การมสวนรวมของประชาชน

PUBLIC PARTICIPATION

ผศ.ดร.อรทย กกผล

รองเลขาธการ

ผ อ านวยการวทยาลยพฒนาการปกครองทองถน

สถาบนพระปกเกลา

สาขาวชาทหลากหลาย

ความสนใจตอหลกการมสวนรวม

การมสวน

รวมของ

ประชาชน

การจดการ

ความร

การเมอง

การ

ปกครอง

การบรหารงาน

ภาครฐ+ การ

บรหารการ

พฒนา

การบรหาร

ภาคธรกจ

แนวคดของ “Co-creation

รปแบบหลายหลาย

• Co-creation Workshop

• Crowdsourcing

• Open Source

• Mass Customization

• User-generate Content

การสรางคณคาแกสนคาและบรการ ทม งเนน

ผ บรโภคเปนศนยกลาง โดยสงเสรมใหเกดการ

รวมมอระหวางคนหลายกล ม รวมทงผ บรโภค หรอ

เกดกระบวนการแลกเปลยนเรยนร จากผ มสวนรวม

(stakeholders) เพอการออกแบบและผลตสนคาและ

บรการ ซงอาศยเครอขายสงคมมาเปนกลไก

เชอมโยงกล มบคคลเหลานเขาดวยกน ท าให

แนวคดทใหผ บรโภคมสวนรวมในการสรางคณคา

ใหกบสนคาและบรการมความเปนไปไดสง ประหยด

และไดผลรวดเรว [เทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสาร

บดาของแนวคดการจดการความร

Ikujiro Nonaka, Prof. Emeritus, Hitotsubashi University

Tacit knowledge and Explicit Knowledge: Metaphor of an Iceberg

～～～

Copyright Hirose, A. 2016 11/29/2016

การใหความส าคญกบความร (Knowledge)

Knowledge is created by people in their interactions with each other and the environment

Wise Leadership as the Driver of SECI 6 คณลกษณะของภาวะผน า

②Perceive ③Create Ba reality as is

④ the essence

Narrate ① good goal

Set a

⑤ Exercise

⑥ Foster Phronesis political power

Copyright Hirose, A. 2016

Wise Leadership

6 . Ability to foster

phronesis in others.

ความสามารถในการสราง

ผน ารนตอไป

1. Ability to set a good

goal and judge on goodness.

ความสามารถในการตดสนใจเพอประโยชน

สวนรวม

2. Ability to perceive reality as it is ความสามารถของการรบรความเปนจรง

5. Ability to exercise political power to realize story. ความสามารถขบเคลอนสการปฏบต

3. Ability to create ba. ความสามารถในการสรางพนทแลกเปลยนอยางสรางสรรค

4. Ability to narrate the essence. ความสามารถวเคราะหแกนแทหรอสาระส าคญ

Source: Nonaka & Takeuchi, HBR May 2011

6 คณลกษณะของภาวะผน า Wise Leadership

กรณศกษา บรษทEISAI

We give our first thought to the patients

and their families and contribute to increase their benefits. (hhc philosophy)

In order to realize hhc, all Eisai employees

are to spend 1% of their business time in

socialization, namely spending time together and/or experiencing common

Haruo Naito

things with the patients. President (Representative

Corporate Officer) and

CEO

In 1992, Eisai adopted Knowledge Creation Theory

(namely SECI model) for operation and training. Since

then, Eisai has been leading company as a prototype of the dynamic Knowledge-Creating company in the world.

Copyright Hirose, A. 2016 11/29/2016

SECI Spiral at Eisai การใหความส าคญกบการแลกเปลยนและปฎสมพนธกบผปวย

Socialization (S) Elderly Experience

Externalization (E) Hospital Ward Experience

Combination (C) Internalization (I) hhc Initiatives ・Detail Navi

(Search tool for MR)

Daily routines

・ Customer Hotline

Researches

Source: Eisai internal information Copyright Hirose, A. 2016 11/29/2016

From medicine to care

Nurses Eisai

Doctors Doctors Nurses

Care: Support the daily living of the patients

Caregivers Eisai Caregivers

23 23 Copyright Hirose, A. 2016 11/29/2016 23

Medicine

Grasp the Essence from the Actual Situations

Picture: Honda Motors Corporation

Soichiro: Use all five senses to sharpen the common sense; it will strengthen the power of imagination and judgment.

Copyright Hirose, A. 2016 26

Group Team Merchandizing Utilizing Knowledge From Gemba

Group Merchandizing = Co-Creating Values Seven & i Group Product Vendor

• • • •

Team merchandizing Group sales force Wide franchise network 19.5 mil. customers/day

• High development capability • High production quality • High brand royalty

Technology X Information

28 Copyright Hirose, A. 2016

Knowledge Ecosystem พนทการแลกเปลยนเรยนร BA

ความรสรางสรางจากความสมพนธของผคนทมตอสงของหรอปรากฏการณตางๆ กอใหเกดระบบนเวศนของความร.

Vision （ What?）

Dialogue Driving （Why?）

Objectives Practice （ How?）

31 Copyright Hirose, A. 2016

Komori Integrates Five Senses in Fujifilm Way

Komori: Instead of PDCA, See Think Plan Do. Use five senses and integrate all input.

“ The company continues to integrate knowledge and technologies from inside and outside to generate new value

” through the Open Innovation Hub . Copyright Hirose, A. 2016 53

Open Innovation Hub Ba กอใหเกดการท างานสรางสรรครวมกน (Co-Creation of New Values among Multiple Stakeholders

• • •

Connect with future customers Encounter with engineers Transform R&D from the demand side

© 2014 Fuji Xerox Co., Ltd. All rights reserved. 54 54

Copyright Hirose, A. 2016 11/29/2016

A Narrative of Intellectual Fusion and Innovation: Astalift Skincare Series

The Astalift series is a comprehensive anti-aging skincare brand, developed by using the findings of collagen research, anti-oxidization technology and nano-technology accumulated over many years of research and development of photosensitive materials.

Received Good Design Award in 2013.

“Why Fujifilm?” Narrative “Because Fujifilm!” Strategy

55 55

Copyright Hirose, A. 2016 http://www.fujifilmholdings.com/en/index.html 11/29/2016

กรณชมชนน าเกยน จ.นาน (1)

กรณชมชนน าเกยน จ.นาน (2)

ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน

ปกครองประชาธปไตยแบบ

ตวแทน

ประชาธปไตยทางตรงและ

ประชาธปไตยทประชาชนม

สวนรวม

ความหมายของการม

สวนรวมของประชาชน

เปลยนแปลงไปตาม

บรบททางสงคมและ

การเมอง

ความหมายของการมสวนรวมของ

ประชาชนมขอบเขตกวางขวางขน

- การเขารวมเสนอรางกฎหมายและถอด

ถอนผ ด ารงต าแหนงทางการเมอง

- การรวมกล มเรยกรองทางการเมอง

โดยตรง

- คดคานตอตานการตดสนใจของ

หนวยงานภาครฐ

- การประชาพจารณ และลงประชามต

- การไปใชสทธเลอกตง

- การลงสมครรบเลอกตง

ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน (ตอ)

การเปดโอกาส

ใหกล มดอย

โอกาสทาง

สงคมหรอกล ม

ทถกละเลย

การเสรมอ านาจ

ประชาชน

(Empowerment)

ความรวมมอ

ของประชาชน

แนวคดการบรหารการพฒนา มการใหความหมายของการมสวน

รวมของประชาชนทหลากหลายแตกตางกน ออกเปน 3 แนวทาง

• เปนเรองของผ เชยวชาญ

• เปนโครงการทก าหนดมา

จากภายนอก

กระบวนทศนการบรการ

สาธารณะแบบเดม

• ประชาชนนยามปญหาเอง

• ประชาชนเขามามสวน

รวมในการจดบรการ

สาธารณะ

กรอบความคดใหม • ภารกจการบรการสาธารณะสข

ในปค.ศ. 1978

• การพฒนาสาธารณสขมลฐาน

• การมสวนรวมของชมชนใน

ระบบงานสาธารณะสข (CIH)

ค าประกาศแหงแอลมา

อตา (The Declaration of

Alma Ata)

การมสวนรวมของประชาชนกบการบรการสาธารณะ

ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน (ตอ)

• หลกการส าคญของ Community involvement in health development,

CIH ประกอบดวย

• 1) การมสวนรวมของชมชนในดานสาธารณสขถอเปนสทธพนฐานของประชาชน

และควรยดถอเปนคานยมของชมชน

• 2) การมสวนรวมของชมชนดานบรการสขภาพสามารถชวยแกปญหาขอจ ากด

ของทรพยากรขณะเดยวกนสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชน

ไดดขน

• 3) การมสวนรวมของชมชนชวยท าใหปญหาสขภาพและการพฒนาสขภาพ

ชมชนประสบความส าเรจ เพราะประชาชนนยามปญหาและความตองการดาน

สขภาพดวยชมชนเอง

• 4) การมสวนรวมของชมชนชวยลดการพงพงของประชาชนในดานสขภาพ โดย

สงเสรมใหประชาชนตระหนกถงศกยภาพของตนเองในการแกปญหาของชมชน

ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน (ตอ)

พฒนาการของกระบวนทศน/แนวคดบรหารรฐกจ

แนวคดภาครฐน าการบรหาร (State/ government-centred

approach)

มองประชาชนเปนเปาหมายการบรการ ภาครฐเปนมออาชพ ตดสนใจดวย

ความร และความมเหตและผล

แนวคดตลาดน าการบรหาร (Market-centred approach)

มองประชาชนเปนลกคาหรอผ บรโภค ค านงถงความพงพอใจ

แนวคดประชารฐ/การจดการปกครอง (Governance

approach)

มองประชาชนเปนพลเมอง สรางความเปนเจาของ รวมทงเปดโอกาสให

ประชาชนเรยนร เขารวมตดสนใจและรบผดชอบตอการตดสนใจ

แนวคดประชารฐ/การจดการปกครอง (Governance)

ภาครฐและภาคทไมใชรฐ(องคกรประชาสงคม ธรกจเอกชน และ

ไมแสวงหาก าไร) มบทบาทในการบรหารกจการสาธารณะการ

กระจายอ านาจทางการบรหาร

การใหความส าคญกบความสมพนธระหวางรฐและภาคทไมใชรฐ

การกระจายอ านาจ

ความโปรงใส

การสงเสรมการมสวนรวม

ความพรอมรบผดชอบ

การตอบสนองความตองการ

New Public Management VS. New Public Service

• ขาราชการมอ านาจหนาทตาม

กฎหมาย • มความร ความสามารถทาง

เทคนคและรบผดชอบในการ

จดบรการแกประชาชน • ประชาชนมฐานะเปน

ผ รบบรการ

การบรหารงานภาครฐยค

ดงเดม (Bureaucratic

Model)

• บทบาทภาครฐ คอ การกระต น

ไมใชด าเนนการเอง • มอทธพลตอการปฏรประบบ

ราชการในหลายประเทศ • ประชาชน=ลกคา • ขาราชการ = ผ ประกอบการ

สาธารณะ

การบรหารจดการ

สาธารณะ (New Public

Management • ตงค าถามตอระบบราชการ บทบาท

อ านาจ หนาท วธคด ฯลฯ

• ขาราชการควรเนนความรบผดชอบท

การบรการและเสรมอ านาจประชาชน

ในการจดการและน านโยบายไปส การ

ปฏบต

• การบรหารภาครฐทยดประชาชนหรอ

พลเมองหรอประโยชนสาธารณะเปน

ศนยกลาง

การบรการสาธารณะแนวใหม

(New Public Service)

โดย Robert B. Denhardt and Janet Vinzant Denhardt

New Public Service การบรการสาธารณะแนวใหม

Robert B. Denhardt and Janet Vinzant Denhardt

• การบรการสาธารณะแนวใหม

• ประชาชนเปนเจาของบาน (ownership) ประชาชนไมใชลกคา มอง

ประชาชนเปนพลเมอง มสทธในก าหนดทศทางและการด าเนนงาน

• ระบบการบรหารภาครฐจงมบทบาทในการชวยประชาชนมาประมวล

ความคด ตระหนกถงปญหา แลกเปลยนมมมอง เพอกอใหเกดการ

ตดสนใจทเปนประโยชนรวมกน ดงนนขาราชการตองมทกษะในการ

เจรจาตอลอง ประสานความแตกตางและจดการความขดแยง

• ระบบการบรหารภาครฐอยาม งหาค าตอบงายๆแตพยายามสรางใหเกด

ความสนใจรวมในปญหาและกอใหเกดความรบผดชอบรวมกน ดงนน

ระบบการบรหารภาครฐสงเสรมใหเกดการแลกเปลยนและน าส ความ

ไววางใจ

ความหมายของการมสวนรวมของประชาชน

ในบรบทของการบรหารรฐกจ

• การมสวนรวมของประชาชน หมายถง การทประชาชนเขาไปรวมใน

ก าหนดกฎเกณฑ นโยบาย กระบวนการบรหารและตดสนใจ เพอ

ผลประโยชนของประชาชนโดยสวนรวมอยางแทจรง ทงนตอง

อยบนพนฐานของการทประชาชนจะตองม อสระในทางความคด ม

ความร ความสามารถในการกระท า และมความเตมใจทจะเขา

รวมตอกจกรรมนนๆ

ท าไมประเทศไทยจงใหความส าคญกบการมสวนรวม

ของประชาชน

• ประเดนรวมนานาชาต เปนเงอนไขในการสนบสนนใน

หลายองคการระหวางประเทศ

• เปนจดคานงดของธรรมาภบาล

•คณคาของการมสวนรวมของประชาชน

• การเปลยนแปลงบรบททางสงคมการเมองไทย และน ามา

ส ความขดแยงระหวางรฐกบประชาชน

ระดบนานาชาต Participatory Governance and Good Governance องคการนานาชาต:

World Bank/ UNDP

ระดบประเทศ: พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน (3/1)/พ.ร.ฎ.การบรหาร

จดการบานเมองทด/ ยทธศาสตรพฒนาระบบราชการ /ระเบยบส านกนายกฯวา

ดวยการรบฟงความคดเหน

ระดบกระทรวงและกรม: นโยบาย/โครงสราง/วธปฏบต/วฒนธรรมการท างาน/

ออกกฎระเบยบ/บคลากร

ระดบโครงการ: กจกรรมการมสวนรวมของประชาชนด าเนนเปนรายโครงการสอด

รบการวธการปฏบต

29

หลกธรรมาภบาลและการมสวนรวมของประชาชน

• ท าใหการบรหารงานภาครฐ สอดรบกบหลก

ธรรมาภบาล

• ท าใหการพฒนาองคกร สอดคลองกบเกณฑ

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)

• สราง meaningful decisions

• ใชทรพยากรสาธารณะอยางฉลาดและรอบคอบ

• ภาคประชาชน มสวน ในการแกไข ปญหา

สาธารณะตางๆ

• สอดคลองกบบทบาทภาครฐสมยใหมทเปน

facilitator

• ท าใหบรการสาธารณะดขน

• มความไววางใจในความสมพนธระหวาง

ภาครฐกบประชาชน

มาตรา 8 (3) (4) (5) ทไดก าหนดถงการใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารกจการบานเมอง ดงน

การถอวาประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen-centered) ทจะไดรบการบรการจากรฐ (มาตรา 8)

กอนจะด าเนนการ สวนราชการตองจดใหมการศกษาวเคราะหผลดผลเสยใหครบทกดาน ก าหนดขนตอนการ

ด าเนนการทโปรงใส มกลไกตรวจสอบด าเนนการในแตละขนตอน เมอจะด าเนนภารกจทอาจมผลกระทบตอ

ประชาชน สวนราชการตองด าเนนการรบฟงความคดเหนจากประชาชน หรอชแจงท าความเขาใจเพอใหประชาชน

ไดตระหนกถงประโยชนทสวนรวมจะไดรบจากภารกจนน (มาตรา 8 ขอ 3)

สวนราชการมหนาทตองคอยรบฟงความคดเหน และความพงพอใจของสงคมโดยรวม และประชาชนผรบบรการ

เพอปรบปรงหรอเสนอแนะตอผบงคบบญชา เพอใหมการปรบปรงวธการปฏบตราชการใหเหมาะสม (มาตรา 8

ขอ 4)

ในกรณทเกดปญหาและอปสรรคจากการด าเนนการ ใหหนวยราชการด าเนนการแกไขปญหาและอปสรรคนน

โดยเรว ในกรณทปญหาหรออปสรรคนน เกดจากสวนราชการอน หรอ ระเบยบขอบงคบทออกโดยสวนราชการ

อน ใหสวนราชการแจงใหสวนราชการทเกยวของทราบ เพอด าเนนการแกไขปรบปรงโดยเรวตอไป (มาตรา 8 ขอ

5)

จะเหนไดวา พระราชกฤษฎกาฉบบน ม งเปนแนวทางปฏบตส าหรบสวนราชการเพอไปส การบรหารกจการ

บานเมองทด และในสวนของการใหประชาชนเขามารวมในกระบวนการบรหารบานเมองนน ในมาตรา 8

(3) (4) (5) ของพระราชกฤษฎกา ไดมการตราขอบงคบเปนแนวทางปฏบตทชดเจนใหสวนราชการ ตองให

ขอมล ชแจง รบฟงความคดเหนจากประชาชน และน าขอคดเหนเหลานนไปปรบปรง หรอ เสนอแนะตอ

ผ บงคบบญชา เพอปรบวธการท างานใหเหมาะสม นอกจากน ถามปญหา อปสรรคจากการด าเนนงาน

เกดขน หนวยราชการตองรบแกไขโดยเรว หรอประสานกบหนวยงานอนทเกยวของ เพอด าเนนการแกไข

ปรบปรงโดยเรว

31

ยทธศาสตรพฒนาระบบราชการไทย

พ.ศ. 2551-2555

32

1) ตองใหประชาชนเปนศนยกลาง

2) การปรบเปลยนบทบาทของระบบราชการให

เปนผ สนบสนนและอ านวยความสะดวก ไมเปน

ผ ด าเนนการเสยเองหรอคงมอ านาจมาก

จนเกนไป

3) มความพรอมและทศนคตในการท างานเปน

ทม สามารถสรางเครอขายรวมมอกบภาค

สวนอนๆในสงคมรวมทงยงตองสามารถ

บรณาการและเชอมโยงการกท างานภายใน

ระบบราชการเองในทกระดบเขาดวยกน

4) สรางระบบธรรมาภบาลในการก ากบดแล

ตนเองทดเพอใหเกดความโปรงใสและความ

เชอมนศรทธา

ยทธศาสตรพฒนาระบบราชการไทย

พ.ศ. 2556-2561

รฐธรรมนญ (ฉบบผานประชามต)

มาตรา ๔๑ บคคลและชมชนยอมมสทธ

(๑) ไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะใน

ครอบครองของหนวยงาน ของรฐตามทกฎหมายบญญต

(๒) เสนอเรองราวรองทกขตอหนวยงานของรฐและไดรบ

แจงผลการพจารณาโดย รวดเรว

(๓) ฟองหนวยงานของรฐใหรบผดเนอง

จากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขา-

ราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานของรฐ

รฐธรรมนญ (ฉบบผานประชามต)

มาตรา ๔๓ บคคลและชมชนยอมมสทธ

(๑) อนรกษฟนฟหรอสงเสรมภมปญญา ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม

และจารตประเพณอนดงามทงของทองถนและของชาต

(๒) จดการ บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม

และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยนตามวธการทกฎหมายบญญต

(๓) เขาชอกนเพอเสนอแนะตอหนวยงานของรฐใหด าเนนการใดอนจะเปน

ประโยชนตอประชาชนหรอชมชน หรองดเวนการด าเนนการใดอนจะกระทบตอความ

เปนอย อยางสงบสข ของประชาชนหรอชมชน และไดรบแจงผลการพจารณาโดยรวดเรว

ทงน หนวยงานของรฐตอง พจารณาขอเสนอแนะนนโดยใหประชาชนทเกยวของมสวน

รวมในการพจารณาดวยตามวธการ ทกฎหมายบญญต

(๔) จดใหมระบบสวสดการของชมชน

สทธของบคคลและชมชนตามวรรคหนง หมายความรวมถงสทธทจะรวมกบ

องคกร ปกครองสวนทองถนหรอรฐในการด าเนนการดงกลาวดวย

รฐธรรมนญ (ฉบบผานประชามต)

มาตรา ๕๘ การด าเนนการใดของรฐหรอทรฐจะอนญาตใหผ ใดด าเนนการ

ถาการนนอาจมผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาต คณภาพสงแวดลอม สขภาพ อนามย

คณภาพชวตหรอสวนไดเสยส าคญอนใดของประชาชนหรอชมชนหรอสงแวดลอมอยาง

รนแรง รฐตองด าเนนการใหมการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม

และสขภาพของประชาชนหรอชมชนและจดใหมการรบฟงความคดเหนของผ มสวนได

เสยและประชาชนและชมชนทเกยวของกอน

เพอน ามาประกอบการพจารณาด าเนนการหรออนญาตตามทกฎหมายบญญต

บคคลและชมชนยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยงานของ

รฐกอนการด าเนนการหรออนญาตตามวรรคหนง

ในการด าเนนการหรออนญาตตามวรรคหนง รฐตองระมดระวงใหเกดผล

กระทบตอประชาชน ชมชน สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพนอยทสด และ

ตองด าเนนการใหมการเยยวยาความเดอดรอนหรอเสยหายใหแกประชาชนหรอชมชนท

ไดรบผลกระทบอยางเปนธรรมและโดยไมชกชา

รฐธรรมนญ (ฉบบผานประชามต)

มาตรา ๕๙ รฐตองเปดเผยขอมลหรอขาวสารสาธารณะใน

ครอบครองของหนวยงานของรฐทมใชขอมลเกยวกบความมนคง

ของรฐหรอเปนความลบของทางราชการตามทกฎหมายบญญต

และตองจดใหประชาชนเขาถงขอมลหรอขาวสารดงกลาวได

โดยสะดวก

บรบททเปลยนแปลงของสงคมการเมองไทยการเมองไทย

...เทานหรอ?

ภาพเหลานสะทอนอะไรตอการเมองไทย

กล มองคกรอาท เชน เครอขายประชาชนอนรกษมรดกโลก องคกรกรนพซ กล มคน

รกเขาใหญตอตานโครงการขายถนนธนะรชระยะทาง 10 กม. จาก 2 ชองจราจร เปน

4 ชองจราจร ของกรมทางหลวง ซงมการจดตนไมจ านวนมาก

กล มตานโรงถลงเหลกบางสะพานรอง “รสนา” ถกฝายหนนโครงการใชวชามารสกด

เคลอนไหว ทงปาลกตะกว โรยตะปเรอใบขวางยนหนงสอคานอไอเอ พรอมรองสอบ สผ.

เหตอนมตอไอเอ ทงทโครงการสงผลกระทบตอระบบนเวศน-วถชวตชมชนรนแรง

มอบปดถนนตานโรงไฟฟาบางคลา บรเวณเชงสะพานคลองวงซง รมถนนสาย

304 ฉะเชงเทรา-กบนทรบร ระหวางหลก กม.ท 13-14 พนท ม.5 ต.เสมดเหนอ

อ.บางคลา จ.ฉะเชงเทรา ชาวบานกล มตอตานโรงไฟฟาเสมดเหนอ กวา 400 คน

รวมเรองตอตาน

นายกสมาคมตอตานภาวะโลกรอนและชาวบานในเขต

พนทมาบตาพด ยนฟองตอศาลปกครองใหระงบอก 9

โครงการ

นายสวรรณ จรรยา นายกสมาคมตอตานภาวะโลกรอน และชาวบานใน

เขตพนทมาบตาพด-บานฉางจงหวดระยองรวม 35 ราย ยนฟองตอศาล

ปกครองเรองระงบ 9 โครงการเพมเตม เนองจากเหนวาตงแตวนท 19

มถนายน 2552 นน พบวาตงแตวนทฟองรองมาจนถงสนเดอนพฤศจกายน

2552 ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(สผ.) ยงไดใหคณะกรรมการผ ช านาญการ (คชก.) ไดใหความเหนชอบ

รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA )โครงการตาง ๆ

เพมเตมอกอยางตอเนอง โดยไมสนใจเจตนารมณของรฐธรรมนญ ตามมาตรา

67 วรรคสอง

นายกสมาคมตอตานภาวะโลกรอน กลาวดวยวา กรณองคการสงเสรม

การคาตางประเทศของญปน หรอ เจโทร พยายามเดนสายพบรฐมนตร รอง

นายกรฐมนตร เพอกดดน ใหรฐบาลไทยใหการชวยเหลอผประกอบการของ

ญปนในประเทศไทยนน ถอวาเปนการแทรกแซง และกาวลวงอ านาจของ

กระบวนการยตธรรมของประทศไทยอยางชดเจน และหากพฤตกรรมของเจโทร

ยงด าเนนการเชนนอก การฟองรองรอบท 3 จะมงเนนแตเฉพาะโครงการของ

ผประกอบการญปนเปนหลกแนนอน

กรณศกษาดานแพทยและสาธารณสข

เครอขายกลมคนรกหลกประกนสขภาพ คานนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรค

45

เครอขายผ เสยหายทางการแพทย มสมาชกทวประเทศหลายพนคน มกรณท

มมลมากกวา 600 กรณ กอตงขนเมอปพ.ศ.2545 เกดจากการรวมกล มของ

คนไขไทยจาก 4 ประเภทหลกคอบตรทอง, ประกนสงคม, สวสดการ

ขาราชการ และจายเงนเอง ทไดรบความเสยหายจากการรกษาพยาบาลแต

กลบไมมระบบใด ๆ มารองรบ

46

เครอขายผ เสยหายทางการแพทย จ “บกต ” ใช ม.44 ยบ

แพทยสภา แกปมโกงคารกษา

47

กรณแผนการบรหารจดการน า

• ศาลปกครองกลาง ไดอานค าวนจฉยคดหมายเลขด า 940/2556 ในคดทนายศรสวรรณ จรรยา นายก

สมาคมตอตานสภาวะโลกรอน และชาวบานในพนท กทม. , ปทมธาน และอยธยา รวม 45 คน ยนฟอง

นางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร , คณะกรรมการยทธศาสตรเพอวางระบบบรหารจดการน า (

กยน.) , คณะกรรมการนโยบายและบรหารจดการน าและอทกภยแหงชาต ( กบอช.) และคณะกรรมการ

บรหารจดการน าและอทกภย ( กบอ.) จดท าแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรน าอยางไมถกตองตาม

รปแบบขนตอน โดยขอใหมค าสงเพกถอนแผนการบรหารจดการน า ทใชงบประมาณจาก พ.ร.ก.ก เงน 3.5

แสนลานบาท และสงใหรวมกนจดใหมการรบฟงความคดเหนประชาชนตามรฐธรรมนญ

• ศาลปกครองกลางมค าพพากษาใหรฐบาลปฏบตตามรฐธรรมนญ มาตรา 57(2) มาตรา 67(2) โดยใหน า

แผนบรหารจดการน าไปจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชน และผ มสวนไดเสยกอนทจะ

ด าเนนการจางออกแบบ แตละแผนงาน ในแตละโมดล เนองจากมโครงการบรหารจดการน าทอาจม

ผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอมอยางรายแรง สวนกรณทรฐบาลชแจงตอศาลวาไดมแผนงานให

บรษทเอกชนผ รบจางเปนผ จดท าการศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมดวยนน ศาลเหนวาการทให

บรษทเอกชนผ รบจางไปรบฟงความคดเหนอาจไดผลทเบยงเบนและไมตรงกบความเปนจรง

พลงพลเมอง

พลงพลเมอง ผ สงอายหลายรอยคนไดมาประชมทอาคาร

ใกลรฐสภาในกรงโตเกยว เพอขอเปนอาสา-

สมครชวยงานก โรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะ

จ านวนผ สมครมมากกวา 1,300 คน แตม

เพยง 274 คนทมคณสมบตสามารถท างาน

นได เชน อดตวศวกรโยธาและกอสราง โดยผ ทไดรบการคดเลอกเหลานจะเขามาชวยงาน หรอท างานแทน

วศวกร ชาง และคนงานในการหลอเยนเตาปฏกรณ

หลายคนเผยวาเหตทมาเปนอาสาสมคร เพราะมองวาตนเองตองรบผดชอบ เพราะเปนคนร นท

ปลอยใหมการสรางโรงไฟฟานวเคลยรแทนทจะคดคานจนถงทสด ฉะนนจงควรจะชวยยตวกฤตครง

น ขณะทบางคนกมองวางานอาสาเปนโอกาสดทพวกเขาจะไดตอบแทนประเทศ ไมใชแคนงๆ นอนๆ รอเงน

บ านาญ พวกเขาตองการเขาไปท างานโดยไมรบเงนเดอน

คณป ยามาดะ ยะสเทร อดตวศวกรวย 72 ปกลาววา "การเขาไปท างานมความเสยงกจรง แต

มะเรงจากรงสอาจใชเวลา 20-30 ปกวาจะกอตว ผมเองอยางมากกอย ไดอกไมถง 15 ปหรอก"

ในขณะทคณลงอโตะ มชโอะ อดตครประถมศกษากลาววา "พวกเราไมใชหนวยคามคาเซ อยา

เรยกกนไปอยางนนเลย พวกนนเขาไปเพอทจะตาย แตพวกเราจะกลบมา พวกเราแคเขาไปท างานเพอ

ประเทศชาต ไมไดเขาไปเพอตาย"

รฐบาลญป นเคยปฏเสธขอเสนอของผ สงอายเหลาน แตระยะหลงเรมมความเปนหวงสขภาพของ

คนงานร นแรกๆ มากขน ท าใหรฐบาลเปดใจรบและยอมใหพวกเขาเขามาประชมรวมกน เพอดวาจะสามารถ

ชวยเหลออะไรไดบาง

การคดคานการทบแฟลต

ดนแดง

การตอตานโรงไฟฟาตางๆ เชน ฉะเชงเทรา เชยงราย

ประชาชนคดคานการเวณคนทเพอกอสรางศนยคมนาคมตากสน

ชาวแมเหยะคานการขยายสนามบนเชยงใหม

ภาคประชาชนเรยกรองใหรฐบาลแสดงความโปรงใสกรณ FTA กบสหรฐ โดยกล ม FTA Watch

กล มอนรกษนดตานกระเชาไฟฟาดอยหลวงเชยงดาว

เอนจโอตานปลกมะละกอ GMOs เชงคา

30 องคกรเรงสธ.เอาผดเอกชนฮวยา

สมชชาคนจนทวงสญญารฐ

เครอขายคนจนภาคใตเดนหนายดสวนปาลมเพม

กล มอนรกษอดรรณรงคตานเหมองโปแตซ

เรมมหกรรมประชาชนตานทอกาซทจะนะ

กล มเหลาพนบานแพรชมนมไลสรรพสามต

สมชชาคนจนใหเปดเขอนปากมลถาวร

กล มตานโรงไฟฟาหนกรดยนหนงสอถงรฐบาล

กรณบทบาทของกล มประชาสงคม

• การเกดขนของกล มประชาสงคม (Civil Society) ในบรบทการ

เมองไทย

• สะทอนปญหาของระบอบประชาธปไตยแบบตวแทน

(Representative Democracy)

• ความจ าเปนของการขยายพนท เพอสามารถรองรบพลงทาง

สงคมใหมในกระบวนการใชอ านาจและก าหนดนโยบาย

(Participatory Democracy)

• การปรบตวของระบบการบรหารภาครฐ

เราเรยนร อะไรจากบรบทสงคมการเมองทเกดขน

การมสวนรวมของประชาชนจะท าให...

ภาครฐ/ภาคราชการ

พฒนาสงคมประชาธปไตย

การตดสนใจดขน อาจเปนธรรมมากขน ตอบสนองตอปญหาของประชาชน เพราะไดมมมอง

หลากหลาย และขอมลมากขน ซงเปนสงทจ าเปนตอการตดสนใจทด

เปดโอกาสใหมการตรวจสอบจากสาธารณะ การมสวนรวมของประชาชนและการเปดระบบ

ราชการมกไปกบค าวา โปรงใส การใหขอมลกบประชาชน และ พรอมรบผดชอบ

ท างานเพอประโยชนสาธารณะ ความเปนธรรม โปรงใส

ลดความขดแยง / การตอตานจากประชาชน

ชวยใหงานบรรลผลส าเรจ

ไดรบความรวมมอ + การสนบสนนและความไวใจจากประชาชน

ภาคประชาชน

• ใหประชาชนเกดการเรยนร จากขอมลขาวสาร และสรางความเขาใจ ไมใหเกดชองวางระหวาง

รฐกบประชาชน รวมทงชวยเสรมสรางความใกลชดระหวางกน

• เขาใจการท างานของภาครฐมากขน

• การเตรยมพรอมรองรบการเปลยนแปลง

• การรกษาสทธและประโยชนของประชาชน

• เชอมนในการตดสนใจของภาครฐ (Public Trust)

สมการคณภาพการมสวนรวมของประชาชน

-

- -

การบรหารจดการ

การมสวนรวมของประชาชน

ทศนคตทเออตอการบรหารจดการการมสวนรวมทม

ความหมาย (Mindset)

• ยดประชาชนเปนศนยกลาง (people are at the center of development)

• ถอมตน (ตระหนกในคณคาของความคด ความร ของชาวบาน โลกนม

หลายเรองทเราไมร )

• เรยนร ทฟง (ยอมรบในสทธในการใหความคดเหนของประชาชน)

• แบงปนอ านาจ กบผ มสวนไดสวนเสย

• ใหคณคากบกระบวนการ (การพฒนาเปนกระบวนการ ไมใชการท างาน

ใหเสรจ ไดผลผลตเทานน)

• เสรมอ านาจผ อนๆ (เนนการเสรมสรางความสมารถของผ ออนแอให

เขมแขง เขามสวนรวมและคนหาทางออกดวยตนเองได)

5S : หลกการบรหารจดการ

การมสวนรวมของประชาชน

• Starting Early : เรมตนเรวกอนการตดสนใจ

• Stakeholders : ผ มสวนไดสวนเสยตองครอบคลม

• Sincerity : ความจรงใจเปนฐานของความไววางใจ

• Suitability : ยดหย น และเหมาะกบสถานการณ

• Sharing : สรางใหเกดความสนใจรวม ความหวง

กงวลรวมและไดรบประโยชนรวม และมความรบผดชอบ

รวม

ค าถามส าคญในการจดท ากระบวนการ

การมสวนรวมของประชาชน

• ประเดนหรอเรองอะไรบางทภาครฐควรเปดใหประชาชน

เขามสวนรวม?

• ภาครฐควรเปดใหประชาชนเขามสวนรวมในระดบใด?

หรอ ประชาชนควรมสทธในการเขามามสวนรวมในการ

ด าเนนงานของภาครฐมากนอยเพยงใด

• ใครควรเขามามสวนรวมบาง? ค าวา “ประชาชน”

หมายถงใคร แคไหนจงจะครอบคลม

• วธการและเทคนคการมสวนรวมทเหมาะสมควรเปน

อยางไร?

ประเดนสาธารณะ (public issues)

•ประเดนสาธารณะคออะไร

• มผลกระทบในวงกวาง

• เปนประเดนทแกไขยากและเขาใจยาก

• จ าเปนตองน าคนจากกล มตางๆมาท างานรวมกนเพอแกไข

•ท าไมประเดนสาธารณะจงซบซอน

• เกยวพนกบหลากหลายมต หลายหลายองคกร จนระบวาความ

ชดเจนของปญหาคออะไร

• มมมมอง ความคดความเชอและคานยมทแตกตางกน

• ไมมค าตอบหรอทางออกทดทสด

• ขอมลหรอทางออกเทคนคไมเพยงพอในการแกไขปญหา

Type 1

• เปนปญหาทางเทคนคและวธการแกไขเปน

การแกไขทางเทคนค

• การหาขอตกลงกบประเดนและขอบเขต

ปญหาและทางแกไขท าไดงาย

• ผ เชยวชาญสามารถแกปญหานได

• ไมจ าเปนตองพจารณาปจจยทางคานยม

และความเชอ และอาจไมตองใหประชาชนมาม

สวนรวม

• เปนปญหาทมเรองคานยมและความเชอมาเกยวของ

การระบสภาพและขอบเขตของปญหาอาจท าไดแตไม

ชดเจน

• การหาขอตกลงเกยวกบทางแกไขท าไดยาก ใชความร ทางเทคนคไมเพยงพอ ผ เชยวชาญแกปญหาไมได

ขอมลทางเทคนคไมเพยงพอตอการตดสนใจ

• การหาทางแกไข ตองด าเนนการด าเนนการโดยคนทเกยวของ

• อาจถกกระต นความร สกตอตานไดงายเพราะเกยวของกบความเชอ มมมองและอดมการณ

Type 2

Type 3

มกเปนปญหาทแกไขไดยาก เพราะเกยวของ

หลายหนวยงาน พวพนหลายประเดน เปน

ปญหาเรอรง

ผ มสวนไดสวนเสยมมมมองทหลากหลาย ไม

สามารถหาขอสรปไดวาอะไรเปนปญหาท

แทจรง

หนทางแกไขมตางกนน าส ขอขดแยง

ไมมคนหรอหนวยงานสามารถตดสนใจหรอ

รบผดชอบไดทงปญหา

รปแบบการมสวนรวมของประชาชน

ในการบรหารราชการ

65

การเปดใหประชาชนมสวนรวมในการวางเกณฑ หรอการออกกฎระเบยบ

ของหนวยงานราชการทมผลกระทบตอประชาชน 1

การเปดใหประชาชนมสวนรวมในการออกแบบหรอการตดสนใจเกยวกบ

บรการสาธารณะ 2

การเปดใหประชาชนมสวนรวมในการจดท าบรการสาธารณะ 3

การเปดใหประชาชนมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลการ

จดบรการสาธารณะ 4

แพทยทางเลอกคานคม13

สมนไพร วตถอนตราย เสนอ

ครม.ทบทวน-ยกเลกประกาศ

68

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

• การจดท าแผนยทธศาสตรของกระทรวงหรอจงหวด

• การจดท าโครงการชมชนพอเพยง • การรบฟงความคดเหนเกยวกบเสนทาง

รถไฟฟา

วนท 30 พ.ค.48 ณ หองภผามาน โรงแรมขอนแกน

โฮเตล ผศ.วรรณ เนตรสงหนาท ผ ชวยอธการบด

ฝายทรพยสน พรอมดวยผ แทน

มหาวทยาลยขอนแกน ไดเขารวมในการประชมสภา

เมองขอนแกน ครงท 3 ประจ าปงบประมาณ 2548 ท

ทางเทศบาลนครขอนแกนจดขน เพอรวมรบฟงความ

คดเหน ในโครงการกอสรางถนนตามผงเมองรวม

จงหวดขอนแกน บรเวณชวงซอยบาดาลจนถงศนย

ประชมเอกประสงคกาญจนาภเษก มข. เพอแกไข

ปญหาการจราจรทตดขด และการปองกนน าทวม

อยางมประสทธภาพ และรวมพจารณาถงรปแบบ

การกอสรางศาลเจาพอหลกเมอง และการจดระบบ

การจราจรบรเวณหาแยกอนสาวรยประชาธปไตย

เพอน าขอมลจากการแสดงความคดเหนของพลเมอง

ขอนแกน ไปเปนแนวทางใหกบหนวยงานทเกยวของ

ใชประกอบการตดสนใจในการด าเนนงาน กอเกดการ

พฒนาเมองขอนแกนทเจรญกาวหนาและสอดคลอง

กบความตองการของประชาชนตอไป

กรณศกษา

ขอนแกนรอประตเมอง

สวยสงาดวยสถาปตยกรรมทองถน

แนวคดโครงการปรบปรงประตเมองตอการประชมสภาเมองขอนแกนทมหนวยงาน ภาครฐ

เอกชน สมาคม องคกรในจงหวดขอนแกนเขารวมกวา 160 องคกร ในการพจารณาแบบท

เหมาะสมกบความตองการของประชาชนชาวขอนแกนอยางแทจรง ทประชมสภาเมองไดเลอก

แบบอาคารอสานประยกต ผสมผสานระหวางสถาปตยกรรมอสานและปราสาทหนขอมโบราณ ก

คอ ปราสาทหนเปอยนอยทมชอเสยงและมขนาดใหญทสดในอสานตอนบน สวนดานบนของประต

เมองไดจ าลองพระธาตขามแกน ซงเปนพระธาตค บานค เมองมาประดษฐานไวบนประตเมองให

ประชาชนผ สญจรไดกราบไหวอกดวย

1. การจดกระบวนการมสวนรวมตองครอบคลมใหทกภาคสวนม

พนทแสดงความคดเหนและเขามสวนรวม โดยเฉพาะคนดอย

โอกาสทางสงคม เชน กล มคนยากจน กล มเยาวชน และคน

พการ

2. การมสวนรวมของประชาชนมความหมายจรงๆ ไมใชพธกรรม

เมอรบฟงความคดแลวควรตองมขอมลยอนกลบใหประชาชน

ทราบวาน าขอมลจากประชาชนไปรวมพจารณาอยางไร และให

เหตผลประกอบการตดสนใจของรฐ โดยเฉพาะทแตกตางจาก

ความคดเหนของประชาชน

71

กรณศกษาพนทสรางสรรคแหงแรกของไทย

“พนทสรางสรรคเจรญกรง” (Co-Create Charoenkrung)

การเปดโอกาสใหประชาชนมารวมจดบรการสาธารณะ เชน ระบบ

อาสาสมคร

การเปดโอกาสใหองคกรชมชน หรอ องคกรพฒนาเอกชนรวม

จดบรการสาธารณะ เชน องคกรชมชนมาจดบรการใหประชาชน

การเปดใหภาคเอกชนมารวมจดบรการสาธารณะ เชน การให

สมปทานภาคเอกชนจดบรการสาธารณะแกประชาชน การจาง

เอกชนจดเกบขยะมลฝอย การใหโรงพยาบาลเอกชนรวมเปน

โรงพยาบาลในโครงการประกนสงคม

หวใจส าคญ คอ บทบาทของหนวยงานภาครฐในการก าหนด

มาตรฐานการบรการ และการวางระบบการก ากบใหเกดความ

มนใจวาประชาชนไดรบบรการสาธารณะทไดมาตรฐานและ

สอดคลองกบความตองการของประชาชน

73

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

อาสาสมครสาธารณสข

1. คดเลอกหวหนา ผ ชวยหวหนา

เปาหมาย : 2. การก าหนดระเบยบขอบงคบ

3. การจดท าทะเบยนกล มฯ

และขนบญช

การจดตงกล มผ ใชน าชลประทาน

อาสาสมครชลประทาน

4.การเปดใหประชาชนมสวนรวมในตดตามและการประเมนผลการจดบรการสาธารณะ

• รปแบบการบรหารราชการแบบสดทาย คอ การเปดใหประชาชนมสวนรวมใน

การตดตามและประเมนผลการจดบรการสาธารณะ แนนอนทสดผลการ

ด าเนนการของหนวยงานของรฐ ผ ทจะบอกไดดทสด คอ ผ รบบรการ หรอ

ประชาชน นนเอง

• อย บนพนฐานของแนวคดการตดตามและการประเมนแบบมสวนรวม

(Participatory Monitoring and Evaluation)

• หมายถงเปนกระบวนการทผ มสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวมในการตดตาม

และประเมนโครงการ แผนงานและนโยบาย โดยมสวนรวมในการก าหนด

เนอหา กระบวนการ และผลการตดตามและประเมน นอกจากนยงรวมการม

สวนรวมในการระบแนวทางพฒนาหรอปรบปรงแกไขปญหาจากการประเมน

นน

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

4.การเปดใหประชาชนมสวนรวมในตดตามและการประเมนผลการจดบรการสาธารณะ

(ตอ)

• การมสวนรวมของประชาชนในการตดตามและประเมนมความส าคญ เพราะ

• รวมทกฝายอย ในกระบวนการ (Inclusiveness)

• ตอบสนองตอปญหาและความตองการของปญหาไดมากขน (More

Responsiveness)

• เสรมสรางภาคห นสวนและความเปนเจาของ (Building partnership and

Ownership)

• เสรมสรางระบบธรรมาภบาล (Transparency and Accountability)

78

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

• หลกการส าคญของการมสวนรวมของประชาชนในการตดตามและประเมนผล

• ผ มสวนไดสวนเสยหลกมบทบาทในกระบวนการตดตามและประเมน ไมใช

เพยงแหลงขอมล

• สรางความสามารถของประชาชนในการวเคราะหและสะทอนปญหาและ

เสนอแนะอยางเปนระบบ

• ใหความส าคญกบการเรยนร รวมกน

• เปนกลไกกดดนใหผ เกยวของเกดขอผกมดในการแกไขปญหา (Commitment)

79

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

การเปดใหประชาชนมสวนรวมในการตดตามและการประเมนผล สามารถด าเนนการได

หลายรปแบบ คอ

คณะกรรมการธรรมาภบาลจงหวด

◦ การจดตงศนยรบเรองรองทกข

◦ การจดท ารายงานผลการด าเนนงานโดยคณะกรรมการภาคประชาชน

◦ การจดท าส ารวจความพงพอใจของประชาชน (Citizens’ Survey)

◦ การตดตามและตรวจสอบภาคประชาชน (People Audit)

◦ Citizen Report Card ใชแบบสอบถาม

◦ Community Score Card เนนประชมกล มยอย และเปนการสอสารสองทาง แลกเปลยน

มมมองและขอมล

หวใจส าคญของการใหประชาชนมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลการจดบรการ

สาธารณะ คอ ขอมลยอนกลบจากการประเมนจะตองเปนขอมลน าเขาเพอไปส การแกไขและ

ปรบปรงการจดบรการ มเชนนนการเปดใหประชาชนเขามสวนรวมในการประเมนผลการ

ด าเนนกไมมความหมาย

รปแบบการบรหารระบบราชการแบบมสวนรวม

PUBLIC PARTICIPATION

SPECTRUM

ใหขอมลขาวสารแกประชาชน

Inform

รบฟงความคดเหนของประชาชน

Consult

เกยวของ

Involve

รวมมอ

Collaborate

เสรมอ านาจประชาชน

Empower

ใหขอมลขาวสาร

Inform

รบฟงความคดเหน

Consult

เกยวของ

Involve

รวมมอ

Collaboration

เสรมอ านาจประชาชน

Empower

การมสวนรวม

ของประชาชน

รบฟง

ใหความเหน

สมครใจเขารวม

เขารวมท างานดวย

ตดสนใจเอง

การมสวน

รวมของ

ประชาชน

รบฟง

ใหความเหน

สมครใจเขารวม

เขารวมท างานดวย

ตดสนใจเอง

ใหขอมลขาวสาร

Inform

รบฟงความคดเหน

Consult

เกยวของ

Involve

รวมมอ

Collaboration

เสรมอ านาจประชาชน

Empower

ใหขอมลขาวสาร

(Inform)

รบฟงความ

คดเหน

(Consult)

เกยวของ

(Involve)

รวมมอ

(Collaburation)

เสรมอ านาจ

ประชาชน

(Empower)

ระดบการมสวนรวมของประชาชน

(PUBLIC PARTICIPATION SPECTRUM)

เทคนคการมสวนรวม

: การลงประชามต

เทคนคการมสวนรวม :

- คณะทปรกษาภาคประชาชน

- คณะกรรมการ

- การตดสนใจแบบมสวนรวม

เทคนคการมสวนรวม :

- สมมนาเชงปฏบตการ

เทคนคการมสวนรวม :

- การส ารวจความคดเหน

- การประชม/เวทสาธารณะ

- ประชมกล มยอย

เทคนคการมสวนรวม :

- Fact Sheet

- Websites

- Open House

การน าสการปฏบต

ใหขอมล

ขาวสาร

Inform

ปรกษาหารอ

Consult

เขามามบทบาท

Involve

สรางความ

รวมมอ

Collaboration

เสรมอ านาจ

Empower

เปาหมาย :

เพอใหขอมลขาวสาร

แกประชาชน และ

เสรมสรางความ

เขาใจของประชาชน

เกยวกบประเดน

ปญหา ทางเลอกและ

ทางแกไข

เปาหมาย :

เพอไดรบขอมลและ

ความคดเหนจาก

ประชาชนเกยวกบ

สภาพปญหา

ทางเลอกและแนว

ทางแกไข

เปาหมาย :

เพอรวมท างานกบ

ประชาชนเพอสราง

ความมนใจกบ

ประชาชนวาความ

คดเหนและความ

ตองการของ

ประชาชนจ าไดรบการ

พจารณา

เปาหมาย :

เพอเปนหนสวนกบ

ประชาชนในทก

ขนตอนของการ

ตดสนใจตงแตการ

ระบปญหา พฒนา

ทางเลอกและแนว

ทางแกไข

เปาหมาย :

เพอใหประชาชนเปนผ

ตดสนใจ

เพมระดบหรอบทบาทการมสวนรวมของประชาชน

Stakeholder Analysis

Stakeholders หรอ ผ มสวนไดสวนเสย หมายถงปจเจกชน กล มและ

องคกรทมสวนเกยวของกบประเดนสาธารณะทงทางบวกและทาง

ลบ ทงในดานความสนใจและผลกระทบ ผ มสวนไดเสยเสยใน

การศกษานเปนทงในภาครฐดวยกนและนอกภาครฐ

ประโยชนของการท า Stakeholder Analysis

เพอท าใหกระบวนการมสวนรวมมความครอบคลมผ เกยวของทงหมด

(Inclusiveness) ลดโอกาสพลาดทจะละเลยหรอหลงลมกล มใดกล มหนง

การวเคราะหผ มสวนไดสวนเสยชวยในการเลอกยทธศาสตรและเทคนคการ

มสวนรวมทเหมาะสม

เพอพฒนาความรวมมอกบผ มสวนไดสวนเสย

เพอวางยทธศาสตรการมสวนรวมได อาท เชน ขอบเขตของโครงการ

ระยะเวลา และงบประมาณ

ขนตอนการจดท าการวเคราะหผ มสวนไดสวนเสย

(ด าเนนการอย บนฐานของขอมลทเปนจรง)

• ระบผ มสวนไดสวนเสยทงหมด

• วเคราะหวามสวนเกยวของกบโครงการอยางไร

• ประเมนอ านาจและความส าคญในโครงการ

• เลอกยทธศาสตรการมสวนรวมทเหมาะสมกบผ ม

สวนไดสวนเสย

ขนตอนการระบผ มสวนไดสวนเสย

1. ระบรายชอ stakeholders ใหครอบคลมทสด โดยใชเกณฑในการระบคอ การ

ด าเนนงานในเรองน มผลกระทบตอ stakeholders กล มใดบาง? พจารณาทง

ในเชงผลกระทบตอวถชวตความเปนอย , ผลกระทบตอประโยชนเดมท

stakeholders ไดรบจากการด าเนนงานและผลกระทบตอจดยนทมอย แลวเดม

ตอการด าเนนงานฯ ทงในเชงประเดนและพนท ไดแก NGO, เครอขายภาค

ประชาชน (เครอขายอนรกษปาชายเลน, เครอขายการจดการล มน าหรอ

เครอขายพทกษสทธการปกปองปาชมชน เปนตน)

2. ผลกระทบนน ท าให stakeholders ไดอะไร? เสยอะไร? หรอไมเสย ไมไดอะไร

เลย? หรอมทงสวนทตองเสยและมสวนทไดประโยชนเพม พจารณาอยาง

เจาะจง ชดเจนทสด จงจะพอประเมนปฏกรยา (Interest/Level of Reaction)

ของ stakeholders แตละกล มได คม ชด ลกยงขน

89

ขนตอนการวเคราะหสวนไดสวนเสย

หลงจากระบผ มสวนไดสวนเสยแลว ขนตอนนจะเปนการวเคราะหวาผ มสวน

ไดสวนเสยแตละกล มแตละคนนนมสวนเกยวของหรอไดรบผลกระทบจาก

การด าเนนการอยางไร ผลกระทบนน ท ำให stakeholders ไดอะไร?

เสยอะไร? หรอไมเสย ไมไดอะไรเลย? หรอมทงสวนทตองเสยและ

มสวนทไดประโยชนเพม พจำรณำอยำงเจำะจง ชดเจนทสด

ผ มสวนไดสวนเสย สวนเกยวของหรอ มสวนไดสวนเสยในประเดนนน

กรมควบคมมลพษ ดแลการทงน าเสย ตองการใหมการตดตงระบบ

บ าบดน าเสย มงบประมาณสนบสนน สามารถชวย

เรองเกยวกบดานเทคนควชาการ

อบจ. การสรางโรงบ าบดน าเสย

องคกรพฒนาเอกชน ระบ

ชอกล ม และตวแทน

ปองกนดแลสงแวดลอม แตหวงใยปญหาเรองการ

ทจรต หวงใยการเวณคนทและผลกระทบ

ขนประเมนอ านาจและความส าคญของ Stakeholders

• ขนนเปนการประเมนอ านาจหรออทธพลของผ มสวนไดสวนเสย โดยดวา

• บคคล/กล มองคกรนนมความสามารถเปลยนแปลงหรอแทรกแซงทศทางและการ

ด าเนนงานของโครงการได

• มอ านาจ โดยเปนผ มบารม ทนทางสงคมสง และไดรบการยอมรบ

• มอ านาจ โดยมทรพยากร อาท เชน เงน/การเมอง/มวลสมาชก/ความเชอมโยงกบผ มอ านาจ

ตดสนใจ

• ขนตอไปเปนการประเมนความส าคญของผ มสวนไดสวนเสย

• บคคล/กล ม/องคกรนนมความเกยวของโดยตรงกบการด าเนนงาน การไมเหนดวยและไม

เขารวมจะสงผลตอการด าเนนงาน

• มความส าคญในฐานะเปนผ มอ านาจทางกฎหมาย

• มความส าคญในฐานะเปนผ สนบสนนทรพยากร

• มความส าคญในฐานะเปนกล มเปาหมาย

ผ มสวนไดสวนเสย สวนไดสวนเสยหรอสวน

เกยวของและผลกระทบ

ระดบอ านาจ

สง ต า

ระดบความส าคญ

สง ต า

กลมNGO ปกปองสทธมนษยชน ไดรบ

การยอมรบจากนานาชาต

สมาคมคนพการแหง

ประเทศไทย

กรมสวสดการสงคม

กรมแรงงาน

สอมวลชน

ขนประเมนอ านาจและก าหนดกลยทธการมสวนรวม

• น าขอมลจากตารางขอมลทได ใสใน 4 ชองตามระดบ

อ านาจและความส าคญ ดงตวอยางในslide ตอไป

สอมวลชน กรมแรงงาน

กรมสวสดการ

สมาคมคนพการ

แหงประเทศไทย

อ านาจและอทธพล

ค

ว

า

ม

ส า

ค

ญ

กล มNGO

เนนการใหขอมลอยาง

สม าเสมอ ขณะเดยวกน

ตดตามปฎกรยาอยาง

ระมดระวง

Careful monitoring/

Keep informed

เขามามสวนรวมอยาง

ใกลชด

Closely Engaged

ใหขอมลขาวสาร

ตดตามดปฎกรยาเปน

ระยะๆ limited

monitoring/

information sharing

ท างานเชงรกเพอใหเขามาม

สวนรวม

Require special initiative

อ านาจและอทธพล

ค

ว

า

ม

ส า

ค

ญ

Tell me, I forget.

Show me, I remember.

Involve me, I understand.

เทคนคการใหขอมล

1. เอกสารขอเทจจรง (Fact Sheet)

2. จดหมายขาว (Newsletter)

3. รายงานการศกษา (Report Study)

4. การจดท าวดทศน

5. การจดตงศนยขอมลขาวสาร (News Repositories)

6. ประชาสมพนธผานสอมวลชน

7. หอกระจายขาวและสอมวลชน

8. ทศนศกษาและการเยยมชมโครงการ

เทคนคการรบฟงความคดเหนหรอขอมล

1. การสมภาษณรายบคคล (Interview)

2. การสนทนากล มยอย (Focus Group)

3. การแสดงความคดเหนผานเวบไซด

4. การส ารวจความคดเหน (Citizen Survey)

เทคนคการแลกเปลยนความคดเหน

1. เวทสาธารณะ(Public Forum)

2. การพบปะแบบไมเปนทางการ (Open House)

3. การประชมเชงปฏบตการ (Workshop)

4. คณะทปรกษา (Advisory Group)

5. สานเสวนา (Deliberative Dialogue)

6. คณะลกขนพลเมอง (Citizen’s Juries)

Citizens’ Juries

คณะลกขนพลเมอง

ทมา: เทคนคนเรมพฒนาในประเทศเยอรมนและสหรฐอเมรกา ในเยอรมนใชในกจกรรม

วางแผน สวนในอเมรกา รเรมโดยศนย Jefferson เพอทาทายการตดสนใจแบบดงเดมของ

นกการเมอง

ลกษณะ: เปนการน าประชาชนมารวมกนเสวนาทเกยวของกบประเดนใดประเดนหนง

โดยเฉพาะ เพอมขอเสนอทเปนฉนทามต

กล มของประชาชนประมาณ 12-24 คน (เลอกจากลกษณะประชากร มกระบวนการทชดเจนเพอเปนหลก

ประชาชนวาจะไดสมาชกทหลากหลายในสงคม ไมใชผ เชยวชาญ ไมใชกล มผลประโยชน หรอผ มสวนไดสวนเสย

โดยตรง)

กล มประชาชนไดรบคาตอบแทนเลกนอยในการมสวนรวม โดยมากใชเวลา 3-4 วน

ชวงเวลาดงกลาว กล มประชาชนนจะไดยนขอมล หลกฐานหรอค าใหการจากผ เชยวชาญ นกวชาการในประเดน

สาธารณะทก าลงพจารณา

กจกรรมนควรมกล ม/วทยากรอสระมารบผดชอบ

ขนตอนสดทาย คอ กล มประชาชนตองแลกเปลยนกนเองและใหขอเสนอแนะตอประเดนนโยบายหรอการตดสนใจ

ในรปของรายงาน และหนวยงานภาครฐถกคาดหวงวาจะน าขอเสนอนไปส การพจารณาและใหค าตอบ

จดแขง: ลดทอนความตองการสวนบคคลตดสนใจอย บนพนฐานของขอมลและหลกเหตและ

ผล ขณะเดยวกนใหประชาชนธรรมดามบทบาททชดเจนในการตดสนใจ

สถานการณทใช: มกใชกบการมสวนรวมในประเดนสาธารณะทเปนเรองทถกเถยงรอนแรง ม

คาใชจายสง

การมสวนรวมของประชาชนในดานสาธารณสข

ประเทศสหราชราณาจกร

Thank you & Guestion?