สำนักงานคณะกรรมการวิจัย...

โครงการ 1 คณะ 1 ชมชนนวตกรรม

บบ อ อเ นอ บ ร แ ฟ รมข ส ฉบ สมบ ณ Pr (Full oposal) บโ รงการสำ�หร คประกอบการเสนอของบประมาณ 1 คณะ 1 ชมชนนวตกรรม

------------------------------------

อโ รงการ ยช ค วจ / โ รงการ ชด ค ( า า ยภ ษ ไท )การพฒนาคนสชมชนอจฉรยะ ( า า งกภ ษ อ ฤษ) Smart People - Smart Community

ชอแผนบรณาการ (ภาษาไทย) ……………………………………………………….............................................................(ภาษาองกฤษ) ……………………………………………………….............................................................

น ก สว : ก โ รงการ ยล ษณะ ค วจ / โ รงการ ยชด ค วจ ใหม อเ องต น ระยะเวลา ....... ป ………เดอน ปนเปนปท 0 (ระยะเวลาดำเนนการวจยไมเกน 5 ป)

ร เ โ รงการป ะ ภท ค โครงการวจย ชดโครงการวจย

ร เ งาน ย ป ะ ภท วจ พนฐาน (basic Research) พฒนาและประยกต (Development) วจยเชงปฏบตการ (Operational Research) วจยทางดานคลนก (Clinical Trial) วจยตอยอด (Translational research) การขยายผลงานวจย (Implementation)

ประเภทการใชงบประมาณ หนวยงานดำเนนการวจยเอง จดจางหนวยงานอนวจย

สวน ข : องคประกอบในการจดทำ 1. บ อบผร ผดช

นำาคำ�นาห อช - ลสก นง นตำ�แห ใ

โ รงการค น ยงานห ว นสดสวการ นมสว

รวมดร. สวรนทร ฤกษอยสข หวหนาโครงการ คณะ ICT 55ผศ.ดร. นครนทร ชยแกว ผรวมวจย คณะ ICT 30ดร. นต เอยมชน ผรวมวจย คณะ ICT 15

2. า า อ ลอง บงาน ยส ข ทส ดค ก วจ 21. า าการ ย ก ส ข วจ หล EO CD 2. วศวกรรมและเทคโนโลย

r Prr d Pr 12102561TemplateReseach ogaman ojectV 1


า าการ ยยอย ส ข วจ EO CD 2.1 วศวกรรมและเทคโนโลย : วศวกรรมและเทคโนโลย านการ ยด วจ วทยาศาสตรและเทคโนโลย

22. า า ส ข EISC D 06 Information and Communication Technologies (ICTs)061 Information and Communication Technologies (ICTs)

0610 Information and Communication Technologies (ICTs) not further defined

3. คำ�สำ�คญ rd(keywo ) คำ�สำ�คญ (TH) คณคาขอมล/การพฒนาชมชน/การมสวนรวม คำ�สำ�คญ E( N) Information Value/Community Development/Participation

4. เ า ายการ ยป หม วจ 41. เ า ายเ ง าป หม ช ปรม ณ

4.1.1 ชมชนนวตกรรมตนแบบเพอการพฒนาและแกไขปญหาชมชนแบบมสวนรวมอยางนอย 1 ชมชน/หมบาน

4.1.2 มนกวจย/นวตกรชาวบานจำนวน 10 คน 4.2 เปาหมายเชงคณภาพ

ชมชน/หมบาน องคกรปกครองสวนทองถน และมหาวทยาลยพะเยา มการบรณาการและเชอมโยงการพฒนาและแกไขปญหาเชงพนทแบบบรณาการ โดยใชขอมลเปนเครองมอในการจดทำแผนพฒนาและแกไขปญหาชมชน/หมบาน ครอบคลมทกมต ทงมตทางการกอสราง (Construction Perspective) มตทางสงคมและเศรษฐกจ (Social and Economic Perspective) และมตทางสงแวดลอม (Eco-efficiency Perspective) บนพนฐานความพรอมทางดานเทคโนโลย ทรพยากรชมชน ภมปญญา การพงตนเอง และกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

5. า ล า อง า การ ยคว มสำ�คญแ ะทม ข ปญห ททำ� วจ า น อง เ โนโล าร นเ ล การ อ าร า ยา ยพ เยา องการ นาต มพ ธกจข คณะ ทค ยส ส ทศแ ะ ส ส มห วท ล ะ ทต พฒ

านการ ย เนนการ ราง าร ด วจ ท ส ปญญ วมหม (Collective Intelligence) เ ยง น โ ย นโยบายค คชมช ด มงเ อา าร นา า ล ราง รร อง า าง านเ โนโล าร นเ ล การ อ ารส สรมให จ ยพฒ คว มรแ ะส ส ค คคว มรท ด ทค ยส ส ทศแ ะ ส ส ทนำา การ ร าการการ ย บการเ ยนการ อน การบ การ าการ การ บำา ง ล ล น รร จะ ไปส บ ณ วจ ก ร ส ร วช ทำ�น ร ศ ปะแ ะวฒ ธ ม

ล นโยบาย แ ะ r 1 1Faculty Signatu e อง า ยา ย เ อ ลงาน ย อการ เ นงานข มห วท ล พ ใหผ วจ หร ดำ� น ทเ น า ารถนำา ร โย อ ง น อยาง ง ล าก น นโยบาย งกลา าง กดข ส ม ไปใชป ะ ชนต ส คม ชมช ได แทจร แ ะจ แ ว ด ว ท คณะฯ

า องการ นางาน ย ล การบ การ าการ า ารถนำา ร โย ล กไดมคว มต ทจะพฒ วจ แ ะ ร วช ทจะส ม ไปใชป ะ ชน แ ะแ ไขา อง น น โ ยรอบ า ยา ยพ เยา เ บาล บล กา อปญห ข ชมช พ ท ด มห วท ล ะ ทศ ตำ� แม .เ อง ม จ.พ เยา ากการเ า ก าะ จ ข ไปศ ษ

าพ า ล า องการ ง อง นสภ ปญห แ ะคว มต ทแทจร ข ชมช / น านโ รงการยกร บร บบ าร นเ เ อการพ ท ผ ค ะด ะ ส ส ทศ พบ ารเ บาล บล กา ร าง เ โนโล าร นเ ล การ อ าร น ล เ บาล บลรห ทศ ตำ� แม ะหว คณะ ทค ยส ส ทศแ ะ ส ส ชมช แ ะ ทศ ตำ� แมกา พบ า ร เ น า ก ลำา บ า องการ ก อยางเรง น ก า านการ รงว ป ะ ด ปญห ทถ ให ด คว มสำ�คญทต แ ไข ดว ไดแ ปญห ด ดำ�

พ ล เ ร อง น ร ง า านการบ าร การ าน พยากร รร า ล ง ลอช แ ะ ศ ษฐกจข พ ท วมถ ปญห ด รห จด ด ทร ธ มช ตแ ะส แวด มอ พยากร อง น ร กอบ ย า า องการ น น าการบ าร การ ย การหร ทร ข ชมช ป ะ ดว ปญห คว มต ทด ทำ�ก ปญห รห จด ข ะ

บ าร การ พยากรนำ �า าง านการ รร พยากรนำ �าเ อการเก ร าการ การ พยากร า รห จด ทร ท ด จดส ทร พ ษต ปญห จด ทร ป ไมา าน ง ลอ เ น น ปญห ด ส แวด ม ป ตจากปญหาดงทกลาวมาขางตน หากจะทำการแกไขของชมชนโดยใชความรทางวชาการ และความ

กาวหนาดานเทคโนโลยในปจจบน ยทธศาสตรสำคญทตองดำเนนการเปนอนดบแรก กคอ การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคนทมความสอดคลองกบเงอนไข บรบทดานตางๆ ของชมชน เพราะการพฒนาประชาชนหรอคนในชมชนใหเปน “Smart People” ไดนนเปนกลไกสำคญทจะขบเคลอนการพฒนาและแกไขปญหาชมชนไปสความยงยนทแทจรง โดยเฉพาะประเดนการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาและแกไขปญหาของ

r Prr d Pr 12102561 2


ชมชนทงในระดบปจเจกจนถงระดบพนทสวนรวม ซงการพฒนาและแกไขปญหาชมชนนน แผนชมชน ถอวาเปนเครองมอสำคญทถกนำมาใชเปนแนวทางในการพฒนาชมชนหรอทองถนใหเปนไปตามความตองการและสามารถแกไขปญหาทชมชนเผชญอยรวมกน ผานกระบวนการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชน โดยใชกระบวนการชมชน ไดแก การสำรวจขอมลปญหาและศกยภาพของชมชน การวเคราะหสาเหต/แนวทางแกไข และการกำหนดทศทางในการพฒนาตนเอง/หมบานและชมชน ออกมาเปนโครงการทจะแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของชมชน (สถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน), 2559) ถอวาเปนกระบวนการดำเนนการวางแผนจากลางขนบนทสะทอนปญหาและความตองการทแทจรงของพนทไดอยางชดเจน แตจากการดำเนนการจดทำแผนชมชนทผานมานนการจดทำแผนสวนใหญของชมชนเนนยงกระบวนการจดทำทเปนไปตามขนตอนแนวทางของกระทรวงมหาดไทยเปนหลก ซงทางชมชน ผนำชมชน หรอผมสวนเกยวของยงขาดความรความเขาใจในขนตอนกระบวนการในการสำรวจขอมล การสงเคราะหขอมล และวธการจดทำแผนทสอดคลองและเหมาะสมกบบรบทของปญหาและพนทของตน สงผลใหแผนชมชนสวนใหญเนนใหความสำคญในแผนดานวตถและโครงสรางพนฐานของพนทเปนหลก เชน การทำถนน ไฟฟา ประปา ฯลฯ ถงแมจะเปนสงทเกดจากความตองการของชมชน แตกเปนแผนทเกดศกยภาพของชมชนทจะสามารถดำเนนการเองไดจำเปนตองพงพงหนวยงานทเกยวของ อาทเชน องคกรปกครองสวนทองถน เปนผสนบสนนและจดสรรงบประมาณในการดำเนนงานเปนสวนใหญ (ววฒน หามนตร, 2556) โดยเฉพาะอยางยงในการสงเคราะหขอมลชมชนเพอจดทำแผนพฒนาและแกไขปญหาชมชนนน ขอมลสวนใหญยงเปนขอมลทจดเกบโดยหนวยงานของรฐทรบผดชอบดแลพนทเปนหลกโดยขอมลทจดเกบโดยตวชมชนเองยงเปนขอมลสวนนอย หรอเปนขอมลทมการจดเกบอยางไมเปนระบบ ซงในการวางแผนพฒนาและแกไขปญหาของชมชน ขอมลเหลานอาจจะสะทอนใหเหนถงปญหา และความตองการของชมชนไดกจรง แตบางทความตองการนนอาจจะไมสอดคลองกบขอเทจจรงของศกยภาพทรพยากรและสงแวดลอมในชมชนทปรากฏอย เชน ขอมลทรวบรวมมาเบองตนแสดงใหเหนถงปญหาและความตองการทดนทำกน แตกไมทราบวาคณภาพดนเปนอยางไร เหมาะสมไหม ปรมาณนำเพยงพอไหมและจะหาไดจากทไหน หรอตองการสงเสรมอาชพแตไมทราบถงฐานทรพยากรทเกยวของกบกระบวนการผลต ทงดานอปสงคและอปทานของผลผลตหรอผลตภณฑทตองการสงเสรมอาชพ เปนตน ดงนน ขอมลทรพยากรชมชน/หมบาน ทประกอบดวย ขอมลพนฐานทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม สขอนามย สภาพการผลต การใชทดน นำ สภาพแวดลอม อตถลกษณทองถน ภมปญญา ฯลฯ มความสำคญทจะนำมาใชเพอสะทอนใหเหนถงขอเทจจรงทเกยวของกบสภาพปญหา ความตองการ รวมถงศกยภาพดานตางๆ ของชมชน ทชมชน องคกรปกครองปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของ ทงในระดบตำบล อำเภอ และจงหวด สามารถนำขอเทจจรงเหลานนมาสงเคราะหใหเกดแนวทางปฏบตทสอดคลอง ตลอดจนปรบใชขอเทจจรงเหลานนใหเหมาะสมกบเงอนไขของสถานการณตางๆ ของชมชน ทอาจเปลยนแปลงไป

การดำเนนการโครงการครงน คณะผวจยมความตองการทจะพฒนารปแบบและกระบวนการวางแผนพฒนาและแกไขปญหาชมชนแบบบรณาการทกภาคสวนทเกยวของ ไดแก ชมชน/หมบาน เทศบาลตำบลแมกา และ คณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มหาวทยาลยพะเยา เพอจดทำแผนชมชนเชงคณภาพจากชมชน โดยชมชน และเพอชมชน ผานการสงเคราะหคณคาขอมลทรพยากรชมชน ครอบคลมมตทางการกอสราง (Construction Perspective) มตทางสงคมและเศรษฐกจ (Social and Economic Perspective) และมตทางสงแวดลอม (Eco-efficiency Perspective) บนพนฐานความพรอมทางดานเทคโนโลย ทรพยากรชมชน ภมปญญา การพงตนเอง และกระบวนการมสวนรวมของประชาชน โดยขอมลทรพยากรชมชนททำการสำรวจและรวบรวมจะถกจดเกบและจดการในรปแบบฐานขอมลทมความถกตอง นาเชอถอ และอยในมาตรฐานขอมลเดยวกนอยางเปนระบบ โดยสามารถเรยกดและสบคนขอมลผานเครอขายอนเทอรเนต ทเปนประโยชนในการตดสนใจวางแผนพฒนาและแกไขปญหา บรณาการรวมกบการบรหารจดการเชงพนท โดยการสรางระบบฐานขอมลออกมาในรปแบบของภาพแผนททแสดงใหเหนการกระจายขอมลทรพยากรและสงแวดลอมของชมชนในภาพรวม ทจะ

r Prr d Pr 12102561 3


เปนประโยชนตอการจดทำโครงการและกจกรรมทเกยวของกบการพฒนาหรอแกไขปญหาดานตางๆ ในเชงพนทของชมชนไดอยางเหมาะสมและเปนรปธรรมตอไป

6. ร ง องโ รงการ ยวตถป ะส คข ค วจ 1) เ อ ร ง า า องการ ร ง กย าพ ล า พรอ นการ นา น นพ สำ� วจถ ปญห คว มต วมถ ศ ภ แ ะคว ม มใ พฒ ค สชมช

ย น บบ นเ น เ นการโ รงการอจฉร ะต แ ใ ขตพ ทดำ� น ค2) เพอสำรวจและพฒนาฐานขอมลทรพยากรชมชนเพอการพฒนาและแกไขปญหาของชมชน /หมบานในเขต

พนทดำเนนการโครงการ 3) เพอเสรมสรางกระบวนการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชนและชมชนในการพฒนาทกษะและสรางนกวจย/นวตกรชาวบานเพอการแกไขปญหาของตนเองในระดบหมบาน/ชมชน ผานการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และฐานขอมลทรพยากรชมชน 4) เพอสนบสนนการบรณาการและเชอมโยงการพฒนาในระดบพนทแบบบรณาการ โดยใชการสงเคราะหคณคาขอมลทรพยากรชมชนเปนเครองมอในการจดทำแผนพฒนาชมชน/หมบาน โดยรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถนและมหาวทยาลยพะเยา 5) เพอสรางนกวจย/นวตกรชาวบาน ทสามาถใชเทคโนโลยสารสนเทศในการแกไขปญหาของชมชนแบบมสวนรวม

7. อบเ องการ ยข ขตข วจ 71. อบเ าน นข ขตด พ ท/อง กรค

18 ชมชน/หมบาน และ เทศบาลตำบลแมกา

7.2 ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง1) ผนำชมชนในพนทรบผดชอบของเทศบาลตำบลแมกา อ.เมอง จ.พะเยา2) เจาหนาทเทศบาลตำบลแมกา ทมความเกยวของกบการจดทำแผนชมชน3) ประชาชนในพนทชมชนตนแบบในการพฒนาทกษะดานการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสาร7.3 ขอบเขตดานเนอหา

ศกษาและสำรวจขอมลปญหา ความตองการ ศกยภาพและความพรอมดานเทคโนโลยสำหรบการพฒนาคนสชมชนอจฉรยะ สำรวจและพฒนาฐานขอมลทรพยากรชมชน/หมบาน ในพนทตำบลแมกา อำเภอเมอง จงหวดพะเยา คดเลอกชมชน/หมบาน ทมความตองการ ความพรอมและศกยภาพในการเปนชมชนตนแบบอจฉรยะเพอการพฒนาตนเองและพฒนาพนทแบบมสวนรวม ทำการสำรวจและจดทำฐานขอมลทรพยากรชมชนของหมบานตนแบบ อบรมความรและทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สงเคราะหคณคาขอมลและสะทอนขอมลกลบสชมชน จดประชมกลมเพอจดทำแผนพฒนาและแกไขปญหาชมชนแบบมสวนรวม

7.4 ขอบเขตการเกบรวบรวมขอมล

r Prr d Pr 12102561 4


1) การรวมรวมขอมลปญหา ความตองการ ศกยภาพและความพรอมดานเทคโนโลยสำหรบการพฒนาคนสชมชนอจฉรยะ ของ 18 ชมชน/หมบาน ของเทศบาลตำบลแมกา อ.เมอง จ.พะเยา

2) การเกบรวบรวมขอมลทรพยากรชมชน จากการสำรวจรวบรวมขอมลภาคสนาม ครอบคลมมต 3 ดานประกอบดวย มตทางการกอสราง (Construction Perspective) มตทางสงคมและเศรษฐกจ (Social and Economic Perspective) และมตทางสงแวดลอม (Eco-efficiency Perspective) บนพนฐานความพรอมทางดานเทคโนโลย ทรพยากรชมชน ภมปญญา การพงตนเอง และกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

7.5 ขอบเขตดานระยะเวลา1 ป (1 ตลาคม 2563 – 30 กนยายน 2564)

8. ทฤษฎ สมมตฐ�น และกรอบแนวคดของโครงก�รวจย 81. นการ ยทฤษฎทใชใ วจ

1) ฐานขอมลและระบบฐานขอมลฐานขอมล (Database) หมายถง ชดของขอมลทรวมเอาขอมลทมความเกยวของกนรวบรวมเกบไว

เปนกลมหรอชดขอมลเฉพาะ เชน ฐานขอมลพชพรรณ ฐานขอมลสตวปา และฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพ เปนตน ซงขอมลททำการจดเกบเหลานไดมาจากการบนทกโดยผใช หรอบางขอมลอาจจะไดมาจากการประมวลผลขอมลแลวบนทกขอมลกลบไปยงตำแหนงทตองการ สวนระบบฐานขอมล (Database System) นน คอ ทรวมของฐานขอมล หรอทรวมของขอมลทงหมด ซงอาจจะไดจากการคำนวณ การประมวลผลตางๆ หรออาจจะไดจากการบนทกขอมลโดยผใช เชน ระบบฐานขอมลปรมาณและองคประกอบของขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนกจะรวบรวมเอาฐานขอมลตางๆ ทเกยวของ เชน ฐานขอมลปรมาณขยะ ฐานขอมลเสนทางการจดเกบและขนสงขยะ ฯลฯ ซงจะรวมกนเปนระบบฐานขอมลขยะทมการเชอมโยงฐานขอมลตางๆ ทเกยวของไวอยางเปนระบบ ระบบฐานขอมลทพฒนาหรอจดทำขนมาจะมโปรแกรมหรอซอฟตแวรทเรยกวา "ระบบการจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS)” ททำหนาทในการบรหารและจดการฐานขอมลในการสราง เรยกใช ปรบปรงฐานขอมล เปรยบเสมอนเปนตวกลางระหวางผใชงานฐานขอมลกบระบบฐานขอมลนนเอง (รปท 2) โดยปจจบนโปรแกรมทใชในการจดการฐานขอมลมอยหลายประเภท เชน Microsoft Access, Oracle, My SQL หรอ SQL Sever เปนตน (กตต ภกดวฒนะกล, 2550)

รปท 2 การทำงานของระบบการจดการฐานขอมล (DBMS)สำหรบการออกแบบระบบฐานขอมลนนมขนตอนทสำคญอย 4 ขนตอน (วไลภรณ ศรไพศาล, 2553)

เรมตนจาก การวเคราะห (Analysis) ถงปญหา ความเปนไปได รวมทงความตองการระบบทตองการพฒนา แลวจงทำการออกแบบ (Design) รายละเอยดเชงกายภาพ ทประกอบดวยผลลพธการออกแบบวธการนำเขาขอมล สวนตอประสานกบผใช แฟมขอมลและฐานขอมล รวมทงการพจารณาดานฮารดแวร ซอฟตแวรและอปกรณการสอสารทตอง

r Prr d Pr 12102561 5


ใชในระบบ ขนตอนตอไปคอการพฒนาตนแบบของโปรแกรม (Implementation) ตามทไดออกแบบไว แลวทำการทดสอบระบบ (Testing) เปนขนตอนสดทาย และเมอทดสอบแลวพบวาระบบยงไมสมบรณ การพฒนาระบบจะตองเรมตนการวเคราะห ออกแบบ/พฒนา/ปรบปรง/แกไขระบบ และทดสอบระบบอกครงหนง ซงการพฒนาระบบจะตองดำเนนการตามขนตอนนไปจนกวาระบบจะผานการทดสอบและไมจำเปนตองปรบปรงแกไข (รปท 3)

r Prr d Pr 12102561 6


รปท 3 วงจรการพฒนาระบบฐานขอมล

2) เทคโนโลยภมสารสนเทศเทคโนโลยภมสารสนเทศ (Geo-Informatics) หรอทนยมเรยกกนวา “เทคโนโลยสามเอส” (3S

Technology) ทนำเอา 3 เทคโนโลยทเกยวของเกยวกบการบรหารจดการขอมลเชงพนทหรอขอมลเชงตำแหนงไดแก การรบรระยะไกล (Remote Sensing: RS) ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) และระบบการกำหนดตำแหนงบนพนโลกดวยดาวเทยม (Global Positioning Systems: GPS) (รปท 4) มารวมเขาดวยกนเพอเพมขดความสามารถในการใชงานทางดานพนท (Spatial Handle) ใหมความหลากหลายในการใชงาน เพมความถกตองมากยงขน และมความสะดวกรวดเรวในการทำงาน การนำเอาเทคโนโลยภมสารสนเทศมาประยกตใชจะทำใหเกดการบรณาการองคความรในดานตางๆ มาเชอมโยงกบโดยอาศยพนท หรอตำแหนง โดยการซอนทบ (Overlay) เพอศกษาหาความสมพนธของขอมลตางๆ ในหนวยพนท หรอเปรยบเทยบระหวางหลายๆ พนท หรอพนทเดยวกนแตหลายชวงเวลา ไมวาจะเปน ดานการเกษตร การปาไม การวางผงเมอง การแพทย การคมนาคมขนสง และสงแวดลอม เปนตน โดยเทคโนโลยทง 3 ดานนตางมสวนในการสนบสนน และสงเสรมซงกนและกนในการปฏบตการ อนจะสงผลใหการปฏบตงาน การวเคราะหขอมลตางๆ มความถกตองสมบรณ สามารถจดการวเคราะหและแสดงผลแบบทนสถานการณ (Real time) และสามารถนำไปเปนขอมลประกอบการตดสนใจไดเปนอยางด (ชนนทร, 2544, อางองใน เอกพล ฉมพงษ, 2553, หนา 1)

รปท 4 องคประกอบของเทคโนโลยภมสารสนเทศ (Geo-Informatics)

3) สารสนเทศและสารสนเทศภมศาสตร

r Prr d Pr 12102561 7

ทดสอบ(Testing)

พฒนา(Implementation)

ออกแบบ(Design)

วเคราะห(Analysis)

การพฒนาระบบฐานขอมล


ตามความเขาใจของคนทวไป สารสนเทศ (Information) อาจจะหมายถงเทคโนโลยสมยใหม แตความจรงแลวสารสนเทศมมานานแลว แตมอยแลวในรปแบบดงเดม เชน แฟมบนทกกระดาษ สรปบญชสนคา สมดบญชธนาคาร เปนตน ซงในอดตไมมใครใหความสำคญในการนำมาใชประโยชนเทาทควร จนกระทงมการพฒนาทางดานอเลกทรอนกสระบบอนาลอก (Analog) และระบบเชงตวเลข (Digital) ทำใหสารสนเทศจดเกบเปนระบบหมวดหม มการประมวลผล และถกเผยแพรไดงายผานสอหรอเครองมออนทนสมยตางๆ เชน โทรทศน วทย คอมพวเตอร ฯลฯ ดงนน เทคโนโลยปจจบนจงเปนสงทควบคกบสารสนเทศ ยงเทคโนโลยมการพฒนามากขนเทาไหร กอจะกอใหเกดสารสนเทศททนสมยขนมามากขนเทานน

สำหรบความหมายของสารสนเทศนน หลายคนเขาใจวาสารสนเทศ (Information) กคอ ขอมล (Data) แตแททจรงแลว 2 คำนมความหมายแตกตางกน กลาวคอ

ขอมล (Data) หมายถง “ขอเทจจรงเกยวกบเหตการณ หรอขอมลดบ ทยงไมผานการประมวลผล ยงไมมความหมายในการนำไปใชงาน ขอมลอาจเปนตวเลข ตวอกษร สญลกษณ รปภาพ เสยง หรอภาพเคลอนไหว เชน รายการสนคา รายชอหนงสอ ราคาผลตภณฑ เปนตน”

สารสนเทศ (Information) หมายถง “ขอมลทนำมาผานการประมวลผลหรอจดระบบแลว เพอใหเกดความรความเขาใจเกยวกบเหตการณทเกดขน กอเกดความหมายและคณคาสำหรบผใช โดยสารสนเทศอาจจะผสมผสานความรสก หรอความลำเอยงของผใช”

รปท 5 ความสมพนธระหวางสารสนเทศกบขอมล

ดงนนจงสรปไดวา แทจรงแลว สารสนเทศ กคอ ขอมลดบ (Raw Data) ทนำมาผานกระบวนการประมวลผล และจดระบบ โดยมวตถประสงคเพอนำไปใชประโยชน ซงประสทธผลของการใชประโยชนจากสารสนเทศ หรอจะบงบอกวาขอมลใดสามารถเปนสารสนเทศไดบางนน จะขนอยกบองคประกอบหลายอยาง อาทเชน เวลา สถานการณ ประสบการณและภมหลงของผตดสนหรอผททำการประมวลผล ฯลฯ ดงนน ในสถานการณหนงๆ สารสนเทศอาจจะเปนไดแคขอมลถาหากนำไปใชในสถานการณทแตกตางออกไป ซงสารสนเทศทดนนจะตองมาจากขอมลทมการจดเกบขอมลทถกตอง และสารสนเทศทนำมาใชงานจะตองมการควบคมดแลเปนอยางด เชน การกำหนดขนตอนการควบคมสารสนเทศหรอขอมลทเปนความลบ โดยอาจจะกำหนดสทธวาผใดบางเปนผทมสทธในการใช และแกไขขอมล นอกจากนขอมลทเกบไวจะตองมระบบปองกนความเสยงทจะทำใหขอมลเกดการสญหายหรอถกทำลายโดยไมไดตงใจ

สวนสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information) มความหมายถง การนำเอาขอมลภมศาสตร (Geographic Data) ไดแก ขอมลเชงวตถ (Object) เหตการณ หรอปรากฏการณ (Phenomena) ทปรากฏบนพนผวโลกในประเดนทสนใจศกษาทงลกษณะทเกดขนเองตามธรรมชาต หรอมนษยสรางขน (รงชล บญนดดา, 2549) และทำการเกบรวบรวมขอมลเหลานน โดยจำลองสภาพจรงหรอลกษณะทปรากฏจรงดวยกราฟก (Graphic) หรอสญลกษณ ทเรยกวาวตถเชงนามธรรม (Feature) 3 ประเภท ดงน

รปลกษณจด (Point Feature) ใชแทนขอมลทยอสวนแลวมขนาดเลกมาก เลยแสดงไดแคจดตวอยาง เชน จดทตงของโรงเรยน โรงพยาบาล วด สถานตำรวจ ฯลฯ

รปลกษณเสน (Line Feature) ใชแทนขอมลทมลกษณะตอเนองเปนแนวยาว เชน แมนำ ถนน ทางรถไฟ ฯลฯ และ

r Prr d Pr 12102561 8

สารสนเทศ(Information)

การประมวลผล(Transformation Process)

ขอมล(Data)


รปลกษณพนท (Area Feature) ใชแทนขอมลทมขนาดใหญพอแสดงเปนพนทได เชน อางเกบนำ ทะเลสาบ พนทปาไม ฯลฯ

จด เสน พนทรปท 6 ประเภทของวตถเชงนามธรรม

การเกบรวบรวมขอมลดวยการจำลองสภาพจรงของพนทดวยวตถเชงนามธรรมจะถกจดเกบพรอมกบขอมลรายละเอยดของวตถในแตละอยาง ทเรยกวาขอมลเชงคณลกษณะหรอขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) นำเขาสกระบวนการประมวลผล จดระบบหมวดหม ผานการอางองตำแหนงเชงภมศาสตร (Geo-referenced) เชน อางองผานระบบพกดภมศาสตร (Geographic Coordinate) ทอางองคาตำแหนงเปน ละตจด (Latitude) กบลองจจด (Longitude) หรอระบบพกดตารางกรดแบบ UTM (Universal Transverse Mercator Grid Coordinate) ทอางองคาตำแหนงตามเขตตารางกรดของเสนโครงแผนท (Map Projection) ไดผลลพธออกมาเปนสารสนเทศภมศาสตรทเรยกวา ขอมลเชงพนท (Spatial Data) ทอาจจะออกมาในรปแบบของแผนทกระดาษ (Paper Map) หรอขอมลแผนทเชงตวเลข (Digital Map) (รปท 7) ขอมลวตถบนพนผวโลก ไดแก สงมชวต กบสงไมมชวต ทมวงจรชวตและอายการใชงานตามเวลาของโลก เชน ปาไม สงกอสราง แหลงนำ ถนน ฯลฯ สวนขอมลเหตการณ หรอปรากฏการณ ทเกดในชวเวลาใดเวลาหนง ไดแก การเกดนำทวม การเกดแผนดนไหว การเกดการพงทลายของหนาดน เปนตน

รปท 7 ความสมพนธระหวางสารสนเทศภมศาสตรกบขอมลภมศาสตร

r Prr d Pr 12102561 9

อางเกบนำ �าถนนโรงพยาบาล

ขอมลเชงพนท- แผนทกระดาษ (Paper Map)- แผนทเชงเลข (Digital Map)- ฯลฯ

เหตการณ หรอปรากฏการณ

สารสนเทศภมศาสตร(Geographic Information)

การประมวลผล(Transformation Process)

ขอมลภมศาสตร(Geographic Data)


เนองจากขอมลภมศาสตรบนโลกมจำนวนมหาศาล ดงนนการสรางสารสนเทศภมศาสตร จงตองมจำแนกขอมล หรอลกษณะทางภมศาสตรออกเปนกลมขอมล (Group Data) หรอชนขอมล (Layer Data) ออกเปนแตละประเภท (รปท 8) เชน ขอมลทอยของลกคา อาคาร ถนน แมนำ การใชทดน ขอบเขตตำบล และโฉนดทดน เปนตน เพอทจะใหการวเคราะหขอมลเชงพนทในแตละชนขอมลทำไดงาย และสามารถทจะนำขอมลแตละชนขอมลมาซอนทบ (Overlay) เพอจำลองเหตการณตางๆ ทเกดขน โดยอาศยความสมพนธและการเชอมโยงขอมลของแตละชนขอมล (อทย สขสงห, 2548)

รปท 8 การแบงลกษณะทางภมศาสตรออกเปนชนขอมล

ทมา: http://www.seos-project.eu/modules/agriculture/agriculture-c03-s01.htm จากทกลาวมาแลวขางตน พอทจะสรปไดวาสารสนเทศภมศาสตรนน แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1) ขอมลเชงพนท (Spatial Data) และ 2) ขอมลเชงคณลกษณะ หรอขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) ขอมลทง 2 ประเภท สามารถนำเขาสระบบสารสนเทศภมศาสตร และถกจดเกบไวในลกษณะของฐานขอมลภมศาสตร (Geographic Database) และทำงานสมพนธกน หากขาดขอมลสวนใดสวนหนง จะสงผลตอประสทธภาพในการดำเนนการวเคราะห หรอการทำงานของระบบได

4) การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR) คอ การวจยทมง

ศกษาและแกไขปญหาชมชนในเชงปฏบตการตามสภาพความเปนจรง (to solve practical problem in real word) โดยทการดำเนนการวจยทกขนตอนตงแต การศกษาชมชน การวเคราะหปญหา การหาแนวทางแกไขปญหา ตลอดจนการดำเนนงานและตดตามผลนนคณะนกวจยจะมบทบาทในการทำงานรวมกบผทเกยวของในชมชนทกขนตอน เพอใหผลของการวจยนำไปสการปฏบตไดจรงในการพฒนาและแกไขปญหาชมชน (พนธทพย รามสต, 2540, นงพรรณ พรยานพงศ, 2546, ชอบ เขมกลด และ โกวทย พวงงาม, 2547 และ Selener, 1998) ซงกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมจะประกอบดวย 3 ขนตอนหลก (อมรวชช นาครทรรพ และ ดวงแกว จนทรสระแกว, 2541) ไดแก 1) ขนเตรยมการ จะเรมจากการคดเลอกชมชน โดยทำการสำรวจและศกษาขอมลเบองตนของชมชนทกบรบทตงแตลกษณะทางชวภาพและกายภาพ ขอมลประชากร สงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม และทรพยากรชมชน ฯลฯ แลวจงตดสนใจเลอกชมชนทมความเหมาะสมและมปญหาทสามารถแกไขดวยการวจยได การดำเนนงานตอไปคอการสรางความสมพนธทดกบชมชน ซงคณะวจยตองทำใหชมชนยอมรบและไววางใจเพอทจะปทางไปสความรวมมอรวมใจ

r Prr d Pr 12102561 10

พนทจรง

การใชประโยชนทดน

ความสง

แปลงทดน

ถนน

ทอยลกคา


ระหวางคณะนกวจยกบสมาชกของชมชน 2) ขนลงมอวจย “ใสใจกระบวนการชมชน” เรมตงแตการศกษาปญหาและความตองการตลอดจนประเมนทรพยากรทมอยในพนทรวมกบชมชน โดยการดำเนนการจำเปนจะตองกระทำควบคกบการใหความรแกชมชนในเรองของกระบวนการและขนตอนการวจยเชงปฏบตการอยางมสวนรวม เมอไดมาซงปญหาและความตองการทมความหลากหลายจำเปนทจะตองทำการคดเลอกปญหาจากปจจยและองคประกอบตางๆ ทเปนตวชวดลำดบความสำคญของปญหา เชน ความรนแรงของปญหา ความยากงายในการแกไข ความเรงดวนของปญหา เปนตน หลงจากนนจงเรมออกแบบการวจยรวมกบชมชน ตงแตการกำหนดวตถประสงค วธการเกบรวมรวมขอมล ผรบผดชอบในการเกบขอมล เปนตน เมอรวบรวมขอมลแลวเสรจกจะเขาสกระบวนการวเคราะหขอมล ในขนตอนนอาจจะพบขอจำกดของสมาชกในชมชนทจะเขามามสวนรวมเนองจากประสบการณและความรในเรองการวจยอาจมจำกด คณะนกวจยจำเปนตองใหความสำคญในประเดนน โดยเฉพาะอยางยงในตอนคดเลอกสมาชกของชมชนเพอเขารวมการวจย อนจะนำมาซงขอมลสถานการณของปญหา ความรนแรงของปญหา สาเหตของปญหา ปจจยทเกยวของกบปญหา รวมถงบคคลหรอกลมทมผลกระทบหรอไดรบความเดอดรอนจากปญหา ขนตอนทายสดกคอการนำเสนอขอมลททำการศกษาตอทประชมของชมชนเพอใหชมชนไดรบทราบและเปนการรวมยนยนและตรวจสอบความถกตองของขอมล พรอมเสนอขอคดเหนเพมเตมอนจะเปนประโยชนตอการนำผลการวจยไปใชในการจดทำแผนพฒนาหรอแกปญหาตอไป และ 3) ขนพฒนา “มงแกปญหาชมชน” เปนขนตอนของการกำหนดโครงการเพอแกไขปญหา ทตองมการกำหนดวตถประสงคของโครงการ ระบกจกรรมตางๆ รวมทงขนตอนการดำเนนงานใหชดเจน โดยการกำหนดบทบาทและหนาทความรบผดชอบของสมาชกแตละคนในการดำเนนกจกรรมตามกรอบระยะเวลาทกำหนด โดยการดำเนนงานจะเกดจากการตดสนใจรวมกนของสมาชกชมชน คณะผวจยมหนาทในการสนบสนนดานตางๆ เชนแนะนำชองทางหาแหลงทรพยากร หรอแหลงทใหการสนบสนนจากภายนอกชมชนเพอนำมาใชในการดำเนนการ ซงการปฏบตการตามแผนทกำหนดไวใหลลวงไดนนจำเปนตองมการกระจายหนาทรบผดชอบตางๆ ระหวางสมาชกของชมชน กลมทำงาน และคณะผวจย โดยมอบหมายงานใหตรงกบศกยภาพและความสามารถของบคคล การกระจายทรพยากร และใหสมาชกมสวนรวมในการดำเนนงานดานตางๆ ซงทกษะในการดำเนนงานโครงการ เชน การบรหารงาน การทำงานรวมกน การแกปญหา และการปฏบตงาน นน คณะผวจยสามารถทจะจดอบรมหรอจดหาวทยากรภายนอกหรอภายในชมชนทมความรความสามารถมาเสรมความรและเพมทกษะใหกบสมาชกทงกอนและขณะปฏบตการ ในขณะทดำเนนการโครงการตามแผนทตงไว การตดตามและประเมนผลถอวาเปนกจกรรมทมความสำคญอยางยงเพอทจะตรวจสอบปญหาและอปสรรคในการปฏบตการวามปญหาอะไรบางทตองแกไข โครงการและกจกรรมตางๆ ดำเนนไปตามแผนทกำหนดไวหรอไม ในขนตอนนสมาชกของชมชนจะไดรบการอบรมความรและเทคนคในการตดตามและประเมนผลอยางงายเพอทจะเขามามสวนรวมในการตดตามและประเมนผลโครงการวาเปนไปตามแผนการดำเนนการทกำหนดไวหรอไม

5) กระบวนการจดทำแผนชมชน แผนชมชน หมายถง แผนทคนในชมชนมสวนรวมคดรวมทำตงแตตน เพอแกไขปญหาชมชนของ

ตนเอง และทกคนในชมชนรวมรบประโยชนทเกดขน โดยยดหลกของการพงพาตนเอง ลดการพงพงภายนอก ดวยการคำนกถงศกยภาพ ทรพยากร ภมปญญา วถขวต วฒนธรรม และสงแวดลอมของทองถนเปนหลก การจดทำแผนชมชนสามารถบรณาการวธการดำเนนงานรวมกบหนวยงานสนบสนนทงภายในและภายนอกชมชนทกภาคสวนโดยยดหลกพนทเปนตวตง ชมชนเปนศนยกลาง โดยใชประบวนการจดทำแผนเปนเครองมอดำเนนกจกรรมการพฒนาใหเปนไปตามความตองการของชมชนมากกวาวตถประสงคของหนวยงานสนบสนน ซงการบรณาการจะมทงการบรณาการดานขอมล กลไก/บคลากร กระบวนการ เครองมอ แผนงาน และงบประมาณ (กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย, 2553) ซงกระบวนการจดทำแผนชมชน ประกอบดวย 5 ขนตอน ไดแก

r Prr d Pr 12102561 11


5.1 ขนตอนการเตรยมความพรอมชมชน โดยมกลมเปาหมายคอ ผนำชมชน ผแทนคมบาน อบต. ผแทนกลม/องคกรชมชน เพอคนหาและพฒนาทมงานระดบชมชนใหมความพรอมและมแนวทางในการจดกระบวนการแผนชมชน พฒนากระบวนการมสวนรวม ศกษาสำรวจสถานการณดานตางๆ ของชมชน และเรยนรแนวคดกระบวการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

5.2 ขนตอนการวเคราะหขอมลเรยนรตนเองและชมชน โดยมกลมเปาหมาย คอ ผนำชมชน ผแทนคมบาน อบต. ผแทนกลม/องคกรชมชน ตวแทนครวเรอน ประชาชนในชมชน เพอชมชนไดเรยนรตนเอง ดวยการสงเคราะห วเคราะหขอมล แยกแยะทนทางสงคมและสภาพปญหา จดลำดบความตองการของชมชน แยกแยะศกยภาพทมอยและสภาพปญหาทเปนแนวโนมกำลงเกดขนกบชมชน

5.3 ขนตอนการกำหนดเปาหมายและทศทางการพฒนา โดยมกลมเปาหมาย ผแทนคมบาน อบต. ผแทนกลม/องคกรชมชน ประชาชนในชมชน เพอใหชมชนกำหนดเปาหมายวาจะพฒนาไปเปนชมชนแบบไหนในอนาคตพรอมทงกำหนดทศทางและแนวทางการพฒนาตามศกยภาพของชมชน

5.4 ขนตอนการกำหนดแผนงานโครงการพฒนาชมชน โดยมกลมเปาหมายคอ ผนำชมชน ผแทนคมบาน อบต. ผแทนกลม/องคกรชมชน ประชาชนในชมชน เพอใหชมชนมแนวทางในการพฒนาชมชน สการเปนชมชนทปรารถนาหรอคาดหวง

5.5 ขนตอนการปฏบตตามแผนชมชน โดยมกลมเปาหมายคอ คณะกรรมการ-บรหารชมชน อบต. หนวยงานสนบสนนการพฒนาในพนท เพอใหเกดการปฏบตตามแผนชมชนอยางเปนรปธรรม

9. ก�รทบทวนวรรณกรรม/ส�รสนเทศ (information) ทเกยวของ การ น นจดทำ�แผ ชมชเนองจากกระบวนการจดทำแผนชมชนสวนใหญจะเปนลกษณงานทดำเนนการตามขนตอนแนวทางของ

กระทรวงมหาดไทยเปนหลก สงผลใหงานวจยสวนใหญทพบจะเปนไปในลกษณะการศกษาเพอประเมนหรอพสจนถงระดบการมสวนรวมของประชาชนทถอเปนแนวคดสำคญในการจดทำแผนชมชนของประเทศ เชน การศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการจดทำแผนชมชนในเขตเทศบาลเมองกาฬสนธ ทคนพบวาการมสวนรวมของประชาชนในการจดทำแผนยงอยในระดบปานกลาง และการจดทำแผนยงขาดขอมลสภาพปญหาและความตองการทจะนำมาใชในการจดทำแผนพฒนาแตละชมชน และขาดการเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความคดเหน หรอมการประชาคมเพอสรปปญหาสำหรบการจดทำแผน (อภวฒน ปะกทง, 2553) และงานการศกษาการมสวนรวมของคณะกรรมการหมบานในกระบวนการจดทำแผนชมชนตำบลวาน อำเภอทาบอ จงหวดหนองคาย ทพบวาระดบการมสวนรวมของคณะกรรมการรวมอยในระดบปานกลาง ตงแตขนเตรยมการ ดำเนนการ ดำเนนการพฒนาชมชน และตดตามประเมนผล ซงขอเสนอแนะจากการวจยเหนวาการจดทำแผนไมควรจะดำเนนการเพยงแคคณะกรรมการหมบาน ประชาชนในพนทควรมสวนรวมในการดำเนนการ ผานการอบรมใหความรและเปดโอกาสใหประชาชนเสนอแผนการพฒนาในทกขนตอนของการดำเนนการจดทำแผนชมชน (ณชชา มณฑรรตน, 2554) สวนงานการศกษาเพอจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวมนน พบไดในงานการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวมเพอสงเสรมเศรษฐกจพอเพยง ตำบลชยฤทธ อำเภอไชโย จงหวดอางทอง ทมการผสานเทคนควธการวจยทงเชงปรมาณและคณภาพ โดยมขนตอนของการดำเนนงานเรมจากศกษาสภาพและปญหาในการจดทำแผนชมชน ศกษาปจจยสนบสนนใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดทำแผน และ การพฒนารปแบบการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม ผลการศกษาพบวา การจดทำแผนชมชนของพนทไดดำเนนตามขนตอนของกระทรวงมหาดไทย แตควรเพมเตมในประเดนการจดเวทการเรยนร การสอสารประชาสมพนธ การรวมเวทถายทอดความร การคนหาอตถลกษณและปรบปรงแผนชมชน ปญหาทพบในการจดทำแผนคอ การขาดจดทำแผนชมชนเชงคณภาพ ผทมสวน

r Prr d Pr 12102561 12


เกยวของขาดความรความเขาใจในการจดทำแผน ขาดการมสวนรวมทกภาคสวน ซงรปแบบการจดทำแผนจากการศกษาครงนสรปได 8 ขนตอน ประกอบดวย 1) ขนเตรยมทมงาน 2) ขนจดเวทการเรยนร 3) ขนสำรวจและรวบรวมขอมล 4) ขนวเคราะหขอมล 5) ขนยกรางแผนชมชน 6) ขนประชาพจารณแผนชมชน 7) ขนเสนอแผนชมชนใหองคกรบรหารสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของ 8) ขนนำแผนชมชนไปปฏบตและตดตามประเมนผล

10. ระดบคว�มพรอมทมอยในปจจบน 101. ร บ า พรอ างเ โนโล ะด คว ม มท ทค ย d (Tehnology Rea iness Level: TRL)

( บเ า าย สำ�หร ป หม ท 1 2TRL ณ ปจจบน 3. Concept demonstrated analytically or experimentally

อธบาย การประยกตใชเทคนคการจดทำระบบฐานขอมล การสงเคราะหคณคาขอมล รวมกบแนวคดการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

TRL เมองานวจยเสรจสน 3. Concept demonstrated analytically or experimentallyอธบาย แผนพฒนาชมชนทสอดคลองกบความตองการและสภาพปญหาทแทจรงของชมชน

10.2 ระดบความพรอมทางสงคม (Societal Readiness Level: SRL) (สำหรบเปาหมายท 2)SRL ณ ปจจบน 2. formulation of problem, proposed solution(s) and potential impact,

expected societal readiness; identifying relevant stakeholders for the project.อธบาย ประชาชนในพนทมความตองการทจะพฒนาและแกไขปญหาชมชนแหงตนผานการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

SRL เมองานวจยเสรจสน 3. initial testing of proposed solution(s) together with relevant stakeholders

อธบาย ประชาชน ผนำชมชน ในพนทสามารถบรณาการการดำเนนงานจดทำแผนชมชนทสามารถปฏบตไดจรงรวมกบภาคสวนทเกยวของ ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน มหาวทยาลยพะเยา และสามารถดำเนนการตอไดอยางตอเนองตามหลกการการพงตนเอง และกระบวนการมสวนรวมของประชาชน

11. ศกยภาพองคความรเทคโนโลยและนวตกรรมทจะพฒนา 11.1) ศกยภ�พท�งก�รตล�ดของเทคโนโลยและนวตกรรมทจะพฒน� สำ�หรบเป�หม�ยท 1 (ห�ก

ระบเปนตวเลขได โปรดระบ)11.1.1) ขนาดและแนวโนมของตลาด/โอกาสทางการตลาด

น นา ล ก า น รอบ าน าง อง น แผ พฒ แ ะแ ไขปญห ชมช ทค คลมมตด ต ๆ ข ชมช11.1.2) ลกษณะเฉพาะ/ความใหมของผลงานวจยทแตกตางจากทมในปจจบน

น น บบ ย เ อการ นา น ล นา น บบ นร ร า น นชมช ต แ อจฉร ะ พ พฒ ค แ ะพฒ พ ทแ มสว วม ทป ะช ช ใน า ารถ ง ง นเอง ร ก เ โนโล าร นเ ล เ า า นร นการ เ นการชมช ส ม พ พ ต ป ะย ตใช ทค ยส ส ทศแ ะ ข ม มสว วมใ ดำ� น จดทำ�

นเ อ นา ล ก า น อง น น กร บ ล ก น อนแผ พ พฒ แ ะแ ไขปญห ชมช ข ต ใ ท ะด แ ะท ข ต

11.2) ผลกระทบของโครงการทมตอสงคม ในรปแบบของการกระจายรายได (Income distribution) และการแกไขปญหาของชมชน สำหรบเปาหมายท 2

r Prr d Pr 12102561 13


11.2.1) ความตองการของชมชน/ปญหาของชมชนา า เ า การ นร นการ เ นการ น นา ล ก าคว มรคว ม ข ใจ มสว วมใ ดำ� น จดทำ�แผ พฒ แ ะแ ไขปญห

น รอบ ก อง นชมช ทค คลมท มตข ชมช

1122. . ) ลกร บ เ ากงาน ย น บบ องการล ลกร บ างลบ อ ยาย ลกผ ะท ท กดจ วจ ใ รปแ ข ดผ ะท ท หร ข ผร บ างบ ก ะท ท ว ( ากร เ น เล โ ร รห ะบ ป ตว ขได ป ด ะบ)

บบกร บ นการ น น บบ นร อ ลอง บบ บ าพ า ลรปแ ะ ว จดทำ�แผ ชมช แ มสว วมทส ดค ก ร ท สภ ปญห แ ะา องการ ง อง น เ นร บบ ล ร าพ โ ย ร า น ล น ยงาน เ ย อง บคว มต ทแทจร ข ชมช ท ป ะ แ ะมป ะสทธภ ด ป ะช ช แ ะห ว ท ก วข ก

นา ล ก า อง น า ารถเ า ง อ ล การ เ อ ร กอบการ น าง นพฒ แ ะแ ไขปญห ท ถ ส ม ข ถ ข ม วธ พ ป ะ ตดส ใจว แผ / เ นการดำ� นนา ล ก า น ล น อยาง ก อง ล เ าพฒ แ ะแ ไขปญห ชมช แต ะพ ทได ถ ต แ ะ หม ะสม

12. วธการดำเนนการวจย 121. บบการ ยรปแ วจ

การวจยประยกต และการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม12.2 พนทวจย/องคกร

1) พนทวจยเทศบาลตำบลแมกา อำเภอเมอง จงหวดพะเยา

2) พนทขยายผลและใชประโยชนชมชน/หมบานตางๆ ของจงหวดพะเยา

12.3 ประชากรและกลมตวอยาง1) ผนำชมชน 18 หมบาน ของเทศบาลตำบลแมกา อำเภอเมอง จงหวดพะเยา เพอประเมนความ

พรอม ศกยภาพ และความตองการในการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม2) ตนแบบชมชนอจฉรยะอยางนอย 1 ชมชน/หมบาน สำหรบดำเนนการตามขนตอนของการจด

ทำการพฒนาความรและทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร รวมถงการจดทำแผนพฒนาและแกไขปญหาชมชนแบบมสวนรวม

12.4 เครองมอทใชในการวจย1) แบบสำรวจปญหาและความตองการขอมลในการดำเนนการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม2) แบบสำรวจขอมลทรพยากรชมชนภาคสนาม ไดแก ขอมลความพรอมดานเทคโนโลยของ

ประชาชนและครวเรอน อตถลกษณทองถน ทรพยากรชมชน (มตการกอสราง สงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม) ฯลฯ3) เครองระบตำแหนงดวยดาวเทยม (GPS)4) โปรแกรมวเคราะหทางระบบสารสนเทศภมศาสตร

12.5 การเกบรวบรวมขอมล1) ขอมลจากเอกสาร หรอขอมลทตยภม ประกอบดวย 1) เอกสารงานวจยทเกยวของกบการจดทำ

แผนชมชน ระเบยบขอบงคบ กฎหมายทเกยวของขององคกรปกครองสวนทองถน และ 2) ขอมลทรพยากรชมชนเชงพนท ไดแก ภาพถายดาวเทยม โครงขายคมนาคมของพนทศกษา แหลงนำ ฯลฯ เพอนำมาจดทำฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอประกอบการสงเคราะหคณคาขอมลเพอการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

r Prr d Pr 12102561 14


2) ขอมลภาคสนาม หรอขอมลปฐมภม ประกอบดวย 1) ขอมลความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประชาชนและครวเรอน ขอมลทรพยากรชมชนทครอบคลม 3 มตในการพฒนาอยางยงยน ไดแก การกอสราง เศรษฐกจสงคม และสงแวดลอม

12.6 การวเคราะหขอมล1) วธการทางสถตเชงพรรณา ไดแก ความถ รอยละ และคาเฉลย ในการวเคราะหขอมลพนฐาน

ทรพยากรชมชน ปญหาและความตองการในการแกไขปญหาดานตางๆ ของชมชน2) การวเคราะหศกยภาพของทองถน ผานกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เทคนค

SWOT ฯลฯ 12.7 สรปขนตอนและวธดำเนนการวจย

รปท 9 กรอบการดำเนนการวจย

r Prr d Pr 12102561 15

Smart Community

Smart People

การอบรมพฒนาทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

แผนชมชน

การสะทอนขอมลสชมชน

การสงเคราะหคณคาขอมล

การสำรวจทรพยากรชมชน

คดเลอกชมชนตนแบบ

ทบทวนวรรณกรรม การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

ศกษาปญหา ความตองการ ความพรอมและศกยภาพของขมชน/หมบาน ดานการพฒนาคนสชมชนอจฉรยะ


12.8 การสรางนกวจยรนใหมสรางนกวจยรนใหม โดยสงเสรมใหนสตระดบปรญญาตรและปรญญาโท คณะเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร เขามาเปนนสตชวยงานวจย และพฒนางานวจยเพอเปนสวนหนงของการคนควาอสระระดบปรญญาตรและวทยานพนธระดบปรญญาโท

13. ถาน การ ยส ททำ� วจ นใ

ร เป ะ ทศ/ าตง ร เป ะ ทศ

อชร เป ะ ทศ/ งจ หว

ด น ยพ ทททำ�วจ อ ถานช ส ท

ในประเทศ พะเยา ภาคสนาม เทศบาลตำบลแมกา

14. ร ย เ ลาการ ยะ ะ ว วจ ร ย เ ลาโ รงการะ ะ ว ค 1 ป 0 เ อนด วนทเรมตน 1 ตลาคม 2563 วนทสนสด 30 กนยายน 2564

นการ เ นงาน ย แผ ดำ� น วจ ( เ น นปท รมต ส สด– )

ป(งบร าป ะมณ)

กรรกจ ม

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

รอยละองข

กกจรรม

นใงบปรป ะาม

ณ2563 การประชมคณะผวจย ศกษาเอกสารและ

งานวจยทเกยวของx x 5

2563 การประชมผนำชมชน 18 หมบาน รวมกบเทศบาลตำบลแมกา และมหาวทยาลย เพอคดเลอกชมชนตนแบบทมความพรอมในการดำเนนการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

x x 5

2563 การสำรวจศกยภาพ ความพรอมดานเทคโนโลยในการพฒนาคนสชมชนอจฉรยะ

x x x 10

2563 การสำรวจขอมลทรพยากรชมชนท x x x x x x 10

r Prr d Pr 12102561 16


ป(งบร าป ะมณ)

กรรกจ ม

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

รอยละองข

กกจรรม

นใงบปรป ะาม

ณสอดคลองกบปญหาและความตองการในการดำเนนการจดทำแผนชมชนแบบมสวนรวม

2563 จดกจกรรมฝกอบรมเชงปฏบตการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทสอดคลองกบความพรอมและศกยภาพของชมชน จำนวน 2 ครง

x x x x 30

2563 จดกจกรรมฝกอบรมเชงปฏบตการดานการจดทำแผนพฒนาชมชนแบบมสวนรวม จำนวน 2 ครง

x x x x 30

2563 นำเสนอ สรปโครงการและจดทำรายงานฉบบสมบรณ

x x 10

รวม 100

15. งบ ร า องโ รงการ ยป ะม ณข ค วจ15.1 แสดงรายละเอยดประมาณการงบประมาณตลอดโครงการ (กรณของบประมาณเปนโครงการตอเนอง

ระยะเวลาดำเนนการวจยมากกวา 1 ป ใหแสดงงบประมาณตลอดแผนการดำเนนงาน) เ นการปทดำ� น งบ ร าป ป ะม ณ งบ ร า เ นอ อป ะม ณท ส ข

ปท 1 ปท12563 120,000รวม 120,000

152. งรายล เ ย ร า การงบ ร า เ นอ อแสด ะ อ ดป ะม ณ ป ะม ณปท ส ข ร เ งบ ร าป ะ ภท ป ะม ณ รายล เ ยะ อ ด งบ ร า ป ะม ณ (บาท)

งบดำเนนการ : คาตอบแทน คาตอบแทนนกวจย 12,000งบดำเนนการ : คาตอบแทน คาตอบแทนผเชยวชาญในการตรวจสอบ

เครองมอวจย จำนวน 4 ทานๆ ละ 1,000 4,000

r Prr d Pr 12102561 17


ร เ งบ ร าป ะ ภท ป ะม ณ รายล เ ยะ อ ด งบ ร า ป ะม ณ (บาท)บาท

งบดำเนนการ : คาตอบแทน คาตอบแทนวทยากร จำนวน 2 ทานๆ ละ 3 ชวโมงๆ ละ 1,000 บาท จำนวน 2 ครง(2X3X1,000X2=12,000)

12,000

งบดำเนนการ : คาใชสอย คาใชจายในการจดประชมทมวจย เตรยมแผนงาน ตดตามงาน และสรปผลการดำเนนงาน จำนวน 4 ครงๆ 1,000 บาท

4,000

งบดำเนนการ : คาใชสอย คาจางเหมาสำรวจศกยภาพและจดทำฐานขอมลทรพยากรชมชนในหมบานตนแบบ

50,000

งบดำเนนการ : คาใชสอย คาใชจายในการเดนทาง 10,000งบดำเนนการ : คาใชสอย คาจางเหมาจดประชมฝกอบรมเชงปฏบต

การ(อาหาร/เครองดม) จำนวน 2 ครงๆ ละ 50 คนๆ 130 บาท (2X50X130=13,000)

13,000

งบดำเนนการ : คาใชสอย คาจางเหมาจดทำสอดจทลเพอนำเสนอและประชาสมพนธผลงานวจย

10,000

งบดำเนนการ : คาวสด คาวสดสำนกงาน เชน กระดาษ ดนสอ เปนตน

5,000

รวม 120,000

153. เ ล า เ น นการ อ ห ต ผ ค ว ม จ ำ� ป ใ จ ด ซ ค ร ภ ณฑ (พรอ นบรายล เ ยม แ ะ อ ด ค ร ภ ณฑ ท จ ะ จ ด

อช ครภณฑ

อ บ นครภณฑทข สน สนก การล ษณะงาน ลใช แ ะ

าค ว ม

การใชร โยป ะ ชน

องขครภณฑนเ อโ รงการม ค

นส สด

ถาน าพส ภกลค ร ภ ณฑ ใ

เ ยง ค ทใช ณ น ปจจบ (ถา

ถาน าพการส ภ ใชงาน นณ ปจจบ

ไมมครภณฑน 0ไมมครภณฑน 0

16. ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบจากงานวจย (Output/Outcome/Impact)ผลงานทคาดวาจะไดรบ รายละเอยดของผลผลต

จำานวนนบหนวยนบ

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ

ผลกระทบทคาดวาจะไดรบป

2563ป

2564ป

2565ป

2566ป

2567 รวม

1. ตนแบบผลตภณฑ – ระดบอตสาหกรรม

11. ชมชนตนแบบอจฉรยะเพอการพฒนาพนทแบบมสวนรวมอยางนอย 1 ชมชน/หมบาน

1 2 ตนแบบ 1ชมชนตนแบบอจฉรยะเพอการพฒนาพนทแบบมสวนรวม ท

ประชาชน ผนำชมชน ในพนทสามารถบรณาการการดำเนนงานจดทำแผนชมชนทสามารถปฏบตได

r Prr d Pr 12102561 18


ผลงานทคาดวาจะไดรบ รายละเอยดของผลผลต

จำานวนนบหนวยนบ

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ

ผลกระทบทคาดวาจะไดรบป

2563ป

2564ป

2565ป

2566ป

2567 รวม

2. นกวจย/นวตกรชาวบานจำนวนไมนอยกวา 10 คน

สามารถพงพงตนเอง และเขามามสวนรวมในการดำเนนการจดทำแผนเพอพฒนาและแกไขปญหาชมชนของตนในทกระดบและทกขนตอน โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

จรงรวมกบภาคสวนทเกยวของ ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน มหาวทยาลยพะเยา และสามารถดำเนนการตอไดอยางตอเนองตามหลกการการพงตนเอง และกระบวนการมสวนรวมของประชาชนผานการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

17. ถาน ร โยส ทใชป ะ ชน นใ

ร เป ะ ทศ/ าต ง ร เป ะ ทศ

อชร เป ะ ทศ/ งจ ห ว ด

อ ถานช ส ท

ในประเทศ พะเยา เทศบาลตำบลแมกา

18. นการถาย อ เ โนโล อ ลการ ย ก เ า าย แผ ท ด ทค ยหร ผ วจ ส ลม ป หม (ถาม ) งาน ย นการถาย อ เ โนโล ก เ า าย อ วจ นมแผ ท ด ทค ยส ลม ป หม ค 18 นชมช / บาน นเ เ บาลหม ใ ขต ทศ

บล กา อำาเ อเ อง ง พ เยาต ำ� แ ม ภ ม จ ห ว ด ะ 19. การ ร อบ พ น าง า อ ร เ ย องต วจส ทร ยส ท ปญญ หร สทธบต ท ก วข

การ ร อบ พ น าง า ลไมม ต วจส ทร ยส ท ปญญ แ ะ/ อ ร เ ย องหร สทธบต ท ก วข ร อบ พ น าง า ล พ น าง า ลต วจส ทร ยส ท ปญญ แ ว ไมมทร ยส ท ปญญ แ ะ/ อ หร สทธ

ร เ ย องบต ท ก วข ร อบ พ น าง า ล พ น าง า ลต วจส ทร ยส ท ปญญ แ ว มทร ยส ท ปญญ แ ะ/ อ หร สทธ

ร เ ย องบต ท ก วข รายล เ ย พ น าง า เ ย องะ อ ดทร ยส ท ปญญ ท ก วข

ายเลหม ขพ น างทร ยส ท

าปญญ

ร เ พยป ะ ภททรนส

ทางปญญา

อ พ น างช ทร ยส ทาปญญ ชอผประดษฐ อ รอบช ผค

รองค สทธ

r Prr d Pr 12102561 19


20. า ร านการ ย ม ต ฐ วจ (ถาม) การ ลองม ใชสตวทด

การ ย นม วจ ใ มนษย การ ย เ ย อง บงาน านเ โนโล าพ ยม วจ ท ก วข ก ด ทค ยชวภ สม ใหม การ อง การ เ ย บ ารเม ใชห ปฎบต ท ก วก ส คม

21. น ยงานร ลง น ร ย บ าง ย อ ห ว วม ท วมวจ ร จ วจ หร M datching Fun

ร เป ะ ภท อ น ยงานช ห ว /บรษท น างร เ นการแ วท วมดำ� น การรวม

ลง นทน นเ นจำ� ว ง

(In cash (บาท))

ภาคการศกษา (มหาวทยาลย/สถาบนวจย)

1 ไมระบ 0

ภาคอตสาหกรรม (รฐวสาหกจ/บรษทเอกชน)

1 ไมระบ 0

*กรณมการลงทนรวมกบภาคเอกชน ใหจดทำหนงสอแสดงเจตนาการรวมทนวจยพฒนาประกอบการเสนอขอ 22. า เร องโ รงการ ย ตวชวดคว มสำ� จข ค วจ (โ ร เ อก ป ด ล 2 น ใ 4)

ตวชวดความสำเรจของโครงการวจย จำนวน1. ไดชมชนนวตกรรม 1 ชมชน2. เกดนวตกรรมชมชน - นวตกรรม3. มนกวจย/ นวตกรชาวบาน 10 คน4. อตราการเตบโตทางเศรษฐกจของชมชน ไมนอยกวา 10 เปอรเซนต - เปอรเซนต

23. ลงลาย อ อ นาโ รงการ ยม ช หวห ค วจ / โ รงการ ย พรอ น เ อน ชด ค วจ มว ด ป

ลงชอ................................................. (ดร.สวรนทร ฤกษอยสข) หวหนาโครงการวจย

วนท.......... เดอน ....................... พ.ศ. ..........

r Prr d Pr 12102561 20

สำนักงานคณะกรรมการวิจัย...

Documents

Transcript of สำนักงานคณะกรรมการวิจัย...