ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

32
34567 ABRIL 2016 30 DE MAYO–26 DE JUNIO DE 2016 SEMANACAMAN YACHAJUNA TEMACUNA

Transcript of ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

Page 1: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

34567ABRIL 2016

30 DE MAYO–26 DE JUNIO DE 2016 SEMANACAMANYACHAJUNA TEMACUNA

Page 2: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

Villajun revistataca cada quillami llujchin: Watchtower Bible and Tract Society of New York,Inc.; L. Weaver, Jr., presidente; G. F. Simonis, secretario tesorero; 1000 Red Mills Road, Wall-kill, NY 12589-3299, y en Colombia por la Iglesia Cristiana de losTestigos de Jehova,Avenida Cundinamarca, Km. 1 Vıa Ecopetrol, Facatativa–Cundinamarca, Colombia.� 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Colombiapi rurashca.

34567˙Abril 2016

Vol. 137, No. 6 QUICHUA (IMBABURA)

CALLARI PAGINAPI FOTO:

COLOMBIAWayuu nishca runacunaca Taita Diosmanda parlanata-ca ninandami alicachin. Chaimandami huauquipanicu-naca ali villaicunata paicunaman villachingapaj esfor-zarin. Wayuu nishca runacunaca paicunallata rurashcacosascunata jatungapami paicunapa pueblomandallujshin. Chaipimi paicunaca predicacion publica tiash-camanda ali villaicunata uyai ushashca.

166.049PUBLICADORCUNAMI TIAN

229.723BIBLIAMANDAYACHAJUJCUNAMI TIAN

510.217GENTECUNAMI 2015 HUATA-PICA JES

´US HUA

˜NUSHCATA

YARINA TANDANAJUIMANRIRCA

Cashna publicaciongunahuanmimundo enteropi gentecunamanBibliata gratis yachachinchi.Cashna publicaciongunatarurachunga gentecunallatamipaicunapa munai culquita cushpaayudan. Na jatungapachu can.

Quiquinbash ayudangapajmunashpaca, jw.org direccionbiricupangui.

Caipi textocunaca SociedadesBıblicas Unidaspa Biblia enQuichua de Imbabura, 1994huatamandami can. NMtiajushpaca espanolpiTraduccion del Nuevo Mundode las Santas Escrituras (conreferencia) Bibliamandami can.

CAI TEMACUNATAMI YACHAJUSHUN�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

3 30 DE MAYO–5 DE JUNIO SEMANAPAJehova Diosca paipi crishpa feta charijcunatacaalicachishpami chasquin

Cai temapica, shinlli cajpipash Jeftepash paipa ushipashimashina Jehovata tucuipi cazushcatami yachajushun. Shi-nallata, nucanchi munaicunata huashaman saquishpaJehovapa munaita pundapi churana ali cashcatami yacha-jushun.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

9 6-12 DE JUNIO SEMANAPAAguantashpa causanami ‘tucuita aligutapachayachachijun’

Unai unaicaman causangapaj munashpaca tucuricamanmiaguantana canchi. Chaimandami cai temapica aguantan-gapaj chuscu yuyaicunata yachajushun. Shinallata, Jehova-ta quimsa sirvijcuna imashina aguantashpa cazushcatamiyachajushun. Ashtahuangarin, aguantana nucanchita ima-shina ayudanatami yachachijushun.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

15 13-19 DE JUNIO SEMANAPA¿Imamandata Jehova Diosta adorangapajtandanajuna canchi?

Huaquinbica tucuicunapallatami tucui tandanajuicunamanrinaca ashata shinlli ricurin. Chaimandami cai temapica tan-danajuicunaman na faltashpaca nucanchipallata ali cajta,shujcunapapash ali canata yachajushun. Shinallata, tanda-najuicunaman rijpi Jehova Dios cushijujtami yachajushun.

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

21 20-26 DE JUNIO SEMANAPACai mundopa cosascunapica na chapurijunachucanchi

Cunan punllacunapica ashtaca gobiernocunami Testigocu-na ama imapipash chapurichun saquishca. Shinapash, cainali mundo na tucurijushcamandaca huaquin gobiernocu-naca tal vez paicunapa lado tucuchunmi munanga. Chai-mandami cai temapica, Jehova Diosta cazushpa catingapajimata ruranata chuscu yuyaicunapi ricushun.

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

27 JEHOVATA SIRVIJCUNAPA CAUSAIMonjacuna cashca cashpapash TaitaDiostami ali sirvi callarirca

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

31 ¿Villachijushpaca jamziparamugushnachu canchi?

Page 3: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

3

SHUJ runaguca macanajuita mishashpami paipa huasiman tigra-jurca. Shinapash huasiman na chayajujta ricushpami chai runapaushiguca ninanda cushijushpa candashpa, bailashpa chasquin-gapaj llujshirca. Chaita ricushpami taitaca paipa jahualla chura-jushca ropata liquishpa “aij nuca ushigulla” nishpa llaquirirca.Chai jipami taitaca Jehovaman imata cusha nishcata ushimangavillarca. Jehova Diosman imata nishcata pactachijpica paipa ushi-guca ima horapash na cazarashpami huahuacunatapash na chari-na carca. Shinapash Jehova Diosman imata nishcata yachashpaca¿imatata chai runagupa ushica rurarca? Ushiguca uyashcandiminirca,Taita Diosman imaguta carashami nishcataca pactachinapa-chami cangui nishpa. Chai cuitsaguca Jehovapa manashca siem-pre ali cashcata confiashpami shina nirca (Jueces 11:34-37).Paipa ushigu shinlli feta charijta ricushpami chai runagupash ni-nanda cushijurca. Jehova Dios paipa ushiguta alicachishpa ricu-natapash seguromi carca.

1, 2. Jeftepash paipa ushipash ¿imatata rurana tucurca?

Jehova Diosca paipi crishpa fetacharijcunataca alicachishpami chasquin‘Dios carashapachami nishcacunata crishpa, shuyashpa japijcunata ricushpa cangunapashpaicunashnallata catinguichi’ (HEBREOS 6:12).

C´ANTICO 3, 54

¿IMATA NIPANGUIMAN?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jeftepa paipa ushipa ejem-ploca ¿imashinata naligentecunapa nali ejemplotaama catichun ayudan?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Shuj huauquipanicunahuanproblemacunata charijpica¿Bibliapa maijan yuyaicunataali rurachun ayudanman?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Imashinata cai temacaquiquinba munaita hua-shaman saquishpa DiospaReinota pundapi churachunayudashca?

Page 4: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

4 VILLAJUN

2 Chai runaguca Jefte shutimi carca. Jef-tepash paipa ushigupash tucui shunguhuanmiJehovapi confiashpa Jehovapamanashcacunasiempre ali cashcatapash confiarca. Chaiman-dami jatun llaquicunapi cashpapash shinllifeta charishcata ricuchirca. Paicunaca Jeho-va bendiciachun munashpami ima llaquicuna-tapash ladoman saquin carca.

3 Shinlli feta charishcata ricuchishpa catina-ca na facilchu can, ashtacatami esforzarinacanchi (Judas 3). Chaimandami cai temapi-ca, llaquicunapi cashpapash Jeftepash paipaushipash shinlli feta charishcata imashina ricu-chishcata yachajupashun.

NALITA RURAJCUNAPURA CAUSASHPAPASHSHINLLI FETAMI CHARIRCA

4 Jeftepash paipa ushipash tucui punlla-cunami israelitacuna Jehovata na cazuimandaimashina llaqui apanajujtaca ricunajurca. Casi300 huatacuna naupamanmi Jehova Dios-ca israelitacunataca mandarca, nuca carashanishca Alpaman chayashpaca yanga dioscu-nata adorashpa causanajuj gentecunata hua-nuchinami canguichi nishpa. Shina nishpaJehova Dios mandajpipash israelitacunacana cazurcachu (Deuteronomio 7:1-4). Cazu-napa randicarin, israelitacunaca Canaan llac-tamanda gentecunashnami yanga dioscunataadorai callarishpa, huainayana juchacunapiurmarca (Salmo 106:34-39, liingui).

5 Israelitacunallata na cazujpimi JehovaDiosca paicunata contracuna llaquichichun sa-quirca (Jueces 2:1-3, 11-15; Salmo 106:40-43).Chai llaqui punllacunapica, shinlli feta charish-

3. Jeftepa paipa ushipa ejemplomandaca ¿imatatayachajui ushapanchi?4, 5. a) Jehova Dios carasha nishca Alpaman cha-yashpaca ¿imatata israelitacunaca rurana carca?b) Salmo 106pi nishca shinaca, Jehovata na cazui-mandaca ¿imata israelitacunataca pasarca?

cata ricuchinaca shinllimi cashcanga. Shinllicajpipash Bibliapi nishca shinaca, huaquingu-naca Jehovata tucui shunguhuan juyaiman-dami Jehovata siempre cushichingapaj mu-narca. Chai shinlli punllacunapica Jefte paipaushi, shinallata Elqana paipa huarmi Ana,paicunapa churi Samuelmi Jehovataca tucuishunguhuan juyan carca (1 Samuel 1:20-28;2:26).

6 Cunan punllacunapi ashtaca gentecunacaCanaan llactamanda gentecunashnami can. Ja-rihuan huarmihuan pununatalla, millai cana-talla, culquita mascanatalla yariami causan.Jehova Diosca chai gentecunapa nali ejemplotacatichunga na munanllu. Chaimandami JehovaDiosca imashina israelitacunata cuidarca shi-nallata nucanchicunatapash cuidangapaj mu-nan (1 Corintios 10:6-11). Shinaca, israelitacunaimashina llaqui apashcata yarishpami nucanchi-cunapash Jehovata na rijsij gentecunapa yuyai-cunata, munaicunata na catingapaj esforzarinacanchi (Romanos 12:2).

LLAQUICUNAPI CASHPAPASHMI JEFTECASHINLLI FETA CHARISHCATA RICUCHIRCA

7 Jeftepa punllacunapica Jehovata na cazui-mandami israelitacunaca cutin cutin contracu-napamaquipi llaquichi tucurca (Jueces 10:7, 8).Chashna llaquicunata ricushca jahuapash, paipahuauquicunallata ninanda culirashpa na ricuna-yachijpimi Jefteca causarca. Israel llactamandaancianocunapash Jeftetaca na ricunayachinllucarca. Ashtahuangarin huauquicunallata na ri-cunayachishpa llujchishpa cachajpimi Jeftecapaipa chasquina alpacunatapash saquishpa rirca(Jueces 11:1-3). Paita shina tratajpipash Jefte-

6. a) Cai mundopi gentecunaca ¿imashinata can?b) ¿Imata rurangapata esforzarina capanchi?7. a) Jeftepa huauquicunapash, Israel llactamandaancianocunapash ¿imashinata Jeftetaca tratarca?b) ¿Imatata Jefteca rurarca?

Page 5: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 5

ca paicunapa nali ejemplotaca na catircachu.Chaimandami, Israel llactamanda ancianocunaayudai nishpa rogajpica, tucui shunguhuan ayu-darca (Jueces 11:4-11). Shinapash ¿imaman-data paicunapa nali ejemplotaca na catirca?

8 Jefteca alipacha macanajuj soldadomi car-ca. Ashtahuangarin, Israel llacta imashina tiaicallarishcatapash, Moisesman Cushca Ley-tapash alipachami rijsin carca. Paica Jeho-va Dios paipa llactata imashina tratajta ri-cushpami ima ali cajta, ima nali cajtapashintindi usharca (Jueces 11:12-27). Chaiman-dami paipa tucuilla causaipi imata ruragrijush-papash Jehova imata munashcata intindishpadecisiogunataca ruran carca. Paica alimi ya-charca, Jehovata sirvijcunaca na randimandallaquichirishpa caishujhuan chaishujhuan ju-yarichun Jehova Dios munashcata. Ashta-huangarin, Moisesman Cushca Leypimi Jefte-ca paita na ricunayachijcunatapash ali tratanacashcata yachajurca (Exodo 23:5; Levıtico19:17, 18, liingui).

9 Jeftetaca Josepa ali ejemplopashmi ayu-dashcanga. Joseca paipa huauquicunamandana ricunayachishca cashpapash llaquishpamipaipa huauquicunataca tratarca. (Genesis 37:4;45:4, 5). Jefteca chaita yarishpami Jeho-va munashcashna paipash rurashcanga. Jefte-ca paipa huauquicuna ninanda llaquichijpi su-frishca cashpapash na paipilla pensarijurcachu.Paipaca Jehovapa llactata difindina, Jehova-pa shutita difindinami ashtahuanminishtirishcacarca (Jueces 11:9). Jehovapi confiashcata ri-cuchingapami tucui shunguhuan munarca.Chaita ricushpami Jehova Diosca Jeftetapashpaipa llactatapash bendiciarca (Hebreos 11:32,33).

8, 9. a) Jefteca ¿Moisesman Cushca Leypi ima yuyai-cunata intindishpata causarca? b) Jeftepaca ¿imataashtahuan minishtirishca carca?

10 ¿Imashinata Jeftepa ejemplota cati ushan-chi? Pensaripashun. Shuj huauqui nucan-chita llaquichishcanman o nalishnalla tra-tashcanman. ¿Imatashi ruranchiman? Jeftepaejemplota catishpami Bibliapi yuyachij conse-jocunapi pensarishpa ima decisiondapash ru-

rana canchi. Shungupi nanachinshna sintiri-jushpapash Jehovata sirvinata, tandanajuicu-naman rinata, huauquipanicunahuan tanda-najunataca na saquishpami Jehovata cazunacanchi. Shina rurashpami, llaquicunata aguan-tashpa shujcunamanbash ali ejemplota ricu-chi ushashun (Romanos 12:20, 21; Colosenses3:13).

¿IMASHINATA SHINLLI FETACHARISHCATA RICUCHIPANCHI?

11 Jefteca Jehova Diospa ayudahuanlla israeli-tacunapa contracunata mishai ushanataca alimiyacharca. Chaimandami Jehovataca nirca, con-tracunata mishachun ayudajpica huasiman ti-grajujpi maijan nucata punda chasquingapajllujshijtami canman ‘cushpa tucuillata rupachi-sha’ nishpa (Jueces 11:30, 31). Shinapash ¿ima-mandata Jefteca shina nirca? Ricupashun.

10. ¿Imashinata Bibliapi consejocunaca Jesuspa alicatijcuna cashcata ricuchichun ayudan?11, 12. a) Jefteca ¿imatata Jehovaman carashapa-chami nirca? b) Paipa nishcata pactachingapaca¿imatata Jefteca rurana carca?

Shungupi nanachinshnasintirijushpapash Jehovatasirvinataca na saquinachucanchi

Page 6: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

12 Israelitacunapa punllacunapica Jehovataagradicishpami Jehovaman cushpa tucuillatarupachin carca (“¿Imatata nisha nin?” nishca re-cuadrota ricupangui). Shinaca ¿Jehovata pun-da chasquingapaj llujshijtachu Jefteca rupachi-sha nijurca? Na. Jefteca alimi yacharca JehovaDiosca gentecunata huanuchishpa rupachinata-ca ninanda nalicachijta (Deuteronomio 18:9,10). Jehovaman cushpa tucuillata rupachishanishpaca, punda llujshimujtami tucuilla paipacausaipi tabernaculo nishca carpa huasipi Jeho-vata sirvichun cachasha nishpami Jefteca shinanirca. Jeftepa caranata chasquishpami JehovaDiosca paipa contracunatamishachun ayudarca(Jueces 11:32, 33). Shinapash ¿pitata Jefte-ca Jehovaman caragrijurca?

13 Imashinami cai temapa parrafo 1pi ricur-canchi, Jeftetaca paipa juyashca shujlla ushi-gumi pundapi chasquingapaj llujshirca. Chaitaricushpaca ¿imatashi Jefteca rurarca? ¿Jeho-

13, 14. Jueces 11:35pica ¿imatata Jeftemandaca ya-chajui ushapanchi?

vaman carashapachami nishcataca pactachir-cachu? ¿Paipa shujlla ushitaca tabernaculocarpa huasipi paipa tucuilla causaipi sirvichuncacharcachu?

14 Chashna llaquipi cashpapash MoisesmanCushca Leypa yuyaicunapi pensarishpamiJefteca imata ruranataca ali yachashcanga.Shinaca ¿maijan leycunapishi Jefteca pen-sarishcanga? Shuj leypica nijurcami, can-ba ashtahuan ali charishcacunatami punda-pica Jehovaman cunan cangui nishpa (Exo-do 23:19). Shinallata shuj leypica nijurcami:‘Maijan cashpapash Mandaj Diospajta rura-shapachami nishpaca paipa shimihuan tucuiimatalla nishcataca pactachinami’ can nishpa(Numeros 30:2). Jefteca Jehovata ali sirvijAnapa ejemplotapashmi catina carca. AnacaJeftepa punllacunapimi causashcanga. Jeho-vaman carashami nishcata pactachina shin-lli cajpipash Jeftepash paipa ushipash pacta-chinami carca. Tabernaculo carpa huasipi sir-vijuimandaca Jeftepa ushica nunca na caza-rashpami huahuacunatapash na charina carca.

¿Imashinata Jefteshna paipa ushishna shinllifeta charishcata ricuchi ushapanchi?

(Parrafo 16, 17ta ricupangui).

Page 7: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 7

Jeftepa familiapash chingarijpimi pai cha-rishca alpacunatapash shujcuna japina carca(Jueces 11:34). Shina cajpipash Jefteca nir-cami: “Mandaj Diosmanmi cushapachami nir-cani. Chaitaca, na saqui ushanichu” nishpa(Jueces 11:35). Imashinami ricupanchi Jef-teca shinlli fetami charirca. Shinllita esfor-zarishcamandami Jehova Diosca Jeftetapashpaipa ushitapash ninanda alicachishpa bendi-ciarca. ¿Nucanchipash Jefteshna shinlli fetacharishcata ricuchi ushanchimanllu carca?

15 Jehovaman mingarishpaca nircanchimi,canba munaitami pundapi churasha nishpa.Chai nishcata pactachina na siempre facil ca-nataca alimi yacharcanchi. Shinapash nucan-chi na munashcata Jehova mandajpica ¿ima-shinata sintirinchi? Jehovaman nishcata pac-tachishpa, Jehovata aliguman cazushpamiJefteshna shinlli feta charishcata ricuchinchi.Shinlli cajpipash cazungapaj esforzarijpi Jeho-

15. a) Jehovaman mingarishpaca ¿imatata nipar-canchi? b) ¿Imashinata shinlli feta charishcata ricuchiushapanchi?

va Dios ashtacata bendicianataca alimi ya-chanchi (Malaquıas 3:10). Cutin Jeftepa ushi-ca ¿imata tucurca? Paipa taita imata carashanishcata yachashpaca ¿imatata rurarca?

16 Jeftepa carashami nishcapash, Anapa cara-shami nishcapash shuj shujmi carca. ¿Imaman-data shican carca? Ana paipa churiguta Je-hovaman carashami nishpaca, nazareo cuen-da tucushpa Jehovapa tabernaculo carpa hua-siman rishpa causanatami nijurca (1 Samuel1:11). (“¿Imatata nisha nin?” nishca recua-drota ricupangui). Nazareo nishcacunaca ca-zarashpa huahuacunatapash charinallami car-ca. Cutin Jefteca paipa ushita rupachinshnaJehovaman caranamandami parlajurca (Jue-ces 11:37-39). Chaimandami Jeftepa ushica nacazarashpa huahuacunatapash na charina car-ca. Pensaripai, Jefteca Israel llactapica impor-tantepachami carca. Jeftepa ushi caimandacaIsrael llactapi shuj ali familiamanda huambra-guhuanmi cazaranalla carca. Shinapash taitanishcata pactachishpaca tabernaculo carpa hua-sipimi Jeftepa ushica sirvishpa huanuna car-ca. Chaita yachashpaca ¿imatashi Jeftepa ushi-ca rurarca? Jehovata sirvina ashtahuan im-portante cashcata ricuchishpami nirca: ‘

˜Nuca

taitalla Mandaj Diosman imagutapash cara-shapachami nishca cashpaca, imashina can

16. Paipa taita imata nishcata yachashpaca ¿imatataJeftepa ushica rurarca? (Callari dibujota ricupangui).

Jehovata sirvinamandamiJeftepa ushiguca cazaranamunaitapash, huahuacu-nata charina munaitapashladoman saquirca

Page 8: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

nishcashnallata imatapash rurahuailla’ nircami(Jueces 11:36). Jehovata sirvinamandami Jef-tepa ushiguca cazarana munaitapash, huahua-cunata charina munaitapash ladoman saquirca.Shinaca ¿imashinata Jeftepa ushipa ali ejem-plota cati ushanchi?

17 ¿Imashinata Jeftepa, paipa ushipa ejem-plotaca cati ushanchi? Cunan punllacunapicaashtaca joven Testigocunami huaquin huatacu-natallapash cazarana munaita, huahuacunatacharina munaitapash ladoman saquishca. ¿Ima-mandata shina rurashca? Jehovata ashtahuansirvingapaj munashpami shina rurashca. Cutinmayorlla huauquipanicunaca huahuacunahuan,nietocunahuan canata alicachishpapash, paicu-nahuan cana tiempotami ashata ladoman sa-quishca. Paicunapash paicunapa tucui fuer-zahuan Jehovata sirvingapaj munashpami shinarurashca. Huaquingunaca Tandanajui Huasitarurashpami ayudan. Cutin shujcunaca DiospaReinomanda Villachijcunapa Escuelaman rish-pami ayudachun minishtijuj congregaciongu-napi sirvingapaj rishca. Cutin shujcunacarin,Jesus Huanushcata Yarina tiempopi ashtahuanvillachingapami arreglocunata rurashca. Jeho-va Diosca paita juyaimanda chai huauquipa-nicuna imatalla rurashcataca na cungangachu(Hebreos 6:10-12, liingui). Cutin quiquinga

17. a) Jefteshna paipa ushishna shinlli feta charish-cata ricuchingapaca ¿imatata rurai ushapanchi?b) Hebreos 6:10-12pi shimicunaca ¿imashinata qui-quindaca animan?

¿Jehovata ashtahuan sirvingapaj esforzarigri-panguichu?

¿IMATATA YACHAJUNCHI?18 Jeftemanda paipa ushimandaca ashtaca

ali cosascunatami yachajuita ushanchi. Jefte-ca imata ruragrijushpapash Jehova imata nijtapundapi churashpami decisiondaca ruran car-ca. Nali gentecunapurapi causashpapash pai-cunapa nali ejemplota ama catingapami es-forzarirca. Shujcuna llaquichishpa nali trataj-pipash shinlli feta charishcatami ricuchirca.Shujcuna Jehovata na cazujpipash Jeftepashpaipa ushipash shinlli feta charishcatami ri-cuchirca. Paicunapa munaicunata huashamansaquishpa Jehovata pundapi churashcaman-dami Jehova Diosca Jeftetapash paipash ushi-tapash bendiciarca. Ashtahuangarin, paicu-napa ali ejemplohuanmi Jehova Diosca shuj-cunapash paita sirvichun ayudashca.

19 Bibliapica ninmi: ‘Dios carashapachaminishcacunata crishpa, shuyashpa japijcunataricushpa cangunapash paicunashnallata catin-guichi’ nishpa (Hebreos 6:12). Shinaca Jeftepapaipa ushipa ali ejemplota catishpa nucanchi-cunapash tucui horas shinlli feta charishcataricuchipashunchi. Siempre yaripashunchi,Jehova Diosca paipi crishpa, shinlli feta charij-cunataca alicachishpami ricujun.

18, 19. a) ¿Imatata Jeftemandapash paipa ushiman-dapash yachajuita ushapanchi? b) ¿Imashinata Jef-tepa paipa ushipa ejemplota cati ushapanchi?

¿IMATATANISHA NIN?

Jehovaman cushpa tucui-llata rupachina:Moisesman Cushca Leypinishca shinaca, Jehovataagradicishpami israelitacuna-ca shuj animalguta huanu-chishpa chai animalgutacaaltarpi churashpa tucuillatarupachin carca. GentecunataJehovaman cushpa tucuillata

rupachinshna caranchinishpaca paipa tucuilla cau-saipi Jehovata sirvina cash-catami shina nin carca.

Nazareo:Israel llactapica, JehovaDiostalla sirvingapaj ari nish-ca gentecunatami shina nincarca.

Page 9: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

9

GEDE´ON nishca juezpash paipa soldadocunapash tuta entero maca-

najushpami contra soldadocunataca casi 32 mil metrocunata ca-tishpa rirca. Shina catishpa rimandaca ¿imata pasarca? Bibliapi-ca ninmi: ‘Gedeon runaca, paipa [300] runacunandimi, Jordanyacuman shamushpa chimbanajurca. Paicunaca shaijushcami’ car-ca nishpa. Shaijushca cashpapash israelitacunata nali tratashca 15mil contra soldadocunataca tucuchinarami carca. Chaimandamishaijushca cashpapash Gedeonga paipa 300 soldadocunandi catiriarishpa contra soldadocunataca huanuchishpa saquirca (Jueces 7:22;8:4, 10, 28).

2 ˜Nucanchicunapash shuj jatun macanajuipishna causanajushpami

shaijunchi.˜Nucanchi contracunaca Diablo, paipa mundo, nucan-

chillata juchata rurana munaicunami can. Huaquingunaca ashtacahuatacunata shuj macanajuipishna causashpapash Jehovapa ayuda-huanga cutin cutinmi chai contracunata mishai ushashcanchi. Shi-napash nara mishaitapachaca mishashcanchichu. Chaimandachari

1, 2. a) Gedeonba, paipa 300 soldadocunapa ejemplomandaca ¿imatatayachajui ushapanchi? (Callari dibujota ricupangui). b) Mateo 24:13pi nishcashinaca ¿imamandata aguantanaca minishtirishcapacha can?

Aguantashpa causanami ‘tucuitaaligutapacha yachachijun’“Na napash finarishpa [o aguantashpa] causanami, tucuita aligutapacha yachachijun. Shinacausashpami ima pandatapash na rurashpa, alipacha crij, imagupash na illajpi, tucuita cha-ringuichi” (SANTIAGO 1:4).

C´ANTICO 24, 7

¿IMATATA NIPANGUIMAN?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Aguantangapaca ¿imatatarurana capanchi?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Picunata alipacha aguan-tashcata ricuchirca?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Imamandata Bibliapicanin, aguantashpa causanami‘tucuita aligutapacha yacha-chijun’ nishpa?

Page 10: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

10 VILLAJUN

huaquinbica shuj macanajuipishna causanata ocai nali mundo tucurinata shuyanataca shai-junchi. Jesusca nircami, tucuri punllacunapi-ca problemacunata, jatun jarcaicunatami cha-ringuichi nishpa. Shina nishpapash Jesusca nir-cami, aguantashpaca canguna macanajuipishnacausashcatacamishai ushanguichimi nishpa (Ma-teo 24:13, liingui). Shinaca aguantanaca ¿imatacan? Aguantangapaca ¿imatata rurana canchi?Aguantashca gentecunamandaca ¿imatata yacha-jui ushapanchi? ¿Imashinata aguantanaca ‘tu-cuita aligutapacha yachachijun’? (Santiago 1:4).

AGUANTANACA ¿IMATA CAN?3 Bibliapica aguantana nishpaca, aguantana

cashcamandalla llaquilla aguantanataca na ni-junllu. Aguantana nishpaca na manllashpa,tucuipi cazushpa, Jehovapa nishcacunapishuyashpa canatami aguantana nin. Shuj libro-pipash ninmi, aguantana nishpaca shinlli fetacharinata, llaquicuna ricurijpipash llaquicu-nata mishanatami aguantana nin nishpa. Shina-ca aguantana nishpaca jatun llaquicunapi cash-papash ashtahuan shinlli tucushpa, chai llaqui-cunatamishanatami shina nijun. Aguantashpaminucanchi llaquicunapilla pensarijunapa randicajipaman ima ali tianapi pensarinchi.

4 Juyashpami aguantai ushanchi (1 Corintios13:4, 7, liingui). ¿Imamandata shina ninchi? Ri-

3. Aguantanaca ¿imata can?4. ¿Imamandata ninchi, juyashpami aguantai ushan-chi nishpa?

cupashun. Jehovata juyaimandami ima llaquicu-natapash aguantanchi (Lucas 22:41, 42). Shina-llata, huauquipanicunata juyaimandami paicunapandarijpipash aguantanchi (1 Pedro 4:8). Alicausanajuj cusahuarmicunapash problemacuna-taca charinmi. Shinapash nucanchi huarmita ocusata juyaimandami ima problemacuna ricurij-pipash aguantanchi. Shina causaimandami cusa-huarmicunaca ashtahuan juyarinchi (1 Corintios7:28).

AGUANTANGAPACA¿IMATATA RURANA CANCHI?

5 Jehovatami fuerzata carahuai nishpama-nana canchi. Bibliapica ninmi, Taita Diosmi‘na napash finarinata’ o aguantanata, ‘cushi-juitapash’ caran nishpa (Romanos 15:5). TaitaDiosllami nucanchimanga aguantachun fuerzatacuita ushan. ¿Imamandata shina ninchi? Ricu-pangui. Taita Diosllami nucanchicuna imashi-na cajta, imashina sintirijujta, imashina cau-saita charishcataca alipacha yachan. Paillamiaguantangapaj nucanchi imata minishtijujtacaali yachan. Chaimandami Bibliapica nin: “Paitamanllajcuna, imata munashcataca pactachin-gami. Shinallata paicuna caparishpa manashca-tapash, uyashpa quishpichingami” nishpa (Sal-mo 145:19). Shinapash aguantangapaj fuerzatacuhuai nishpa manajpica ¿imashinata JehovaDiosca nucanchi manashcata contestan?

6 Aguantangapaj ayudahuai nishpa manajpica‘shaijushcacunaman ushaita cushami’ nishpamiJehova Diosca animan (Isaıas 40:29, liingui).Shinapash ¿imashinata Jehova Diosca chai shi-micunata pactachin? Huaquinbica nucanchitallaquichijuj problemacunata anchuchishpamiayudan. Cutin ashtaca viajecunataca llaquicu-nata aguantangapaj fuerzata, pacienciata, cushi-

5. ¿Imamandata Jehova Dioslla nucanchitaca aguan-tachun ayudaita ushan?6. Llaquicunapi cajpica ¿imashinata Jehova DioscaIsaıas 40:29pi shimicunata pactachin?

Jehova Diosllami nucan-chicunata alipacha

intindishpa, aguantangapajimata minishtijujtaca ali

yachan

Page 11: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 11

juita cushpami ayudan (Colosenses 1:11). Ashta-huangarin, nucanchi yuyaicuna, nucanchi cuer-po maicanmanlla aguantai ushajtaca alimi Jeho-va Diosca yachan. Chaimandami Jehova Dioscanucanchicuna aguantai ushashca llaquicunatallacharichun saquin.

7 Shinlli feta charingapami alimicunatami-cunshna Taita Diosmandaca yachajuna can-chi. ¿Imamandata ali micunata micunshna TaitaDiosmandaca yachajuna canchi? Shuj ejemplotaricushun. Shuj jatun jatun urcuman vitsangapajmunashcanguiman. Chayangacaman aguantan-gapaj munashpaca cada punlla quimsa via-jeta alipacha micunami minishtirin. Shinallatatucuricaman aguantai ushangapaca ali micu-nata micunshnami Taita Diosmandaca yachaju-na canchi. Chaimandami nucanchi estudio per-sonalta rurangapaj, tucui tandanajuicunamanringapaj tiempota llujchina canchi. Shina rurash-pami nucanchi feta shinlliyachishpa catishun(Juan 6:27).

8 Jehovata tucui shunguhuan cazuna mi-nishtirishca cashcatami yarina canchi. Proble-macunapi cashpaca tucuicunallatami ashtacatallaquirinchi. Shinapash chai ratocunapica TaitaDiosta tucui shunguhuan cazuna minishtirishcacashcatami yarina canchi. Diabloca jahua cielo-tapash cai Alpatapash Jehova Dios mandachungana munanllu. Ashtahuangarin Jehova Diosta nalisintichingapami Diabloca nirca, Taita Dios ali-cunata cujpillami gentecunaca Taita Diosta sir-vin nishpa. Chaimandami Jobpa punllacunapicaDiabloca nirca: “Runaca, paipaj causaimanda-ca tucui imata charishcatami cunman” nishpa.Chai jipaca nircami, Jobpa tucui charishcacunataTaitaDios quichujpica JobcaTaitaDiosta saquin-

7. ¿Imamandata aguantangapaca ali micunata mi-cunshna Taita Diosmandaca yachajuna capanchi?Shuj ejemplota churapai.8, 9. a) Job 2:4, 5pi nishca shinaca, llaquicunapicashpaca ¿imatata ricuchingapaj munanchi? b) Lla-quicunapi cashpaca ¿imapita pensari ushapanchi?

gallami nishpa (Job 2:4, 5). Ashtaca huatacunajipaca jahua cielomandami Diabloca shitai tucur-ca. Chai tiempocunapipashmi Diabloca Jehovatasirvijcunata juchachishpa catijurcara (Apocalip-sis 12:10). Cunan punllacunapipash, Taita Diosbendiciajpillami gentecunaca Taita Diosta sirvin

nishpami Diabloca gentecunata juchachishpa ca-tijun. Diabloca gentecuna Taita Diosta na ca-zushpa paita na sirvishpa catichunmimunan. Shi-naca, imapash problemapi cashpaca siempre ya-ripashunchi, Jehova tucuitamandachunmunash-cata o na munashcatachu ricuchijuni nishpa.

9 Llaquicunapi cashpaca pensarita ushan-chimi, Diabloca paipa demoniocunandi ri-cujunmi. Mishai tucungami, urmangallatamiyashpami paicunaca ricunajun nishpa. Cu-tin Jehovapash, Jesuspash, causarishca ungi-docunapash, ashtaca angelcunapashmi ricuna-jun. Paicunaca nucanchicuna ama shaijuchun,ama mishai tucuchun yashpami ricunajun.

˜Nu-

canchicuna llaquicunapi cashpapash Jehovatacazushpa aguantajujta ricushpaca cushijunmi.Chai ratocunapimi Jehova Diosca nijun: “

˜Nuca

huahualla, aliguta yachajushca cashpa, nucashungupi cushichihuayari. Shina cashpami, nu-cata finashpa rimaj runamambash tigrachi usha-sha” nishpa (Proverbios 27:11).

10 Bendicionguna tianata yaipi charish-pami aguantarca. Pensaripai. Shuj shitash-ca nanda rijujpi canba carro huaglishcanman.Arreglangapaj munashpapash na ushashcan-

10. Llaquicunapi cashpaca ¿imashinata Jesuspaejemplota cati ushapanchi?

Jesusca bendiciongunatianata yarishpamiaguantarca

Page 12: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

12 VILLAJUN

guiman. Carro mecanicopash chai ladollapi-ca na tianllu. Shinapash shuj rijsi mecani-co ashaguta chaiman causajta yarishpa, carro-taca tangashpa arreglachun apashcanguiman.Nucanchipa causaipash huaquinbica shinalla-tami can. Jatun llaquicuna shamujpimi ash-tacata preocuparinchi. Jesuspash paita jatunracu caspipi clavashpa pinganaita huanuchina-jujpica ninandapachami llaquirishcanga. Shi-napash chai llaquita aguantachunga ¿imata Je-sustaca ayudarca? Bibliapica ninmi: “Cushi-jushpa causagrinata yachashpami” Jesuscaaguantai usharca nishpa (Hebreos 12:2, 3). Shi-naca, bendicionguna tianata yarishpami Jesus-ca llaquicunata aguantarca. Shinapash ¿imabendiciongunata tiana carca? Taita Diospashutita tucui lllullacunamanda limpiana, Jeho-va Dioslla mandachun apoyajushcata ricuchi-na bendiciongunami tiana carca. Shinallata,llaquicuna tucurijpi, jahua cielopi para siem-pre causana bendicionda chasquinataca Jesus-ca alimi yacharca. Shinaca jatun llaquicunapicashpaca Jesuspa ejemplota catishpa llaquicu-na tucurinata, shamuj punllacunapi bendicion-guna tianata yaipi charishpa aguantapashun-chi.

AGUANTASHCACUNA11 Ashtacacunaca nucanchicunashnallatami

ashtacata aguantashca. Apostol Pedroca chaipunllacunapi Jesusta catijcunata Diablo lla-quichijujpimi nirca: ‘Canguna crishcahuanmi,Diablotaca mishana canguichi. Tucui cai pacha-pi causanajuj crijcunapash, cangunashnallatallaquicunata apanajujta yachashpami, chash-na mishana canguichi’ nishpa (1 Pedro 5:9).Shujcunapash imashina aguantashcata yachash-pami nucanchicunapash 1) Jehovata cazuiushashun, 2) llaquicunata aguantanalla cashcatayachashun, 3) aguantajpi Jehova Dios bendi-

11. ¿Imamandata shujcuna imashina aguantashcatayachana capanchi?

cianatapash yachai ushashun (Santiago 5:11).Shinaca, Jehovata huaquin sirvijcuna imashinaaguantashcata ricupashun[1] (cai tema tucuripinotata ricupangui).

12 Querubinguna. Querubın nishca angelcu-naca importantecunapachami can. Adan y Evajuchata rurajpimi Jehova Diosca chai querubin-gunataca jahua cielomanda cai Alpaman cacha-murca. Paicunapa ali ejemplomi shinlli asigna-ciongunata pactachichun nucanchitaca ayudan.Bibliapica ninmi: ‘Causaita cuj yuraman rinananda cuidachunmi’ Jehova Diosca ‘Eden huer-tamanda indi llujshimuj ladoman querubın nish-cacunata churarca. Shinallata muyundi rupa-juj espadatapashmi churarca’ nishpa (Genesis3:24)[2] (cai tema tucuripi notata ricupangui).Bibliapi nishca shinaca, nanda cuidachun chu-rashcamandaca nunca na querubingunaca que-jarircachu, maitashi chaita cuidashpa shayana-jushun nishpapash nunca na nircachu, paicunatachurashca pushtumandaca nunca na anchurir-cachu. Ashtahuangarin, paicunaman mandash-

12. Jardın de Edenbi querubın angelcunamandaca¿imatata yachajupanchi?

Llaquicuna ricurijpi aguantashpaca Jesustaashtahuan ali catijcunami tucushun.(Parrafo 15, 16ta ricupangui).

Page 13: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 13

cataca siempremi pactachirca. Paicunaca JatunManllanai Tamia callaringacamanmi casi 1.600yali huatacunata causaita cuj yuraman rina nan-da cuidanajushcanga.

13 Jobca tucui shunguhuanmi Jehovata sir-virca. Huaquinbica shuj ali amigo o shuj fa-milia imatapash nijpimi ashata nanarishpa de-sanimarishca canchi. Cutin huaquinbica asha-ta ungushca cashpa o shuj familia huanujpimiashata llaquilla canchi. Ima llaquipi cajpipashJobpa ali ejemplomi nucanchita ayudanga (Job1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3). Jobca imamanda cun-gashcapi ashtaca llaquicuna japijta na intindish-papash aguantashpami catirca. Shinapash ¿ima-mandata aguantai usharca? Pundapica Jeho-vata juyaimanda, Jehovata cushichingapaj mu-naimandami llaquicunata aguantarca (Job 1:1).Paica llaquipi cashpa o cushijuipi cashpapashJehovata cushijuchingapami munarca. Shina-llata, Tucui Ushaita Charij Taita Dios cashcataintindichunmi Jehova Diosca paipa rurashcacu-namanda Jobmanga parlarca. Chaita ali intin-

13. Jobca ¿imamandata llaquicunata aguantaiusharca?

dishpami Jobca Jehova Dios llaquicunata tucu-chinataca crirca (Job 42:1, 2, NM). Job crish-ca shinaca, tucuilla llaquicunata tucuchishpamiJehova Diosca tucui chingachishcacunamandadobleta cushpa Jobtaca bendiciarca. ShinamiJobca paipa tucui causaipi cutin cushilla causar-ca (Job 42:10, 17).

14 Apostol Pablopa ali ejemplo. HuaquinbicaJehovata sirvimandami ashtacata llaquichi tu-cushcanchi. Cutin huaquinbica superintenden-te de circuito o congregacionbi ancianocunacaimandami congregacionbi ruranacunahuangashaijushca canchi. Shina cajpica apostol Pablopaejemplomi nucanchitaca ayudanga. Pabloca ni-nandami llaquichi tucurca. Ashtahuangarin, tu-cuilla huauquipanicunamandami ashtacata preo-cuparirca (2 Corintios 11:23-29). Shinapash Pa-bloca aguantashpa catircami. Paipa ali ejemplotaricushpami shujcunapash aguantashpa catirca(2 Corintios 1:6, liingui). ˜

Nucanchicuna aguan-tajta ricushpami shujcunapash aguantai ushanga.

14. Bibliapi 2 Corintios 1:6pi nishca shinaca ¿imashi-nata Pabloca paipa ali ejemplohuan shujcunatapashayudarca?

Page 14: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

14 VILLAJUN

AGUANTASHPA CAUSANAMI˜NUCANCHIMANGA ‘TUCUITAALIGUTA YACHACHIJUN’

15 Jehova Diosca cai shimicunatami discıpuloSantiagomanga escribichirca: “Na napash fina-rishpa [o aguantashpa] causanami, tucuita ali-gutapacha yachachijun. Shina causashpami imapandatapash na rurashpa, alipacha crij, ima-gupash na illajpi, tucuita charinguichi” nishpa(Santiago 1:4). Discıpulo Santiago nishca shi-naca, aguantashpa causanami nucanchitaca ‘imapandatapash na rurashpa’ causachun o shuj shi-mipi nishpaca Jesusta ashtahuan ali catichunayudan. Shinapash ¿imashinata aguantashpa cau-sanaca ‘tucuita aligutapacha yachachijun’? Ricu-pashun. Imapash problemata charishpaca pacien-ciata charinata, agradicinata, ashtahuan juyana-tami yachajuna canchi. Aguantashpami chaicu-nata ashtahuanyachajushpa Jesustaca ashtahuanali cati callarinchi. Shinami aguantashpa causa-naca tucuita aligutapacha yachachijun.

16 Imashinami ricupanchi, aguantashpami Je-susta ashtahuan ali catinata yachajunchi. Chai-mandami imapash problema ricurijpica Jeho-vata siempre cazuna canchi. Problema ricu-rishcandi Jehovata na cazungapaca na muna-nachu canchi. Ishcai ejemplota ricupashun. Nalipensamientocunata ama charingapaj esforza-rinajushcanchiman. Na ushanichu nishpa nalipensamientocunata charishpa catinapa randicaJehovatami manana canchi, nali pensamiento-cunata mishangapaj ayudahuai nishpa. Shina-llata shuj familiaca, nucanchicuna na Testigocachun munashpa imapash jarcaicunata chu-rashcanman. Na ushanichu nishpa shaijunaparandica Jehovata sirvishpami catina canchi. Shi-na ruranami Jehovapi ashtahuan confiashpa ca-tichun ayudanga. Shinallata na cunganachu ca-

15, 16. a) Aguantashpa causanaca ¿imashinata nu-canchitaca ayudan? b) Tucuipi aligutapacha yacha-jushcamandaca ¿imatata na rurana capanchi? Ishcaiejemplocunamanda parlapai.

panchi, Jehova Dios bendiciachun munashpacaaguantashpa catinami canchi (Romanos 5:3-5;Santiago 1:12).

17˜Nucanchicunaca shuj ratogutalla aguanta-

na cashcataca na yuyanachu canchi. Tucuri-caman aguantana cashcatami yaipi charina can-chi. Pensaripashun. Shuj barcoca na pamba-rijushcanman. Barcopi rinajuj gentecuna sal-varingapaj munashpaca na shaijushpami yacumannacaman nadashpa rina can.

˜Nucanchi-

cunapash paraıso Alpagupi causangapaj mu-nashpaca tucuricamanmi aguantashpa catinacanchi. Apostol Pablo shinami, Jehovataca ‘na-pacha saquishachu’ nina canchi (2 Corintios 4:1,16, Mushuj Testamento Quichua Imbabura).

18 Tucuricaman aguantachun Jehova Diosayudanataca apostol Pabloshnami seguro canacanchi. Paica nircami: ‘Aligutapachami yachani:Huanuipash, causaipash, angelcunapash, ninanushaita charishpa mandajcunapash, cunan pun-llacunapash, shamui punllacunapash, jahua pa-chapi, ucu pachapi ima tiajcunapash, Dios ru-rashca imacunapash, nucanchi Apunchi CristoJesusmanda Taita Dios juyajujtaca, nucanchi-mandaca napacha anchuchi ushangachu’ nishpa(Romanos 8:37-39). Huaquinbica tucuicunalla-tami ashaguta shaijunchi. Shinapash Gedeon-ba paipa 300 soldadocunapa ejemplotami catinacanchi. Paicunaca shaijushca cashpapash na sa-marcachu (Jueces 8:4). Paicunapa ejemplotacatishpaca alipachami canchiman.

17, 18. a) Shuj ejemplota churashpa intindichipai,imamandami tucuricaman aguantanaca minishtirish-capacha cashcata. b) Tucurimui na chayamujushca-mandaca ¿imatata seguro caita ushapanchi?������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

NOTACUNA:[1] (parrafo 11): Cunan punllacunapi Jehovata sirvijcuna ima-shina aguantashcata yarinapash ashtacatami animanga. Etio-pıa, Malaui, Rusia llactacunamanda huauquipanicuna imashinaaguantashcata yachangapaca huata 1992, 1999, 2008pi lluj-shishca Anuario libropi ricupangui.[2] (parrafo 12): Bibliapica mashna querubın angelcunata jar-dın de Edenbi Jehova Dios churashcataca na ninllu.

Page 15: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

15

CORINNA shuti panigu 17 huatacunata charijpimi paipa mamatacacaru caruman prezo apashpa shinllita trabajachirca. JipamangaCorinnatapashmi Siberia llactapi trabajachun aparca. Siberia llac-taca paipa huasimanda caru carupimi carca. Chaipimi Corinnatacahuagracuna, llamacuna tiaj haciendapi esclavatashna trabajachincarca. Huaquinbica cunujlla ropatapash na cushpami chiri chiripicanllapi trabajachin carca. Shinapash Corinnahuan shuj cumbaTestigohuanga congregacion carupi cajpipash tandanajuiman rin-gapami munarca.

2 Chaimandami paicunaca chishipi llujshishpa, 25 mil metrocu-nata purishpa tren paradaman chayarca. Corinnaca ninmi: ‘Trengados de la mananata llujshishpami sujta horasta pararca. Cha-yashpaca 10mil metrocunata purishpami tandanajuimanga chayar-canchi” nishpa. Chai tucuita rishpa tandanajuiman chayashcaman-daca paica nunca na arripintirishcachu. Corinnaca ninbashmi:“Tandanajuipica Villajun revistatami yachajurcanchi, canticocu-natapashmi candarcanchi. Tandanajuipimi nucanchi fepash ash-tahuan shinlliyarca” nin. Quimsa punlla jipa tigrajpipash hacienda

1, 2. ¿Imashinata yachanchi, tandanajuicunaca Jehovata sirvijcunapa mi-nishtirishcapacha cashcata? (Callari dibujota ricupangui).

¿Imamandata Jehova Diostaadorangapaj tandanajuna canchi?“Punllandimi, Diospaj huasipipash shujllashnalla yarishpa tandanajunajurca” (HECHOS 2:46).

C´ANTICO 20, 27

CAI TAPUICUNATACONTESTANGAPACA“¿IMAMANDATATANDANAJUICUNAMANRINCHI?” RECUADROTARICUPANGUI:��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Imamandata tandanajuicu-naman rinaca alica can?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Tandanajuicunaman rishpaca¿imashinata shujcunatapashayudanchi?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

˜Nucanchicunata tandanajuipiricushpaca ¿imashinataJehova Diosca sintirin?

Page 16: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

16 VILLAJUN

duenoca paicuna rishcataca na cuenta japir-cachu.

3 Jehovata sirvijcunapaca tandanajuicunacaminishtirishcapachami can. Jesusta punda ca-tijcunapa ejemplota ricupashun. Jesusta caticallarishcandimi paicunaca ‘punllandi Diospahuasipipash shujllashnalla yarishpa tandana-jurca’ (Hechos 2:46). Tucuicunallatami tanda-najuicunaman rinataca alicachinchi. Shinapashhuaquingunapaca trabajomanda, shuj cosascu-nata ruranamanda o shaijushca caimandami tu-cuilla tandanajuicunaman rinaca ashata shinlliricurin. Shinaca tandanajuicunaman ama falta-chunga ¿imata ayudanga?[1] (Cai tema tucu-ripi notata ricupangui). ¿Imashinata nucan-chihuan yachajujcunatapash shuj gentecuna-tapash tandanajuicunaman richun animashun?Chaimandami cai temapica cai quimsa tapuicu-nata yachajupashun: 1) ¿Imamandata tandana-juicunaman rinaca alica can? 2) Tandanajui-cunaman rishpaca ¿imashinata shujcunatapashayudanchi? 3) ¿Imamandata Jehova Dioscanucanchicuna tandanajuicunaman richun mu-nan?[2] (Cai tema tucuripi notata ricupangui).

¿IMAMANDATA TANDANAJUICUNAMANRINACA ALI CAN?

4 Tandanajuicunami Jehova Diosmandayachachin. Tandanajuicunami Jehova Diostaashtahuan ali rijsichun ayudan. ¿Imashinataayudan? Shuj ejemplota ricupashun. Mun-do enteropi tauca congregaciongunapimi TaitaDiosmanda ali villaigucuna, ¿Picunata Diospa mu-naita ruranajun? nishca folletocunata DiospaShimimanda Yachajungapaj tandanajuipica ya-chajurcanchi. Chai tandanajuipi Jehova Dios

3. ¿Ima quimsa tapuicunatata cai temapica yachaju-gripanchi?4. ¿Imashinata tandanajuicunaca Jehovata ash-tahuan ali rijsichun ayudan?

imashina cajta yachajushpa, nucanchi huau-quipanicuna Jehova Diosta imashina juyajtauyashpaca ¿imashinata sintirircanchi? ¿NachuJehova Diostaca ashtahuan juyarcanchi? Ash-tahuangarin, tandanajuicunapimi huauqui-cunapa discursota uyashpa, demostraciongu-nata ricushpa, Bibliapi textocunata liishpa Bi-bliamanda ashtahuan yachajushcanchi (Nehe-mıas 8:8). Shinallata, cada semanapa Bibliataliina capitulocunata liishpa, jipaman huau-quipanicunapa comentariocunata tandanajui-cunapi uyashpami mushuj cosascunata yacha-jushcanchi.

5 Tandanajuicunaca Bibliapi imata yacha-jushcata pactachichunmi ayudan (1 Tesaloni-censes 4:9, 10). ¿Imashinata ayudan? Hua-quinbica, Villajun revistapimi Jehovata ima-shina ashtahuan sirvinata, imashina ash-tahuan ali oraciongunata ruranata onucanchita llaquichij huauquita perdonanatayachajushcanchi. Shinallata, Jesuspa Cha-quita Catishpa Causashunchi Yachachishun-chi tandanajuipica Bibliapa yachachishcacu-nata shuj gentecunaman imashina villachi-nata, imashina yachachinatami yachajunchi(Mateo 28:19, 20).

6 Tandanajuicunami animan. Diablopa

5. Tandanajuicunaca ¿imashinata villachichunbashBibliapi imata nijta yachajushcata pactachichunbashayudashca?6. Tandanajuicunaca ¿imashinata shinlli tucuchun,animarichun ayudan?

Tandanajuicunamishinlli tucushpa Jehovatasirvishpa catichun, animari-chun ayudan

Page 17: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

mundoca nucanchi feta chiriyachingapaj, desa-nimachingapami munan. Shinapash tandana-juicunaca shinlli tucushpa Jehovata sirvishpacatichun, animarichunmi ayudan (Hechos 15:30-32, liingui). Tandanajuicunapimi Bibliapiprofeciacuna imashina pactarishcata cutincutin yachajunchi. Shinami nucanchitaca sha-muj punllacunapi pactarina profeciacunapashciertopacha pactarinata crichun ayudash-ca. Shinallata discursocunata cushpa, demos-traciongunata rurashpa, comentariocunatacushpa, tucui shunguhuan Jehovaman can-dashpami huauquipanicunaca animan (1 Co-rintios 14:26). Ashtahuangarin, tandanajuicu-na nara callarijpi o tucurishca jipa huauquipa-nicunahuan parlashpami huauquipanicuna ju-yahuanmi, llaquihuanmi yashpa animarinchi(1 Corintios 16:17, 18).

7 Tandanajuicunapimi Jehova Dioscapaipa espıritu santota cushpa ayudan. Je-susca Taita Diospa espıritu santota utilizash-pami congregaciongunataca naupaman pu-shan. Jesusca nircami: ‘Diospa espıritu villa-jujta uyanguichi’ nishpa (Apocalipsis 2:7).

7. ¿Imamandata tandanajuicunapi canaca minishti-rishcapacha can?

Taita Diospa espıritu santomi tentaciongu-napi ama urmachun, na manllashpa villa-chichun, ali decisiongunata agllachun ayu-dan. Chaimandami tucuilla tandanajuicu-naman ringapaj esforzarina canchi. Shina ru-rajpimi Jehova Diosca paipa espıritu santotacushpa ayudanga.

TANDANAJUICUNAMAN RISHPACA¿IMASHINATA SHUJCUNATAPASHAYUDANCHI?

8 Tandanajuicunaman rishpami huauqui-panicunata juyashcata ricuchinchi. Ashta-ca huauquipanicunaca jatun problemacuna-tami aguantanajun. Apostol Pabloca escribir-cami: “Caishujhuan, chaishujhuan yarichiri-shunchi” nishpa (Hebreos 10:24, 25). Pablocatucuilla huauquipanicunamanda preocupa-ringuichi nishpami shina nirca.

˜Nucanchi

huauquipanicunamanda preocuparishpamianimaringapaj tandanajunchi. Tandanajuicu-naman rishpami huauquipanicunahuan can-gapaj munashcata, paicunahuan parlangapaj

8. Tandanajuicunapi cashpa, comentashpa, can-dashpaca ¿imashinata shujcunatapash ayudanchi?(“Siempremi huasimanga alillata sintirishpa tigrani”nishca recuadrotapash ricupangui).

58 huatacunata charijGeorge huauquica ninmi:“Cai ultimo punllacunapi-ca unguicunahuan cutin cu-tin na valijuimandamitandanajuicunaman ritacana ushajushcani. Shinapashtandanajuicunapi cashpacaJehovapa alipacha yacha-chishcacunahuanmi ashta-

cata cushijuni. Diabetesunguimandami cunguricu-natapash nanan, shun-gupash na ali funcionan,shuj shuj nanaicunatapashcharini. Shinapash tandana-juicunamanda tigrashpacaalillata sintirishpami tigrani.”‘La oracion del abatido’

nishca cantico 68ta huau-

quipanicuna primera vezuyashpaca huacarcanimi.Aligupachami carca. Audi-fonocunahuan caimandamitucuicuna imashina canda-najujta uyai usharcani.

˜Nu-

capashmi paicunahuan igualcandarcani. Chaipi canacaalipachami carca” nin.

SIEMPREMI HUASIMANGA ALILLATA SINTIRISHPA TIGRANI

Page 18: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

18 VILLAJUN

1. Jehovamanda yachachijpi.

2. Animajpi.

3. Jehova Dios paipa espıritu santohuanayudajpi.˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

4.˜Nucanchi huauquipanicunata juyash-cata ricuchingapaj.

5. Congregacionbi huauquipanicuna shuj-llashna tandanajushca cachun ayudan-gapaj.˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

6. Jehovata ali adorangapaj.

7. Jehovaman, paipa Churiman quimirin-gapaj munashcata ricuchingapaj.

8. Jehovata cazungapaj munashcata ricu-chingapaj.

¿IMAMANDATATANDANAJUICUNAMANRINCHI?

munashcata, paicuna imashina sintirijta ya-changapaj munashcata ricuchinchi. Shina-llata comentashpa, tucui shunguhuan Jeho-vaman candashpami huauquipanicunatacaanimanchi (Colosenses 3:16, NM).

9 Tandanajuicunaman rishpami congre-gacionbi huauquipanicuna shujllashna tan-danajushca cachun ayudanchi (Juan 10:16,liingui). Jesusca nircami, nucami llamacunatamichijshna cani. Nucata catijcunaca llamagu-cunashnami can nishpa. Llamagucunaca siem-premi paicunapura tandanajushca can, paicu-nata michijujtapash catishpa purin. Pensaripai,ishcai llamagucuna shuj lomapi cajpi, cutin ish-cai llamagucuna pambapi cajpi, cutin shuj lla-magu shuj ladopi cajpica ¿chai picha llamagu-cunaca tandanajushcami can nita ushanchi-manllu? Na. Shinallata ‘shujlla michijta’ catijuj‘shujlla corral’ cangapaj munashpaca nucanchihuauquipanicunahuan cangapami tandanajui-cunaman siempre rina canchi.

10 Tandanajuicunami tucuicuna shujllash-na cachun, llaquirishpa juyarij familiapu-rashna cachun ayudan (Salmo 133:1). Yari-pashunchi, huaquin huauquipanicunaca pai-cunallami Testigocuna can. Testigo tucuj-pimi paicunapa taitamamacuna, huauquicuna,panicunaca paicunata na ricunayachin. Shi-napash Jesusca nircami, congregacionbica qui-quingunata juyashpa cuidaj familiatami tarin-guichi nishpa (Marcos 10:29, 30). Tandana-juicunaman na faltashpa rijpica nucanchitacapaicunapa taitamamatashna, paicunapa pro-pio huauquipanicunatashna ricushpami anima-ringa. Chaicunata yarishpami tucuilla tandana-juicunaman ringapaj esforzarina canchi.

9, 10. a) ¿Imashinata Juan 10:16pi shimicunaca tan-danajuiman rina minishtirishca cashcata intindichunayudan? b) Testigo familiata na charij huauquipa-nicunaca ¿imamandata nucanchita tandanajuipi ri-cushpaca animarin?

Page 19: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 19

¿IMAMANDATA JEHOV´A DIOSCA˜

NUCANCHICUNA TANDANAJUICUNAMANRICHUN MUNAN?

11 Tandanajuicunapimi Jehovataca ali-guta adoranchi. Jehova Diosmi nucanchi-cunataca rurarca. Chaimandami paita agradi-cina, respetana, alabana canchi (Apocalip-sis 7:12, liingui).Tandanajuicunapi oraciondarurashpa, candashpa, paimanda parlashpamiJehovata agradicishcata, respetashcata, ala-bashcata ricuchinchi. Tucui semanacunamiJehovata ali adorana bendicionda charinchi.

12 Jehova Dios nucanchicunata rurashca-mandami paitaca cazuna canchi. Paica, siem-pre tandanajuchunmi mandashca. Ashtahuan-bachaca cai tucuri punllacuna na tucurijuj-pimi tandanajuchun munan. Cazujpica JehovaDiosca cushijunmi (1 Juan 3:22). Tandana-juicunaman ringapaj nucanchicuna imashinaesforzarijujtaca alimi yachan. Ashtahuangarinshina rurashcamandami nucanchitaca alica-chishpa ricujun (Hebreos 6:10).

13 Tandanajuicunaman rishpami Jeho-vaman, Jesusman quimiringapaj munash-cata ricuchinchi. Tandanajuicunapimi Biblia-mandapash, Jehova imata rurachun munash-catapash yachajunchi (Isaıas 30:20, 21). Hua-quin gentecunaca Jehovata na sirvishpapashtandanajuicunaman rishpami Jehova Diosnaupaman pushajujta cuenta japishca (1 Corin-tios 14:23-25). Jehova Diosca paipa espıritusantota utilizashpami tandanajuicunapica nau-paman pushajun. Chaimandami tandanajuicu-napi yachachishcacunaca Jehovamanda sha-mun. Shinaca tandanajuicunaman rishpami

11. ¿Imashinata tandanajuicunaca Jehovata ali ado-rachun ayudan?12. Paipa mandashcata cazushpa tandanajuicu-naman rijpica ¿imashinata Jehova Diosca sintirin?13, 14. ¿Imashinata tandanajuicunaca Jehovaman,paipa Churiman quimirichun ayudan?

Jehovamanda uyashpa, Jehova imashina nu-canchita juyajtapash yachajushpa Jehovamanashtahuan quimirinchi.

14 Jesusmi congregaciongunataca naupamanpushajun. Paica nircami: ‘Maipimi nuca shutipiishcai cashpa, quimsa cashpapash tandanajujpi-ca, nucaca paicunapa chaupipimi cani’ nishpa(Mateo 18:20). Bibliapica yachachinbashmi Je-susmi congregaciongunapa “chaupipi purijuj”nishpa (Apocalipsis 1:20–2:1). Congregacion-gunata Jesus naupamanpushajujpimi shina nin.Chaimandami tandanajuicunaman rishpaca Je-susman ashtahuan quimirinchi. Imashinamiricupanchi, Jehovapash Jesuspash nucanchi-

huanmi can, tandanajuicunapimi paicunaca nu-canchita shinlliyachishpa ayudan. Shinaca pen-saripai, nucanchicuna paiman, paipa Churimanquimiringapaj esforzarijujta ricushpaca ¿ima-shinashi Jehova Diosca sintirin?

15 Tandanajuicunaman rishpami Jehova-ta cazungapaj munashcata ricuchinchi. Mu-nai na munai tandanajuicunaman richungaJehova Diosca na munanllu (Isaıas 43:23).Shinaca tandanajuicunaman rina punllacunapiashtahuan trabajachun mandajpica ¿imatashirurashun? Gobiernoca nishcanman, tandana-juicunaman rijpica multata cobrashunmi, car-celman cachashunmi o imapash castigotami

15. Tandanajuicunaman rishpaca ¿imatata Jehova-manga ricuchinajunchi?

Tandanajuicunaman rin-gapaj esforzarijujtaca alimiJehova Diosca yachan, ali-cachishpami ricun

Page 20: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

churashun nishpa. Shina nijpica ¿imatashi ru-rashun? Shinallata, shuj cosascunata ruran-gapaj munaimanda shuj tandanajuiman na rinamunai shamujpica ¿imatashi ruranchiman?Chaipica nucanchimi ali decidina canchi (He-chos 5:29). Jehovata cazushpa tandanajuicu-naman rishpaca Jehovata juyashcata, Pailla nu-canchita mandachun munashcatami ricu-chishun (Romanos 6:17). Shina rurajpica Jeho-va Diosca cushijungami (Proverbios 27:11).

TANDANAJUICUNAMANRINATACA AMA SAQUISHUNCHICHU

16 Huata 33, Pentecostes fiesta jipaca Jesustacatijcunaca apostolcuna ‘yachachijujtapashna saquishpami, punllandi Diospa huasipipashshujllashnalla yarishpa tandanajunajurca’ (He-chos 2:42, 46). Imashinami ricupanchi, Jesustacatijcunaca Jehovata adorangapami tandana-juicunaman rishpa catirca. Roma llactamandagobiernocuna, judiocunata naupaman pushaj-cuna llaquichingapaj catiriajpipash tandanaju-nataca na saquircachu. Shinlli cajpipash tanda-najushpa catingapami esforzarirca.

17 Cunan punllacunapi Jehovata sirvijcu-napash tandanajuicuna tiashcamandaca tu-cui shunguhuanmi agradicinchi. George Gan-gas huauquipa ejemplota ricupashun. Paica

16, 17. a) Jesusta punda catijcunapaca tandanajui-cuna minishtirishcapacha cashcataca ¿imashinatayachanchi? b) George Gangas huauquica ¿imatatatandanajuimandaca pensan carca?

22 huata yalitami Cuerpo Gobernantepi sirvir-ca. Paica nircami, huauquipanicunahuan tan-danajushpami ashtacata animarini. Tandana-juicunami nucapa causaipica shuj jatun cu-shijui can nishpa. Paica tandanajuicunamanpundata chayangapaj, tandanajuicunamandaultimo ringapami esforzarirca. Huauquipani-cunahuan parlaimanda ninanda cushijushpaminirca: “Paicunahuan cashpami nuca familia-huanshna tranquilo, ali sintirini. Huauquipani-cunahuan tandanajunatami tucui shunguhuanmunani” nishpa.

18 Quiquinga ¿Gangas huauquishnachu pen-sapangui? Shina cashpaca, shinlli cajpipashhuauquipanicunahuan tandanajuipi cangapajesforzarishpa catipai. Quiquinbash rey Da-vidshna sintirishcata ricuchipai. Paica, JehovaDiosta adorana huasipi canataca ninandapa-chami alicachin carca (Salmo 26:8).

18. a) Quiquinga ¿imatata tandanajuicunamandacapensapangui? b) ¿Imatata ruragripangui?

¿IMATATANISHA NIN?

Taita Diosta adorangapaj tandanajuna:Jehovata juyaimanda, paita cazungapaj munaimandamitandanajuicunamanga cushijushpa rinchi. Chaipimi huau-quipanicunahuan tandanajushpa Jehovata alabanchi. Ash-tahuangarin, tandanajuicunapimi Jehovata mananchi,Jehovaman candanchi, Jehovamanda parlanchi. Chaita ri-cushpami Jehova Diosca tucui shunguhuan cushijun.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

NOTACUNA:[1] (parrafo 3): Huaquin huauquipanicunaca ungushcacaimanda, o imapash jatun llaquipi cashcamandami tucuillatandanajuicunaman ritaca na ushashca. Paicuna imamandatandanajuicunaman na rita ushashcataca Jehova Diosca ya-chanmi. Ashtahuangarin, paita sirvingapaj esforzarijtaca alica-chishpami Jehova Diosca ricujun. Chai huauquipanicuna tan-danajuicunata uyachunmi ancianocunaca tandanajuicunatagrabashpa o tandanajuicunata telefonopi uyachun arreglocu-nata rurai ushan.[2] (parrafo 3): “¿Imamandata tandanajuicunaman rinchi?”nishca recuadrota ricupangui.

Page 21: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

21

BIBLIAPICA yachachinmi gobiernocunatapash, Taita Diostapash ca-zunami canguichi nishpa (Hechos 5:29; Tito 3:1). Shinapash ¿imashinatagobiernocunatapash, Taita Diostapash cazuita ushanchi? Chaipaca Bi-bliapa shuj consejotami ricuna canchi. Jesusca nircami: ‘Cesarpa cajpi-ca, Cesarmanllatami cuna canguichi. Ashtahuangarin Taita Diospa caj-taca Taita Diosmanmi cuna canguichi’ nishpa (Mateo 22:21)[1] (caitema tucuripi notata ricupangui). Shinaca ¿imashinata ‘Cesarman cunacashcataca Cesarman’ cunchi? Gobiernocuna churashca leyta cazushpa,autoridadta charijcunata respetashpa, impuestocunata pagashpami Ce-sarman cuna cashcataca Cesarman cunchi (Romanos 13:7). Shinapash,Taita Dios na munashcata rurachun gobiernocuna mandajpica ¿imatatarurashun? Shina mandajpica gobiernocunata na cazushpapash siem-premi paicunataca respetohuan tratanchi.

2 ¿Imashinata Taita Diosman cuna cashcataca Taita Diosman cun-chi? Politicapi na chapurishpami Taita Diosman cuna cashcataca TaitaDiosman cunajunchi. Chaimandami polıtica parlocunapi pipa ladopashna tucunchi (Isaıas 2:4). Shinaca ¿imashinata pipa ladopash na cashcata

1. ¿Imashinata gobiernocunatapash, Taita Diostapash cazui ushapanchi?2. ¿Imashinata politicapi na chapurishcata ricuchi ushapanchi?

Cai mundopa cosascunapica nachapurijunachu canchi

“Taita Diospaj cajtaca, Taita Diosmanmi cuna canguichi” (MATEO 22:21).

C´ANTICO 33, 29

¿IMATATA NIPANGUIMAN?��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Imatata Jehova Diosca go-biernocunamanda yuyan?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Imapipash ama chapurin-gapaj shinlli cajpica ¿imatatarurai ushapanchi?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Imapipash na chapurishpaJehovata ali sirvijcunamanda-ca ¿imatata yachajuiushapanchi?

Page 22: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

22 VILLAJUN

ricuchinchi? Gobiernocuna Jehova Dios tiachunsaquishcamanda tiashcata yarishpami gobiernocu-napa contraca na tucunchi. Shinallata nucanchillacta ashtahuan ali cashcata ricuchingapaj imapashruraicunapica na chapurinchichu (Romanos 13:1,2). Gobiernocunata llujchingapaj nishpa, o maijan-bash politicocunaman nucanchi yuyaicunata par-lashpapash na purinchichu. Maijan gobiernoman-dapash o maijan partido politicomandapash na vo-tanchichu, ni maijan partido politicocunapipash naafiliarinchichu.

3 ¿Imamandata Jehova Diosca nucanchicuna po-liticapi na chapurichun munan? Huaquin yuyaicu-

nata ricupashun. 1) Jesuspa chaquitami catinajun-chi. Jesusca nircami: ‘

˜Nucaca na cai pachamanda

canichu’ nishpa. Chaimandami Jesusca politica-pipash, guerrapipash na chapurirca (Juan 6:15;17:16). 2)Taita Diospa Reinotallami apoyanchi. Go-biernocunata apoyashpaca ¿ima navihuanda villa-chingapaj rishpaca, Taita Diospa Reinollami tucuillaquicunata tucuchinga nishpa villachishun? 3)Mundo entero huauquipanicunahuanmi shujllash-na tandanajushca caita ushashun. Panda religion-gunaca politicapi chapurimandami na shujlla shinacaita ushan (1 Pedro 2:17).

4 ˜Nucanchi causajuj llactapica, politicacunata

3. ¿Imamandata Jehova Diosca nucanchicuna politi-capi na chapurichun munan?4. a) Politicapi na chapurishcata ricuchinaca ¿ima-mandata ashtahuan shinlli tucushpa catinga?b) ¿Imamandata cunanmandallata na imapipash cha-puringapaj prepararina capanchi?

apoyachunga tal vez na pipash obligangachu. Shi-napash yarinami capanchi, Diablo mandajuj mun-doca nallapachami tucuringa. Chaimandami po-liticapi na chapurishca canata ricuchinaca ash-tahuan shinlli canga. 2 Timoteo 3:3, 4pi nishcashinaca, cunan punllacunapi gentecunaca ‘ninan-da finarishcacuna, ali tucungapapash na munaj-cunami’ can. Chashna gentecunaca shujllashna tan-danajushca caitaca nimamanda na ushangachu.Politicamandami shuj llactapi causaica rato cam-bianlla. Shina cambiashcamandami huaquin llacta-cunapi huauquipanicunaca jatun llaquicunapi cash-ca. Chaimandami jatun llaquicunapi cashpapashpoliticahuan ama imapipash chapuringapaj cunan-mandallata prepararina canchi. Shinaca cunanman-dallata prepararingapaj chuscu yuyaicunata ricu-pashun.

GOBIERNOCUNAMANDA JEHOV´A IMATA

PENSAJTAMI˜NUCANCHIPASH PENSANA

CANCHI5 Politicapi ama chapuringapaca ¿imashinata

prepararita ushanchi? Pundapica gobiernocu-namanda Jehova Dios imata pensajtami nucan-chipash catina canchi. Jehova Diosca gobier-nocuna tiachunga na munarcachu. ¿Imamandatashina ninchi? Yaripashun. Gentecunata JehovaDios rurashpaca ¿gentecunata mandachun nish-pachu imapash gobiernota churarca? Na (Jeremıas10:23). Jehova Diosca tucuilla gentecunatami shujjatun familiata cuenda ricun. Shinapash gobierno-cunaca, paicunapa llacta ashtahuan ali cashcatayachachishpami gentecuna shujllashna cachungana saquin. Gobiernocunaca ali cosascunata ruran-gapaj munashpapash gentecunapa tucuilla llaqui-cunata tucuchitaca na ushanllu. Ashtahuangarin,Diospa Reinoca 1914 huatapimi mandai callarirca.Shinapash gobiernocunaca Diospa Reinopa con-trami can.

˜Nallami Diospa Reinoca cai mundopi tu-

cuilla gobiernocunata tucuchinga (Salmo 2:2, 7-9,liingui).

5. Jehova Diosca ¿imatata gobiernocunamandacapensan?

Jatun llaquicunapi cash-papash politicahuan ama

imapipash chapuringapamicunanmandallata preparari-

na canchi

Page 23: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 23

6 Jehova Diosca gobiernocuna leycunatachurashpa llactapi gentecuna tranquilo causachunayudajpimi, gobiernocuna tiachun saquishca. Go-biernocuna shina ayudashcamandami nucanchicu-napash ali villaicunata villachi ushanchi (Romanos13:3, 4). Jehova Diosca paita tranquilo adorachunsaquichunmi gobiernocunamandapash mananamicanguichi nin (1 Timoteo 2:1, 2). Pipash nucanchitallaquichishpa nali tratajpica, apostol Pabloshnamiautoridadcunapa ayudata mascai ushanchi (He-chos 25:11). Bibliapi nishca shinaca, Diablomi go-biernocunataca paipa munaita rurachun pandachi-jun. Shinapash cada autoridadta Diablo pandachi-jushcataca Bibliapica na ninllu (Lucas 4:5, 6). Shi-naca, cai o chai autoridadtaca Diablomi mandajunnishpaca nunca na parlajunachu canchi. Bibliapi-ca ninmi, autoridadta charijcunata nalicachishpacana parlajunachu canguichi, respetanami canguichinishpa (Tito 3:1, 2).

7 Taita Diosta cazungapaj munashpami, maijan-bash politicocunata, o maijanbash partido politico-cunataca na apoyashpa paicunahuanga na ima-pipash chapurinchi. Shinapash, paicunapa yuyaicu-na o proyectocuna nucanchita ayudana cajpica po-liticapi na chapurina cashcata ricuchinaca shinllimicanga. Shuj ejemplota ricupashun.

˜Nucanchi llac-

tapica, nali gobiernopa contra gentecunaca ima-tapash rurangapaj munanajushcanman. Chai naligobierno Testigocunatapash llaquichishca cajpica¿imatashi ruranchiman? ¿Chaishuj gentecunashnagobiernota na cazushpa imacunatapash ruranchi-manllu? Na. Shinapash nucanchi shunguca ¿ima-shinata can? ¿Shungu ucupillapash pensanajun-chimanllu, alita chai gobiernotaca llujchigrinajun,llujchishpaca alimi canman nishpa? (Efesios 2:2).Imapipash na chapurijushcata ricuchingapaj mu-nashpaca imata rurajushcapi, imata nijushcapi,imata pensarijushcapipashmi ashtaca cuidadotacharina canchi.

˜Nucanchi shungu ucupillapash cai o

chai politicomi ali can nishpa pensarinamandacajarcarinami canchi.

6. Autoridadta charijcunataca ¿imashinata tratanacapanchi?7. ¿Imatata na pensana capanchi?

‘ALIGUTAPACHA YARISHPA PURIJUSHCATA,ALI SHUNGUHUAN PURIJUSHCATAPASH’RICUCHISHUNCHI

8 Politicapi ama chapuringapaca ¿imashinataashtahuan prepararita ushanchi? Bibliapi nishcashinaca, ‘culebrashnami aligutapacha yarishpa pu-rina’ canchi. Shinallata, ‘palomagushnami ali shun-guhuan purina’ canchi (Mateo 10:16, 17, liingui).Shinaca ¿imashinata ‘aligutapacha yarishpa puri-jushcata’ ricuchi ushanchi? Jipaman llaquicunapicashpa imata ruranata pensarishpami aligutapachayarishpa purijushcata ricuchinchi. Cutin, ¿imashi-nata ‘ali shunguhuan purijushcata’ ricuchinchi? Ja-tun llaquicunapi cashpapash na imapipash chapu-rishpami ali shunguhuan purijushcata ricuchinchi.Cunanga, ima llaquicuna tianata, chai llaquicunapicashpa imashina chaicunapi na chapurina cashcataricupashun.

9 Shujcunahuan parlashpa. Shuj gentecuna po-liticamanda parlai callarijpica ashtaca cuidadotamicharina canchi. Shuj ejemplota ricupashun. DiospaReinomanda gentecunahuanparlajushpaca shuj po-liticopa o shuj partido politicopa favor o contracana imatapash nijunachu canchi. Cutin, gentecunataayudangapaj gobiernocuna imata ruranata parlan-gapaj munajpica ¿imatata rurashun? Bibliapi ricu-chishpa parlapashunchi, Diospa Reinollami gente-cunapa tucuilla llaquicunataca para siempre tucu-chinga nishpa. Cutin abortanamanda, jaripura ohuarmipura cazaranamanda parlangapaj munajpi-ca ¿imatata rurashun? Biblia ima nijta ricuchishpanipashun, nucanchica Biblia ima nijtami catipanchinishpa. Cutin, maijanbash leyta anchuchinami ocambianami can nijpica ¿imatata rurashun? Chaileymanda nucanchi imata yuyashcataca na parla-nachu canchi. Paicunapa yuyaicunata cambiachun-bash na obliganachu canchi.

8. Na imapipash chapurishcata ricuchina ratopi-ca ¿imashinata ‘aligutapacha yarishpa purijushca-tapash’, ‘ali shunguhuan purijushcatapash ricuchiushapanchi?9. Shujcunahuan parlajushpaca ¿imashinata aliguta-pacha yarishpa purijushcata ricuchi ushapanchi?

Page 24: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

24 VILLAJUN

10 Noticiacunata uyajushpa o liijushpa. Hua-quin periodicocunapi, o noticiacunapica maijan-bash partido politicotami apoyan. Ashtahuanba-chaca television o radio ucucunata controlanajujllactacunapimi maijanbash partidocunata apoyan.Huaquin canalcunapi, radiocunapi o periodistacu-na shuj partido politicota apoyashpa parlajujpi-ca, chaicunapa yuyaicunata ama catingapami cui-dadota charina canchi. Pensaripashunchi: “¿Shujperiodista politicamanda imata nijtaca alicachish-

pachu paita uyanata gushtani?” nishpa. Politi-cahuan imapipash na chapuringapaj munashpaca,partido politicocunata apoyajuj noticiacunataca nacutin cutin ricujunachu, uyajunachu canchi. Nimaijan lado na tucushpa noticiata villajuj periodi-cocunata, noticiacunata ricushunchi. Noticiacu-nata ricujushpa o liijushpaca Biblia ima nijta siem-pre yaripashunchi (2 Timoteo 1:13).

11 Nucanchi cosascunata yapata juyashpa.Culquita o nucanchi cosascunata pundapi chu-rashpaca imapipash na chapuringapaj munashcata-ca na ricuchi ushashunllu. Shuj ejemplota ricu-pashun. 1970 huatapica, partido politicohuan ima-pipash na chapuringapaj munashcamandamiMalaui llactamanda Testigocunaca paicunapa cha-rishca cosascunata tucuillata saquishpa rirca. Shi-

10. Noticiacunata ricujushpa, liijushpaca ¿imashi-nata imapipash na chapurishcata ricuchipanchi?11.

˜Nucanchi cosascunata pundapi churashpaca

¿imata tucunchiman?

napash Ruth paniguca ninmi, huaquin huauqui-panicunaca paicunapa charishcacunata cungaitacana usharcachu. Shuj Testigocunahuan igual rishcacashpapash, shuj partido politicota apoyashpamipaicunapa huasiman tigrarca. Shinapash ashtacahuauquipanicunaca ashaguhuanlla cushijushpa otucuita saquishpami imapipash na chapurishcata ri-cuchirca nishpa (Hebreos 10:34).

12 Nucanchi llactamanda, costumbrecu-namanda jariyashpa. Cai mundopi gentecuna-ca paicunapa llactamanda, costumbrecunaman-dami jariyashpa parlan. Shinapash Jehova Dios-ca shuj llactamanda gentecuna chaishuj gentecu-namanda ashtahuan ali cashcataca na pensanllu.Paipaca shuj shuj llactacunamanda cashpapash tu-cuicunami igual can. Tucuicunallatami shuj shujlaya gentecuna tiashcataca alicachishpa ricuitaushanchi. Jehova Diosca nucanchi llactata, nucan-chi causaita ladoman saquichunga na munanllu.Shinallata, nucami shujcunamanda ashtahuan alicani yashpa pensachunga na munanllu (Romanos10:12).

13 ˜Nucanchi llactamanda jariyashpa, nuca llac-

tami chaishuj llactacunamanda ashtahuan ali cannishpaca, nunca na pensanachu canchi. Shina pen-sanajushpaca imapipash na chapurishca cashcatacana ricuchi ushashunllu. Jesusta punda catijcunatayaripashun. Hebreo shimita parlaj huauquipanicu-naca, griego shimita parlaj viuda panicunataminali tratanajurca (Hechos 6:1). ¿

˜Nucanchipashchu

nucanchi llactata yapata alicachi callarinajunchi?Chaita yachangapaca pensaripashunchi: “Shuj llac-tamanda huauqui shuj consejota cujpica ¿imatatarurani? ¿

˜Nuca llactapimi cosascunataca ashtahuan

ali ruranchi nishpachu, chai huauquipa consejotacana chasquingapaj munani?” nishpa. Shina pensa-jushpaca Biblia ima nijtami yarina canchi. Bibliapi-ca ninmi, humildemi cana canguichi, shujcuna can-gunamanda ashtahuan ali cajtami pensana cangui-chi nishpa (Filipenses 2:3).

12, 13. a) Jehova Diosca ¿imatata gentecunaman-daca yuyan? b) ¿Imashinata yachai ushanchi, nucan-chi llactata yapata alicachi callarijushcata?

Bibliapi ima nijta yarishpamishuj partidotalla apoyashpaparlaj periodicocunata, noti-ciacunata ama ricungapaj,ama uyangapaj esforzarina

canchi

Page 25: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 25

JEHOVATA MA˜NASHUNCHI

14 Politicapi ama chapuringapaca ¿imashinataashtahuan prepararita ushanchi? Shuj yuyaitapashricupashun. Politicahuan imapipash ama chapu-ringapaca Jehovatami canba espıritu santohuanayudahuai nishpa manana canchi. Shina manaj-pimi gobiernocuna nalita rurajpi o nali tratajpipashpacienciata charichun, jarcarichun Jehova Dios-ca ayudanga. Shinallata, Jehovatami manana can-chi, na imapipash chapurina cashcata cuenta ja-pingapaca ali yuyaita carahuangui, alita ruranga-papash ayudahuangui nishpa (Santiago 1:5). Hua-quinbica, Jehova Diosta cazuimandami carcelpichurai tucushun o imapash llaquita charishun. Shi-na cajpica Jehovatami manana canchi, imapipashama chapuringapaca na manllashpa parlangapajayudahuangui nishpa. Shina manajpica aguantash-pa catichunmi Jehova Diosca ayudanga. Jehovatamanana imamanda ali cashcata yachangapaca He-chos 4:27-31ta ricupangui (chai textota liingui).

14. a) Jehova Diosta mananaca ¿imashinata ayu-dan? b) Manajpi Jehova ayudajtaca Bibliapi shuj ejem-plohuan ricuchipai.

15 Jehova Diosca nucanchicuna shinlli tucu-chunmi Bibliata cushca. Bibliapi textocunami ima-pipash na chapurichun ayudan. Chaimandami Bi-bliapa textocunapi pensarina canchi. Shinallata,huaquinbi Bibliata na charishpaca imatashi nishayashpami huaquin textocunata de memoria yacha-juna canchi. Bibliami shamuj punllacunapi TaitaDios ali causaita caranata yaipi charichun ayu-danga. Chashna ali causai tianata yaipi charishpa-llami catiriashpa llaquichijpica aguantai ushashun(Romanos 8:25). Shinaca, shamuj punllapi ali cau-sai tianata parlaj textocunata agllashpa chaipi alicausajushcata pensaripashun.

JEHOVATA ALI SIRVIJCUNAPA EJEMPLOPIPENSARISHUNCHI

16 Politicapi ama chapuringapaca ¿imashinataashtahuan prepararita ushanchi? Shuj yuyaitapashricupashun. Politicapi ama chapuringapaca pundatiempopi Jehovata sirvijcunapimi pensarina can-chi. Ashtacacunaca imapipash na chapuringapajmunashpami na manllashpa ali decisiongunata ru-rarca. Sadrac, Mesac, Abednegopa ejemplota ricu-pashun. Chai punllacunapica Babilonia reyta ado-rachun nishpami shuj jatun monumentota rurarca.

15. ¿Imashinata Bibliaca politicapi ama chapurichunayudan? (“Diospa Shimimi shinlli tucuchun ayudarca”recuadrota ricupangui).16, 17. Imapipash na chapurishpa Jehovata ali sirvij-cunamandaca ¿imatata yachajui ushapanchi? (Calla-ri dibujota ricupangui).

Politicahuan ama cha-purichun, shamujpunllacunapi Taita Dios alicausaita caranata yarichijtextocunatami de memo-ria yachajuna canchi

Ucrania llactamanda Andriy shuticaninmi: “Proverbios 27:11, Mateo 26:52, Juan13:35 textocunami nucataca cuartelman narina decisionbi shinlli tucuchun ayudahuar-ca. Shinallata chai textocunami autoridad-cunapa naupajpi cashpa tranquilo cachunayudahuarca” nishpa.

Colombia llactamanda Wilmerca ninmi:“Pruebacuna ricurijpica Isaıas 2:4mi amaimapipash chapurichun ayudahuarca. Chairatocunapica gentecunata llaquichingapajParaisopi armacuna nana tianatami pensari-jun carcani” nishpa.

DIOSPA SHIMIMIshinlli tucuchun ayudarca

Page 26: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

Shinapash, Sadrac, Mesac, Abednegoca chaimonu-mentota adorangapaca na munarcachu (Daniel 3:16-18, liingui). Cunan punllacunapica, paicunapaali ejemplota liishpami ashtaca Testigocunaca namanllashpa paicunapa llactapi banderata adoran-gapaca na munashca. Jesustapash yaripashun. Pai-ca politicapipash, shuj ruraicunapipash na chapu-rishpami gentecuna tandanajushca cachun ayudar-ca. Paipa ali ejemplo paipa catijcunata ayudana caj-pimi paicunataca cashna nishpa animarca: ‘Caipachapi ima nali tiajtapash namisharcanimi’ nishpa(Juan 16:33).

17 Cunan punllacunapica, ashtaca Testigocunamimacajpipash, carcelpi churajpipash, huanuchij-pipash Jehovataca tucuipi cazushca. Paicunapaejemplomi nucanchicunatapash ama manllachunayudan. Turquıa llactamanda shuj huauquicaninmi: “Franz Reiter shuti joven huauquitaca Ale-mania llactamanda Hitlerpa soldadocunahuan nachapurishcamandami huanuchirca. Cayandi punllahuanuchina cajpimi, Franz huauquica shuj cartatapaipa mamaman escribirca. Chai cartapimi chaihuauqui shinlli feta charishcata, Jehova Diospi tu-cui shunguhuan confiashcata ricui ushanchi.

˜Nu-

capash llaquipi cashpaca, paipa ejemplota catinga-pamimunarcani” ninmi[2] (cai tema tucuripi notataricupangui).

18 Nucanchi huauquipanicunapashmi ima-pipash ama chapurichun ayudan. Llaquipicashpa imata ruranata na yachashpaca anciano-cunahuan parlapashunchi. Paicunami Bibliapaali consejocunahuan ayudanga. Congregacion-bi huauquipanicunapash nucanchicuna imashi-na llaquicunata apanajujta yachashpaca ani-mangami. Paicunataca nucanchimanda Jeho-vata manapangui nishpami nita ushanchi. Nu-canchicunapashmi huauquipanicunata animaitaushanchi. Paicunamandapashmi Jehovata ma-nanami canchi (Mateo 7:12). jw.org direccion-bimi maijan huauquipanicuna carcelpi cajta ri-cui ushapangui[3] (cai tema tucuripi notata ricu-pangui). Shinaca tauca huauquipanicunapa shuti-cunata agllashpa Jehovataca manashunchi, amamanllashpa tucuipi cazuchun ayudapangui nishpa(Efesios 6:18-20).

19 Cai nali mundoca nallapachami tucuringa.Gobiernocunaca tal vez paicunapa lado tucu-chunmi obligangapaj munanga. Chaimandamicai mundopa cosascunapi imapipash ama chapu-ringapaj cunanmandallata prepararina canchi.

18, 19. a) ¿Imashinata congregacionbi huauquipani-cunaca imapipash ama chapurichun nucanchita ayu-dai ushan? b) Quiquinga ¿imatata rurangapaj muna-pangui?

¿IMATATANISHA NIN?

Cai mundopa cosascunapi na chapurinanishpaca, Diospa Reinotalla cazungapaj munaimanda poli-ticapipash, guerracunapipash na chapurina cashcatami ni-najunchi

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

NOTACUNA:[1] (parrafo 1): Jesuspa punllacunapica mundo enteropi ashtahuan jatun autoridadtami cesar nin carca. Shinaca, cesar nishpacagobiernocunamandami Jesusca parlajurca.[2] (parrafo 17): Los testigos de Jehova, proclamadores del Reino de Dios libropi pagina 662ta, shinallata El Reino de Dios ya estagobernando libropi “Murio para la gloria de Dios” nishca recuadrota pagina 150pi ricupangui.[3] (parrafo 18): PRENSA � ASUNTOS LEGALES nishcapi “Testigos de Jehova presos por sus creencias (por paıses)” nishcata ri-cupangui.

Page 27: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 27

Felisaca ninmi: ˜Nucaca Espana llactapimi vinarcani.˜

Nuca familiaca catolicocunapachami carca.˜Nucanchi

familiamandaca 13purami curacuna carca o Iglesiapitrabajan carca.

˜Nuca mamapa primoca catolico escue-

lapimi gentecunaman yachachin carca. Pai huanujpicapapa Juan Pablo II shamushpami nirca, paica santomican, paita adoranallami can nishpa.

˜Nuca familiaca po-

bre pobremi carca.˜Nuca taitaca jirruta rurashpami tra-

bajan carca. Cutin nuca mamaca alpata tarpushpamitrabajan carca. 8pura huahuacunamandaca nucamimayor carcani.

˜Nuca 12 huatacunata charijpimi Espanapica guerra

callarirca. Guerra tucurijpica politicocunata apoyajui-mandami nuca taitataca prezo aparca.

˜Nuca mamaca

tucuilla huahuacunata na mantinita ushashpami nu-capa quimsa jipa nanacunataca Bilbao llacta conven-

toman cacharca. Chaipimi Ramoni, Lauri, Aracelicamicunaguta charirca.

Aracelica ninmi: Conventoman cachashca horasca14 huatacunatami charircani. Laurica 12 huatacunata,cutin Ramonica 10 huatacunatami charirca. Conven-topi monjacunaca limpiachunmi nucanchitaca churar-ca. Ishcai huatacuna jipaca Zaragoza llactapi jatunconventomanmi cacharca. Chaipica rucugucunata cui-dachun, cocinatapash limpiachun churajpimi shaijush-ca tucuchin carcanchi. Siempremi familiataca yarincarcanchi.

Felisaca ninmi: ˜Nuca nanacuna Zaragozapi caj-

pimi nuca mamapash, nuca tiopash paicunapaman ca-chahuarca.

˜Nuca tioca curami carca. Paicunaca shuj

huambra nucata molestajujpimi chai huambramandaseparangapaj munashpa conventoman cachahuarca.

JEHOVATA SIRVIJCUNAPA CAUSAI

Monjacuna cashcacashpapash TaitaDiostami ali sirvicallarircaFELISA, ARACELI FERNANDEZ

ASHTACA huatacuna huashamanga ninanda culirashpami nuca nanaAracelica nihuarca: “Ama imatapash nihuaichu, canba religionmandacanimata na yachangapaj munanichu. Culiramandaca vijsatapashminanan. Candaca na ricunayanllu” nishpa. Cunanbica nami 91huatacunata charini.

˜Nuca nana rimashca punllamanda ashtaca

huatacuna yalishca cajpipash cunanlla nishcatashnami yarini. Shinarimajpica ninandami llaquirircani. Shinapash Eclesiastes 7:8pi nishcashinaca, ‘chairalla callaringapaj randica, imata ruranatapashtucuchinami ashtahuan ali’ can (Felisa).

Page 28: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

28 VILLAJUN

Taita Diosta juyaimandami huaquin quillacunata con-ventopi canata yachashpaca cushijushca carcani. Tucuipunllacunamimisaman rin carcani.

´Africa llactapi nuca

primoshna misionera cangapajpashmi munarcani.Conventopi cashpaca nuca munashcashna Taita

Diosta catita na ushaimandami nali sintirircani.˜Nuca

munashcashna shuj llactaman rishpa Taita Diosta sirvi-chunga monjacunaca na animanllu carca. Shinami shujhuata jipaca nuca tiota cuidangapaj cutin huasiman ti-grarcani. Huasi ruraicunapimi ayudan carcani.

˜Nuca

tıo cura cajpimi tucui chishicuna rosariota japishpa re-zan carcanchi. Iglesiapi churangapaj sisacunata arre-glanata, virgen mamacunaman, santocunaman ropatachurachinatami alicachin carcani.

Aracelica ninmi: Monja tucungapaca huaquin jura-mentocunatami rurana carcani. Punda juramentocu-nataca Zaragoza conventopimi rurarcani. Shinapashjipamanga quimsandi nanapuracunata separashpamimonjacunaca nuca nana Lauritaca Valencia llactapiconventoman, nucataca Madrid llactapi conventomancacharca. Cutin nuca nana Ramonitaca Zaragoza con-ventopimi quedachirca. Madrid conventopimi, mon-ja tucungapaj cati juramentocunata rurarcani. Chaiconventopi ashtaca yachajujcunata, mayorllagucunatamingachijpimi chai conventopica ashtaca ruranacunatiarca.

˜Nucaca convento hospitalpimi trabajan carcani.

Naramonja tucushpaca yanmi carcani, conventopicaBibliata liishpa, Bibliamanda yachajushpami causashanishpa. Shinapash chaipi cashpaca conventopi causai-

taca nana alicachircanichu. Bibliataca na liinllu carcan-chi. Taita Diosmanda, Jesusmandaca na yachajunllucarcanchi. Chaipa randica catolico santocunamandayachajushpami Mariata adoran carcanchi. Latın shimi-tapash ashaguta yachajurcanimi. Shinapash trabajai-tami ashtahuanbachaca trabajan carcanchi.

Chaipi cashpaca ashtacata pensarishpami preocupa-ri callarircani. Pensarinmi carcani, shujcunalla chari-yachun cai conventopi trabajanapa randica, nuca fami-liata ayudangapami trabajana cani nishpa. Shina pensa-rishpami, caimanda rinayanmi nishpa madre superio-rahuan parlarcani. Rinayanmi nijta uyashpaca, yuyaitacambiachunmi madre superioraca shuj ucupi vicha-huarca.

Monjacunaca chai ucumanda llujshichun saquihuar-cami. Shinapash conventomanda llujshingapaj mu-nashcata yachashpaca na cutinmi ucupi vichahuarca.Quimsa viajecamanmi vichahuarca. Shinapash con-ventomanda llujshishpa ringapaca munarcanirami.Chaimandami paicunaca nihuarca, caimanda ringapajmunashpaca shuj papelpimi escribina cangui: “TaitaDiosta sirvinapa randica Diablota sirvingapaj munash-pami conventomanda llujshijuni” nishpa. Monjacunashina ninataca na yarcanichu.

˜Nucaca ringapaj mu-

nashpapash shina nishpa escribingapaca na munarca-nichu. Chaimandami confesaringapajmunanimi nishpaconfesionda uyajuj curamanga tucuita parlarcani. Chaicurami obispohuan parlashpa nucataca Zaragoza con-ventoman cutin tigrachihuarca. Chai conventopi hua-

Lluqui ladopica, Espana-Zaragoza conventomi can.Ali ladopica Nacar-Colunga Bibliami can.

Page 29: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

ABRIL 2016 29

quin quillacunata cashpami conventomanda llujshirca-ni. Jipamanga nuca nana Lauripash, Ramonipashmiconventomanda llujshirca.

SHUJ LIBROMANDAMI SEPARARIRCANCHIFelisaca ninmi: Jipamanga cazarashpami Espana-

Cantabria llactapi causangapaj rircani.Chaipi cashpacatucui semanacunami misaman rin carcani. Shuj domin-goca, La verdad que lleva a vida eterna librota ricu-chishpami curaca culirashpa nirca, maijanbash cai li-brota charishpaca nucaman cuhuanguichi o basuramanshitashpa saquinguichi nishpa.˜

Nucaca na chai librota charircanichu. Shinapash chailibrota charingapami munarcani. Chaimandami hua-quin punllacuna jipalla ishcai testigo de Jehovacunashamushpa chai librota ricuchijpica chasquircani. Chaitutallatami liircani. Testigocuna nuca huasiman tigra-mushpa Bibliata yachachishunllami nijpica ari nircani.

Siempremi Taita Diosta yarishpa purin carcani. Chai-mandami Jehova Diosmanda cabalta yachajushpaca tu-cui shunguhuan juyai callarircani. Tucui gentecuna-manmi Jehovamanda parlangapaj munarcani. Shinami1973 huatapi bautizarircani. Tucuilla familiacunamanJehovamanda villachingapami esforzarircani. Shi-napash tucuicuna, ashtahuanbachaca nuca nana Ara-celimi nucataca pandarijunguimi nin carca.

Aracelica ninmi: Conventopi nali tratashcata ya-rishpami nuca religiondaca nalicachishpa culiran car-cani. Shinapash domingocunata misaman rishpa, tucuipunllacuna rosariota japishpa rezashpa catinrami car-cani. Bibliata intindingapaj munashpa catimandami,Taita Diostaca ayudahuai nishpa manan carcani. Shujpunllaca nuca nana Felisaca Bibliata yachajujuniminishpami parlahuarca. Nalicachishpami uyajurcani. Cu-shijushcapacha parlajujta uyashpami nalicachishpa yar-cani, paipa yachajushcacunatalla yariami purin nishpa.

Jipamanga trabajomandami Madridman tigrarcani.Chaipimi cazararcani. Ashtaca huatacunatami ricurca-ni, gentecuna misaman rishpapash Jesus yachachish-cashna na causanajujta. Chaimandami misaman rina-tapash, confesarinatapash saquircani. Santocunapi cri-nata, infiernopi shuj shuj castigocuna tiajta crinatapashsaquircanimi. Ashtahuangarin alita, nalita rurajushcatana intindishpapash tucuilla charishca santocunatamibasuraman shitarcani.

˜Nuca religionda ninanda nalica-

chishpami shina rurarcani. Taita Diostaca ninmi carca-ni: “Quiquinda rijsinayanmi, ayudahuai” nishpa. Testi-gocunaca cutin cutinmi nuca huasiman shamushpa

Felisa La verdad libro

Araceli

Page 30: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

30 VILLAJUN

punguta huactachin carca. Shinapash nunca na pungu-taca pascanllu carcani. Ni maijan religionbi na confian-llu carcani.

Laurica Francia llactapimi causarca. Cutin RamonicaEspanapimi causarca.

˜Na 1980 huata tucujujtami paicu-

naca testigo de Jehovacunahuan Bibliata yachajui ca-llarirca.

˜Nucaca yarcani, paicunapash Felisa cuendami

pandachi tucunajun nishpa. Jipamanga Angelines shu-ti vecinahuanmi amiga tucurcani. Paica paipa cusan-dimi Testigo carca. Paicunaca tauca viajemi ¿nachu Bi-bliata yachajungapaj munangui? nishpa tapun carca.Shinapash nucaca siempremi nin carcani, religionguna-mandaca nimata na yachanayanllu nishpa. Paicuna-ca Bibliata nuca intindingapaj munajtami cuenta ja-pirca. Shinami shuj punllaca nircani, nuca charijujBibliapi yachachijpillami cangunahuanga yachajushanishpa.

˜Nucaca Nacar-Colunga nishca Bibliatami cha-

rircani.

BIBLIATA YACHAJUIMANDAMITANDANAJURCANCHI

Felisaca ninmi: 1973 huatapi bautizarijpica casi70 Testigocunallami Cantabria-Santander llactapicatiarca. Chai llactapica ashtaca uchilla pueblocunamitiarca. Chai pueblocunapi gentecunaman villachin-gapaca busta japishpami unaita rin carcanchi. Jipa-manga uchilla carrocunapimi rin carcanchi.

Cunan huatacunacamanga ashtaca gentecunamanmiBibliata yachachishcani. Taucacunami catolicocunacarca. 11mi bautizarirca. Ashtaca pacienciatami paicu-nahuanga minishtircani. Paicunapa crishcacuna pandacashcata intindingapaca nucashnallatami ashtaca tiem-pota minishtirca.

˜Nucaca alimi yacharcani, Bibliapa

ayudahuanlla, Taita Diospa espıritu santopa ayuda-huanlla gentecunaca cambiashpa Biblia ima nijta intin-dinata (Hebreos 4:12).

˜Nuca cusaca policiami carca.

Paica 1979 huatapimi bautizarirca.˜Nuca mamapash

nara huanushpallatami Bibliata yachajui callarirca.Aracelica ninmi: Testigocunahuan Bibliata yacha-

jui callarishpaca na paicunapi confianllu carcani. Shi-napash, imatavillachinajujta paicunapash pactachishpacausanajujta ricushpami paicunapi confiai callarircani.Jehova Diospi, Bibliapipash ashtahuan confiashpa cati-mandami cushilla sintirircani. Huaquin vecinocunacanuca cambiajta ricushpami nin carca: “Araceli, ali nan-dami tarishcangui, chaipi catilla” nishpa.

Jehova Diostaca ninmi carcani: “Na uyanayachij-pipash cutin cutinmi quiquin Jehova Diosca nucata

na saquishpa Bibliamanda cabalta yachajuchun ayuda-huashcangui. Pagui Jehova Dioslla” nishpa.

˜Nuca nana

Felisatapashmi nalicunata nishcamanda perdonahuainircani. Chai punllamanda nana imacunatapash nishpaculirarishcanchichu. Ashtahuangarin Bibliamanda par-lanatami alicachinchi. 1989 huatapi 61 huatacunatacharishpami bautizarircani.

Felisaca ninmi: Cunanga 91 huatacunatami chari-ni, viudami cani. Imatapash nana pundashna ruraiushashpapash Bibliataca cada punllami liishpa catini.Ushashcagucamanga tandanajuicunaman ringapaj, vi-llachinaman llujshingapami esforzarishpa catini.

Aracelica ninmi: Monja cashcamandachari mon-jacunahuan, curacunahuan Jehovamanda parlanatagushtani. Huaquin curacunahuan, monjacunahuangaaligutami parlai ushashcani. Huaquingunaca libro-cunata, revistacunata chasquishcami. Shuj punlla-ca shuj curahuanmi parlarcani. Jipamanga cutin cu-tinmi paihuan parlarcani. Paica nircami, canga cabal-tami yachachijungui. Shinapash nami mayorlla cani,nuca edadpica ¿imatata rurai ushasha? Misaman sha-muj gentecunapash nuca familiapash ¿imatashi ninga?nishpa. Shina nijpimi nircani: “CutinTaita Diosca ¿ima-tashi ninga?” nishpa. Ciertota nijujta cuenta japishpamipaica llaquirirca. Shinapash manllaimandami na cam-biashcanga yanimi.˜

Nuca cusa tandanajuiman rinayanmi nishca punllata-ca nunca na cungashachu. 80 yali huatacunata charish-pami tandanajuiman primera vez rirca. Chai punlla-mandaca nunca na tandanajuicunamanga faltanllu car-ca. Chai jipaca Bibliata yachajui callarirca, villachin-gapajpash llujshircami. Paihuan villachishpa purishcapunllacunataca cushijushpami yarini. Bautizaringapajishcai semanacunalla faltajpimi huanuparca.

Felisaca ninmi: Jehovata nuca sirvi callarijpicanuca quimsa jipa nanacunaca jarcangapami munarca.Shinapash jipamanga paicunapashmi Testigocuna tu-curca.

˜Nuca nanacunandi Testigo canaca shuj jatun

bendicionmi cashca. Cunanga nuca nanacunandi tan-danajushpami nucanchi juyashca Taita Jehova Dios-mandapash, Bibliamandapash parlai ushanchi. Cunan-garinbash nanapura tandanajushpami Jehovata adoraiushanchi.�

� Aracelica 87 huatacunata, Felisaca 91 huatacunata, Ramo-nica 83 huatacunatami charin. Quimsandicunami Jehova Dios-taca cushijushpa sirvishpa catinajun. Laurica Jehovata ali sir-vishpami 1990 huatapi huanurca.

Page 31: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

31

¿VILLACHIJUSHPACAJAMZIPARAMUGUSHNACHUCANCHI?SHUJ gentecunaman villachinaca minishtirish-capachami can. Shinapash huaquingunaca nashina pensanllu. Huaquin gentecunaca ninmi,Biblia ima nijta yachana ali cashpapash Bi-bliata Testigocunahuan yachajunaca na mi-nishtirinllu nishpa.

Gavin shuti runagupa ejemplota ricu-pashun. Paica Testigocunapa tandanajuicu-naman rishpapash Bibliata yachajungapacana munanllu carca. Paica yanmi carca, Bi-bliamandaca ashagutallami yachani, nuca nayachajta shujcuna cuenta japichunga na mu-nanichu. Maijanbash religionbi participan-gapaj o nucata umachichunga na munanichunishpa. Quiquinga ¿imatata Gavin runagu-mandaca pensapangui? ¿Imashinata paita-ca ayudanguiman carca? Bibliaca ashtacatamigentecunataca ayudai ushan. ChaimandamiJehova Diosca israelitacunataca nirca, nucayachachishca shimicunaca ‘jamzi paramush-na’, jihua jahuapi ‘tamia urmashcashnami’ cannishpa (Deuteronomio 31:19, 30; 32:2). Shina-ca, ‘jamzi paramumanda’ chuscu yuyaicunataricupashun. Chai yuyaicunami ‘tucui’ gente-cunaman villachingapaj ayudanga (1 Timoteo2: 3, 4).

Page 32: ABRIL 2016 34567 - download-a.akamaihd.net

w1

6.0

4-Q

II S

ty1

60

11

8sCai revistatapashyalishcarevistacunatapash gratisdescargapai

Internetpi Bibliataliipai

www.jw.org/qvidireccionmanyaicupai o caicodigotaescaneapai

no

p

¿IMAMANDATA VILLACHINACA JAMZIPARAMUGUSHNA CAN?

Jamzi paramuca amujllagumi can. Madrugado tucu-jujpica, cai alpa chiriyajpimi airepi tiaj vaporca jamziparamu yacugushna planta hojacunapica urman. ¿Ima-mandata Bibliaca nin, Jehovapa yachachishca shimicu-naca ‘jamzi paramushnami’ can nishpa? Jehova Diospaipa sirvijcunahuan parlashpaca ali shimicunata ag-llashpami amujllaguta parlan. Shinaca ¿imashinata vi-llachijushpaca Jehovapa ejemplota catita ushanchi? Vi-llachijushpaca gentecunapa crishcacunata respetashpa,paicunata yuyachishpa, paicunallata decisiongunata ja-pichun animashpami Jehovapa ejemplota catinajunchi.Tucui shunguhuan paicunamanda preocuparijta sintish-pami gentecunaca nucanchita uyangapaj munanga. Shinarurashpami ashtahuan ali villachi ushashun.

Jamzi paramuca plantacuna frescollagu cachunmiayudan. Villachijushpa gentecuna frescollagu o ali sinti-richun ayudashpami jamzi paramushna cashun. Shinaca,gentecunata ali sintirichun ayudangapaca ¿imatata rura-na canchi? Chaipaca pensarinami canchi, gentecuna Bi-bliata yachajuchunga ¿imashinata ayudai ushani nishpa?Gavin shuti runagupa ejemplota cutin yaripashun. Chrisshuti huauqui callaripi Bibliata yachachisha nishca cash-papash na cutin cutin chaita nijurcachu. Chaipa randica,Bibliamanda ashaguta parlashpami ali sintichingapaj es-forzarirca. Chris huauquica Biblia imamanda ashtahuanparlajujtami intindichirca. Chaita intindinami tandanajui-cunata ashtahuan ali intindichun ayudanga nircami. Ash-tahuangarin nircami, Bibliapi nishcacuna imashina pac-tarijushcata ricushpami, Bibliapi ashtahuan confianguinishpa. Paicunaca Bibliapi nishcacuna pactarinatami cu-tin cutin parlarca. Shinami Gavin runaguca alillata sinti-rishpa Bibliata yachajui callarirca.

Jamzi paramugu urmajpimi plantacunaca na angu-yan. Israel llactapica, chaquishca quillacunapi na ta-miashpami ushashcata indin. Jamzi paramugu na ur-majpica plantacunaca anguyashpami chaquinman. Biblia-pica nircami, tucuri punllacunapica Jehova Dios ‘vi-llashca shimita uyanayachij’ gentecunami tianga nishpa(Amos 8:11). Gentecunaca yacunayachinshnami TaitaDiosmanda yachajungapaj munana carca. ChaimandamiBibliapica nin,TaitaDiosmanda ali villaita villaj ungidocu-naca, ‘Mandaj Dios cachamushca paramushnami can’nishpa (Miqueas 5:7). Bibliapi nishca shinaca, ‘shuj llama-gucuna’ nishcacunapashmi ungidocunataca villachishpaayudanajun (Juan 10:16). Ali villaicunata yachajuimanda-pashmi Jehova Diosmanda yachajungapaj munajcuna-ca causaita charinga. Shinaca ¿ali villaicunataca tucuishunguhuanllu alicachinchi?

Jamzi paramuguca Jehova Diospa bendicionmi can.(Deuteronomio 33:13). Ali villaicunata chasquij gentecu-namanga villachishpami shuj alipacha regalota caranajun-chi. Gavin runagupaca Bibliamanda yachajunami shuj ja-tun bendicion carca. Bibliapimi paica, yachangapaj mu-nashca cosascunata yachajurca. Shinami jipamanga bau-tizarirca. Cunanbica Joyce shuti paipa huarmigundimi alivillaicunata cushijushpa villachinajun.

ALI VILLAICUNATA VILLACHINATACAALICACHISHUNCHI

Ali villaicunata shuj jamzi paramutashna ricushpacashuj gentecunamanvillachingapami tucui shunguhuan es-forzarishun. ¿Imamandata shina ninchi? Shujlla jamzi pa-ramugulla urmashpaca na imatapash ruranllu. Shinapash,ashtaca ashtaca jamzi paramu urmashpaca alpatacahumedoyachinmi. Huaquinbica nucanchicunapashcharipensanchi, nucallaca na imatapash rurajunichu nishpa.Shinapash, ashtaca millon testigo de Jehovacuna villa-chijpimi ali villaicunataca ‘tucui llactacunapi causaj’ gen-tecuna uyanga (Mateo 24:14). Imashinami ricupanchi, vi-llachinaca shuj jamzi paramushnami amujllagu cachun,frescollagu cachun, ama anguyachun ayudan. Villachina-ca shuj jatun bendicionmi can.

Testigo de Jehovacunaca muyundi Alpapimi alivillaicunata villachin.