1

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1

เนอหาประจ าบท

บทท 1 ระบบสารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช

1.1 ความรเกยวกบระบบสารสนเทศ 1.2 ประเภทของระบบสารสนเทศ 1.3 ความรเกยวกบระบบสารสนเทศทางการบญช

1.4 วตถประสงคและหนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช 1.5 สรป

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เมอศกษาบทท 1 แลว นกศกษาสามารถ

1. มความรความเขาใจในระบบสารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช 2. อธบายความหมายของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศทางการบญชได 3. บอกองคประกอบพนฐานของระบบสารสนเทศได 4. อธบายประโยชนของระบบสารสนเทศได 5. อธบายประเภทของระบบสารสนเทศแตละประเภทได 6. อธบายววฒนาการของระบบสารสนเทศทางการบญชได 7. บอกหนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญชได

วธสอนและกจกรรม ผสอนบรรยาย อธบายสรป โดยการใชเอกสารประกอบการสอน บทท 1 ระบบ

สารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช

ตอบค าถามทายบทเรยน

2

สอการเรยนการสอน 1. Power Point เรอง ระบบสารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช

2. เอกสารประกอบการสอน บทท 1 ระบบสารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช

3. แบบฝกหดทายบท

การวดผลและการประเมนผล 1. ประเมนจากการตอบค าถามระหวางเรยน 2. ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรมระหวางเรยนของผเรยน 3. ประเมนจากการตรวจแบบฝกหดทายบทเรยน

3

หนวยท 1 ระบบสารสนเทศและระบบสารสนเทศทางการบญช

ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศไดเขามามบทบาทตอชวตประจ าวนของมนษยมากขน การด าเนนงานและบรหารงานขององคกรตาง ๆ ในหนวยงานของรฐบาลและเอกชน ไดพฒนาระบบสารสนเทศเพอใชในองคกร โดยการเกบรวบรวมขอมล ประมวลผลและวเคราะหขอมลแลวน าผลลพธมาชวยในการวางแผนและตดสนใจ การจดท าระบบฐานขอมลขนาดใหญ ระบบสารสนเทศจงมความส าคญและจ าเปนอยางยงในการด าเนนงาน เปนการเพมโอกาสในการแขงขน และการขยายตวขององคกรตาง ๆ ทงในองคกรดานการศกษา ดานธรกจ ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชนในมหาวทยาลยเรมตงแตนกศกษารายงานตว เขาเปนนกศกษา มหาวทยาลยจะใชระบบสารสนเทศเกบบนทกขอมลตาง ๆ ทเกยวกบคณาจารย บคลากร ไดแก ขอมลการเงน วสดครภณฑ อาคารสถานท ขอมลของนกศกษา ซงเกยวของกบระบบการลงทะเบยนเรยน ระบบการรายงานผลการเรยน ระบบการช าระเงนคาลงทะเบยน จะเหนไดวาขอมลตาง ๆ ภายในมหาวทยาลยมมากมาย และยงตองสอสารเชอมโยงกบหนวยงานภายนอก ในระดบกรม และกระทรวงทก ากบดแลมหาวทยาลยอกดวย เหตนเองททกวชาชพรวมถงนกบญชจะตองใหความส าคญกบระบบสารสนเทศมากขน

1.1 ความรเกยวกบระบบสารสนเทศ 1.1.1 ขอมลและสารสนเทศ นกวชาการหลายทานไดใหค านยามของขอมล (Data) ไวดงน ขอมล เปนรปแบบของขอเทจจรงทมการรวบรวมไว บางครงเรยกวา ขอมลดบ (Raw Data) ซงอาจเปนขอมลทอยในรปแบบตวอกษรแตเพยงอยางเดยว หรอขอมลประเภทมลตมเดยทมทงภาพและเสยงประกอบ โดยมากมกเปนสวนน าเขา (Input Unit) เพอปอนเขาสระบบการท างานของคอมพวเตอร (วศน เพมทรพย, 2548:12) ขอมล หมายถง ขอเทจจรง เหตการณตาง ๆ ในชวตประจ าวนในรปของขอความ ทอธบายถงสงใดสงหนง ซงอาจเปนตวอกษร ตวเลข สญลกษณ รปแบบ หรอเสยงกได ขอมล ท าใหทราบถงความเปนไปของเหตการณหรอปรากฏการณทเกดขน และยงคงสภาพเปนขอมล

4

อยอยางน น ไมวาจะน าไปใชประโยชนอยางใดอยางหนงหรอไมกตาม (พรรณ สวนเพลง, 2552:120) ขอมล หมายถง ขอเทจจรงตาง ๆ ทเกบรวบรวมไว เปนเพยงสงทบอกเหตการณ ตาง ๆ ทไดเกดขนแตไมมความหมายหรอมประโยชนในการตดสนใจ เชน ขายหนงสอได 120 บาท ปากการาคาดามละ 40 บาท เปนตน ขอมลดงกลาวเปนเพยงขอมลดบทยงไมไดน าไปวเคราะหหรอประมวลผลเพอใหเกดประโยชนแกผใช อาจไดมาจากแหลงขอมลทงภายในและภายนอกกจการ (อทยวรรณ จรงวภ, 2544 : 5) นอกจากน นตยา วงศภนนทวฒนา (2555:3) ไดกลาววา ขอมล (Data) คอ สงทเปนจรง หรอสงทสงเกตเหน เชน ดนสอทงหมด 15 แทง เปนตน เปนสงทคนหา โอนยาย จดเกบ และก าหนดโครงสรางไดงาย เปนตน ดงน นขอมล จงหมายถงขอเทจจรงตาง ๆ ท เกบรวบรวมไวจากแหลงขอมล ทงภายในและภายนอกกจการ ยงไมไดน าไปวเคราะหหรอประมวลผลเพอใหเกดประโยชนแกผใช ส าหรบค าวา สารสนเทศ (Information) มความหมายตางจากขอมลตามทนกวชาการหลายทานไดใหค านยามไวดงน สารสนเทศ คอ ขอมลทไดรบการประมวลผล เชน จดกลม เปนตน ตามหนวยวเคราะห (Unit of Analysis) เชน วนทหรอลกคา เปนตน ทคนสวนใหญมความเหนในท านองเดยวกน (นตยา วงศภนนทวฒนา, 2555:3) สารสนเทศ คอ ขอมลทผานการประมวลผลและถกจดใหอยในรปทมความหมายและมประโยชนตอการตดสนใจหรอน าไปใชงาน เชน น าขอมลยอดขายสนคาของกจการ ไปวเคราะหเพมเตมวาขายไดเพมขนหรอลดลงจากปทผานมาในอตรารอยละเทาใด เพอน าไปใชในการดแนวโนมของธรกจ วเคราะหผลการขาย แลวน าไปใชในการตดสนใจของฝายบรหารตอไป (อทยวรรณ จรงวภ, 2544 : 5) สารสนเทศ คอ ขอมลทถกจดโครงสรางใหอยในรปแบบทมความหมายและมมลคาตอผรบ โดยมการน าขอมลผานกระบวนการประมวลผล และจดใหอยในรปแบบทตรงกบ ความตองการของผใชงาน อกทงสามารถน าไปใชประโยชนส าหรบการตดสนใจได (รจจนทร พรยะสงวนพงศ, 2549 : 9) สารสนเทศ คอ ขอมลทถกเกบรวบรวมโดยผานการประมวลผล หรอด าเนนการ โดยการเปลยนแปลง วเคราะห จดระเบยบ และปรบเปลยนใหเกดประโยชนดานใดดานหนง โดยอยในรปแบบและเนอหาสาระทมความหมายเฉพาะเจาะจง มคณคาตอการตดสนใจของผใช (พรรณ สวนเพลง, 2552:121)

5

ดงนน สารสนเทศ จงหมายถง ขอมลทถกเกบรวบรวมโดยผานการประมวลผลและจดใหอยในรปแบบทตรงกบความตองการของผใชงาน มประโยชนส าหรบการตดสนใจหรอน าไปใชงาน

สารสนเทศไดมาจากกระบวนการของขอมล โดยสามารถแสดงถงความสมพนธของขอมลและสารสนเทศไดตามภาพท 1.1

ภาพท 1.1 สารสนเทศทไดมาจากขอมล ทมา : นพฤทธ คงรงโชค, 2549:73

1.1.2 ความหมายของระบบสารสนเทศ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของระบบสารสนเทศไวดงน ระบบสารสนเทศ (Information Systems) หมายถง ระบบทจดเกบ (Input) และประมวลผล (Processing) ขอมล เพอใหไดมาซงสารสนเทศ รวมถงชวยในการเผยแพร (Output) (ศศลกษณ ทองขาวและคณะ, 2556:4) ระบบสารสนเทศ หมายถง กระบวนการในการเกบรวบรวมขอมล ประมวลผลขอมล และสรปผล เพอใหกลายเปนสารสนเทศทมประโยชนตอผใชงาน ซงอาจประมวลผล ดวยมอ (Manual System) หรอระบบคอมพวเตอร (Computerized System) (พเชษฐ สทธโชคสกลชย, 2555:6)

ระบบสารสนเทศ เปนระบบทมนษยสรางขนโดยใชคอมพวเตอรเปนพนฐาน ในการรวบรวม (Collect) การเกบ (Store) การจดการกบขอมล และจดหาสารสนเทศใหกบผใชงาน (พฒนาธรกจการคา,กรม., มปป.:1) ระบบสารสนเทศ เปนกลมของระบบงาน ซงมองคประกอบทมความสมพนธกน ไดแก คน และองคประกอบของเทคโนโลยคอมพวเตอร ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร เครอขาย

ขอมล (Input) ขนตอนการประมวลผล (Processing)

(ภายในระบบสารสนเทศ)

สารสนเทศ (Output)

6

การสอสารของเทคโนโลยโทรคมนาคม และขอมล ท าง านรวมกนในการรวบรวม จดเกบ ประมวลผล เผยแพร และแสดงผลเปนสารสนเทศ (พรรณ สวนเพลง, 2552:126)

An information system can be defined technically as a set of interrelated components that collect (or retrieve), process, store, and distribute information to support decision making, coordination and control in an organization. In addition to supporting decision making, coordination, and control, information systems may also help managers and workers analyze problems, visualize complex subjects, and create new products. (Laudon & Laudon, 2006:6) ดงนน ระบบสารสนเทศ (Information Systems) จงหมายถง กระบวนการทมการใชคอมพวเตอรเขามาชวยจดการขอมล จดเกบ (Input) ประมวลผล (Processing) และเผยแพร (Output) เพอน าไปใชประกอบการตดสนใจ

1.1.3 คณสมบตของระบบสารสนเทศทด ระบบสารสนเทศจะสรางความไดเปรยบแกองคกรไดนน ตองมคณสมบตในการใหสารสนเทศทมคณคา (Value) แกองคกรดงน (นตยา วงศภนนทวฒนา, 2555:2) ความถกตอง (Accurate) หมายถง การทสารสนเทศนนไมมขอผดพลาด บางครงขอผดพลาด เกดจากขอผดพลาดของขอมลน าเขาทสงเขาไปประมวลผล ซงเรยกวา ขยะเขาขยะออก (Garbage in, garbage out หรอ GIGO) ดงนนจงตองควบคมความถกตองของขอมลน าเขาดวยเชนกน ความสมบรณ (Complete) หมายถง การทสารสนเทศประกอบดวยความจรงทส าคญ ทงหมด เชน รายงานการลงทนทไมมตนทนทส าคญ ๆ เกยวของดวย ถอเปนสารสนเทศทไมสมบรณ เปนตน ประหยด (Economical) หมายถง กระบวนการผลตสารสนเทศนน จะตองมคาใชจายนอยกวาประโยชนทจะไดรบจากสารสนเทศนน ยดหยน (Flexible) หมายถง สารสนเทศทสามารถน ามาใชส าหรบวตถประสงค ทแตกตางกนไดอยางหลากหลาย เชน ผจดการขายสามารถน ายอดสนคาคงเหลอไปใชส าหรบการวางแผนการขาย ในขณะเดยวกนผจดการคลงสนคาสามารถน าสารสนเทศดงกลาวไปใชในการวางแผนจ านวนสนคาคงเหลอในคลงสนคาได เปนตน เชอถอได (Reliable) หมายถง ความไววางใจไดในสารสนเทศ หลาย ๆ กรณความเชอถอไดขนอยกบแหลงก าเนดขอมลทน ามาสรางสารสนเทศ เชน ราคาน ามนทไมทราบแหลงทมาของขอมล เปนสารสนเทศทเชอถอไมได เปนตน เกยวของ (Relevant) หมายถง สารสนเทศทใหขอมลทเหมาะสมกบผตดสนใจ แตละกลม เชน ราคาเศษไม เปนสารสนเทศทไมเกยวของกบผผลตคอมพวเตอร เปนตน

7

งาย (Simple) หมายถง การไมใหสารสนเทศทซบซอนหรอมากเกนไป ซงอาจท าใหเกดปญหาสารสนเทศมากเกนไป (Information overload) สงผลใหผไดรบสารสนเทศไมสามารถตดสนใจไดวาสารสนเทศใดทส าคญตอการตดสนใจจรง ๆ ทนเวลา (Timely) หมายถง สารสนเทศทจดสงใหผตองการใชสารสนเทศเพอตดสนใจทนเวลา เชน การทราบขอมลการพยากรณอากาศเมอสปดาหทแลว ไมเปนสารสนเทศ ทเหมาะสมกบการน ามาใชในการตดสนใจทองเทยวในวนน เปนตน ทวนสอบ (Verifiable) หมายถง สารสนเทศทสามารถตรวจสอบไดวาถกตอง โดย การตรวจสอบอาจกระท าดวยการตรวจสอบสารสนเทศเดยวกนกบแหลงขอมลทตางออกไป ความสามารถในการเขาถง (Accessible) หมายถง ผใชสามารถเขาถงสารสนเทศ ไดงาย และสารสนเทศนนควรอยในรปแบบทถกตอง ในเวลาทเหมาะสมและตรงตามความตองการ การรกษาความมนคงปลอดภย (Secure) หมายถง สารสนเทศตองไมสามารถเขาถงโดยบคคลทไมไดรบอนญาต

1.1.4 ประโยชนของระบบสารสนเทศ ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศ ไดมความส าคญเปนอยางมาก ทงในชวตประจ าวน

ชวตการท างาน และการด าเนนงานขององคกรตาง ๆ จงเปรยบสารสนเทศไดเสมอนกบเสนเลอด ทหลอเลยงการท างานในทกองคกร และผลกระทบของสารสนเทศกมอยางกวางขวาง ทงในระดบบคคล กลม และองคกร รวมทงการท างานในสาขาวชาชพตาง ๆ ไมวาจะเปนการบรหารงานภาครฐ ธรกจ กฎหมาย วทยาศาสตร การศกษา การแพทย สาธารณสข วศวกรรมศาสตร และงานบรการสงคมดานตาง ๆ องคกรทสามารถจดเกบสารสนเทศไดด ภายใตการเปลยนแปลงดงกลาว ยอม จะด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล สรางความไดเปรยบในการแขงขน และชวยใหผปฏบตงานเกดความพอใจในการท างานมากขน อนจะน าไปสความส าเรจในทสด โดยระบบสารสนเทศมประโยชนดงน 1) เพมประสทธภาพในการท างาน (Increase Work Efficiency) องคกรสามารถ น าระบบสารสนเทศมาชวยในการเพมประสทธภาพการท างานภายใตสภาวะทมก าลงคนและก าลงการผลตทเทาเดม แตปรมาณงานทท ามมากขน การน าระบบสารสนเทศมาใชจะชวยท าใหท างานสะดวก รวดเรว และมความถกตองมากขน 2) เพมผลผลตใหแกองคกร (Increase Productivity) เชน มการน าระบบควบคม การผลตมาใช ท าใหองคกรสามารถผลต สนคาหรอบรการไดมากขนเพยงพอตอความตองการ ของตลาด เปนตน

8

3) เพมคณภาพในการบรการลกคา(Increase Service Quality) ระบบสารสนเทศ ถกน ามาใชพฒนาการใหบรการลกคา เพอเพมความพงพอใจในการใชบรการของลกคา เชน ระบบสอบถามและจองตวเครองบนผานอนเตอรเนต โดยทไมตองเดนทางมาเอง เปนตน 4) เพมความไดเปรยบในการแขงขน (Increase Competitive Advantage) ขอมลนบวามความส าคญมาก ในทางธรกจ ดงนนจงจ าเปนทจะตองมการบรหารจดการขอมลทด เพอน าเอาขอมลเหลานนมาใชในการสนบสนนการตดสนใจเพอน ามาพฒนาปรบปรงองคกร

1.1.5 องคประกอบของระบบสารสนเทศ สภาวชาชพบญช ไดกลาวถงองคประกอบพนฐานของระบบสารสนเทศไว 5 องคประกอบ ดงน (ฉตรา วาสกคตต, 2553:7-13)

1) การน าเขาขอมลสระบบ (Inputs) 2) การประมวลผล (Processing) 3) การแสดงผล (Outputs) 4) ฐานขอมล (Database) 5) เครอขายคอมพวเตอร (Computer Network) 1) การน าเขาขอมลสระบบ (Inputs) คอ การรวบรวมและการจดเตรยมขอมล

ทเขาสระบบ (Input) สามารถมาจากหลายแหลงได เชน ขอมลจากการปอนขอมลผานแผงแปนอกขระ (Keyboard) หรอการบนทกผานทางหนาจอคอมพวเตอรขอมลทมาจากแฟมขอมลภายในเครองคอมพวเตอรเอง ขอมลทไดจากการอานรหส (Barcode) ของสนคา หรอขอมลทมาจาก แผนซด (CD) เปนตน 2) การประมวลผล (Processing) คอการน าขอมลทไดถกบนทกหรอปอนเขาสระบบมาค านวณหรอมาจดการใหม ใหอยในรปของสวนแสดงผลทมประโยชน ตวอยางของ การประมวลผล ไดแก การค านวณ การเปรยบเทยบ การเลอกทางเลอก ในการปฏบตงานและ การเกบขอมลไวใชในอนาคต โดยการประมวลผล สามารถท าไดดวยตนเอง หรอสามารถใชคอมพวเตอรเขามาชวยกได ตวอยางเชนระบบคดเงนเดอนพนกงาน สามารถคดไดจากการน าจ านวน ชวโมงการท างานของพนกงาน คณเขากบ อตราคาจาง เพอใหไดยอดเงนทตองจาย ถาชวโมงการท างานรายสปดาหมากกวา 40 ชวโมง อาจมการคดเงนลวงเวลาให โดยเพมเขาไป กบเงนทตองจาย จะท าใหไดเงนสทธ ทตองจายใหกบพนกงาน เปนตนการประมวลผลโดยทวไป มอยหลายแบบ ดงน (2.1) การประมวลผลแบบกลม (Batch Processing) เปนการประมวลผลทม การรวบรวมเอกสารทตองการจะท าการประมวลผลไวเปนกลม จากนนจงจะท าการบนทกรายการ

9

หรอปอนขอมลเหลานนเขาสระบบ ระบบจะท าการเกบขอมลหรอรายการทงหมด ทบนทกไว แตจะยงไมท าการประมวลผลจนกวาจะไดรบค าสงจากผใชงาน หรอผปอนขอมลวาไดบนทกรายการเสรจสนแลว จงจะน าขอมลหรอรายการทงหมดทบนทกไปประมวลผล การประมวลผลแบบกลมนเหมาะส าหรบธรกจทมปรมาณของขอมลมากและมลกษณะของขอมล ทคลายคลงกน และเหมาะส าหรบธรกจทไมจ าเปนตองน าผลลพธนนไปใชในทนท โดยทวไปแลวการประมวลผลแบบกลมนจะท าการตรวจสอบรายการไดงาย เนองจากสามารถพมพรายการทงหมดทปอนเขาสระบบออกมาตรวจสอบกอนทจะประมวลผลในขณะเดยวกนการประมวลผล แบบกลมนกมขอเสยในเรองของขอมลทอาจจะไมทนตอเหตการณ และผใชอาจจะเสยเวลา ในการจดเตรยมขอมลหรอรวบรวมขอมลตาง ๆ กอนทจะท าการบนทก เชน การบนทกรายการเกยวกบจ านวนชวโมงของการท างานของพนกงาน ซงอาจกระท าการบนทกรายการของพนกงานทกคนกอน จงจะกระท าการประมวลผลพรอมกนเพอใหทราบถงยอดเงนในการจายคาแรงแกพนกงาน เปนตน (2.2) การประมวลผลแบบโตตอบ (Interactive) เปนการประมวลผลทผใชสามารถปอนขอมลเขาสระบบ และระบบสามารถท าการประมวลผลพรอมทงใหค าตอบหรอขอมลกลบในทนท การประมวลแบบโตตอบ เหมาะส าหรบธรกจทตองใชขอมลทเปนปจจบน อยตลอดเวลา หรอถาธรกจน นมขอมลทจะท าการบนทกอยหลายประเภท และไมเหมาะ ในการรวบรวมขอมลเหลานนเขาเปนชด ขอดของการประมวลผลแบบโตตอบ คอการทไดขอมล ทเปนปจจบน และสามารถท าการแกไขขอมลทผดพลาดไดทนท สวนขอเสยคอ ผใชอาจจะไมมโอกาสทจะสอบทาน หรอตรวจทานขอมลทปอนเขาไปกอนทจะท าการประเมนผล เชน พนกงานขายปอนรหสสนคาเพอตรวจสอบจ านวนสนคาทมอยในคลง ระบบสามารถรบรหสสนคาทบนทก เขา คนหาในฐานขอมลทมอยในระบบ และแสดงยอดทคงเหลออยในคลงใหพนกงานขายระบบทราบทนท เปนตน (2.3) การประมวลผลแบบออนไลน (Online Processing) เปนการประมวลผลรวมกนระหวางเครองคอมพวเตอรทอยในหองเดยวกน หรอระหวางเครองทอยคนละสถานท แตเชอมตอกนโดยใชระบบสอสาร (Network) การประมวลผลแบบออนไลน เหมาะส าหรบธรกจ ทมสถานทท าการอยหลายแหงหรอจ าเปนตองใชขอมลจากหลายระบบมารวมกน กอนทจะ ท าการประมวลผล การเชอมโยงของระบบอาจใชสายโทรศพท หรอใชระบบดาวเทยม ขอด ของการประมวลผลแบบออนไลน คอการไมมขดจ ากดในเรองของระยะทาง หรอเวลาการท างาน ทตางกนของแตละท ขอเสยของการประมวลผลแบบออนไลน คอคาใชจายคอนขางสงกวา การประมวลผลแบบอน ๆ เชน การจองตวเครองบนโดยปอนขอมลเกยวกบผทจะเดนทาง จากบรษทน าเทยว จากนนขอมลการจองจะเชอมไปทสายการบน เพอท าการตรวจสอบวามทนง

10

ส าหรบเทยวบนนนหรอไม และท าการจองทนง พรอมทงท าการออกตวเครองบนใหกบผโดยสาร เปนตน 3. การแสดงผล ( Outputs ) เกยวของกบการผลตสารสนเทศ ทมประโยชนมกจะอยในรปของเอกสาร หรอรายงานหรออาจจะเปนเชค ทจายใหกบพนกงาน รายงานทน าเสนอผบรหาร และสารสนเทศ ทถกผลตออกมาใหกบผถอหนธนาคาร หรอกลมอนๆ โดยสวนแสดงผลของระบบหนง อาจใชเปนสวนทน าเขาเพอควบคมระบบ หรออปกรณอนๆ กได เชนในขบวนการผลตเฟอรนเจอร พนกงานขาย ลกคา และนกออกแบบเฟอรนเจอรอาจจะท าการออกแบบเฟอรนเจอร ซ าแลวซ าเลา เพอใหตรงตามความตองการของลกคา โดยอาจจะใชซอฟตแวร หรอฮารดแวรคอมพวเตอร เขามาชวยในการออกแบบนดวย จนกระทงไดตนแบบทตรงตามความตองการ มากทสด จงสงแบบนนไปท าการผลต เปนตน 4. ฐานขอมล (Database)โดยทวไปแลวขอมลดบจะอยในลกษณะทคละกน ระบบสามารถท าการจดประเภทของขอมลและแบงออกเปนสวน ๆ ตามลกษณะของขอมล เชน ชอพนกงาน รหสพนกงาน ขอมลประเภทนสวนใหญแลวจะเกบอยในลกษณะทเรยกวา ฟลด (Field) เมอน าเอาขอมลทเปนฟลดมารวมกนท าใหเกดขอมลทเกยวของกน เชน ชอฝายทพนกงานท างาน เบอรโทรศพท ต าแหนงของพนกงาน เปนตน เมอขอมลประเภทนรวมกนมกจะเรยกกวา รายการ หรอ ระเบยน (Record) และเมอน าเอารายการประเภทเดยวกนหลายรายการมารวมกนกจะท าให เกดเปนแฟมขอมล (File) และเมอน าแฟมขอมลหลาย ๆ แฟม แตละแฟมอาจมขอมลทแตกตางกนหรอตางชนดกน จะเกดเปนฐานขอมล (Database) 5. เครอขายคอมพวเตอร (Computer Network) เปนการเชอมตอคอมพวเตอรตงแต 2 เครองขนไปเขาดวยกน เพอสะดวกตอการรวมใชขอมล โปรแกรม หรอเครองพมพ และ ยงสามารถอ านวยความสะดวกในการตดตอแลกเปลยนขอมลระหวางเครองไดตลอดเวลา ในปจจบนมการใชงานคอมพวเตอรอยางแพรหลาย จงเกดความตองการทจะเชอมตอคอมพวเตอร เพอเพมความสามารถของระบบใหสงขน

1.2 ประเภทของระบบสารสนเทศ

ระบบสารสนเทศสามารถจดแบงประเภทไดหลายวธ ซงพรรณ สวนเพลง (2552:132-139) ไดจดแบงไว 3 ประเภทดงน

11

1.2.1 ระบบสารสนเทศจ าแนกตามประเภทของธรกจ การด าเนนงานขององคกร มลกษณะทแตกตางกน ดงน นระบบสารสนเทศ จงตองมการออกแบบใหสอดคลองและเหมาะสมกบลกษณะงานขององคกรเหลานน ระบบสารสนเทศทจ าแนกตามประเภทของธรกจโดยทวไปจะเปนระบบสารสนเทศขนาดใหญ ทประกอบดวยระบบสารสนเทศทจ าแนกตามหนาทยอย ๆ หลายระบบ เชน ระบบสารสนเทศ งานบรหารโรงแรม ประกอบดวยระบบสารสนเทศยอย ไดแก ระบบส ารองหองพก ระบบบญช ระบบการจดการหองพก และระบบบรหารงานบคคล เปนตน

1.2.2 ระบบสารสนเทศจ าแนกตามหนาทของงาน ระบบสารสนเทศทจ าแนกตามลกษณะหรอหนาทของงานหลก ซงแตละระบบสามารถประกอบดวยระบบสารสนเทศยอย ๆ ทเปนกจกรรมของงานหลก เชน ระบบสารสนเทศจดการทรพยากรมนษย ประกอบดวยระบบยอย ไดแก ระบบการจดการขอมลพนกงาน ระบบ การสรรหาและคดเลอก ระบบการฝกอบรม ระบบการประเมนผล และระบบสวสดการ เปนตน

1.2.3 ระบบสารสนเทศจ าแนกตามลกษณะการด าเนนการ ผบรหารในระดบตาง ๆ มความตองการใชสารสนเทศทแตกตางกน ดงน น จงท าใหผบรหารมความตองการใชระบบสารสนเทศทแตกตางกน โดยแบงระบบสารสนเทศ ทองคอมพวเตอร (Computer-based Information System) ไดเปน 6 ประเภท คอ 1) ระบบสารสนเทศประมวลผลรายการ (Transaction Processing Systems – TPS) เปนระบบสารสนเทศทนยมใชกนอยางแพรหลาย เพอการประมวลผลทรวดเรว ลดคาใชจาย และปรบปรงการใหบรการลกคา ท าหนาทเกยวกบการบนทกและประมวลขอมล จากธรกรรมหรอ การปฏบตงานประจ าหรองานขนพนฐานขององคกร ท าการบนทกจดเกบ ประมวลผลรายการ ทเกดขนในแตละวน โดยใชระบบคอมพวเตอรท างานแทนการท างานดวยมอ ท งนเพอทจะ ท าการสรปขอมลเพอสรางเปนสารสนเทศ ระบบประมวลผลรายการน สวนใหญเปนระบบ ทเชอมโยงกจการกบลกคา ตวอยาง เชน การซอขายสนคา การบนทกจ านวนวสดคงคลง ระบบการจองบตรโดยสารเครองบน ระบบการฝากถอนเงนอตโนมต เปนตน ในระบบตองสรางฐานขอมลทจ าเปน ระบบนมกจดท าเพอสนองความตองการของผบรหารระดบตนเปนสวนใหญเพอใหสามารถปฏบตงานประจ าได ผลลพธของระบบน มกจะอยในรปของ รายงานทมรายละเอยด รายงานผลเบองตน

2) ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information Systems - MIS) คอระบบทใหสารสนเทศทผบรหารตองการ เพอใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ

12

โดยจะรวมทง สารสนเทศภายในและภายนอก สารสนเทศทเกยวพนกบองคกรทงในอดตและปจจบน รวมท งสงทคาดวาจะเปนในอนาคต นอกจากนระบบ MIS จะตองใหสารสนเทศ ในชวงเวลาทเปนประโยชน เพอใหผบรหารสามารถตดสนใจในการวางแผนการควบคม และ การปฏบตการขององคกรไดอยางถกตอง แมวาผบรหารทจะไดรบประโยชนจาก ระบบ MIS สงสดคอผบรหารระดบกลาง แตโดยพนฐานของระบบ MIS แลว จะเปนระบบทสามารถสนบสนนขอมลให ผบรหารทงสามระดบ คอทงผบรหารระดบตน ผบรหารระดบกลาง และผบรหารระดบสง โดยระบบ MIS จะใหรายงาน ทสรปสารสนเทศซงรวบรวมจากฐานขอมลทงหมดของบรษท จดประสงค ของรายงานจะเนนใหผบรหารสามารถมองเหนแนวโนม และภาพรวม ขององคกร ในปจจบน รวมทงสามารถควบคมและตรวจสอบงานของระดบปฏบตการดวย อยางไรกด ขอบเขตของรายงาน จะขนอยกบ ลกษณะของสารสนเทศ และจดประสงคการใชงาน โดยอาจมรายงาน ตามระยะเวลา เชน งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะการเงน เปนตน รายงานตามความตองการ หรอรายงานตามสภาวการณหรอเหตผดปกต

3) ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support Systems– DSS) เปนระบบสารสนเทศทใชในการวเคราะหขอมล และน าเสนอเพอชวยผบรหารในการตดสนใจส าหรบปญหา หรอทมโครงสรางหรอขนตอนในการหาค าตอบทแนนอนเพยงบางสวน ขอมลทใชตองอาศย ทงขอมลภายในกจการและภายนอกกจการประกอบกน ระบบยงตองสามารถเสนอทางเลอกใหผบรหารพจารณา เพอเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสดส าหรบสถานการณนน หลกการของระบบ สรางขนจากแนวคดของการใชคอมพวเตอรชวยการตดสนใจ โดยใหผใชโตตอบโดยตรงกบระบบ ท าใหสามารถวเคราะห ปรบเปลยนเงอนไขและกระบวนการพจารณาได โดยอาศยประสบการณ และ ความสามารถของผบรหารเอง ผบรหารอาจก าหนดเงอนไขและท าการเปลยนแปลงเงอนไขตาง ๆ ไปจนกระทงพบสถานการณทเหมาะสมทสด แลวใชเปนสารสนเทศทชวยตดสนใจ รปแบบของผลลพธ อาจจะอยในรปของ รายงานเฉพาะกจ รายงานการวเคราะหเพอตดสนใจ การท านาย หรอ พยากรณเหตการณ

4) ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสง (Executive Information System – EIS หรอ Executive Support systems : ESS) เปนระบบทสรางสารสนเทศเชงกลยทธส าหรบผบรหารระดบสง โดยเฉพาะชวยใหผบรหารระดบสงทไมคนเคยกบเครองคอมพวเตอรสามารถ ใชระบบสารสนเทศไดงายขน โดยใชเมาส เลอนหรอจอภาพแบบสมผส เพอเชอมโยงขาวสารระหวางกนท าใหผ บรหารไมตองจ าค าสง ซงท าหนาทก าหนดแผนระยะยาวและเปาหมาย ของกจการ ผลลพธของระบบน มกอยในรปของรายงาน ตาราง และกราฟ เพอสรปสารสนเทศ ใหผบรหารไดเขาใจงาย และประหยดเวลา ชวยในการพยากรณ/การคาดการณ

13

5) ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence : AI) และระบบผเชยวชาญ (Expert System : ES) เปนระบบสารสนเทศทสามารถปฏบตงานไดเหมอนกบมนษย หรอเลยนแบบ การท างานของมนษย จดเกบความรและประสบการณของผเชยวชาญ เพอชวยในการหาขอสรปและค าแนะน าใหแกผใช องคกรนยมมาประยกตใชในการท างาน เพอรกษาความรของผเชยวชาญทอาจสญเสยหรอสญหายไป เนองมาจากการลาออก การเกษยณอาย หรอการเสยชวต นอกจากนยงชวยขยายฐานความรขององคกรในการแนะน า เพอแกไขปญหาทซบซอน และยงชวยลดภาระงานประจ าทมนษยไมมความจ าเปนตองท า

6) ระบบส านกงานอตโนมต (Office Automation Systems - OAS) เปนระบบสารสนเทศทสนบสนนงานในส านกงานหรองานธรการของหนวยงาน โดยระบบส านกงานอตโนมตสามารถสราง (Create) เกบขอมล (Store) ปรบปรงขอมล (Modify) แสดงภาพ (Display) ระบบจะประสานการท างานของบคลากรรวมทงกบบคคลภายนอก หรอหนวยงานอน โดยการใชคอมพวเตอรและระบบเทคโนโลยการสอสาร เขามาชวย แทนการพด เขยน หรอสงรปภาพแบบเดม เปนระบบทสนบสนนงานในส านกงาน หรองานธรการของหนวยงานมประสทธภาพมากขน ระบบนจะเกยวของกบการจดการเอกสาร โดยการใชซอฟทแวรดานการพมพ การตดตอผานระบบไปรษณยอเลกทรอนกส ผลลพธของระบบน มกอยในรปของเอกสาร ก าหนดการ สงพมพ

1.3 ความรเกยวกบระบบสารสนเทศทางการบญช (Accounting Information Systems) ปจจบนงานของนกบญชมการเปลยนแปลงไปจากเดมเปนอยางมาก ทงนเนองมาจาก

เทคโนโลยสารสนเทศททนสมย ท าใหมการพฒนาชดค าสงส าเรจรปหรอชดค าสงเฉพาะส าหรบชวยในการเกบรวบรวมและประมวลผลขอมล ซงจะชวยลดระยะเวลาและเพมความถกตอง ในการท างานแกผใช ท าใหนกบญชมเวลาในการปฏบตงานเชงบรหารมากขน เชน การออกแบบและพฒนาระบบงาน พฒนาระบบงบประมาณและระบบขอมลส าหรบผบรหาร เปนตน

1.3.1 ความหมายของระบบสารสนเทศทางการบญช นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของระบบสารสนเทศทางการบญช ไวดงน

AIS subsystems process financial transactions and nonfinancial transaction that directly affect the processing of financial transactions. For example, changes to Customer’ name and addresses are processed by the AIS to keep the customer file current. Although not technically financial transaction, these changes provide vital information for processing future sales to the customer. (Jame A Hall, 2012:7)

14

ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบทถกออกแบบขนมาเพอประมวลผลขอมลทางการเงนและทางการบญชใหเปนสารสนเทศทมประโยชนในการน าไปใชในการวางแผน ควบคม และการตดสนใจในการด าเนนธรกจ โดยรายการคาทเกดขนกคอขอมลทน าเขา (Input) สระบบเพอน าไปประมวลผลใหไดออกมาเปนสารสนเทศกคอ รายงานทางการเงน ซงเปรยบไดเปนผลลพธทไดจากระบบ (Output) และระบบสารสนเทศทางการบญชเปรยบเสมอนเปนกระบวนการในการประมวลผลขอมล (Process) นนเอง (พฒนาธรกจการคา,กรม., มปป.:2) ระบบสารสนเทศทางการบญช เปนสวนหนงของระบบสารสนเทศขององคกรทเกบรวบรวมและประมวลผลขอมล ทงขอมลทเกยวของกบเงนตราและขอมลทไมเกยวของกบเงนตรา จากระบบงานยอยตาง ๆ ขององคกร และสอสารขอมลหรอสารสนเทศทรวบรวมไดไปยงผใช ทกคนในองคกร (พลพธ ปยวรรณและสภาพร เชงเอยม, 2555:27) ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบทพฒนา ขนมาในกจการ โดยมการใชทรพยากรบคคล คอมพวเตอรและอปกรณรอบขาง เชน จอภาพ เครองพมพ เปนตน เพอท าหนาทหลกในการบนทกขอมลประมวลผล และจดท าสารสนเทศทางการบญชเสนอใหแกผใชภายในและผใชภายนอกกจการในระบบสารสนเทศทางการบญชอาจใชคนจดเกบบนทกขอมล ประมวลผล และจดท าสารสนเทศทางการบญชโดยไมใชคอมพวเตอร และอปกรณรอบขาง รวมทงเทคโนโลย

สารสนเทศอน (วชนพร เศรษฐสกโก, 2548:2) ระบบสารสนเทศทางการบญช เปนระบบสารสนเทศประเภทหนงในองคกร ทท าหนาทในการเกบรวบรวมขอมล เกยวกบรายการคาและกจการของธรกจขององคกร มาท าการประมวลผลเพอใหไดสารสนเทศในการตดสนใจ รวมถงการจดใหมการควบคมภายในอยางเพยงพอเพอรกษาสนทรพยของกจการและความถกตองนาเชอถอของสารสนเทศทไดจากระบบ (ศรณย ชเกยรตและสชาดา สถาวรวงศ, 2549:5) ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบสารสนเทศระบบหนง ซงท าหนาทใน การเกบรวบรวมและท าการประมวลผลขอมลทางการเงนหรอขอมลทเปนเหตการณเชงเศรษฐกจ เพอจดท าใหอยในรปแบบของสารสนเทศทางการบญช ไดแก รายงานทางการเงนและรายงานประเภทตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหผ ทสนใจน าไปตดสนใจเชงเศรษฐกจตอไปไดในอนาคต (นพฤทธ คงรงโชค, 2549:75) ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบการท างานหนงทน านโยบาย ทรพยากรมนษยและเทคโนโลยสารสนเทศมาประกอบกน โดยเนนการใชประโยชนทาง ก ารบญชท เ ก ด ขนจากการด า เนนธรกจ และมความส าคญต อการด าเนนธรกจ ดง น (อรรถพล ตรยานนท, 2546:2)

15

1. การเกบบนทกรายการทเกดขนของธรกจ 2. การประมวลผลขอมลใหไดสารสนเทศ ท มประโยชน ตอการวางแผน

การสงการ และการควบคม 3. การควบคมสนทรพย (รวมถงสารสนเทศ) ของธรกจใหมนใจวา ขอมลทไดมานน

ถกตองและเชอถอได ดงน นระบบสารสนเทศทางการบญช หมาย ถงระบบงาน ทท าหนา ท ใน การจดเกบขอมลทเกยวของกบเงนตราและขอมลทไมเกยวของกบเงนตรา มาท าการประมวลผลขอมลทางการเงนและทางการบญชใหเปนสารสนเทศทมประโยชนแกผใชสารสนเทศภายในองคกรและผใชสารสนเทศภายนอกองคกร เพอน าไปใชในการวางแผน ควบคม และการตดสนใจในการด าเนนธรกจ

1.3.2 ววฒนาการของระบบสารสนเทศทางการบญช กรมพฒนาธรกจการคา ไดระบไววา ระบบสารสนเทศทางการบญชมววฒนาการ 4

ระยะ ดงน (พฒนาธรกจการคา,กรม., มปป.:9-15) 1) ระบบการประมวลผลดวยมอ (Manual Transaction Processing Systems)

ขอมลรายการคาจะรวบรวมไดจากเอกสารเบองตนและจะเดนทาง (ไหล) เขาสสมดรายวนตาง ๆ ท งน ขอมลเอกสารเบองตนจะเกยวของกบรายการคาตาง ๆ จ านวนมาก ทเกดขนจากการด าเนนธรกจ ไดแก การซอสนคา การขายสนคา การรบช าระเงน การจายช าระเงน เปนตน ซงรายการคาขางตนอาจจะถกบนทกในสมดรายวนเฉพาะ หรออาจถกบนทกใน สมดรายวนทวไป และรายการทบนทกในสมดรายวนตาง ๆ ขางตน นนจะถกผานรายการ ไปยงสมดบญชแยกประเภททเ กยวของ และตอจากน นจะค านวณหายอดคงเหลอของแตละบญช แยกประเภทเพอน ามาจดท างบทดลอง และรายการทางการเงนรวมไปถงรายงานทางการบรหาร

2) ระบบทประมวลผลรายการคาดวยคอมพวเตอร (Computerized Transaction Processing System)

การด าเนนธรกจในปจจบนองคกรสวนใหญมการน าระบบประมวลผลทใชคอมพวเตอรเปนพนฐานในการท างานมาประยกตใช ซงการเดนทาง ของขอมลและขนตอน ของการประมวลผลเปนสงส าคญมาก โดยระบบการประมวลผลดวยคอมพวเตอรส าหรบแตละองคกรจะมความแตกตางกนขนอยกบองคกร ประเภทของธรกจ และลกษณะการด าเนนงาน ทงน รายการคา สามารถถกสงผานรายการ ไปยงสมดบญชแยกประเภทไดโดยตรงดวยความรวดเรวกวา ดวยระบบคอมพวเตอรมากกวาการบนทกในสมดรายวนตาง ๆ และผานรายการไปยงสมดบญชแยกประเภทของบญชตาง ๆ โดยใชพนกงาน การประมวลผลรายการคา การผานรายการและ

16

การจดท างบการเงนตาง ๆ สามารถท าเสรจสมบรณไดรวดเรวขนและเกดความผดพลาดนอยกวาระบบการประมวลผลดวยมอ ตวอยางของโปรแกรมส าเรจรปทน ามาชวยประมวลผลรายการคา เชน โปรแกรม Express, Auto Flight, Formula, ACCPAC เปนตน

3) ระบบการวางแผนทรพยากรทางธรกจขององคกร (Enterprise Resource Planning System)

ระบบจะประกอบไปดวยโปรแกรมประยกตส าหรบใชงานในสวนตาง ๆ ในหลากหลายหนาทภายในองคกร และมการเชอมโยงระบบสารสนเทศทงองคกรเขาดวยกน ไดแก งานดานบญชการเงน ดานการจดการทรพยากรบคคล ดานการจดซอจดจาง ดานการผลต ดานการขาย และดานการจดการขนสง ทงนระบบตาง ๆ ตองสามารถเชอมโยงกนอยางเรยลไทม (Real-time) ประโยชนทจะไดรบจากการน าระบบ ERP มาประยกตใชในการด าเนนงานเพอใหเกดการใชประโยชนอยางสงสดของทรพยากรทางธรกจขององคกร รวมถงผบรหารไดรบสารสนเทศทเปนประโยชนมคณภาพ มความถกตองแมนย า เพอน ามาใชในการวางแผน ควบคม และตดสนใจ ในทางธรกจไดทนกบความตองการใชงาน ผจ าหนายระบบ ERP ไดแก SAP, PeopleSoft, Oracle ทงน ระบบบรหารทรพยากรองคกรมขอด คอลดความซ าซอนของขอมลในแตละหนวยงานเนองจากมฐานขอมลรวม (Integrated Database) มการจดเกบขอมลเพยงทเดยวและเปนปจจบน สารสนเทศทไดจากระบบจะมความถกตองแมนย า นาเชอถอ และลดตนทนในการผลต และคาใชจายในการด าเนนงานอกทงยงชวยเพมศกยภาพในการแขงขนทางธรกจ ขณะทระบบมขอเสย คอ มตนทนสงและมคาใชจายในการดแล บ ารงรกษาระบบทสง ใชเวลาในการพฒนาระบบนาน

4) ระบบบนเวบ (Web-based Systems) อตราการเตบโตของโลกเวบไซดถอวา เปนชองทางหนงของการสอสาร

สารสนเทศ ส าหรบองคกรทไมมเงนทนเพยงพอส าหรบการเปนเขาของเครอขายสวนตวนน เวบไซดคอ สงทสามารถทดแทนอยางเหนไดชด การใชประโยชนจากทรพยากรทมอย น ความหลากหลายของโปรแกรมประยกตรวมถงระบบ ERP ไดถกออกแบบใหผใชสามารถเขาถงเวบไซดได กลาวคอ ผใชบรการเปนผเชาใชโปรแกรมจากเจาของโปรแกรมนนเองและสามารถใชงานโปรแกรมไดผาน Web Browser โปรแกรมส าเรจรปทางบญชหรอซอฟทแวรทางบญชทใชบนเวบไซดได เชน ACCPAC, DacEasy, Great Plains, CPA Web-based Accounting Systems เปนตน

17

1.3.3 องคประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช

ศรณย ชเกยรตและสชาดา สถาวรวงศ (2549:7-9) ไดระบถงองคประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญชไว 4 องคประกอบดงน

1) ขอมลและสารสนเทศ 2) กระบวนการทางธรกจ 3) เทคโนโลยสารสนเทศ 4) บคลากร 1) ขอมลและสารสนเทศ เปนวตถดบทท าใหเกดสารสนเทศ ขอมลทเปนวตถดบจะ

ตางกน ขนกบสารสนเทศทตองการ เชน ในสถานศกษามกจะตองการ สารสนเทศทเกยวของกบขอมลนกเรยน ขอมลผลการเรยน ขอมลอาจารย ขอมลการใชจายตาง ๆ ขอมลเปนสงทส าคญประการหนงทมบทบาทตอการใหเกด สารสนเทศ

2) กระบวนการทางธรกจ หมายถง กจกรรมทางธรกจยอย ๆ ทเกดขนหรอมการปฏบตในแตละวงจรหรอระบบยอย ๆ ของระบบสารสนเทศทางการบญช เชน ในวงจรรายจาย ประกอบดวยกจกรรมการเสนอซอ การสงซอ การจดซอ การรบสนคา การอนมตใบแจงหนและการจายเงน เปนตน

3) เทคโนโลยสารสนเทศ ปจจบนมการน าเทคโนโลยคอมพวเตอร ท งอปกรณคอมพวเตอร (Hardware) ชดค าสง (Software) และเครอขายคอมพวเตอร (Network ) มาใชเปนเครองมอทชวยในการจดการสารสนเทศ คอมพวเตอรชวยประมวลผล คดเลอก ค านวณ หรอพมพรายงาน ผลตามทตองการ โดยอาศยชดค าสงทเรยงเปนล าดบขนตอนสงใหคอมพวเตอรท างาน ตามตองการ และประมวลผลเพอใหไดสารสนเทศทตองการ และยงตองสามารถเชอมโยงเขากบระบบเครอขายทเหมาะสมกบองคกร ในปจจบนระบบเครอขายจะถกแบงออกตามขนาดของเครอขายและทนยมใช มอย 3 แบบ ไดแก เครอขายภายใน หรอ แลน (Local Area Network : LAN) เปนเครอขายทใชในการเชอมโยงกนในพนทใกลเคยงกน เชน อยในหองเดยวกน หรอ ในอาคารเดยวกน เปนตน เครอขายวงกวาง หรอ แวน (Wide Area Network : WAN) เปนเครอขายทใชในการเชอมโยงกน ในระยะทางทหางไกล อาจจะเปนกโลเมตร หรอ หลาย ๆ กโลเมตร และขายงานบรเวณนครหลวง หรอ แมน (Metropolitan Area Network : MAN) เพอเพมประสทธภาพในการเกบรวบรวมรายการคา ประมวลผล ไปจนกระทงการออกรายงานตาง ๆ อยาง มประสทธภาพ

18

4) บคลากร (People) เปนสวนประกอบทส าคญ เพราะบคลากรทมความร ความสามารถ และเขาใจวธการใหไดมาซงสารสนเทศจะเปนผด าเนนการในการท างานทงหมด แบงออกเปน 2 กลม หลก คอ

(1) กลมของผใช ซงแบงตามระดบชนของการบรหาร เชน ผปฏบตการ ผบรหารระดบกลาง และผบรหารระดบสง หรออาจแบงออกตามแผนกหรอหนาทและความรบผดชอบ ทมตอระบบ เชน พนกงานขาย พนกงานเกบเงน พนกงานคลงสนคา และพนกงานบญช เปนตน

(2) กลมของผเชยวชาญดานระบบ แบงตามลกษณะหนาทและความรบผดชอบเชน นกวเคราะหระบบ นกออกแบบระบบ และผควบคมและบ ารงรกษาระบบ

หากขาดองคประกอบใดองคประกอบหนง หรอองคประกอบใดไมสมบรณ จะท าใหสารสนเทศทไดไมสมบรณ เชน การใชเครองคอมพวเตอรไมเหมาะสมกบงาน จะท าใหงานลาชา ไมทนตอการใชงาน เปนตน เมอองคประกอบทงหมดดงกลาวท างานประสานกน ขอมลจะเกดการประมวลผลเปนสารสนเทศเพอน าไปใชประโยชน

1.3.4 แหลงขอมลของระบบสารสนเทศทางการบญช จากการทระบบสารสนเทศทางการบญช (Accounting Information Systems) เปนระบบทรวบรวม จดระบบ และน าเสนอสารสนเทศทางการบญชทชวยในการตดสนใจแกผใชสารสนเทศทงภายในและภายนอกองคกร โดยระบบสารสนเทศทางบญชจะใหความส าคญกบสารสนเทศทสามารถวดคาได หรอการประมวลผลเชงปรมาณมากวาการแกปญหาเชงคณภาพ ระบบสารสนเทศทางดานการบญชจงมสวนประกอบส าคญ 2 สวน คอ

1) ระบบบญชการเงน (Financial Accounting System) เปนการบนทกรายการคา ทเกดขนในรปตวเงน จดหมวดหมรายการตาง ๆ สรปผลและตความหมายในงบการเงน ไดแก งบก าไรขาดทน งบแสดงฐานะทางการเงน และงบกระแสเงนสด โดยมวตถประสงคหลก คอ น าเสนอสารสนเทศแกผใชและผทสนใจขอมลทางการเงนขององคกร เชน นกลงทน และเจาหน เปนตน อกท งยงจดเตรยมสารสนเทศในการตดสนใจของผ บรหาร ซงนกบญชสามารถ น าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการประมวลผลขอมล โดยบนทกลงในสอตาง ๆ เชน เทปหรอจานแมเหลก เพอรอเวลาส าหรบท าการประมวลและแสดงผลขอมลตามตองการ เปนตน

2) ระบบบญชบรหาร (Managerial Accounting System) เปนการน าเสนอขอมลทางการเงนแกผบรหาร เพอใชในการตดสนใจทางธรกจ ระบบบญชจะประกอบดวย บญชตนทน การงบประมาณ และการศกษาระบบ โดยมลกษณะส าคญคอ ใหความส าคญกบการจดการสารสนเทศทางการบญชแกผใชภายในองคกร ใหความส าคญกบการด าเนนงานในอนาคตของ

19

ธรกจ ไมตองจดท าสารสนเทศตามหลกการบญชทรบรองทวไป มขอมลทงทเปนตวเงนและ ไมเปนตวเงน มความยดหยนและสามารถปรบใหสอดคลองกบความตองการใชงาน แหลงขอมลของระบบสารสนเทศทางการบญช สามารถแสดงไดดงภาพท 1.2

ภาพท 1.2 แหลงขอมลของระบบสารสนเทศทางการบญช ทมา : พฒนาธรกจการคา,กรม., มปป.,: 4

1.4 วตถประสงคและหนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช 1.4.1 วตถประสงคของระบบสารสนเทศทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญช มว ตถประสงคหลก คอ การจดหาสารสนเทศ ทางการบญชใหแกผใชตาง ๆ ทงทเปนผใชทเปนบคคลภายในองคกร เชน ผบรหาร พนกงาน เปนตน และผใชทเปนบคคลภายนอกองคกร เชน ลกคา นกลงทน เปนตน สามารถจ าแนกวตถประสงคไดเปน 3 ประการ คอ (อทยวรรณ จรงวภ, 2549:9)

1) เพอสนบสนนการปฏบตงานประจ าวน ในแตละวนแตละองคกรจะมรายการคาเกดขนมากมาย ซงรายการคาเหลานจะตองน ามาประมวลผล ระบบสารสนเทศทางการบญชจงมวตถประสงคเพอใหการปฏบตงานประจ าวนของพนกงานเปนไปอยางถกตอง รวดเรว และมประสทธภาพมากขน ซงการประมวลผลทเกยวกบรายการคาเหลาน เรยกวา ระบบประมวลผล

ระบบบญชการเงน (Financial Accounting System)

ระบบสารสนเทศทางการบญช (Accounting Information System)

ระบบบญชบรหาร (Managerial Accounting System)

20

รายการ (Transaction Processing System หรอ TPS) ซงถอเปนระบบงานยอยของระบบสารสนเทศทางการบญช

2) เพอสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร ระบบสารสนเทศทางการบญชสามารถชวยใหผบรหารจดหาสารสนเทศทจ าเปนบางสวนได ซงจะชวยใหผบรหารสามารถคาดการณแนวโนมในอนาคต โดยการประมวลผลสารสนเทศ (Information Processing)

3) เพอสนบสนนการปฏบตตามภาระหนาททางกฎหมาย องคกรตาง ๆ มหนาท ทตองปฏบตตามกฎหมายทก าหนด เชน การน าเสนองบการเงนตอผถอหน ตองจดท ารายงานและเอกสารเพอการเสยภาษเงนไดใหแกหนวยงานรฐบาล ตองจดท ารายงานเสนอตอตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เปนตน ระบบสารสนเทศทางการบญชจะชวยใหการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน

1.4.2 หนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญชประกอบดวย บคลากร ขนตอนงาน และเทคโนโลยสารสนเทศ หนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช ไดแก (พลพธ ปยวรรณ และสภาพร เชงเอยม, 2555:28)

1) เกบรวบรวม บนทก และจดเกบเหตการณทางธรกจ รายการคา และสรปผลใน งบการเงน

2) ประมวลผลเหตการณทางธรกจและรายการคาเหลานน เพอน าเสนอสารสนเทศ ทผบรหารจะน าไปใชในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ

3) มระบบการควบคมทสามารถปกปองสนทรพยของกจการรวมถงขอมล ระบบ การควบคมนจะตองสามารถควบคมความถกตอง ความนาเชอถอ และความพรอมของขอมล เมอถกเรยกมาใช (Availability)

ระบบสารสนเทศทางการบญชมความส าคญตอองคกรในดานการผลตสารสนเทศทางการบญชทจ าเปนส าหรบการตดสนใจ โดยจะใหความส าคญกบการรวบรวมขอมลและ การตดตอสอสารทางการเงน ซงเปนกระบวนการตดตอสอสารมากกวาการวดมลคา ปจจบนการด าเนนงานและการไหลเวยนของขอมลทางการบญชมความซบซอนมากขน ท าใหนกบญชตองก าหนดคณสมบตของสารสนเทศทางการบญชใหสมพนธกบการด าเนนงานขององคกร ระบบสารสนเทศทางการบญชมสวนในการเพมคณคาใหกบองคกร ดงน นนกศกษาตองมความรความสามารถและเชยวชาญดานการบญชและตองมความรเกยวกบระบบสารสนเทศทางการบญชอกดวย ซงเปนความรพนฐานทจ าเปนส าหรบผประกอบวชาชพบญชในอนาคต

21

1.5 สรป

ระบบสารสนเทศ หมายถง กระบวนการทใชคอมพวเตอรเขามาชวยจดการขอมล จดเกบ ประมวลผลใหไดมาซงสารสนเทศ และเผยแพร เพอน าไปใชประกอบการตดสนใจ

ระบบสารสนเทศมความส าคญตอองคกรตาง ๆ เปนอยางมาก โดยระบบสารสนเทศทมคณสมบตในการใหสารสนเทศทมคณคาแกองคกรนนจะตองประกอบดวย ความถกตอง ความสมบรณ ประหยด ยดหยน เชอถอได เกยวของ งาย ทนเวลา ทวนสอบ ความสามารถในการเขาถง และการรกษาความปลอดภย ระบบสารสนเทศประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ การน าขอมลเขาสระบบ การประมวลผล การแสดงผล ฐานขอมล และเครอขายคอมพวเตอร ระบบฐานขอมลของระบบสารสนเทศนนจะตองประกอบดวย ขอมล ฮารดแวรและเครอขาย ระบบจดการฐานขอมล บคลากร และขนตอนการปฏบตงาน

ระบบสารสนเทศสามารถใหประโยชนแกองคกรหรอธรกจไดโดยชวยเพมประสทธภาพในการท างาน เพมผลผลตใหแกองคกร เพมคณภาพในการบรการลกคา และเพมความไดเปรยบในการแขงขน

ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถง ระบบงานทท าหนาทในการจดเกบขอมลทเกยวของกบเงนตราและขอมลทไมเกยวของกบเงนตรา มาประมวลผลขอมลทางทางการเงนและการบญชใหเปนสารสนเทศทมประโยชนแกผใชสารสนเทศทงภายในและภายนอกองคกร เพอน าไปใชในการวางแผน และการตดสนใจในการด าเนนธรกจ ประกอบดวย 2 สวน คอ ระบบบญชการเงน และระบบบญชบรหาร ซงมหนาทหลกคอ 1) การเกบรวบรวม บนทก และจดเกบเหตการณทางธรกจ รายการคา และสรปผลในรปของงบการเงน 2) ประมวลผลเหตการณทางธรกจ และรายการคา 3) มระบบการควบคมทปกปองทรพยสนรวมถงขอมลขององคกร

ระบบสารสนเทศทางการบญชมความส าคญตอองคกรในดานการผลตสารสนเทศทางการบญชทจ าเปนส าหรบการตดสนใจ ซงจะชวยลดระยะเวลาและเพมความถกตองใน การท างานแกผใช ท าใหนกบญชมเวลาในการปฏบตงานเชงบรหารมากขน เชน การออกแบบและพฒนาระบบงาน พฒนาระบบงบประมาณและระบบขอมลส าหรบผบรหาร เปนตน

22

แบบฝกหดทายบทท 1

ใหนกศกษาตอบค าถามตอไปน 1. ขอมล และสารสนเทศ แตกตางกนอยางไร 2. ระบบสารสนเทศ หมายความวาอยางไร 3. คณสมบตของระบบสารสนเทศทด ตองมลกษณะใดบาง 4. ระบบสารสนเทศ มองคประกอบพนฐานใดบาง อธบาย

5. การประมวลผลแบบกลม (Batch Processing) การประมวลผลแบบโตตอบ (Interactive) การประมวลผลแบบออนไลน (Online Processing) มลกษณะอยางไร

6. ระบบสารสนเทศมประโยชนอยางไร 7. ระบบสารสนเทศ แบงไดเปนกประเภท อะไรบาง อธบาย 8. ระบบสารสนเทศจ าแนกตามลกษณะการด าเนนการ มกประเภท อะไรบาง เลอกอธบาย

มา 1 ระบบ 9. ระบบสารสนเทศทางการบญช หมายถงอะไร มวตถประสงคอยางไร 10. ระบบสารสนเทศทางการบญช มววฒนาการ 4 ระยะ คอระยะใดบาง 11. ระบบสารสนเทศทางการบญชมกองคประกอบ อะไรบาง 12. ระบบสารสนเทศทางการบญชประกอบดวยหนาทหลกใดบาง

23

เอกสารอางอง

ฉตรา วาสกคตต. (2553). การสอบบญชทประมวลผลโดยคอมพวเตอร บทท 1 ความรทวไป

เกยวกบระบบสารสนเทศ. สภาวชาชพบญช กรงเทพฯ: พ.เอ.ลฟวง. นพฤทธ คงรงโชค. (2549). ระบบสารสนเทศทางการบญช. กรงเทพฯ : ทอป. นตยา วงศภนนทวฒนา. (2555). ระบบสารสนเทศดานการเงนและการบญชเพอการวางแผน

ทรพยากรองคกร. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ฟสกสเซนเตอร. พรรณ สวนเพลง. (2552). เทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรมส าหรบการจดการเรยนร.

กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. พลพธ ปยวรรณและสภาพร เชงเอยม. (2555). ระบบสารสนเทศทางการบญช. (พมพครงท 8).

กรงเทพฯ: วทยพฒน. พเชษฐ สทธโชคสกลชย. (2555). เอกสารการสอนชดวชาการบญชขนตนและหลกเบองตน

เกยวกบระบบสารสนเทศ หนวยท 1-7. (พมพครงท 4). นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

รจจนทร พรยะสงวนพงศ. (2549). สารสนเทศทางธรกจ. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. วศน เพมทรพย. (2548). ความรเบองตนเกยวกบคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ.

กรงเทพฯ: โปรวชน. วชนพร เศรษฐสกโก. (2548). ระบบสารสนเทศทางการบญช. (พมพครงท 5). กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณ. ศรณย ชเกยรตและสชาดา สถาวรวงศ. (2549). เอกสารการสอนชดวชาการบญชขนกลาง 1 และ

ระบบสารสนเทศทางการบญช หนวยท 9-15. นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ศศลกษณ ทองขาวและคณะ. (2556). คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศสมยใหม. กรงเทพฯ: แมคกรอ-ฮล.

อรรถพล ตรยานนท .(2546). ระบบสารสนเทศทางการบญช. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนา.

อทยวรรณ จรงวภ. (2544). เอกสารการสอนชดวชาระบบสารสนเทศทางการบญช หนวยท 1 - 7. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

24

พฒนาธรกจการคา,กรม.(มปป.). ระบบสารสนเทศกบการบญช. (On-line). สบคนจาก http://61.19.244.7/dbdacademy.com/dbdlms/file.php/10/ moddata/scorm/20/ Resource/LearningModule/Unit01/doc.html. สบคนเมอ 16 มกราคม 2556.

Jame A Hall. (2012). Accounting Information System. 7th Edition. South-western Cengage Learning. Masou : USA.

Laudon, K.C. & Laudon, J.P. (2006). Management Information Systems : Managing the Digital Firm. 9th Edition. Pearson Prentice Hall., Pearson Education, Inc. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.