ประมวลกฎหมายแพ...

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา


















ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย ------

ศุภมัสดุ พระพุทธศาสนกาลเปนอดีตภาค 2466 พรรษา ปตยุบันกาล สุกรสังวัจฉร เอกาทศมทิน พฤศจิกายนมาส อาทิตยวาร กาลกําหนด พระบาทสมเด็จพระรามาธิบด ีศรีสินทรมหาวชิราวุธ เอกอรรคมหาบุรุษ บรมนราธิราช พินิตประชานารถมหาสมมตวงศ อติศัยพงศวิมลรัตน วรขัตติย ราชนิกโรดม จาตุรันตบรมมหาจักรพรรดิราชสังกาศ อุภโตสุชาตสังสุทธเคราะหณี จักรีบรมนารถ จุฬาลงกรณราชวรางกูร บรมมกุฎนเรนทรสูรสันตติวงศวิสิษฐ สุสาธิตบรุพาธิการ อดุลยกฤษฎาภินิหารอดิเรกบุญฤทธิ ธัญลักษณวิจิตรโสภาคย สรรพางค มหาชโนต ตะมางคประณตบาทบงกชยุคล ประสิทธิสรรพศุภผล อุดม บรมสุขุมาลย ทิพยเทพาวตารไพศาลเกียรติ คุณอดุลยพิเศษ สรรพเทเวศรานุรักษ บุริมศักดิสมญาเทพทวาราวด ีศรีมหาบุรุษสุตสมบัติ เสนางคนิกรรัตนอัศวโกศล ประพนธปรีชามัทวสมาจาร บริบูรณคุณสารสยามาทินคร วรุตเมกราชดิลก มหาปริวารนายก อนันตมหันตวรฤทธิเดช สรรพวิเศษศิรินทร บรมชนกาดิศรสมมต ประสิทธิวรยศมโหดม บรมราชสมบัตินพปฎลเสวตรฉัตร ศิริรัตโนปลักษณมหา บรมราชาภิเศกาภิสิต สรรพทศทิศวิชิตไชย สกลไหศวรยิมหาสวามินทร มเหศวร มหินทรมหารามาธิราชวโรดม บรมนารถชาติอาชาวไศรย พุทธาทิไตรรัตนสรณารักษ อดุลยศักดิอรรคนเรศราธิบดี เมตตากรุณาสีตลหฤไทย อโนปไมยบุญการ สกล ไพศาลมหารัษฎาธิเบนทร ปรเมนทรธรรมิกมหาราชาธิราช บรมรารถบพิตร พระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ทรงพระราชดําริหวา กฎหมายแพงและพาณิชยท่ีใชอยูเวลาน้ียังกระจัด กระจายอยูหลายแหง สมควรจะนํามารวมรวมไวแหงเดียวกัน และจัดเขาเปน หมวดหมู เพ่ือใหสมแกกาลสมัย ความเจริญและพาณิชยกรรมแหงบานเมือง และ ความสัมพันธกับนานาประเทศ สวนหลักกฎหมายแพงและพาณิชย ซ่ึงศาลยุติธรรมไดเคยยกข้ึนปรับสัตย ตัดสินคดีเนือง ๆ มา โดยธรรมเนียมประเพณีอันควรแกยุติธรรมนั้น สมควร จะบัญญัติไวใหเปนหลักฐาน และกิจการบางอยางในสวนแพงและพาณิชย ซ่ึง ไมมีในกฎหมายท่ีใชอยู ณ บัดนี้ ก็ควรจะบัญญัติขึ้นไวดวย และทรงพระราชดําริวา ทางท่ีจะใหถึงซ่ึงผลอันน้ี ควรจะประมวล และบัญญัติบทกฎหมายท่ีกลาวแลว เขาเปนประมวลกฎหมายแพงและพาณิชยตาม แบบอยางซึ่งประเทศอื่น ๆ ไดทํามา อนึ่ง ทรงพระราชดําริวา การชําระประมวลกฎหมายซึ่งทําอยู ณ บัดนี้ ไดดําเนินไปมากแลว สมควรจะประกาศใหใชประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย สวนที่สําคัญและเปนประโยชนตอนหนึ่งกอนได สวนอื่น ๆ เม่ือสําเร็จบริบูรณ จะไดประกาศใหใชเพิ่มเติมในภายหลัง

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๒ -




















*[2] `ขอความเบื้องตน มาตรา 1 กฎหมายน้ีใหเรียกวา `ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย' มาตรา 2 ใหใชประมวลกฎหมายน้ีต้ังแตวันท่ี 1 เดือนมกราคม พระพุทธศักราช 2468 เปนตนไป มาตรา 3 ต้ังแตวันท่ีใชประมวลกฎหมายน้ีสืบไป ใหยกเลิกบรรดา กฎหมาย กฎ และขอบังคับอื่น ๆ ในสวนที่มีบัญญัติไวแลวในประมวลกฎหมายนี ้หรือซ่ึงแยงกับบทแหงประมวลกฎหมายน้ี บรรพ 1 หลักท่ัวไป ------ ลักษณะ 1 บทเบ็ดเสร็จทั่วไป ------ มาตรา 4 อันกฎหมายน้ัน ทานวาตองใชในบรรดากรณีซึ่งตองดวย บทบัญญัติใด ๆ แหงกฎหมายตามตัวอักษร หรือตามความมุงหมายของบทบัญญัติน้ัน ๆ เม่ือใดไมมีบทกฎหมายท่ีจะยกมาปรับคดีได ทานใหวินิจฉัยคดีนั้นตาม คลองจารีตประเพณีแหงทองถิ่น ถาและไมมีจารีตประเพณีเชนวานั้น ทานใหวินิจฉัยคดีอาศัยเทียบบท กฎหมายท่ีใกลเคียงอยางย่ิง และถาบทกฎหมายเชนน้ีก็ไมมีดวยไซร ทานให วินิจฉัยตามหลักกฎหมายท่ัวไป มาตรา 5 ในการใชสิทธิแหงตนก็ดี ในการชําระหนี้ก็ด ีทานวา บุคคลทุกคนตองกระทําโดยสุจรติ มาตรา 6 ทานใหสันนิษฐานไวกอนวา บุคคลทุกคนกระทําการโดย สุจริต มาตรา 7 ถาจะตองเสียดอกเบี้ยแกกัน และดอกเบี้ยนั้นมิไดกําหนด อัตราไวโดยนิติกรรม หรือโดยบทกฎหมายอันใดอันหน่ึงชัดแจงไซร ทานใหใช อัตรารอยละเจ็ดครึ่งตอป มาตรา 8 คําวา `เหตุสุดวิสัย' หมายความวา เหตุใด ๆ อัน จะเกิดขึ้นก็ดี จะใหผลพิบัติก็ดี ไมมีใครจะปองกันได แมท้ังบุคคลผูตองประสบ หรือใกลจะตองประสบเหตุนั้นจะไดจัดการระมัดระวังตามสมควร อันพึงคาดหมาย ไดจากบุคคลนั้นในฐานะเชนนั้น มาตรา 9 เม่ือมีกิจการอันใดซ่ึงกฎหมายบังคับใหทําเปนหนังสือไซร ทานวาบุคคลผูจะตองทําหนังสือไมจําเปนตองเขียนเอง แตหนังสือน้ันตองลง ลายมือช่ือของบุคคลน้ัน

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๓ -




















ถาบุคคลผูใดใชตราประทับแทนลงลายมือชื่ออยูเปนปกต ิการประทับตรา เชนนั้น ทานวาเสมอกับลงลายมือช่ือ ลายพิมพน้ิวมือ แกงใด ฤาเครื่องหมายอื่นทํานองเชนวานั้นก็ดี ทําลงใน เอกสาร หากมีพยานลงลายมือช่ือรับรองไวดวยสองคนแลว ทานวาเสมอกับลง ลายมือช่ือ มาตรา 10 เมื่อความขอใดขอหนึ่งในเอกสารอาจตีความไดเปน สองนยั นัยไหนจะทําใหเปนผลบังคับได ทานใหถือเอาตามนัยนั้น ดีกวาที่จะ ถือเอานัยที่ไรผล มาตรา 11 ในกรณีท่ีมีขอสงสัย ทานใหตีความไปในทางท่ีเปนคุณ แกคูกรณีฝายซึ่งจะเปนผูตองเสียในมูลหนี้นั้น มาตรา 12 ลงจํานวนเงินหรือปริมาณในเอกสารดวยตัวอักษรและ ตัวเลข ถาตัวอักษรกับเลขท้ังสองอยางน้ันไมตรงกัน และศาลมิอาจหย่ังทราบ เจตนาอันแทจริงไดไซร ใหฟงเอาจํานวนเงินหรือปริมาณซึ่งเขียนเปนตัวอักษรนั้น เปนประมาณ มาตรา 13 ถาจํานวนเงินหรือปริมาณไดแสดงไวเปนตัวอักษรหลายแหง ฤาตัวเลขหลายแหง แตท่ีแสดงไวหลายแหงน้ันไมตรงกัน และศาลมิอาจหย่ังทราบ เจตนาอันแทจริงไดไซร ใหฟงเอาจํานวนเงินหรือปริมาณนอยที่สุดเปนประมาณ มาตรา 14 ถาเอกสารทําขึ้นไวเปนสองภาษา เปนภาษาไทยภาษาหนึ่ง ภาษาอื่นภาษาหนึ่ง แตขอความในสองภาษานั้นแตกตางกัน และศาลมิอาจหย่ังทราบ เจตนาของคูกรณีไดวาจะใหใชภาษาใดบังคับไซร ทานถือเอาภาษาไทยบังคับ ลักษณะ 2 บุคคล หมวด 1 บุคคลธรรมดา สวนท่ี 1 สภาพบุคคล ------ มาตรา 15 สภาพบุคคลยอมเริ่มแตเมื่อคลอดแลวอยูรอดเปนทารก และสุดส้ินลงเม่ือตาย ทารกในครรภมารดาก็สามารถจะมีสิทธิตาง ๆ ได หากวาภายหลัง เกิดมารอดอยู มาตรา 16 ถาเปนพนวิสัยท่ีจะหย่ังรูวันเกิดของบุคคลผูใด ทานใหนับ อายุบุคคลผูนั้นตั้งแตวันตนแหงปประดิทินหลวงซึ่งเปนปที่บุคคลผูนั้นเกิด มาตรา 17 ถาบุคคลหลายคนถึงชีวิตันตรายในเหตุภยันตรายรวมกัน และเปนการพนวิสัยจะกําหนดไดวาคนไหนถึงชีวิตันตรายกอนหลังไซร ทานให

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๔ -




















สันนิษฐานไวกอนวาตายพรอมกัน มาตรา 18 สิทธิของบุคคลในการที่จะใชนามอันชอบที่จะใชไดนั้น ถามีบุคคลอ่ืนโตแยงก็ดี หรือบุคคลผูเจาของนามนั้นตองเสื่อมเสียประโยชนเพราะ การท่ีมีผูอยูมาใชนามเดียวกัน โดยมิไดรับอํานาจใหใชไดก็ดี ทานวาบุคคล ผูเจาของนามจะเรียกใหบุคคลอื่นนั้นระงับความเสียหายก็ได ถาและเปนที่ พึงวิตกวาจะตองเสียหายอยูสืบไป จะรองขอตอศาลใหส่ังหามก็ได สวนท่ี 2 ความสามารถ ------ มาตรา 19 เมื่อมีอายุยี่สิบปบริบูรณ บุคคลยอมพนจากภาวะผูเยาว และบรรลุนิติภาวะ มาตรา 20 ผูเยาวยอมบรรลุนิติภาวะเมื่อทําการสมรส หากการสมรส นั้นไดทําเมื่อฝายชายผูเยาวมีอายุสิบเจ็ดป และฝายหญิงผูเยาวมีอายุสิบหาป บริบูรณแลว มาตรา 21 อันผูเยาวจะทํานิติกรรมใด ๆ ตองไดรับความยินยอม ของผูแทนโดยชอบธรรมกอน บรรดาการใด ๆ อันผูเยาวไดทําลงปราศจาก ความยินยอมเชนวานั้น ทานวาเปนโมฆียะ เวนแตที่จะกลาวไวในมาตราทั้งสี ่ตอไปนี้ มาตรา 22 ผูเยาวอาจทําการใด ๆ ไดท้ังส้ิน หากเปนเพียงเพื่อ จะไดไปซ่ึงสิทธิอันใดอันหน่ึง หรือเปนการเพื่อใหหลุดพนจากนาที่อันใดอันหนึ่ง มาตรา 23 ผูเยาวอาจทําการใด ๆ ไดท้ังส้ินซ่ึงเปนการตองทําเอง เฉพาะตัว มาตรา 24 ผูเยาวอาจทําการใด ๆ ไดท้ังส้ินซ่ึงเปนการสมแก ฐานานุรูปแหงตน และเปนการอันจําเปนเพื่อเลี้ยงชีพตามสมควร มาตรา 25 ผูเยาวอาจทําพินัยกรรมไดเมื่อมีอายุสิบหาปบริบูรณ มาตรา 26 ถาผูแทนโดยชอบธรรมอนุญาตใหผูเยาวจําหนายทรัพยสิน เพื่อการอันใดอันหนึ่งอันไดระบุให ทานวาผูเยาวจะจําหนายทรัพยสินนั้นเปน ประการใดภายในขอบของการที่ระบุใหนั้น ก็ทําไดตามใจสมัคร อนึ่งถาไดรับ อนุญาตใหจําหนายทรัพยสินโดยมิไดระบุวาเพื่อการอันใด ผูเยาวก็จําหนายได ตามใจสมัคร มาตรา 27 ผูเยาวจะขออนุญาตผูแทนโดยชอบธรรม เพื่อทํากิจการ คาขายรายหนึ่ง หรอืหลายรายก็ได ถาผูแทนโดยชอบธรรมไมอนุญาต และ ผูเยาวรองขอตอศาล ๆ จะมีคําสั่งมอบอํานาจใหผูเยาวทํากิจการคาขายก็ได เมื่อเห็นวาการนั้นจะเปนคุณประโยชนแกผูเยาว มาตรา 28 ผูเยาวไดรับอนุญาตใหทํากิจการคาขายรายหนึ่ง หรอื

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๕ -




















หลายรายแลว ในความเกี่ยวพันกับกิจการคาขายอันนั้น ทานวาผูเยาวยอมมี ฐานะเสมือนดังบุคคลซึ่งบรรลุนิติภาวะแลวฉะนั้น ในกรณีเชนนี ้ถาผูเยาวไมสามารถจัดการคาขายนั้นได ผูแทนโดย ชอบธรรมหรอืศาลจะกลับถอนคืนอนุญาตเสียก็ได สุดแลวแตกรณี มาตรา 29 บุคคลวิกลจริตผูใด ถาภริยาสามีก็ดี ผูบุพการ ีกลาวคือ บิดามารดา ปูยา ตายาย ทวดก็ดี ผูสืบสันดาน กลาวคือ ลูก หลาน เหลน ล้ือ ก็ดี ผูอนุบาล หรือผูพิทักษก็ดี หรือพนักงานอัยการก็ด ีรองขอตอศาลแลว ศาล จะสั่งใหบุคคลผูนั้นเปนคนไรความสามารถก็ได คําส่ังศาลอันนี้ใหโฆษณาในราชกิจจานุเบกษา มาตรา 30 บุคคลผูซ่ึงศาลไดส่ังใหเปนคนไรความสามารถน้ัน ทานวาตองจัดใหอยูในความอนุบาล มาตรา 31 การใด ๆ อันบุคคลผูซ่ึงศาลไดส่ังใหเปนคนไรความ สามารถไดทําลง การนั้นทานวาเปนโมฆียะ มาตรา 32 การใด ๆ อันบุคคลวิกลจริตไดทําลง แตหากบุคคลนั้น ศาลยังมิไดส่ังใหเปนคนไรความสามารถไซร ทานวาการนั้นจะเปนโมฆียะ ตอเม่ือพิสูจนไดวาทําลงในเวลาซ่ึงบุคคลน้ันจริตวิกลอยู และคูกรณีอีกฝายหนึ่ง ไดรูแลววาผูทําเปนคนวิกลจริต มาตรา 33 ถาเหตุอันทําใหไรความสามารถไดสุดสิ้นไปแลว และ เม่ือตัวบุคคลผูน้ันเองฤาบุคคลใด ๆ ดังกลาวมาในมาตรา 29 นั้นรองขอตอ ศาล ก็ใหศาลถอนคําที่ไดสั่งใหเปนคนไรความสามารถนั้นให คําสั่งของศาลถอนคําสั่งเดิมนี้ใหโฆษณาในราชกิจจานุเบกษา มาตรา 34 บุคคลผูใดไมสามารถจะจัดทําการงานของตนเองได เพราะกายพิการ หรือจิตฟนเฟอนไมสมประกอบก็ดี เพราะความประพฤติสุรุย สุรายเสเพลเปนอาจิณก็ดี เพราะเปนคนติดสุรายาเมาก็ด ีเม่ือบุคคลผูหน่ึงผูใด ดังระบุไวในมาตรา 29 รองขอตอศาล ศาลจะส่ังใหบุคคลผูน้ันเปนคนเสมือน ไรความสามารถ และส่ังใหผูน้ันอยูในความพิทักษก็ได คําส่ังศาลนี้ใหโฆษณาในราชกิจจานุเบกษา มาตรา 35 บุคคลผูเสมือนไรความสามารถนั้น ตองไดรับความ ยินยอมของผูพิทักษกอนแลวจึงจะทําการอยางหน่ึงอยางใดท่ีกลาวตอไปน้ีได คือ (1) รับ หรือใชเงินทุน (2) ทําสัญญากูยืม หรือรับประกัน (3) ทําการอยางหน่ึงอยางใดเพ่ือจะไดมา หรือปลอยไปซ่ึงสิทธิใน อสังหาริมทรัพย หรือในสังหาริมทรัพยอันมีคา (4) ทําการอันหนึ่งอันใดเกี่ยวดวยคดีความในศาล เวนแตการรองขอ ถอนผูพิทักษ

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๖ -




















(5) ใหโดยเสนหา หรือปรานีประนอมยอมความ หรอืทําความตกลงให อนุญาโตตุลาการพิจารณาคดี (6) รับ หรือบอกสละความเปนทายาท (7) บอกปดไมรับเม่ือเขาไดใหโดยเสนหา หรือไมรับสวนทรัพยมรดก หรือรับเอาทรัพยเขาให หรือทรัพยมฤดกอันมีคาภาระติดพัน (8) กอสราง ปลูกสรางซอมแปลง หรือขยายโรงเรือนใหใหญข้ึน หรอื ทําการซอมแซมอยางใหญ (9) เชา หรือใหเชาทรัพยสินเปนสังหาริมทรัพย มีกําหนดนานกวาหกเดือน หรือเปนอสังหาริมทรัพย มีกําหนดนานกวาสามป อนึ่งในพฤติการอันสมควร ศาลจะสั่งวาบุคคลผูเสมือนไรความสามารถ ตองไดรับความยินยอมของผูพิทักษกอน เพื่อทําการอื่นใดนอกจากที่ไดกลาวมาแลว นั้นอีกก็ได การใดอันกระทําลงฝาฝนบทบัญญัติทั้งหลายซึ่งกลาวขางบนนี้ ทานวาเปน โมฆียะ มาตรา 36 ถาเหตุอันทําใหเปนบุคคลเสมือนไรความสามารถนั้นได สุดส้ินไปแลว ทานใหนําบทบัญญัติมาตรา 33 มาใชบังคับตามแตกรณี มาตรา 37 หญิงมีสามีน้ัน ในสวนท่ีเก่ียวดวยสินสวนตัว ยอมมีฐานะ อยางบุคคลผูบรรลุนิติภาวะ มาตรา 38 ภายในบังคับแหงบทบัญญัติท้ังหลายตอไปน้ี หญงิมีสามี ถา มิไดรับอนุญาตของสามีหาอาจทําการอันหนึ่งอันใดที่จะผูกพันสินบริคณหไดไม การใดอันกระทําลงฝาฝนบทบัญญัติอันนี ้ทานวาเปนโมฆียะ มาตรา 39 ในกรณีดังจะกลาวตอไปนี้ หญงิมีสามียอมทําการอันผูกพัน สวนของตนในสินบริคณหไดโดยมิพักตองไดรับอนุญาตของสามี คือ (1) เมื่อเปนการไมแนนอนวาสามียังมีชีวิตอยู ฤาตายแลว (2) เม่ือสามีไดสละละท้ิงตน (3) เม่ือสามีถูกศาลส่ังแสดงใหเปนคนไรความสามารถ หรือเสมือน ไรความสามารถ (4) เมื่อสามีวิกลจริตตองเขาอยูในโรงพยาบาลเพื่อพิทักษรักษา (5) เมื่อสามีตองคําพิพากษาลงอาญาจําคุกปหนึ่งขึ้นไป หรืออาญา แรงกวานั้นและกําลังรับโทษอยู มาตรา 40 หญิงมีสามีอาจทําพินัยกรรมวาดวยสวนของตนในสินบริคณหได มิพักตองไดอนุญาตของสามี มาตรา 41 ถาหญิงมีสามีไดรับอนุญาตของสามีใหทํากิจการคาขายอันใด อันหนึ่งแยกเปนสวนหนึ่งตางหากแลว จะทํานิติกรรมและอรรถคดีอยางใด ๆ ภายใน ขอบแหงกิจการคาขายอันนั้น ก็หาจําเปนตองมีอนุญาตของสามีอีกชั้นหนึ่งไม

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๗ -




















ถาหญิงนั้นทํากิจการคาขายเชนนั้นดวยความรูเห็นของสามีและสามีก็มิได ทักทวงประการใดไซร ทานใหถือวาสามีไดอนุญาตแลวโดยปริยาย อนึ่งกรณีจะเปนอยางไรก็ตาม หญิงมีสามีจะทําการผูกพันถึงสินบริคณหได แตเฉพาะเพียงที่เปนสวนของตนเทานั้น มาตรา 42 สามีจะถอนคืนหรือจํากัดขออนุญาตอันตนไดใหไวนั้นก็ได แตการถอนคืนฤาจํากัดเชนวานี้หาอาจจะยกขึ้นเปนขอตอสูบุคคลผูทําการโดยสุจริต ไดไม มาตรา 43 ถาสามีหนวงหรือถอนการอนุญาตโดยปราศจากเหตุอันสมควร หญิงมีสามีจะรองขอตอศาลเพื่อสั่งอนุญาตใหตนจัดการแกสวนของตนในสินบริคณห ก็ได เวลาพิจารณาคํารองตองเรียกสามีมาสูศาลดวย เมื่อศาลเห็นวาการนั้นจะเปนคุณประโยชนแกหญิงนั้น จะออกคําสั่งอนุญาต ก็ได และศาลจะถอนคืนฤาจํากัดขอคําสั่งอนุญาตนั้นก็ไดตามแตจะเห็นสมควร สวนท่ี 3 ภูม์ิลําเนา ------ มาตรา 44 ภูมิลําเนาของบุคคลธรรมดาไดแก ถิ่นอันบุคคลนั้นมีสถาน ท่ีอยูเปนแหลงสําคัญ มาตรา 45 ถาบุคคลธรรมดามีถ่ินท่ีอยูหลายแหงซ่ึงอยูสับเปล่ียนกันไป ก็ดี หรือมีหลักแหลงท่ีทําการเปนปกติตางแหงหลายแหงก็ดี ทานใหถือเอาแหงใด แหงหน่ึงดังกลาวมากอน และหลังนั้นวาเปนภูมิลําเนาของบุคคลนั้น มาตรา 46 ถาภูมิลําเนาไมปรากฏ ทานใหถือวาถิ่นที่อยูเปนภูมิลําเนา มาตรา 47 บุคคลธรรมดาซ่ึงเปนผูไมมีท่ีอยูปกติเปนหลักแหลงก็ดี หรอื เปนผูครองชีพในการเดินทางไปมาปราศจากสํานักหลักแหลงที่ทําการงานก็ด ีพบตัว ในถิ่นไหน ทานใหถือเอาวาถิ่นนั้นเปนภูมิลําเนาของบุคคลนั้น มาตรา 48 ภูมิลําเนายอมเปล่ียนไปดวยการยายถ่ินท่ีอยู พรอมดวย เจตนาปรากฏวาจงใจจะเปลี่ยนภูมิลําเนา มาตรา 49 ถาไดเลือกเอาถิ่นใดเปนภูมิลําเนา แตเฉพาะการ เพื่อ จะทําการอันใดอันหนึ่ง ทานใหถือวาถิ่นนั้นเปนภูมิลําเนาในการอันนั้น มาตรา 50 หญิงมีสามีถือเอาภูมิลําเนาของสามี ถาสามีไปตั้งภูมิลําเนา ในถิ่นตางประเทศ และหญิงน้ันมิไดตามไปอยูดวย และไมจําตองตามไปอยูดวยไซร ทานวาหญิงน้ันยอมมิไดถือเอาภูมิลําเนาของสามี มาตรา 51 ภูมิลําเนาของผูเยาวหรือของบุคคลผูไรความสามารถนั้น ไดแกภูมิลําเนาของผูแทนโดยชอบธรรม มาตรา 52 ขาราชการทั้งปวงนั้น ทานถือวายอมมีภูมิลําเนา ณ ถิ่น

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๘ -




















อันเปนท่ีทําการตามตําแหนงนาท่ี หากมิใชเปนตําแหนงที่ชั่วคราวชั่วระยะเวลา หรือเปนเพียงแตงต้ังไปเฉพาะการคร้ังหน่ึงคร้ังเดียว สวนท่ี 4 สาบสูญ ------ มาตรา 53 ถาบุคคลใดไปเสียจากภูมิลําเนาหรือถิ่นที่อยู ท้ังมิได ตั้งตัวแทนมอบอํานาจท่ัวไปไว และไมมีใครรูแนวาเปนตายรายดีอยางไรไซร เม่ือผูมีสวนไดเสียคนใดคนหน่ึง หรือพนักงานอัยการรองขอตอศาล ๆ จะสั่งการ ใหทําพลางตามที่จําเปนเพื่อจัดการทรัพยสินของบุคคลนั้นก็ได อน่ึงเม่ือเวลาไดลวงไปปหน่ึงแลว นับแตวันที่บุคคลนั้นไปเสียจาก ภูมิลําเนาหรือถิ่นที่อยูไมมีใครไดรับขาวคราวประการใดเลยก็ดี หรือปหนึ่ง นับแตวันมีผูไดพบเห็น หรือไดทราบขาวมาเปนคร้ังหลังท่ีสุดก็ดี ศาลจะตั้งแตง ผูจัดการทรัพยสินของบุคคลผูนั้นขึ้นก็ได มาตรา 54 ถาผูไมอยูนั้นไดตั้งตัวแทนมอบอํานาจท่ัวไปไว แตหาก การมอบอํานาจนั้นถึงท่ีสุดลงก็ด ีหรือปรากฏวาการที่ตัวแทนจัดทรัพยสินนั้นเกลือก จะเสียหายแกผูไมอยูก็ดี ทานใหนําบทบัญญัติตามความในมาตรากอนนี้มาใช มาตรา 55 เม่ือผูมีสวนไดเสียคนใดคนหน่ึง หรือพนักงานอัยการ รองขอ ศาลจะส่ังตัวแทนรับมอบอํานาจท่ัวไปใหจัดการทําบัญชีทรัพยสินของ ผูไมอยูนั้นขึ้นก็ได มาตรา 56 ถาเปนการจําเปนท่ีตัวแทนรับมอบอํานาจท่ัวไปจะตอง ทําการอันใดอันหนึ่ง เกินขอบอํานาจท่ีไดรับไว เมื่อขออนุญาตตอศาลไดแลว จะทําการเชนนั้นก็ได มาตรา 57 ผูจัดการที่ศาลไดตั้งแตขึ้น ตองทําบัญชีทรัพยสินของ ผูไมอยูในขณะเมื่อเขาจัดการ บัญชีทรัพยสินนี้ตองทําตอหนาพยานสองคน และ ใหลงลายมือชื่อพยานในบัญชีนั้นดวย มาตรา 58 ผูจัดการนั้นมีอํานาจอยางตัวแทนซึ่งไดรับมอบอํานาจ ท่ัวไป เมื่อจะทําการใด ๆ เกินขอบอํานาจตองไดรับอนุญาตของศาลกอนแลว จึงทําได มาตรา 59 ถาผูไมอยูไดตั้งแตงตัวแทนมอบอํานาจเฉภาะการอันใดไว ผูจัดการหาอาจจะสอดเขาไปเกี่ยวของกับการที่เปนอํานาจเฉพาะการเชนนั้น ไดไม แตถามาพิจารณาเห็นปรากฏวาการที่ตัวแทนจัดทําอยูนั้นเกลือกจะเสียหาย แกผูไมอยูไซร ก็อาจจะรองขอใหศาลถอดถอนตัวแทนนั้นเสียได มาตรา 60 ศาลจะส่ังเองในขณะใด ๆ หรือจะมีคําส่ังเม่ือผูใดผูหน่ึง ซ่ึงมีสวนไดเสีย หรือพนักงานอัยการรองขอขึ้น ในการเหลานี้ก็สั่งได คือ (1) ใหผูจัดการหาประกันใหไวเพื่อการที่จัดทํา และเพ่ือสงคืนทรัพยสิน

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๙ -




















ท่ีมอบไว (2) ใหผูจัดการแจงรายงานใหทราบวาทรัพยสินที่วามาแลวนั้นเปนอยู อยางไร ๆ (3) ถอดถอนผูจัดการออกเสียโดยมีเหตุอันสมควร และต้ังแตงผูอ่ืนให จัดการแทนผูนั้นตอไป มาตรา 61 ศาลจะมีคําสั่งใหผูจัดการไดรับสินจางคิดจายจากทรัพยสิน ของผูไมอยูน้ันก็ได มาตรา 62 อํานาจของผูจัดการนั้นยอมสุดส้ินลงในกรณีดังกลาวตอไปนี้ คือ (1) เม่ือผูไมอยูน้ันกลับมา (2) เม่ือไดหลักฐานเปนแนชัดวาผูไมอยูน้ันยังคงมีชีวิตอยู หรือถึงแก ความตาย (3) เมื่อผูจัดการลาออกหรือถึงแกความตาย (4) เม่ือศาลมีคําส่ังแสดงความสาบสูญ (5) เมื่อศาลถอดถอนผูจัดการ มาตรา 63 กฎหมายลักษณะตัวแทนดังกลาวไวในลักษณะ 15 แหง บรรพ 3 นั้น ทานใหใชบังคับในการจัดทรัพยสินของผูไมอยูเพียงท่ีไมขัดขวาง หรือไมแยงกับความในสวนนี ้ มาตรา 64 ถาบุคคลไดไปจากภูมิลําเนาหรือถิ่นที่อยู และตราบเทา เจ็ดปไมมีใครทราบแนวาเปนตายรายดีอยางไร เม่ือผูใดผูหน่ึงซ่ึงมีสวนไดเสีย หรือพนักงานอัยการรองขอตอศาล ๆ จะสั่งใหบุคคลเชนนั้นเปนคนสาบสูญก็ได วิธีเดียวกันน้ีทราบใหใชตลอดถึงบุคคลซ่ึงไดไปถึงสมรภูมิแหงสงคราม หรือไปตกอยูในเรือเมื่ออับปาง หรือไปตกตองในฐานที่จะเปนภยันตรายแกชีวิต ประการอื่นใด หากนับแตเวลาเม่ือสงครามไดส้ินสุดลงแลว หรือนับแตเมื่อเรือ อับปาง หรือนับแตเมื่อภยันตรายประการอื่น ๆ ไดผานพนไปแลวนั้น ไดเวลาถึง สามปยังไมมีใครทราบวาบุคคลนั้นเปนตายรายดีอยางไร มาตรา 65 บุคคลอันศาลไดมีคําสั่งใหเปนคนสาบสูญแลวนั้น ทานให ถือวาถึงความตายเมื่อครบกําหนดระยะเวลาดังไดระบุไวในมาตรากอนนั้น มาตรา 66 ถาพิสูจนไดวาบุคคลท่ีสาบสูญน้ันยังคงมีชีวิตอยูก็ดี หรือวา ตายในเวลาอื่นผิดไปจากเวลาดังระบุไวในมาตรากอนนั้นก็ดี เมื่อบุคคลผูนั้นเอง หรือผูใดผูหน่ึงผูมีสวนไดเสีย หรือพนักงานอัยการรองขอตอศาล ๆ จะตองถอน คําส่ังแสดงความสาบสูญน้ันให แตการถอนคําสั่งนี้ยอมไมกระทบกระทั่งถึงความ สมบูรณแหงการท้ังหลาย อันไดทําไปโดยสุจริตในระวางเวลาตั้งแตศาลมีคําส่ัง แสดงความสาบสูญจนถึงเวลาถอนคําส่ังน้ันแตอยางหน่ึงอยางใด อน่ึงบุคคลผูไดทรัพยสินมาเน่ืองแตการท่ีศาลท่ีส่ังแสดงสาบสูญ แตตอง

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๑๐ -














สํา�

ประมวลกฎหมายแพ...

Documents

Transcript of ประมวลกฎหมายแพ...