten landbouwer- transactiekosten landschapsveiling
Randvoorwaarden- zekere mate van betrokkenheid aanwezig- sociaal netwerk (Via Natura, e.a.)- inbedden in visie op landschap (LOP)- belang van informatiecampagne!
![Page 17: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/17.jpg)
17
II. Overzicht + kenmerken AFM’sCluster II: financieringsmechanismen ~ gebruik of vervuiling van landschap
Kenmerken- motieven: ‘gebruiker betaalt’, ‘vervuiler betaalt’- basishouding: gekoppeld aan gebruik landschap- doelstelling: genereren van private middelen
indeling:A. bijdragen < recreatie en toerisme (vb. toeristentaks)B. bijdragen < wonen (vb. zichtgaranties)C. bijdragen < nieuwe dynamische ontwikkelingen op het platteland (‘rood voor groen’)D. partnerships = 2 partijen / gemeenschappelijke doelen / op commerciële basis
(vb. KOH – verwarming openbare gebouwen)
![Page 18: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/18.jpg)
18
II. Overzicht + kenmerken AFM’sA. Bijdragen uit recreatie en toerisme
Herinvesteren van meerwaarde die producten/diensten halen < landschap
Opmerkingen:- meerwaarde = product- en contextafhankelijk- meerwaarde = afhankelijk van productdifferentiatie
echter meer promotionele investeringen!
1. rechtstreeks (consument → landschap): zie cluster I2. onrechtstreeks (consument → dienstverlener → landschap)
![Page 19: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/19.jpg)
19
II. Overzicht + kenmerken AFM’sA. Bijdragen uit recreatie en toerisme
Herinvesteren van meerwaarde die producten/diensten halen < landschap
Toeslagen voor consumenten
Vrijwillig = Visitor Payback
Supplementmethode (Wassenberg, 2002)OPT-INOPT-OUT
Communicatie = belangrijk! meer betrokkenheid inkomsten onzeker
Niet-vrijwillig Toeslag op streekproducten, fietskaartenToeristentaks – doelheffing naar N&L - publieke middelen (staatsteun!) - weinig draagvlakmeer middelen
Mogelijke knelpunten:- concurrentiepositie - administratieve afhandeling
![Page 20: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/20.jpg)
20
II. Overzicht + kenmerken AFM’sB. Bijdragen uit de functie wonen
Uitzichtgarantie:- aankoop huis + uitzicht
= koopsom + 2,5%- garantie voor 30 jaar - bij schending van het uitzicht: 25 % van de koopsom terugbetaald door gemeente- juridisch sluitend! ‘van wanneer is uitzicht belemmerd?’- ook projectontwikkelaars
![Page 21: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/21.jpg)
21
II. Overzicht + kenmerken AFM’sC. Bijdragen uit nieuwe ontwikkelingen op het platteland
‘rood-voor-groen’
Verruimen tot
‘Rood-voor-open ruimte’
- Nieuwe verkavelingen- Ontginningen - Nieuwe bedrijventerreinen- Golfterreinen- Functiewijzigingen- Ontwikkelingsmogelijkheden voor zonevreemde woningen / voor manèges
- Landschap- Woonomgeving- Toegankelijkheid- Natuur
Toenemende impact
![Page 22: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/22.jpg)
22
II. Overzicht + kenmerken AFM’sC. Bijdragen uit nieuwe ontwikkelingen op het platteland
- Ruimtelijke relatie ‘rood profiteert van groen’- lokale kwaliteitsverbetering- Eén projectenveloppe & projectplan- via bijvoorbeeld PPS
2 soorten: Kostenverhaal Verevening
- Financiële relatie ‘groen = als compensatie voor rood’ ruimtelijke koppeling = wel van belang- globale kwaliteitsverbetering- hoger schaalniveau- via ontwikkelingsfonds of zelfsturing- planologische, bestuurlijke en juridische (financiële) knelpunten!
3-tal voorbeelden kostenverhaal:- lage impactfactor rood- verhouding groen/rood = gunstig- vervlechten van functies! → synergie
Verhandelbare ontwikkelingsrechten
![Page 23: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/23.jpg)
23
II. Overzicht + kenmerken AFM’sKostenverhaal
Hoevecomplex
Gebouwen +paden + landschap
Landbouwgronden
1. Nieuwe landgoederen- 30 landgoederen minimaal 5-10 ha
(2008)- 90 % publiek toegankelijk!- stimulerende rol overheid
2. Golfbaan Gaasterland- groenlabel – verhouding natuur/golf =
3/1- PPS
3. Knooperven- kleinschalige landschapsontwikkeling = verantwoordelijkheid nieuwe bewoners- schaalvergroting lanbouwbedrijven- autonome gemeentebedrijven?- nieuwe dynamiek op het platteland
![Page 24: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/24.jpg)
24
II. Overzicht + kenmerken AFM’sVerevening (vereffening)
1. Verhandelbare ontwikkelingsrechten (= Transferable development rights)
Open ruimtemet beperking van ontwikkelingsmodgelijkheden= ‘sending site’
Ruimte met ontwikkelingsmogelijkheden
‘receiving site’
markt voor verhandelbare ontwikkelingsrechten
overheid kent ontwikkelingsrechten toe
overheid legt bezit van ontwikkelings-rechten als verplichting op
- afstemming vraag en aanbod via private transacties = zelfregulering- rol van de overheid: * ORGANISATOR: vaststellen regels - vrijwillige interactie tussen private actoren
(eventueel met rechtenbank als tussenschakel) * FACILITATOR: via RUP rechten toekennen in SS + verplichtingen in RS * ACTOR: zelf ontwikkelingsrechten aankopen
(bv. Creëren van schaarste)- transactiekosten!
![Page 25: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/25.jpg)
25
II. Overzicht + kenmerken AFM’sEvaluatie kostenverhaal
Voordelen:- Veel potentieel voor het genereren van private middelen- verschuiven financiële verantwoordelijkheid naar private actoren- globale omgevingskwalieit ↗
Nadelen (Reinhard & Silvis, 2007)- normatief: ‘laten we toe dat er in de open ruimte worden gebouwd’?- strategisch: ‘hoeveel groen voor hoeveel rood’?- bestuurlijk: complex proces + vele partijen- operationeel: veel onbekende factoren (stijging grondprijzen….) + organisatorische hindernissen- gericht op kapitaalkrachtige plattelandsactoren- actieve overheidsrol vereist! (als actor, als stimulator, als facilitator)
![Page 26: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/26.jpg)
26
II. Overzicht + kenmerken AFM’sCluster III: Landschapsfondsen
Landschapsfondsen- lokaal initiatief van meerdere lokale/bovenlokale instellingen of organisaties- bundelen van middelen (privaat en/of publiek)
= efficiënt (uitvoeringskosten ↘)
Landschapssfondsen = randvoorwaardelijk voor alternatieve financiering!
Landschapsfondsen ≠ doel op zich = continuïteit van financiële middelen voor omgevingskwaliteit= samenhang in uitvoering (landschap overstijgt het lokale!) = effectief= lokale niveau bevordert de herkenbaarheid van maatregelen
Landschapsfondsen – gevuld met:- private middelen: investeringsvormen < cluster I financieringsmechanismen < cluster II- publieke middelen (staatsteun!)
![Page 27: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/27.jpg)
27
II. Overzicht + kenmerken AFM’sCluster III: Lanschapsfondsen
Veel dimensies!
Financiële doelen
Privaat Publiek
Korte termijn(inrichting)
Lange termijn(beheer)
Inhoudelijke doelen
Beperkt Breed
Aanbodgestuurd Vraaggestuurd
Organsiatie (proces) Bottum-up Top-down
Beheerders Gebruikers/financiers
- Context (actoren, functies in het gebied, verstedelijking, …) = bepalend voor de invulling van een landschapsfonds- Belangrijke andere kenmerken:
stabiliteit: voor het verzekeren van continuïteit van middelentransactiekosten voor de opzet van een landschapsfonds (3 C’s)
![Page 28: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/28.jpg)
28
II. Overzicht + kenmerken AFM’s2 voorbeelden:
Privaat Publiek
Korte termijn(inrichting)
Lange termijn(beheer)
Beperkt Breed
Aanbodgestuurd Vraaggestuurd
Bottum-up Top-down
Beheerders Gebruikers/financiers
Landschapsfonds‘t Boerenlandschap
- momenteel: weinig stabiel- zoektocht om zowel inhoudelijk als financieel te verruimen
LandschapsfondsEnschede
- ruime financiële + inhoudelijke doelen- momenteel: publiek + zoektocht privaat- opstart 4 jaar – transactiekosten ↗
![Page 29: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/29.jpg)
29
II. OverzichtZonder overheidsbemoeienis geen alternatieve financiering!
Alternatieve financieringsvorm OverheidsrolStimuleren Actor Faciliteren
1.Cluster I: Vrijwillige investeringen X- Landschapsveiling- Streekrekening2.Cluster II: AFM’s – gebruik/vervuiling- bijdragen uit recreatie & toerisme X- ‘rood-voor-open ruimte’: X X X kostenverhaal ↔ verevening3.Cluster III: Landschapsfondsen X X
![Page 30: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/30.jpg)
30
III. DraagvlakbepalingDraagvlakbepaling:- in 2 studiegebieden: Meetjesland & Leievallei
→ invloed van regionale context (ruraal ↔ verstedelijkt) → 3 workshops: - 2 in het Meetjesland (juni 2009 & april 2008)
- 1 in de Leievallei (april 2009)- voor (clusters van) alternatieve financieringsmechanismen- bij diverse groepen actoren
Meetjesland
Leievallei
Onderzoek naar:- aanwezigheid van randvoorwaarden voor AF: draagvlak, visie, sociaal netwerk- bestuurlijk & publiek draagvlak (de 3 B’s)
Bijdrage
Betrokkenheid
Bekendheid
![Page 31: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/31.jpg)
31
III. Draagvlak in het Meetjesland?Randvoorwaarden aanwezig voor alternatieve financiering?• Sterk sociaal netwerk (organisaties + sectoren) en een trekker (Streekplatform+)• Landschap = strategische doelstelling in de streekvisie (Meetjesland 2020)• Betrokkenheid op het Meetjesland = groot genoeg?
schaalniveau = wellicht te groot → consequenties voor opzet AF
Bestuurlijk draagvlak:• Plattelandsgemeenten = weinig bereidheid tot investeren! – middelen?Publiek draagvlak:• Bijdragen uit toerisme – concurrentiepositie voor sector in opmars! ‘Collabor8’: duurzame clusters• Landbouw: wel draagvlak, mits voldaan aan randvoorwaarden.
![Page 32: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/32.jpg)
32
III. Draagvlak in de ‘Leievallei’Randvoorwaarden?• Sociaal netwerk: eerder top-down (vanuit de provincie & intercommunale)• Betrokkenheid = eerder laag.
- gebiedsomschrijving? gebiedsnaam?- verstedelijkte context- initiatieven voor draagvlakvorming
• Wel geïntegreerde gebiedsvisie - op initiatief van locale overheden (bottum-up)- planologische bescherming + inrichting- trekkers: gebiedswerking West-Vlaanderen, Intercommunale Leiedal
Draagvlak- bestuurlijk draagvlak = relatief groot - publiek draagvlak ?
![Page 33: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/33.jpg)
33
III. Draagvlak alternatieve financieringDraagvlak voor (clusters van) alternatieve financieringsmechanismen
• Cluster I: vrijwillige bijdragen voor landschaps- en natuurbeheer - veel bijval voor ‘warm geld’ = 10 % middelen + 100 % betrokkenheid - professionele benadering nodig!
Omkadering van gebiedsvisie, communicatieplan, landschapsfonds, …
• Cluster II: bijdragen gekoppeld aan gebruik/vervuiling van het landschap - draagvlak ↗ als overheid in een minder dwingende rol
- taksen versus fiscale stimuli (toeristentaks ↔ Visitor Payback) - bijdragen uit ‘vervuiling’ van het landschap – weinig draagvlak
- impact ↗ draagvlak ↘- actieve overheidsrol beperkt bestuurlijk draagvlak
• Cluster III: Landschapsfondsen (gebiedsfondsen) - publiek draagvlak = groot (kapstok voor vele instrumenten & investeringen) - bestuurlijk draagvlak – beschikbare middelen!
![Page 34: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/34.jpg)
34
IV. Conclusies
II. Landschapsontwikkeling op (boven)lokaal niveauwerken op 3 domeinen!
Gebiedsvisie Realisatie Alternatieve financiering
Gebiedsfonds
(lokaal) draagvlak
III. Landschapsfonds = hoeksteen voor alternatieve financiering?- interactie met gebiedsvisie (samenhang in uitvoering)- interactie met draagvlak (anders geen invulling)- gebiedsspecifieke invulling!
I. Randvoorwaarden voor alternatieve financiering* betrokkenheid van (private) actoren op het gebied* netwerk van actoren (sociaal kapitaal) – vertrouwen tussen actoren (intersectoraal + diverse
bestuursniveaus)* trekker van de initatieven (organisatie, persoon)!
![Page 35: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/35.jpg)
35
IV. Landschapsfondsen katalayseren de inzet van AFM’s uit cluster I en II
IV. Randvoorwaarden voor alternatieve financiering
Gebiedsvisie RealisatieGebiedsfonds
cluster II cluster I
(lokaal) draagvlak
Eveneens wisselwerking met visie & draagvlak- Landschapsveilingen vereisen en versterken draagvlak!- inbedden van taksen in gebiedsvisie (doelheffing)
Inzet van de instrumenten = contextafhankelijkInzet van instrumenten – principes ‘smart regulation’ (Van Gossum, 2009)
- brede inzet instrumenten (complementaire sterktes cluster I en II)- maximaliseren ‘win-win’-situaties- vermijd instrumenten die weerstand oproepen (in 2de instantie)
Opmerking: ook instrumenten die niet gekoppeld zijn aan fonds- vb. partnership, e.a.
![Page 36: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/36.jpg)
36
V. Landschapsfonds = ook drager van duurzame financieringsconstructie voor landschapsontwikkeling- initiatiefnemer (voor bv. landschapsveiling)- aanjager (voor andere publieke geldstromen)
IV. Randvoorwaarden voor alternatieve financiering
Realisatie
Gebiedsfonds Publieke geldstromen
VI. Rol van de overheden, organisaties en instellingen- faciliteren gebiedsfondsen (provincie)
procesgeld uitvoeringsstructuur gebiedsfonds- faciliteren andere instrumenten (cluster I en II)- ook ruimtelijk instrumentarium- ..
![Page 37: Alternatieve financiering van multifunctionele landbouw 1 Roeland Cappon.](https://reader035.fdocuments.us/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc2cb/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Dank voor uw aandacht!
* Bijkomende opmerkingen/suggesties: cf. evaluatieformulier
* Presentatie te raadplegen op: http://www.planning.ugent.be/