สงมชวตดดแปรพนธกรรม

การตดแปรพนธกรรมสามารถเกดขนเองตามธรรมชาตซงอาจมการเพมขนหรอลดลงของสารพนธกรรมในเซลล เชนการเปลยนแปลงของจ านวนโครโมโซม คอพชใบเลยงคเมอมบาดแผล เมอไดรบแบคทเรย Agrobacterium tumefaciens เซลลพชบรเวณนนจะมการแบงเซลลเปนจ านวนมาก เกดเปนป มดงรป

กระบวนการดดแปรพนธกรรมของสงมชวตโดยมนษยน เรยกวาพนธวศวกรรม (Genetic engineering)

พนธวศวกรรมใชเทคนคน าชนสวนดเอนเอซงมยนควบคมลกษณะตาง ๆ ไปเชอมตอกบดเอนเอในเซลลของสงมชวตอกชนดจนเกดเปนสงมชวตทมลกษณะตามทมนษยตองการ

DNA ของสงมชวตหนง

มยนควบคมลกษณะนน ๆ อย

เชอมกบ DNAในเซลลสงมชวตทมนษยตองการ

สงมชวตทมนษยตองการ

สงมชวตใหมทถกดดแปรนเรยกวา สงมชวตดดแปรพนธกรรมหรอจเอมโอ (genetically modified organisms หรอ GMOs)

อนซลนส าหรบรกษาผปวยโรคเบาหวาน

ขาวสทองมวตามนเอสงปองกนโรคตาบอดในเดกเนองจากขาดวตามนเอ

ฝายบททนตอแมลงศตรพช

ประโยชนและผลกระทบของสงมชตดดแปรพนธกรรม

• เกดอาการแพ แมอาหารทผลตจากสงมชวตทผานการตดตอพนธกรรมจะชวยลดความเสยงการเปนภมแพในอาหารได แตกไมก าจดความเสยงทจะการแพอาหารได

• เกดการปนเปอนสารอนตราย กระบวนการ GMOs ชวยก าจดขอดอยในพนธกรรมของพชและสตวได มการตกคางของสารทอนตรายตอสขภาพได

• เกดภาวะดอยา• กอใหเกดโรคมะเรง

อนตรายจาก GMOs• ทนทานตอสภาพแวดลอมไดดและปองกนตนเองจากการจโจมของศตรพชได

• พชหรอผลผลตเปนมตรกบสงแวดลอม เพราะไมตองใชสารเคมในการเพาะปลก

• ตานทานตอสารเคมทใชในการก าจดศตรพช

• ทนทานตอสภาพอากาศมากขน• เพมปรมาณผลผลตทเกบเกยวได และชวยใหผลผลตมขนาดใหญมากขน

• สามารถเกบรกษาไดนานขนชวยแกปญหาในการขนสงได

ประโยชน

ผลตภณฑทมาจาก GMOs

กจกรรมจรยธรรมดานพนธศาสตร

สถานการณท 1

ชายคนหนงพบวาภรรยาของเขาเปนโรคทไมสามารถสรางภมคมกนได โรคนเปนโรคทางพนธกรรมทสามารถถายทอดจาหแมไปสลกได ปจจบนโรคดงกลาวสามารถรกษาไดโดยการท ายนบ าบด ซงท าไดโดยการเปลยนแปลงยน แตการรกษาลกษณะนมขอจ ากดทางดานเทคนคการแพทย มขอโตแยงกนวา ควรบ าบดยนทผดปกตในเซลลตงตนทจะสรางเซลลไขและอสจหรอไม หากบ าบดยนจะสงผลตอความหลากหลายทางพนธกรรมหรอไม จากสถานการณนกเรยนจะเลอกท าวธใดพรอมทงบอกเหตผล

1. ใหลกเกดตามธรรมชาต ถาลกมอาการของโรคใหรกษาไปตามอาการ2. รกษาโดยการบ าบดยน3. ยตการตงครรภ ถาตรวจพบยนทท าใหเกดโรคน

การโคลนเปนการเพมจ านวยสงมชวตทมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนสงมชวตเดมทกประการ หากนกเรยนมสนขทเคยรกมากและตายจากนกเรยนไป นกเรยนจงท าการคนควาและไดความรมาวาถาอยากไดสนขตวเดมกลบมา จะตองน าตวอยางเซลลทบรเวณรากของเสนขนสนขไปโคลนจากสถานการณนกเรยนจะเลอกท าวธใดพรอมทงบอกเหตผล

1. พยายามหาตวอยางรากขนสนขเพอน าสนขไปโคลน

2. ปลอยเปนไปตามธรรมชาตโดยไมโคลน เพราะไมแนใจวาสนขตวใหมทไดจากการโคลนจะเหมอนเดมทกประการ

สถานการณท 2

ค าถามทายกจกรรม

1. ขอความใดไมถกตองเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอ * ก. โครโมโซมเปนทอยของยน ข. ยนเปนชวงหนงของดเอนเอ ค. โครโมโซมมดเอนเอเปนองคประกอบ ง. โปรตนเปนองคประกอบของดเอนเอ

2. ถาน าเซลลผวหนงของเดกหญง ก. ไปตรวจโครโมโซม จะพบวามโครโมโซมเปนอยางไร

ก. ออโตโซม 22 ค และโครโมโซมเพศเปน XX ข. ออโตโซม 22 ค และโครโมโซมเพศเปน XY ค. ออโตโซม 23 คและโครโมโซมเพศ 1 ค ง. ออโตโซมทงหมดจ านวน 23 ค

ค าถามทายกจกรรม

3. ชาวสวนคนหนงผสมพนธถว 2 ตน เมอตนถวออกฝกจงน าเมลดไปปลกจนตนถวเจรญเตบโต ปรากฏวาเปนถว ตนสงจ านวน 254 ตน ถวตนเตยจ านวน 250 ตน

ก าหนดให T เปนแอลลลควบคมล าตนสง และ t เปนแอลลลควบคมล าตนเตย จากผลการทดลองน จโนไทปของถวตนพอและตนแมในขอใดถกตอง *

ค าถามทายกจกรรม

4. ก าหนดให A B C D เปนพชชนดเดยวกน A B C มดอกสแดง และ D มดอกสขาว น าพชเหลานมาผสมพนธกน ไดลกทมลกษณะสของดอก ดงตาราง

พชใดมจโนไทปแบบเดยวกน **ก. A และ B ข. B และ C ค. A และ C ง. C และ D

ค าถามทายกจกรรม

5. ลกษณะขนสด าของววเปนลกษณะเดนควบคมโดยแอลลล B และขนสแดงเปนลกษณะดอยควบคมโดย แอลลล b ถาลกววตวหนงมจโนไทปเปน BB พอและแมอาจมจโนไทปไดหลายแบบยกเวนแบบใด *

ก. BB และ BB ข. BB และ Bb ค. BB และ bb ง. Bb และ Bb

ค าถามทายกจกรรม

6. สงมชวตชนดหนงมจ านวนโครโมโซมของเซลลรางกายเทากบ 8 แผนภาพในขอใดทแสดงกระบวนการแบงเซลลเพอสรางเซลลสบพนธของสงมชวตชนดนไดถกตองทสด **

ค าถามทายกจกรรม

7. สงมชวตชนดหนงมโครโมโซมในเซลลรางกายจ านวน 44 แทง จ านวนโครโมโซมในเซลลสบพนธและในไซโกตของ สงมชวตชนดนเปนเทาไร *

ค าถามทายกจกรรม

8. จากภาพโครโมโซมของเซลลรางกายของมนษย ผทมโครโมโซมดงภาพ จะมลกษณะและเพศดงขอใด *

ก. ปกต เพศชาย ข. ปกต เพศหญง ค. ผดปกต เพศชาย ง. ผดปกต เพศหญง

ค าถามทายกจกรรม

10. อานสถานการณตอไปน

ขาวโพดดดแปรพนธกรรมสามารถผลตสารทเปนพษตอหนอนเจาะฝกขาวโพดซงเปนแมลงทเปนศตร ของขาวโพด แตเมอเรณของขาวโพดดดแปรพนธกรรมปลวไปตกอยทใบของตนรกจะท าใหหนอนผเสอจกรพรรด ทกนใบรกเปนอาหารเจรญเตบโตชา และมอตราการตายทสงขน จากสถานการณดงกลาว ควรวางแผนอยางไรเพอรบมอกบผลกระทบทอาจมตอมนษยและสงแวดลอม *

1. ปลกขาวโพดดดแปรพนธกรรมรวมกบตนรกเพอก าจดหนอนผเสอจกรพรรด 2. ปลกขาวโพดดดแปรพนธกรรมบนพนทหางไกลจากตนรก 3. ปลกตนไมใหญเปนแนวกนลมระหวางแปลงขาวโพดดดแปรพนธกรรมกบตนรก

ก. ขอท 1 เทานน ข. ขอท 2 เทานน ค. ขอ 1 และ 2 ง. ขอท 2 และ 3

เฉลย

ขอ ขอ

1. ง 6. ค

2. ก 7. ง

3. ข 8. ค

4. ค 9. ข

5. ค 10.ง